Upload
others
View
1
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
276
10 Anexos
277
Anexo 1 Especies de Angiospermas (Magnoliopsida) Endémicas a Oaxaca
Abelia mexicana Abutilon grandidentatum Acalypha confertiflora Acalypha katharinae Acalypha lignosa Acalypha microstachya Acalypha sabulicola Achatocarpus oaxacanus Acourtia discolor Acourtia erioloma Adenopodia oaxacana Ageratina collodes Ageratina juxtlahuacensis Ageratina macdonaldii Ageratina miahuatlana Ageratina pendula Ageratina seleri Ageratina sousae Ageratum albidum Alepidocline macdonaldana Alepidocline trifida Aphanactis macdonaldii Aporocactus martianus Archibaccharis albescens Archibaccharis campii Archibaccharis macdonaldii Archibaccharis nephocephala Archibaccharis pringlei Aristolochia oaxacana Asclepias conzattii Astragalus cenorrhynchus Ateleia mcvaughii Axiniphyllum scabrum Bakeridesia amoena Bakeridesia subcordata Bartlettina constipatiflora Bauhinia melastomatoidea Begonia fimbriata Begonia mariti Begonia pedata Begonia rafael-torresii Begonia squarrosa
278
Abelia mexicana Bidens oaxacana Bocconia hintoniorum Bourreria rekoi Bouvardia conzattii Bouvardia rekoi Bouvardia xylosteoides Brongniartia guiengolensis Brongniartia sousae Bursera esparzae Bursera heliae Bursera isthmica Bursera laurihuertae Caesalpinia coccinea Calea oaxacana Carica cnidoscoloides Casimiroa calderoniae Castilleja ctenodonta Castilleja zempoaltepetlensis Cerastium hintoniorum Chamaecrista calycioides Chamaecrista serpens Chionolaena eleagnoides Chrysanthellum pilzii Cirsium imbricatum Cladocolea andrieuxii Clethra conzattiana Clethra luzmariae Cleyera cernua Coccoloba hirtella Cologania hirta Comarostaphylis spinulosa Coreopsis mutica Coreopsis oaxacensis Corytoplectus oaxacensis Coursetia paniculata Critoniopsis tarchonanthifolia Cuphea megalophylla Cuphea palustris Dahlia australis Dahlia campanulata Dahlia macdougallii Dalea carthagenensis
279
Abelia mexicana Dalea illustris Dalea schiblii Dalea sousae Dalea trifoliata Dalea virgata Delphinium bicornutum Dendrosida parviflora Deppea miahuatlanica Deppea obtusiflora Desmanthodium hintoniorum Dichromanthus cinnabarinus Digitacalia napeifolia Echeveria laui Echeveria megacalyx Echeveria pulvinata Erigeron quiexobrensis Erythrina oaxacana Erythrina petraea Esenbeckia collina Eupatoriastrum chlorostylum Euphorbia cyri Euphorbia fulgens Fuchsia paniculata Galphimia arenicola Galphimia elegans Galphimia oaxacana Galphimia sessilifolia Gaultheria schultesii Geranium clarum Geranium oaxacanum Gossypium gossypioides Gymnolaena serratifolia Halenia conzattii Heterocentron alatum Hibiscus peripteroides Hibiscus tenorii Hieracium macdonaldii Hoffmannia ixtlanensis Hoffmannia oaxacensis Holographis leticiana Inga calcicola Iostephane papposa
280
Abelia mexicana Ipomoea gesnerioides Ipomoea mcvaughii Ipomoea tehuantepecensis Jacquemontia smithii Jatropha alamanii Jatropha conzattii Jatropha fremontioides Justicia angustiflora Justicia santelisiana Justicia torresii Kallstroemia standleyi Lepidonia jonesii Licaria chinanteca Lobelia hintoniorum Lonchocarpus emarginatus Lonchocarpus oaxacensis Lopezia pringlei Lopezia smithii Lophospermum atrosanguineum Lophostachys guatemalensis Lupinus jaimehintoniana Lupinus montanus Mabea tenorioi Mammillaria haageana Mammillaria huitzilopochtli Mammillaria kraehenbuehlii Mammillaria rekoi Mammillaria supertexta Mammillaria tonalensis Mandevilla oaxacana Manihot oaxacana Marsdenia oaxacana Matelea gracilis Matelea oaxacana Melampodium glabribracteatum Melampodium mimulifolium Melampodium northingtonii Melochia oaxacana Mexotis kingii Miconia liebmannii Miconia phaeotricha Microsechium gonzalo-palomae
281
Abelia mexicana Mimosa acantholoba Mimosa deamii Mimosa sousae Mimosa torresiae Mirabilis suffruticosa Mollinedia oaxacana Montanoa liebmannii Moussonia hirsutissima Neogoezia minor Neurolaena oaxacana Ocotea betazensis Ocotea corrugata Ocotea iridescens Ocotea sarcodes Ocotea sauroderma Opuntia tehuantepecana Ortegocactus macdougallii Oteiza mixtecana Oteiza scandens Parathesis conzattii Parathesis cuspidata Parathesis kochii Parathesis minutiflora Parathesis rekoi Parathesis schultesii Parathesis wendtii Passiflora oaxacensis Pavonia macdougallii Peniocereus macdougallii Peniocereus oaxacensis Persea obscura Perymenium sedasanum Phaseolus oaxacanus Physalis philippensis Pinguicula hemiepiphytica Pinguicula laueana Pinguicula mirandae Pinguicula utricularioides Piriqueta mortonii Plukenetia carabiasiae Polygala mexicana Polygala pterocarya
282
Abelia mexicana Prockia oaxacana Psacaliopsis paneroi Psacalium beamanii Psacalium hintoniorum Psacalium nelsonii Psacalium paucicapitatum Psacalium schillingii Psychotria sousae Quercus macdougallii Quercus mulleri Recchia connaroides Rhodosciadium dissectum Rhus oaxacana Roldana calzadana Roldana heteroidea Roldana mixtecana Ruellia conzattii Ruprechtia laevigata Salvia adenophora Salvia anastomosans Salvia divinorum Salvia glabra Salvia littae Salvia pusilla Salvia semiatrata Salvia tricuspidata Schizocarpum liebmannii Sechium chinantlense Sedum allantoides Sedum conzattii Sedum oteroi Sedum torulosum Selenicereus rubineus Senecio subauriculatus Senna pallida Senna sousana Sida anodifolia Simsia sylvicola Smithiantha aurantiaca Solanum lesteri Stachys torresii Stachytarpheta albiflora
283
Abelia mexicana Stellaria miahuatlana Stenocereus chacalapensis Stenocereus treleasei Stevia cruzii Stevia ecatepecana Stevia liebmannii Stevia seleriana Stramentopappus pooleae Styphnolobium conzattii Swartzia mexicana Symplocos austromexicana Tagetes oaxacana Tehuana calzadae Telanthophora liebmannii Tephrosia pringlei Tetrachyron torresii Tetramerium crenatum Tetramerium oaxacanum Tetramerium obovatum Thompsonella spathulata Tibouchina monticola Tithonia pedunculata Tridax oaxacana Trixis silvatica Valeriana oaxacana Verbesina crassipes Verbesina macdonaldii Verbesina miahuatlana Verbesina pellucida Verbesina resinosa Verbesina reyesii Verbesina sericea Vernonia karvinskiana Vernonia wendtiana Viburnum acutifolium Viburnum sulcatum Viguiera benziorum Viguiera grammatoglossa Viguiera neocronquistii Waltheria conzattii Zapoteca alinae Zapoteca tehuana
284
Abelia mexicana Zornia megistocarpa
285
Anexo 2 Especies de Angiospermas (Magnoliopsida) en alguna categoría de la NOM-059-SEMARNAT-2010
Especies de Angiospermas (Magnoliopsida) Acanthaceae
Cyatheaceae
Amenazada
Sujeta a protección especial
Bravaisia integerrima
Cyathea divergens
En Peligro de Extinción
Cyathea fulva
Louteridium donnell-smithii
Elaeocarpaceae
Sujeta a protección especial
Sujeta a protección especial
Louteridium mexicanum
Sloanea terniflora
Aceraceae
Ericaceae
Sujeta a protección especial
Sujeta a protección especial
Acer negundo
Comarostaphylis discolor
Actinidiaceae
Euphorbiaceae
Sujeta a protección especial
Amenazada
Saurauia serrata
Sapium macrocarpum
Anacardiaceae
Tetrorchidium rotundatum
Amenazada
Probablemente extinta en el medio silvestre
Astronium graveolens
Euphorbia cyri
Spondias radlkoferi
Sujeta a protección especial
Annonaceae
Croton guatemalensis
Amenazada
Fabaceae
Guatteria anomala
Amenazada Asteraceae
Acosmium panamense
Amenazada
Calliandra trinervia
Zinnia violacea
Trifolium wormskioldii
En Peligro de Extinción
En Peligro de Extinción
Villasenoria orcuttii
Dalbergia congestiflora
Sujeta a protección especial
Dalbergia granadillo
Dahlia tenuicaulis
Ormosia isthmensis
Stevia cruzii
Fouquieriaceae
Betulaceae
En Peligro de Extinción
Amenazada
Fouquieria ochoteranae
Carpinus caroliniana
Hamamelidaceae
Sujeta a protección especial
Amenazada
Ostrya virginiana
Matudaea trinervia
Bignoniaceae
Lauraceae
286
Especies de Angiospermas (Magnoliopsida)
Amenazada
En Peligro de Extinción
Tabebuia chrysantha
Litsea glaucescens
Bixaceae
Magnoliaceae
Sujeta a protección especial
Amenazada
Amoreuxia palmatifida
Magnolia mexicana
Burseraceae
Magnolia schiedeana
Amenazada
En Peligro de Extinción
Bursera arborea
Magnolia dealbata
Sujeta a protección especial
Malvaceae
Bursera coyucensis
Amenazada Cactaceae
Dendrosida breedlovei
Amenazada
Hibiscus spiralis
Disocactus phyllanthoides
Meliaceae
Mammillaria tonalensis
Sujeta a protección especial
Ortegocactus macdougallii
Cedrela odorata
En Peligro de Extinción
Podostemaceae
Mammillaria haageana
Sujeta a protección especial
Sujeta a protección especial
Marathrum minutiflorum
Coryphantha retusa
Podostemum ricciiforme
Echinocactus platyacanthus
Vanroyenella plumosa
Mammillaria albilanata
Rhizophoraceae
Mammillaria crucigera
Amenazada
Mammillaria dixanthocentron
Rhizophora mangle
Mammillaria huitzilopochtli
Rubiaceae
Mammillaria kraehenbuehlii
Amenazada
Peniocereus fosterianus
Bouvardia erecta
Stenocereus chacalapensis
Calophyllum brasiliense
Celastraceae
Sujeta a protección especial
En Peligro de Extinción
Bouvardia xylosteoides
Zinowiewia concinna
Crusea hispida
Chrysobalanaceae
Sterculiaceae
Amenazada
Amenazada
Licania arborea
Chiranthodendron pentadactylon
Clusiaceae
Symplocaceae
Amenazada
Sujeta a protección especial
Calophyllum brasiliense
Symplocos austromexicana
287
Especies de Angiospermas (Magnoliopsida) Combretaceae
Symplocos coccinea
Amenazada
Symplocos sousae
Conocarpus erectus
Verbenaceae
Laguncularia racemosa
Amenazada
Crassulaceae
Avicennia germinans
Amenazada
Zygophyllaceae
Echeveria longissima
Amenazada
En Peligro de Extinción
Guaiacum coulteri
Echeveria laui
Guaiacum sanctum
Echeveria setosa
Sujeta a protección especial
Sedum torulosum
288
Anexo 3 Especies de Angiospermas (Liliopsida) Endémicas a Oaxaca
Especies de Angiospermas (Liliopsida) Agave atrovirens Agave guiengola Agave nizandensis Beaucarnea stricta Callisia tehuantepecana Chamaedorea rigida Cypripedium molle Dichromanthus cinnabarinus Dioscorea oaxacensis Echeandia drepanoides Echeandia grandiflora Echeandia hallbergii Echeandia llanicola Echeandia longifolia Echeandia montealbanensis Echeandia oaxacana Echeandia tenuifolia Echeandia vaginata Furcraea longaeva Habenaria ixtlanensis Habenaria subauriculata Hechtia galeottii Laelia furfuracea Lepanthes erythroxantha Lepanthes wendtii Matudanthus nanus Tillandsia carlos-hankii Tillandsia kolbii Tillandsia leucolepis Tillandsia nolleriana Yucca mixtecana
289
Anexo 4 Especies de Angiospermas (Liliopsida) en alguna categoría de la NOM-059-SEMARNAT-2010
Especies de Angiospermas (Liliopsida) Agavaceae
Bromeliaceae
Amenazada
Amenazada
Agave dasylirioides
Tillandsia concolor
Agave guiengola
Tillandsia imperialis
Beaucarnea gracilis
Tillandsia lampropoda
Beaucarnea recurvata
Tillandsia pueblensis
Beaucarnea stricta
Tillandsia seleriana
Furcraea bedinghausii
Tillandsia tricolor
Yucca lacandonica
Sujeta a protección especial
En Peligro de Extinción
Catopsis berteroniana
Agave nizandensis
Liliaceae
Sujeta a protección especial
Sujeta a protección especial
Agave chiapensis
Zigadenus virescens
Agave peacockii
Orchidaceae
Beschorneria albiflora
Amenazada
Beschorneria wrightii
Chysis bractescens
Araceae
Cypripedium irapeanum
Amenazada
Galeandra batemanii
Anthurium podophyllum
Oncidium incurvum
Dieffenbachia seguine
Rhynchostele cordata
Arecaceae
Rhynchostele rossii
Amenazada
Scelochilus tuerckheimii
Chamaedorea cataractarum
En Peligro de Extinción
Chamaedorea elatior
Rossioglossum williamsianum
Chamaedorea ernesti-augusti
Sujeta a protección especial
Chamaedorea graminifolia
Encyclia tuerckheimii
Chamaedorea liebmannii
Epidendrum alabastrialatum
Chamaedorea nubium
Prosthechea vitellina
Chamaedorea oreophila
Pseudocranichis thysanochila
Chamaedorea pinnatifrons
Vanilla planifolia
Chamaedorea pochutlensis
Poaceae
Chamaedorea rigida
Sujeta a protección especial
Chamaedorea rojasiana
Tripsacum zopilotense
Chamaedorea sartorii
Pontederiaceae
Chamaedorea schiedeana
En Peligro de Extinción
Chamaedorea woodsoniana
Eichhornia azurea
290
Especies de Angiospermas (Liliopsida)
Cryosophila argentea
Heteranthera oblongifolia
Cryosophila nana
Gaussia gomez-pompae
Gaussia maya
Geonoma oxycarpa
En Peligro de Extinción
Chamaedorea metallica
Chamaedorea tenella
Synechanthus fibrosus
Sujeta a protección especial
Brahea nitida
Reinhardtia gracilis
291
Anexo 5 Especies de Helechos Endémicas a Oaxaca
Asplenium oligosorum Asplenium stolonipes Asplenium yelagagense Ceradenia oidiophora Diplazium altissimum Diplazium wendtii Elaphoglossum clewellianum Elaphoglossum decursivum Elaphoglossum ipshookense Elaphoglossum leonardii Elaphoglossum parduei Elaphoglossum pringlei Hypolepis eurychlaena Hypolepis microchlaena Lellingeria hellwigii Plagiogyria truncata Selaginella basipilosa Selaginella corrugis Selaginella cuneata Selaginella subrugosa Stigmatopteris chimalapensis
292
Anexo 6 Especies de Helechos en alguna categoría de la NOM-059-SEMARNAT-2010
Aspleniaceae
Amenazada
Asplenium auritum
Asplenium serratum
Cyatheaceae
En peligro de extinción
Cyathea costaricensis
Sujeta a protección especial
Alsophila firma
Alsophila salvinii
Cnemidaria decurrens
Cyathea bicrenata
Cyathea divergens
Cyathea fulva
Cyathea schiedeana
Sphaeropteris horrida
Davalliaceae
En peligro de extinción
Nephrolepis cordifolia
Dicksoniaceae
Sujeta a protección especial
Culcita coniifolia
Dicksonia sellowiana
Marattiaceae
Sujeta a protección especial
Marattia laxa
Marattia weinmanniifolia
Polypodiaceae
Amenazada
Campyloneurum phyllitidis
Polypodium triseriale
Psilotaceae
Amenazada
Psilotum complanatum
Schizaeaceae
Amenazada
Schizaea elegans
Selaginellaceae
En peligro de extinción
Selaginella porphyrospora
293
Anexo 7 Especies de Gimnospermas en alguna categoría de la NOM-059-SEMARNAT-2010
Cupressaceae
Amenazada
Calocedrus decurrens
Sujeta a protección especial
Cupressus lusitanica
Pinaceae
En peligro de extinción
Abies guatemalensis
Abies hickelii
Pinus caribaea
Sujeta a protección especial
Pinus chiapensis
Pinus quadrifolia
Pseudotsuga menziesii
Podocarpaceae
Sujeta a protección especial
Podocarpus matudae
Taxaceae
Sujeta a protección especial
Taxus globosa
Zamiaceae
Amenazada
Ceratozamia mexicana
En peligro de extinción
Ceratozamia euryphyllidia
Ceratozamia mixeorum
Ceratozamia norstogii
Dioon argenteum
Dioon califanoi
Dioon edule
Dioon holmgrenii
Dioon morolae
Dioon purpusii
Dioon rzedowskii
Dioon spinulosum
294
Anexo 8. Lista de especies de anfibios y reptiles del estado de Oaxaca y su categoría de riesgo (NOM-ECOL-059-2001). Los asteriscos indican especies endémicas (Modificado de
Casa-Andreu et al., 2004).
Taxon Categoría CLASE ANFIBIA ORDEN ANURA Familia Bufonidae Bufo canaliferus Cope, 1877 Bufo coccifer Cope, 1866 Pr Bufo gemmifer Taylor, 1940 (1939) Pr Bufo macrocristatus Firschein et Smith, 1957 Bufo marinus Linnaeus, 1758 Bufo marmoreus Wiegmann, 1833 Bufo occidentalis Camerano, 1879 Bufo perplexus Taylor, 1943 Bufo spiculatus Mendelson, 1997* Bufo tutelarius Mendelson, 1997* Bufo valliceps Wiegmann, 1833 Familia Centrolenidae Hyalinobatrachium fleischmanni Boettger, 1893 Familia Hylidae Agalychnis callidryas (Cope, 1862)
Agalychnis moreletti Duméril, 1853 Anotheca spinosa Steindachner,1864 Duellmanohyla ignicolor Duellman, 1961* Pr
Duellmanohyla schmidtorum Stuart, 1954 Pr Hyla abdivita Campbedll et Duellman, 2000* Hyla altipotens Duellman, 1968* Pr Hyla ameibothalame Canseco-Márquez, Mendelson et Gutiérrez-Mayen, 2002* Hyla arenicolor Cope, 1886 Hyla bistincta Cope, 1877 Pr Hyla calthula Ustach, Mendelson, McDiarmid et Campbell, 2000* Hyla calvicollina Toal, 1994* Hyla celata Toal et Mendelson, 1995* Hyla cembra Caldwell, 1974* A Hyla chaneque Duellman, 1961* Pr Hyla chimalapa Mendelson et Campbell, 1999* Hyla crassa Brocchi, 1877* Pr Hyla cyanomma Caldwell, 1974* A Hyla cyclada Campbell et Duellman, 2000* Hyla dendroscarta Taylor, 1940* Pr Hyla ebraccata Cope, 1874 Hyla echinata Duellman, 1962* Pr Hyla euphorbiacea Günther, 1859 (1858) Hyla haseale Taylor, 1940* Pr
295
Taxon Categoría Hyla juanitae Snyder, 1972 A Hyla labedactyla Mendelson et Toal, 1996* Hyla loquax Gaige et Stuart, 1934 Hyla melanomma Taylor, 1940 Pr Hyla microcephala Cope, 1886 Hyla miotympanum Cope, 1863 Hyla mixe Duellman, 1965* Pr Hyla nephila Mendelson et Campbell, 1999* Hyla pellita Duellman, 1968* Hyla pentheter Adler, 1965* Hyla picta Günther, 1901 (1895-1902) Hyla pinorum Taylor, 1937 Pr Hyla psarosema Campbell et Duellman, 2000* Hyla robertmertensi Taylor, 1937 Hyla sabrina Caldwell, 1974* A Hyla sartori Smith, 1951 A Hyla siopela Duellman, 1968 Hyla smithi Boulenger, 1901 Hyla sumichrasti Brocchi, 1879 Hyla thorectes Adler, 1965* Pr Hyla xera Mendelson et Campbell, 1994 Pachymedusa dacnicolor Cope, 1864 Phrynohyas venulosa Laurenti, 1768 Plectrohyla hartwegi Duellman, 1968 Pr Plectrohyla matudai Hartweg, 1941 Ptychohyla acrochorda Campbell et Duellman, 2000* Ptychohyla euthysanota Kellogg, 1923* A Ptychohyla leonardschultzei Ahl, 1934 Pr Ptychohyla zophodes Campbell et Duellman, 2000* Scinax staufferi Cope, 1865 Smilisca baudinii Duméril et Bibron, 1841 Smilisca cyanosticta Smith, 1953 Triprion spatulatus Günther, 1882 Familia Leptodactylidae
Eleutherodactylus alfredi Boulenger, 1898 Eleutherodactylus augusti Duges, 1879 Eleutherodactylus berkenbuschii Peters,1870 Pr
Eleutherodactylus decoratus Taylor, 1942 Pr Eleutherodactylus leprus Cope, 1879 Eleutherodactylus lineatus Brocchi, 1879 Pr Eleutherodactylus nitidus Peters, 1869 Pr Eleutherodactylus pipilans Taylor, 1940 Eleutherodactylus polymniae Campbell, Lamar et Hillis, 1989* Pr Eleutherodactylus pygmaeus Taylor, 1937 (1936)
296
Taxon Categoría Eleutherodactylus rhodopis Cope, 1867 (1866) Eleutherodactylus rugulosus Cope, 1870 (1869) Eleutherodactylus silvicola Lynch, 1967* Pr Eleutherodactylus syristes Hoyt, 1965* Pr Eleutherodactylus uno Savage, 1984 Pr Leptodactylus fragilis Brocchi, 1877 Leptodactylus melanonotus Hallowell, 1861 Physalaemus pustulosus Cope, 1864 Familia Microhylidae
Gastrophryne usta Cope, 1866 Pr Hypopachus variolosus Cope, 1866 Familia Pelobatidae
Spea multiplicata Cope, 1863 Familia Ranidae Rana berlandieri Baird, 1854 Pr
Rana forreri Boulenger, 1883 Pr Rana maculata Brocchi, 1877 Rana sierramadrensis Taylor, 1939 (1938) Pr Rana spectabilis Hillis et Frost, 1985 Rana vaillanti Brocchi, 1877 Rana zweifeli Hillis, Frost et Webb, 1984 Familia Rhinophrynidae
Rhinophrynus dorsalis Duméril et Bibron, 1841 Pr
ORDEN CAUDATA Familia Plethodontidae
Bolitoglossa macrinii Lafrentz, 1930* Pr Bolitoglossa mexicana Demeríl, Bibron et Duméril, 1854 Pr Bolitoglossa oaxacensis Parra Olea, García-Paris et Wake, 2002* Bolitoglossa occidentalis Taylor, 1941 Pr Bolitoglossa platydactyla Gray, 1831 Pr Bolitoglossa riletti Holman, 1964* Pr Bolitoglossa rufescens Cope, 1869 Pr Bolitoglossa veracrucis Taylor, 1951 Pr Bolitoglossa zapoteca Parra Olea, García-Paris et Wake, 2002* Cryptotriton adelos Papenfuss et Wake, 1987* Lineatriton orchileucos Brodie, Mendelson et Campbell, 2002* Pseudoeurycea amuzga Pérez-Ramos et Saldaña de la Riva, 2000 Pseudoeurycea anitae Bogert, 1967* A Pseudoeurycea aquatica Wake et Campbell, 2001* Pseudoeurycea bellii Gray, 1850 A Pseudoeurycea cochranae Taylor, 1943* A Pseudoeurycea conanti Bogert, 1967* A Pseudoeurycea juarezi Regal, 1966* A
297
Taxon Categoría Pseudoeurycea mystax Bogert, 1967* A Pseudoeurycea parva Lynch et Wake, 1989* A Pseudoeurycea saltator Lynch et Wake, 1989* A Pseudoeurycea smithi (Taylor, 1938)* A Pseudoeurycea unguidentis Taylor, 1941* A Thorius arboreus Hanken et Wake, 1994* Thorius aurens Hanken et Wake, 1994* Thorius boreas Hanken et Wake, 1994* Thorius insperatus Hanken et Wake, 1994* Thorius macdougalli Taylor, 1949* Pr Thorius minutissimus Taylor, 1949* Pr Thorius narisovalis Taylor, 1939* Pr Thorius papaloae Hanken et Wake, 2001* Thorius pulmonaris Taylor, 1939* Pr Thorius smithi Hanken et Wake, 1994*
ORDEN GYMNOPHIONA Familia Caeciliidae Dermophis mexicanus Duméril et Bibron, 1841 Pr
Dermophis oaxacae (Mertens, 1930) Pr
CLASE REPTILIA ORDEN CROCODYLIA
Familia Alligatoridae Caiman crocodilus Linnaeus, 1758 Pr
Familia Crocodylidae Crocodylus acutus Cuvier, 1807 Pr
Crocodylus moreletii Duméril et Bibron, 1851 Pr |
ORDEN LACERTILIA Familia Anguidae Abronia bogerti Tihen, 1954 Pr
Abronia fuscolabialis Tihen, 1944* Pr Abronia graminea Cope, 1864 Pr Abronia mitchelli Campbell, 1982* Pr Abronia mixteca Bogert et Porter, 1967* Pr Abronia oaxacae Günther, 1885* Pr Abronia ornelasi Campbell, 1984* Pr Barisia imbricata Wiegmann, 1828 Pr Diploglossus enneagrammus Cope, 1860 Diploglossus rozellae Smith, 1942 Gerrhonotus liocephalus Wiegmann, 1828 Pr Mesaspis gadovii Boulenger, 1913 Pr Mesaspis juarezi Karges et Wright, 1987* Pr
298
Taxon Categoría Mesaspis viridiflava Bocourt, 1873* Pr Familia Corytophanidae
Basiliscus vittatus Wiegmann, 1828 Corytophanes hernandezii Wiegmann, 1831 Pr
Laemanctus longipes Wiegmann, 1834 Pr Familia Gekkonidae
Coleonyx elegans Gray, 1845 A Hemidactylus frenatus Schlegel, 1836 Phyllodactylus bordai Taylor, 1942 Pr Phyllodactylus lanei Smith, 1935 Phyllodactylus muralis Taylor, 1940 Pr Phyllodactylus tuberculosus Wiegmann, 1835 Sphaerodactylus glaucus Cope, 1865 Pr Sphaerodactylus millepunctatus Hallowell, 1861 Familia Gymnophthalmidae
Gymnophthalmus speciosus Hallowell, 1861 Pr Familia Helodermatidae
Heloderma horridum Wiegmann, 1829 A Familia Iguanidae
Ctenosaura acanthura Shaw, 1802 Pr Ctenosaura oaxacana Gray, 1842* A Ctenosaura pectinata Wiegmann, 1834 A Ctenosaura similis Gray, 1831 A Iguana iguana Linnaeus, 1758 Pr Familia Phrynosomatidae
Phrynosoma asio Cope, 1864 Pr Phrynosoma braconnieri Duméril et Bocourt, 1870 Pr Phrynosoma taurus Dugès, 1874 (1873) A Sceloporus bicanthalis Smith, 1937 Sceloporus cryptus Smith et Lynch, 1967* Pr Sceloporus edwardtaylori Smith, 1936* Sceloporus formosus Wiegmann, 1834 Sceloporus gadoviae Boulenger, 1905 Sceloporus grammicus Wiegmann, 1828 Pr Sceloporus horridus Wiegmann, 1834 Sceloporus internasalis Smith et Bumzahem, 1955 Sceloporus jalapae Günter, 1890 Sceloporus macdougalli Smith et Bumzahem, 1953* Pr Sceloporus megalepidurus Smith, 1934 Pr Sceloporus melanorhinus Bocourt, 1876 Sceloporus mucronatus Cope, 1885 Sceloporus ochoterenae Smith, 1934 Sceloporus salvini Günter, 1890 Pr Sceloporus siniferus Coper, 1869
299
Taxon Categoría Sceloporus spinosus Wiegmann, 1828 Sceloporus squamosus Bocourt, 1874 Sceloporus subpictus Lynch et Smith, 1965* Pr Sceloporus variabilis Wiegmann, 1834 Urosaurus bicarinatus Duméril, 1856 Familia Polychridae
Norops barkeri Schmidt, 1939 Norops biporcatus Wiegmann, 1834 Norops breedlovei Smith et Paulson, 1968 Norops compressicaudus Smith et Kerster, 1955 Norops cuprinus Smith, 1964* Norops isthmicus Fitch, 1978* Norops laeviventris Wiegmann, 1834 Norops lemurinus Cope, 1861 Norops macrinii Smith, 1968* Norops microlepidotus Davis, 1954 Norops milleri Smith, 1950* Norops nebuloides Bocourt, 1873 Norops nebulosus Wiegmann, 1834 Norops petersii Bocourt, 1873 Norops polyrhachis Smith, 1968* Norops pygmaeus Álvarez del Toro et Smith, 1956 Norops quercorum Fitch, 1978* Norops rodriguezii Bocourt, 1873 Norops sericeus Hallowell, 1856 Norops simmonsi Holman, 1964* Norops subocularis Davis, 1954 Norops tropidonotus Peters, 1863 Familia Scincidae Eumeces brevirostris Günter, 1860 Eumeces ochoternae Taylor, 1933 Pr
Eumeces sumichrasti Cope, 1866 Mabuya unimarginata Cope, 1862 Scincella gemmingeri Cope, 1864 Pr
Sphenomorphus assatus Cope, 1864 Sphenomorphus cherriei Cope, 1893 Familia Teiidae
Ameiva undulata Wiegmann, 1834 Aspidoscelis deppii Wiegmann, 1834 Aspidoscelis guttata Wiegmann, 1834 Aspidoscelis mexicana Peters, 1869* Pr
Aspidoscelis motaguae Sackett, 1941 Aspidoscelis parvisocia Zweifel, 1960 Pr Aspidoscelis sackii Wiegmann, 1834
300
Taxon Categoría Familia Xantusiidae
Lepidophyma dontomasi Smith, 1942* Pr Lepidophyma flavimaculatum Duméril, 1851 Pr Lepidophyma lowei Bezy et Camarillo, 1997* Lepidophyma radula Smith, 1942* Pr Lepidophyma smithii Bocourt, 1876 Pr Lepidophyma tuxtlae Werler et Shannon, 1957 Pr Familia Xenosauridae
Xenosaurus grandis Gray, 1856 Pr Xenosaurus phalaroanthereon Nieto-Montes de Oca, Campbell et Flores-Villela, 2001*
ORDEN SERPENTES Familia Boidae Boa constrictor Linnaeus, 1758 A
Familia Colubridae Adelphicos latifasciatum Lynch et Smith, 1966 Pr
Adelphicos quadrivirgatus Jan, 1862 Pr Chersodromus liebmanni Reinhardt, 1860 Pr Clelia scytalina Cope, 1867 (1866) Coniophanes bipunctatus Günter, 1858 Coniophanes fissidens Günter, 1858 Coniophanes imperialis Baird et Girard, 1859 Coniophanes piceivittis Cope, 1869 Conophis vittatus Peters, 1860 Conophis amphisticha Smith et Laufe, 1945 Conophis conica Taylor et Smith, 1942 Conophis lineatus (Kennicottt, in Baird, 1859) Conopsis megalodon Taylor et Smith, 1942* Conopsis nasus Günter, 1858 Cryophis hallbergi Bogert et Duellman, 1963* A Dendrophidion vinitor Smith, 1941 Drymobius chloroticus Cope, 1886 Drymobius margaritiferus Schlegel, 1837 Dryadophis melanolomus Cope, 1868 Drymarchon corais Boie, 1827 Elaphe flavirufa Cope, 1867 (1866) Enulius flavitorques Cope, 1869 Ficimia olivacea Gray, 1849 Ficimia publia Cope, 1866 Ficimia ramirezi Smith et Langebartel, 1949* Pr Ficimia variegata Günter, 1858 Geogras redimitus Cope, 1876* Pr Geophis anocularis Dunn, 1920* Pr
301
Taxon Categoría Geophis carinosus Stuart, 1941 Geophis dubius Peters, 1861* Pr Geophis duellmani Smith et Holland, 1969* Pr Geophis isthmicus Boulenger, 1883* Pr Geophis russatus Smith et Williams, 1966* Pr Geophis sallaei Boulenger, 1894* Pr Imantodes cenchoa Linnaeus, 1758 Pr Imantodes gemmistratus Cope, 1860 Pr Lampropeltis triangulum Lacépede, 1788 A Leptodeira annulata Linnaeus, 1758 Pr Leptodeira frenata Cope, 1886 Leptodeira maculata Hallowell, 1861 Pr Leptodeira nigrofasciata Günter, 1868 Leptodeira septentrionalis Kennicott, 1859 Leptophis ahaetulla Linnaeus, 1758 A Leptophis diplotropis Günter, 1872 A Leptophis mexicanus Duméril, Bibron et Duméril, 1854 A Manolepis putnami Jan, 1863 Masticophis mentovarius Duméril, Bibron et Duméril, 1854 A Ninia diademata Baird et Girard, 1853 Ninia sebae Duméril, Bibron et Duméril, 1854 Oxybelis aeneus Wagler, 1824 Oxybelis fulgidus Daudin, 1803 Oxyrhopus petola Linnaeus, 1758 Pituophis deppei Duméril, 1853 A Pituophis lineaticollis Cope, 1861 Pliocercus elapoides Cope, 1860 Pseustes poecilonotus Günter, 1858 Rhadinaea bogertorum Myers, 1974* Pr Rhadinaea cuneata Myers, 1974 Pr Rhadinaea decorata Günter, 1858 Rhadinaea fulvivittis Cope, 1875 Rhadinaea godmani Günter, 1865 Rhadinaea hesperia Bailey, 1940 Pr Rhadinaea macdougalli Smith et Langebartel, 1950 (1949) Pr Rhadinaea myersi Rossman, 1965* Pr Rhadinaea taeniata Peters, 1863 Salvadora bairdii Jan, 1860 Salvadora intermedia Hartweg, 1940 Pr Salvadora lemniscata Cope, 1895 Pr Salvadora mexicana Duméril, Bibron et Duméril, 1854 Pr Scaphiodontophis annulatus Duméril, Bibron et Duméril, 1854 Senticolis triaspis Cope, 1866 Sibon dimidiatus Günter, 1872
302
Taxon Categoría Spilotes pullatus Linnaeus, 1758 Sternorrhina degenhardtii Berthold, 1846 Sternorrhina freminvillei Duméril, Bibron et Duméril, 1854 Storeria storeriodes Cope, 1865 Symphimus leucostomus Cope, 1870 (1869) Pr Tantalophis discolor Günter, 1860 A Tantilla briggsi Savitzki et Smith, 1971* A Tantilla flavilineata Smith et Burger, 1950* A Tantilla oaxacae Wilson et Meyer, 1981* Pr Tantilla rubra Cope, 1876 (1875) Tantilla schistosa Bocourt, 1883 Tantilla striata Dunn, 1928* Pr Tantilla vulcani Campbell, 1998 Thamnophis chrysocephalus Cope, 1885 (1984) A Thamnophis cyrtopsis Kennicott, 1860 A Thamnophis eques Reuss, 1834 A Thamnophis godmani Günter, 1894 2,3 A Thamnophis marcianus Baird et Girard, 1853 A Thamnophis proximus Say, 1823 A Thamnophis scalaris Cope, 1861 (1860) A Thamnophis sumichrasti Cope, 1866 (1866) A Trimorphodon biscutatus Duméril, Bibron et Duméril, 1854 Pr Trimorphodon tau Cope, 1870 Tropidodipsas fischeri Boulenger, 1894 Tropidodipsas sartorii Cope, 1863 Xenodon rabdocephalus Wied, 1824 Familia Elapidae
Micrurus bogerti Roze, 1967* Pr Micrurus browni Schmidt et Smith, 1943 Pr Micrurus diastema Duméril, Bibron et Duméril, 1854 Pr Micrurus elegans Jan, 1854 Pr Micrurus epippifer Cope, 1886* Pr Micrurus laticollaris Peters, 1869 Pr Micrurus latifasciatus Schmidt, 1933 Micrurus nebularis Roze, 1989* Pr Micrurus nigrocinctus Girard, 1854 Pr Familia Hydrophiidae
Pelamis platurus Linnaeus, 1766 Familia Leptotyphlopidae Leptotyphlops goudotii Duméril et Bibron 1844 Familia Loxocemidae Loxocemus bicolor Cope, 1861 Pr
Familia Typhlopidae Ramphotyphlops braminus Daudin, 1803
303
Taxon Categoría Familia Ungaliophiidae
Exiliboa placata Bogert, 1968* Pr Familia Viperidae
Agkistrodon bilineatus Günter, 1863 A Atropoides nummifer Rüppell, 1845 A Bothriechis rowleyi Bogert, 1968 Pr Bothrops asper Garman, 1884 (1883) Cerrophidion godmani Günter, 1863 Crotalus atrox Baird et Girard, 1853 Pr Crotalus durissus Linnaeus, 1758 Pr Crotalus intermedius Troschel, 1865 A Crotalus molossus Baird et Girard, 1853 Pr Crotalus ravus Cope, 1865 Pr Ophryacus melanurum Muller, 1924 Ophryacus undulatus Jan, 1859 Pr Porthidium dunni Hartweg et Oliver, 1938 A
Orden Testudines Familia Cheloniidae Chelonia mydas Linnaeus, 1758 P
Eretmochelys imbricata Linnaeus, 1766 P Lepidochelys olivacea Eschscholtz, 1829 P Familia Dermatemydidae
Dermatemys mawii Gray, 1847 P Familia Dermochelyidae
Dermochelys coriacea Vandelli, 1761 P Familia Emydidae
Rhinoclemmys areolata Dumeril et Bibron, 1851 A Rhinoclemmys pulcherrima Gray, 1855 A Rhinoclemmys rubida Cope, 1870 (1869) Pr Trachemys scripta Schoepf, 1792 Pr Familia Kinosternidae
Kinosternon acutum Gray, 1831 Pr Kinosternon integrum Le Conte, 1854 Pr Kinosternon oaxacae Berry et Iverson, 1980* Pr Kinosternon scorpoioides Linnaeus, 1766 Pr Familia Staurotypidae
Claudius angustatus Cope, 1865 P Staurotypus salvinii Gray, 1864 Pr Staurotypus triporcatus Wiegmann, 1828 Pr Staurotypus triporcatus Wiegmann, 1828 Pr
304
Anexo 9. Lista de especies de mamiferos del estado de Oaxaca y su categoría de riesgo (NOM-ECOL-059-2001).
Los asteriscos indican especies endémicas.
TAXON Categoría ORDEN DIDELPHIMORPHIA
Familia Marmosidae Marmosa canescens Marmosa mexicana Familia Caluromyidae Caluromys derbianus P
Familia Didelphidae Chironectes minimus PR
Didelphis marsupialis Didelphis virginiana Philander oposum ORDEN XENARTHRA Familia Dasypodiade Dasypus novemcinctus Familia Myrmecophagidae Cyclopes didactylus P
Tamandua mexicana P ORDEN INSECTIVORA
Familia Soricidae Cryptotis goldmani Cryptotis magna* PR
Cryptotis mexicana PR Cryptotis parva
Megasorex gigas A Sorex saussurei PR Sorex ventralis
Sorex veraepacis PR ORDEN CHIROPTERA
Familia Emballonuridae Balantiopteryx io Balantiopteryx plicata Diclidurus albus Peropteryx macrotis Rhynchonycteris naso PR
Saccopteryx bilineata Familia Noctilionidae Noctilio leporinus Familia Mormoopidae Mormoops megalophylla Pteronotus davyi Pteronotus parnellii
305
Pteronotus personatus Familia Phyllostomidae Macrotus waterhousii Micronycteris brachyotis A
Micronycteris megalotis Desmodus rotundus Diphylla ecaudata Chrotopterus auritus A
Trachops cirrhosus A Lonchorhina aurita A Vampyrum spectrum P Mimon benettii A Phyllostomus discolor A Tonatia brasiliense
Anoura geoffroyi Choeroniscus godmani Choeronycteris mexicana A
Glossophaga commissarisi Glossophaga leachii Glossophaga morenoi Glossophaga soricina Hylonycteris underwoodi Leptonycteris curasoae A
Leptonycteris nivalis A Artibeus intermedius
Artibeus jamaicensis Artibeus lituratus Carollia brevicauda Carollia perspicillata Carollia subrufa Centurio senex Chiroderma salvini Chiroderma villosum Dermanura azteca Dermanura phaeotis Dermanura tolteca Dermanura watsoni PR
Enchisthenes hartii PR Platyrrhinus helleri
Sturnira lilium Sturnira ludovici Uroderma bilobatum Uroderma magnirostrum Vampyressa pusilla Vampyrodes caraccioli
306
Familia Natalidae Natalus stramineus Familia Vespertilionidae Bauerus dubiaquercus Corynorhinus towsendii Eptesicus brasiliensis Eptesicus furinalis Eptesicus fuscus Euderma phyllote Lasiurus blossevillii Lasiurus cinereus Lasiurus intermedius Lasiurus xanthinus Myotis californica Myotis fortidens Myotis keaysi Myotis nigricans Myotis thysanodes Myotis velifera Rhogeessa alleni Rhogeessa gracilis Rhogeessa parvula Rhogeessa tumida Familia Molossidae Eumops auripendulus Eumops underwoodi Molossops greenhalli Molossus aztecus PR
Molossus rufus Promops centralis Nyctinomops aurispinosus Nyctinomops laticaudatus Tadarida brasiliensis ORDEN PRIMATES Familia Cebidae Alouatta palliata PR
Ateles geoffroyi PR ORDEN CARNÍVORA
Familia Canidae Canis latrans Canis lupus E
Urocyon cinereoargenteus Familia Felidae Herpailurus yagouaroundi A
Leopardus pardalis P
307
Leopardus wiedii P Lynx rufus oaxacensis
Puma concolor Panthera onca P
Familia Mustelidae Lontra longicaudis A
Conepatus mesoleucus Conepatus semistriatus Mephitis macroura Spilogale putorius Spilogale pygmaea A
Eira barbara senex P Galictis vittata A Familia Procyonidae
Mustela frenata Potos flavus PR
Bassariscus astutus Bassariscus sumichrasti PR
Nasua narica Procyon lotor ORDEN PERISSODACTYLA Familia Tapiridae Tapirus bairdii P
ORDEN ARTIODACTYLA Familia Tayassuidae Pecari tajacu Tayassu pecari Familia Cervidae Mazama americana Odocoileus virginianus ORDEN RODENTIA Familia Sciuridae Sciurus aureogaster Sciurus deppei Glaucomys volans A
Familia Geomyidae Orthogeomys cuniculus * A
Orthogeomys grandis Orthogeomys hispidus Familia Heteromyidae Dipodomys phillipsii PR
Heteromys desmarestianus Liomys irroratus Liomys pictus Liomys salvini crispus
308
Familia Muridae Microtus mexicanus Microtus oaxacensis* A
Microtus quasiater PR Microtus umbrosus* PR Baiomys musculus
Habromys chinanteco* Habromys ixtlani* Habromys lepturus* Hodomys alleni vetulus Megadontomys cryophilus* A
Neotoma mexicana Nyctomys sumichrasti Oligoryzomys fulvescens Oryzomys alfaroi Oryzomys chapmani Oryzomys couesi Oryzomys rostratus Peromyscus aztecus Peromyscus beatae Peromyscus difficilis Peromyscus furvus Peromyscus gratus Peromyscus leucopus Peromyscus levipes Peromyscus maniculatus Peromyscus megalops Peromyscus melanocarpus Peromyscus melanophrys Peromyscus melanurus Peromyscus mexicanus Reithrodontomys fulvescens Reithrodontomys megalotis Reitrhodontomys mexicanus Reithrodontomys microdom A
Reithrodontomys sumichrasti Rheomys mexicanus PR
Scotinomys teguina teguina PR Sigmodon alleni
Sigmodon hispidus Sigmodon leucotis alticola Sigmodon mascotensis Tylomys nudicaudus Familia Erethizontidae Coendou mexicanus A
309
Familia Dasyproctidae Dasyprocta mexicana Familia Agoutidae Agouti paca ORDEN LAGOMORPHA Familia Leporidae Lepus callotis callotis Lepus flavigularis* P
Sylvilagus brasiliensis Sylvilagus cunicularius Sylvilagus floridanus
310
Mapa 1. Principales Ordenes de Angiospermas (Magnoliopsidae) en el Estado de Oaxaca.
Fuente: Banco de información GBIF.
311
Mapa 2. Angiospermas (Magnoliopsidae) Endémicas en el Estado de Oaxaca.
Fuente: Banco de información GBIF, CONABIO.
312
Mapa 3. Angiospermas (Magnoliopsidae) Listadas en la NOM-59-SEMARNAT2010 en el Estado de Oaxaca.
Fuente: Banco de información GBIF, CONABIO.
313
Mapa 4. Familias de Angiospermas (Liliopsida) en el Estado de Oaxaca.
Fuente: CONABIO 2010
314
Mapa 5. Familias de Angiospermas (Liliopsida) Endémicas en el Estado de Oaxaca.
Los registros en rojo son las especies bajo alguna categoría de riesgo en la NOM-059-SEMARNAT-2010, mientras que los registros en verde son las especies endémicas al estado. Fuente: CONABIO 2010
315
Mapa 6. Familias de Angiospermas (Liliopsida) Listadas en la NORMA-59-SEMARNAT 2010 en el Estado de Oaxaca.
Fuente: CONABIO 2010
316
Mapa 7. Distribución de Órdenes de Helechos en el Estado de Oaxaca.
Fuente: CONABIO 2012.
317
Mapa 8. Helechos Endémicos en el Estado de Oaxaca.
Fuente: CONABIO 2012.
318
Mapa 9. Helechos Listados en la NOM-59 SEMARNAT 2010 en el Estado de Oaxaca.
Fuente: CONABIO 2010
319
Mapa 10. Distribución de Géneros de la Gimnospermas en el Estado de Oaxaca.
320
Mapa 11. Pinos en el Estado de Oaxaca.
321
Mapa 12. Especies de Gimnospermas Endémicas en el Estado de Oaxaca.
322
Mapa 13. Especies de Gimnospermas listadas en la NOM-059 SEMARNAT 2010 en el Estado de Oaxaca.
Fuente: CONABIO y portal WEB Avibase.
323
Mapa 14. Distribución de Órdenes de Peces en el Estado de Oaxaca.
Fuente: Banco de información GBIF y CONABIO.
324
Mapa 15. Especies de Peces Endémicos y en la NOM-59-SEMARNAT 2010 en el Estado de Oaxaca.
Fuente: Banco de información GBIF y CONABIO
325
Mapa 16. Distribución de Familias de Anfibios en el Estado de Oaxaca.
Fuente: Banco de información GBIF y CONABIO.
326
Mapa 17. Especies de Anfibios en la NOM-59-SEMARNAT 2010 y Endémicos del Estado de Oaxaca.
Fuente: Banco de información GBIF y CONABIO
327
Mapa 18. Distribución de Órdenes de Reptiles en el Estado de Oaxaca.
Fuente: CONABIO y portal WEB Avibase.
328
Mapa 19. Especies de Reptiles Endémicas y en la NOM-59-SEMARNAT 2010 en el Estado de Oaxaca.
Fuente: CONABIO y portal WEB Avibase.
329
Mapa 20. Principales Ordenes de Aves en el Estado de Oaxaca.
Fuente: CONABIO y portal WEB Avibase.
330
Mapa 21. Especies de Aves Endémicas y en la NOM-59-SEMARNAT 2010 en el Estado de Oaxaca.
Fuente: CONABIO y portal WEB Avibase.
331
Mapa 22. Distribución de Órdenes de Mamíferos en el Estado de Oaxaca
Fuente: Banco de información GBIF y CONABIO.
332
Mapa 23. Especies de Mamíferos Endémicos y en la NOM-59-SEMARNAT 2010 en el Estado de Oaxaca.
Fuente: Banco de información GBIF y CONABIO
333
Mapa 24. Tipos de Suelo en el Estado de Oaxaca.
Fuente: Banco de información GBIF y CONABIO
334
Mapa 25. Unidades Geomorfológicas en el Estado de Oaxaca.
Fuente: Vásquez 2010, INEGI 2011
335
Mapa 26. Regiones Hidrológicas Administrativas en el Estado de Oaxaca.
Fuente: Vásquez, 2010, INEGI 2011
336
Mapa 27. Regiones Hidrológicas del Estado de Oaxaca.
Fuente: CONABIO, 1995
337
Mapa 28. Cuencas y Subcuencas del estado de Oaxaca.
Fuentes: Diario Oficial de la Federacion (varias fechas) Subdireccion General Técnica CONAGUA 2009.
338
Mapa 29. Disponibilidad Media Anual de Agua Superficial.
Fuentes: Diario Oficial de la Federacion (varias fechas), Subdireccion General Técnica CONAGUA 2009.
339
Mapa 30. Cuencas Hidrológicas con su disponibilidad media Anual de Agua Superficial.
Fuentes: Diario Oficial de la Federacion (varias fechas), Subdireccion General Técnica CONAGUA 2009.
340
Mapa 31. Usos de Agua (REPDA) en el Estado de Oaxaca.
Fuentes: CONABIO, 1995
341
Mapa 32. Puntos Vulnerables de Contaminación de Agua en el Estado de Oaxaca.
Fuentes: REPDA 2011 CONAGUA.
342
Mapa 33. Manantiales en el Estado de Oaxaca.
Fuentes: CONABIO, 1995
343
Mapa 34. Extracción de agua en Ríos en el Estado de Oaxaca
Fuentes: CONABIO, 1995
344
Mapa 35. Extracción de Agua de Pozo en el Estado de Oaxaca.
Fuentes: CONABIO, 1995.
345
Mapa 36. Condición Geohidrológica de Acuíferos en el Estado de Oaxaca.
Fuentes: CONABIO, 1995
346
Mapa 37. Vegetación y Uso de Suelo 2011 en el Estado de Oaxaca.
Fuente: DOF, 28 agosto 2009.
347
Mapa 38. Principales Cambios en Cobertura del Suelo 1980-2011 en el Estado de Oaxaca.
Fuente: Clasificación supervisada de imágenes Landsat 2011 y carta de vegetación y uso del suelo serie IV INEGI.
348
Mapa 39. Riesgo de Granizadas en el Estado de Oaxaca.
Fuente: Riesgos hidrometeorologicos del POERTEO 2000, actualizado.
349
Mapa 40. Riesgo de Heladas en el Estado de Oaxaca.
Fuente: Riesgos hidrometeorologicos del POERTEO 2000, actualizado.
350
Mapa 41. Riesgo de Inundaciones en el Estado de Oaxaca.
Fuente: Elaboración propia, con datos de SMN, CONABIO e INEGI 2011.
351
Mapa 42. Áreas con Peligrosidad Sísmica en el Estado de Oaxaca.
Fuente: Elaboracion propia, con datos de SSN, CONABIO e INEGI.
352
Mapa 43. Riesgo de Erosión Hídrica en el Estado de Oaxaca.
Fuente: Elaboración propia, con datos de INEGI.
353
Mapa 44. Áreas con Susceptibilidad a Deslizamiento de Suelos en el Estado de Oaxaca.
Fuente: Elaboración propia, con datos de INEGI.
354
Mapa 45. Riesgo de Incendios en el Estado de Oaxaca.
Fuente: Elaboración propia.
355
Mapa 46. Sitios Prioritarios para la Conservación (CONABIO) en el Estado de Oaxaca.
Fuente: Sarukhán et al. (2009)
356
Anexo 10. Anexos SIG.
Unidad mínima cartografiable.
Para definir esta se utilizara la formula:
Donde:
UMC = (Lpv x E x 3)²
UMC: es la Unidad Mínima Cartografiable, expresada en metros cuadrados.
Lpv: es el límite de percepción visual (0.2 mm a escala del plano) expresado en metros.
E: es la escala del mapa a producir.
Regionalización.
Se utilizara el marco geoestadistico versión 5 de 2010 de INEGI, se extraerá la base de datos para el estado de Oaxaca de localidades rurales, polígonos de municipios y polígonos de zonas urbanas, se reproyectarán los datos vectoriales a coordenadas geográficas en datum wgs84, se aplicaran los criterios de regionalización definidos en las reuniones de trabajo, que podrán ser por Distritos de desarrollo rural (DDR), subcuencas, climas, regiones topográficas, etc. Se realizaran regionalizaciones secundarias basadas en criterios que cada componente defina dependiendo de las características de los análisis a realizar.
Corrección del Modelo digital de elevación.
El método de transformación rígida permite situar al MDE en posición correcta respecto a los planos x,y,z a través de una serie de puntos de control (datos de campo, puntos geodésicos, extracción de mapas topográficos, etc.), el desplazamiento del MDE se aplica a los planos x,y z, por separado.
Desplazamiento en plano z
Para este cálculo se utilizara la suma del cuadrado de los errores puntuales con la ecuación:
𝑑:∑(𝑧𝑝 − 𝑧𝑠)
𝑛
Donde:
d es el desplazamiento en el plano z del MDE total
Zp es la cota original de MDE
357
Zs es la cota del punto medido
n es el total de puntos medidos
Desplazamiento en plano x, y
Generalmente los MDE tienen un error geométrico intrínseco durante su generación, el cual puede ser minimizado aplicando una función de transformación de 1° o 2° grado con puntos de control conocidos, el error final (rms) del MDE se calculara aplicando en procedimiento de suma de cuadrados de las diferencias entre el MDE y los puntos de control, la fórmula para este cálculo será:
𝑟𝑚𝑠 =�∑(𝑍𝑝 − 𝑍𝑠)2
𝑛
Clasificación supervisada.
Corrección de imágenes de satélite.
• Corrección geométrica.
Esta corrección permite ubicar correctamente en el espacio la imagen de satélite, se utilizaran capas vectoriales de vías de comunicación (escala 1:50,000) para obtener puntos de control (GCPs) y construir un modelo matemático polinomial de 2° grado y aplicarlo a la imagen correspondiente.
• Corrección atmosférica
El efecto de dispersión de la radiación electromagnética por gases y partículas en suspensión puede ser minimizada mediante el cálculo de reflectividad propuesto por Chuvieco (1996) con la ecuación:
𝑃𝜅 =𝐾𝜋(𝐿𝑠𝑒𝑛,𝑘 − 𝐿𝑎,𝑘)
𝜏 (𝐸𝑜,𝑘 cos 𝜃𝑖 𝜏𝑘,𝑖 + 𝐸𝑑,𝑘
Donde: Pk = Reflectividad en la banda k. K = Distancia Tierra-Sol en unidades astronómicas (1 UA = 1.49598· 108 Km, varía a lo largo del año entre 0.983 y 1.017 UAs). Lsen,k = Radiancia espectral recibida por el sensor en la banda k (W m-2 sr -1 mm-1). La,k = Radiancia atmosférica debida a la dispersión en la banda k (W m-2 sr -1 mm-1). τk,o = Transmisividad atmosférica para el flujo ascendente en la banda k. Eo,k = Irradiancia solar en el techo de la atmósfera en la banda k (W m-2 mm-1). cosqi = Coseno del ángulo cenital del flujo incidente (complementario del ángulo de elevación solar).
358
τk,i = Transmisividad atmosférica para el flujo descendente en la banda k. Ed,k = Irradiancia difusa atmosférica debida a la dispersión en la banda k (W m-2 mm-1). Este procedimiento transforma los valores originales de pixel (ND) a valores de reflectividad.
• Corrección topográfica.
Esta corrección permite compensar las diferencias de iluminación solar presentes en la variación altitudinal y sombras geográficas, para lo cual se debe generar una capa de sombras definida por la formula:
IL = cos γ = cosθp cosθi + senθp senθi cos (φa – φo) Donde: θp = Pendiente del terreno: La inclinación del terreno con respecto a la horizontal. θi = Angulo cenital solar: El ángulo complementario de la elevación solar. φa= Angulo azimutal solar: La dirección del sol con respecto al norte. φo= Angulo de orientación: El ángulo existente entre el vector que señala el norte y la proyección sobre el plano horizontal del vector normal a la superficie en ese punto.
Esta capa de sombras es aplicada como corrección de los valores de la imagen a través del modelo “semiempirico de corrección – c” propuesto por Teillet (1982):
ΡH = PT(cosθi + ck
IL + ck
Donde: 𝑐𝑘 = 𝑏𝑘
𝑚𝑘
En esta ecuación se introduce un parámetro “ck” que es el cociente entre la pendiente (bk) y el término independiente (mk) de la ecuación de regresión entre la PT y la IL.
359
Clasificación de la imagen
Se utilizara el algoritmo de máxima probabilidad para la clasificación de las imágenes, se extraerán datos espectrales de las diferentes bandas para identificar probables coberturas del suelo, se utilizaran datos de los ordenamientos ecológicos municipales, puntos específicos de coberturas conocidas, e información auxiliar adicional para definir sitios de entrenamiento del sistema.
Se generaran matrices de confusión para identificar valores de omisión y de comisión de cada clase generada del tipo:
valor observado Valor predicho Clase1 Clase2 Clase3 Clase4 CC Total Clase1 X11 X12 X13 X14 X1c X1 Clase2 X21 X22 X23 X24 X2c X2 Clase3 X31 X32 X33 X34 X3c X3 Clase4 X41 X42 X43 X44 X4c X4 CC Xc1 Xc2 Xc3 Xc4 Xcc Xc Total X.1 X.2 X.3 X.4 X.c n
Donde cada valor Xij representa el numero de pixeles clasificados por sistema (valor predicho) en la categoría i y por los puntos de entrenamiento (valor observado) en la categoría j.
A partir de esta matriz se calculara el índice de Kappa que permite medir la concordancia aleatoria de los valores calculados y predichos durante la clasificación, este índice está definido por la formula:
Κ =∑𝜋𝑖𝑖 − ∑𝜋𝑖 ∑𝜋𝑖
1 − ∑ 𝜋𝑖𝜋𝑖
Donde los índices de la sumatoria van desde i=1 hasta i=CC.
Por lo que la máxima concordancia posible es 1 cuando el sistema y el usuario clasificador coinciden en la asignación de clase, se utilizara la siguiente tabla de valores para designar rangos de concordancia de Kappa:
Valoración del Índice Kappa
Valor de k Concordancia < 0.20 Pobre
0.21 – 0.40 Débil 0.41 – 0.60 Moderada 0.61 – 0.80 Buena
360
0.81 – 1.00 Muy buena
A partir de estos rangos de concordancia se aceptara o rechazara la clasificación generada.
Vegetación y uso de suelo.
A partir de la clasificación de las diferentes coberturas del suelo, mapas disponibles y los datos obtenidos durante los talleres definirán las políticas de uso del suelo para cada región de estudio.
Riesgo ambiental.
• Riesgo de inundación.
Este análisis se generará en base a índices vulnerabilidad y peligrosidad, estos índices se obtienen a partir de datos ambientales (MDE, suelos, pendientes, escurrimientos), categorizados y normalizados en escala 0 – 1 según el atlas de riesgo y peligros naturales.
Valores de ponderación de escurrimiento Arroyos Peligrosidad Escala relativa presencia alta 1 ausencia baja 0
Valores de ponderación de geomorfología
Tipo Peligrosidad Escala relativa
llanura costera / vaso lacustre muy alto 1 valle / cañon alto 0.9 lomerios bajo 0.1 montaña muy bajo 0
Valores de ponderación de pendientes Porcentaje Riesgo a inundación Escala relativa 0 - 2 muy alto 1 0- 4 alto 0.8 4 - 6 medio 0.6 6 - 10 bajo 0.4
361
mayor de 10 muy bajo 0.2
Estas temáticas serán introducidas al modelo espacial como se muestra en el siguiente diagrama:
Modelo de zonas de riesgo de inundación
Riesgo de incendio.
• Zonas de acumulación de materia orgánica combustible
Mediante el análisis de las bandas espectrales se calcularan índices de acumulación de materia orgánica (banda 3, 4 y 7), NDVI, textura de cobertura, pendiente y capa de sombras se generara un modelo de materia orgánica combustible.
Modelo de zonas de materia orgánica combustible
• Zonas de riesgo de incendio.
362
Este análisis con el modelo propuesto por se realizara a partir de datos de puntos de calor, imágenes térmicas (banda 6) y zonas de acumulación de materia orgánica. La banda TM6 del infrarrojo térmico se transformó en valor de temperatura de superficie mediante la inversión de la ecuación de Planck (Wukelic et al., 1989):
𝑇 = 𝐾2
ln(𝐾1𝐿 + 1)
Donde K1 = 60.78m Wcm -2 sr -1 µm-1
K2= 1260.56 K
L= Radiancia espectral en el sensor térmico
El mapa de riesgo de incendio se generara con los valores de temperaturas de superficie y la capa de zonas de acumulación de materia orgánica combustible como se muestra el siguiente esquema.
Modelo de zonas de riesgo de incendio