รายงานการวิจัยเรื่อง ความเครียดและการเผชิญความเครียดของ ... · ป้องกันและปราบปรามยาเสพติด,

(1)

รายงานการวจยเรอง ความเครยดและการเผชญความเครยดของผปวยชายทเขารบการบ าบดรกษายาเสพตด

ระยะฟนฟสมรรถภาพโรงพยาบาลธญญารกษสงขลา

อนพงศ จนทรจฬา ซยฟดดน ช านาญ

กลมภารกจบรการวชาการ โรงพยาบาลธญญารกษสงขลา กรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข

2559

(2)

ชอโครงการวจย ความเครยดและการเผชญความเครยดของผปวยชายทเขารบการบ าบดรกษายา

เสพตดระยะฟนฟสมรรถภาพโรงพยาบาลธญญารกษสงขลา ผเขยน นายอนพงศ จนทรจฬา นายซยฟดดน ช านาญ หนวยงาน โรงพยาบาลธญญารกษสงขลา ปการศกษา 2559

บทคดยอ

การวจยครงน เปนการวจย เชงบรรยาย เพอศกษาความเครยดและการเผชญความเครยดของผปวยชายทเขารบการบ าบดรกษายาเสพตดระยะฟนฟสมรรถภาพโรงพยาบาลธญญารกษสงขลา กลมตวอยางเปนผ ปวยชายทเขารบการบ าบดรกษายาเสพตดระยะฟนฟสมรรถภาพ จ านวน 100 คน เลอกกลมตวอยางแบบเฉพาะเจาะจง เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมล ประกอบดวย 3 สวน คอ (1) แบบสอบถามขอมลทวไป (2) แบบประเมนความเครยด และ (3) แบบประเมนการเผชญความเครยด ทผวจยพฒนาขน โดยใชกรอบแนวคดของลาซารสและโฟลคแมน (Lazarus & Folkman, 1984) ตรวจสอบความตรงตามเนอหาจากผทรงคณวฒ 3 ทาน วเคราะหความเทยงของแบบสอบถามสวนท 2 และ 3โดยใชสตรสมประสทธแอลฟาของครอนบาค ซงมคาเทากบ .83 และ .85 ตามล าดบ วเคราะหขอมลโดยการแจกแจงความถ รอยละ คาเฉลย คาเบยงเบนมาตรฐาน ผลการวจย พบวา ความเครยดดานสถานท กลมตวอยางประเมนสถานการณมากทสดลกษณะสญเสย/อนตรายและคกคาม ทง 2 ลกษณะเหมอนกน คอ สถานทออกก าลงกายและ สถานทพกผอนทไมเพยงพอมากทสด (รอยละ 55) และ (รอยละ17) และลกษณะทาทายม 2 สถานการณ คอ สถานทออกก าลงกายและสถานทพกผอนทไมเพยงพอ และการมอปกรณในการท ากจกรรมทไมเพยงพอ (รอยละ 21) ความเครยดเกยวกบกฎระเบยบและกจกรรม กลมตวอยางประเมนมากทสด ลกษณะสญเสย/อนตราย คอ ไมไดรบความรเกยวกบแนวทางและวธการแกไขปญหาอยางเหมาะสม (รอยละ 47) และลกษณะคกคาม คอ การไดรบแจงขอบกพรองค าตกเตอนจากเพอน ๆ และเจาหนาท (รอยละ 40) และลกษณะทาทาย คอ การไดรบมอบหมายใหรบผดชอบบทบาทหนาทขณะบ าบดรกษา (รอยละ 44) ความเครยดเกยวกบความสมพนธภาพระหวางบคคลกลมตวอยางประเมนมากทสด ลกษณะสญเสย/อนตราย คอ การทครอบครวไมใหความสนใจความเปนอยขณะ บ าบดรกษา (รอยละ 53 ) ลกษณะคกคาม ม 2 สถานการณ (รอยละ 14 ) คอ การมปญหาขดแยงหรอการปรบตวเขากบเพอน ๆ และการทครอบครวไมใหความสนใจความเปนอย

(3)

ขณะบ าบดรกษา ประเมนลกษณะทาทาย คอ การไมไดรบการยอมรบและสนบสนนจากเพอนเจาหนาทขณะท ากจกรรม ( รอยละ 32 ) กลมตวอยางมพฤตกรรมการเผชญความเครยด โดยภาพรวมอยในระดบปานกลาง (M = 2.37, SD = 0.46) โดยพฤตกรรมการเผชญความเครยดแบบมงแกไขปญหาและแบบจดการกบอารมณอยในระดบปานกลาง (M = 2.29, SD = 0.44, M = 2.44, SD = 0.64 ตามล าดบ) ผลการวจยครงนแสดงใหเหนวา การเขารบการบ าบดผปวยในระยะฟนฟสมรรถภาพในโรงพยาบาลธญญารกษสงขลา ความเครยด มาจากหลายสถานการณ ผลการวจยครงนสามารถน าไปเปนแนวทางในการพฒนาดแลผปวยไดอยางมประสทธภาพตอไป

(4)

กตตกรรมประกาศ

งานวจยฉบบนส าเรจลงไดดวยความกรณาและความชวยเหลออยางดยง จากอาจารยสนาถ เพญสร ซงเปนอาจารยทปรกษางานวจย ทกรณาใหค าแนะน าขอเสนอแนะข อ ค ด เ ห น ท เ ป นประโยช น ต รวจสอบแก ไขข อบกพ ร อง ต า งๆของ ง านว จ ย แล ะ ใหก าลงใจในการปรบปรง แกไขงานวจยใหเสรจสมบรณยงขน และขอขอบคณ ดร.วณา คนฉอง ดร.พาตเมาะ นมา และคณสยาม มสกะไชย ซงเปน ผทรงวฒ ทใหความอนเคราะหตรวจสอบความตรง และความครอบคลมของเครองมอวจย เพอใหไดมาซงแนวค าถามทชดเจนและครอบคลมในประเดนทท าการศกษา ขอขอบพระคณเจาหนาทงานผปวยในของ โรงพยาบาลธญญารกษสงขลา ทใหความชวยเหลอ อ านวยความสะดวกและรวมมอในการเกบขอมลในครงน สดทายผวจย ขอขอบคณผอ านวยการโรงพยาบาลธญญารกษสงขลา ทอนญาตใหด าเนนการวจย ขอบคณบคลากรทางการพยาบาลทกทาน ทใหความรวมมอ อ านวยความสะดวกในการท าวจย และเพอนๆ ทคอยใหก าลงใจ ชวยเหลอสนบสนนแกผวจย ใหมก าลงใจพยายามตอสอปสรรคตางๆ จนท าใหการศกษาวจยฉบบนส าเรจลลวงดวยด คณะผวจยหวงวา การวจยเรองนมประโยชนกบผปฏบตงานในโรงพยาบาลธญญารกษสงขลา โรงพยาบาลทใหบรการบ าบดรกษายาเสพตด สถานบ าบดยาเสพตดและส านกงานคมประพฤตทดแลผปวยใหเลกยาเสพตด น าไปเปนแนวทางในการพฒนาดแลผปวยไดอยางมประสทธภาพตอไป

คณะผวจย

(5)

สารบญ

หนา

บทคดยอ .................................................................................................................................... (2) กตตกรรมประกาศ ..................................................................................................................... (4) สารบญ ........................................................................................................................................ (5) รายการตาราง ............................................................................................................................... (7) บทท 1 บทน า .............................................................................................................................. 1 ความเปนมาและความส าคญของปญหา ......................................................................... 1 วตถประสงคการวจย ...................................................................................................... 4 ค าถามการวจย ................................................................................................................ 4 กรอบแนวคด .................................................................................................................. 4 ขอบเขตการวจย .............................................................................................................. 6 ประโยชนทคาดวาจะไดรบ ............................................................................................ 7 บทท 2 วรรณคดทเกยวของ ......................................................................................................... 8 ผปวยยาเสพตดและการบ าบดรกษา................................................................................ 9 ความเครยดของผปวยยาเสพตดทเขารบการบ าบดรกษา ................................................ 15 การเผชญความเครยดของผปวยยาเสพตด ...................................................................... 21 สรปการทบทวนวรรณกรรมและงานวจยทเกยวของ ..................................................... 24 บทท 3 วธด าเนนการวจย ............................................................................................................ 25 ประชากรและกลมตวอยาง ............................................................................................. 25 เครองมอทใชในการวจย ................................................................................................. 25 การตรวจสอบคณภาพเครองมอ ..................................................................................... 27 การเกบรวบรวมขอมล .................................................................................................... 28 การพทกษสทธกลมตวอยาง ........................................................................................... 29 การวเคราะหขอมล ......................................................................................................... 29 บทท 4 ผลการวจยและการอภปรายผล ....................................................................................... 30 ผลการวจย ..................................................................... ผดพลาด! ไมไดก าหนดทคนหนา

(6)

สารบญ (ตอ)

หนา

อภปรายผลการวจย ......................................................................................................... 40 บทท 5 สรปผลการวจยและขอเสนอแนะ ................................................................................... 49 สรปผลการวจย ............................................................................................................... 49 ขอเสนอแนะ .................................................................................................................... 50 ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป ............................................................................... 51 เอกสารอางอง ............................................................................................................................. 52 ภาคผนวก ................................................................................................................................... 58 ก เครองมอทใชในการวจย ............................................................................................. 59 ข รายนามผทรงคณวฒ ................................................................................................... 67 ค เอกสารแนะน าอาสาสมคร ......................................... ผดพลาด! ไมไดก าหนดทคนหนา ง หลกฐานแสดงความสมครใจ........................................................................................ 70 ประวตผเขยน ............................................................................................................................. 72

(7)

รายการตาราง

ตาราง หนา

1 จ านวนและรอยละของกลมตวอยางจ าแนกตามขอมลทวไป……………...…… 32 2 จ านวน และรอยละของกลมตวอยางจ าแนกตามการประเมนลกษณะความเครยด

ของสถานการณทกบสถานท………………………………..…………………..

33

3 จ านวน และรอยละของกลมตวอยางจ าแนกตามการประเมนลกษณะความเครยดของสถานการณทกบกฎระเบยบและกจกรรม…………………..………………

34

4 จ านวน และรอยละของกลมตวอยางจ าแนกตามการประเมนลกษณะความเครยดของสถานการณทกบความสมพนธภาพระหวางบคคล………...……………….

35

5 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน ของระดบการเผชญความเครยดแบบมงแกไขปญหาจ าแนกรายขอ……………………………….……..………..…………...

36

6 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน ของระดบการเผชญความเครยดแบบการจดการกบอารมณจ าแนกรายขอ…………..………………………...…….…………....

38

7 คาเฉลย สวนเบยงเบนมาตรฐาน ของระดบการเผชญความเครยดโดยรวมและรายดาน…………………………………………………………………………

39

1

บทท 1

บทน า

ความเปนมาและความส าคญของปญหา ปญหายาเสพตดในประเทศไทยมมายาวนานและรนแรงเพมมากขนเรอย ๆ สงผลกระทบตอการด ารงชวต ความปลอดภยและทรพยสนของประชากรในประเทศ และมการคาดวาจะมผเสพยาเสพตดประมาณ 1.3 ลานคน 1.2 ลานคน และ 1.9 ลานคน ในปพ.ศ.2554-2556 ตามล าดบ เมอเปรยบเทยบกบจ านวนประชากรของไทยทมประมาณ 65 ลานคน (ส านกงานคณะกรรมการปองกนและปราบปรามยาเสพตด, 2555) จากสถตผปวยตดยาเสพตดทเขารบการรกษาสถาบนธญญารกษทวประเทศ พบวา ต งแต ปพ.ศ. 2556-2554 มผ ปวยยาเสพตดทเขาสระบบการบ าบดรกษาและฟนฟสมรรถภาพเพมมากขน ดงน 18,393 คน 22,189 คน และ 25,131 คน ตามล าดบ โดยเขารบการรกษาเปนผปวยใน จ านวน 7,121 คน 7,556 คน และ 8,117 คน ตามล าดบ และเมอแยกตามเพศผเขารบการรกษารกษาพบวาเปนเพศชาย รอยละ 82.31 รอยละ 83.75 และ รอยละ 85.39 ตามล าดบ และเปนเพศหญง พบ รอยละ 17.69, รอยละ 16.25 และ รอยละ 14.61 ตามล าดบ (สถาบนธญญารกษ, 2554) ส าหรบโรงพยาบาลธญญารกษในภาคใต กรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข ซงมหนาทรบผดชอบโดยตรงในการแกไขปญหายาเสพตด ในเขตพนทรบผดชอบ 14 จงหวดภาคใต มจ านวนผปวยเขารบการรกษา 1,567 คน 2,022 คน และ1,667 คนตามล าดบ โดยเขารบการรกษาเปนผปวยใน รอยละ 68.80 รอยละ 61.10 และ รอยละ 59.32 ตามล าดบ (โรงพยาบาลธญญารกษปตตาน, 2554; โรงพยาบาลธญญารกษสงขลา, 2554) ซงอาจท าใหผปวยยาเสพตดมความเครยดขณะเขารบการบ าบดรกษาได การบ าบดรกษาและฟนฟสมรรถภาพผปวยยาเสพตดโดยทวไปม 3 ระบบ คอ 1)ระบบสมครใจเปนระบบทเปดโอกาสใหผตดยาเสพตดตองการจะเลกยายาเสพตดสมครใจเขารบการบ าบดรกษาในสถานพยาบาล ตางๆ 2) ระบบบงคบบ าบดการใชกฎหมายบงคบตามพระราชบญญตฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด พ.ศ. 2545 และ 3) ระบบตองโทษ ส าหรบผปวยยาเสพตดกระท าความผดเกยวกบคดยาเสพตดและถกคมขงตองเขารบการบ าบดรกษาภายใตกฎขอบงคบกฎหมายการบ าบดรกษา (มจฉรย, อนทรา, เสาวลกษณ, และศราวธ, 2552) ส าหรบโรงพยาบาลธญญารกษสงขลา ใชรปแบบการบ าบดรกษาระบบสมครใจและระบบบงคบบ าบด ม 4 ระยะ คอ 1) ระยะเตรยมการกอนรกษา เปนการเตรยมความพรอมของผปวยและครอบครวเพอใหการบ าบดผ ปวยประสบผลส าเรจ ผ ปวยตองมความต งใจสงและยอมรบวาจ าเปนตองแกไขพฤตกรรมของตนเอง 2) ระยะถอนพษยาเปนการบ าบดรกษาอาการทางกายทเกดจากการใชยาเสพ

2

ตดหรอท าใหรางกายพนจากสภาวะการ ตดยาทางกาย 3) ระยะการฟนฟสมรรถภาพ เปนการชวยใหผปวยฟนฟสมรรถภาพดานจตใจเพอแกไขความผดปกตของจตใจ พฤตกรรม สงแวดลอมรวมถงปญหาตางๆ ทเปนเหตใหผปวยไมสามารถเลกได เพอใหผปวยกลบคนสสงคมและใชชวตอยางปกต และ 4) ระยะการตดตามผลและการดแลหลงการบ าบดรกษา เปนการตดตามหลงจากฟนฟสภาพจตใจการตดตามใหความชวยเหลอ ค าแนะน า เสรมสรางก าลงใจ ตดตามผลการรกษาและทส าคญคอการปองกนไมใหกลบไปเสพซ า (ศนยบ าบดรกษายาเสพตดปตตาน , 2552; ศนยบ าบดรกษายาเสพตดสงขลา, 2550; สถาบนธญญารกษ, 2548) ส าหรบระยะการฟนฟสมรรถภาพเปนการบ าบดแบบเขมขนทางสายใหม (Fast Model) ใชเวลานาน 4 เดอน ครอบคลมการฟนฟสมรรถภาพทงรางกาย จตใจ อารมณ และสงคม เพอใหผปวยยาเสพตด สามารถกลบไปด ารงชวตในสงคมไดอยางปกตสข โดยไมเสพยาเสพตดอก ซงในขนตอนการฟนฟสมรรถภาพจะเนนการปรบเปลยนทศนคต ใหผรบการบ าบดเกดการเรยนร ซงมกระบวนการบ าบดรกษา 4 ดาน ไดแก ครอบครว กจกรรมทางเลอก การชวยเหลอตนเอง และชมชนบ าบด (ศนยบ าบดรกษายาเสพตดปตตาน, 2552; ศนยบ าบดรกษายาเสพตดสงขลา, 2550) โดยมกจกรรมและการเรยนรทกษะชวตตาง ๆ ควบคกนไป ตลอดระยะเวลาของการฟนฟสมรรถภาพ เพอเสรมสรางทกษะชวตในการเผชญปญหาไดอยางเหมาะสม ผปวยยาเสพตดจะไดรบการฝกใหกลาแสดงออก การฝกทกษะทางสงคม โดยใชกระบวนการกลม การมปฏสมพนธกบบคคลรอบขาง การเรยนรรวมกน การกลาเผชญหนากบความเปนจรงและการท างานเปนทม ท าใหผปวยยาเสพตดเกดความเชอมนไมเกดความเครยด เกดประโยชนแกตนเอง แตถาผปวยยาเสพตดไมสามารถปรบตวตอเหตการณได มตวกระตนเรงเราใหเกดความเครยด เชน ถกบงคบ ขาดความพรอมในการรกษา มความกงวลและกดดนจากสถานทใหม เพอนใหม กจวตรประจ าวนทเปลยนแปลงไป เปนตน กจะสงผลใหเกดความเครยด ท าใหผปวยทเขารบการบ าบดรกษา ไมปฏบตตามกฎระเบยบ ทะเลาะววาทกน รกษาไมครบก าหนด และหลบหน เปนตน (มจฉรยและคณะ, 2552) ความเครยดและการเผชญความเครยดเปนสงส าคญส าหรบบคคลในการด าเนนชวตอยในสงคม ซงลาซาลสและโฟลคแมน (Lazarus & Folkman, 1984) ไดอธบายวาความเครยดเปนปฏสมพนธกนระหวางบคคลและสงแวดลอม มอทธพลซงกนและกน เปนภาวะชวคราวของความไมสมดลซงเกดจากกระบวนการรบรหรอการประเมนของบคคลตอสงท เขามาในประสบการณวาสงนนเปนสง อนตราย / สญเสยความเปนอสระ คกคามหรอทาทาย โดยการประเมนสถานการณวาเปนความเครยดและมผลเสยตอสวสดภาพหรอความผาสกของตนซงกอใหเกดความเครยด เมอผปวยยาเสพตดทเขารบการบ าบดรกษายาเสพตดระยะฟนฟสมรรถภาพของโรงพยาบาลธญญารกษสงขลา ผ ปวยยาเสพตดมการประเมนสถานการณท กอใหเกดความเครยดใน 3 ลกษณะ คอ อนตราย / สญเสย คกคาม และทาทาย แตละบคคลมการประเมน

3

ประสบการณตอเหตการณทแตกตางกน ผปวยบางรายอาจจะประเมนวาเหตการณทเกดขนเปนอนตรายและเกดความสญเสยตอตนเอง หรอบางรายอาจจะประเมนวาเหตการณนนเปนสงทมาคกคามตอตนเอง และอาจจะประเมนวาเปนททาทาย เมอผปวยยาเสพตดเขารบการบ าบดรกษายาเสพตดระยะฟนฟสมรรถภาพเกดความเครยดเกดในลกษณะตางๆ กน กจะเกดผลกระทบตามมา เชน ปวดศรษะ นอนไมหลบ วตกกงวล การมอารมณฉนเฉยว โกรธงาย มปญหาในการสรางสมพนธภาพกบบคคลอน บางรายอาจหลกหนปญหา อยคนเดยว สมาธในการบ าบดระยะฟนฟสมรรถภาพลดลง ความรบผดชอบในบทบาทหนาทลดลง เปนตน สงเหลานอาจสงผลตอการบ าบดรกษาท าใหการปรบเปลยนพฤตกรรมไมประสบความส าเรจและมโอกาสกลบไปใชยาเสพตดเหมอนเดม (กรมสขภาพจต, 2544)

การเผชญความเครยด เปนการกระท า ความนกคด การแสดงออก ซงเปนความสามารถในการจดการกบปญหาและอปสรรคตางๆ เพอบรรเทาความเครยด โดยลาซารสและโฟลคแมน (Lazarus & Folkman, 1984) ไดกลาวถง การเผชญความเครยดวาเปนการใชกระบวนการคด การรบรระดบความเครยดและอปสรรค หาเหตผลทเหมาะสม จดการกบอารมณ และความรสก มงมนในการแกไขอปสรรคของตนเอง โดยแบงการเผชญความเครยด เปน 2 รปแบบ คอ 1) การเผชญความเครยดแบบมงแกไขปญหา และ 2) การเผชญความเครยดแบบมงเนนทอารมณ ซงการเผชญความเครยดทง 2 วธ จะมผลตอการบ าบดรกษาในระยะฟนฟและการเลกยาเสพตด เมอการเผชญความเครยดมประสทธภาพความเครยดมกจะถกควบคมเมอการเผชญปญหาไมไดผลความเครยดกจะไมไดรบจากการควบคมจงน าไปสความวนวายทางการเปลยนแปลงในชวต (จรกล, 2554)

จากการทบทวนวรรณกรรม สถานการณทกอใหเกดความเครยดของผปวยยาเสพ ตดทเขารบการบ าบดรกษาระยะฟนฟสมรรถภาพโรงพยาบาลธญญารกษ (ศนยบ าบดรกษายาเสพตดปตตาน, 2552; ศนยบ าบดรกษายาเสพตดสงขลา, 2550; สถาบนธญญารกษ, 2548) พบวา ประกอบดวย อาคารสถานททคบแคบมอยางจ ากด กจกรรมทจ าเจซ าซากไมหลากหลาย การปรบตวตอสถานทใหมและกฎระเบยบทถกจ ากดบรเวณ รวมทงบทบาทหนาทความรบผดชอบ และสมพนธภาพกบบคคลตาง ๆ สอดคลองกบการศกษาของ ประวทย (2545) เรองศกษาการฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตดโดยวธชมชนบ าบด ในเรอนจ ากลางขอนแกน ทพบวาอาคารสถานทและกจกรรมตาง ๆ สามารถกอใหเกดความเครยด จากการทสถานทมอยอยางจ ากด มความคบแคบ ไมเอออ านวยท าใหผเขารบการบ าบดรสกอดอด ผวจยจงสนใจทจะศกษาความเครยดและการเผชญความเครยดของผปวยชายทเขา รบการบ าบดรกษายาเสพตดระยะฟนฟสมรรถภาพในโรงพยาบาลธญญารกษสงขลา เนองจากการทบทวนวรรณกรรมยงไมพบการศกษาเกยวกบความเครยดและการเผชญความเครยดในการฟนฟสมรรถภาพของผ ปวยยาเสพตดในสงขลา ผลทไดจากการวจยครงน จะเปนประโยชนตอ

4

โรงพยาบาลธญญารกษในภาคใตหรอหนวยงานอนๆ เพอน าขอมลทไดไปเปนแนวทางในการวางแผนปองกนและปรบปรงพฒนารปแบบในการจดกจกรรมการฟนฟสมรรถภาพใหกบผปวยยา เสพตดไดอยางเหมาะสม วตถประสงคการวจย

1. เพอศกษาความเครยดของผปวยชายทเขารบการบ าบดรกษายาเสพตด ระยะ ฟนฟสมรรถภาพโรงพยาบาลธญญารกษสงขลา 2. เพอศกษาการเผชญความเครยดของผปวยชายทเขารบการบ าบดรกษายาเสพตด ระยะฟนฟสมรรถภาพโรงพยาบาลธญญารกษสงขลา ค าถามการวจย 1. ความเครยดของผปวยชายทเขารบการบ าบดรกษายาเสพตด ระยะฟนฟ สมรรถภาพลกษณะใด

2. การเผชญความเครยดของผปวยชายทเขารบการบ าบดรกษายาเสพตด ระยะ ฟนฟสมรรถภาพอยระดบใด กรอบแนวคด การศกษาครงนผวจยใชกรอบแนวคดความเครยดและการเผชญความเครยดของลาซารสและโฟลคแมน (Lazarus & Folkman, 1984) และการทบทวนวรรณกรรมทเกยวของกบความเครยดของผตดยาเสพตด ระยะฟนฟสมรรถภาพในโรงพยาบาล โดยลาซารสและโฟลคแมน (Lazarus & Folkman, 1984) ไดกลาววา ความเครยดเกดจากการปฏสมพนธกนระหวางบคคลและสงแวดลอม มอทธพลซงกนและกน เปนภาระของความไมสมดลซงเกดจากกระบวนการรบร หรอการประเมนของบคคลตอสงทเขามาในประสบการณวาสงนนเปนสงคกคาม โดยการประเมนสถานการณวาเปนความเครยดและมผลเสยตอสวสดภาพหรอความผาสกของตน ซงการประเมนสถานการณความเครยดม 3 ลกษณะ คอ 1. สญเสยหรออนตราย คอ การทบคคลเกดการสญเสยความสามารถหรอความเปนบคคล อนเกดจากความเจบปวย หรออาจจะรวมไปถงการเกดอบตเหตตาง ๆ เปนตน

5

2. การคกคาม คอ เปนการคาดการณวาจะเกดอนตรายหรอการสญเสยขนหรอถาเกดเหตการณดงกลาวขนจะท าใหเกดความยงยากล าบากตามมา หรอถาเหตการณเกดขนจะท าใหเกดความกลว ความวตกกงวล ความยากล าบากในการด าเนนชวต 3. ความทาทาย คอ เ ปนการคาดการณวาสามารถควบคมเหตการณและสถานการณตางๆ ได ซงจะท าใหผปวยยาเสพตดเกดการตนตว กระตอรอรนในการทจะเผชญกบปญหานน ๆ ทงนความเครยดจะเปนลกษณะรปแบบใด ขนอยกบการประเมนเหตการณของแตละบคคล และความสามารถของแตละบคคลในการประเมน และเลอกใชกลไกการปรบตวผปวยยาเสพตดทเขารบการบ าบดรกษาระยะฟนฟสมรรถภาพ ซงอาจมสงเรามากมาย และจะน าไปสการประเมนตอเหตการณในลกษณะของความเครยดของผปวยยาเสพตด จากการทบทวนวรรณกรรมสถานการณทเกยวของทกอใหเกดความเครยดของผปวยยาเสพตดทเขารบการบ าบดรกษาระยะฟนฟสมรรถภาพเกดจากสถานการณ (ศนยบ าบดรกษายาเสพตดปตตาน, 2552; ศนยบ าบดรกษา ยาเสพตดสงขลา, 2550; สถาบนธญญารกษ, 2548) ประกอบดวย 3 สถานการณ 1) สถานท เชน สถานทภายในเรอนนอนหองน าไมสะอาดและไมถกสขลกษณะ อาคารสถานททคบแคบมอยางจ ากด นอนรวมกนหลายคนในหองนอนเดยวกน เปนตน 2) กฎระเบยบและกจกรรม เชน กฎระเบยบตางๆ มากเกนไปมผลตอการปรบตวตอสถานทใหมและกฎระเบยบทถกจ ากดบรเวณกฎระเบยบการตดตอกบญาต เขมงวดเกนไป เชน การโทรศพท การใหญาตมาเยยม รวมทงกจกรรมทจ าเจซ าซากไมหลากหลาย เปนตน และ 3) ความสมพนธภาพระหวางบคคล เชน การมปญหาขดแยงหรอการปรบตวเขากบเพอนๆ การไมไดรบการยอมรบจากครอบครวเมอพดคย ปญหาขณะบ าบดรกษา และสมพนธภาพกบบคคลตางๆ ทตองปรบตวใหมน ามาซงกอใหเกดความเครยดตอทางดานรางกายและจตใจได การเผชญความเครยด เปนการกระท า ความรสก ความนกคดทมการเปลยนแปลงอยตลอดเวลา เพอทจะจดการกบความเครยดทเกดขน หาเหตผลทเหมาะสม จดการกบอารมณ และความรสก มงมนในการแกไขอปสรรคของตนเอง จากเหตการณ เมอประเมนรบรไดวาเปนภาวะทตนถกคกคาม (Lazarus & Folkman, 1984) เพอแสดงออกถงความสามารถในการเอาชนะอปสรรค จดการกบปญหา และบรรเทา ใหตนเองกลบสสภาวะสมดลตามปกต ประกอบดวย 2 ลกษณะ คอ 1. วธการเผชญความเครยดแบบมงแกไขปญหา (problem focused coping) เปนพฤตกรรมทใชในการเปลยนแปลงเหตการณทกอใหเกดความเครยด โดยทบคคลจะพยายามในการแสวงหาขอมล วเคราะหขอมล คนหาวธตางๆ ในการแกไขปญหา และมการพจารณาถงผลดและผลเสยของแตละทางเลอกเหลานน จากนนจงตดสนเลอกวธการและลงมอปฏบตทจะจดการกบปญหาโดยตรงกบสาเหตหรอปญหาทกอใหเกดสภาพเครยด เชน เมอผปวยยาเสพตดมขอบกพรอง กจะพยายามแกไขตนเองโดยการปรบปรงตนเอง เปนตน

6

2. วธการเผชญความเครยดแบบจดการกบอารมณ (emotional focused coping) เปนพฤตกรรมทบคคลทจะควบคมความเครยดทางอารมณ โดยการปรบความรสกเพอรกษาสมดลภายในจตใจน าไปสแนวทางทจะรบรเหตการณ แตเหตการณไมเปลยนแปลง พฤตกรรมน เชน การปลอบใจตนเองไมใหกงวลกบสงตางๆ การออกก าลงกาย การสวดมนต การละหมาด การภาวนาหรอยดสงศกดสทธเปนทพงหวงวาทกอยางจะดขน เปนตน นยามศพท ความเครยด หมายถง การประเมนสถานการณทเกยวของวามการกดดนบคคล ท าใหรสกวาไมสามารถควบคมจดการได รบรไดวา มผลกระทบตอตนเองทงทางดานรางกาย จตใจ และสงคม ซงสามารถประเมนไดเปน 3 ลกษณะ คอ สญเสย / อนตราย คกคาม และทาทาย ทงนลกษณะทเกยวของ ประกอบดวย 3 สถานการณ คอ ดานสถานท ดานกฎระเบยบและกจกรรม ดานสมพนธภาพระหวางบคคล ประเมนไดจากแบบสอบถาม ทผวจ ยพฒนาขน จากแนวคดของลาซารสและโฟลคแมน (Lazarus & Folkman, 1984) และจากการทบทวนวรรณกรรมทเกยวของกบสถานการณการบ าบดผปวยยาเสพตดและวธการบ าบดรกษา การเผชญความเครยด หมายถง เปนการกระท า ความรสก ความนกคดของผปวยยาเสพตด ทมการเปลยนแปลงอยตลอดเวลา เพอทจะจดการกบปญหาและอปสรรคตาง ๆ ของผปวยยาเสพตดทเขารบการบ าบดรกษาในระยะฟนฟสมรรถภาพ ในการบรรเทาปญหาโดยใชกระบวนการคด รบรระดบปญหาและอปสรรค หาเหตผลทเหมาะสม จดการกบอารมณ และความรสก มงมนในการแกไขอปสรรคของตนเอง จากเหตการณความเครยด เพอใหกลบคนสภาวะสมดลตามปกตโดยผวจ ยไดพฒนาขนมาจากตามกรอบแนวคดของลาซารสและโฟลคแมน (Lazarus & Folkman, 1984) ประกอบดวย 2 รปแบบ คอ การเผชญปญหาแบบการจดการกบปญหา และแบบการจดการกบอารมณ

ขอบเขตการวจย ในการวจยครงน ศกษาความเครยดและการเผชญความเครยดของผปวยชาย ทเขารบการบ าบดรกษายาเสพตด ระยะฟนฟสมรรถภาพอยางนอย 1 เดอนในโรงพยาบาลธญญารกษสงขลา

7

ประโยชนทคาดวาจะไดรบ เพอเปนขอมลพนฐานส าหรบทมสขภาพในการดแลผปวยยาเสพตดทเขารบการบ าบดรกษา ในระยะฟนฟสมรรถภาพในการหาแนวทางลดความเครยดและสงเสรมการเผชญความเครยด ขณะบ าบดรกษาไดอยางเหมาะสม

8

บทท 2

วรรณคดทเกยวของ

การศกษาครงนเปนการศกษาความเครยดและการเผชญความเครยดของผปวยทเขารบการบ าบดรกษายาเสพตดระยะฟนฟสมรรถภาพ ผวจยไดทบทวนวรรณกรรมจากเอกสารและงานวจยทเกยวของ ดงตอไปน 1. ผปวยยาเสพตดและการบ าบดรกษา 1.1 ความหมายของผปวยยาเสพตด 1.2 ลกษณะอาการของผปวยยาเสพตด 1.3 การบ าบดรกษาผปวยยาเสพตด 1.4 รปแบบของการบ าบดรกษาในโรงพยาบาลธญญารกษสงขลา 1.5 ระยะการบ าบดรกษาโรงพยาบาลธญญารกษสงขลา 1.6 การฟนฟสมรรถภาพผปวยยาเสพตดของโรงพยาบาลธญญารกษสงขลา 2. ความเครยดของผปวยยาเสพตดทเขารบการบ าบดรกษา 2.1 ความหมายของความเครยด 2.2 ปจจยทเกยวของกบความเครยดผปวยยาเสพตดทเขารบการบ าบดรกษา

ในระยะฟนฟสมรรถภาพ 2.3 การประเมนสถานการณความเครยด 2.4 สถานการณความเครยดของผปวยยาเสพตดในการบ าบดระยะฟนฟ

สมรรถภาพ 3. การเผชญความเครยดของผปวยยาเสพตด 3.1 ความหมายของการเผชญความเครยด 3.2 แนวคดการเผชญความเครยด 3.3 การเผชญความเครยดของผปวยตดยาเสพตดในการบ าบดระยะฟนฟ

สมรรถภาพ 4. สรปการทบทวนวรรณกรรมและงานวจยทเกยวของ

9

ผปวยยาเสพตดและการบ าบดรกษา

ความหมายของผปวยยาเสพตด จากการศกษาและทบทวนวรรณกรรมทเกยวของกบความหมายของผปวยยาเสพตด (ล าซ า, 2544; ศนยบ าบดรกษายาเสพตดสงขลา, 2550; สถาบนธญญารกษ, 2546) พบวามการใหความหมายของภาวะทเกยวของกบยาเสพตด ดงน 1. การใชยาในทางทผด (Harmful use abuse) หมายถง การใชยาเสพตดในลกษณะทกอใหเกดอนตรายตอสขภาพ ทงทางดานรางกายและดานจตใจ เมอเสพยาเสพตดท าใหเกดความรสกพงพอใจ เมอมโอกาสใชยาเสพตดในสถานทหรอสถานทซ า ๆ จะมความอยากยาและเมอใชยาแลวจะเกดความรสกพงพอใจ และจะใชยาเสพตดเมอพบมตวกระตน 2. กลมอาการของการตดยา (Depenedence syndrome) หมายถง ผทมภาวะผดปกตทางดานพฤตกรรม อารมณ สตปญญา ความรสก และระบบสรระรางกาย ทซบซอนซงเกดภายหลงจากการใชสารเสพตดซ า ๆ เนองจากสาเหตดานพนธกรรม จตใจ สงคมและผลจากฤทธทางเภสชวทยาของยาเสพตด ทผตดยาไดลองเสพยาเสพตด ใชจนชนแลวเกดการตดยา พฤตกรรมจงแตกตางจากคนทวไป ไดแก ดานพฤตกรรม ดานความคด ดานความรสก ดานบคลกภาพและดานจตใจ และมอาการดอยา มอาการขาดยา มพฤตกรรมทผดปกต หมกมน ย าคดย าท า ตองแสวงหายาเสพตดอยเรอย ๆ ตลอดทงวน สญเสยสมรรถภาพ ทางดานรางกาย และจตใจ จนไมสามารถหยดพฤตกรรมเหลานนได เมอเสพแลวท าใหเกดอารมณเปนสข เกดการรบรทมผลตอการเกดความเคยชนเปนความรสกเสพตดยาทางจตใจท าใหเกดความตองการเสพอยางตอเนอง เกดผลเสยตอชวตในดาน ตาง ๆ และเกดการเสพตดทรนแรง เมอไมมยาเสพตดผปวยยาเสพตดจะพยายามหายาเสพตดมาเสพใหไดเพอสนองความตองการของตนเอง ส าหรบผปวยยาเสพตดในการวจยครงน หมายถง ผตดยาเสพตดและผทเสพยาเสพตด เชน กญชา ยาบา เฮโรอน และน ากระทอม เปนตน โดยเมอเสพยาเสพตดแลวท าใหผเสพยาเสพตดเกดความรสกพงพอใจมอาการอยากยาเมอมสงมากระตน สวนผตดยาเสพตดมพฤตกรรมหมกมนย าคดย าท า ตองแสวงหายาเสพตดอยเรอย ๆ ตลอดจนตดยาในทสด และท าใหพฤตกรรมผดปกต สญเสยสมรรถภาพทางดานความคด ความรสก รางกายและดานจตใจ จนตองเขารบการบ าบดรกษาตามกระบวนการบ าบดรกษาผปวยยาเสพตด

10 ลกษณะอาการของผปวยยาเสพตด

จากการทบทวนวรรณกรรมทเกยวของกบลกษณะอาการผตดสารเสพตด (พเชฐ และคณะ, 2555; ล าซ า, 2544; สถาบนธญญารกษ, 2546; ส านกงานคณะกรรมการปองกนและปราบปรามยาเสพตด, 2555) พบวาแตละคนมความแตกตางกนออกไป ขนอยกบบคคล ชนดของยาเสพตด ระยะเวลาและปรมาณยาเสพตดทเสพ สามารถแบงได 3 ลกษณะอาการ ดงน 1. ดานรางกาย อาการทสามารถพบไดบอยและสามารถสงเกตเหนได คอสขภาพรางกายทรดโทรม ผอมซบซด น าหนกลด ไมมเรยวแรงทจะท างานหนกน ามกน าตาไหล เหงอออกมาก กลนตวแรง เพราะไมท าความสะอาดรางกายตวเองทกวน บางครงไดกลนกาวหรอสารระเหย 2. ดานอารมณและจตใจ ผตดสารเสพตดจะมอาการทแสดงออกมาหลายลกษณะ เชน การขาดความมนใจในตนเอง อารมณหงดหงดไดงายเมอมอาการอยากยาฉนเฉยวไมสามารถควบคมตอแรงกระตน ขาดความอดทนอดกลน เปนคนเจาอารมณ หงดหงด เอาแตใจตนเอง ขาดเหตผลท าใหอปนสยเปลยนเปนคนละคนจากคนเรยบรอย กลายเปนคนกาวราว เปนตน 3. ดานพฤตกรรม ผตดยาเสพตดมกจะมพฤตกรรมทแสดงออกทแตกตางออกไปตามบคลกภาพและการใชยาเสพตดของแตละบคคลตามสถานการณนนๆ เชน มกใชจายเงนสนเปลองผดปกต เพอน าเงนไปซอยาเสพตด บางคนอาจมเงนหมนเวยนมากผดปกต เพราะอาจจะเปนทงผขายและเสพดวย และสงทสงเกตเหนไดเดนชดอกประเดน คอ การพดโกหกเพอเอาตวรอด เพอไมใหใครทราบวาตนเองตดยา บางคนมพฤตกรรมทกาวราว ขเกยจ ไมสนใจตอสงแวดลอม ขาดความรบผดชอบในบทบาทและหนาทของตนเอง คบเพอนทใชยาดวยกน เปนกลมเพอนทไมคอยสนใจเรยนและชอบเทยวกลางคน ขาดแมกระทงกจวตรประจ าวน

การบ าบดรกษาผปวยยาเสพตด จากการศกษาเอกสารเกยวกบการบ าบดรกษาผปวยยาเสพตดในประเทศไทย (ศนยบ าบดรกษายาเสพตดปตตาน, 2552; ศนยบ าบดรกษายาเสพตดสงขลา, 2550; สถาบนธญญารกษ, 2546) พบวาแบงการรกษาออกเปน 3 ระบบดงน

1. ระบบสมครใจ หมายถง การเปดโอกาสใหผปวยยาเสพตดทตองการจะเลกเสพยาเสพตดโดยสมครใจ สามารถขอรบการบ าบดรกษาในโรงพยาบาลของภาครฐ และศนยฟนฟสมรรถภาพผปวยยาเสพตด ของภาครฐรวมกบเอกชนได

2. ระบบบงคบบ าบด หมายถง ผททางราชการตรวจพบวามสารเสพตดในรางกาย จะตองถกบงคบบ าบดตามพระราชบญญตฟนฟสมรรถภาพผตดยาเสพตด พ.ศ. 2545 ใน

11 สถานพยาบาลทจดขนตามพระราชบญญต ดงกลาว เปนระยะเวลา 4 เดอน และขยายไดจนถงไมเกน 3 ป ถาอาการและพฤตกรรมของผปวยทตดยาเสพตดไมมการพฒนาขน

3. ระบบตองโทษ หมายถง การทผตดยาเสพตดกระท าความผดและถกคมขง ตองเขารบการบาบดรกษาภายใตกฎขอบงคบของกฎหมาย เชน ทณฑสถานบ าบดพเศษตาง ๆ ของกรมราชทณฑ กระทรวงมหาดไทย กรมคมประพฤต และสถานพนจและคมครองเดกและเยาวชน สงกดศาลเยาวชนและครอบครวกลาง กระทรวงยตธรรม ส าหรบการบ าบดรกษาผปวยยาเสพตดในโรงพยาบาลธญญารกษสงขลาม 2 ระบบ คอ ระบบสมครใจทผปวยตดยาเสพตดเขารบการรกษา และระบบบงคบบ าบด ทเขารบการรกษาตาม พระราชบญญตฟนฟสมรรถภาพผปวยยาเสพตด เปนระยะเวลา 4 เดอน

รปแบบของการบ าบดรกษาในโรงพยาบาลธญญารกษสงขลา

รปแบบการบ าบดรกษาผปวยยาเสพตดโรงพยาบาลธญญารกษสงขลา รปแบบการบ าบดรกษา ( ศนยบ าบดรกษายาเสพตดสงขลา, 2550) แบงออกเปน 2 แบบ ดงน

1. แบบผปวยนอก คอ ผปวยไมตองนอนในสถานบ าบด แพทยใหการบ าบดตามสภาพปญหา และอาการผปวยมารบการบ าบด ตามเวลานด โดยมญาตมาดวยทกครงเพอใหประสบผลส าเรจในการบ าบดรกษา ซงจะเปนประโยชนแกผปวย รปแบบการบ าบดรกษาจะใชแบบแมทรกซ (Matrix Model) หรอ จต-สงคมบ าบด เปนโปรแกรมการบ าบดรกษาดวยกระบวนการบ าบดทางดานรางกายและปรบเปลยนความคดและพฤตกรรม จะใชเวลาในการบ าบด 16 สปดาห และใหความชวยเหลอทางสงคมตออกจนครบ 52 สปดาห ประกอบดวยกจกรรมเกยวกบ กลมฝกทกษะในการเลกเสพระยะตน (early recovery skill group) กลมปองกนการเสพซ า (relapse preventation group) และกลมใหการศกษาผปวยและครอบครว (family education group)

2. แบบผปวยใน คอ การรกษาทผปวยตองนอนพกรกษาในโรงพยาบาล จะมการบ าบดรกษาขนตอนถอนพษยาและขนตอนระยะฟนฟสมรรถภาพ ใชระยะเวลา 4 เดอน โดยผปวยจะตองอยพกรกษาตวทโรงพยาบาลตลอดชวงของการบ าบดรกษา ผปวยจะไดรบการดแลอยางใกลชดตลอด 24 ชวโมง เพอไมใหมอาการทรมานจากอาการถอนพษยาเสพตด ผปวยไดรบการถอนพษยาเสพตดกอน รกษาตามอาการถอนพษยาของรางกาย แพทยจะท าการตรวจประเมนอาการของผปวย เมอไมมอาการถอนพษยา กจะประเมนสงไปบ าบดรกษาระยะฟนฟสมรรถภาพตอไป โดยทวไปจะมรปแบบการบ าบดรกษาระยะฟนฟสมรรถภาพหลากหลาย เชน การฟนฟสมรรถภาพแบบเขมขนทางสายใหม (Fast Model) ชมชนบ าบด (Thrapeutic Community) และโปรแกรมจราสา (Jirasa Program) เปนตน

12 ระยะการบ าบดรกษาของโรงพยาบาลธญญารกษสงขลา

ระยะการบ าบดรกษาผ ปวยยาเสพตดของโรงพยาบาลธญญารกษสงขลาประกอบดวย 4 ขนตอนดงรายละเอยดตอไปน (ศนยบ าบดรกษายาเสพตดสงขลา, 2550)

ระยะท 1 คอ เตรยมการกอนบ าบดรกษา (pre-admission) เปนระยะแรกของการ บ าบดรกษาเพอใหผปวยและญาตไดมโอกาสเตรยมความพรอม กอนเขารบการบ าบดรกษา และมประสทธภาพตามขนตอนการบ าบด รวมทงการใหค าแนะน าจงใจ เชน การท าขอตกลงกบผปวยทเขาบ าบด ครอบครวหรอผใกลชดใหเขามามสวนรวมในการแกปญหาและเปนก าลงใจแกผปวย ในระยะนแพทยจะวนจฉยโดยการสมภาษณซกประวตขอมลทางสงคมของผปวยและครอบครว ประวตสวนตวในอดต ปจจบน ประวตการตดยาเสพตด ประวตการเจบปวยตรวจรางกาย ตรวจสภาพจต ตรวจทางหองปฏบตการ เปนตน เพอวเคราะหปญหาในการตดยาเสพตด ประเมนและวางแผนการรกษาและใหความชวยเหลอ

ระยะท 2 คอ การถอนพษยา (detoxification) ระยะนใชเวลาในการบ าบดรกษาไมเกน 21วน เปนการบ าบดรกษาอาการทางกายทเกดจากการใชยาเสพตด หรอท าใหรางกายพนจากสภาวะการตดยาทางกาย ประเมนจากอาการถอนพษยา และความพรอมดานรางกาย และจตใจ เพราะผปวยแตละคนใชยาเสพตดแตละชนด ปรมาณการใช ระยะเวลาแตกตางกน ผปวยจะตองเรมตนงดใชยาเสพตดจงท าใหเกดอาการอยากยา หรออาการของการเลกใชยาเสพตด หรออาการถอนพษยา (withdrawal symptoms) ในระยะนจะฟนฟสภาพจตใจ อารมณ และสงคมไปพรอม ๆ กน เชน การจดกจกรรมเสรมความร การใหสขศกษา การจดกจกรรมผอนคลาย และสรางสรรค กจกรรมทางศาสนา และเปดโอกาสใหญาตเยยม เปนตน เพอใหผปวยมเจตคตทด และปรบเปลยนพฤตกรรมตนเอง พรอมทงใหญาตไดเขามามสวนรวมในการบ าบดรกษา เพอเสรมก าลงใจใหผปวยประสบความส าเรจในการบ าบดรกษา และมความพรอมในการทจะเขารบการบ าบดระยะฟนฟสมรรถภาพตอไป ระยะท 3 คอ การฟนฟสมรรถภาพ (rehabilitation) ใชระยะเวลาประมาณ 4 เดอน ต งแตแรกรบเปนการฟนฟสภาพผปวยยาเสพตด ใหสามารถกลบสสภาพ รางกายและจตใจทเขมแขงและมนคง ทงนเจาหนาทบ าบดรกษาจะเปนผคอยชวยเหลอ ใหค าแนะน า และสงเสรมใหเกดกระบวนการเรยนรรวมกน เพอใหเกดทกษะตาง ๆและสามารถน าไปปฏบตได สามารถด าเนนชวตไดอยางปกตสข ปลอดจากการใชยาเสพตด เมอกลบไปส ครอบครว ชมชน และสงคม ระยะท 4 การตดตามหลงการรกษา (after care) ใชระยะเวลา 1 ปการตดตามใหความชวยเหลอ ตดตามผลการรกษา เพอการปองกนไมใหกลบเสพซ า โดยผผานการบ าบดสามารถด าเนนชวตไดอยางปกตสข ปลอดจากการใชยาเสพตด ส าหรบการตดตามหลงการรกษา มการ

13 ก าหนดระยะเวลาทจะนดพบเปนระยะ ๆ การตดตามหลงการรกษา สามารถนดพบโดยตรง และการตดตามผลโดยออมไมไดพบกบผปวยโดยใชระยะเวลา 1 ปในการตดตามผล

การฟนฟสมรรถภาพผปวยยาเสพตดของโรงพยาบาลธญญารกษสงขลา การฟนฟสมรรถภาพของผตดยาเสพตดของโรงพยาบาลธญญารกษสงขลาเปนการบ าบดโดยใชรปแบบการฟนฟสมรรถภาพเขมขนทางสายใหมเชนเดยวกบสถาบนธญญารกษและโรงพยาบาลธญญารกษในแตละภาค ใชระยะเวลาการบ าบดรกษา 4 เดอน ตงแตแรกรบ องคประกอบการฟนฟสมรรถภาพประกอบไปดวยเครองมอหลายชนด มจดมงหมายใหผปวยยาเสพตดเปลยนเจตคตไปสการมชวตทดขนและยนอยบนพนฐานหลกการของมนษย ม 4 ดาน ไดแก (ศนยบ าบดรกษายาเสพตดสงขลา, 2550)

1. ครอบครว (Family) คอ ครอบครวตองมสวนรวมระหวางการบ าบดเพอเรยนรแกไขปญหารวมกบผปวยยาเสพตดตงแตตนการบ าบดรกษา และรบผดชอบดแลควบคไปกบการอยในครอบครว สงคม และชมชนตามสภาพทเปนอย กจกรรมการมสวนรวมของครอบครว โดยแบงออกเปนกจกรรมทงรายกลมและรายบคคลประกอบดวย 3 ดาน ดงน 1.1 การปรบพนฐานความรของครอบครว (family education) เพอใหครอบครวมความร เจตคต ทกษะในการดานการปองกนและการบ าบดรกษายาเสพตด ความเขาใจเกยวกบการท าหนาทของครอบครว และสามารถเฝาระวงปญหาการตดยาเสพตดระดบครอบครวได 1.2 การใหค าปรกษาแกครอบครว (family counseling) เปนการใหค าปรกษา โดยการน าครอบครว เชน พอ แม ภรรยา หรอสมาชกในครอบครวมาเขารวมกลม เพอใหครอบครวไดระบายความรสก ชวยเหลอและสนบสนนซงกนและกน แลกเปลยนความคดเหน ประสบการณรวมกนในการชวยเหลอลดความเครยดและการเผชญปญหา ชวยใหครอบครวมบทบาทหนาทกระตอรอรนในการชวยเหลอผปวยยาเสพตดใหกลบสสงคมไดอยางเหมาะสม 1.3 การท าครอบครวบ าบด (family therapy) เปนวธการรวมเอาบคคลทมความสมพนธความผกพนในฐานะทเปนครอบครวเขามารวมดวย เพอขจดความขดแยงภายในครอบครวและชวยใหครอบครวมพลงและก าลงใจตอการแกปญหามการจดระบบความสมพนธทเหมาะสมขนใหมในครอบครว ประกอบดวย การใหค าปรกษาเปนรายครอบครว กจกรรมครอบครวสมพนธ การใหครอบครวเยยมชมศนยฟนฟสมรรถภาพ 2. กจกรรมทางเลอก (Alternative treatment activity) เปนการใชกจกรรมทางเลอกในการบ าบดฟนฟสมรรถภาพทเหมาะสมกบผปวยยาเสพตดตามสภาพความเปนจรง เพอใหผปวยยาเสพตดพฒนาศกยภาพของตนเองไดอยางเตมความสามารถ และแสดงออกซงสงท

14 ตนเองสนใจในดานตาง ๆ ไดอยางเหมาะสมและเปนประโยชนตอตนเอง ครอบครว สงคม กจกรรมทางเลอก ไดแก 2.1 ชมรมทฉนสนใจ เชน ชมรมศลปะหตกรรม ชมรมอาหาร ชมรมกฬา เปนตน 2.2 การฝกคลายความเครยด เชน ฝกสมาธ ไทเกก กลมสมพนธ กฬาสมพนธ เปนตน 2.3 กจกรรมสงเสรมคณภาพชวต เชน กลมการศกษา การฝกอาชพ การบ าเพญประโยชน เปนตน 2.4 กลมเพอนชวยเพอน เปนกลมทใชเปนแนวทางในการใหความรเกยวกบการปฏบตตวเมอกลบไปเยยมบาน และการแกไขปญหาอปสรรคทอาจเกดขนขณะกลบไปเยยมบาน เพอใหผปวยยาเสพตดสามารถปรบตวระหวางอยในครอบครวและสงคม ในขณะเดยวกนกไมท าผดกฎระเบยบขณะบ าบดรกษา

3. การชวยเหลอตนเอง (Self help) คอ การใชกระบวนการใหผปวยยาเสพตดมการเรยนรและบ าบดรกษาทางกาย จต สงคม สามารถมพลงใจทเขมแขง โดยปรบสภาพท งพฤตกรรม เจตคต ความรสกและการสรางสมพนธภาพ จนสามารถอยไดอยางปกตสขและปลอดจากยาเสพตด กจกรรมนประกอบดวย การบนทกและรายงาน การส ารวจตนเอง การตงเปาหมายในชวต ทกษะการปฏเสธ ทกษะการควบคมตนเอง การสรางวนยใหกบตนเอง ทกษะในการแกปญหา ทกษะการสอสาร ทกษะการสรางแรงจงใจใฝสมฤทธ เปนตน 4. ชมชนบ าบด (Therapeutic community) คอ เปนรปแบบทมความส าคญของการบ าบดรกษาในขนฟนฟสมรรถภาพ ผปวยยาเสพตดจะอยรวมกนเปนสมาชกในครอบครวเดยวกนขนาดใหญ สามารถเปลยนแปลงและพฒนาตนเอง ใหเจรญเตบโตในทางทดพรอม ๆ กบคนอน เกดมประสบการณการเรยนร การบ าบดรกษาตองชวยใหเกดความปลอดภยของสถานทและสงแวดลอมทอบอน ท าใหผปวยไดรบการฟนฟสมรรถภาพทสมบรณ ทงสภาพรางกายและจตใจ สามารถด ารงชวตอยในสงคมขณะฟนฟไดอยางปกตสข การทผปวยยาเสพตดมาอยรวมกนเปนจ านวนมาก จงตองมกฎเกณฑ อดมการณ และปรชญาเดยวกน ฝกการพฒนาตนเองเพอปรบเปลยนตนเองในการแกไขปญหาตาง ๆ ผปวยแตละคนจะมหนาทรบผดชอบ หากพฤตกรรมดขนกจะไดเลอนระดบชนสงขนและเพอใหการด าเนนชวตเปนไปดวยด ผปวยจะมแนวทางในการด าเนนชวตทมคณคาโดยใชกระบวนการของบาน เรยกวา เครองมอของบาน (tools of the house) ซงประกอบไปดวยเครองมอหลายชนด เพอมจดมงหมายเปลยนเจตคตไปสการมชวตทดขนและยนอยบนพนฐานหลกการของมนษย (มจฉรยและคณะ, 2552) เชน ชวยเพอชวยตนเอง (help to self help) การชวยเหลอโดยการใชอทธพลกลม (peer pressure) กระบวนการชวยเหลอ เพอใหเกดการเปลยนแปลงพฤตกรรม (re-shape behavior) เชน การพดคยตกเตอน (pull up) การใหนงเกาอทบทวนความคด (hot chair) การประชมทงบาน (house meeting) เปนตน นอกจากนยงมกจกรรมอกหลายอยางทเขามาชวยเสรมสรางในการปรบเปลยนวถชวตใหคลายคลงกบกจวตรประจ าวนท

15 บาน เพอใหตระหนกอยวาเราอยในครอบครวและสงคม เชน กลมบ าบด (group therapy) งานบ าบด (work therapy) กลมนนทนาการ กลมปรบความเขาใจ กลมศาสนา กลมเพอนชวยเพอน กลมประชมเจาหนาท เปนตน ความเครยดของผปวยยาเสพตดทเขารบการบ าบดรกษา

ความหมายของความเครยด จากการทบทวนวรรณกรรม สามารถสรปความหมายของความเครยดไดเปน 3 ลกษณะ คอ

1. ความเครยดแบบการตอบสนอง คอ ปฏกรยาตอบสนองของบคคลตอสง เราทเขามาท าใหเกดคกคาม วดไดจากการเปลยนแปลงของรางกายทตอบสนองตอสงทกอใหเกดความเครยด เชน มอสน ปากสน เหงอออก หวใจเตนเรว เปนตน

2. ความเครยดแบบมสงกระตน คอ การทบคคลตองพบกบเหตการณทเกดการ เปลยนแปลงในชวต และกอใหเกดความเครยด เชน การสอบตก ไมมงานท า การตายของบคคลในครอบครว เปนตน

3. ความเครยดแบบการปฏสมพนธระหวางบคคลกบสงแวดลอม โดยผานกระบวน การประเมนความรสกนกคด หรอการประเมนของบคคลตอสงทเขามาในประสบการณวาสงนนเปนสงทท าใหเกด สญเสย / อนตราย คกคาม และทาทาย

ส าหรบการวจยครงน ผวจยไดใหความหมายของความเครยดวาเปนการประเมนสถานการณทกอใหเกดความเครยด และลกษณะแบบการปฏสมพนธระหวางบคคลกบสงแวดลอม ตอสถานการณทเกดขน และลกษณะการประเมนคาสถานการณวามผลกระทบตอบคคลในลกษณะใด ซงเกดจากกระบวนการรบร หรอการประเมนของบคคลตอสงทเขามาในประสบการณวาสงนนเปนการสญเสย / อนตราย คกคาม หรอทาทาย รบรถงความอดอด ความคบของใจ ไมไดดงใจ ไมสบายใจ ไมมความสข โดยการประเมนสถานการณวาเปนความเครยดและมผลเสยตอสวสดภาพหรอความผาสกของตนเองเปนความกดดนจากเหตการณตาง ๆ จากสงเราภายนอกและภายในทมผลตอผปวย

ปจจยทเกยวของกบความเครยดผปวยยาเสพตดทเขารบการบ าบดรกษาในระยะฟนฟ สมรรถภาพ

16 ปจจยทเกยวของกบความเครยดของผปวยยาเสพตดทเขารบการบ าบดรกษาใน

ระยะฟนฟสมรรถภาพเกดจากหลายสถานการณ ทงนลาซารสและโฟลคแมน (Lazarus & Folkman, 1984) ไดกลาวถงปจจยความเครยดวา เปนผลมาจากของการเปลยนแปลงในดานตาง ๆ รวมทงการรบรและการแปลผลเหตการณทเกดขน ในการประเมนตดสนเหตการณนนเปนความเครยดหรอแบงแยกลกษณะ และระดบความรนแรงความเครยดในแตละบคคลนน ขนอยกบการรบรและการแปลเหตการณ มการตอบสนองเหตการณทแตกตางกน ขนกบปจจยหลก 2 ดาน ดงน

1. ปจจยดานบคคล (personal factors) คอ ความเครยดดานตวบคคลของผปวยยาเสพตดทเขารบการบ าบดรกษาในระยะฟนฟสมรรถภาพมกจะเกดความขดแยงในบทบาทของตวเอง และมบคลกภาพตองการความส าเรจในการบ าบดรกษายาเสพตด จงเปนปจจยทส าคญท าใหเกดความเครยด ดงน

1.1 ความมงมน (commitment) หมายถง ผปวยยาเสพตดใหความส าคญและมความมงมนตงใจตอการเขารบการบ าบดรกษาตนเอง มความสามารถในการเผชญปญหาและฝาฟนอปสรรคทดมอทธพลทางตรงตอความตงใจการเลกยาเสพตด เพราะคนทมความสามารถในการเผชญปญหา และฝาฟนอปสรรคมจตใจทเขมแขง ไมยอทอตออปสรรคใด ๆ และยงท าใหรจกความคดของตนเองเมออยในภาวะทมอปสรรคสามารถเอาพลงทมอยในตนเองออกมาใชในการเผชญปญหาและมความมงมนในการทจะตอสกบอปสรรคสามารถลดความวตกกงวลทางสงคมลง เกดประโยชนแกตนเองและบคคลรอบขางได (วนเพญ, 2553) แตเมอผปวยยาเสพตดประสบกบเหตการณทประเมนตดสนวาเปนความเครยดและตนเองมความมงมนผกพนอย จะท าใหสถานการณนนถกประเมนวาเปนความเครยดในลกษณะทเปนอนตราย สญเสย และคกคามและการมขอผกพนมากตอการบ าบดรกษาน น อาจจะท าใหเกดแรงผลกดนในการกระท าเพอแกไขสถานการณทดขน 1.2 ความเชอ (beliefs) หมายถง เปนความเชอผ ปวยยาเสพตดวาตนเองสามารถควบคมในสภาพแวดลอมหรอสถานการณทประสบอยไดหรอไม ความเชอในความสามารถของตนเองในการควบคมสถานการณผปวยยาเสพตดท าใหมความมนใจวาตนเองมความสามารถจะจดการกบสถานการณได ไมวาจะถกกดดนจากสภาพแวดลอมหรอสถานการณ (แววดาว, 2546) และความเชอในสงทมอยจรง หรอความเชอในชวตและการด ารงอยของผปวยยาเสพตดเชอวาการฟนฟสมรรถภาพเขมขนทางสายใหม ชวยใหผปวยไดพฒนาตนเอง โดยผานการอยรวมกนกบผปวยคนอน ๆ และใชวธการในการฟนฟสมรรถภาพดวย กจกรรมบ าบด กจกรรมทางเลอก ในการปรบเปลยนพฤตกรรม อารมณและทศนคต มเครองมอในการปรบเปลยนพฤตกรรมในรปแบบตาง ๆ โดยใชหลกการใหรางวลและลงโทษ รวมกบเจาหนาท มความจรงใจในการชวยเหลอ (มจฉรยและคณะ, 2552) เชน ตองอยภายใตกฎระเบยบ การถกบงคบบ าบดรกษา การสญเสยอสรภาพ ท าใหประเมนคาทางปญญาวาสถานการณนนทาทายหรอกอใหเกดผลดตอ

17 ตนเองมากกวาคกคาม เกดความมนใจเชอในความสามารถของตนเองวาควบคมสถานการณไดในขณะเขารบการบ าบดรกษา จดเปนแหลงประโยชนทางดานจตใจทส าคญของผปวยยาเสพตดในการเผชญความเครยด เปนพนฐานทท าใหผปวยยาเสพตดกระตอรอรนเกดความหวงและแสวงหาวธการเผชญความเครยดแตถาเชอวาตนเองไมสามารถควบคมไดกจะประเมนสถานการณหรอสงแวดลอมนนในลกษณะอนตราย สญเสย คกคาม ทาทาย 2. ปจจยดานสถานการณ ประกอบดวย 2.1 ความแปลกใหมของเหตการณ (novelty) การพบกบเหตการณทแปลกใหมของผปวยยาเสพตดขณะเขารบการบ าบดรกษาระยะฟนฟสมรรถภาพจะท าใหเกดความเครยดถาผปวยยาเสพตดนนมประสบการณทเคยไดยน ไดเหน หรอไดศกษาขอมลของเหตการณนนวา มความเกยวของกบการเกดอนตราย ไมปลอดภย และตรงกนขามผ ปวยยาเสพตดจะไมเกดความเครยด กบเหตการณหากผปวยยาเสพตดไมมประสบการณหรอขอมลใด ๆ เลยหรอเหตการณนนไมมความเกยวของกบภาวะคกคามหรออนตราย ความแปลกใหมของเหตการณจะมผลตอการประเมนเมอผปวยยาเสพตดมประสบการณทางออมหรอมขอมลของเหตการณนน (บบผาและคณะ, 2550) 2.2 ความไมแนนอนของเหตการณ (event uncertainty) ถาสถานการณท าใหผปวยยาเสพตดทเขารบการบ าบดรกษาระยะฟนฟสมรรถภาพนนมความคลมเครอไมชดเจนมการเปลยนแปลงในชวตอยตลอดเวลาหรอมการเปลยนแปลงของเหตการณตาง ๆ ทเกดขนโดยกะทนหนมไดคาดการหรอเตรยมการไวกอน จะท าใหผปวยยาเสพตดทเขารบการบ าบดรกษาประเมนคาทางปญญาวาเปนสงคกคามอนตรายหรอสญเสยท าใหเกดความเครยดมากขน (บบผาและคณะ, 2550) 2.3 ดานเวลา (temporal factors) หากชวงเวลากอนเกดสถานการณสนจะท าใหถกประเมนวาเปนความยงยาก (แววดาว, 2546) เมอบคคลตองถกจ ากดอสรภาพและเปนชวงเวลาทตองรอคอย ท าใหการประเมนสถานการณ เปนความรสกทยงยากและท าใหรสกวาตนไดถกคกคาม แตเมอระยะเวลาผานไปบคคลจะคอย ๆ ปรบตวได และสามารถเรยนรวธการปรบตวทเหมาะสม (จรกล, 2554) ซงสอดคลองกบแนวคดของลาซารสและโฟลคแมน (Lazarus & Folkman, 1984) ทกลาวไววาระยะเวลามผลตอบคคลมากโดยเฉพาะในชวงเวลาสน ๆ จะท าใหบคคลรสกวาเปนความยงยากและท าใหเกดความเครยด ระยะเวลาในในการเขารบการบ าบดรกษาของผปวยยาเสพตด ทไมมความพรอมจากระบบบงคบบ าบดหรอถกบงคบบ าบดจากครอบครว หากผปวยยาเสพตดเชอวาการเขารบการบ าบดรกษา เตรยมตวนอย ถกบงคบหรอไมมความพรอม จะมผลตอการเขารบการบ าบดรกษา เพราะสถานการณทเกดขนอยางรวดเรวหรอเปลยนสงแวดลอมใหม กจะสงผลตอการประเมนความเครยด (Lazarus & Folkman, 1984) ท าใหผปวยยาเสพตด ประเมนสถานการณเขารบการบ าบดรกษาวา สญเสย / อนตราย คกคาม ทาทาย และกอใหเกดความเครยด

18

การประเมนสถานการณความเครยด

ในการศกษาครงน ผวจยใชการประเมนสถานการณความเครยดตามกรอบแนวคดของลาซารสและโฟลคแมน (Lazarus & Folkman, 1984) เปนการประเมนคาทางปญญาของบคคล ถาบคคลรบรและประเมนวาสงแวดลอมหรอเหตการณทเกดขนเกนพลงความสามารถ หรอเกนทรพยากรทมอย และเปนอนตรายตอความผาสก เปนภาวะชวคราวของความไมสมดลการประเมนสถานการณภาวะเครยดผปวยทเขารบการบ าบดรกษาในระยะฟนฟ ตองใชความสามารถ ความคดและเหตผลในการปรบตวตอปญหาและอปสรรค ภาวะดงกลาวท าใหเกดภาวะความไมสมดลเกดขน ซงการประเมนสถานการณความเครยดม 3 ลกษณะดวยกนดงน

1.ภาวะสญเสยหรออนตราย คอ การทบคคลเกดการสญเสยความสามารถ อนเกดจากความเจบปวย หรออาจจะรวมไปถงการเกดอบตเหตตาง ๆ เปนตน

2. ภาวะคกคาม เปนการคาดการณวาจะเกดอนตรายหรอการสญเสยขนหรอถาเกดเหตการณดงกลาวขนจะท าใหเกดความยงยากล าบากตามมา หรอถาเหตการณเกดขนจะท าใหเกดความกลว ความวตกกงวล ความยากล าบากในการด าเนนชวต

3. ภาวะทาทาย คอ เปนการคาดการณวาจะสามารถควบคมเหตการณและสถานการณตาง ๆ ได ซงจะท าใหผปวยยาเสพตดเกดการตนตว กระตอรอรนในการทจะเผชญกบปญหานน ๆ

สถานการณความเครยดของผปวยยาเสพตดในการบ าบดระยะฟนฟสมรรถภาพ จากการทบทวนวรรณกรรมทเกยวของกบความเครยดของผปวยตดยาเสพตดทเขารบการบ าบดรกษาในระยะฟนฟสมรรถภาพในโรงพยาบาลธญญารกษสงขลา (ศนยบ าบดรกษายาเสพตดสงขลา, 2550; สถาบนธญญารกษ, 2550) ทอาจเกดจากสถานการณตางๆ แบงกลมไดดงน 1. สถานท เปนสถานการณหนงทกอใหเกดความเครยดของผปวยตดยาเสพตดทเขารบการบ าบดรกษาในระยะฟนฟสมรรถภาพ ซงประวทย (2545) พบวา การเปลยนแปลงประสบการณและเหตการณทแปลกใหมเกยวกบสถานท ท าใหการด าเนนชวตเปลยนไป สถานทมอยอยางจ ากด มความคบแคบ การปรบตวกบเพอนใหม สถานทพกอาศยใหม จ านวนผเขารบการบ าบดมมาก สถานทออกก าลงกายและสถานทพกผอนทไมเพยงพอ กอใหเกดความเครยด สอดคลองกบการศกษาของจรกล (2555) พบวา การถกจ ากดบรเวณทคบแคบ การปรบตวในสถานทและสงแวดลอมใหม ท าใหเกดความเครยด สงผลตอการด าเนนกจวตรประจ าวน ไมวาจะเปนกจกรรม อาหารทรบประทานบางอยางนาเบอ จ าเจซ าซาก ไมสามารถตอบสนองกบสงทตนเอง

19 ตองการและไมสามารถทเลอกได สถานการณเกยวกบสถานทจงเปนเหตการณหนงทกอใหเกดความเครยด 2. กฎระเบยบและกจกรรม ผปวยยาเสพตดทเขารบการบ าบด โดยเฉพาะผปวยยาเสพตดบงคบบ าบดรกษาและผปวยญาตบงคบ จะมทศนคตดานลบมองวาตนเองถกท าโทษและถกบงคบ ไมมความพรอมเขารบการบ าบดรกษา การปรบตวตอกฎระเบยบและกจกรรมตาง ๆ ตองพบกบการเปลยนแปลงครงใหญในชวต จะมความรสกวาชวตตนเองมการสญเสยอสรภาพ ตองเปลยนแปลงสภาพแวดลอมใหม สงคม และทอยอาศยใหม ไมมอสระ อยกนอยางแออด (ละออง, 2546) และการปฏบตตามตารางกจวตรประจ าวนทก ๆ วน การมอปกรณในการท ากจกรรมทไมเพยงพอ กจกรรมบางอยางไมเอออ านวยตอการประกอบกจกรรม รสกอดอด กดดน เชน การเลนกฬา ออกก าลงกาย กจกรรมกลมบ าบดบางอยางไมสามารถตอบสนองกบสงทตนเองตองการได จงน ามาสกอใหเกดความเครยด (วนเพญ, 2552; สไนหยะและจนจรา, 2544) 3. สมพนธภาพระหวางบคคล เปนสวนส าคญอกสถานการณหนงของผปวยยาเสพตดทเขารบการบ าบดรกษา ซงแตละคนมบคลกลกษณะแตกตางกน สมพนธภาพทเกดขนกบผปวยยาเสพตดในระยะฟนฟสมรรถภาพ เชน ระหวางผปวยดวยกน และบคลากรทบ าบดรกษา เปนตน อาจมผลตอการประเมนสถานการณ เนองจากเมอมาพกอาศยอยดวยกนเปนจ านวนมาก แตละบคคลมความหลากหลายความคด หลากหลายพนท แตกตางทางดานวฒนธรรม รปแบบการบ าบดรกษาทตางกนและระยะเวลาในการบ าบดรกษา ท าใหการปรบตวการมปฎสมพนธภาพระหวางบคคลแตละคนมความแตกตางกน ขนกบปจจยหลายอยาง เชน ไมคนเคยสถานท บคคล หรอกจกรรมทไดรบมอบหมาย เปนตน (สงครามและสมชาย, 2548) น ามาสการปรบตวทไมเหมาะสมท าใหประเมนวาสถานการณดงกลาวกอใหเกดความเครยด ดงรายละเอยดดงน 3.1 เพอนทเขารบการบ าบดดวยกน แตละบคคลมาจากหลายครอบครว หลายพนท และมหลากหลายความคด การปรบตวเขากบคนอนๆ จงเปนสวนส าคญในการบ าบดรกษา ปฎสมพนธระหวางเพอน บางครงอาจมปญหาขดแยง การทเพอนๆไมชวยเหลอรวมมอในการท ากจกรรมตางๆทไดรบมอบหมาย การไมไดรบการยอมรบและสนบสนนจากเพอน ขณะท ากจกรรม ผปวยยาเสพตดอาจจะประเมนวาสถานการณดงกลาวอาจเปนการคกคาม หรอสญเสยในการมปฏสมพนธภาพระหวางเพอนดวยกน ดงนนถาหากผปวยยาเสพตดไมสามารถเผชญปญหาไดอยางเหมาะสมกบสถานการณเหลานสามารถกอใหเกดความเครยดไดในทางกลบกน สมพนธภาพทางบวกในกลมเพอน การไดรบการสนบสนน หรอการประคบประคองจากบคคลใกลชด จากสงคม โดยเฉพาะจากเพอน จะชวยใหผปวยยาเสพตดทเผชญความเครยด หรอพบเจอกบสงทเลวราย เกดความเขาใจและเหนอกเหนใจกนมากขน (เสาวลกษณ, 2551) ท าใหผปวยยาเสพตดสามารถทจะผานพนเหตการณเหลานนไปไดดวยด และยงสรางความรสกในคณคาในตนเองใหเกดขนไดอกดวย

20 3.2 บคลากรทใหการบ าบดแกผ ปวยยาเสพตด เปนอกปจจยหนง ท มผลกระทบตอการเกดความเครยดส าหรบผปวยยาเสพตด เนองจากบคลากรบางคนทปฏบตหนาทเครงครดในกฎระเบยบตางๆ มากเกนไปขณะบ าบดรกษาในระยะฟนฟสมรรถภาพ ประสบการณในการในการปฏบตตอหนาทมนอย จงไมมความยดหยนหรอความเปนกนเอง ไมรเทาทนอารมณความรสกของผปวยยาเสพตด นอกจากนนไมคอยใหความส าคญในการใหความรเกยวกบแนวทางและวธการแกไขปญหาอยางเหมาะสม ไมคอยดแลเอาใจใสในการมสวนรวมในกจกรรมตาง ๆ กบผปวยยาเสพตดขณะบ าบดรกษา หากมขอบกพรองเกดขนหรอไมปฏบตตามกฎระเบยบอยางเครงครด จะตกเตอนและลงโทษ จงท าใหผปวยยาเสพตดบางคนรสกอดอด กดดน และถกคกคาม มผลตอการปรบตวท าใหผปวยยาเสพตด ประเมนสถานการณเขารบการบ าบดรกษาวา สญเสย / อนตราย คกคาม และทาทาย (ประวทย, 2545) 3.3 ครอบครว การมปฏสมพนธของครอบครวเปนสาเหตส าคญ ทมตอผตดยาเสพตด เมอตองหางจากบคคลใกลชดและครอบครว จงท าใหมความรสกตนเองไมคอยมคณคาตองพงพาคนอนตลอดระยะเวลาในการบ าบดรกษา และเมอญาตไมไดมาเยยมยงท าใหเกดความรสกเครยดมากขนเหมอนกบสญเสยและถกโดดเดยวในการบ าบดรกษามากขน (พเชฐและคณะ, 2555) ปฏสมพนธของครอบครวทไมมสวนรวมในการบ าบดรกษา จงเปนแนวโนมทนาเปนหวง เพราะการทผตดยาเสพตด ไมไดรบความชวยเหลอรวมมอจากญาต เมอเกดปญหาขนท าใหผตดยาเสพตด ตองเผชญกบปญหาตามล าพง ขาดก าลงใจทางครอบครวในการสนบสนนใหสามารถจดการกบปญหาอยางมประสทธภาพ น ามามาสความเครยดและการรกษาอาจไมประสบความส าเรจตามมา การแสดงความยนด การแสดงความหวงใย การไดรบก าลงใจ และการใหอภย การสนบสนนดานอารมณสงเสรมใหผปวยยาเสพตด ซงการสนบสนนตาง ๆ สวนมากจะไดรบจากคนในครอบครว โดยเฉพาะมารดา ภรรยา และบตร เปนแรงสนบสนนจากครอบครวและญาตมผลท าใหเกดความรสกมคณคาในตนเองและจะสงผลท าใหมพฤตกรรมการเผชญความเครยดไดเหมาะสมการไมไดรบการยอมรบจากครอบครวเมอพดคยปญหาขณะบ าบดรกษาการทครอบครวไมใหความสนใจ ความเปนอยขณะบ าบดรกษา (พเชฐและคณะ, 2555)

21 การเผชญความเครยดของผปวยยาเสพตด

ความหมายของการเผชญความเครยด จากการศกษาและทบทวนวรรณกรรมทเกยวของกบการเผชญความเครยด พบวาม

การใหความหมายหลากหลาย ดงน ลาซาลสและโฟลคแมน (Lazarus & Folkman, 1984) กลาววา การเผชญความเครยด หมายถง ความสามารถของบคคลใชความพยายามทางปญญาและความพยายามทางพฤตกรรม หาเหตผลทเหมาะสม จดการกบอารมณ และความรสก มงมนในการแกไขอปสรรคของตนเอง จากเหตการณเมอประเมนรบรไดวาเปนภาวะทตนถกคกคาม เพอแสดงออกถงความสามารถในการเอาชนะอปสรรค จดการกบปญหา และบรรเทาความรสก ใหตนเองกลบสสภาวะสมดลตามปกต เพญพรรณ (2547) กลาววา การเผชญความเครยด หมายถง พฤตกรรมทมอทธพลมาจากการใชสตปญญาไตรตรอง ปฏกรยาโตตอบความเครยดทางอารมณ และปฏกรยาโตตอบความเครยดทางรางกาย องศนนท (2551) กลาววา การเผชญความเครยด หมายถง พฤตกรรมทบคคลแสดงออกเมอเผชญกบสงทมาคกคาม มการเปลยนแปลงสถานการณจรงหรอปรบกระบวนการใหม และมงแกไขอารมณทเปนทกข โดยใชการคดและใชกลไกทางจต แสดงออกดวยการควบคมอารมณ ท าจตใหสงบรวมทงการระบายอารมณออกมาทางการพดและการกระท า รงนภา (2552) กลาววา การเผชญความเครยด หมายถง เปนความพยายามทจะจดการกบปญหา ซงเฉพาะเจาะจงกบสถานการณทเปนตนเหตของปญหาโดยอาจจะมงไปทการเปลยนแปลงสถานการณนน ๆ หรอเปลยนแปลงความรสกของตนเองเพอใหเกดความสมดล นธพนธ (2553) กลาววา การเผชญความเครยด หมายถง แนวทางหรอการด าเนนการใด ๆ เพอเปนหนทางทจะน าไปสการแกปญหา เพอลด หรอบรรเทาปญหาทเกดขน โดยใชประสบการณในชวตประจ าวน การเรยนร เพอปรบใหรางกายและจตใจเขาสภาวะปกต ส าหรบการวจยครงน ผวจยใชการเผชญความเครยดตามแนวคดของลาซาลสและโฟลคแมน (Lazarus & Folkman, 1984) ทมองวาเปนความสามารถของผปวยยาเสพตดระยะฟนฟสมรรถภาพใชความพยายามทางปญญาและทางพฤตกรรม ทถกทดสอบตลอดเวลา ประเมนรบรไดวาเปนภาวะทตนถกคกคามและแสดงออกถงความสามารถในการเอาชนะอปสรรคตางๆ เพอทจะจดการกบปญหาตางๆ และบรรเทาความรสกเครยด ใหเกดภาวะสมดลตามปกต มผลท าใหเกดการเปลยนแปลงกลบสสภาวะสมดลตามปกต

22 แนวคดการเผชญความเครยด

การเผชญความเครยดตามแนวคดของลาซาลสและโฟลคแมน (Lazarus & Folkman, 1984) เปนการกระท า ความรสก ความนกคดของผปวยยาเสพตด ทมการเปลยนแปลงอยตลอดเวลา เพอทจะจดการกบปญหาและอปสรรคตาง ๆ ของผ ปวยยาเสพตดทเขารบการบ าบดรกษาในระยะฟนฟสมรรถภาพ ในการบรรเทาปญหาโดยใชกระบวนการคด รบรระดบปญหาและอปสรรค หาเหตผลทเหมาะสม จดการกบอารมณ และความรสก มงมนในการแกไขอปสรรคของตนเอง จากเหตการณความเครยด เพอใหกลบคนสภาวะสมดล แบงออกไดเปน 2 วธ ดงน คอ การเผชญปญหาแบบมงแกไขปญหา (Problem focused Coping) และการเผชญปญหาแบบจดการอารมณ (Emotional focused Coping) 1. การเผชญความเครยดแบบมงแกไขปญหา เปนความพยายามทจะจดการกบปญหาโดยตรงกบสาเหตหรอปญหาทกอใหเกดสภาพเครยดมกใชเมอประเมนแลววาสามารถจดการใหความเครยดบรรเทาลงได โดยมการแสวงหาขอมลทเกยวของกบปญหามการก าหนดปญหา วางแผน และตงเปาหมายในการแกปญหาน าประสบการณในอดตทเคยใชมาประกอบการพจารณาแกปญหาหาทางเลอกหลาย ๆ วธโดยค านงผลดและผลเสยของทางเลอกทเหมาะสมทสด 2. การเผชญความเครยดแบบจดการกบอารมณ เปนความพยายามของบคคลทจะควบคมความเครยดทางอารมณ วธการนมกจะใชในสถานการณทบคคลนนรสกวาตนไมสามารถเปลยนแปลงแกไขได วธการเผชญปญหานเปนการปรบความรสกเพอรกษาสมดลภายในจตใจ ทงนลาซารสและโฟลคแมน (Lazarus & Folkman, 1984) กลาววา พฤตกรรมการเผชญความเครยดนนไมมวธใดทดกวากน จะขนอยกบบรบทของแตละบคคลตลอดจนสถานการณทบคคลเผชญอย อาจเลอกใชพฤตกรรมการเผชญปญหามากกวาหนงวธในเวลาหรอสถานการณเดยวกน หรอเมอเผชญปญหาในเวลาและสถานการณทตางกน บคคลกอาจจะมการเลอกใชพฤตกรรมการเผชญปญหาทแตกตางกน บคคลทเผชญปญหาไดดนนจะตองสามารถประเมนสถานการณใหใกลเคยงกบความเปนจรงทเผชญอยและเลอกใชวธการหรอแสดงพฤตกรรมการเผชญปญหาไดอยางเหมาะสมสอดคลองกบ นศานาถ (2546) การเผชญความเครยดไมสามารถอธบายไดวาวธใดทเหมาะสมอยางไรกบบคคลทมความเครยดในแตละระดบ เนองจากความแตกตางของแตละบคคลสถานการณความเครยดทบคคลเผชญอย

23 การเผชญความเครยดของผปวยยาเสพตดในการบ าบดระยะฟนฟสมรรถภาพ

จากการทบทวนวรรณกรรมทเกยวของกบการเผชญความเครยดของผปวยยาเสพตดทเขารบการบ าบดรกษาในระยะฟนฟสมรรถภาพพบวา เมอมความเครยดเกดขนผปวยยาเสพตดจะเผชญกบความเครยดโดยใชกลวธหรอรปแบบในการตอบสนองภาวะทกดดน ความเครยดและความไมเปนสขของผปวย ผานกระบวนการทางการคดหรอพฤตกรรมโดยมจดมงหมายเพอรกษาความสมดล และการจดการกบสภาวะทกดดนใหลดลงหรอหมดไป เมอใชแนวความคดของลาซารสและโฟลคแมน (Lazarus & Folkman, 1984) ผวจยสามารถอธบายการเผชญความเครยดของผปวยทเขารบการบ าบดรกษาในระยะฟนฟสมรรถภาพโดยมลกษณะดงตอไปน 1. การเผชญความเครยดแบบมงแกไขปญหา ผปวยยาเสพตดทรบการบ าบดรกษาระยะฟนฟสมรรถภาพการนน มการเผชญความเครยดแบบการจดการกบปญหา ซงสามารถสรปไดดงนผปวยยาเสพตดจะมการเผชญความเครยดทมวธการทแตกตางกนเพราะเหตการณหรอสถานการณแตละบคคลไมเหมอนกน ผปวยทเขาไปเปนสมาชกใหมอาจปรบตวไมไดกบรปแบบการรกษา มเพอนใหม กฎระเบยบ สถานท และสงแวดลอม (พเชฐและคณะ, 2555; มฉรยและคณะ, 2552) เมอมความเครยดผปวยพยายามแกไขปญหาทเกดขนหรอควบคมสถานการณทกอใหเกดความเครยด เชนโดยการเผชญหนากบปญหา ยอมรบการเจบปวยและยอมรบการรกษาในโรงพยาบาลปฏบตตามกฎระเบยบ ปฏบตตามค าแนะน าของแพทย พยาบาล ผปวยดวยกนและพยายามหาวธการตางๆ ในการแกไขปญหาคดทบทวนปญหาตาง ๆปรกษาคณะรบผดชอบ เจาหนาทใชวธการแกปญหาหลาย ๆ วธเพอดวาวธไหนดทสด บางคนใชการแกปญหาโดยการระบายความรสกในกลมตาง ๆ เชน กลมประชมเชา กลมปรบความเขาใจ กลมเพอนชวยเพอน และใชทกษะตาง ๆในการแกไขปญหา เปนตน เพอทจะใหเพอน ๆ และเจาหนาทไดรบรและไดชวยกนหาวธในการแกปญหาทเหมาะสม บางคนอาจจะไมกลาแสดงออกตอหนากลมหรอเปนเรองสวนตว ขอความชวยเหลอจากบคคลรอบขาง พดคยปญหาทเกดขนกบผเคยทประสบปญหาคลายคลงกนหรอถาเปนปญหาทซบซอนกจะขอค าปรกษาจากเจาหนาทโดยตรง ส าหรบบางคนมปญหาเกยวกบญาต ญาตไมมาเยยม ไมมคาใชจาย กจะใชวธการรองขอโทรศพทหรอการเขยนจดหมายในการตดตอสอสารหรอลาเยยมบาน 2. การเผชญความเครยดแบบจดการกบอารมณ ผ ปวยยาเสพตดทรบการบ าบดรกษาระยะฟนฟสมรรถภาพนน มการเผชญความเครยดแบบจดการกบอารมณ โดยพยายามลดหรอขจดความเครยดใหนอยลงเพอเปนการรกษาความสมดลในจตใจ พฤตกรรมทผปวยแสดงออกการเผชญความเครยดแบบมงเนนทอารมณ ไดแก การพดคยหรอระบายความรสกปรบทกขกบบคลากรการบ าบดรกษาและผปวยดวยกนเอง นอกจากนยงมการท ากจกรรมอนทดแทน เชน การนงสมาธ โยคะ การละหมาด ออกก าลงกาย อานหนงสอ นอนหลบพกผอน ฟงเพลง ท างาน

24 อดเรกเปนตน (ประวทย, 2545) และยงมการใชกลไกทางจตทพบไดบอยๆในผปวย คอ จะมแกไขปญหาดวยตนเอง แยกตนเอง ตองการอยตามล าพง เหมอลอยและเกบกด เพอหลกเลยงทจะอยกบคนอน โดยไมบอกใหผอนทราบวาเกดความเครยด (องศนนท, 2551) สรปการทบทวนวรรณกรรมและงานวจยทเกยวของ จากงานวจยตางๆ ทกลาวมาขางตน จะพบวาผ ปวยยาเสพตดสามารถเกดความเครยด ไดจากการประเมนสถานการณทเกยวของทกอใหเกดความเครยดของผปวยยาเสพตดทเขารบการบ าบดรกษาระยะฟนฟสมรรถภาพ ซงเกดจากการประเมนสถานการณความเครยดม 3 ลกษณะ คอ สญเสย / อนตราย คกคาม และทาทาย ความเครยดจะเปนลกษณะใด ขนอยกบการประเมนเหตการณของผปวยยาเสพตดแตละบคคล โดยสถานการณความเครยดของผปวยยาเสพตดระยะฟนฟสมรรถภาพ ประกอบดวย 3 สถานการณ คอ (1) สถานทคบแคบปรบตวกบเพอนใหม สถานทออกก าลงกายและสถานทพกผอนทไมเพยงพอ (2) กฎระเบยบและกจกรรม ผปวยยาเสพตดปฎบตตวตอกฎระเบยบและตามกจวตรประจ าวนทกวน และ (3) ความสมพนธภาพระหวางบคคล มสมพนธภาพระหวางผปวยดวยกนและบคลากรทบ าบดรกษา ผปวยยาเสพตด การเผชญความเครยด ตามแนวคดของลาซารสและโพลคแมน (Lazarus & Folkman, 1984) กลาวไววา บคคลจะสามารถแกไขปญหาอยางทเหมาะสม ผปวยทเขารบการบ าบดรกษาในระยะฟนฟสมรรถภาพ อาจจะใชพฤตกรรมพฤตกรรมการจดการความเครยดทแตกตางกน การเผชญความเครยดแบบมงแกปญหา พยายามแกไขปญหาทเกดขนหรอควบคมสถานการณ โดยการเผชญหนากบปญหา ยอมรบการเจบปวยและยอมรบการรกษาในโรงพยาบาลปฏบตตามกฎระเบยบ และการเผชญความเครยดแบบจดการกบอารมณ ผปวยยาเสพตดแสดงออกการพดคยหรอระบายความรสกปรบทกขกบบคลากรการบ าบดรกษาและผปวยดวยกนเอง

25

บทท 3

วธด าเนนการวจย

ในการวจยครงนเปนการวจยเชงบรรยาย (descriptive research)โดยมวตถประสงคเพอศกษาความเครยด และการเผชญความเครยดของผปวยทเขารบการบ าบด รกษายาเสพตดระยะฟนฟสมรรถภาพโรงพยาบาลธญญารกษสงขลา ประชากรและกลมตวอยาง ประชากรเปาหมาย คอ ผปวยชายใชยาเสพตดทกชนดทเขารบการบ าบดรกษายาเสพตดโดยเขารบการรกษาในระยะฟนฟสมรรถภาพในโรงพยาบาลธญญารกษสงขลา กลมตวอยาง ทใชในการศกษา คอ ผปวยชายทเขารบการบ าบดรกษายาเสพตดระยะฟนฟสมรรถภาพโรงพยาบาลธญญารกษในภาคใตจ านวน 85 คน ประกอบดวยกลมตวอยางจากโรงพยาบาลธญญารกษสงขลา จ านวน 30 คน และจากโรงพยาบาลธญญารกษปตตาน จ านวน 55 คน ทงนการก าหนดขนาดกลมตวอยาง ผวจยใชหลกการของเครก (Kirk, 1995) ซงเชอวาในการศกษาทางสงคมศาสตร จ านวนผปวยยาเสพตด 50 – 100 คน นาจะเปนตวแทนของประชากรได ทงนกลมตวอยางตองมคณสมบตทก าหนด ดงน

1. ผปวยชายมอายตงแต 18 ป ขนไปใชยาเสพตดทกชนดทเขารบการบ าบดรกษายาเสพตดระยะฟนฟสมรรถภาพโรงพยาบาลธญญารกษสงขลา และโรงพยาบาลธญญารกษปตตาน

2. สามารถสอสารและเขาใจภาษาไทย

เครองมอทใชในการวจย เครองมอทใชในการวจยครงนเปนแบบสอบถามประกอบดวย 3 สวน ดงน 1. ขอมลทวไปของผปวยทเขารบการบ าบดยาเสพตดในระยะฟนฟสมรรถภาพ ประกอบดวย ประเภทการบ าบดรกษา ประสบการณการบ าบดรกษา วธใชยาเสพตดหลก ระยะเวลาในการเสพยาเสพตด อาย ศาสนา ระดบการศกษา สถานภาพ รายได บคคลทอาศยอยดวยและอาชพ

26

2. แบบประเมนความเครยด เปนแบบประเมนทผวจยสรางขนเอง ตามแนวคดของลาซารสและโฟลคแมน (Lazarus & Folkman, 1984) มจ านวนค าถามรวม 20 ขอ เปนค าถามเกยวกบความรสกตอสถานการณทเกดขนในระยะเวลา 1 เดอน มอย 3 สถานการณ ดานสถานท ดานกฎระเบยบ และกจกรรมดานสมพนธภาพระหวางบคคล โดยใหกลมตวอยางเลอกตอบการประเมนสถานการณทกอใหเกดความเครยดวามหรอไม ถามความเครยดใหเลอกตอบการประเมนสถานการณทกอใหเกดความเครยดดงน อนตรายหรอสญเสย คกคาม ทาทายอยางใดอยางหนงทตรงกบความรสกมากทสด และใหประเมนวามความรสกความเครยด ในแตละสถานการณวาอยในระดบใด แบบสอบถามเปนแบบมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ ตงแต 1 ถง 5 มเกณฑการใหคะแนนดงน 1 หมายถง มความรสกเครยดเลกนอยหรอแทบจะไมมความรสกเครยด 2 หมายถง มความรสกเครยดนอย 3 หมายถง มความรสกเครยดปานกลาง 4 หมายถง มความรสกเครยดมาก 5 หมายถง มความรสกเครยดมากทสด ส าหรบการแปลผลคะแนน ผวจ ยไดก าหนดเกณฑการแปลผลคะแนนระดบความเครยดโดยพจารณาจากคาเฉลยและไดแบงเกณฑในการแปลผลออกเปน 3 ระดบ โดยใชเกณฑการแปลผลแบบมาตราสวนสมบรณ (theoretical rang score) คอ ใชชวงคะแนนสงสดของแบบวดลบดวยคะแนนต าสด หารดวยจ านวนทระดบตองการ (ชศร, 2544) ไดระยะหางระหวางชวงชนเทากบ 1.33 ซงแบงเปน 3 ระดบ ดงน คะแนน การแปลผล 1.00 – 2.33 หมายถงความเครยดระดบต า 2.34– 3.66 หมายถง ความเครยดระดบปานกลาง 3.67 – 5.00 หมายถง ความเครยดระดบสง 3. แบบประเมนการเผชญความเครยดของผปวยทเขารบการบ าบดยาเสพตดในระยะฟนฟสมรรถภาพ เปนแบบประเมนทผวจยพฒนาขนเมอผปวยเผชญสถานการณทเครยดโดยใชกรอบแนวคดของลาซารสและโฟลคแมน (Lazarus & Folkman, 1984) เปนแบบสอบถามมจ านวนค าถามรวม 27 ขอ แบบประเมนการเผชญความเครยดแบงออกเปน 2 ดาน ประกอบดวย คอ 1) ดานการเผชญความเครยดแบบมงแกไขปญหา และ 2) ดานการเผชญความเครยดแบบจดการกบอารมณ ใหคะแนนตามความบอยครงของการเผชญความเครยดแบบสอบถามเปนแบบมาตราสวนประมาณคา 5 ระดบ ตงแต 0 ถง 4 โดยก าหนดเกณฑการใหคะแนนดงน

27 0 หมายถง ไมไดใชพฤตกรรมการเผชญความเครยดเลยเมอรสกเครยด 1 หมายถง ใชพฤตกรรมการเผชญความเครยดนาน ๆ ครงเมอรสกเครยด 2 หมายถง ใชพฤตกรรมการเผชญความเครยดบางครงเมอรสกเครยด 3 หมายถง ใชพฤตกรรมการเผชญความเครยดบอยครงเมอรสกเครยด 4 หมายถง ใชพฤตกรรมการเผชญความเครยดทกครงเมอรสกเครยด การแปลผล ประกอบดวย ดานการเผชญความเครยดแบบมงแกไขปญหาและการเผชญความเครยดแบบจดการกบอารมณ ผวจยแบงออกเปน 3 ระดบโดยใชเกณฑการแปลผลแบบมาตราสวนสมบรณ (theoretical rang score) คอ ใชชวงคะแนนสงสดของแบบวดลบดวยคะแนนต าสด หารดวยจ านวนทระดบตองการ (ชศร, 2544) ไดระยะหางระหวางชวงชนเทากบ 1.33 ซงแบงเปน 3 ระดบ ดงน คะแนน การแปลผล 0.00 - 1.33 หมายถง การเผชญความเครยดดวยวธนนอยในระดบนอย 1.34 - 2.66 หมายถง การเผชญความเครยดดวยวธนนอยในระดบปานกลาง 2.67 - 4.00 หมายถงการเผชญความเครยดดวยวธนนอยในระดบมาก การตรวจสอบคณภาพเครองมอ

1. การตรวจสอบความตรงของเครองมอ (Content validity) ผวจยน า แบบประเมนความเครยด แบบประเมนการเผชญความเครยด มาให

ผทรงคณวฒตรวจสอบความถกตองของเนอหาจ านวน 3 ทาน ประกอบดวย อาจารยพยาบาลมประสบการณดานการสอนและท าวจยดานสขภาพจต พยาบาลผปฏบตการพยาบาลขนสงทมประสบการณดแลผปวยยาเสพตด และพยาบาลวชาชพช านาญการทมประสบการณและมความเชยวชาญการดแลผปวยยาเสพตด จากนนผวจยน าแบบสอบถามทผานความเหนชอบของผทรงคณวฒปรบปรงแกไขตามค าแนะน าใหสมบรณยงขน

2. การตรวจสอบความเทยงของเครองมอ (Reliability) ผวจยน าแบบสอบถามสวนท 2 และ 3 ไปทดลองใชกบผ ปวยทเขามาบ าบดรกษาในโรงพยาบาลธญญารกษปตตานทมลกษณะเดยวกบกลมตวอยาง จ านวน 10 คน และน าผลทไดมาหาความเทยงโดยการหาคาสมประสทธสมพนธแอลฟาของครอนบราค (Cronbach’s alpha coefficient) ซงไดเทากบ .83 และ .85 ตามล าดบ

28 การเกบรวบรวมขอมล ผวจยไดรวบรวมขอมลดวยตนเองและผชวยเหลอวจย 1 ทาน โดยมขนตอนในการด าเนนการดงน 1. ขนเตรยมการ 1.1 ผวจยท าหนงสอถงผอ านวยการโรงพยาบาลธญญารกษสงขลา เพอขออนญาตเกบรวมรวมขอมล 1.2 เมอไดรบหนงสออนมต จากผอ านวยการโรงพยาบาลธญญารกษสงขลา ผวจยไดขออนญาตจากรองผอ านวยการดานการพยาบาลและประสานงานผานไปยงหวหนาแผนกผปวยในระยะฟนฟสมรรถภาพ โดยชแจงวตถประสงค ขนตอนในการเกบรวบรวมขอมล การพทกษสทธของกลมตวอยาง และประโยชนทจะเกดขน 1.3 เนองจากการเกบขอมลตองมผชวยวจยอก 1 ทาน ซงเปนพยาบาลวชาชพช านาญการทมประสบการณการดแลผปวยยาเสพตด ผวจยไดเตรยมผชวยวจยโดยอธบายเกยวกบวตถประสงค ขอบเขตแนวทางในการวจยและความรความเครยดและการเผชญปญหาของผปวยทเขารบการบ าบดรกษายาเสพตด ระยะฟนฟสมรรถภาพ รายละเอยดของแบบสอบถาม วธการเกบรวบรวมขอมล การพทกษสทธกลมตวอยาง ไดมการเกบขอมลรวมกนระหวางผวจยและผชวยวจยในชวงการทดลองใชเครองมอ 2. ขนด าเนนการ 2.1 ผวจยและผชวยวจยคดเลอกกลมตวอยาง ทแผนกผปวยในระยะฟนฟสมรรถภาพ มการแนะน าตวสรางสมพนธภาพกบกลมตวอยาง เพอชแจงวตถประสงคของการศกษา และการพทกษสทธกลมตวอยาง โดยใหกลมตวอยางยนยอมเซนแบบสอบถามเพอเขารวมเกบขอมลวจย และเปดโอกาสใหซกถามขอสงสย 2.2 ผวจยและผชวยวจยด าเนนการเกบขอมลในลกษณะเดยวกน คอ แจกแบบสอบถามซงประกอบดวยขอมลทวไป แบบประเมนความเครยด และพฤตกรรมการเผชญปญหา โดยบอกใหกลมตวอยางทราบวากรณกลมตวอยางสงสยหรอมปญหา ใหซกถามรายละเอยดเพมเตมจากผวจยหรอผชวยวจยได หลงจากไดแบบสอบถามคน ผวจยและผชวยวจยตรวจสอบความครบถวนของค าตอบ 2.3 ในกรณกลมตวอยางอานหนงสอไมออกหรอสายตาไมด ผวจยและผชวยวจยเปนผอานแบบสอบถามใหฟงแลวใหผปวยเลอกตอบแบบสอบถามทละขอ และท าหนาทบนทกลงในแบบสอบถามนน 2.4 ผวจยน าขอมลทไดจากการตอบแบบสอบถามมาลงรหสตามทก าหนดไว แลวน าไปวเคราะหดวยสถตบรรยาย

29 การพทกษสทธกลมตวอยาง โครงรางการวจยไดผานการพจารณาจากคณะกรรมการประเมนงานวจยดานจรยธรรมของสถาบนธญญารกษ โดยมการจดท าเอกสารพทกษสทธกลมตวอยาง แนบกบแบบสอบถาม ใหกลมตวอยางอาน เพอชแจงวตถประสงค รายละเอยดเกยวกบการศกษา วธการเกบรวบรวมขอมล ประโยชนทไดรบจากการศกษา และขอความรวมมอในการศกษา และเซนยนยอมหรอยนยอมดวยวาจากอนตอบแบบสอบถาม กลมตวอยางมอสระในการตอบรบหรอปฏเสธทจะไมเขารวมในการวจย และหากเขารวมวจยแลว กลมตวอยางมสทธยกเลกการเขารวมวจยตามแบบสอบถามเมอไหรกได โดยไมตองบอกเหตผลและไมมผลกระทบ ใด ๆ ตอกลมตวอยางในการบ าบดรกษาฟนฟสมรรถภาพในครงน ผลการวจยจะถกเกบเปนความลบ และผวจ ยเสนอผลการศกษาในภาพรวม เพอประโยชนตามวตถประสงคของการศกษาเทานน ในการเขารวมการวจยครงนผวจยไดวางแผนใหความชวยเหลอหากกลมตวอยางมโอกาสเกดความเครยด ไมสบายใจ หรอกระทบกระเทอนจตใจจากการตอบแบบสอบถาม โดยผวจย และผชวยวจยไดเตรยมการชวยเหลอไวดงน คอ หยดการสมภาษณและเปดโอกาสใหกลมตวอยางระบาย หรอแสดงออกถงความรสกไดเตมท ดวยการรบฟงดวยความเตมใจ ใหก าลงใจ เขาใจกลมตวอยาง และตงใจรบฟงในสงทกลมตวอยางบอกเลาจนกวากลมตวอยางรสกดขนหรอสงตอผเชยวชาญหากกลมตวอยางตองการ ส าหรบการเกบขอมลในงานวจยน ไมมผ ไดรบผลกระทบกระเทอนดวยวาจาจากการตอบแบบสอบถาม การวเคราะหขอมล ผวจยวเคราะหขอมลทเกบรวบรวมไดโดยใชสถตเชงบรรยาย ดงน 1. ขอมลทวไปวเคราะหโดยการแจกแจงความถรอยละ 2. ความเครยด วเคราะหโดยคาเฉลย และคาเบยงเบนมาตรฐาน 3. การเผชญความเครยด วเคราะหโดยคาเฉลย และคาเบยงเบนมาตรฐาน

30

บทท 4

ผลการวจยและการอภปรายผล

ผลการวจย

การวจยแบบเชงบรรยาย (descriptive research) ครงนมวตถประสงคเพอศกษาระดบความเครยดและการเผชญความเครยด ของผปวยชายทเขารบการบ าบดรกษายาเสพตดระยะฟนฟสมรรถภาพในโรงพยาบาลธญญารกษสงขลา เกบรวบรวมขอมลจากกลมตวอยางผปวยชาย จ านวน 100 คน ผลการวเคราะหขอมลน าเสนอดวยตารางประกอบการบรรยายตามรายละเอยดดงตอไปน สวนท 1 ขอมลสวนบคคล สวนท 2 คะแนนความเครยดของกลมตวอยาง สวนท 3 คะแนนการเผชญความเครยดของกลมตวอยาง สวนท 1 ขอมลทวไปของผปวย ตาราง 1 จ ำนวนและรอยละของกลมตวอยำงจ ำแนกตำมขอมลทวไป (N = 100) ขอมลทวไป จ านวน รอยละ อาย (ป) (M = 27.98, SD = 7.51, Min = 17, Max =54) 17-25 40 40 26-35 45 45 36-54 15 15 จ านวนครงของการบ าบดรกษา (M= 1.53, SD = 1.15, Min =1, Max = 7) 1-2ครง 91 91 3-9 ครง 9 9 ระบบการบ าบดรกษา ระบบสมครใจ 62 62 ระบบสมครใจระบบบงคบบ าบดรกษา 38 38 ประเภทของยาเสพตดทเสพเปนหลก

ยาบา 62 62 กญชา 16 16

31 ขอมลทวไป จ านวน รอยละ เฮโรอน 7 7

อนๆ (สรา ยาไอซ) 15 15 วธในการใชยาเสพตดเปนหลก

สบ/สดควน 84 84 กน 11 11 ฉดเขาเสนเลอด 4 4 ดม 1 1 ระยะเวลาในการเสพยาเสพตด (ป) (M= 8.88, SD = 5.68, Min =1, Max =30) 1-5 35 35 6-10 32 32 11-20 22 22 21-30 1 1 ศาสนา

พทธ 67 67 อสลาม 33 33 ระดบการศกษา ประถมศกษา 3 3 มธยมศกษาตอนตน 37 37 มธยมศกษาตอนปลาย / ปวช. 27 27 อนปรญญา / ปวส. 20 20 ปรญญาตร 6 6 สงกวาปรญญาตร 7 7 สถานภาพสมรส โสด 60 60 สมรส 19 19 อยดวยกน 17 17 หยาราง/หมาย/แยกกนอย 4 4 อาชพ รบจาง 49 49 วางงาน 14 14 เกษตรกรรม 10 10

32 ขอมลทวไป จ านวน รอยละ รบราชการ 8 8

พนกงานบรษท 6 6 นกเรยน / นกศกษา 5 5 คาขาย / ธรกจสวนตว 5 5 ประมง 3 3 ผดแลหลกส าหรบผปวย บดา มารดา 74 74 พนอง 14 14 สาม – ภรรยา 9 9 ญาต 3 3

จากตาราง 1 พบวา กลมตวอยางในการศกษาครงน มอายระหวาง 26-35 ป (รอยละ 45) รองลงมามอายระหวาง 17-25 ป (รอยละ 40) อายเฉลย 27.98 ป (SD = 7.51) จ านวนครงของการบ าบดรกษา 1-2 ครง(รอยละ 91) กลมตวอยางเขารบการบ าบดรกษาดวยระบบสมครใจรกษา (รอยละ 62) ยาเสพตดหลกเกนครง คอ ยาบา (รอยละ 62) ใชวธการสบ สดควน (รอยละ 84) ระยะเวลาในการเสพยาอยระหวาง 1-5 ป (รอยละ 35) ระยะเวลาในการเสพยาเฉลย 8.88 ป (SD = 5.68) นบถอศาสนาพทธ (รอยละ 67) ศกษามธยมศกษาตอนตน (รอยละ 37) (รอยละ 74.1) มสถานภาพโสด(รอยละ 60) เกอบครงหนงมอาชพรบจาง (รอยละ 49) ทงนผดแลหลกเปนบดา มารดา (รอยละ 74 )

33 สวนท 2 ความเครยดของผปวย ตาราง 2 จ ำนวน และรอยละของกลมตวอยำง จ ำแนกตำมกำรประเมนลกษณะควำมเครยดของสถำนกำรณทเกยวกบสถำนท (N = 100)

สถานการณทกอใหเกดความเครยดเกยวกบสถานท

ลกษณะความเครยด สญเสย/อนตราย คกคาม ทาทาย จ านวน รอยละ จ านวน รอยละ จ านวน รอยละ

1. สถานทภายในเรอนนอน หองน าไมสะอาดและไมถก สขลกษณะ (n=47)

27 27 6 6 15 15

2. อาหารไมหลากหลาย (n=53) 24 24 12 12 17 17 3. สถานทออกก าลงกายและ สถานทพกผอนทไมเพยงพอ (n=92)

55 55 17 17 21 21

4. นอนรวมกนหลายคนใน หองนอนเดยวกน (n=59)

36 36 14 14 10 10

5. การมอปกรณในการท า กจกรรมทไมเพยงพอ (n=55)

30 30 5 5 21 21

6. หองน ามไมเพยงพอ (n=55) 30 30 8 8 19 19 จากตาราง 2 พบวา เมอพจารณาคะแนนสถานการณทกอใหเกดความเครยดดานสถานท ทง 6 สถานการณเปนรายขอ ทงนในกลมตวอยางประเมนลกษณะสญเสย/อนตราย และประเมนลกษณะคกคาม ทง 2 ลกษณะ มากทสดเหมอนกน คอ สถานทออกก าลงกายและ สถานทพกผอนทไมเพยงพอมากทสด (รอยละ 55) และ (รอยละ17) ทงนโดยสถานการณในกลมตวอยางประเมนลกษณะทาทายมากทสดม 2 สถานการณ คอ สถานทออกก าลงกายและสถานทพกผอนทไมเพยงพอ และการมอปกรณในการท ากจกรรมทไมเพยงพอ มากทสด (รอยละ 21)

34 ตำรำง 3 จ ำนวน และรอยละของกลมตวอยำง จ ำแนกตำมกำรประเมนลกษณะควำมเครยดของสถำนกำรณทเกยวกบกฎระเบยบและกจกรรม (N = 100)

สถานการณทกอใหเกดความเครยดเกยวกบกฎระเบยบและกจกรรม


1. กฎระเบยบตางๆ มากเกนไป มผลตอการปรบตว (n=88)

23 23 39 39 26 26

2. เขารวมกจกรรมบ าบดตลอด ทงวน (n=74)

21 21 21 21 32 32

3. ไมไดรบค าแนะน าเกยวกบ กฎระเบยบในการปฏบตตว ขณะบ าบดรกษา (n=64)

40 40 4 4 20 20

4. ไมไดรบความรเกยวกบ แนวทางและวธการแกไข ปญหาอยางเหมาะสม (n=72)

47 47 8 8 17 17

5. กจกรรมขณะบ าบดรกษาท ซ า ๆ ไมหลากหลาย (n=74)

39 39 16 16 19 19

6. การไดรบแจงขอบกพรองค า ตกเตอนจากเพอน ๆและ เจาหนาท (n=81)

15 15 40 40 26 26

7. การไดรบมอบหมายให รบผดชอบบทบาทหนาท ขณะบดรกษา (n=70)

10 10 16 16 44 44

8. ระยะเวลาการบ าบดรกษา ยาวนาน (n=84)

32 32 18 18 34 34

9. กฎระเบยบการตดตอกบญาต เขมงวดเกนไป เชน การโทรศพท การใหญาตมาเยยม (n=82 )

42

42

30

30

10

10

35 จากตาราง 3 พบวา สถานการณทกอใหเกดความเครยดดานกฎระเบยบและกจกรรมท ง 9 สถานการณ ถกประเมนโดยกลมตวอยาง ทงนในกลมตวอยางประเมนลกษณะสญเสย/อนตราย พบวา สถานการณทกลมตวอยางไมไดรบความรเกยวกบแนวทางและวธการแกไขปญหาอยางเหมาะสมมากทสด (รอยละ 47) รองลงมาคอกฎระเบยบการตดตอกบญาต เขมงวดเกนไป เชน การโทรศพท การใหญาตมาเยยม (รอยละ 42) ทงนในกลมตวอยางลกษณะคกคาม พบวาการไดรบแจงขอบกพรองค าตกเตอนจากเพอน ๆ และเจาหนาทมากทสด (รอยละ 40) รองลงมาคอกฎระเบยบตางๆ มากเกนไป มผลตอการปรบตว (รอยละ 39) ทงนในกลมตวอยางลกษณะทาทาย พบวา การไดรบมอบหมายใหรบผดชอบบทบาทหนาทขณะบดรกษามากทสด (รอยละ 44) รองลงมา คอ เขารวมกจกรรมบ าบดตลอดทงวน (รอยละ 32)

ตำรำง 4 จ ำนวน และรอยละของกลมตวอยำง จ ำแนกตำมกำรประเมนลกษณะควำมเครยดของสถำนกำรณทเกยวกบสมพนธภำพระหวำงครอบครว (N = 100)

สถานการณทกอใหเกดความเครยดเกยวกบความสมพนธภาพระหวางบคคล


1. การมปญหาขดแยงหรอการ ปรบตวเขากบเพอน ๆ (n=40)

13 13 14 14 13 13

2. การไมไดรบการยอมรบและ สนบสนนจากเพอนเจาหนาท ขณะท ากจกรรม (n=70)

30 30 8 8 32 32

3. การไมไดรบการยอมรบจาก ครอบครวเมอพดคย ปญหา ขณะบ าบดรกษา (n=57)

26 26 11 11 20 20

4. การทครอบครวไมใหความ สนใจความเปนอยขณะ บ าบดรกษา (n=90)

53 53 14 14 23 23

5. การทเพอนๆไมชวยเหลอ รวมมอในการท ากจกรรม ทไดรบมอบหมาย (n=90)

63 63 8 8 19 19

36 จากตาราง 4 พบวา สถานการณทกอใหเกดความเครยดดานความสมพนธภาพระหวางบคคลทง 5 สถานการณ โดยกลมตวอยางประเมนลกษณะสญเสย/อนตราย พบวามมากทสด คอ การทเพอนๆไมชวยเหลอรวมมอในการท ากจกรรมทไดรบมอบหมาย (รอยละ63) รองลงมา คอ การทครอบครวไมใหความสนใจความเปนอยขณะบ าบดรกษา (รอยละ 53) ทงนในกลมตวอยางประเมนลกษณะคกคาม พบวา สถานการณกอใหเกดความเครยดมากทสด ม 2 สถานการณ คอ การมปญหาขดแยงหรอการ ปรบตวเขากบเพอน ๆและการทครอบครวไมใหความสนใจความเปนอยขณะบ าบดรกษา (รอยละ 14) รองลงมา คอ การไมไดรบการยอมรบจากครอบครวเมอพดคย ปญหาขณะบ าบดรกษา (รอยละ 11) ทงนในกลมตวอยางลกษณะทาทาย พบวา การไมไดรบการยอมรบและสนบสนนจากเพอนเจาหนาทขณะท ากจกรรม มากทสด(รอยละ 32) รองลงมา คอ การทครอบครวไมใหความสนใจความเปนอยขณะบ าบดรกษา (รอยละ 23) สวนท 3 การเผชญความเครยดของผปวย ตาราง 5 คำเฉลย สวนเบยงเบนมำตรฐำนและระดบกำรเผชญควำมเครยดแบบมงแกไขปญหำจ าแนกรายขอ (N=100) การเผชญความเครยดทแบบมงแกไขปญหา

M SD ระดบการเผชญความเครยด

1. เมอมความผดพลาดหรอขอบกพรอง ยอมรบและพยายาม หาวธแกไข

2.32 1.16 ปานกลาง

2. ท าความเขาใจในกฎระเบยบ 2.46 0.98 ปานกลาง 3. ก าหนดเปาหมายในการแกปญหาอยางชดเจน 2.47 1.17 ปานกลาง

4. เตรยมความพรอมทจะเผชญปญหาทคาดวาจะเกดขน 2.81 1.17 มาก 5. น าค าแนะน าทไดรบจากเจาหนาท คณะรบผดชอบจาก เพอนๆ และญาต มาปรบใชในการแกปญหา


6. พจารณาผลด ผลเสยของแตละทางเลอกการแกปญหา 2.36 1.14 ปานกลาง 7. คดหาแนวทางหลาย ๆ วธทจะแกปญหาหรอควบคม เหตการณความสมพนธภาพระหวางบคคล

2.30 1.08 นอย

8. ปรกษาบคคลทไววางใจ เชน คณะรบผดชอบ เจาหนาท และญาต เพอหาแนวทางแกไขปญหา


9. พยายามแกปญหาโดยแยกประเดนปญหาใหชดเจน 2.65 1.06 ปานกลาง

37 การเผชญความเครยดทแบบมงแกไขปญหา

M SD ระดบการเผชญความเครยด

10. ท าความเขาใจสาเหตทแทจรง เมอเพอนสมาชกในกลม ไมใหความรวมมอ


11. พยายามคนหาสาเหตและท าความเขาใจกบปญหาท เกดขน


12. เมอเพอนๆ ไมใหความรวมมอในการรวมกจกรรม พยายามหาวธการเพอใหด าเนนการตอไป

2.93 1.00 มาก

13. พยายามแสดงความคดเหนในการแกปญหา แมวากลม ไมยอมรบความคดเหน

2.67 1.08 มาก

14. ขอความชวยเหลอจากบคคลรอบขางเมอเจอปญหาหรอ สถานการณเครยด


จากตาราง 5 พบวา พบวา คาเฉลยของการเผชญความเครยดแบบมงแกไขปญหาจ าแนกรายขอ อยในระดบมาก 3 ขอ โดยล าดบแรก คอ เมอเพอนๆ ไมใหความรวมมอในการรวมกจกรรมพยายามหาวธการเพอใหด าเนนการตอไป (M = 2.93, SD = 1.00) รองลงมา คอ เตรยมความพรอมทจะเผชญปญหาทคาดวาจะเกดขน (M = 2.81, SD = 1.17) สวนคาเฉลยของระดบการเผชญความเครยดเกยวกบแบบมงแกไขปญหาจ าแนกรายขอทอยในระดบปานกลาง มทงหมด 10 ขอ ล าดบแรก คอ พยายามแกปญหาโดยแยกประเดนปญหาใหชดเจน (M = 2.65, SD = 1.06) รองลงมา คอขอความชวยเหลอจากบคคลรอบขางเมอเจอปญหาหรอสถานการณเครยด (M = 2.63, SD = 1.07) สวนขอทมคาเฉลยนอยสดและอยในระดบนอย คอ คดหาแนวทางหลาย ๆ วธทจะแกปญหาหรอควบคมเหตการณความสมพนธภาพระหวางบคคล (M=2.30, SD = 1.08)

38 ตาราง 6 คำเฉลย สวนเบยงเบนมำตรฐำนและระดบกำรเผชญควำมเครยดแบบจดกำรกบอำรมณจ าแนกรายขอ (N=100)

การเผชญความเครยดแบบการจดการกบอารมณ M SD ระดบการเผชญความเครยด

1. ยอมรบสภาพปญหาทเกดขน 2.91 1.07 มาก 2. สวดมนต อธฐาน ละหมาด ขอพรจากพระเจาและสง ศกดสทธทเคารพนบถอ

2.75 1.10 มาก

3. บอกกบตนเองวาความพยายามอยทไหน 2.76 1.07 มาก 4. เมอเกดความทอแท จะหาวธสรางก าลงใจใหกบตนเอง 2.38 1.01 ปานกลาง 5. เมอมปญหาไมสบายใจ จะตงสตและใหก าลงใจตนเอง 1.79 1.25 นอย 6. ออกก าลงกายหรอท ากจกรรมอยางอนทดแทน เชน ดหนง ฟงเพลง อานหนงสอ เพอใหลมปญหา

1.83 1.06 นอย

7. พยายามนอนและหวงวาทกสงจะดขนในวนพรงน 0.60 0.94 นอย 8. ระบายความรสกในกลม เชน กลมประชมเชา กลมปรบความเขาใจ เปนตน

1.37 1.02 นอย

9. พยายามลมหรอไมพดถงปญหา 2.33 1.10 ปานกลาง 10. ระบายอารมณโดยการสบบหรหรอรบประทานอาหาร 2.84 1.06 มาก 11. แยกตวเองออกจากเหตการณทเปนปญหา 2.36 1.04 ปานกลาง 12. บอกกบตนเองวาตนเองไมใชผกอเหตการณหรอสราง ปญหา

2.68 1.15 มาก

13. ระบายอารมณกบสงของ 3.22 1.00 มาก จากตาราง 6 พบวา คาเฉลยของการเผชญความเครยดแบบจดการกบอารมณจ าแนกรายขอ อยในระดบมาก 6 ขอ โดยล าดบแรก คอ ระบายอารมณกบสงของ (M = 3.22, SD = 1.00) รองลงมา คอยอมรบสภาพปญหาทเกดขน (M = 2.91, SD = 1.07) สวนคาเฉลยของระดบการเผชญความเครยดแบบจดการกบอารมณจ าแนกรายขอ อยในระดบปานกลาง 3 ขอ โดยล าดบแรก คอ เมอเกดความทอแท จะหาวธสรางก าลงใจใหกบตนเอง (M = 2.38, SD = 1.01) รองลงมา คอ แยกตวเองออกจากเหตการณทเปน (M = 2.36, SD = 1.04) สวนคาเฉลยของระดบการเผชญความเครยดแบบจดการกบอารมณจ าแนกรายขอ อยในระดบนอย 4 ขอ โดยล าดบแรก คอ ออกก าลงกายหรอท ากจกรรมอยาง

39 อนทดแทน เชน ดหนง ฟงเพลง อานหนงสอ เพอใหลมปญหา (M = 1.83, SD = 1.06) รองลงมา คอเมอมปญหาไมสบายใจ จะตงสตและใหก าลงใจตนเอง(M = 1.79, SD = 1.25) ตาราง 7 คำเฉลย และสวนเบยงเบนมำตรฐำนของระดบกำรเผชญควำมเครยดโดยรวมและรำยดำน (N=100) การเผชญความเครยด M SD ระดบการเผชญความเครยด แบบมงแกไขปญหา 2.29 0.44 ปานกลาง แบบการจดการกบอารมณ 2.44 0.64 ปานกลาง โดยรวม 2.37 0.46 ปานกลาง

จากตาราง 7 พบวา คาเฉลยการเผชญความเครยดของกลมตวอยางโดยรวมอยในระดบปานกลาง (M = 2.37, SD = 0.46) เมอพจารณาคาเฉลยเปนรายดาน พบวาคาเฉลยของการเผชญความเครยดทง2 ดาน อยในระดบปานกลาง คอ แบบมงแกไขปญหา (M = 2.29, SD = 0.44) แบบจดการกบอารมณ (M = 2.44, SD = 0.64)

40 อภปรายผลการวจย การวจยนเปนการวจยแบบเชงบรรยาย (descriptive research) เปนการวจยเพอศกษาความเครยด และการเผชญความเครยด ของผปวยชายทเขารบการบ าบดรกษายาเสพตดระยะฟนฟสมรรถภาพโรงพยาบาลธญญารกษสงขลา เกบรวบรวมขอมลจากกลมตวอยางผปวยชาย จ านวน 100 คน และแนวทางในการน าเสนอผลการศกษาดงน 1. ความเครยดของผปวยชายทเขารบการบ าบดรกษายาเสพตด ระยะฟนฟสมรรถภาพของโรงพยาบาลธญญารกษสงขลา เมอพจารณาประเมนคะแนนสถานการณทกอใหเกดความเครยดเกยวกบดานสถานท ดานกจกรรมและกฎระเบยบ และดานสมพนธภาพ และจ าแนกเปนลกษณะความเครยด ลกษณะสญเสย/อนตราย คกคาม และทาทาย 1.1 การประเมนสถานการณทกอใหเกดความเครยดเกยวกบดานสถานท ทง 6 สถานการณเปนรายขอ (ตาราง 2) พบวา ทงนในกลมตวอยางประเมนลกษณะสญเสย/อนตราย และประเมนลกษณะคกคาม ทง 2 ลกษณะ โดยกลมตวอยางประเมนสถานการณมากทสดมเหมอนกน คอสถานทออกก าลงกายและสถานทพกผอนทไมเพยงพอ (รอยละ 55)และรอยละ( 17) อภปรายไดวา สถานทออกก าลงกายและสถานทพกผอนทไมเพยงพอ เปนสถานการณหนงทกอใหเกดความเครยดของกลมตวอยางทเขารบการบ าบดรกษาในระยะฟนฟสมรรถภาพการ อาจเกดจากสถานทของตกฟนฟสมรรถภาพ ของโรงพยาบาลธญญารกษสงขลา มพนทในการออกก าลงกายและสถานทพกผอนทจ ากดบรเวณ แตเนองจากผปวยทเขารบการบ าบดรกษามจ านวนปรมาณทเพมมากขน จงท าใหรสกแออด นอกจากนสถานทการออกก าลงกาย สถานทพกผอน รวมทงอปกรณกฬา เครองอ านวยความสะดวก ตาง ๆ การเปลยนแปลงประสบการณและเหตการณทแปลกใหมเกยวกบสถานท ท าใหการด าเนนชวตเปลยนไป สถานทมอยอยางจ ากด มความคบแคบ การปรบตวกบเพอนใหม สถานทพกอาศยใหม จ านวนกลมตวอยางทเขารบการบ าบดมจ านวนเพมมากขน (ประวทย, 2545) ซงสอดคลองกบการศกษาของ วนเพญ ( 2552) และจรกล (2555) พบวา การมอปกรณในการท ากจกรรมทไมเพยงพอ กจกรรมบางอยางไมเอออ านวยตอการประกอบกจกรรม รสกอดอด กดดน เชน การเลนกฬา ออกก าลงกาย การถกจ ากดบรเวณทคบแคบ การปรบตวในสถานทและสงแวดลอมใหม กจกรรมบางอยางนาเบอ จ าเจซ าซาก ไมสามารถตอบสนองกบสงทตนเองตองการและไมสามารถทเลอกได สถานการณเกยวกบสถานทออกก าลงกายและสถานทพกผอนทไมเพยงพอ จงเปนเหตการณหนงทกอใหเกดความเครยด สงผลตอการด าเนนกจวตรประจ าวนของกลมตวอยาง กลมตวอยางกประเมนสถานการณนนวาเปนลกษณะทอนตรายและสญเสยและคกคาม ตอตนเอง

41 นอกจากนน กลมตวอยางประเมนสถานการณทกอใหเกดความเครยดลกษณะทาทายมากทสด 2 สถานการณ คอ สถานทออกก าลงกายและสถานทพกผอนทไมเพยงพอ และการมอปกรณในการท ากจกรรมทไมเพยงพอ (รอยละ 21) อภปรายไดวา สถานการณทกอใหเกดความเครยดเกยวกบดานสถานท กลมตวอยางประเมนลกษณะ สญเสย คกคาม และทาทาย ทง 3 ลกษณะเปนไปในทศทางทสอดคลองกน สถานทออกก าลงกายและสถานทพกผอนทไมเพยงพอ และการมอปกรณในการท ากจกรรมทไมเพยงพอ เปนสถานการณหนงทกอใหเกดความเครยดของกลมตวอยางทเขารบการบ าบดรกษาในระยะฟนฟสมรรถภาพ ซงใชระยะเวลาในการบ าบดรกษา 4 เดอน สถานทออกก าลงกายและสถานทพกผอนหรอแมกระทงอปกรณในการท ากจกรรม จงมความจ าเปนส าหรบกลมตวอยางทอยในระยะฟนฟสมรรถภาพ เพราะถาไดออกกก าลงกายหรอพกผอนทเพยงพอเหมาะสมกบสภาวะการในการฟนฟสภาพตามความเปนจรง จะท าใหกลมตวอยาง สามารถกลบสสภาพ ดานรางกายและจตใจทเขมแขงและมนคงตามศกยภาพของตนเอง จะเปนประโยชนอยางยงตอการบ าบดรกษา ซง (ประวทย, 2545) พบวา การเปลยนแปลงประสบการณและเหตการณทแปลกใหมเกยวกบสถานท ท าใหการด าเนนชวตเปลยนไป สถานทมอยอยางจ ากด มความคบแคบ การปรบตวกบเพอนใหม สถานทพกอาศยใหม จ านวนผเขารบการบ าบดมมาก สถานทออกก าลงกายและสถานทพกผอนทไมเพยงพอ กอใหเกดความเครยด จงอาจท าใหกลมตวอยางรบรประเมนสถานการณไดวาลกษณะทาทาย จากการบ าบดรกษา 1.2 การประเมนสถานการณทกอใหเกดความเครยดเกยวกบกฎระเบยบและกจกรรม ทง 9 สถานการณเปนรายขอ (ตาราง 3) พบวา การประเมนทง 9 สถานการณเปนรายขอ จ าแนกตามการประเมนลกษณะความเครยดโดยการประเมนของจ านวนกลมตวอยาง 1.2.1 การประเมนสถานการณทกอใหเกดความเครยดเกยวกบกฎระเบยบและกจกรรมกลมตวอยางประเมนวาเปนลกษณะสญเสย/อนตราย พบวา สถานการณทกอใหเกดความเครยดมากทสด คอ กลมตวอยางไมไดรบความรเกยวกบแนวทางและวธการแกไขปญหาอยางเหมาะสม (รอยละ 47) อภปรายไดวา กลมตวอยางทเขาบ าบดรกษาระยะฟนฟสมรรถภาพ อาจมความกงวลเกยวกบการปฏบตตนตามกจวตรประจ าวน กฎระเบยบเกยวกบการปฐมนเทศ และกจกรรมตารางของการบ าบดรกษา โดยลกษณะกจกรรมของการบ าบดในแตละรปแบบมความส าคญทไมเหมอนกน เชน การชวยเหลอโดยการใชอทธพลกลม เปนการใหความชวยเหลอแนะน าเพอนสมาชกและใหแนวทางปฏบตทถกตองในการรวมกจกรรม เพอใหเกดทกษะความร และมการเปลยนแปลงพฤตกรรมทเหมาะสมในรปแบบการบ าบด การบอกขอบกพรองตอหนา (Encounter group) เปนการแจงขอบกพรองตอกลมตวอยาง เพอใหเกดการรบรและยอมรบในสงทไดกระท าลงไปและน าไปสการเปลยนแปลงแกไข ปรบปรงตอไป และการประชมทงบาน (House meeting) เปนการใหความชวยเหลอผปวยยาเสพตดทท าผดกฎระเบยบขอใหญของบานหรอมเหตการณอะไรส าคญเกดขนททกคนตองไดรบทราบและมสวนรวมโดยทวกน เปนตน ท าให

42 กลมตวอยางรบรประเมนสถานการณไดวามลกษณะการสญเสย / อนตราย การรบความรเกยวกบแนวทางและวธการแกไขปญหาอยางเหมาะสมโดยเฉพาะกลมตวอยางบงคบบ าบดรกษาและกลมตวอยางญาตบงคบ จะมทศนคตดานลบมองวาตนเองถกท าโทษและถกบงคบ ไมมความพรอมเขารบการบ าบดรกษา การปรบตวตอกฎระเบยบและกจกรรมตาง ๆ ตองพบกบการเปลยนแปลงครงใหญในชวต จะมความรสกวาชวตตนเองมการสญเสยอสรภาพ ตองเปลยนแปลงสภาพแวดลอมใหม สงคม และทอยอาศยใหม ไมมอสระ อยกนอยางแออด (ละออง, 2546) กลมตวอยางกประเมนสถานการณนนวาเปนลกษณะทอนตรายและสญเสยตอตนเอง 1.2.2 การประเมนสถานการณเปนรายขอ ทกอใหเกดความเครยดเกยวกบกฎระเบยบและกจกรรมกลมตวอยางประเมนวาเปนลกษณะคกคาม พบวา สถานการณทกอใหเกดความเครยดมากทสด คอ การไดรบแจงขอบกพรองค าตกเตอนจากเพอน ๆ และเจาหนาท (รอยละ 40) อภปรายไดวา อาจเกดจากรปแบบการฟนฟสมรรถภาพทางสายใหม (FAST Model) ไดใชกระบวนการกลมเปนเครองมอในการปรบเปลยนพฤตกรรมในรปแบบตางๆ โดยการใชหลกการใหรางวลดานบวกและดานลบ (Reward and Punishment) ชวยในการแกไขพฤตกรรมตางๆทไมพงประสงคได (สถาบนธญญารกษ, 2546) แตเนองจากกลมตวอยาง ทไดรบผลกระทบ และไดรบกระบวนการกลมทชวยในการปรบเปลยนพฤตกรรม มการรบรในการเผชญปญหาและฝาฟนอปสรรค ซงแตละคนมบคลกภาพลกษณะทแตกตางกน เมอมขอบกพรองเกดขนหรอไมปฏบตตามกฎระเบยบอยางเครงครด กลมตวอยางจะถกตกเตอนและลงโทษตามกฎระเบยบของบาน จงท าใหกลมตวอยาง บางคนรสกอดอด กดดน และถกคกคาม มการสญเสยอสรภาพ มผลตอการปรบตวท า 1.2.3 นอกจากนการประเมนสถานการณเปนรายขอ ทกอใหเกดความเครยดเกยวกบกฎระเบยบและกจกรรมกลมตวอยางประเมนวาเปนลกษณะทาทาย พบวา กลมตวอยางประเมนสถานการณทกอใหเกดความเครยดมากทสด คอ การไดรบมอบหมายใหรบผดชอบบทบาทหนาทขณะบ าบดรกษา (รอยละ 44) อภปรายไดวา การไดรบมอบหมายใหรบผดชอบบทบาทหนาทขณะบดรกษา การปรบตวแตละคนมความแตกตางกน ขนกบปจจยหลายอยาง เชน ไมคนเคยสถานท บคคล หรอกจกรรมทไดรบมอบหมาย เปนตน น ามาสการปรบตวทไมเหมาะสมท าใหประเมนวาสถานการณดงกลาวกอใหเกดความเครยด (สงครามและสมชาย, 2548) นอกจากนบคลากรทใหการบ าบดแกกลมตวอยาง เปนอกปจจยหนง ทมผลกระทบตอการเกดความเครยดส าหรบกลมตวอยาง เนองจากบคลากรบางคนทปฎบตหนาทเครงครดในกฎระเบยบตางๆ มากเกนไปขณะบ าบดรกษาในระยะฟนฟสมรรถภาพ ประสบการณในการในการปฎบตตอหนาทมนอย จงไมมความยดหยนหรอความเปนกนเอง ไมรเทาทนอารมณความรสกของกลมตวอยาง การมอบหมายใหรบผดชอบบทบาทหนาทขณะบดรกษาน ามาสสถานการณทกอใหเกดความเครยด แตอยางไรกตามในการเผชญปญหาและฝาฟนอปสรรคทด มอทธพลทางตรงตอความตงใจการเลกยาเสพตด เพราะคนทมความสามารถในการเผชญปญหา และฝาฟนอปสรรคมจตใจทเขมแขง ไมยอ

43 ทอตออปสรรคใด ๆ และยงท าใหรจกความคดของตนเองเมออยในภาวะทมอปสรรคสามารถเอาพลงทมอยในตนเองออกมาใชในการเผชญปญหาและมความมงมนในการทจะตอสกบอปสรรคสามารถลดความวตกกงวลทางสงคมลง เกดประโยชนแกตนเองได (วนเพญ, 2553) แตเมอกลมตวอยางประสบกบเหตการณทประเมนตดสนวาเปนความเครยดและตนเองมความมงมนผกพนอย จะท าใหสถานการณนนถกประเมนวาเปนความเครยดในลกษณะท ทาทาย อาจจะท าใหเกดแรงผลกดนในการกระท าเพอแกไขสถานการณทดขน ดวยเหตนการประเมนกลมตวอยาง ทกอใหเกดความเครยดเกยวกบกฎระเบยบและกจกรรมประเมนวาเปนลกษณะทาทาย 1.3 การประเมนสถานการณทกอใหเกดความเครยดเกยวกบสมพนธภาพระหวางบคคล ทง 5 สถานการณเปนรายขอ (ตาราง 4) พบวา การประเมนทง 5 สถานการณเปนรายขอ จ าแนกตามการประเมนลกษณะความเครยดโดยการประเมนของจ านวนกลมตวอยาง 1.3.1 การประเมนสถานการณทกอใหเกดความเครยดเกยวกบสมพนธภาพระหวางบคคล กลมตวอยางประเมนวาเปนลกษณะสญเสย/อนตราย พบวา สถานการณทกอใหเกดความเครยดมากทสด คอ กลมตวอยางประเมนการทครอบครวไมใหความสนใจความเปนอยขณะ บ าบดรกษา (รอยละ 53 ) อภปรายไดวา อาจเนองจาก การทครอบครวไมใหความสนใจความเปนอยขณะบ าบดรกษาเปนสวนหนงกลมตวอยางประเมนวาเปนลกษณะสญเสย/อนตราย อภปรายไดวา การมปฏสมพนธของครอบครวเปนสาเหตส าคญ ทมตอผตดยาเสพตด เมอตองหางจากบคคลใกลชดและครอบครว จงท าใหมความรสกตนเองไมคอยมคณคาตองพงพาคนอนตลอดระยะเวลาในการบ าบดรกษา และเมอญาตไมไดมาเยยมยงท าใหเกดความรสกเครยดมากขนเหมอนกบสญเสยและถกโดดเดยวในการบ าบดรกษามากขน (พเชฐและคณะ, 2555) ปฏสมพนธของครอบครวทไมมสวนรวมในการบ าบดรกษา จงเปนแนวโนมทนาเปนหวง เพราะการทผตดยาเสพตด ไมไดรบความชวยเหลอรวมมอจากญาต เมอเกดปญหาขนท าใหผตดยาเสพตด ตองเผชญกบปญหาตามล าพง ขาดก าลงใจทางครอบครวในการสนบสนนใหสามารถจดการกบปญหาอยางมประสทธภาพ น ามามาสความเครยดและการรกษาอาจไมประสบความส าเรจตามมา ดวยเหตนกลมตวอยางจงประเมนทกอใหเกดความเครยดเกยวกบสมพนธภาพระหวางบคคล ประเมนวาเปนลกษณะสญเสย/อนตราย มากทสด 1.3.2 การประเมนสถานการณทกอใหเกดความเครยดเกยวกบสมพนธภาพระหวางบคคล กลมตวอยางประเมนวาเปนลกษณะคกคาม พบวา สถานการณทกอใหเกดความเครยดมากทสด ม 2 สถานการณ (รอยละ 14 ) คอ กลมตวอยางประเมนการมปญหาขดแยงหรอการปรบตวเขากบเพอน ๆ และการทครอบครวไมใหความสนใจความเปนอยขณะบ าบดรกษา

44 ส าหรบกลมตวอยางประเมนการมปญหาขดแยงหรอการปรบตวเขากบเพอน ๆ อภปรายไดวา อาจเนองจากความเครยดเปนสงส าคญส าหรบบคคลในการด าเนนชวตอยในสงคมโดยเฉพาะผปวยทเขารบการบ าบดรกษาในระยะฟนฟสมรรถภาพ ตองใชระยะเวลาอยางนอย 4 เดอนในการใชชวตรวมกน มกจกรรมและการเรยนรทกษะชวตตาง ๆ ควบคกนไป ตลอดระยะเวลาของการฟนฟสมรรถภาพ เพอเสรมสรางทกษะชวต เมอบคคลตองถกจ ากดอสรภาพและเปนชวงเวลาทตองรอคอย ท าใหการปรบตว การประเมนสถานการณ เปนความรสกทยงยากและท าใหรสกวาตนไดถกคกคาม (จรกล, 2554) สมพนธภาพระหวางบคคล เปนสวนส าคญอกสถานการณหนงของกลมตวอยางทเขารบการบ าบดรกษา ซงแตละคนมบคลกลกษณะแตกตางกน สมพนธภาพทเกดขนกบกลมตวอยางในระยะฟนฟสมรรถภาพ เชน ระหวางกลมตวอยางดวยกน และบคลากรทบ าบดรกษา เปนตน อาจมผลตอการประเมนสถานการณ เนองจากเมอมาพกอาศยอยดวยกนเปนจ านวนมาก แตละบคคลมความหลากหลายความคด หลากหลายพนท แตกตางทางดานวฒนธรรม รปแบบการบ าบดรกษาทตางกนและระยะเวลาในการบ าบดรกษา ท าใหการปรบตวการมปฎสมพนธภาพระหวางบคคลแตละคนมความแตกตางกน ขนกบปจจยหลายอยาง เชน ไมคนเคยสถานท บคคล หรอกจกรรมทไดรบมอบหมาย เปนตน (สงครามและสมชาย, 2548) น ามาสการปรบตวทไมเหมาะสมท าใหประเมนวาสถานการณดงกลาวกอใหเกดความเครยด นอกจากนนความเครยดเปนปฏสมพนธกนระหวางบคคลและสงแวดลอม มอทธพลซงกนและกน เปนภาวะชวคราวของความไมสมดลซงเกดจากกระบวนการรบรหรอการประเมนของบคคลตอสงทเขามาในประสบการณวาสงนนเปนสงคกคาม ความเปน อสระ (Lazarus & Folkman, 1984) ซงสอดคลองกบการศกษาของ มจฉรยและคณะ (2552) พบวา การมปฏสมพนธกบบคคลรอบขาง การเรยนรรวมกน การกลาเผชญหนากบความเปนจรงและการท างานเปนทม ถากลมตวอยางไมสามารถปรบตวตอเหตการณได มตวกระตนเรงเราใหเกดความเครยด เชน ถกบงคบ ขาดความพรอมในการรกษา มความกงวลและกดดนจากสถานทใหม เพอนใหม กจวตรประจ าวนทเปลยนแปลงไป เปนตน กจะสงผลใหเกดความเครยด ท าใหกลมตวอยางทเขารบการบ าบดรกษา ไมปฏบตตามกฎระเบยบ ทะเลาะววาทกน รกษาไมครบก าหนด และหลบหน เปนตน ดวยเหตนกลมตวอยางจงประเมน สถานการณการทกอใหเกดความเครยดเกยวกบสมพนธภาพระหวางบคคล กลมตวอยางประเมนวาเปนลกษณะคกคาม นอกจากน การทครอบครวไมใหความสนใจความเปนอยขณะบ าบดรกษาเปนสวนหนงกลมตวอยางประเมนวาเปนลกษณะคกคาม อภปรายไดวา สถานการณนอาจไมแตกตางกบกลมตวอยางประเมนวาเปนลกษณะสญเสย/อนตราย ดงนนการทกลมตวอยางทเขารบการบ าบดรกษาในระยะฟนฟสมรรถภาพ จะประสบความส าเรจนน ครอบครวตองมสวนรวมระหวางการบ าบด เพอเรยนรแกไขปญหารวมกบกลมตวอยางตงแตตนการบ าบดรกษา และรบผดชอบดแลควบคไปกบครอบครว เมอสมพนธภาพระหวางบคคล โดยเฉพาะครอบครวไมใหความสนใจความ

45 เปนอยขณะบ าบดรกษา จงน ามาซงการประเมนสถานการณทกอใหเกดความเครยดเกยวกบสมพนธภาพระหวางบคคล กลมตวอยางประเมนวาเปนลกษณะคกคามอก 1 สถานการณ 1.3.3 การประเมนสถานการณทกอใหเกดความเครยดเกยวกบสมพนธภาพระหวางบคคล กลมตวอยางประเมนวาเปนลกษณะทาทาย พบวา สถานการณทกอใหเกดความเครยดมากทสด คอ กลมตวอยางประเมนการไมไดรบการยอมรบและสนบสนนจากเพอนเจาหนาทขณะท ากจกรรม ( รอยละ 32 ) อภปรายไดวา เพอนทเขารบการบ าบดดวยกนและเจาหนาท ทใหการบ าบดแกกลมตวอยาง เปนอกปจจยหนง ทมผลกระทบตอการเกดความเครยดส าหรบกลมตวอยาง ส าหรบเพอนแตละบคคลมาจากหลายครอบครว หลายพนท และมหลากหลายความคด การปรบตวเขากบคนอนๆ จงเปนสวนส าคญในการบ าบดรกษา ปฎสมพนธระหวางเพอน บางครงอาจมปญหาขดแยง การทเพอนๆไมชวยเหลอรวมมอในการท ากจกรรมตางๆทไดรบมอบหมาย การไมไดรบการยอมรบและสนบสนนจากเพอน ขณะท ากจกรรม เชน การไมใหความรวมมอในการท าหนาทของหวหนาทม การไมปฎบตตามกฎระเบยบของกลมตวอยางดวยกน หรอแมแตการไมตอบสนองการสอสารตาง ๆ เปนตน กลมตวอยางอาจจะประเมนวาสถานการณดงกลาวอาจเปนการทาทาย ในการมปฏสมพนธภาพระหวางเพอนดวยกน กอใหเกดความเครยดเกยวกบสมพนธภาพระหวางบคคล นอกจากนเจาหนาทเปนอกปจจยหนงทกอใหเกดความเครยดส าหรบกลมตวอยาง เนองจากเจาหนาทบางคน ทปฎบตหนาทเครงครดในกฎระเบยบตางๆ มากเกนไป ขณะบ าบดรกษา ประสบการณในการในการปฎบตตอหนาทมนอย จงไมมความยดหยนหรอความเปนกนเอง ไมรเทาทนอารมณความรสกของกลมตวอยาง นอกจากนนไมคอยใหความส าคญในการใหความรเกยวกบแนวทางและวธการแกไขปญหาอยางเหมาะสม ไมคอยดแลเอาใจใสในการมสวนรวมในกจกรรมตาง ๆ กบกลมตวอยางขณะบ าบดรกษา หากมขอบกพรองเกดขนหรอไมปฏบตตามกฎระเบยบอยางเครงครด จะตกเตอนและลงโทษ จงท าใหกลมตวอยางบางคนรสกอดอด กดดน มผลตอการปรบตวท าใหกลมตวอยาง ประเมนสถานการณเขารบการบ าบดรกษาวา ทาทาย (ประวทย, 2545) ดงนนถาหากผปวยยาเสพตดไมสามารถเผชญปญหาไดอยางเหมาะสมกบสถานการณเหลานสามารถกอใหเกดความเครยดได ซงการศกษาของ (Lazarus & Folkman, 1984) พบวา ถาหากความสามารถของกลมตวอยางระยะฟนฟสมรรถภาพ ไดใชความพยายามทางปญญาและทางพฤตกรรม ทถกทดสอบตลอดเวลา ไมวาจะเปนการไมไดรบการยอมรบและสนบสนนจากเพอนเจาหนาทขณะท ากจกรรม หรอกจกรรมอน ๆ กลมตวอยางสมามารถประเมนรบรไดวาเปนภาวะทตนถกทาทายและแสดงออกถงความสามารถในการเอาชนะอปสรรคตางๆ เพอทจะจดการกบปญหาตางๆ และบรรเทาความรสกเครยด ใหเกดภาวะสมดลตามปกต มผลท าใหเกดการเปลยนแปลงกลบสสภาวะสมดลตามปกต การเอาชนะอปสรรคและความทาทายเหลาน อาจท าใหกลมตวอยางเกดความภาคภมใจ ท าใหรสกทาทายความสามารถ เกดความกระตอรอรน ม

46 ก าลงใจ ชวยใหกลมตวอยาง มพลงทจะตอสอปสรรค ความสามารถในการจดการ กบความเครยดอยางมประสทธภาพ ท าใหกลมตวอยางรบรประเมนสถานการณไดวามลกษณะทาทายขณะบ าบดรกษา 2. การเผชญความเครยดของผปวยชายทเขารบการบ าบดรกษายาเสพตดระยะฟนฟสมรรถภาพ เมอพจารณาประเมนคะแนนระดบการเผชญความเครยดแบบมงแกไขปญหา และ แบบการจดการกบอารมณ โดยรวมและรายดาน ส าหรบผลจากการศกษาการเผชญความเครยดดานมงแกไขปญหาเมอพจารณารายขอ (ตาราง 5) พบวา กลมตวอยางมการเผชญความเครยดดานมงแกไขปญหาอยในระดบมาก 3 ขอ และขอทมคาเฉลยมากโดยล าดบแรก คอ เมอเพอนๆ ไมใหความรวมมอในการรวมกจกรรมพยายามหาวธการเพอใหด าเนนการตอไป (M = 2.93, SD = 1.00) ผลการศกษาครงนพออภปรายไดวา ทงนอาจเนองจากการเขารบการบ าบดของกลมตวอยางในระยะฟนฟสมรรถภาพ ใชระยะเวลาอยางนอย 4 เดอน ความส าคญของการบ าบดรกษาในขนฟนฟสมรรถภาพ คอ กลมตวอยางจะอยรวมกนเปนสมาชกในครอบครวเดยวกน สามารถเปลยนแปลงและพฒนาตนเอง ใหเจรญเตบโตในทางทดพรอม ๆ กบคนอน มประสบการณการเรยนร ท งสภาพรางกายและจตใจ สามารถด ารงชวตอยในสงคมขณะฟนฟไดอยางปกตสข กลมตวอยางไดมการการปรบตว มสมพนธภาพระหวางบคคล สถานท สงแวดลอม กจกรรม การชวยเหลอตนเอง มการเรยนรและบ าบดรกษาทางกาย จต สงคม สามารถมพลงใจทเขมแขง โดยปรบสภาพทงพฤตกรรม เจตคต ความรสกและการสรางสมพนธภาพ จนสามารถอยไดอยางปกตสขและปลอดจากยาเสพตด ฝกทกษะการเรยนร ซงมผลใหบคคลจะใชการเผชญความเครยดเพอจดการกบปญหาและฝาฟนอปสรรคทด มจตใจทเขมแขง ไมยอทอตออปสรรคใด ๆ มงมนในการทจะเผชญความเครยด ฝกใหเกดการคนเคยกบการปรบตวกลาทจะเผชญปญหา เชน การส ารวจตนเอง การตงเปาหมายในชวต ทกษะการปฏเสธ ทกษะการควบคมตนเอง การสรางวนยใหกบตนเอง ทกษะในการแกปญหา ทกษะการสอสาร ทกษะการสรางแรงจงใจใฝสมฤทธ เปนตน เมอเพอนๆ ไมใหความรวมมอในการรวมกจกรรมพยายามหาวธการเพอใหด าเนนการตอไป ซงสอดคลองกบการศกษาของ นธพนธ (2553) พบวา การเผชญความเครยด เปนแนวทางหรอการด าเนนการใด ๆ เพอเปนหนทางทจะน าไปสการแกปญหา เพอลด หรอบรรเทาปญหาทเกดขน โดยใชประสบการณในชวตประจ าวน การเรยนร เพอปรบใหรางกายและจตใจเขาสภาวะปกต ผลการศกษากลมตวอยางประเมนสถานการณการเผชญดานการมงแกไขปญหาโดยดานทเกดขนวาอยในระดบปานกลาง การเผชญความเครยดดานการจดการกบอารมณ เมอพจารณาเปนรายขอ (ตาราง 6) พบวา มการเผชญความเครยดดานการจดการกบอารมณอยในระดบมาก 6 ขอ โดยล าดบแรก คอระบายอารมณกบสงของ (M =3.22, SD = 1.00) ผลการศกษาครงนสามารถอธบายไดวา กลมตวอยางทเขารบการบ าบดรกษา อาจจะไมพรอมในการบ าบดรกษา กลมตวอยางบางคนมาจาก

47 ระบบบงคบบ าบด แตบางคนมาจากระบบสมครใจ แตบางครงอาจถกบงคบจากครอบครว เมอเขารบการบ าบดรกษาระยะฟนฟสมรรถภาพ กลมตวอยางอาจเจอสถานการณทกอใหเกดความเครยดหลาย ๆ ปญหา เชน การปรบตวกบกบสถานท ตองอยภายใตกฎระเบยบ สมพนธภาพระหวางบคคลบางครงอาจมความขดแยง ความอดอด ความไมเปนอสระ นอนไมหลบ วตกกงวล การมอาการฉนเฉยว โกรธงาย ( กรมสขภาพจต, 2544) หรอแมกระทง อาหารการกน และความแตกตางวฒนธรรมของบคคลทอยรวมกน ซงมความหลากหลายทางความคด และพฤตกรรมทแตกตางจากทกลมตวอยางใชชวตรวมกนกบบคคลในครอบครว อาจจะหาทางออกระบายความรสกกบใครไมได ไมมคนทไววางใจ หรอไมกลาแสดงออกในกลมตาง ๆ สถานการณดงกลาวท าใหการประเมนสถานการณ เปนความรสกทยงยากและท าใหรสกวาตนเองถกคกคามและสญเสย น ามากอใหเกดความเครยดตอทางดานรางกายและจตใจได กลมตวอยางจงหาทางออกการแกไขปญหา โดยใชวธการระบายอารมณกบสงของสอดคลองการศกษาของ องศนนท (2551) พบวา การใชกลไกทางจตกลมตวอยาง จะมแกไขปญหาดวยตนเอง แยกตนเอง ตองการอยตามล าพง เหมอลอยและเกบกด เพอหลกเลยงทจะอยกบคนอน โดยไมบอกใหผอนทราบวาเกดความเครยด การเผชญความเครยดแบบจดการอารมณเปนความพยายามของบคคลทจะควบคมความเครยดทางอารมณ วธการนมกจะใชในสถานการณทบคคลนนรสกวาตนไมสามารถเปลยนแปลงแกไขได วธการเผชญปญหานเปนการปรบความรสกเพอรกษาสมดลภายในจตใจไมมวธใดทดกวากน จะขนอยกบบรบทของแตละบคคลตลอดจนสถานการณทกลมตวอยางเผชญอย อาจเลอกใชพฤตกรรมการเผชญปญหามากกวาหนงวธในเวลาหรอสถานการณเดยวกน หรอเมอเผชญปญหาในเวลาและสถานการณทตางกน กลมตวอยางกอาจจะมการเลอกใชพฤตกรรมการเผชญปญหาทแตกตางกน ดงนนการระบายอารมณกบสงของเปนทางเลอกอยางหนงในการแกไขปญหาแบบการจดการอารมณโดยดานทเกดขนวาอยในระดบปานกลาง ผลการศกษาการเผชญความเครยดโดยรวมและรายดาน (ตาราง 7) พบวา กลมตวอยางมการเผชญทงดานมงแกไขปญหา (M = 2.29, SD = 0.44) และแบบการจดการกบอารมณ (M = 2.44, SD = 0.64) ในระดบปานกลาง (ตาราง 7) ทงนอาจเปนเพราะกลมตวอยางสวนใหญประเมนสถานการณทเกดและกลมตวอยางเลอกใชวธการจดการปญหาทง 2 ดานในระดบพอ ๆ กน ทงนความเครยดจะเปนลกษณะรปแบบใด ขนอยกบการประเมนเหตการณของแตละบคคล และความสามารถของแตละบคคลในการประเมน และเลอกใชกลไกการปรบตว การเผชญความเครยด เปนการกระท า ความรสก ความนกคดทมการเปลยนแปลงอยตลอดเวลา เพอทจะจดการกบความเครยดทเกดขน หาเหตผลทเหมาะสม จดการกบอารมณ และความรสก มงมนในการแกไขอปสรรคของตนเอง จากเหตการณ ใหตนเองกลบสสภาวะสมดลตามปกต ซงเปนไปตามแนวคดของ (Lazarus & Folkman, 1984) ทอธบายวาการทบคคลประเมนเหตการณวาไมไดคกคามกบชวต

48 ในระดบมาก บคคลมแนวโนมวาใชวธการจดการกบปญหาทงดานมงแกไขปญหาและแบบการจดการอารมณในระดบทพอๆ กน นอกจากนอาจเปนเพราะกลมตวอยางเมอมความเครยดผปวยพยายามแกไขปญหาทเกดขนหรอควบคมสถานการณทกอใหเกดความเครยด เชนโดยการเผชญหนากบปญหา ยอมรบการเจบปวยและยอมรบการรกษาในโรงพยาบาลปฏบตตามกฎระเบยบ ปฏบตตามค าแนะน าของแพทย พยาบาล ผปวยดวยกนและพยายามหาวธการตางๆ ในการแกไขปญหาคดทบทวนปญหาตาง ๆปรกษาคณะรบผดชอบ เจาหนาทใชวธการแกปญหาหลาย ๆ วธเพอดวาวธไหนดทสด และใชทกษะตาง ๆในการแกไขปญหา เปนตน ผลการศกษากลมตวอยางประเมนสถานการณการเผชญความเครยดโดยรวมทเกดขนวาอยในระดบปานกลาง

49

บทท 5

สรปผลการวจยและขอเสนอแนะ

สรปผลการวจย ในการวจยครงน เปนการวจยเชงบรรยาย (descriptive research) เพอศกษาความเครยดและการเผชญความเครยด ของผปวยชายทเขารบการบ าบดรกษายาเสพตดระยะฟนฟสมรรถภาพโรงพยาบาลธญญารกษสงขลามการด าเนนการวจยดงน กลมตวอยาง ทใชในการศกษา คอ ผปวยชายทเขารบการบ าบดรกษายาเสพตดระยะฟนฟสมรรถภาพ โรงพยาบาลธญญารกษสงขลามอายตงแต 18 ปขนไป จากโรงพยาบาลธญญารกษสงขลา จ านวนทงหมด 100 คน เครองมอทใชในการเกบรวบรวมขอมลเปนแบบสอบถามเกยวกบความเครยดและการเผชญความเครยดทผ วจ ยไดพฒนาขนโดยใชกรอบแนวคดของลาซารสและโฟลคแมน (Lazarus & Folkman, 1984) ประกอบดวย 3 สวน คอ สวนท 1 ขอมลทวไปของกลมตวอยาง สวนท 2 แบบประเมนความเครยด สวนท 3 แบบประเมนการเผชญความเครยด ไดรบการตรวจสอบคณภาพเครองมอความตรงตามเนอหาโดยผทรงคณวฒ 3 คนและตรวจสอบความเทยงของเครองมอ โดยใชสตรสมประสทธแอลฟา (Cronbach’s alpha coefficient) ซงไดคาความเทยงของแบบสอบถามสวนท 2 เทากบ .83 และแบบสอบถามสวนท 3 เทากบ .85 ผวจยน าขอมลทไดไปวเคราะหโดยใชสถตบรรยาย ซงสมารถสรปผลวจยไดดงน 1. ขอมลทวไป

กลมตวอยางทศกษาจ านวน 85 คน ประมาณครงหนงมอายระหวาง 26-40 ป (รอยละ 50.6) อายเฉลย 28.84 ป (SD = 8.29) รอยละ 62.4 นบถอศาสนาอสลาม รอยละ 42.4 ศกษามธยมศกษาตอนตน รอยละ 70.6 มสถานภาพโสด เกอบครงหนงมอาชพรบจาง (รอยละ 48.2) รอยละ 67.1 ยาบาใชเปนหลก รอยละ 82.4 ใชวธการสบ สดควน รอยละ 53.0 ระยะเวลาในการเสพยาอยระหวาง 1-5 ป ระยะเวลาในการเสพยาเฉลย 7.39 ป (SD = 5.59) รอยละ 74.1 ผดแลหลกเปนบดา มารดา รอยละ 61.2 เขารบการบ าบดรกษาดวยระบบการบงคบรกษาแบบบงคบ โดยรอยละ 92.9 เขารบการบ าบดรกษา 1 – 2 ครง

2. ความเครยดของผปวยชายทเขารบการบ าบดรกษายาเสพตด ระยะฟนฟสมรรถ

ภาพของโรงพยาบาลธญญารกษในภาคใต

50 ความเครยดของสถานการณทกลมตวอยาง รอยละ 50 ขนไปประเมนวาเปน

ความเครยดลกษณะสญเสย/อนตราย ประกอบดวยสถานการณทเกยวกบสถานทม 3 สถานการณ คอ ภายในเรอนนอนหองน าไมสะอาดและไมถกสขลกษณะ (รอยละ 54.5) และการรบรเกยวกบอาหารไมหลากหลาย (รอยละ 52.9) และสถานทออกก าลงกายและสถานทพกผอนทไมเพยงพอ (รอยละ 52.0) สถานการณเกยวกบกฎระเบยบและกจกรรม ทพบ 4 สถานการณ คอ ไมไดรบค าแนะน าเกยวกบกฎระเบยบในการปฏบตตวขณะบ าบดรกษา (รอยละ 60.8) และไมไดรบความรเกยวกบแนวทางและวธการแกไขปญหาอยางเหมาะสม (รอยละ 55.7) และกจกรรมขณะบ าบดรกษาทซ าๆ ไมหลากหลาย (รอยละ 53.8) และกฎระเบยบการตดตอกบญาต เขมงวดเกนไป (รอยละ 53.8) สถานการณเกยวกบความสมพนธภาพระหวางบคคล ม 2 สถานการณ คอ การทครอบครวไมใหความสนใจความเปนอยขณะบ าบดรกษา (รอยละ54.0) และการไมไดรบการยอมรบจากครอบครวเมอพดคย ปญหาขณะบ าบดรกษา (รอยละ 53.2) สถานการณทกลมตวอยาง รอยละ 50 ขนไปประเมนวาเปนความเครยดลกษณะทาทาย ประกอบดวยสถานการณทเกยวกบกฎระเบยบและกจกรรม 1 สถานการณคอ (รอยละ 50.8) การไดรบมอบหมายใหรบผดชอบบทบาทหนาทขณะบ าบดรกษา (รอยละ 50.8)

3. ระดบการเผชญความเครยดของผปวยชายทเขารบการบ าบดรกษายาเสพตด ระยะฟนฟสมรรถภาพโรงพยาบาลธญญารกษในภาคใต

กลมตวอยางมระดบการเผชญความเครยดโดยรวม อยในระดบปานกลาง (M = 2.48, SD = 0.55) และมคาเฉลยระดบการเผชญความเครยดของกลมตวอยางแบบมงแกไขปญหาและแบบการจดการอารมณอยในระดบปานกลาง (M = 2.57, SD = 0.72; M = 2.38, SD = 0.54 ตามล าดบ) ขอเสนอแนะ ผวจยมขอเสนอแนะส าหรบการน าผลการวจยไปใช ดงน 1. ผมหนาทเกยวของในการดแลผปวยยาเสพตด ควรมการทบทวนดานกฎระเบยบ ระเบยบสทธตางๆ ทเครงครดควรมการยดหยน เหมาะสมกบสถานการณและควรจดกจกรรมทหลากหลาย และเหมาะสมกบผปวยยาเสพตดแตละวย ส าหรบสถานทกควรมการปรบปรงในเชงนโยบายใหนาอยและไมแออด สะอาดถกสขลกษณะ เหมาะสมกบบรบทผปวยยาเสพตดแตละบคคล เพอลดความเครยด และเอออ านวยใหมการเลอกใชการเผชญความเครยดไดอยางเหมาะสม 2. สนบสนนใหญาตหรอครอบครว เขามามสวนรวมในการบ าบดรกษา เนองจากการดแลผปวยยาเสพตดทเขารบการรกษาจะใหประสบความส าเรจได ครอบครว ญาต บคลากรท

51 รบผดชอบ ตองใหความส าคญและมสวนรวมในการแสดงความคดเหนและหาแนวทางรวมกนในรปแบบการรกษากบผปวยยาเสพตด ขอเสนอแนะในการท าวจยครงตอไป

1. วจยเพอพฒนาโปรแกรมหรอกจกรรมทชวยลดความเครยดและสงเสรมพฤตกรรมการเผชญความเครยดทเหมาะสมกบผปวยยาเสพตด ทเขารบการบ าบดรกษาในโรงพยาบาลธญญารกษ

2. ควรมการศกษาเปรยบเทยบความเครยดและการเผชญความเครยดของผปวยยาเสพตด ทเขารบการบ าบดรกษาในโรงพยาบาลธญญารกษ ระหวางระบบสมครใจกบระบบบงคบบ าบด

52

เอกสารอางอง

กรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข. (2541). ค มอกำรด ำเนนงำนในคลนกคลำยเครยด .

กรงเทพมหานคร: องคการสงเคราะหทหารผานศก. กรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข. (2543). คมอคลำยเครยด (ฉบบปรบปรง) (พมพครงท4)

กรงเทพมหานคร:โรงพมพร.ส.พ. กรมสขภาพจต กระทรวงสาธารณสข. (2544). สขภำพจตไทยพ.ศ.2543-2544. กรงเทพมหานคร:

องคการรบสงสนคาและพสดภณฑ. กรมพนจและคมครองเดกและเยาชน. (2552). สถตจ ำนวนเดกและเยำวชน. คนจาก http://www2.

djop.moj.go.th/djopintranet/weekstat/index.php?page=old stat จตรา สขเจรญ, และสวรรณา วฒรณฤทธ. (2551). ปจจยทมผลตอควำมเครยดและกำรเผชญ

ควำมเครยดของนกศกษำพยำบำลวทยำลยพยำบำลบรมรำชชนนชลบร. รายงานการวจยวทยาลยพยาบาลบรมราชนนชลบร, ชลบร.

จรกล ครบสอน. (2554). ควำมเครยดและกำรเผชญควำมเครยดของวยรนในสถำนพนจและคมครองเดกและเยำวชน. วทยานพนธพยาบาลศาสตรมหาบณฑต คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยบรพา, ชลบร.

จ าลอง ดษยวณช. (2545). ควำมเครยด ควำมวตกกงวล และสขภำพ. เชยงใหม: โครงการต ารา คณะแพทยศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม.

ฉลอง ประสทธนย. (2550). ควำมเชอมนในกำรควบคมตนเองของผ ปวยยำเสพตด.รายงานวจย ศนยบ าบดรกษายาเสพตดสงขลา สถาบนธญญารกษ กรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข, สงขลา.

ชศร วงศรตนะ. (2544). เทคนคกำรใชสถตเพอกำรวจย (พมพครงท 7). กรงเทพมหานคร: เทพเนรมต.

ธารารตน ชนทอง. (2541). กำรศกษำปญหำควำมเครยดในกำรปฏบตงำนและกลวธเผชญควำมเครยดของพนกงำนระดบหวหนำงำนไทยธนำคำร. วทยานพนธการศกษามหาบณฑตคณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ, กรงเทพมหานคร.

นธพนธ บญเพม. (2553). ควำมเครยดและกำรจดกำรควำมเครยดของนกศกษำวทยำลยกำรแพทยแผนไทย มหำวทยำลยเทคโนโลยรำชมงคลธญบร. การศกษาอสระวทยาศาสตรมหาบณฑต คณะเภสชศาสตร มหาวทยาลยศลปากร, กรงเทพมหานคร.

53 นศานาถ สารเถอนแกว. (2546). ควำมเครยดและวธกำรปรบแกของเดกวยรนในโรงเรยนมธยม ศกษำ จงหวดนำน. การคนควาแบบอสระพยาบาลศาสตรมหาบณฑต สาขาวชาสขภาพจต และการพยาบาลจตเวช คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม, เชยงใหม. นรนยา แหละหมด, และสยาม มสกไชย. (2550). กำรปฏบตของครอบครวตอควำมตองกำรดำน

จตใจของผปวยยำเสพตดหลงกำรบ ำบดรกษำในศนย. รายงานการวจย ศนยบ าบดรกษายาเสพตดสงขลา กรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข, สงขลา.

บบผา บญญามณ, ดารารตน สาธรพนธ, และออมเดอน บญญามณ. (2550). ปจจยทมผลตอควำมเครยดของครอบครวในกำรดแลผปวยยำเสพตด. รายงานการวจย ศนยบ าบดรกษายาเสพตดสงขลา กรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข,สงขลา.

บญใจ ศรสถตยนรากร. (2547). ระเบยบวจยทำงกำรพยำบำลศำสตร ( พมพครงท 3). กรงเทพ มหานคร: ยแอนดไออนเตอรมเดย.

ประกายทพย ศรวงศ, พชน ศรสวสด, และปรมาภรณ ปราสาททองโอสถ. (2552). การศกษาความ-เครยดและการเผชญความเครยดของผปวยมะเรงเตานมกอนผาตด. วำรสำรพยำบำล

ศรรำช, 3(1), 1 – 14. ประวทย สขพล. (2545). กำรฟนฟสมรรถภำพผ ตดยำเสพตดโดยวธชมชนบ ำบดในเรอนจ ำกลำง

ขอนแกน. การศกษาอสระศลปศาสตรมหาบณฑต คณะมนษยศาสตรและสงคมศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม, มหาสารคาม.

ปณฑตา สขมาลย. (2553). ควำมเครยด และพฤตกรรมกำรเผชญควำมเครยดของนกศกษำวทยำลยเฉลมกำญจนำ . วทยานพนธศกษาศาสตรมหาบณฑต คณะสาธารณสขศาสตร . มหาวทยาลยอบลราชธาน, อบลราชธาน.

พชย แสงชาญชน, พงศธร เนตราคม, และนวพร หรญววฒนกล. (2549). ต ำรำจตเวชศำสตรกำรตดสำรเสพตด. กรงเทพมหานคร: ส านกงานคณะกรรมการปองกนและปราบปรามยาเสพตด.

พเชฐ จนทรเจนจบ, ชยณรงค ไชยชนะ, ปรยากร นมสกล, และสมตรา ยงวาสนาสข. (2555). ปญหำและควำมตองกำรสนบสนนทำงสงคมของผ เขำรบกำรฟนฟสมรรถภำพยำเสพตดแบบควบคมไมเขมงวดของสถำนบ ำบดรกษำยำเสพตดในสงกดกรมกำรแพทย กระทรวงสำธำรณสข. โรงพยาบาลธญญารกษแมฮองสอน, แมฮองสอน.

พาตเมาะ นมา, รอดหยะ เจะโซะ, และหนงฤทย โรจนรกษ. (2550). ผลของกำรสงเสรมบทบำทของชมชนในกำรน ำรปแบบกำรบ ำบดรกษำผ ตดยำเสพตดทเหมำะสมกบมตวฒนธรรมทองถน: ชมชนบำนบำงปลำหมอ. ศนยบ าบดรกษายาเสพตดปตตาน กรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข, ปตตาน.

54 เพญพรรณ สวรรณดอน. (2547). ควำมเครยดและกำรเผชญควำมเครยดของผบ ำบดผ ตดสำรเสพตด

แบบจตสงคมบ ำบด โรงพยำบำลชมชน จงหวดนครรำชสมำ. การศกษาอสระ ศกษาศาสตรมหาบณฑต คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยมหาสารคาม, มหาสารคาม.

มณฑา ลมทองกล, และประนอม ภศรทอง. (2549). ควำมตองกำรของนกศกษำขณะฝกทกษะกำรปฏบตกำรในหนวยตรวจผปวยนอก. คนจาก http://pts.mahidol. ac.th/dpt/NS/

Rama JournalY04th. มจฉรย วงศใหญ, อนทรา ชยมงคล, เสาวลกษณ ศรโรย, และศราวธ วโรจนะ. (2552). ปจจยทม

อทธพลตอกำรฟนฟสมรรถภำพครบก ำหนดของผตดยำเสพตด ระบบบงคบบ ำบดในศนยฟนฟสขภำพรตนำนรกษ ล ำปำง. ศนยบ าบดรกษายาเสพตดเชยงใหม สถาบนธญญารกษ, เชยงใหม.

มาโนช หลอตระกล, และปราโมทย สคนชย. (2550). จตเวชศำสตรรำมำธบด (พมพครงท 2).กรงเทพมหานคร: คณะแพทยศาสตร โรงพยาบาลรามาธบด.

รอซด ศรรตน , อญชล เจะแต, ธญญภรณ อปมยรตน , และสดาพนธ จลเอยด. (2554). ประสทธภำพกำรบ ำบดรกษำผ ตดยำเสพตดระบบสมครใจและระบบบงคบบ ำบดรกษำในศนยบ ำบดรกษำยำเสพตดปตตำน. รายงานวจย ศนยบ าบดรกษายาเสพตดปตตาน กรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข, ปตตาน.

รชนน หวงโภคา. (2548). ปจจยทมผลตอควำมเครยดและพฤตกรรมกำรเผชญควำมเครยดของผตองขงหญง: ศกษำเฉพำะทณฑสถำนหญงกลำง กรงเทพมหำนคร. วทยานพนธ

ศลปศาสตรมหาบณฑต คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยมหดล, กรงเทพมหานคร. รตตยา สลางสงห. (2549). กำรศกษำควำมเครยดและกำรเผชญควำมเครยดของนกเรยนพยำบำลชน

ป ท1ท ม ตอกฎระ เบยบและธรรมเนยมปฏบ ตของวทยำลยพยำบำลกองทพบก .กรงเทพมหานคร: วทยาลยพยาบาลกองทพบก.

รตตยา สนเสร, นรฮายาต มเหาะ, ยพาพนธ ประเสรฐศลป, และพนธพา ทองสลบ. (2550). ศกษำพฤตกรรมกำรดแลตนเองของผปวยทเขำรบกำรบ ำบดรกษำรปแบบจตสงคมบ ำบด (matrix program) ในสถำนพยำบำล 3 จงหวดชำยแดนใต. ปตตาน: ศนยบ าบดรกษายาเสพตดปตตาน กรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข.

รงนภา เตชะกจโกศล. (2552). ควำมเครยดและกำรเผชญควำมเครยดของผ ปวยโรคหลอดเลอดสมองในระยะฟนฟสภำพ ทโรงพยำบำลศรรำช. วทยานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยศลปากร, กรงเทพมหานคร.

โรงพยาบาลธญญารกษปตตาน. (2554). สถตกำรเขำรบกำรบ ำบดรกษำประจ ำปงบประมำณ 2552-2554. โรงพยาบาลธญญารกษปตตาน กรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข, ปตตาน.

55 โรงพยาบาลธญญารกษสงขลา. (2554). สถตกำรเขำรบกำรบ ำบดรกษำประจ ำปงบประมำณ 2552-

2554. รายงานโรงพยาบาลธญญารกษสงขลา กรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข, สงขลา.

ละออง วฒนศลป. (2546). ควำมเครยดของเยำวชนในสถำนพนจและคมครองเดกและเยำวชนจงหวดเชยงใหม. การคนควาแบบอสระพยาบาลศาสตรมหาบณฑต คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม, เชยงใหม.

ล าซ า ลกขณาภชนชช. (2544). เรองตางๆในการบ าบดรกษายาเสพตด. ใน วโรจน วระชย, องกร ภทรากร, ล าซ า ลกขณา ภชนชช, ฉววรรณ ปญจบศย, และนภา ณสกล (บรรณาธการ). ต ำรำกำรบ ำบดรกษำผ ตดยำเสพตด (หนา 369-382). กรงเทพมหานคร: วชระอนเตอร พรนตง.

วนเพญ อ านาจกตกร. (2553). ปจจยทำงจตสงคมและควำมตงใจเลกยำเสพตดในศนยบ ำบดรกษำยำเสพตดเชยงใหม: รายงานการวจย ศนยบ าบดรกษายาเสพตดเชยงใหม สถาบนธญญารกษ กรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข .

แววดาว วงศสรประกต. (2546). ควำมเครยด และวถกำรปรบแกของผดแลผ ทเปนโรคจตจำกแอม-เฟตตำมน. การคนควาแบบอสระ พยาบาลศาสตรมหาบณฑต คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม, เชยงใหม.

ศนศนย กจแกว. (2550). พฤตกรรมกำรเผชญควำมเครยดของเดกและเยำวชนในศนยฝกและอบรมเดกและเยำวชน เขต 2 รำชบร. วทยานพนธศลปศาสตรมหาบณฑต คณะศลปศาสตร มหาวทยาลยศลปากร, กรงเทพมหานคร.

ศนยบ าบดรกษายาเสพตดปตตาน. (2552). คมอกำรดแลผปวยยำเสพตด. ปตตาน: สถาบนธญญารกษ กรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข.

ศนยบ าบดรกษายาเสพตดสงขลา. (2550). กำรดแลผปวยยำเสพตด: ปรำกฏกำรณทตองรวมมอกนชวยเหลอ. สงขลา: สถาบนธญญารกษ กรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข.

ศนยบ าบดรกษายาเสพตดสงขลา. (2550). ควำมรวชำกำรเกยวกบยำเสพตด. สงขลา: สถาบนธญญารกษ กรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข.

ศนยวจยยาเสพตด สถาบนวจยวทยาศาสตรการแพทย จฬาลงกรณมหาวทยาลย. (2554). สมองและ กลไกยำเสพตด. คนจาก http://www.ihr.chula.ac.th ศรเรอน แกวกงวาล. (2548). จตวทยำเดกทมลกษณะพเศษ (พมพครงท 3). กรงเทพมหานคร: ส านกพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร. สถาบนธญญารกษ. (2546). คมอกำรบ ำบดรกษำผ ตดยำเสพตด. กรงเทพมหานคร: องคการ สงเคราะหทหารผานศก.

56 สถาบนธญญารกษ. (2548). คมอกำรบ ำบดฟนฟสมรรถภำพเขมขนทำงสำยใหม (FAST Model). กรงเทพมหานคร: สถาบนธญญารกษ กระทรวงสาธารณสข. สถาบนธญญารกษสงขลา. (2554). สถตกำรเขำรบกำรบ ำบดรกษำประจ ำปงบประมำณ 2552-2554. สถาบนธญญารกษ กรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข, ปทมธาน. สยาม มสกไชย. (2550). ควำมรวชำกำรเกยวกบยำเสพตด . ศนยบ าบดรกษายาเสพตดสงขลา

สถาบนธญญารกษ กรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข, สงขลา. ส านกงานคณะกรรมการปองกนและปราบปรามยาเสพตด. (2555). สถตบ ำบดยำเสพตด. คนจาก

http://www.bangkokbiznews. com สพาน สฤษฎวานช. (2552). พฤตกรรมองคกำรสมยใหม: แนวคดและทฤษฎ. กรงเทพมหานคร: โรงพมพมหาวทยาลยธรรมศาสตร. สภาพ หวงขอกลาง. (2554). กำรศกษำควำมสมพนธระหวำงควำมเครยดและกำรเผชญควำมเครยด

ของนกศกษำสำขำวชำสำธำรณสขศำสตร คณะสำธำรณสขศำสตรและเทคโนโลยสขภำพวทยำลยนครรำชสมำ. วทยานพนธวทยาศาสตรมหาบณฑต คณะสาธารณสขศาสตรมหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ, กรงเทพมหานคร.

สภาพ อารเออ. (2540). ควำมเครยด กำรเผชญปญหำ และคณภำพชวตของหญงสงอำยโรคขอเขำ เสอม.วทยานพนธพยาบาลศาสตรมหาบณฑต คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยมหดล, กรงเทพมหานคร. สวณย เกยวกงแกว. (2554). กำรพยำบำลจตเวช.กรงเทพมหานคร:โรงพมพมหาวทยาลย ธรรมศาสตร. สวฒน มหตนรนดรกล, วนดา พมไพศาลชย, และพมพมาศ ตาปญญา. (2540).รำยงำนกำรวจยเรอง กำรสรำงแบบวดควำมเครยดสวนปรง. เชยงใหม: โรงพยาบาลสวนปรง. สไนหยะ ยศด า, และจนทรจรา รอดสงค. (2544). กำรปฏเสธกำรเขำรบกำรบ ำบดรกษำในระยะ ฟนฟสมรรถภำพของผตดสำรเสพตดในศนยบ ำบดรกษำยำเสพตดจงหวดสงขลำ. สถาบน ธญญารกษ กรมการแพทย กระทรวงสาธารณสข, สงขลา. สงคราม เชาวศลปะ, และสมชาย เตยวสกล. (2548). กลยทธกระบวนกำรกลมเพอเสรมสรำง จตลกษณะกำรลดควำมวตกกงวลทำงสงคมและกำรปรบตวตอภำวะซมเศรำในเดกท ไดรบผลกระทบจำกโรคเอดส. คณะมนษยศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม, เชยงใหม. เสาวนย ส านวน. (2545). ควำมสมพนธระหวำงปจจยสวนบคคล กำรประเมนควำมเครยด กำรเผชญควำมเครยด ควำมรสกเหนคณคำในตนเอง และควำมผำสกทำงใจของวยรนท เสพตดยำบำขณะรบกำรบ ำบดรกษำในแผนกผปวยนอก สถำบนธญญำรกษ. วทยานพนธ พยาบาลศาสตรมหาบณฑต. คณะพยาบาลศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย, กรงเทพมหานคร.

57 เสาวลกษณ ภารชาตร. (2551). ผลของโปรแกรมสงเสรมควำมยดหยนทำงอำรมณ ตอควำมเครยด ของนกเรยนทเตรยมตวสอบเขำมหำวทยำลย. วทยานพนธพยาบาลศาสตรมหาบณฑต คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม, เชยงใหม. อทยวรรณ ศรส าราญ. (2547). พฤตกรรมกำรเผชญควำมเครยดของสมำชกครอบครวผดแลผปวยยำ เสพตดทเขำรบกำรบ ำบดฟนฟแบบเขมขนทำงสำยใหม (Fast Model). วทยานพนธ สงคม สงเคราะหศาสตรมหาบณฑต คณะสงคมสงเคราะหศาสตร มหาวทยาลยธรรมศาสตร, กรงเทพมหานคร. องศนนท อนทรก าแหง. (2551). กำรสงเครำะหงำนวจยทเกยวกบควำมเครยดและกำรเผชญ ควำมเครยดของคนไทย. สถาบนวจยพฤตกรรมศาสตร มหาวทยาลยศรนครนทรวโรฒ, กรงเทพมหานคร. เอออารย สาลกา. (2543). ควำมเครยดและกำรเผชญควำมเครยดของผดแลผปวยโรคจตเภท. วทยานพนธพยาบาลศาสตรมหาบณฑต คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม, เชยงใหม. Fleming, J. M. (2004). Erikson. psychosocial developmental stages. Retrieved from http: // swppr. org/ Texbook/ch. Garrison, K. J., Coyle, J. R., Baggott, M. J., John, M., & Galloway, G. P. (2007). Imagery scripts and a computerized subtraction stress task both induce stress in metampheamine users: A controlled laboratory study. Subtance Abuse: Research and Treatment, 4, 53-60. Kirk, R. E. (1995). Experimental design: Procedures for the behavioral sciences (3 rd ed.). Pacific Grove, CA: Brooks Cole. Lazarus, R. S., & Folkman, S. (1984). Stress, appraisal, and coping. New York: Springer. Martin, L. L., Eric, P. Z., & Koob, G. F. (2011). Stress modulation of drug self-administration Implications for addiction comorbidity with post-traumatic stress disorder. Nueropharmacology, 62(2012), 552-564. doi: 10.1016/j.neuropharm.2011.07.007. Maslow, A. (1943). Motivation and personality. Retrieved from http://th.wikipedia.org/wiki. Miller, J. F. (1992). Coping with chronic Illness: Overcoming powerlessness. (2nd ed.). Philadelphia: Davis. Moos, R. H., & Billings, A. G. (1982). Coping, Stress, and Social resources among adults with unipolar depression. Journal of Personality and Social Psychology, 46(4), 877-891.

58

ภาคผนวก

59

ภาคผนวก ก

เครองมอทใชในการวจย

แบบสอบถาม ความเครยดและการเผชญความเครยดของผปวยชาย ทเขารบการบ าบดรกษายาเสพตดระยะฟนฟสมรรถภาพโรงพยาบาลธญญารกษในภาคใต ค าชแจง ใหเตมขอความในชองวางและท าเครองหมาย ลงใน ( ) หนาขอความตามความเหนของทานทเปนจรง สวนท 1 ขอมลทวไป 1. อาย ………………….....ป 2. จ านวนครงการบ าบดรกษา…………………….ครง 3. ประเภทการบ าบดรกษา ( ) 1. ระบบสมครใจ ( ) 2. ระบบบงคบบ าบดรกษา 4. ประเภทของยาเสพตดหลกททานเสพ ( ) 1. กญชา ( ) 2. ยาบา ( ) 3. เฮโรอน ( ) 4. อนๆ (ระบ)........................................ 5. วธในการใชยาเสพตดหลก ( ) 1. กน ( ) 2. สบ/สดควน ( ) 3. ฉดเขาเสนเลอด ( ) 4. อนๆ (ระบ)........................................ 6. ระยะเวลาในการเสพยาเสพตด……………ป 7. ทานนบถอศาสนาใด ( ) 1. พทธ ( ) 2. อสลาม ( ) 3. ครสต ( ) 4. อนๆ (ระบ)............................. 8. ระดบการศกษา

( ) 1. ไมไดรบการศกษา ( ) 2. ประถมศกษา ( ) 3. มธยมศกษาตอนตน ( ) 4. มธยมศกษาตอนปลาย / ปวช. ( ) 5. อนปรญญา / ปวส. ( ) 6. ปรญญาตร ( ) 7. สงกวาปรญญาตร ( ) 8. ก าลงศกษา (ระบ)ชน........................ 9. สถานภาพของทาน

( ) 1. โสด ( ) 2. อยดวยกน ( ) 3. สมรส ( ) 4. หยาราง/หมาย/แยกกนอย

60

( ) 5. อนๆ (ระบ)............................. 10. ทานประกอบอาชพใด ( ) 1. นกเรยน / นกศกษา ( ) 2. รบจาง ( ) 3. เกษตรกรรม ( ) 4. ประมง ( ) 5. คาขาย / ธรกจสวนตว ( ) 6. พนกงานบรษท ( ) 7. รบราชการ ( ) 8. วางงาน ( ) 9. อนๆ (ระบ)............................. 11. ผดแลหลกของทานคอใคร

( ) 1. บดาบดา – มารดา ( ) 2. สาม – ภรรยา ( ) 3. พนอง ( ) 4. ญาต ( ) 5. อนๆ (ระบ).............................

61

สวนท 2 แบบสอบถามประเมนความเครยดของผปวยยาเสพตดทรบการบ าบดระยะฟนฟสมรรถภาพ ค าชแจง แบบสอบถามนม 20 ขอ ใหทานอานขอความตอไปน แลวส ารวจวาในระยะเวลา 1 เดอน ทผานมากบสถานการณการเขารบการบ าบดรกษาระยะฟนฟสมรรถภาพ โดยใหทานเลอกตอบการประเมนสถานการณทกอใหเกดความเครยดวาทานมหรอไม ถามความเครยดใหทานเลอกตอบการประเมนสถานการณทกอใหเกดความเครยดดงน อนตรายหรอสญเสยคกคามทาทายอยางใดอยางหนงทตรงกบความรสกทตรงกบทานมากทสด ถามเหตการณเกดขนในขอใดกบทาน ใหทานประเมนวาทานมความรสกเครยด ในแตละสถานการณวาอยในระดบใด แลวท าเครองหมาย ใหตรงกบความรสกของทานมากทสด

1 หมายถงมความรสกเครยดเลกนอยหรอแทบจะไมมความรสกเครยด 2 หมายถง มความรสกเครยดนอย 3 หมายถง มความรสกเครยดปานกลาง 4 หมายถง มความรสกเครยดมาก 5 หมายถง มความรสกเครยดมากทสด

62

สถานการณ

การประเมนสถานการณ ไม

เครยด อนตรายหรอ

สญเสย คกคาม ทาทาย

ดานสถานท 1.นอนรวมกนหลายคน ในหองนอนเดยวกน

1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5

2.หองน ามไมเพยงพอ 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 3.อาหารไมหลากหลาย 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 4.สถานทภายในเรอนนอน หองน าไมสะอาดและไมถกสขลกษณะ

1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5

5.การ ม อปกรณ ในก ารท ากจกรรมทไมเพยงพอ

1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5

6.สถานทออกก าลงกายและสถานทพกผอนทไมเพยงพอ

1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5

ดานกฎระเบยบ และกจกรรม 7.กฎระเบยบตางๆ มากเกนไปมผลตอการปรบตว

1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5

8.เขารวมกจกรรมบ าบดตลอดทงวน

1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5

9.ไมไดรบค าแนะน าเกยวกบกฎระเบยบในการปฏบตตวขณะบ าบดรกษา

1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5

10.ไมไดรบความร เ กยวกบแนวทางและว ธก ารแกไขปญหาอยางเหมาะสม

1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5

11. กจกรรมขณะบ าบดรกษาทซ า ๆ ไมหลากหลาย

1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5

63

สถานการณ

การประเมนสถานการณ ไม

เครยด อนตรายหรอ

สญเสย คกคาม ทาทาย

12.การไดรบแจงขอบกพรอง ค าตกเตอนจากเพอน ๆ และเจาหนาท

1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5

13.การได รบมอบหมายใหรบผดชอบบทบาทหนาทขณะบ า บ ด ร ก ษ า เ ช น ค ณ ะรบผดชอบ สมาชกในทมงาน

1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5

14.ระยะเวลาการบ าบดรกษายาวนาน

1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5

15.กฎระเบยบการตดตอกบญาตเขมงวดเกนไป เชน การโทรศพท การใหญาตมาเยยม

1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5

สมพนธภาพระหวางบคคล 16.การมปญหาขดแยงหรอการปรบตวเขากบเพอน ๆ

1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5

17.การทเพอนๆไมชวยเหลอรวมมอในการท ากจกรรมตางๆทไดรบมอบหมาย

1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5

18.การไมไดรบการยอมรบแ ล ะ สน บ ส น น จ า ก เ พ อ น เจาหนาทขณะท ากจกรรม

1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5

19.การไมไดรบการยอมรบจากครอบครวเ มอพดคยปญหาขณะบ าบดรกษา

1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5

20.การทครอบครวไมใหความสน ใ จ ค ว า ม เ ป น อ ย ข ณ ะบ าบดรกษา

1 2 3 4 5 1 2 3 4 5 1 2 3 4 5

64

สวนท 3 แบบสอบถามประเมนการเผชญความเครยด ค าชแจงแบบสอบถามนม 27 ขอใหทานอานขอความตอไปน แลวส ารวจวาในระยะเวลา 1 เดอนทผานมากบสถานการณการเขารบการบ าบดรกษาระยะฟนฟสมรรถภาพ โดยทานเลอกตอบระดบการเผชญความเครยดเมอเจอสถานการณความเครยด โปรดท าเครองหมาย ลงในชองวางทางขวามอเพยงชองเดยว ตามความถของการแสดงหรอเลอกใชการเผชญความเครยด เมอทานรสกเครยดและตรงกบความเปนจรงกบตวทานมากทสด กรณาท าแบบสอบถามทกขอ 0 หมายถง ไมไดใชพฤตกรรมการเผชญความเครยดเลยเมอรสกเครยด 1 หมายถง ใชพฤตกรรมการเผชญความเครยดนาน ๆครงเมอรสกเครยด 2 หมายถง ใชพฤตกรรมการเผชญความเครยดบางครงเมอรสกเครยด 3 หมายถง ใชพฤตกรรมการเผชญความเครยดบอยครงเมอรสกเครยด

4 หมายถง ใชพฤตกรรมการเผชญความเครยดทกครงเมอรสกเครยด การเผชญความเครยดเมอเจอสถานการณเครยด

พฤตกรรมการเผชญความเครยด ไมไดใช

นานๆครง

บางครง

บอยครง

ทกครง

การเผชญความเครยดแบบมงแกปญหา 1.พยายามคนหาสาเหตและท าความเขาใจกบปญหาทเกดขน

0 1 2 3 4

2.ค ดหาแนวทางหลาย ๆ ว ธ ท จ ะแกปญหาหรอควบคมเหตการณ

0 1 2 3 4

3.พยายามแกปญหาโดยแยกประเดนปญหาใหชดเจน

0 1 2 3 4

4.เมอมความผดพลาดหรอขอบกพรอง ยอมรบและพยายามหาวธแกไข

0 1 2 3 4

5.เมอเพอนๆ ไมใหความรวมมอในการรวมกจกรรมพยายามหาวธการเพอใหด าเนนการตอไป

0 1 2 3 4

6.พจ ารณาผล ด ผล เ ส ยของแ ตละทางเลอกการแกปญหา

0 1 2 3 4

7.ท าความเขาใจสาเหตทแทจรง เมอเพอนสมาชกในกลมไมใหความรวมมอ

0 1 2 3 4

65

การเผชญความเครยด เมอเจอสถานการณเครยด

พฤตกรรมการเผชญความเครยด ไมไดใช นานๆครง บางครง บอยครง ทกครง

8.ขอความชวยเหลอจากบคคลรอบขางเมอเจอปญหาหรอสถานการณเครยด

0 1 2 3 4

9.เตรยมความพรอมทจะเผชญปญหาทคาดวาจะเกดขน

0 1 2 3 4

10.ปรกษาบคคลทไววางใจ เชน คณะรบผดชอบ เจาหนาท และญาต เพอหาแนวทางแกไขปญหา

0 1 2 3 4

11.พยายามแสดงความคดเหนในการแกปญหา แมวากลมไมยอมรบความคดเหน

0 1 2 3 4

12.ท าความเขาใจในกฎระเบยบ 0 1 2 3 4 13.น าค าแนะน าทไดรบจากเจาหนาท คณะรบผดชอบ จากเพอน ๆ และญาต มาปรบใชในการแกปญหา

0 1 2 3 4

14.ก าหนดเปาหมายในการแกปญหาอยางชดเจน

0 1 2 3 4

การเผชญปญหาแบบจดการกบอารมณ 15.เมอมปญหาไมสบายใจ จะต งสตและใหก าลงใจตนเอง

0 1 2 3 4

16.เมอเกดความทอแท จะหาวธสรางก าลงใจใหกบตนเอง

0 1 2 3 4

17.ออกก าลงกายหรอท ากจกรรมอยางอนทดแทน เชน ดหนง ฟงเพลง อานหนงสอ เพอใหลมปญหา

0 1 2 3 4

18.ระบายความรสกในกลม เชน กลมประชมเชา กลมปรบความเขาใจ เปนตน

0 1 2 3 4

19.ระบายอารมณโดยการสบบหร หรอรบประทานอาหาร

0 1 2 3 4

66

การเผชญความเครยด เมอเจอสถานการณเครยด

พฤตกรรมการเผชญความเครยด ไมไดใช นานๆครง บางครง บอยครง ทกครง

20.แยกตวเองออกจากเหตการณทเปนปญหา

0 1 2 3 4

21.ระบายอารมณกบสงของ 0 1 2 3 4 22.บอกกบตนเองวาตนเองไมใชผกอเหตเหตการณหรอสรางปญหา

0 1 2 3 4

23.พยายามนอนและหวงวาทกสงจะดขนในวนพรงน

0 1 2 3 4

24.บอกกบตนเองวาความพยายามอยทไหนความส าเรจอยทนน

0 1 2 3 4

25.พยายามลมหรอไมพดถงปญหา 0 1 2 3 4 26.สวดมนต อธฐาน ละหมาด ขอพรจากพระเจาละสงศกดสทธทเคารพนบถอ

0 1 2 3 4

27.ยอมรบสภาพปญหาทเกดขน 0 1 2 3 4

67

ภาคผนวก ข

รายนามผทรงคณวฒ

ชอ – สกล สถานทท างาน

1. ดร.วณา คนฉอง คณะพยาบาลศาสตร มหาวทยาลยสงขลานครนทร วทยาเขตหาดใหญ อ าเภอหาดใหญ จงหวดสงขลา 2. นางพาตเมาะ นมา พยาบาลวชาชพช านาญการ โรงพยาบาลธญญารกษปตตาน อ าเภอเมอง จงหวดปตตาน 3. นายสยาม มสกะไชย พยาบาลวชาชพช านาญการ โรงพยาบาลธญญารกษสงขลา อ าเภอเมอง จงหวดสงขลา

68

ภาคผนวก ค เอกสารแนะน าส าหรบอาสาสมคร

ชอโครงการวจย ความเครยดและการเผชญความเครยดของผปวยชายทเขารบการบ าบดรกษายาเสพตดระยะฟนฟสมรรถภาพโรงพยาบาลธญญารกษสงขลา (Stress and Coping of Male Patients Receiving Treatment During the Rehabilitation Phase at Thanyaraksongkhla Hospital.) ผวจยและสงกด 1. นายอนพงศ จนทรจฬา พยาบาลวชาชพช านาญการ หวหนาโครงการ 2. นายซยฟดดน ช านาญ พยาบาลวชาชพช านาญการ ผรวมวจย

สถานทปฏบตงาน โรงพยาบาลธญญารกษสงขลา 186 ม.8 ต.เกาะแตว อ.เมอง จ.สงขลา 90000 หมายเลขโทรศพท 074-467468, 074-468395 โทรสาร 074-467480 โทรศพทมอถอ 089-6533816 เรยน ทานผตอบแบบสอบถาม ผวจยขอเชญทานเปนอาสาสมครเขารวมในโครงการวจยขางตน เพอประกอบการตดสนใจของทาน โดยผวจยขอใหขอมลเกยวกบโครงการวจยนกบทาน ขอใหทานใชเวลาอานและท าความเขาใจรายละเอยดตามเอกสารททานไดรบจ านวน 1 หนาน ถาทานไมเขาใจหรอสงสยประการใด ทานสามารถซกถามผวจย/ ผทใหขอมลแกทานไดอยางเตมทไมตองเกรงใจ และถาทานสมครใจเขารวมในโครงการวจยน ผวจยจะขอใหทานแสดงความสมครใจโดยวาจา ผวจยขอเลารายละเอยดของโครงการวจยดงน การวจยครงน เปนการศกษาเรองความเครยดและการเผชญความเครยดของผปวยชายทเขารบการบ าบดรกษายาเสพตดระยะฟนฟสมรรถภาพโรงพยาบาลธญญารกษสงขลา มวตถประสงค เพอศกษาความเครยดและการเผชญความเครยดของผปวยชายทเขารบการบ าบดรกษายาเสพตด ระยะฟนฟสมรรถภาพโรงพยาบาลธญญารกษสงขลา ผลทไดจากการศกษาครงน จะเปนประโยชนตอโรงพยาบาลธญญารกษสงขลาหรอหนวยงานอนๆ เพอน าขอมลทไดไปเปนแนวทางในการวางแผนปองกนและปรบปรงพฒนารปแบบในการจดกจกรรมการฟนฟสมรรถภาพใหกบผปวยยาเสพตดไดอยางเหมาะสม

ในการศกษาครงน ทานเปนบคคลทจะท าใหการวจยเกดผลประโยชนสงสดจากการใหขอมลของทาน ผวจยจงใครขอเชญทานเขารวมในโครงการน โดยขอความรวมมอในการกรอกแบบสอบถาม

69

ตรงกบความคดเหนทเปนจรงของทานมากทสด โดยลกษณะค าถามจะเปนแบบเลอกตอบ ไมมค าตอบถกหรอผด ในการใหขอมลครงน จะเปนไปดวยความสมครใจของทาน ในการเขารวมโครงการวจยครงนทานจะไดรบคาตอบแทนรายละ 175 บาท ผวจยจะเกบขอมลครงเดยว ใชเวลาประมาณ 1 ชวโมง ส าหรบการตอบแบบสอบถาม ผวจยขออนญาตตรวจสอบขอมลเพอความถกตอง และครบถวน โดยขอมลจะเกบเปนความลบ และจะท าลายเมอการวจยสนสดลง นอกจากนจะมการรายงานผลการวจยในภาพรวม ไมมการระบชอในงานวจย และไมวาทานจะเขารวมโครงการวจยนหรอไม ทานจะยงไดรบการบรการทดเชนเดยวกบผปวยยาเสพตดคนอน ๆ และถาทานเปลยนใจตองการถอนตวออกจากโครงการวจยนเมอใด ทานสามารถท าไดอยางอสระ หากมค าถามใด ๆ กอนทจะตดสนใจเขารวมโครงการน โปรดซกถามผวจยไดอยางเตมท โดยตดตอผวจยหรอคณอนพงศ จนทรจฬา โทรศพท 089-6533816 ไดทกวนตลอดเวลา หากทานไมไดรบความเปนธรรมสามารถตดตอไดทคณะกรรมการพจารณาจรยธรรมการวจยสถาบนบ าบดรกษาและฟนฟผตดยาเสพตดแหงชาตบรมราชนน โทร 0 2531 0080 ตอ 492,503 โทรสาร 0 2998 9314 ไดดวย

ขอขอบคณอยางสง ผวจย

70

ภาคผนวก ง

ใบยนยอมดวยความสมครใจ

ชอโครงการวจย ความเครยดและการเผชญความเครยดของผปวยชายทเขารบการบ าบดรกษายาเสพตดระยะฟนฟสมรรถภาพโรงพยาบาลธญญารกษสงขลา (Stress and Coping of Male Patients Receiving Treatment During the Rehabilitation Phase at Thanyaraksongkhla Hospital.) วนทใหความยนยอม วนท.............เดอน....................พ.ศ. ................

กอนทจะลงนามในใบยนยอมใหท าการวจยน ขาพเจาไดรบการอธบายจากผวจยถงวตถประสงคของการวจย วธการวจย อนตรายหรออาการทอาจเกดขนจากการวจย รวมทงประโยชนทจะเกดขนจากการวจยอยางละเอยดและมความเขาใจดแลว

ผวจยรบรองวาจะตอบค าถามตาง ๆ ทขาพเจาสงสยดวยความเตมใจ ไมปดบง ซอนเรน จนขาพเจาพอใจ ขาพเจามสทธทจะบอกเลกการเขารวมในโครงการวจยนเมอใดกได และเขารวมโครงการนโดยสมครใจ และ

บอกเลกการเขารวมการวจยน จะไมมผลตอการบรการทขาพเจาจะไดรบตอไป ผวจยรบรองวาจะเกบขอมลเฉพาะเกยวกบตวขาพเจาเปนความลบและจะเปดเผยไดเฉพาะสรปผลการวจย

หรอการเปดเผยขอมลตอผมหนาทเกยวของการสนบสนนและก ากบดแลการวจยเทานน ผวจยรบรองวาหากเกดอนตรายใด ๆ จากการวจยดงกลาว ขาพเจาจะไดรบการดแลรกษาพยาบาลโดยไมคด

มลคา และจะไดรบการชดเชยรายไดทสญเสยไประหวางการรบบรการดงกลาว ตลอดจนเงนทดแทนความพการทอาจเกดขน และรายละเอยดเกยวกบการรกษาพยาบาลหรอเงนชดเชยดงกลาว ขาพเจาสามารถตดตอไดทการวจย ความเครยดและการเผชญความเครยดของผปวยชายทเขารบการบ าบดรกษายาเสพตดระยะฟนฟสมรรถภาพโรงพยาบาลธญญารกษสงขลา ต าบลเกาะแตว อ าเภอเมอง จงหวดสงขลา หมายเลขโทรศพททสามารถตดตอได 074-467468 โดยบคคลทรบผดชอบเรองนคอ นายอนพงศ จนทรจฬา หมายเลขโทรศพททสามารถตดตอได 089-6533816 สามารถตดตอไดตลอด 24 ชวโมง

ขาพเจาไดอานขอความขางตนแลวและมความเขาใจดทกประการและไดลงนามในใบยนยอมนดวยความเตมใจ ลงนาม............................................. ผยนยอม ลงนาม............................................ ผวจย ลงนาม............................................ พยาน ลงนาม............................................ พยาน ขาพเจาไมสามารถอานหนงสอไดแตผวจยไดอานขอความในยนยอมนใหแกขาพเจาฟงจนเขาใจดแลวขาพเจาจงไดลงนามในใบยนยอมนดวยความเตมใจ ลงนาม............................................. ผยนยอม ลงนาม............................................ ผวจย

71

ลงนาม............................................ พยาน ลงนาม............................................ พยาน ในกรณผถกทดลองยงไมบรรลนตภาวะ จะตองไดรบการยนยอมจากผปกครองหรอผอปการะโดยชอบดวยกฎหมาย ลงนาม.......................................ผปกครอง/ผอปการะโดยชอบดวยกฎหมาย ลงนาม............................................ ผวจย ลงนาม............................................ พยาน ลงนาม............................................ พยาน

72

ประวตผเขยน

1. ชอ สกล นายอนพงศ จนทรจฬา วฒการศกษา วฒ ชอสถาบน ปทส าเรจการศกษา ประกาศนยบตรพยาบาลศาสตร วทยาลยพยาบาลบรมราชชนน 2535 และการผดงครรภชนตน นนทบร ประกาศนยบตรพยาบาลศาสตร วทยาลยพยาบาลบรมราชชนน 2541 และการผดงครรภชนสง สงขลา พยาบาลศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยสงขลานครนทร 2551 ต าแหนงและสถานทท างาน พยาบาลวชาชพช านาญการ ตกฟนฟสมรรถภาพ โรงพยาบาลธญญารกษสงขลา จงหวดสงขลา 2. ชอ - สกล นายซยฟดดน ช านาญ วฒการศกษา วฒ ชอสถาบน ปทส าเรจการศกษา ประกาศนยบตรพยาบาลศาสตร วทยาลยพยาบาลบรมราชชนน 2540 ระดบตน นนทบร ประกาศนยบตรพยาบาลศาสตร วทยาลยพยาบาลบรมราชชนนยะลา 2547 และผดงครรภชนสง พยาบาลศาสตรมหาบณฑต มหาวทยาลยสงขลานครนทร 2551 ต าแหนงและสถานทท างาน พยาบาลวชาชพช านาญการ โรงพยาบาลธญญารกษสงขลา

Documents

รายงานการวิจัยเรื่อง ความเครียดและการเผชิญความเครียดของ ... · ป้องกันและปราบปรามยาเสพติด,