79
Caminhos da filosofia Prof. Álvaro Maia II Patrística

Caminhos da filosofia Prof. Álvaro Maia II Patrística

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Caminhos da filosofia Prof. Álvaro Maia II Patrística

Caminhos da filosofiaProf. Álvaro Maia

IIPatrística

Page 2: Caminhos da filosofia Prof. Álvaro Maia II Patrística

Herança sofística e cirenaica

Aristipo > a verdade vem das sensações

Page 3: Caminhos da filosofia Prof. Álvaro Maia II Patrística

Entre Aristóteles e os padres

Cépticos > não há verdade,Pirro

Page 4: Caminhos da filosofia Prof. Álvaro Maia II Patrística

Entre Aristóteles e os padres

Cépticos > não há verdade, tudo está em aberto

Page 5: Caminhos da filosofia Prof. Álvaro Maia II Patrística

Os cépticos

Não há gurus: sou livre para pensar e encontrar o que me serve

Page 6: Caminhos da filosofia Prof. Álvaro Maia II Patrística

Herdeira do ceticismo: a EPISTEMOLOGIA

Page 7: Caminhos da filosofia Prof. Álvaro Maia II Patrística

Entre Aristóteles e os padres

Epicuristas > natureza Epicuro

Page 8: Caminhos da filosofia Prof. Álvaro Maia II Patrística

EpicuroCarta a Heródoto > Sobre a física e

sobre as necessidades do homemCarta a Pítocles > Sobre os astros e

sobre a ordem das coisasCarta a Meneceu > Sobre a ética e

sobre a vida e a morte

Page 9: Caminhos da filosofia Prof. Álvaro Maia II Patrística

Epicurismo: convenienter naturae vivere

Page 10: Caminhos da filosofia Prof. Álvaro Maia II Patrística

Os epicuristas

De nada adianta legislar contra a natureza

Page 11: Caminhos da filosofia Prof. Álvaro Maia II Patrística

Os epicuristas

Quando tenho fome e ouço “não coma!”, a quem devo obedecer? À minha natureza ou à dos outros?

Page 12: Caminhos da filosofia Prof. Álvaro Maia II Patrística

Os epicuristas

As necessidades

1.Essenciais2.Não essenciais3.Necessidades dos outros

Page 13: Caminhos da filosofia Prof. Álvaro Maia II Patrística

Os epicuristas

Maturidade da consciência

1.Eu quero?2.Eu preciso?3.Tem que ser agora?

Page 14: Caminhos da filosofia Prof. Álvaro Maia II Patrística

Os epicuristas

A maldade do corpo é uma invenção da maldade humana (Charcot)

Page 15: Caminhos da filosofia Prof. Álvaro Maia II Patrística

Os epicuristas

A Natureza não se defende... mas depois se vinga. (Albert Einstein)

Page 16: Caminhos da filosofia Prof. Álvaro Maia II Patrística

Entre Aristóteles e os padres

Cínicos > liberdadeDiógenes

Page 17: Caminhos da filosofia Prof. Álvaro Maia II Patrística

Os cínicos

Não depender de ninguém: ter toda a natureza e todo o tempo do mundo

Page 18: Caminhos da filosofia Prof. Álvaro Maia II Patrística

Os cínicos

Não depender de ninguém: ter toda a natureza e todo o tempo do mundo

Page 19: Caminhos da filosofia Prof. Álvaro Maia II Patrística

Entre Aristóteles e os padres

Estóicos > altruísmo

Page 20: Caminhos da filosofia Prof. Álvaro Maia II Patrística

Entre Aristóteles e os padres

Page 21: Caminhos da filosofia Prof. Álvaro Maia II Patrística

Os estóicos

Só será feliz aquele que hoje tem consciência da felicidade que já possui

Page 22: Caminhos da filosofia Prof. Álvaro Maia II Patrística

Os estóicos

Sustine et abstine: suporta e abstém-teViver é administrar problemas

Page 23: Caminhos da filosofia Prof. Álvaro Maia II Patrística

Os estóicos >>> ataraxia

Não tenho nada a perder: o que vem, vem a mais

Page 24: Caminhos da filosofia Prof. Álvaro Maia II Patrística

Os estóicos >>> ataraxia

O estoicismo: cristianismo antes e depois de Cristo

Page 25: Caminhos da filosofia Prof. Álvaro Maia II Patrística

Apologética cristã

Tertuliano > todos os homens são irmãos, enquanto filhos de Deus, e têm direito a uma felicidade comum

Page 26: Caminhos da filosofia Prof. Álvaro Maia II Patrística

Mundo Ptolemaico

Ptolomeu > a terra é o centro do universo

Page 27: Caminhos da filosofia Prof. Álvaro Maia II Patrística

Hipatia > heliocentrismo

Page 28: Caminhos da filosofia Prof. Álvaro Maia II Patrística

Santo Agostinho (354-430)compreender para crer e crer para compreender

Confissões: arbítriomundano, maniqueísta, estoico, cristão

Page 29: Caminhos da filosofia Prof. Álvaro Maia II Patrística

Santo Agostinho (354-430)compreender para crer e crer para compreender

Confissões: o homem é temporal, Deus é atemporalDeus criou o homem e o tempo

… e tudo faz parte de um todo eterno

Page 30: Caminhos da filosofia Prof. Álvaro Maia II Patrística

Santo Agostinho (354-430)compreender para crer e crer para compreender

Cidade de Deus: a lutaCidade de Deus X Cidade dos Homens

Page 31: Caminhos da filosofia Prof. Álvaro Maia II Patrística

Em Santo Agostinhoa unidade aguarda a multiplicidade

Mundo sensível:o corpo, a matéria

Mundo das idéias:a alma, o espírito

Vida: o controle das paixões

Page 32: Caminhos da filosofia Prof. Álvaro Maia II Patrística

Carlos Magno (800)Berta do Pé Grande

as escolas

Urbano II (1090)Reação ao Islã

início das cruzadas

Page 33: Caminhos da filosofia Prof. Álvaro Maia II Patrística

Os universais

RealistasExistem no intelecto, e

fundamentam-se nas coisas

Santo Anselmo

Page 34: Caminhos da filosofia Prof. Álvaro Maia II Patrística

Os universaisRealistasExistem no intelecto, e fundamentam-se nas coisas

Santo Anselmo

Page 35: Caminhos da filosofia Prof. Álvaro Maia II Patrística

Os universais

ConceptualistasSão entidades mentais, e

existem em si mesmas

Pedro Abelardo

Page 36: Caminhos da filosofia Prof. Álvaro Maia II Patrística

Os universais

ConceptualistasSão entidades mentais, e existem em si mesmas

Pedro Abelardo

Page 37: Caminhos da filosofia Prof. Álvaro Maia II Patrística

Os universais

NominalistasSão apenas conteúdos de

nossa mente, sem correspondência com a realidade, a natureza (que é criação divina)

Guilherme de Ockam

Page 38: Caminhos da filosofia Prof. Álvaro Maia II Patrística

Os universais

NominalistasSão apenas conteúdos de nossa mente, sem correspondência

com a realidade, a natureza (que é criação divina) Guilherme de Ockam

Page 39: Caminhos da filosofia Prof. Álvaro Maia II Patrística

Manual de Lógica

Sobre a verdadeO ser e o parecer

Pedro Hispano

Page 40: Caminhos da filosofia Prof. Álvaro Maia II Patrística

Manual de Lógica

Sobre a verdadeO ser e o parecer

Page 41: Caminhos da filosofia Prof. Álvaro Maia II Patrística

Manual de Lógica

Sobre a verdadeO ser e o parecer

Page 42: Caminhos da filosofia Prof. Álvaro Maia II Patrística
Page 43: Caminhos da filosofia Prof. Álvaro Maia II Patrística

Manual de Lógica

Sobre a verdadeO ser e o parecer

Page 44: Caminhos da filosofia Prof. Álvaro Maia II Patrística
Page 45: Caminhos da filosofia Prof. Álvaro Maia II Patrística

Manual de Lógica

Sobre a verdadeO ser e o parecer

Page 46: Caminhos da filosofia Prof. Álvaro Maia II Patrística

Manual de Lógica

Sobre a verdadeO ser e o parecer

Page 47: Caminhos da filosofia Prof. Álvaro Maia II Patrística
Page 48: Caminhos da filosofia Prof. Álvaro Maia II Patrística

São Tomás de Aquino

Contra os GentiosFé e razão

> Entendimento de que não podem ser opostos

Page 49: Caminhos da filosofia Prof. Álvaro Maia II Patrística

São Tomás de Aquino

Contra os GentiosFé e razão

> Entendimento de que não podem ser opostos

=

Page 50: Caminhos da filosofia Prof. Álvaro Maia II Patrística

São Tomás de Aquino

SOBRE FÉ E RAZÃO

Se é verdade que a verdade da fé cristã ultrapassa as capacidades da razão humana, nem por isso os princípios inatos naturalmente à razão podem estar em contradição com esta verdade sobrenatural.

Page 51: Caminhos da filosofia Prof. Álvaro Maia II Patrística

São Tomás de Aquino

Tampouco é permitido considerar falso aquilo que cremos pela fé, e que Deus confirmou de maneira tão evidente. Já que só o falso constitui o contrário do verdadeiro, como se conclui claramente da definição dos dois conceitos, é impossível que a verdade da fé seja contrária aos princípios que a razão humana conhece em virtude das suas forças naturais. Deus não pode infundir no homem opiniões ou uma fé que vão contra os dados do conhecimento adquirido pela razão natural.

Page 52: Caminhos da filosofia Prof. Álvaro Maia II Patrística

São Tomás de Aquino

É isso que faz o apóstolo São Paulo escrever, na Epístola aos Romanos: "A palavra está bem perto de ti, em teu coração e em teus lábios, ouve: a palavra da fé, que nós pregamos” (Rom 10:8). Todavia, já que a palavra de Deus ultrapassa o entendimento, alguns acreditam que ela esteja em contradição com ele. Isto não pode ocorrer.

(S. Tomás de Aquino, Súmula contra os gentios)

Page 53: Caminhos da filosofia Prof. Álvaro Maia II Patrística

São Tomás de Aquino

Compêndio de Teologia:> Entendimento da existência de Deus

Page 54: Caminhos da filosofia Prof. Álvaro Maia II Patrística

As cinco provas da existência de Deus:

1. Primeiro movente: o que está em movimento foi movido por outro

2. Causa eficiente: o que havia antes?3. Contingência: nada é acidental, a razão

limita as coincidências4. Graus de excelência: a intuição do bem5. Argumento da idealização: a harmonia

indica a existência de um jogo com regras

Page 55: Caminhos da filosofia Prof. Álvaro Maia II Patrística

Prova 1 > Primeiro movente: o que está em movimento foi movido por outro

Page 56: Caminhos da filosofia Prof. Álvaro Maia II Patrística

Prova 2 > Causa eficiente: o que havia antes?

Page 57: Caminhos da filosofia Prof. Álvaro Maia II Patrística

Prova 2 > Causa eficiente: o que havia antes?

Page 58: Caminhos da filosofia Prof. Álvaro Maia II Patrística

Prova 2 > Causa eficiente: é possível intuir o que há além da moldura do infinito?

Page 59: Caminhos da filosofia Prof. Álvaro Maia II Patrística

Prova 3 > Contingência: nada é acidental, a razão limita as coincidências

João Alves e o escândalo do orçamento

Page 60: Caminhos da filosofia Prof. Álvaro Maia II Patrística

Prova 3 > Contingência: nada é acidental, a razão limita as coincidências

Gel Manix: alto poder lubrificante

Page 61: Caminhos da filosofia Prof. Álvaro Maia II Patrística

Prova 3 > Contingência: nada é acidental, a razão limita as coincidências

Monica Veloso e Renan Calheiros

Page 62: Caminhos da filosofia Prof. Álvaro Maia II Patrística

Prova 3 > Contingência: nada é acidental, a razão limita as coincidências

Page 63: Caminhos da filosofia Prof. Álvaro Maia II Patrística

Prova 3 > Contingência: nada é acidental, a razão limita as coincidências

Page 64: Caminhos da filosofia Prof. Álvaro Maia II Patrística

Prova 4 > Graus de excelência: a intuição do bem

Page 65: Caminhos da filosofia Prof. Álvaro Maia II Patrística

Prova 4 > Graus de excelência: a intuição do bem

Page 66: Caminhos da filosofia Prof. Álvaro Maia II Patrística

Prova 5 >Argumento da

idealização: a harmonia e a beleza indicam a existência de uma estética, um plano e um jogo com regras

Page 67: Caminhos da filosofia Prof. Álvaro Maia II Patrística

Prova 5 > Argumento da idealização: a harmonia indica a existência de uma estética planejada

Page 68: Caminhos da filosofia Prof. Álvaro Maia II Patrística

Prova 5 > Argumento da idealização: a harmonia indica a existência de uma estética planejada

Page 69: Caminhos da filosofia Prof. Álvaro Maia II Patrística

Prova 5 > Argumento da idealização: por fora

Page 70: Caminhos da filosofia Prof. Álvaro Maia II Patrística

Prova 5 > Argumento da idealização: por dentro

Page 71: Caminhos da filosofia Prof. Álvaro Maia II Patrística

Prova 5 > Argumento da idealização: ver = não ver?

Page 72: Caminhos da filosofia Prof. Álvaro Maia II Patrística

Prova 5 > Argumento da idealização: o mesmo plano

Page 73: Caminhos da filosofia Prof. Álvaro Maia II Patrística

Prova 5 > Argumento da idealização: o mesmo plano

Acredito no Deus de Aquino e Espinoza, que se revela por si mesmo na harmonia de tudo o

que existe, e não no Deus que se interessa pela sorte e pelas

ações dos homens (Albert Einstein, In Golgher, O universo físico e

humano, p. 304)

Page 74: Caminhos da filosofia Prof. Álvaro Maia II Patrística

São Tomás de AquinoAlegria e dor x indiferença

O Ente e a Essência:o arbítrio

Summa Theologica:o cristianismo levado à última essência

> O amor paternal

Page 75: Caminhos da filosofia Prof. Álvaro Maia II Patrística

São Tomás de AquinoAlegria e dor x indiferença

O Ente e a Essência:o arbítrio

Summa Theologica:o cristianismo levado à última essência

> O amor paternal

Page 76: Caminhos da filosofia Prof. Álvaro Maia II Patrística

São Tomás de AquinoAlegria e dor x indiferença

O Ente e a Essência:o arbítrio

Summa Theologica:o cristianismo levado à última essência

> O amor paternal

Page 77: Caminhos da filosofia Prof. Álvaro Maia II Patrística

São Tomás de Aquino

Sem o arbítrio, qual o valor da Fé? Alegria e dor são humanas: a indiferença desumaniza.

(Summa Theologica)

Page 78: Caminhos da filosofia Prof. Álvaro Maia II Patrística

São Tomás de AquinoSolum Deo rogoQuia me negligentia dolor non sitQuia me negligentia iniquus non sitQuia me negligentia improbus non sitQuia me negligentia futurum non sitQuia me negligentia bellum non sit

Solum Deo rogoQuia me arida mors non inveniatDum vano, solo et inerteSic solum Deo rogo

Page 79: Caminhos da filosofia Prof. Álvaro Maia II Patrística

Fim da unidade II