1

HORACE ODES (3034 vers)

O1_1 v.1 Maecenas atavis edite regibus,

2 o et praesidium et dulce decus meum :

3 sunt quos curriculo pulverem Olympicum

4 collegisse juvat metaque fervidis

5 evitata rotis palmaque nobilis.

6 Terrarum dominos evehit ad deos

7 hunc, si mobilium turba Quiritium

8 certat tergeminis tollere honoribus,

9 illum, si proprio condidit horreo

10 quidquid de Libycis verritur areis.

11 Gaudentem patrios findere sarculo

12 agros Attalicis condicionibus

13 numquam demoveas, ut trabe Cypria

14 Myrtoum pavidus nauta secet mare.

15 Luctantem Icariis fluctibus Africum

16 mercator metuens otium et oppidi

17 laudat rura sui ; mox reficit rates

18 quassas indocilis pauperiem pati.

19 Est qui nec veteris pocula Massici

20 nec partem solido demere de die

21 spernit, nunc viridi membra sub arbuto

22 stratus, nunc ad aquae lene caput sacrae.

23 Multos castra juvant et lituo tubae

24 permixtus sonitus bellaque matribus

25 detestata. Manet sub Jove frigido

26 venator tenerae conjugis inmemor,

27 seu visa est catulis cerva fidelibus

28 seu rupit teretes Marsus aper plagas.

29 Me doctarum hederae praemia frontium

30 dis miscent superis, me gelidum nemus

31 Nympharumque leves cum Satyris chori

32 secernunt populo, si neque tibias

33 Euterpe cohibet nec Polyhymnia

34 Lesboum refugit tendere barbiton.

35 Quodsi me lyricis vatibus inseres,

36 sublimi feriam sidera vertice.

O1_2 v.1 Jam satis terris nivis atque dirae

2 grandinis misit pater et rubente

3 dextera sacras jaculatus arcis

4 terruit urbem,

5 terruit gentis, grave ne rediret

6 saeculum Pyrrhae nova monstra questae,

7 omne cum Proteus pecus egit altos

8 visere montis,

9 piscium et summa genus haesit ulmo,

10 nota quae sedes fuerat columbis,

2

11 et superjecto pavidae natarunt

12 aequore dammae.

13 Vidimus flavum Tiberim retortis

14 litore Etrusco violenter undis

15 ire dejectum monumenta regis

16 templaque Vestae,

17 Iliae dum se nimium querenti

18 jactat ultorem, vagus et sinistra

19 labitur ripa Jove non probante u-

20 xorius amnis.

21 Audiet civis acuisse ferrum,

22 quo graves Persae melius perirent,

23 audiet pugnas vitio parentum

24 rara juventus.

25 Quem vocet divum populus ruentis

26 imperi rebus ? prece qua fatigent

27 virgines sanctae minus audientem

28 carmina Vestam ?

29 cui dabit partis scelus expiandi

30 Juppiter ? tandem venias precamur

31 nube candentis umeros amictus

32 augur Apollo ;

33 sive tu mavis, Erycina ridens,

34 quam Jocus circum volat et Cupido ;

35 sive neglectum genus et nepotes

36 respicis, auctor

37 heu nimis longo satiate ludo,

38 quem juvat clamor galeaeque leves

39 acer et Marsi peditis cruentum

40 voltus in hostem ;

41 sive mutata juvenem figura

42 ales in terris imitaris almae

43 filius Maiae, patiens vocari

44 Caesaris ultor.

45 Serus in caelum redeas diuque

46 laetus intersis populo Quirini

47 neve te nostris vitiis iniquum

48 ocior aura

49 tollat ; hic magnos potius triumphos,

50 hic ames dici pater atque princeps,

51 neu sinas Medos equitare inultos

52 te duce, Caesar.

O1_3 v.1 Sic te diva potens Cypri,

2 sic fratres Helenae, lucida sidera,

3 ventorumque regat pater

4 obstrictis aliis praeter Iapyga,

5 navis, quae tibi creditum

6 debes Vergilium ; finibus Atticis

7 reddas incolumem precor

8 et serves animae dimidium meae.

9 Illi robur et aes triplex

10 circa pectus erat, qui fragilem truci

11 commisit pelago ratem

12 primus, nec timuit praecipitem Africum

13 decertantem Aquilonibus

14 nec tristis Hyadas nec rabiem Noti,

15 quo non arbiter Hadriae

3

16 major, tollere seu ponere volt freta.

17 Quem mortis timuit gradum

18 qui siccis oculis monstra natantia,

19 qui vidit mare turbidum et

20 infamis scopulos Acroceraunia ?

21 nequiquam deus abscidit

22 prudens oceano dissociabili

23 terras, si tamen inpiae

24 non tangenda rates transiliunt vada.

25 Audax omnia perpeti

26 gens humana ruit per vetitum nefas ;

27 audax Iapeti genus

28 ignem fraude mala gentibus intulit ;

29 post ignem aetheria domo

30 subductum macies et nova febrium

31 terris incubuit cohors

32 semotique prius tarda necessitas

33 Leti corripuit gradum ;

34 expertus vacuum Daedalus aera

35 pennis non homini datis ;

36 perrupit Acheronta Herculeus labor.

37 Nil mortalibus ardui est :

38 caelum ipsum petimus stultitia neque

39 per nostrum patimur scelus

40 iracunda Jovem ponere fulmina.

O1_4 v.1 Solvitur acris hiems grata vice veris et Favoni

2 trahuntque siccas machinae carinas

3 ac neque jam stabulis gaudet pecus aut arator igni

4 nec prata canis albicant pruinis.

5 Jam Cytherea choros ducit Venus imminente luna

6 junctaeque Nymphis Gratiae decentes

7 alterno terram quatiunt pede, dum gravis Cyclopum

8 Volcanus ardens visit officinas.

9 Nunc decet aut viridi nitidum caput impedire myrto

10 aut flore, terrae quem ferunt solutae,

11 nunc et in umbrosis Fauno decet immolare lucis,

12 seu poscat agna sive malit haedo.

13 Pallida Mors aequo pulsat pede pauperum tabernas

14 regumque turris. O beate Sesti,

15 vitae summa brevis spem nos vetat inchoare longam ;

16 jam te premet nox fabulaeque Manes

17 et domus exilis Plutonia ; quo simul mearis,

18 nec regna vini sortiere talis

19 nec tenerum Lycidan mirabere, quo calet juventus

20 nunc omnis et mox virgines tepebunt.

O1_5 v.1 Quis multa gracilis te puer in rosa

2 perfusus liquidis urget odoribus

3 grato, Pyrrha, sub antro ?

4 cui flavam religas comam

5 simplex munditiis ? heu quotiens fidem

6 mutatosque deos flebit et aspera

7 nigris aequora ventis

8 emirabitur insolens

9 qui nunc te fruitur credulus aurea,

10 qui semper vacuam, semper amabilem

11 sperat, nescius aurae

4

12 fallacis. Miseri, quibus

13 intemptata nites. Me tabula sacer

14 votiva paries indicat uvida

15 suspendisse potenti

16 vestimenta maris deo.

O1_6 v.1 Scriberis Vario fortis et hostium

2 victor Maeonii carminis alite,

3 quam rem cumque ferox navibus aut equis

4 miles te duce gesserit.

5 Nos, Agrippa, neque haec dicere nec gravem

6 Pelidae stomachum cedere nescii

7 nec cursus duplicis per mare Ulixei

8 nec saevam Pelopis domum

9 conamur, tenues grandia, dum pudor

10 inbellisque lyrae Musa potens vetat

11 laudes egregii Caesaris et tuas

12 culpa deterere ingeni.

13 Quis Martem tunica tectum adamantina

14 digne scripserit aut pulvere Troico

15 nigrum Merionen aut ope Palladis

16 Tydiden superis parem ?

17 nos convivia, nos proelia virginum

18 sectis in juvenes unguibus acrium

19 cantamus, vacui sive quid urimur,

20 non praeter solitum leves.

O1_7 v.1 Laudabunt alii claram Rhodon aut Mytilenen

2 aut Epheson bimarisve Corinthi

3 moenia vel Baccho Thebas vel Apolline Delphos

4 insignis aut Thessala Tempe ;

5 sunt quibus unum opus est intactae Palladis urbem

6 carmine perpetuo celebrare et

7 undique decerptam fronti praeponere olivam ;

8 plurimus in Junonis honorem

9 aptum dicet equis Argos ditisque Mycenas :

10 me nec tam patiens Lacedaemon

11 nec tam Larisae percussit campus opimae

12 quam domus Albuneae resonantis

13 et praeceps Anio ac Tiburni lucus et uda

14 mobilibus pomaria rivis.

15 Albus ut obscuro deterget nubila caelo

16 saepe Notus neque parturit imbris

17 perpetuos, sic tu sapiens finire memento

18 tristitiam vitaeque labores

19 molli, Plance, mero, seu te fulgentia signis

20 castra tenent seu densa tenebit

21 Tiburis umbra tui. Teucer Salamina patremque

22 cum fugeret, tamen uda Lyaeo

23 tempora populea fertur vinxisse corona

24 sic tristis adfatus amicos :

25 "Quo nos cumque feret melior fortuna parente,

26 ibimus, o socii comitesque,

27 nil desperandum Teucro duce et auspice Teucro :

28 certus enim promisit Apollo

29 ambiguam tellure nova Salamina futuram.

30 O fortes pejoraque passi

31 mecum saepe viri, nunc vino pellite curas ;

5

32 cras ingens iterabimus aequor."

O1_8 v.1 Lydia, dic, per omnis

2 te deos oro, Sybarin cur properes amando

3 perdere, cur apricum

4 oderit campum, patiens pulveris atque solis,

5 cur neque militaris

6 inter aequalis equitet, Gallica nec lupatis

7 temperet ora frenis ?

8 cur timet flavum Tiberim tangere ? cur olivum

9 sanguine viperino

10 cautius vitat neque jam livida gestat armis

11 bracchia saepe disco,

12 saepe trans finem jaculo nobilis expedito ?

13 quid latet, ut marinae

14 filium dicunt Thetidis sub lacrimosa Trojae

15 funera, ne virilis

16 cultus in caedem et Lycias proriperet catervas ?

O1_9 v.1 Vides ut alta stet nive candidum

2 Soracte nec jam sustineant onus

3 silvae laborantes geluque

4 flumina constiterint acuto ?

5 dissolve frigus ligna super foco

6 large reponens atque benignius

7 deprome quadrimum Sabina,

8 o Thaliarche, merum diota.

9 Permitte divis cetera, qui simul

10 stravere ventos aequore fervido

11 deproeliantis, nec cupressi

12 nec veteres agitantur orni.

13 Quid sit futurum cras, fuge quaerere et

14 quem Fors dierum cumque dabit, lucro

15 adpone nec dulcis amores

16 sperne puer neque tu choreas,

17 donec virenti canities abest

18 morosa. nunc et campus et areae

19 lenesque sub noctem susurri

20 conposita repetantur hora,

21 nunc et latentis proditor intumo

22 gratus puellae risus ab angulo

23 pignusque dereptum lacertis

24 aut digito male pertinaci.

O1_10 v.1 Mercuri facunde nepos Atlantis,

2 qui feros cultus hominum recentum

3 voce formasti catus et decorae

4 more palaestrae,

5 te canam, magni Jovis et deorum

6 nuntium curvaeque lyrae parentem,

7 callidum, quidquid placuit, jocoso

8 condere furto.

9 Te, boves olim nisi reddidisses

10 per dolum amotas, puerum minaci

11 voce dum terret, viduus pharetra

12 risit Apollo.

13 Quin et Atridas duce te superbos

14 Ilio dives Priamus relicto

6

15 Thessalosque ignis et iniqua Trojae

16 castra fefellit.

17 Tu pias laetis animas reponis

18 sedibus virgaque levem coerces

19 aurea turbam, superis deorum

20 gratus et imis.

O1_11 v.1 Tu ne quaesieris, scire nefas, quem mihi, quem tibi

2 finem di dederint, Leuconoe, nec Babylonios

3 temptaris numeros. Ut melius, quidquid erit, pati.

4 Seu pluris hiemes seu tribuit Juppiter ultimam,

5 quae nunc oppositis debilitat pumicibus mare

6 Tyrrhenum : sapias, vina liques et spatio brevi

7 spem longam reseces. Dum loquimur, fugerit invida

8 aetas : carpe diem quam minimum credula postero.

O1_12 v.1 Quem virum aut heroa lyra vel acri

2 tibia sumis celebrare, Clio ?

3 quem deum ? cujus recinet jocosa

4 nomen imago

5 aut in umbrosis Heliconis oris

6 aut super Pindo gelidove in Haemo ?

7 unde vocalem temere insecutae

8 Orphea silvae,

9 arte materna rapidos morantem

10 fluminum lapsus celeresque ventos,

11 blandum et auritas fidibus canoris

12 ducere quercus.

13 Quid prius dicam solitis parentis

14 laudibus, qui res hominum ac deorum,

15 qui mare ac terras variisque mundum

16 temperat horis ?

17 unde nil majus generatur ipso

18 nec viget quidquam simile aut secundum.

19 Proximos illi tamen occupabit

20 Pallas honores.

21 Proeliis audax, neque te silebo,

22 Liber et saevis inimica virgo

23 beluis, nec te, metuende certa

24 Phoebe sagitta.

25 Dicam et Alciden puerosque Ledae,

26 hunc equis, illum superare pugnis

27 nobilem ; quorum simul alba nautis

28 stella refulsit,

29 defluit saxis agitatus umor,

30 concidunt venti fugiuntque nubes

31 et minax, quod sic voluere, ponto

32 unda recumbit.

33 Romulum post hos prius an quietum

34 Pompili regnum memorem, an superbos

35 Tarquini fascis, dubito, an Catonis

36 nobile letum :

37 Regulum et Scauros animaeque magnae

38 prodigum Paulum superante Poeno

39 gratus insigni referam camena

40 Fabriciumque.

41 Hunc et incomptis Curium capillis

42 utilem bello tulit et Camillum

7

43 saeva paupertas et avitus apto

44 cum lare fundus.

45 Crescit occulto velut arbor aevo

46 fama Marcelli ; micat inter omnis

47 Julium sidus velut inter ignis

48 luna minores.

49 Gentis humanae pater atque custos,

50 orte Saturno, tibi cura magni

51 Caesaris fatis data : tu secundo

52 Caesare regnes.

53 Ille seu Parthos Latio imminentis

54 egerit justo domitos triumpho

55 sive subjectos Orientis orae

56 Seras et Indos,

57 te minor latum reget aequus orbem :

58 tu gravi curru quaties Olympum,

59 tu parum castis inimica mittes

60 fulmina lucis.

O1_13 v.1 Cum tu, Lydia, Telephi

2 cervicem roseam, cerea Telephi

3 laudas bracchia, vae, meum

4 fervens difficili bile tumet jecur.

5 Tum nec mens mihi nec color

6 certa sede manet, umor et in genas

7 furtim labitur arguens,

8 quam lentis penitus macerer ignibus.

9 Uror, seu tibi candidos

10 turparunt umeros inmodicae mero

11 rixae sive puer furens

12 inpressit memorem dente labris notam.

13 Non, si me satis audias,

14 speres perpetuum dulcia barbare

15 laedentem oscula, quae Venus

16 quinta parte sui nectaris imbuit.

17 Felices ter et amplius

18 quos inrupta tenet copula nec malis

19 divolsus querimoniis

20 suprema citius solvet amor die.

O1_14 v.1 O navis, referent in mare te novi

2 fluctus. O quid agis ? fortiter occupa

3 Portum. Nonne vides, ut

4 nudum remigio latus

5 et malus celeri saucius Africo

6 antemnaeque gemant ac sine funibus

7 vix durare carinae

8 possint imperiosius

9 aequor ? non tibi sunt integra lintea,

10 non di, quos iterum pressa voces malo.

11 Quamvis Pontica pinus,

12 silvae filia nobilis,

13 jactes et genus et nomen inutile :

14 nil pictis timidus navita puppibus

15 fidit. Tu, nisi ventis

16 debes ludibrium, cave.

17 Nuper sollicitum quae mihi taedium,

18 nunc desiderium curaque non levis,

8

19 interfusa nitentis

20 vites aequora Cycladas.

O1_15 v.1 Pastor cum traheret per freta navibus

2 Idaeis Helenen perfidus hospitam,

3 ingrato celeres obruit otio

4 ventos ut caneret fera

5 Nereus fata : "Mala ducis avi domum

6 quam multo repetet Graecia milite

7 conjurata tuas rumpere nuptias

8 et regnum Priami vetus.

9 Heu heu, quantus equis, quantus adest viris

10 sudor ! quanta moves funera Dardanae

11 genti ! jam galeam Pallas et aegida

12 currusque et rabiem parat.

13 Nequicquam Veneris praesidio ferox

14 pectes caesariem grataque feminis

15 inbelli cithara carmina divides ;

16 nequiquam thalamo gravis

17 hastas et calami spicula Cnosii

18 vitabis strepitumque et celerem sequi

19 Ajacem : tamen, heu serus, adulteros

20 crines pulvere collines.

21 Non Laertiaden, exitium tuae

22 genti, non Pylium Nestora respicis ?

23 urgent inpavidi te Salaminius

24 Teucer, te Sthenelus, sciens

25 pugnae, sive opus est imperitare equis,

26 non auriga piger ; Merionen quoque

27 nosces. Ecce furit te reperire atrox

28 Tydides melior patre,

29 quem tu, cervus uti vallis in altera

30 visum parte lupum graminis inmemor,

31 sublimi fugies mollis anhelitu,

32 non hoc pollicitus tuae.

33 Iracunda diem proferet Ilio

34 matronisque Phrygum classis Achillei ;

35 post certas hiemes uret Achaicus

36 ignis Iliacas domos."

O1_16 v.1 O matre pulcra filia pulchrior,

2 quem criminosis cumque voles modum

3 pones iambis, sive flamma

4 sive mari libet Hadriano.

5 Non Dindymene, non adytis quatit

6 mentem sacerdotum incola Pythius,

7 non Liber aeque, non acuta

8 sic geminant Corybantes aera,

9 tristes ut irae, quas neque Noricus

10 deterret ensis nec mare naufragum

11 nec saevus ignis nec tremendo

12 Juppiter ipse ruens tumultu.

13 Fertur Prometheus addere principi

14 limo coactus particulam undique

15 desectam et insani leonis

16 vim stomacho adposuisse nostro.

17 Irae Thyesten exitio gravi

18 stravere et altis urbibus ultimae

9

19 stetere causae, cur perirent

20 funditus inprimeretque muris

21 hostile aratrum exercitus insolens.

22 Conpesce mentem : me quoque pectoris

23 temptavit in dulci juventa

24 fervor et in celeres iambos

25 misit furentem. Nunc ego mitibus

26 mutare quaero tristia, dum mihi

27 fias recantatis amica

28 opprobriis animumque reddas.

O1_17 v.1 Velox amoenum saepe Lucretilem

2 mutat Lycaeo Faunus et igneam

3 defendit aestatem capellis

4 usque meis pluviosque ventos.

5 Inpune tutum per nemus arbutos

6 quaerunt latentis et thyma deviae

7 olentis uxores mariti

8 nec viridis metuunt colubras

9 nec Martialis haediliae lupos,

10 utcumque dulci, Tyndari, fistula

11 valles et Usticae cubantis

12 levia personuere saxa.

13 Di me tuentur, dis pietas mea

14 et musa cordi est. Hic tibi copia

15 manabit ad plenum benigno

16 ruris honorum opulenta cornu ;

17 hic in reducta valle Caniculae

18 vitabis aestus et fide Teia

19 dices laborantis in uno

20 Penelopen vitreamque Circen ;

21 hic innocentis pocula Lesbii

22 duces sub umbra nec Semeleius

23 cum Marte confundet Thyoneus

24 proelia nec metues protervum

25 suspecta Cyrum, ne male dispari

26 incontinentis iniciat manus

27 et scindat haerentem coronam

28 crinibus inmeritamque vestem.

O1_18 v.1 Nullam, Vare, sacra vite prius severis arborem

2 circa mite solum Tiburis et moenia Catili ;

3 siccis omnia nam dura deus proposuit neque

4 mordaces aliter diffugiunt sollicitudines.

5 Quis post vina gravem militiam aut pauperiem crepat ?

6 quis non te potius, Bacche pater, teque, decens Venus ?

7 ac ne quis modici transiliat munera Liberi,

8 Centaurea monet cum Lapithis rixa super mero

9 debellata, monet Sithoniis non levis Euhius,

10 cum fas atque nefas exiguo fine libidinum

11 discernunt avidi. Non ego te, candide Bassareu,

12 invitum quatiam nec variis obsita frondibus

13 sub divum rapiam. Saeva tene cum Berecyntio

14 cornu tympana, quae subsequitur caecus amor sui

15 et tollens vacuum plus nimio gloria verticem

16 arcanique fides prodiga, perlucidior vitro.

10

O1_19 v.1 Mater saeva Cupidinum

2 Thebanaeque jubet me Semelae puer

3 et lasciva Licentia

4 finitis animum reddere amoribus.

5 Urit me Glycerae nitor

6 splendentis Pario marmore purius ;

7 urit grata protervitas

8 et voltus nimium lubricus adspici.

9 In me tota ruens Venus

10 Cyprum deseruit nec patitur Scythas

11 aut versis animosum equis

12 Parthum dicere nec quae nihil attinent.

13 Hic vivum mihi caespitem, hic

14 verbenas, pueri, ponite turaque

15 bimi cum patera meri :

16 mactata veniet lenior hostia.

O1_20 v.1 Vile potabis modicis Sabinum

2 cantharis, Graeca quod ego ipse testa

3 conditum levi, datus in theatro

4 cum tibi plausus,

5 clare Maecenas eques, ut paterni

6 fluminis ripae simul et jocosa

7 redderet laudes tibi Vaticani

8 montis imago.

9 Caecubum et prelo domitam Caleno

10 tu bibes uvam ; mea nec Falernae

11 temperant vites neque Formiani

12 pocula colles.

O1_21 v.1 Dianam tenerae dicite virgines,

2 intonsum pueri dicite Cynthium

3 Latonamque supremo

4 dilectam penitus Jovi ;

5 vos laetam fluviis et nemorum coma,

6 quaecumque aut gelido prominet Algido,

7 nigris aut Erymanthi

8 silvis aut viridis Cragi ;

9 vos Tempe totidem tollite laudibus

10 natalemque, mares, Delon Apollinis

11 insignemque pharetra

12 fraternaque umerum lyra.

13 Hic bellum lacrimosum, hic miseram famem

14 pestemque a populo et principe Caesare in

15 Persas atque Britannos

16 vestra motus aget prece.

O1_22 v.1 Integer vitae scelerisque purus

2 non eget Mauris jaculis neque arcu

3 nec venenatis gravida sagittis,

4 Fusce, pharetra,

5 sive per Syrtis iter aestuosas

6 sive facturus per inhospitalem

7 Caucasum vel quae loca fabulosus

8 lambit Hydaspes.

9 Namque me silva lupus in Sabina,

10 dum meam canto Lalagen et ultra

11 terminum curis vagor expeditis,

11

12 fugit inermem,

13 quale portentum neque militaris

14 Daunias latis alit aesculetis

15 nec Jubae tellus generat, leonum

16 arida nutrix.

17 Pone me pigris ubi nulla campis

18 arbor aestiva recreatur aura,

19 quod latus mundi nebulae malusque

20 Juppiter urget ;

21 pone sub curru nimium propinqui

22 solis in terra domibus negata :

23 dulce ridentem Lalagen amabo,

24 dulce loquentem.

O1_23 v.1 Vitas hinnuleo me similis, Chloe,

2 quaerenti pavidam montibus aviis

3 matrem non sine vano

4 aurarum et siluae metu.

5 Nam seu mobilibus veris inhorruit

6 adventus foliis seu virides rubum

7 dimovere lacertae,

8 et corde et genibus tremit.

9 Atqui non ego te tigris ut aspera

10 Gaetulusve leo frangere persequor :

11 tandem desine matrem

12 tempestiva sequi viro.

O1_24 v.1 Quis desiderio sit pudor aut modus

2 tam cari capitis ? praecipe lugubris

3 cantus, Melpomene, cui liquidam pater

4 vocem cum cithara dedit.

5 Ergo Quintilium perpetuus sopor

6 urget ? cui Pudor et Justitiae soror

7 incorrupta Fides nudaque Veritas

8 quando ullum inveniet parem ?

9 Multis ille bonis flebilis occidit,

10 nulli flebilior quam tibi, Vergili.

11 Tu, frustra pius, heu non ita creditum

12 poscis Quintilium deos.

13 Quid si Threicio blandius Orpheo

14 auditam moderere arboribus fidem,

15 num vanae redeat sanguis imagini,

16 quam virga semel horrida

17 non lenis precibus fata recludere,

18 nigro conpulerit Mercurius gregi ?

19 durum : sed levius fit patientia

20 quidquid corrigere est nefas.

O1_25 v.1 Parcius junctas quatiunt fenestras

2 jactibus crebris juvenes protervi

3 nec tibi somnos adimunt amatque

4 janua limen,

5 quae prius multum facilis movebat

6 cardines. audis minus et minus jam :

7 "Me tuo longas pereunte noctes,

8 Lydia, dormis ? "

9 Invicem moechos anus arrogantis

10 flebis in solo levis angiportu

12

11 Thracio bacchante magis sub inter-

12 lunia vento,

13 cum tibi flagrans amor et libido,

14 quae solet matres furiare equorum,

15 saeviet circa jecur ulcerosum

16 non sine questu,

17 laeta quod pubes hedera virenti

18 gaudeat pulla magis atque myrto,

19 aridas frondes hiemis sodali

20 dedicet Euro.

O1_26 v.1 Musis amicus tristitiam et metus

2 tradam protervis in mare Creticum

3 portare ventis, quis sub Arcto

4 rex gelidae metuatur orae,

5 quid Tiridaten terreat, unice

6 securus. O quae fontibus integris

7 gaudes, apricos necte flores,

8 necte meo Lamiae coronam,

9 Piplea dulcis. Nil sine te mei

10 prosunt honores : hunc fidibus novis,

11 hunc Lesbio sacrare plectro

12 teque tuasque decet sorores.

O1_27 v.1 Natis in usum laetitiae scyphis

2 pugnare Thracum est : tollite barbarum

3 morem verecundumque Bacchum

4 sanguineis prohibete rixis.

5 Vino et lucernis Medus acinaces

6 immane quantum discrepat : inpium

7 lenite clamorem, sodales,

8 et cubito remanete presso.

9 Voltis severi me quoque sumere

10 partem Falerni ? dicat Opuntiae

11 frater Megyllae quo beatus

12 volnere, qua pereat sagitta.

13 Cessat voluntas ? non alia bibam

14 mercede. Quae te cumque domat Venus

15 non erubescendis adurit

16 ignibus ingenuoque semper

17 amore peccas. Quidquid habes, age,

18 depone tutis auribus. A ! miser,

19 quanta laborabas Charybdi,

20 digne puer meliore flamma.

21 Quae saga, quis te solvere Thessalis

22 magus venenis, quis poterit deus ?

23 vix inligatum te triformi

24 Pegasus expediet Chimaera.

O1_28 v.1 Te maris et terrae numeroque carentis harenae

2 mensorem cohibent, Archyta,

3 pulveris exigui prope latum parva Matinum

4 munera nec quicquam tibi prodest

5 aerias temptasse domos animoque rotundum

6 percurrisse polum morituro.

7 Occidit et Pelopis genitor, conviva deorum,

8 Tithonusque remotus in auras

9 et Jovis arcanis Minos admissus habentque

13

10 Tartara Panthoiden iterum Orco

11 demissum, quamvis clipeo Trojana refixo

12 tempora testatus nihil ultra

13 nervos atque cutem morti concesserat atrae,

14 judice te non sordidus auctor

15 naturae verique. Sed omnis una manet nox

16 et calcanda semel via leti.

17 Dant alios Furiae torvo spectacula Marti,

18 exitio est avidum mare nautis ;

19 mixta senum ac juvenum densentur funera, nullum

20 saeva caput Proserpina fugit :

21 me quoque devexi rapidus comes Orionis

22 Illyricis Notus obruit undis.

23 At tu, nauta, vagae ne parce malignus harenae

24 ossibus et capiti inhumato

25 particulam dare : sic quodcumque minabitur Eurus

26 fluctibus Hesperiis Venusinae

27 plectantur silvae te sospite multaque merces

28 unde potest tibi defluat aequo

29 ab Jove Neptunoque sacri custode Tarenti.

30 Neglegis inmeritis nocituram

31 postmodo te natis fraudem conmittere ? fors et

32 debita jura vicesque superbae

33 te maneant ipsum : precibus non linquar inultis

34 teque piacula nulla resolvent.

35 Quamquam festinas, non est mora longa ; licebit

36 injecto ter pulvere curras.

O1_29 v.1 Icci, beatis nunc Arabum invides

2 gazis et acrem militiam paras

3 non ante devictis Sabaeae

4 regibus horribilique Medo

5 nectis catenas ? quae tibi virginum

6 sponso necato barbara serviet ?

7 puer quis ex aula capillis

8 ad cyathum statuetur unctis,

9 doctus sagittas tendere Sericas

10 arcu paterno ? Quis neget arduis

11 pronos relabi posse rivos

12 montibus et Tiberim reverti,

13 cum tu coemptos undique nobilis

14 libros Panaeti Socraticam et domum

15 mutare loricis Hiberis,

16 pollicitus meliora, tendis ?

O1_30 v.1 O Venus regina Cnidi Paphique,

2 sperne dilectam Cypron et vocantis

3 ture te multo Glycerae decoram

4 transfer in aedem.

5 Fervidus tecum puer et solutis

6 Gratiae zonis properentque Nymphae

7 et parum comis sine te Juventas

8 Mercuriusque.

O1_31 v.1 Quid dedicatum poscit Apollinem

2 vates ? quid orat de patera novum

3 fundens liquorem ? non opimae

4 Sardiniae segetes feracis,

14

5 non aestuosae grata Calabriae

6 armenta, non aurum aut ebur Indicum,

7 non rura, quae Liris quieta

8 mordet aqua taciturnus amnis.

9 Premant Calenam falce quibus dedit

10 Fortuna vitem, dives ut aureis

11 mercator exsiccet culillis

12 vina Syra reparata merce,

13 dis carus ipsis, quippe ter et quater

14 anno revisens aequor Atlanticum

15 inpune : me pascunt olivae,

16 me cichorea levesque malvae.

17 Frui paratis et valido mihi,

18 Latoe, dones, at, precor, integra

19 cum mente, nec turpem senectam

20 degere nec cithara carentem.

O1_32 v.1 Poscimur. Si quid vacui sub umbra

2 lusimus tecum, quod et hunc in annum

3 vivat et pluris, age, dic Latinum,

4 barbite, carmen,

5 Lesbio primum modulate civi,

6 qui, ferox bello, tamen inter arma,

7 sive jactatam religarat udo

8 litore navem,

9 Liberum et Musas Veneremque et illi

10 semper haerentem puerum canebat

11 et Lycum nigris oculis nigroque

12 crine decorum.

13 O decus Phoebi et dapibus supremi

14 grata testudo Jovis, o laborum

15 dulce lenimen, mihi cumque salve

16 rite vocanti !

O1_33 v.1 Albi, ne doleas plus nimio memor

2 inmitis Glycerae neu miserabilis

3 decantes elegos, cur tibi junior

4 laesa praeniteat fide.

5 Insignem tenui fronte Lycorida

6 Cyri torret amor, Cyrus in asperam

7 declinat Pholoen : sed prius Apulis

8 jungentur capreae lupis

9 quam turpi Pholoe peccet adultero.

10 Sic visum Veneri, cui placet inpares

11 formas atque animos sub juga aenea

12 saevo mittere cum joco.

13 Ipsum me melior cum peteret Venus,

14 grata detinuit compede Myrtale

15 libertina, fretis acrior Hadriae

16 curvantis Calabros sinus.

O1_34 v.1 Parcus deorum cultor et infrequens,

2 insanientis dum sapientiae

3 consultus erro, nunc retrorsum

4 vela dare atque iterare cursus

5 cogor relictos : namque Diespiter

6 igni corusco nubila dividens

7 plerumque, per purum tonantis

15

8 egit equos volucremque currum,

9 quo bruta tellus et vaga flumina,

10 quo Styx et invisi horrida Taenari

11 sedes Atlanteusque finis

12 concutitur. Valet ima summis

13 mutare et insignem attenuat deus,

14 obscura promens ; hinc apicem rapax

15 Fortuna cum stridore acuto

16 sustulit, hic posuisse gaudet.

O1_35 v.1 O diva, gratum quae regis Antium,

2 praesens vel imo tollere de gradu

3 mortale corpus vel superbos

4 vertere funeribus triumphos,

5 te pauper ambit sollicita prece

6 ruris colonus, te dominam aequoris

7 quicumque Bithyna lacessit

8 Carpathium pelagus carina.

9 Te Dacus asper, te profugi Scythae,

10 urbesque gentesque et Latium ferox

11 regumque matres barbarorum et

12 purpurei metuunt tyranni,

13 injurioso ne pede proruas

14 stantem columnam neu populus frequens

15 ad arma cessantis, ad arma

16 concitet imperiumque frangat.

17 Te semper anteit saeva Necessitas,

18 clavos trabalis et cuneos manu

19 gestans aena nec severus

20 uncus abest liquidumque plumbum ;

21 te Spes et albo rara Fides colit

22 velata panno nec comitem abnegat,

23 utcumque mutata potentis

24 veste domos inimica linquis ;

25 at volgus infidum et meretrix retro

26 perjura cedit, diffugiunt cadis

27 cum faece siccatis amici,

28 ferre jugum pariter dolosi.

29 Serves iturum Caesarem in ultimos

30 orbis Britannos et juvenum recens

31 examen Eois timendum

32 partibus Oceanoque rubro.

33 Heu heu, cicatricum et sceleris pudet

34 fratrumque. Quid nos dura refugimus

35 aetas, quid intactum nefasti

36 liquimus ? unde manum juventus

37 metu deorum continuit ? Quibus

38 pepercit aris ? O utinam nova

39 incude diffingas retusum in

40 Massagetas Arabasque ferrum !

O1_36 v.1 Et ture et fidibus juvat

2 placare et vituli sanguine debito

3 custodes Numidae deos,

4 qui nunc Hesperia sospes ab ultima

5 caris multa sodalibus,

6 nulli plura tamen dividet oscula

7 quam dulci Lamiae, memor

16

8 actae non alio rege puertiae

9 mutataeque simul togae.

10 Cressa ne careat pulcra dies nota

11 neu promptae modus amphorae

12 neu morem in Salium sit requies pedum

13 neu multi Damalis meri

14 Bassum Threicia vincat amystide

15 neu desint epulis rosae

16 neu vivax apium neu breve lilium.

17 Omnes in Damalin putris

18 deponent oculos nec Damalis novo

19 divelletur adultero

20 lascivis hederis ambitiosior.

O1_37 v.1 Nunc est bibendum, nunc pede libero

2 pulsanda tellus ; nunc Saliaribus

3 ornare pulvinar deorum

4 tempus erat dapibus, sodales.

5 Antehac nefas depromere Caecubum

6 cellis avitis, dum Capitolio

7 regina dementis ruinas

8 funus et imperio parabat

9 contaminato cum grege turpium

10 morbo virorum quidlibet inpotens

11 sperare fortunaque dulci

12 ebria. Sed minuit furorem

13 vix una sospes navis ab ignibus,

14 mentemque lymphatam Mareotico

15 redegit in veros timores

16 Caesar, ab Italia volantem

17 remis adurgens, accipiter velut

18 mollis columbas aut leporem citus

19 venator in campis nivalis

20 Haemoniae, daret ut catenis

21 fatale monstrum. Quae generosius

22 perire quaerens nec muliebriter

23 expavit ensem nec latentis

24 classe cita reparavit oras,

25 ausa et jacentem visere regiam

26 voltu sereno, fortis et asperas

27 tractare serpentes, ut atrum

28 corpore conbiberet venenum,

29 deliberata morte ferocior :

30 saevis Liburnis scilicet invidens

31 privata deduci superbo,

32 non humilis mulier, triumpho.

O1_38 v.1 Persicos odi, puer, adparatus,

2 displicent nexae philyra coronae,

3 mitte sectari, rosa quo locorum

4 sera moretur.

5 Simplici myrto nihil adlabores

6 sedulus, curo : neque te ministrum

7 dedecet myrtus neque me sub arta

8 vite bibentem.

17

O2_1 v.1 Motum ex Metello consule civicum

2 bellique causas et vitia et modos

3 ludumque Fortunae gravisque

4 principum amicitias et arma

5 nondum expiatis uncta cruoribus,

6 periculosae plenum opus aleae,

7 tractas et incedis per ignis

8 suppositos cineri doloso.

9 Paulum severae Musa tragoediae

10 desit theatris : mox ubi publicas

11 res ordinaris, grande munus

12 Cecropio repetes cothurno,

13 insigne maestis praesidium reis

14 et consulenti, Pollio, curiae,

15 cui laurus aeternos honores

16 Delmatico peperit triumpho.

17 Jam nunc minaci murmure cornuum

18 perstringis auris, jam litui strepunt,

19 jam fulgor armorum fugacis

20 terret equos equitumque voltus.

21 Audire magnos jam videor duces

22 non indecoro pulvere sordidos

23 et cuncta terrarum subacta

24 praeter atrocem animum Catonis.

25 Juno et deorum quisquis amicior

26 Afris inulta cesserat impotens

27 tellure victorum nepotes

28 rettulit inferias Jugurthae.

29 Quis non Latino sanguine pinguior

30 campus sepulcris inpia proelia

31 testatur auditumque Medis

32 Hesperiae sonitum ruinae ?

33 Qui gurges aut quae flumina lugubris

34 ignara belli ? quod mare Dauniae

35 non decoloravere caedes ?

36 quae caret ora cruore nostro ?

37 sed ne relictis, Musa procax, jocis

38 Ceae retractes munera Neniae ;

39 mecum Dionaeo sub antro

40 quaere modos leviore plectro.

O2_2 v.1 Nullus argento color est avaris

2 abdito terris, inimice lamnae

3 Crispe Sallusti, nisi temperato

4 splendeat usu.

5 Vivet extento Proculeius aevo,

6 notus in fratres animi paterni ;

7 illum aget penna metuente solvi

8 Fama superstes.

9 Latius regnes avidum domando

10 spiritum quam si Libyam remotis

11 Gadibus jungas et uterque Poenus

12 serviat uni.

13 Crescit indulgens sibi dirus hydrops

14 nec sitim pellit, nisi causa morbi

15 fugerit venis et aquosus albo

18

16 corpore languor.

17 Redditum Cyri solio Phraaten

18 dissidens plebi numero beatorum

19 eximit Virtus populumque falsis

20 dedocet uti

21 vocibus, regnum et diadema tutum

22 deferens uni propriamque laurum

23 quisquis ingentis oculo inretorto

24 spectat acervos.

O2_3 v.1 Aequam memento rebus in arduis

2 servare mentem, non secus in bonis

3 ab insolenti temperatam

4 laetitia, moriture Delli,

5 seu maestus omni tempore vixeris

6 seu te in remoto gramine per dies

7 festos reclinatum bearis

8 interiore nota Falerni.

9 Quo pinus ingens albaque populus

10 umbram hospitalem consociare amant

11 ramis ? quid obliquo laborat

12 lympha fugax trepidare rivo ?

13 Huc vina et unguenta et nimium brevis

14 flores amoenae ferre jube rosae,

15 dum res et aetas et Sororum

16 fila trium patiuntur atra.

17 Cedes coemptis saltibus et domo

18 villaque, flavos quam Tiberis lavit,

19 cedes, et exstructis in altum

20 divitiis potietur heres.

21 Divesne prisco natus ab Inacho

22 nil interest an pauper et infima

23 de gente sub divo moreris :

24 victima nil miserantis Orci ;

25 omnes eodem cogimur, omnium

26 versatur urna serius ocius

27 sors exitura et nos in aeternum

28 exilium inpositura cumbae.

O2_4 v.1 Ne sit ancillae tibi amor pudori,

2 Xanthia Phoceu : prius insolentem

3 serva Briseis niveo colore

4 movit Achillem ;

5 movit Ajacem Telamone natum

6 forma captivae dominum Tecmessae ;

7 arsit Atrides medio in triumpho

8 virgine rapta,

9 barbarae postquam cecidere turmae

10 Thessalo victore et ademptus Hector

11 tradidit fessis leviora tolli

12 Pergama Grais.

13 Nescias an te generum beati

14 Phyllidis flavae decorent parentes ;

15 regium certe genus, et penatis

16 maeret iniquos.

17 Crede non illam tibi de scelesta

18 plebe dilectam neque sic fidelem,

19 sic lucro aversam potuisse nasci

19

20 matre pudenda.

21 Bracchia et voltum teretesque suras

22 integer laudo : fuge suspicari,

23 cujus octavum trepidavit aetas

24 claudere lustrum.

O2_5 v.1 Nondum subacta ferre jugum valet

2 cervice, nondum munia conparis

3 aequare nec tauri ruentis

4 in venerem tolerare pondus.

5 Circa virentis est animus tuae

6 campos juvencae, nunc fluviis gravem

7 solantis aestum, nunc in udo

8 ludere cum vitulis salicto

9 praegestientis. Tolle cupidinem

10 immitis uvae : jam tibi lividos

11 distinguet autumnus racemos

12 purpureo varius colore ;

13 jam te sequetur ; currit enim ferox

14 aetas et illi quos tibi dempserit

15 adponet annos ; jam proterva

16 fronte petet Lalage maritum,

17 dilecta, quantum non Pholoe fugax,

18 non Chloris albo sic umero nitens

19 ut pura nocturno renidet

20 luna mari, Cnidiusve Gyges,

21 quem si puellarum insereres choro,

22 mire sagacis falleret hospites

23 discrimen obscurum solutis

24 crinibus ambiguoque voltu.

O2_6 v.1 Septimi, Gadis aditure mecum et

2 Cantabrum indoctum juga ferre nostra et

3 barbaras Syrtis, ubi Maura semper

4 aestuat unda,

5 Tibur Argeo positum colono

6 sit meae sedes utinam senectae,

7 sit modus lasso maris et viarum

8 militiaeque.

9 Unde si Parcae prohibent iniquae,

10 dulce pellitis ovibus Galaesi

11 flumen et regnata petam Laconi

12 rura Phalantho.

13 Ille terrarum mihi praeter omnis

14 angulus ridet, ubi non Hymetto

15 mella decedunt viridique certat

16 baca Venafro,

17 ver ubi longum tepidasque praebet

18 Juppiter brumas et amicus Aulon

19 fertili Baccho minimum Falernis

20 invidet uvis.

21 Ille te mecum locus et beatae

22 postulant arces ; ibi tu calentem

23 debita sparges lacrima favillam

24 vatis amici.

O2_7 v.1 O saepe mecum tempus in ultimum

2 deducte Bruto militiae duce,

20

3 quis te redonavit Quiritem

4 dis patriis Italoque caelo,

5 Pompei, meorum prime sodalium,

6 cum quo morantem saepe diem mero

7 fregi, coronatus nitentis

8 malobathro Syrio capillos ?

9 Tecum Philippos et celerem fugam

10 sensi relicta non bene parmula,

11 cum fracta virtus, et minaces

12 turpe solum tetigere mento ;

13 sed me per hostis Mercurius celer

14 denso paventem sustulit aere,

15 te rursus in bellum resorbens

16 unda fretis tulit aestuosis.

17 Ergo obligatam redde Jovi dapem

18 longaque fessum militia latus

19 depone sub lauru mea nec

20 parce cadis tibi destinatis.

21 Oblivioso levia Massico

22 ciboria exple, funde capacibus

23 unguenta de conchis. Quis udo

24 deproperare apio coronas

25 curatve myrto ? quem Venus arbitrum

26 dicet bibendi ? non ego sanius

27 bacchabor Edonis : recepto

28 dulce mihi furere est amico.

O2_8 v.1 Ulla si juris tibi pejerati

2 poena, Barine, nocuisset umquam,

3 dente si nigro fieres vel uno

4 turpior ungui,

5 crederem ; sed tu simul obligasti

6 perfidum votis caput, enitescis

7 pulchrior multo juvenumque prodis

8 publica cura.

9 Expedit matris cineres opertos

10 fallere et toto taciturna noctis

11 signa cum caelo gelidaque divos

12 morte carentis.

13 Ridet hoc, inquam, Venus ipsa, rident

14 simplices Nymphae, ferus et Cupido

15 semper ardentis acuens sagittas

16 cote cruenta.

17 Adde quod pubes tibi crescit omnis,

18 servitus crescit nova nec priores

19 inpiae tectum dominae relinquunt

20 saepe minati.

21 Te suis matres metuunt juvencis,

22 te senes parci miseraeque nuper

23 virgines nuptae, tua ne retardet

24 aura maritos.

O2_9 v.1 Non semper imbres nubibus hispidos

2 manant in agros aut mare Caspium

3 vexant inaequales procellae

4 usque, nec Armeniis in oris,

5 amice Valgi, stat glacies iners

6 mensis per omnis aut Aquilonibus

21

7 querceta Gargani laborant

8 et foliis viduantur orni :

9 tu semper urges flebilibus modis

10 Mysten ademptum nec tibi Vespero

11 surgente decedunt amores

12 nec rapidum fugiente solem.

13 At non ter aevo functus amabilem

14 ploravit omnis Antilochum senex

15 annos nec inpubem parentes

16 Troilon aut Phrygiae sorores

17 flevere semper. Desine mollium

18 tandem querellarum et potius nova

19 cantemus Augusti tropaea

20 Caesaris et rigidum Niphaten

21 Medumque flumen gentibus additum

22 victis minores volvere vertices

23 intraque praescriptum Gelonos

24 exiguis equitare campis.

O2_10 v.1 Rectius vives, Licini, neque altum

2 semper urgendo neque, dum procellas

3 cautus horrescis, nimium premendo

4 litus iniquum.

5 Auream quisquis mediocritatem

6 diligit, tutus caret obsoleti

7 sordibus tecti, caret invidenda

8 sobrius aula.

9 Saepius ventis agitatur ingens

10 pinus et celsae graviore casu

11 decidunt turres feriuntque summos

12 fulgura montis.

13 Sperat infestis, metuit secundis

14 alteram sortem bene praeparatum

15 pectus. informis hiemes reducit

16 Juppiter, idem

17 submovet. Non, si male nunc, et olim

18 sic erit : quondam cithara tacentem

19 suscitat Musam neque semper arcum

20 tendit Apollo.

21 Rebus angustis animosus atque

22 fortis appare ; sapienter idem

23 contrahes vento nimium secundo

24 turgida vela.

O2_11 v.1 Quid bellicosus Cantaber et Scythes,

2 Hirpine Quinti, cogitet Hadria

3 divisus objecto, remittas

4 quaerere nec trepides in usum

5 poscentis aevi pauca : fugit retro

6 levis juventas et decor arida

7 pellente lascivos amores

8 canitie facilemque somnum.

9 Non semper idem floribus est honor

10 vernis neque uno luna rubens nitet

11 voltu : quid aeternis minorem

12 consiliis animum fatigas ?

13 Cur non sub alta vel platano vel hac

14 pinu jacentes sic temere et rosa

22

15 canos odorati capillos,

16 dum licet, Assyriaque nardo

17 potamus uncti ? dissipat Euhius

18 curas edacis. quis puer ocius

19 restinguet ardentis Falerni

20 pocula praetereunte lympha ?

21 quis devium scortum eliciet domo

22 Lyden ? eburna, dic age, cum lyra

23 maturet, in comptum Lacaenae

24 more comam religata nodum.

O2_12 v.1 Nolis longa ferae bella Numantiae

2 nec durum Hannibalem nec Siculum mare

3 Poeno purpureum sanguine mollibus

4 aptari citharae modis

5 nec saevos Lapithas et nimium mero

6 Hylaeum domitosque Herculea manu

7 Telluris juvenes, unde periculum

8 fulgens contremuit domus

9 Saturni veteris ; tuque pedestribus

10 dices historiis proelia Caesaris,

11 Maecenas, melius ductaque per vias

12 regum colla minacium.

13 Me dulcis dominae Musa Licymniae

14 cantus, me voluit dicere lucidum

15 fulgentis oculos et bene mutuis

16 fidum pectus amoribus ;

17 quam nec ferre pedem dedecuit choris

18 nec certare joco nec dare bracchia

19 ludentem nitidis virginibus sacro

20 Dianae celebris die.

21 Num tu quae tenuit dives Achaemenes

22 aut pinguis Phrygiae Mygdonias opes

23 permutare velis crine Licymniae,

24 plenas aut Arabum domos

25 cum flagrantia detorquet ad oscula

26 cervicem aut facili saevitia negat

27 quae poscente magis gaudeat eripi,

28 interdum rapere occupet ?

O2_13 v.1 Ille et nefasto te posuit die,

2 quicumque primum, et sacrilega manu

3 produxit, arbos, in nepotum

4 perniciem opprobriumque pagi ;

5 illum et parentis crediderim sui

6 fregisse cervicem et penetralia

7 sparsisse nocturno cruore

8 hospitis, ille venena Colcha

9 et quidquid usquam concipitur nefas

10 tractavit, agro qui statuit meo

11 te, triste lignum, te, caducum

12 in domini caput inmerentis.

13 Quid quisque vitet, numquam homini satis

14 cautum est in horas : navita Bosporum

15 Poenus perhorrescit neque ultra

16 caeca timet aliunde fata,

17 miles sagittas et celerem fugam

18 Parthi, catenas Parthus et Italum

23

19 robur ; sed inprovisa leti

20 vis rapuit rapietque gentis.

21 Quam paene furvae regna Proserpinae

22 et judicantem vidimus Aeacum

23 sedesque discriptas piorum et

24 Aeoliis fidibus querentem

25 Sappho puellis de popularibus

26 et te sonantem plenius aureo,

27 Alcaee, plectro dura navis,

28 dura fugae mala, dura belli.

29 Utrumque sacro digna silentio

30 mirantur umbrae dicere, sed magis

31 pugnas et exactos tyrannos

32 densum umeris bibit aure volgus.

33 Quid mirum, ubi illis carminibus stupens

34 demittit atras belua centiceps

35 auris et intorti capillis

36 Eumenidum recreantur angues ?

37 quin et Prometheus et Pelopis parens

38 dulci laborem decipitur sono

39 nec curat Orion leones

40 aut timidos agitare lyncas

O2_14 v.1 Eheu fugaces, Postume, Postume,

2 labuntur anni nec pietas moram

3 rugis et instanti senectae

4 adferet indomitaeque morti,

5 non, si trecenis quotquot eunt dies,

6 amice, places inlacrimabilem

7 Plutona tauris, qui ter amplum

8 Geryonen Tityonque tristi

9 conpescit unda, scilicet omnibus

10 quicumque terrae munere vescimur

11 enaviganda, sive reges

12 sive inopes erimus coloni.

13 Frustra cruento Marte carebimus

14 fractisque rauci fluctibus Hadriae,

15 frustra per autumnos nocentem

16 corporibus metuemus Austrum :

17 visendus ater flumine languido

18 Cocytos errans et Danai genus

19 infame damnatusque longi

20 Sisyphus Aeolides laboris.

21 Linquenda tellus et domus et placens

22 uxor, neque harum quas colis arborum

23 te praeter invisas cupressos

24 ulla brevem dominum sequetur ;

25 absumet heres Caecuba dignior

26 servata centum clavibus et mero

27 tinguet pavimentum superbo,

28 pontificum potiore cenis.

O2_15 v.1 Jam pauca aratro jugera regiae

2 moles relinquent, undique latius

3 extenta visentur Lucrino

4 stagna lacu platanusque caelebs

5 evincet ulmos ; tum violaria et

6 myrtus et omnis copia narium

24

7 spargent olivetis odorem

8 fertilibus domino priori ;

9 tum spissa ramis laurea fervidos

10 excludet ictus. Non ita Romuli

11 praescriptum et intonsi Catonis

12 auspiciis veterumque norma.

13 Privatus illis census erat brevis,

14 commune magnum ; nulla decempedis

15 metata privatis opacam

16 porticus excipiebat arcton

17 nec fortuitum spernere caespitem

18 leges sinebant, oppida publico

19 sumptu jubentes et deorum

20 templa novo decorare saxo.

O2_16 v.1 Otium divos rogat in patenti

2 prensus Aegaeo, simul atra nubes

3 condidit lunam neque certa fulgent

4 sidera nautis ;

5 otium bello furiosa Thrace,

6 otium Medi pharetra decori,

7 Grosphe, non gemmis neque purpura ve-

8 nale nec auro.

9 Non enim gazae neque consularis

10 submovet lictor miseros tumultus

11 mentis et curas laqueata circum

12 tecta volantis.

13 Vivitur parvo bene, cui paternum

14 splendet in mensa tenui salinum

15 nec levis somnos timor aut cupido

16 sordidus aufert.

17 Quid brevi fortes jaculamur aevo

18 multa ? quid terras alio calentis

19 sole mutamus ? patriae quis exsul

20 se quoque fugit ?

21 Scandit aeratas vitiosa navis

22 Cura nec turmas equitum relinquit

23 ocior cervis et agente nimbos

24 ocior Euro.

25 Laetus in praesens animus quod ultra est

26 oderit curare et amara lento

27 temperet risu : nihil est ab omni

28 parte beatum.

29 Abstulit clarum cita mors Achillem,

30 longa Tithonum minuit senectus,

31 et mihi forsan tibi quod negarit,

32 porriget hora.

33 Te greges centum Siculaeque circum

34 mugiunt vaccae, tibi tollit hinnitum

35 apta quadrigis equa, te bis Afro

36 murice tinctae

37 vestiunt lanae ; mihi parva rura et

38 spiritum Graiae tenuem Camenae

39 Parca non mendax dedit et malignum

40 spernere volgus.

O2_17 v.1 Cur me querelis exanimas tuis ?

2 nec dis amicum est nec mihi te prius

25

3 obire, Maecenas, mearum

4 grande decus columenque rerum.

5 A ! te meae si partem animae rapit

6 maturior vis, quid moror altera,

7 nec carus aeque nec superstes

8 integer ? ille dies utramque

9 ducet ruinam. Non ego perfidum

10 dixi sacramentum ibimus : ibimus,

11 utcumque praecedes, supremum

12 carpere iter comites parati.

13 Me nec Chimaerae spiritus igneae

14 nec, si resurgat centimanus gigas,

15 divellet umquam : sic potenti

16 Justitiae placitumque Parcis.

17 Seu Libra seu me Scorpios adspicit

18 formidolosus pars violentior

19 natalis horae seu tyrannus

20 Hesperiae Capricornus undae,

21 utrumque nostrum incredibili modo

22 consentit astrum ; te Jovis impio

23 tutela Saturno refulgens

24 eripuit volucrisque Fati

25 tardavit alas, cum populus frequens

26 laetum theatris ter crepuit sonum ;

27 me truncus inlapsus cerebro

28 sustulerat, nisi Faunus ictum

29 dextra levasset, Mercurialium

30 custos virorum. Reddere victimas

31 aedemque votivam memento ;

32 nos humilem feriemus agnam.

O2_18 v.1 Non ebur neque aureum

2 mea renidet in domo lacunar,

3 non trabes Hymettiae

4 premunt columnas ultima recisas

5 Africa neque Attali

6 ignotus heres regiam occupavi

7 nec Laconicas mihi

8 trahunt honestae purpuras clientae.

9 at fides et ingeni

10 benigna vena est pauperemque dives

11 me petit ; nihil supra

12 deos lacesso nec potentem amicum

13 largiora flagito,

14 satis beatus unicis Sabinis.

15 Truditur dies die

16 novaeque pergunt interire lunae ;

17 tu secanda marmora

18 locas sub ipsum funus et sepulcri

19 inmemor struis domos

20 marisque Bais obstrepentis urges

21 submovere litora,

22 parum locuples continente ripa.

23 Quid quod usque proximos

24 revellis agri terminos et ultra

25 limites clientium

26 salis avarus ? pellitur paternos

27 in sinu ferens deos

26

28 et uxor et vir sordidosque natos.

29 Nulla certior tamen

30 rapacis Orci fine destinata

31 aula divitem manet

32 erum. Quid ultra tendis ? aequa tellus

33 pauperi recluditur

34 regumque pueris nec satelles Orci

35 callidum Promethea

36 revexit auro captus. Hic superbum

37 Tantalum atque Tantali

38 genus coercet, hic levare functum

39 pauperem laboribus

40 vocatus atque non vocatus audit.

O2_19 v.1 Bacchum in remotis carmina rupibus

2 vidi docentem, credite posteri,

3 Nymphasque discentis et auris

4 capripedum Satyrorum acutas.

5 Euhoe, recenti mens trepidat metu

6 plenoque Bacchi pectore turbidum

7 laetatur. Euhoe, parce Liber,

8 parce, gravi metuende thyrso.

9 Fas pervicacis est mihi Thyiadas

10 vinique fontem lactis et uberes

11 cantare rivos atque truncis

12 lapsa cavis iterare mella ;

13 fas et beatae conjugis additum

14 stellis honorem tectaque Penthei

15 disjecta non leni ruina

16 Thracis et exitium Lycurgi.

17 Tu flectis amnis, tu mare barbarum,

18 tu separatis uvidus in jugis

19 nodo coerces viperino

20 Bistonidum sine fraude crinis.

21 Tu, cum parentis regna per arduum

22 cohors Gigantum scanderet inpia,

23 Rhoetum retorsisti leonis

24 unguibus horribilique mala ;

25 quamquam choreis aptior et jocis

26 ludoque dictus, non sat idoneus

27 pugnae ferebaris ; sed idem

28 pacis eras mediusque belli.

29 Te vidit insons Cerberus aureo

30 cornu decorum leniter atterens

31 caudam et recedentis trilingui

32 ore pedes tetigitque crura.

O2_20 v.1 Non usitata nec tenui ferar

2 penna biformis per liquidum aethera

3 vates neque in terris morabor

4 longius invidiaque major

5 urbis relinquam. Non ego, pauperum

6 sanguis parentum, non ego, quem vocas,

7 dilecte Maecenas, obibo

8 nec Stygia cohibebor unda.

9 Jam jam residunt cruribus asperae

10 pelles et album mutor in alitem

11 superne nascunturque leves

27

12 per digitos umerosque plumae.

13 Jam Daedaleo notior Icaro

14 visam gementis litora Bosphori

15 Syrtisque Gaetulas canorus

16 ales Hyperboreosque campos.

17 Me Colchus et qui dissimulat metum

18 Marsae cohortis Dacus et ultimi

19 noscent Geloni, me peritus

20 discet Hiber Rhodanique potor.

21 Absint inani funere neniae

22 luctusque turpes et querimoniae ;

23 conpesce clamorem ac sepulcri

24 mitte supervacuos honores.

O3_1 v.1 Odi profanum volgus et arceo.

2 Favete linguis : carmina non prius

3 audita Musarum sacerdos

4 virginibus puerisque canto.

5 Regum timendorum in proprios greges,

6 reges in ipsos imperium est Jovis,

7 clari Giganteo triumpho,

8 cuncta supercilio moventis.

9 Est ut viro vir latius ordinet

10 arbusta sulcis, hic generosior

11 descendat in campum petitor,

12 moribus hic meliorque fama

13 contendat, illi turba clientium

14 sit major : aequa lege Necessitas

15 sortitur insignis et imos,

16 omne capax movet urna nomen.

17 Destrictus ensis cui super inpia

18 cervice pendet, non Siculae dapes

19 dulcem elaborabunt saporem,

20 non avium citharaeque cantus

21 somnum reducent : somnus agrestium

22 lenis virorum non humilis domos

23 fastidit umbrosamque ripam,

24 non Zephyris agitata Tempe.

25 Desiderantem quod satis est neque

26 tumultuosum sollicitat mare,

27 nec saevus Arcturi cadentis

28 impetus aut orientis Haedi,

29 non verberatae grandine vineae

30 fundusque mendax arbore, nunc aquas

31 culpante, nunc torrentia agros

32 sidera, nunc hiemes iniquas.

33 Contracta pisces aequora sentiunt

34 jactis in altum molibus : huc frequens

35 caementa demittit redemptor

36 cum famulis dominusque terrae

37 fastidiosus : sed Timor et Minae

38 scandunt eodem, quo dominus, neque

39 decedit aerata triremi et

28

40 post equitem sedet atra Cura.

41 Quod si dolentem nec Phrygius lapis

42 nec purpurarum sidere clarior

43 delenit usus nec Falerna

44 vitis Achaemeniumque costum,

45 cur invidendis postibus et novo

46 sublime ritu moliar atrium ?

47 cur valle permutem Sabina

48 divitias operosiores ?

O3_2 v.1 Angustam amice pauperiem pati

2 robustus acri militia puer

3 condiscat et Parthos ferocis

4 vexet eques metuendus hasta

5 vitamque sub divo et trepidis agat

6 in rebus. Illum ex moenibus hosticis

7 matrona bellantis tyranni

8 prospiciens et adulta virgo

9 suspiret, eheu, ne rudis agminum

10 sponsus lacessat regius asperum

11 tactu leonem, quem cruenta

12 per medias rapit ira caedes.

13 dulce et decorum est pro patria mori :

14 mors et fugacem persequitur virum

15 nec parcit inbellis juventae

16 poplitibus timidoque tergo.

17 Virtus, repulsae nescia sordidae,

18 intaminatis fulget honoribus

19 nec sumit aut ponit securis

20 arbitrio popularis aurae.

21 Virtus, recludens inmeritis mori

22 caelum, negata temptat iter via

23 coetusque volgaris et udam

24 spernit humum fugiente pinna.

25 Est et fideli tuta silentio

26 merces : vetabo, qui Cereris sacrum

27 volgarit arcanae, sub isdem

28 sit trabibus fragilemque mecum

29 solvat phaselon ; saepe Diespiter

30 neglectus incesto addidit integrum,

31 raro antecedentem scelestum

32 deseruit pede Poena claudo.

O3_3 v.1 Justum et tenacem propositi virum

2 non civium ardor prava jubentium,

3 non voltus instantis tyranni

4 mente quatit solida neque Auster,

5 dux inquieti turbidus Hadriae,

6 nec fulminantis magna manus Jovis :

7 si fractus inlabatur orbis,

8 inpavidum ferient ruinae.

9 Hac arte Pollux et vagus Hercules

10 enisus arcis attigit igneas,

11 quos inter Augustus recumbens

12 purpureo bibet ore nectar ;

13 hac te merentem, Bacche pater, tuae

14 vexere tigres indocili jugum

15 collo trahentes ; hac Quirinus

29

16 Martis equis Acheronta fugit,

17 gratum elocuta consiliantibus

18 Junone divis : "Ilion, Ilion

19 fatalis incestusque judex

20 et mulier peregrina vertit

21 in pulverem ex quo destituit deos

22 mercede pacta Laomedon, mihi

23 castaeque damnatum Minervae

24 cum populo et duce fraudulento.

25 Jam nec Lacaenae splendet adulterae

26 famosus hospes nec Priami domus

27 perjura pugnacis Achivos

28 Hectoreis opibus refringit

29 nostrisque ductum seditionibus

30 bellum resedit. Protinus et gravis

31 iras et invisum nepotem,

32 Troica quem peperit sacerdos,

33 Marti redonabo ; illum ego lucidas

34 inire sedes, discere nectaris

35 sucos et adscribi quietis

36 ordinibus patiar deorum.

37 Dum longus inter saeviat Ilion

38 Romamque pontus, qualibet exsules

39 in parte regnanto beati ;

40 dum Priami Paridisque busto

41 insultet armentum et catulos ferae

42 celent inultae, stet Capitolium

43 fulgens triumphatisque possit

44 Roma ferox dare jura Medis.

45 Horrenda late nomen in ultimas

46 extendat oras, qua medius liquor

47 secernit Europen ab Afro,

48 qua tumidus rigat arva Nilus ;

49 aurum inrepertum et sic melius situm,

50 cum terra celat, spernere fortior

51 quam cogere humanos in usus

52 omne sacrum rapiente dextra,

53 quicumque mundo terminus obstitit,

54 hunc tanget armis, visere gestiens,

55 qua parte debacchentur ignes,

56 qua nebulae pluviique rores.

57 Sed bellicosis fata Quiritibus

58 hac lege dico, ne nimium pii

59 rebusque fidentes avitae

60 tecta velint reparare Trojae.

61 Trojae renascens alite lugubri

62 fortuna tristi clade iterabitur,

63 ducente victrices catervas

64 conjuge me Jovis et sorore.

65 Ter si resurgat murus aeneus

66 auctore Phoebo, ter pereat meis

67 excisus Argivis, ter uxor

68 capta virum puerosque ploret."

69 Non hoc jocosae conveniet lyrae ;

70 quo, Musa, tendis ? desine pervicax

71 referre sermones deorum et

72 magna modis tenuare parvis.

30

O3_4 v.1 Descende caelo et dic age tibia

2 regina longum Calliope melos,

3 seu voce nunc mavis acuta

4 seu fidibus citharave Phoebi.

5 Auditis ? an me ludit amabilis

6 insania ? audire et videor pios

7 errare per lucos, amoenae

8 quos et aquae subeunt et aurae.

9 Me fabulosae Volture in Apulo

10 nutricis extra limina Pulliae

11 ludo fatigatumque somno

12 fronde nova puerum palumbes

13 texere, mirum quod foret omnibus

14 quicumque celsae nidum Acherontiae

15 saltusque Bantinos et arvum

16 pingue tenent humilis Forenti,

17 ut tuto ab atris corpore viperis

18 dormirem et ursis, ut premerer sacra

19 lauroque conlataque myrto

20 non sine dis animosus infans.

21 Vester, Camenae, vester in arduos

22 tollor Sabinos, seu mihi frigidum

23 Praeneste seu Tibur supinum

24 seu liquidae placuere Baiae ;

25 vestris amicum fontibus et choris

26 non me Philippis versa acies retro,

27 devota non extinxit arbor

28 nec Sicula Palinurus unda.

29 Utcumque mecum vos eritis, libens

30 insanientem navita Bosphorum

31 temptabo et urentis harenas

32 litoris Assyrii viator,

33 visam Britannos hospitibus feros

34 et laetum equino sanguine Concanum,

35 visam pharetratos Gelonos

36 et Scythicum inviolatus amnem.

37 Vos Caesarem altum, militia simul

38 fessas cohortes abdidit oppidis,

39 finire quaerentem labores

40 Pierio recreatis antro ;

41 Vos lene consilium et datis et dato

42 gaudetis, almae. Scimus, ut impios

43 Titanas immanemque turbam

44 fulmine sustulerit caduco,

45 qui terram inertem, qui mare temperat

46 ventosum et urbis regnaque tristia

47 divosque mortalisque turmas

48 imperio regit unus aequo.

49 Magnum illa terrorem intulerat Jovi

50 fidens juventus horrida bracchiis

51 fratresque tendentes opaco

52 Pelion inposuisse Olympo.

53 Sed quid Typhoeus et validus Mimas

54 aut quid minaci Porphyrion statu,

55 quid Rhoetus evolsisque truncis

56 Enceladus jaculator audax

57 contra sonantem Palladis aegida

58 possent ruentes ? Hinc avidus stetit

31

59 Volcanus, hinc matrona Juno et

60 numquam umeris positurus arcum,

61 qui rore puro Castaliae lavit

62 crinis solutos, qui Lyciae tenet

63 dumeta natalemque silvam,

64 Delius et Patareus Apollo.

65 Vis consili expers mole ruit sua ;

66 vim temperatam di quoque provehunt

67 in majus ; idem odere vires

68 omne nefas animo moventis.

69 Testis mearum centimanus gigas

70 sententiarum, notus et integrae

71 temptator Orion Dianae,

72 virginea domitus sagitta.

73 Injecta monstris Terra dolet suis

74 maeretque partus fulmine luridum

75 missos ad Orcum ; nec peredit

76 inpositam celer ignis Aetnen,

77 incontinentis nec Tityi jecur

78 reliquit ales, nequitiae additus

79 custos ; amatorem trecentae

80 Pirithoum cohibent catenae.

O3_5 v.1 Caelo tonantem credidimus Jovem

2 regnare : praesens divus habebitur

3 Augustus adjectis Britannis

4 imperio gravibusque Persis.

5 Milesne Crassi conjuge barbara

6 turpis maritus vixit et hostium,

7 pro curia inversique mores !

8 consenuit socerorum in armis

9 sub rege Medo Marsus et Apulus

10 anciliorum et nominis et togae

11 oblitus aeternaeque Vestae,

12 incolumi Jove et urbe Roma ?

13 Hoc caverat mens provida Reguli

14 dissentientis condicionibus

15 foedis et exemplo trahenti

16 perniciem veniens in aevum,

17 si non periret inmiserabilis

18 captiva pubes : "Signa ego Punicis

19 adfixa delubris et arma

20 militibus sine caede " dixit

21 "derepta vidi ; vidi ego civium

22 retorta tergo bracchia libero

23 portasque non clausas et arva

24 Marte coli populata nostro.

25 Auro repensus scilicet acrior

26 miles redibit. Flagitio additis

27 damnum. Neque amissos colores

28 lana refert medicata fuco,

29 nec vera virtus, cum semel excidit,

30 curat reponi deterioribus.

31 Si pugnat extricata densis

32 cerva plagis, erit ille fortis,

33 qui perfidis se credidit hostibus,

34 et Marte Poenos proteret altero,

35 qui lora restrictis lacertis

32

36 sensit iners timuitque mortem.

37 Hic, unde vitam sumeret inscius,

38 pacem duello miscuit. O pudor !

39 o magna Carthago, probrosis

40 altior Italiae ruinis !"

41 Fertur pudicae conjugis osculum

42 parvosque natos ut capitis minor

43 ab se removisse et virilem

44 torvus humi posuisse voltum,

45 donec labantis consilio patres

46 firmaret auctor numquam alias dato

47 interque maerentis amicos

48 egregius properaret exul.

49 Atqui sciebat quae sibi barbarus

50 tortor pararet ; non aliter tamen

51 dimovit obstantis propinquos

52 et populum reditus morantem

53 quam si clientum longa negotia

54 dijudicata lite relinqueret,

55 tendens Venafranos in agros

56 aut Lacedaemonium Tarentum.

O3_6 v.1 Delicta majorum inmeritus lues,

2 Romane, donec templa refeceris

3 aedisque labentis deorum et

4 foeda nigro simulacra fumo.

5 Dis te minorem quod geris, imperas :

6 hinc omne principium, huc refer exitum.

7 di multa neglecti dederunt

8 Hesperiae mala luctuosae.

9 Jam bis Monaeses et Pacori manus

10 non auspicatos contudit impetus

11 nostros et adjecisse praedam

12 torquibus exiguis renidet.

13 Paene occupatam seditionibus

14 delevit urbem Dacus et Aethiops,

15 hic classe formidatus, ille

16 missilibus melior sagittis.

17 Fecunda culpae saecula nuptias

18 primum inquinavere et genus et domos :

19 hoc fonte derivata clades

20 in patriam populumque fluxit.

21 Motus doceri gaudet Ionicos

22 matura virgo et fingitur artibus,

23 jam nunc et incestos amores

24 de tenero meditatur ungui.

25 Mox juniores quaerit adulteros

26 inter mariti vina, neque eligit

27 cui donet inpermissa raptim

28 gaudia luminibus remotis,

29 sed jussa coram non sine conscio

30 surgit marito, seu vocat institor

31 seu navis Hispanae magister,

32 dedecorum pretiosus emptor.

33 Non his juventus orta parentibus

34 infecit aequor sanguine Punico

35 Pyrrhumque et ingentem cecidit

36 Antiochum Hannibalemque dirum ;

33

37 sed rusticorum mascula militum

38 proles, Sabellis docta ligonibus

39 versare glaebas et severae

40 matris ad arbitrium recisos

41 portare fustis, sol ubi montium

42 mutaret umbras et juga demeret

43 bubus fatigatis amicum

44 tempus agens abeunte curru.

45 Damnosa quid non inminuit dies ?

46 aetas parentum, pejor avis, tulit

47 nos nequiores, mox daturos

48 progeniem vitiosiorem.

O3_7 v.1 Quid fles, Asterie, quem tibi, candidi

2 primo restituent vere Favonii

3 Thyna merce beatum,

4 constantis juvenem fide

5 Gygen ? ille Notis actus ad Oricum

6 post insana Caprae sidera frigidas

7 noctis non sine multis

8 insomnis lacrimis agit.

9 Atqui sollicitae nuntius hospitae,

10 suspirare Chloen et miseram tuis

11 dicens ignibus uri,

12 temptat mille vafer modis.

13 Ut Proetum mulier perfida credulum

14 falsis inpulerit criminibus nimis

15 casto Bellerophontae

16 maturare necem, refert ;

17 narrat paene datum Pelea Tartaro,

18 Magnessam Hippolyten dum fugit abstinens,

19 et peccare docentis

20 fallax historias movet.

21 Frustra : nam scopulis surdior Icari

22 voces audit adhuc integer. At tibi

23 ne vicinus Enipeus

24 plus justo placeat cave ;

25 quamvis non alius flectere equum sciens

26 aeque conspicitur gramine Martio,

27 nec quisquam citus aeque

28 Tusco denatat alveo,

29 prima nocte domum claude neque in vias

30 sub cantu querulae despice tibiae

31 et te saepe vocanti

32 duram difficilis mane.

O3_8 v.1 Martiis caelebs quid agam kalendis,

2 quid velint flores et acerra turis

3 plena miraris positusque carbo in

4 caespite vivo,

5 docte sermones utriusque linguae.

6 Voveram dulcis epulas et album

7 Libero caprum prope funeratus

8 arboris ictu.

9 Hic dies anno redeunte festus

10 corticem adstrictum pice dimovebit

11 amphorae fumum bibere institutae

12 consule Tullo.

34

13 Sume, Maecenas, cyathos amici

14 sospitis centum et vigiles lucernas

15 perfer in lucem ; procul omnis esto

16 clamor et ira.

17 Mitte civilis super urbe curas.

18 Occidit Daci Cotisonis agmen,

19 Medus infestus sibi luctuosis

20 dissidet armis,

21 servit Hispanae vetus hostis orae

22 Cantaber sera domitus catena,

23 jam Scythae laxo meditantur arcu

24 cedere campis.

25 Neglegens, ne qua populus laboret,

26 parce privatus nimium cavere et

27 dona praesentis cape laetus horae,

28 linque severa.

O3_9 v.1 "Donec gratus eram tibi

2 nec quisquam potior bracchia candidae

3 cervici juvenis dabat,

4 Persarum vigui rege beatior."

5 "Donec non alia magis

6 arsisti neque erat Lydia post Chloen,

7 multi Lydia nominis,

8 Romana vigui clarior Ilia."

9 "Me nunc Thressa Chloe regit,

10 dulcis docta modos et citharae sciens,

11 pro qua non metuam mori,

12 si parcent animae fata superstiti."

13 "Me torret face mutua

14 Thurini Calais filius Ornyti,

15 pro quo bis patiar mori,

16 si parcent puero fata superstiti."

17 "Quid si prisca redit Venus

18 diductosque jugo cogit aeneo,

19 si flava excutitur Chloe

20 rejectaeque patet janua Lydiae ?"

21 "Quamquam sidere pulchrior

22 ille est, tu levior cortice et inprobo

23 iracundior Hadria,

24 tecum vivere amem, tecum obeam lubens."

O3_10 v.1 Extremum Tanain si biberes, Lyce,

2 saevo nupta viro, me tamen asperas

3 porrectum ante foris obicere incolis

4 plorares Aquilonibus.

5 Audis quo strepitu janua, quo nemus

6 inter pulcra satum tecta remugiat

7 ventis, et positas ut glaciet nives

8 puro numine Juppiter ?

9 ingratam Veneri pone superbiam,

10 ne currente retro funis eat rota :

11 non te Penelopen difficilem procis

12 Tyrrhenus genuit parens.

13 O quamvis neque te munera nec preces

14 nec tinctus viola pallor amantium

15 nec vir Pieria paelice saucius

16 curvat, supplicibus tuis

35

17 parcas, nec rigida mollior aesculo

18 nec Mauris animum mitior anguibus :

19 non hoc semper erit liminis aut aquae

20 caelestis patiens latus.

O3_11 v.1 Mercuri, nam te docilis magistro

2 movit Amphion lapides canendo,

3 tuque testudo resonare septem

4 callida nervis,

5 nec loquax olim neque grata, nunc et

6 divitum mensis et amica templis,

7 dic modos, Lyde quibus obstinatas

8 adplicet auris,

9 quae velut latis equa trima campis

10 ludit exsultim metuitque tangi,

11 nuptiarum expers et adhuc protervo

12 cruda marito.

13 Tu potes tigris comitesque silvas

14 ducere et rivos celeres morari ;

15 cessit immanis tibi blandienti

16 janitor aulae

17 Cerberus, quamvis furiale centum

18 muniant angues caput ejus atque

19 spiritus taeter saniesque manet

20 ore trilingui.

21 Quin et Ixion Tityosque voltu

22 risit invito, stetit urna paulum

23 sicca, dum grato Danai puellas

24 carmine mulces.

25 Audiat Lyde scelus atque notas

26 virginum poenas et inane lymphae

27 dolium fundo pereuntis imo

28 seraque fata,

29 quae manent culpas etiam sub Orco.

30 Inpiae, (nam quid potuere majus ?)

31 inpiae sponsos potuere duro

32 perdere ferro.

33 Una de multis face nuptiali

34 digna perjurum fuit in parentem

35 splendide mendax et in omne virgo

36 nobilis aevum,

37 "Surge", quae dixit juveni marito,

38 "surge, ne longus tibi somnus, unde

39 non times, detur ; socerum et scelestas

40 falle sorores,

41 quae velut nactae vitulos leaenae

42 singulos eheu lacerant. Ego illis

43 mollior nec te feriam neque intra

44 claustra tenebo.

45 Me pater saevis oneret catenis,

46 quod viro clemens misero peperci,

47 me vel extremos Numidarum in agros

48 classe releget.

49 I, pedes quo te rapiunt et aurae,

50 dum favet Nox et Venus, i secundo

51 omine et nostri memorem sepulcro

52 scalpe querelam."

36

O3_12 v.1 Miserarum est neque amori dare ludum neque dulci

2 mala vino lavere, aut exanimari

3 metuentis patruae verbera linguae.

4 Tibi qualum Cythereae puer ales, tibi telas

5 operosaeque Minervae studium aufert,

6 Neobule, Liparaei nitor Hebri,

7 simul unctos Tiberinis umeros lavit in undis,

8 eques ipso melior Bellerophonte,

9 neque pugno neque segni pede victus ;

10 catus idem per apertum fugientis agitato

11 grege cervos jaculari et celer arto

12 latitantem fruticeto excipere aprum.

O3_13 v.1 O fons Bandusiae splendidior vitro,

2 dulci digne mero non sine floribus,

3 cras donaberis haedo,

4 cui frons turgida cornibus

5 primis et venerem et proelia destinat.

6 Frustra : nam gelidos inficiet tibi

7 rubro sanguine rivos

8 lascivi suboles gregis.

9 Te flagrantis atrox hora Caniculae

10 nescit tangere, tu frigus amabile

11 fessis vomere tauris

12 praebes et pecori vago.

13 Fies nobilium tu quoque fontium

14 me dicente cavis inpositam ilicem

15 saxis, unde loquaces

16 lymphae desiliunt tuae.

O3_14 v.1 Herculis ritu modo dictus, o plebs,

2 morte venalem petiisse laurum,

3 Caesar Hispana repetit penatis

4 victor ab ora.

5 Unico gaudens mulier marito

6 prodeat justis operata sacris

7 et soror clari ducis et decorae

8 supplice vitta

9 virginum matres juvenumque nuper

10 sospitum. Vos, o pueri et puellae ac

11 jam virum expertae, male nominatis

12 parcite verbis.

13 Hic dies vere mihi festus atras

14 exiget curas ; ego nec tumultum

15 nec mori per vim metuam tenente

16 Caesare terras.

17 I, pete unguentum, puer, et coronas

18 et cadum Marsi memorem duelli,

19 Spartacum siqua potuit vagantem

20 fallere testa.

21 Dic et argutae properet Neaerae

22 murreum nodo cohibere crinem ;

23 si per invisum mora janitorem

24 fiet, abito.

25 Lenit albescens animos capillus

26 litium et rixae cupidos protervae ;

27 non ego hoc ferrem calidus juventa

28 consule Planco.

37

O3_15 v.1 Uxor pauperis Ibyci,

2 tandem nequitiae fige modum tuae

3 famosisque laboribus ;

4 maturo propior desine funeri

5 inter ludere virgines

6 et stellis nebulam spargere candidis.

7 Non, siquid Pholoen, satis

8 et te, Chlori, decet. Filia rectius

9 expugnat juvenum domos,

10 pulso Thyias uti concita tympano.

11 illam cogit amor Nothi

12 lascivae similem ludere capreae :

13 te lanae prope nobilem

14 tonsae Luceriam, non citharae decent

15 nec flos purpureus rosae

16 nec poti, vetulam, faece tenus cadi.

O3_16 v.1 Inclusam Danaen turris aenea

2 robustaeque fores et vigilum canum

3 tristes excubiae munierant satis

4 nocturnis ab adulteris,

5 si non Acrisium virginis abditae

6 custodem pavidum, Juppiter et Venus

7 risissent : fore enim tutum iter et patens

8 converso in pretium deo.

9 Aurum per medios ire satellites

10 et perrumpere amat saxa potentius

11 ictu fulmineo : concidit auguris

12 Argivi domus ob lucrum

13 demersa exitio ; diffidit urbium

14 portas vir Macedo et subruit aemulos

15 reges muneribus ; munera navium

16 saevos inlaqueant duces.

17 Crescentem sequitur cura pecuniam

18 majorumque fames. jure perhorrui

19 late conspicuum tollere verticem,

20 Maecenas, equitum decus.

21 Quanto quisque sibi plura negaverit,

22 ab dis plura feret ; nil cupientium

23 nudus castra peto et transfuga divitum

24 partis linquere gestio,

25 contemptae dominus splendidior rei,

26 quam si quidquid arat inpiger Apulus

27 occultare meis dicerer horreis,

28 magnas inter opes inops.

29 Purae rivus aquae silvaque jugerum

30 paucorum et segetis certa fides meae

31 fulgentem imperio fertilis Africae

32 fallit sorte beatior.

33 Quamquam nec Calabrae mella ferunt apes

34 nec Laestrygonia Bacchus in amphora

35 languescit mihi nec pinguia Gallicis

36 crescunt vellera pascuis,

37 inportuna tamen pauperies abest,

38 nec, si plura velim, tu dare deneges.

39 Contracto melius parva cupidine

40 vectigalia porrigam

38

41 quam si Mygdoniis regnum Alyattei

42 campis continuem. Multa petentibus

43 desunt multa ; bene est cui deus obtulit

44 parca quod satis est manu.

O3_17 v.1 Aeli vetusto nobilis ab Lamo,

2 quando et priores hinc Lamias ferunt

3 denominatos et nepotum

4 per memores genus omne fastos,

5 auctore ab illo ducis originem,

6 qui Formiarum moenia dicitur

7 princeps et innantem Maricae

8 litoribus tenuisse Lirim,

9 late tyrannus : - cras foliis nemus

10 multis et alga litus inutili

11 demissa tempestas ab Euro

12 sternet, aquae nisi fallit augur

13 annosa cornix. Dum potes, aridum

14 conpone lignum ; cras genium mero

15 curabis et porco bimenstri

16 cum famulis operum solutis.

O3_18 v.1 Faune, Nympharum fugientum amator,

2 per meos finis et aprica rura

3 lenis incedas abeasque parvis

4 aequus alumnis,

5 si tener pleno cadit haedus anno

6 larga nec desunt Veneris sodali

7 vina craterae, vetus ara multo

8 fumat odore.

9 Ludit herboso pecus omne campo

10 cum tibi nonae redeunt Decembres,

11 festus in pratis vacat otioso

12 cum bove pagus ;

13 inter audacis lupus errat agnos,

14 spargit agrestis tibi silva frondes,

15 gaudet invisam pepulisse fossor

16 ter pede terram.

O3_19 v.1 Quantum distet ab Inacho

2 Codrus pro patria non timidus mori

3 narras et genus Aeaci

4 et pugnata sacro bella sub Ilio.

5 Quo Chium pretio cadum

6 mercemur, quis aquam temperet ignibus,

7 quo praebente domum et quota

8 Paelignis caream frigoribus, taces.

9 Da lunae propere novae,

10 da noctis mediae, da, puer, auguris

11 Murenae. Tribus aut novem

12 miscentur cyathis pocula commodis ?

13 qui Musas amat imparis,

14 ternos ter cyathos attonitus petet

15 vates, tris prohibet supra

16 rixarum metuens tangere Gratia

17 nudis juncta sororibus.

18 Insanire juvat : cur Berecyntiae

19 cessant flamina tibiae ?

39

20 cur pendet tacita fistula cum lyra ?

21 Parcentis ego dexteras

22 odi : sparge rosas ; audiat invidus

23 dementem strepitum Lycus

24 et vicina seni non habilis Lyco.

25 Spissa te nitidum coma,

26 puro te similem, Telephe, Vespero

27 tempestiva petit Rhode :

28 me lentus Glycerae torret amor meae.

O3_20 v.1 Non vides, quanto moveas periclo,

2 Pyrrhe, Gaetulae catulos leaenae ?

3 dura post paulo fugies inaudax

4 proelia raptor,

5 cum per obstantis juvenum catervas

6 ibit insignem repetens Nearchum :

7 grande certamen tibi praeda cedat

8 major, an illi.

9 Interim, dum tu celeres sagittas

10 promis, haec dentis acuit timendos,

11 arbiter pugnae posuisse nudo

12 sub pede palmam

13 fertur, et leni recreare vento

14 sparsum odoratis umerum capillis,

15 qualis aut Nireus fuit aut aquosa

16 raptus ab Ida.

O3_21 v.1 O nata mecum consule Manlio,

2 seu tu querellas sive geris jocos

3 seu rixam et insanos amores

4 seu facilem, pia testa, somnum,

5 quocumque lectum nomine Massicum

6 servas, moveri digna bono die,

7 descende, Corvino jubente

8 promere languidiora vina.

9 Non ille, quamquam Socraticis madet

10 sermonibus, te neglegit horridus :

11 narratur et prisci Catonis

12 saepe mero caluisse virtus.

13 Tu lene tormentum ingenio admoves

14 plerumque duro ; tu sapientium

15 curas et arcanum jocoso

16 consilium retegis Lyaeo.

17 Tu spem reducis mentibus anxiis

18 viresque et addis cornua pauperi

19 post te neque iratos trementi

20 regum apices neque militum arma.

21 Te Liber et si laeta aderit Venus

22 segnesque nodum solvere Gratiae

23 vivaeque producent lucernae,

24 dum rediens fugat astra Phoebus.

O3_22 v.1 Montium custos nemorumque virgo,

2 quae laborantis utero puellas

3 ter vocata audis adimisque leto,

4 diva triformis,

5 imminens villae tua pinus esto,

6 quam per exactos ego laetus annos

40

7 verris obliquum meditantis ictum

8 sanguine donem.

O3_23 v.1 Caelo supinas si tuleris manus

2 nascente luna, rustica Phidyle,

3 si ture placaris et horna

4 fruge Laris avidaque porca,

5 nec pestilentem sentiet Africum

6 fecunda vitis nec sterilem seges

7 robiginem aut dulces alumni

8 pomifero grave tempus anno.

9 Nam quae nivali pascitur Algido

10 devota quercus inter et ilices

11 aut crescit Albanis in herbis

12 victima, pontificum securis

13 cervice tinguet ; te nihil attinet

14 temptare multa caede bidentium

15 parvos coronantem marino

16 rore deos fragilique myrto.

17 Inmunis aram si tetigit manus,

18 non sumptuosa blandior hostia,

19 mollivit aversos Penatis

20 farre pio et saliente mica.

O3_24 v.1 Intactis opulentior

2 thesauris Arabum et divitis Indiae

3 caementis licet occupes

4 terrenum omne tuis et mare publicum :

5 si figit adamantinos

6 summis verticibus dira Necessitas

7 clavos, non animum metu,

8 non mortis laqueis expedies caput.

9 Campestres melius Scythae,

10 quorum plaustra vagas rite trahunt domos,

11 vivunt et rigidi Getae

12 inmetata quibus jugera liberas

13 fruges et Cererem ferunt

14 nec cultura placet longior annua

15 defunctumque laboribus

16 aequali recreat sorte vicarius.

17 Illic matre carentibus

18 privignis mulier temperat innocens

19 nec dotata regit virum

20 conjunx nec nitido fidit adultero ;

21 dos est magna parentium

22 virtus et metuens alterius viri

23 certo foedere castitas,

24 et peccare nefas aut pretium est mori.

25 o quisquis volet impias

26 caedis et rabiem tollere civicam,

27 si quaeret Pater urbium

28 subscribi statuis, indomitam audeat

29 refrenare licentiam,

30 clarus postgenitis ; quatenus, heu nefas !

31 virtutem incolumem odimus,

32 sublatam ex oculis quaerimus invidi.

33 quid tristes querimoniae,

34 si non supplicio culpa reciditur,

41

35 quid leges sine moribus

36 vanae proficiunt, si neque fervidis

37 pars inclusa caloribus

38 mundi nec Boreae finitimum latus

39 durataeque solo nives

40 mercatorem abigunt, horrida callidi

41 vincunt aequora navitae ?

42 Magnum pauperies opprobrium jubet

43 quidvis et facere et pati

44 virtutisque viam deserit arduae.

45 Vel nos in Capitolium

46 quo clamor vocat et turba faventium

47 vel nos in mare proximum

48 gemmas et lapides aurum et inutile,

49 summi materiem mali,

50 mittamus, scelerum si bene paenitet.

51 Eradenda cupidinis

52 pravi sunt elementa et tenerae nimis

53 mentes asperioribus

54 formandae studiis. Nescit equo rudis

55 haerere ingenuus puer

56 venarique timet, ludere doctior

57 seu Graeco jubeas trocho

58 seu malis vetita legibus alea,

59 cum perjura patris fides

60 consortem socium fallat et hospites,

61 indignoque pecuniam

62 heredi properet. Scilicet inprobae

63 crescunt divitiae, tamen

64 curtae nescio quid semper abest rei.

O3_25 v.1 Quo me, Bacche, rapis tui

2 plenum ? quae nemora aut quos agor in specus

3 velox mente nova ? quibus

4 antris egregii Caesaris audiar

5 aeternum meditans decus

6 stellis inserere et consilio Jovis ?

7 dicam insigne, recens, adhuc

8 indictum ore alio. Non secus in jugis

9 exsomnis stupet Euhias,

10 Hebrum prospiciens et nive candidam

11 Thracen ac pede barbaro

12 lustratam Rhodopen, ut mihi devio

13 ripas et vacuum nemus

14 mirari libet. O Naiadum potens

15 Baccharumque valentium

16 proceras manibus vertere fraxinos,

17 nil parvum aut humili modo,

18 nil mortale loquar. Dulce periculum est,

19 o Lenaee, sequi deum

20 cingentem viridi tempora pampino.

O3_26 v.1 Vixi puellis nuper idoneus

2 et militavi non sine gloria ;

3 nunc arma defunctumque bello

4 barbiton hic paries habebit,

5 laevum marinae qui Veneris latus

6 custodit. Hic, hic ponite lucida

42

7 funalia et vectis et arcus

8 oppositis foribus minacis.

9 O quae beatam diva tenes Cyprum et

10 Memphin carentem Sithonia nive,

11 regina, sublimi flagello

12 tange Chloen semel arrogantem.

O3_27 v.1 Inpios parrae recinentis omen

2 ducat et praegnans canis aut ab agro

3 rava decurrens lupa Lanuvino

4 fetaque volpes ;

5 rumpat et serpens iter institutum,

6 si per obliquum similis sagittae

7 terruit mannos : ego cui timebo

8 providus auspex,

9 antequam stantis repetat paludes

10 imbrium divina avis imminentum,

11 oscinem corvum prece suscitabo

12 solis ab ortu.

13 Sis licet felix, ubicumque mavis,

14 et memor nostri, Galatea, vivas

15 teque nec laevos vetet ire picus

16 nec vaga cornix.

17 Sed vides quanto trepidet tumultu

18 pronus Orion. Ego quid sit ater

19 Hadriae novi sinus et quid albus

20 peccet Iapyx.

21 Hostium uxores puerique caecos

22 sentiant motus orientis Austri et

23 aequoris nigri fremitum et trementis

24 verbere ripas.

25 Sic et Europe niveum doloso

26 credidit tauro latus et scatentem

27 beluis pontum mediasque fraudes

28 palluit audax.

29 Nuper in pratis studiosa florum et

30 debitae Nymphis opifex coronae

31 nocte sublustri nihil astra praeter

32 vidit et undas.

33 Quae simul centum tetigit potentem

34 oppidis Creten : "Pater, o relictum

35 filiae nomen pietasque" dixit

36 "victa furore !

37 unde quo veni ? levis una mors est

38 virginum culpae. Vigilansne ploro

39 turpe conmissum an vitiis carentem

40 ludit imago

41 vana, quae porta fugiens eburna

42 somnium ducit ? meliusne fluctus

43 ire per longos fuit an recentis

44 carpere flores ?

45 Si quis infamem mihi nunc juvencum

46 dedat iratae, lacerare ferro et

47 frangere enitar modo multum amati

48 cornua monstri.

49 Inpudens liqui patrios Penates,

50 inpudens Orcum moror. O deorum

51 siquis haec audis, utinam inter errem

43

52 nuda leones.

53 Antequam turpis macies decentis

54 occupet malas teneraeque sucus

55 defluat praedae, speciosa quaero

56 pascere tigris.

57 Vilis Europe, pater urget absens :

58 quid mori cessas ? potes hac ab orno

59 pendulum zona bene te secuta

60 laedere collum.

61 Sive te rupes et acuta leto

62 saxa delectant, age te procellae

63 crede veloci, nisi erile mavis

64 carpere pensum

65 regius sanguis dominaeque tradi

66 barbarae paelex." Aderat querenti

67 perfidum ridens Venus et remisso

68 filius arcu.

69 Mox ubi lusit satis : "Abstineto"

70 dixit "irarum calidaeque rixae,

71 cum tibi invisus laceranda reddet

72 cornua taurus.

73 Uxor invicti Jovis esse nescis.

74 Mitte singultus, bene ferre magnam

75 disce fortunam ; tua sectus orbis

76 nomina ducet."

O3_28 v.1 Festo quid potius die

2 Neptuni faciam ? prome reconditum,

3 Lyde, strenua Caecubum

4 munitaeque adhibe vim sapientiae.

5 Inclinare meridiem

6 sentis ac, veluti stet volucris dies,

7 parcis deripere horreo

8 cessantem Bibuli consulis amphoram ?

9 Nos cantabimus invicem

10 Neptunum et viridis Nereidum comas,

11 tu curva recines lyra

12 Latonam et celeris spicula Cynthiae ;

13 summo carmine, quae Cnidon

14 fulgentisque tenet Cycladas et Paphon

15 junctis visit oloribus ;

16 dicetur merita Nox quoque nenia.

O3_29 v.1 Tyrrhena regum progenies, tibi

2 non ante verso lene merum cado

3 cum flore, Maecenas, rosarum et

4 pressa tuis balanus capillis

5 jamdudum apud me est : eripe te morae

6 ne semper udum Tibur et Aefulae

7 declive contempleris arvum et

8 Telegoni juga parricidae.

9 Fastidiosam desere copiam et

10 molem propinquam nubibus arduis,

11 omitte mirari beatae

12 fumum et opes strepitumque Romae.

13 Plerumque gratae divitibus vices

14 mundaeque parvo sub lare pauperum

15 cenae sine aulaeis et ostro

44

16 sollicitam explicuere frontem.

17 Jam clarus occultum Andromedae pater

18 ostendit ignem, jam Procyon furit

19 et stella vesani Leonis

20 sole dies referente siccos ;

21 jam pastor umbras cum grege languido

22 rivumque fessus quaerit et horridi

23 dumeta Silvani caretque

24 ripa vagis taciturna ventis.

25 Tu civitatem quis deceat status

26 curas et urbi sollicitus times

27 quid Seres et regnata Cyro

28 Bactra parent Tanaisque discors.

29 Prudens futuri temporis exitum

30 caliginosa nocte premit deus

31 ridetque, si mortalis ultra

32 fas trepidat. Quod adest memento

33 conponere aequus ; cetera fluminis

34 ritu feruntur, nunc medio alveo

35 cum pace delabentis Etruscum

36 in mare, nunc lapides adesos

37 stirpisque raptas et pecus et domos

38 volventis una, non sine montium

39 clamore vicinaeque silvae,

40 cum fera diluvies quietos

41 inritat amnis. Ille potens sui

42 laetusque deget cui licet in diem

43 dixisse : "Vixi" ; cras vel atra

44 nube polum pater occupato

45 vel sole puro ; non tamen inritum

46 quodcumque retro est efficiet neque

47 diffinget infectumque reddet

48 quod fugiens semel hora vexit.

49 Fortuna saevo laeta negotio et

50 ludum insolentem ludere pertinax

51 transmutat incertos honores,

52 nunc mihi nunc alii benigna.

53 Laudo manentem ; si celeris quatit

54 pinnas, resigno quae dedit et mea

55 virtute me involvo probamque

56 pauperiem sine dote quaero.

57 Non est meum, si mugiat Africis

58 malus procellis, ad miseras preces

59 decurrere et votis pacisci

60 ne Cypriae Tyriaeque merces

61 addant avaro divitias mari ;

62 tunc me biremis praesidio scaphae

63 tutum per Aegaeos tumultus

64 aura feret geminusque Pollux.

O3_30 v.1 Exegi monumentum aere perennius

2 regalique situ pyramidum altius,

3 quod non imber edax, non aquilo impotens

4 possit diruere aut innumerabilis

5 annorum series et fuga temporum.

6 Non omnis moriar multaque pars mei

7 vitabit Libitinam ; usque ego postera

8 crescam laude recens, dum Capitolium

45

9 scandet cum tacita virgine pontifex.

10 Dicar, qua violens obstrepit Aufidus

11 et qua pauper aquae Daunus agrestium

12 regnavit populorum, ex humili potens,

13 princeps Aeolium carmen ad Italos

14 deduxisse modos. Sume superbiam

15 quaesitam meritis et mihi Delphica

16 lauro cinge volens, Melpomene, comam.

O4_1 v.1 Intermissa, Venus, diu

2 rursus bella moves ? parce, precor precor.

3 Non sum qualis eram bonae

4 sub regno Cinarae. Desine, dulcium

5 mater saeva Cupidinum,

6 circa lustra decem flectere mollibus

7 jam durum imperiis : abi,

8 quo blandae juvenum te revocant preces.

9 Tempestivius in domum

10 Pauli purpureis ales oloribus

11 comissabere Maximi,

12 si torrere jecur quaeris idoneum ;

13 namque et nobilis et decens

14 et pro sollicitis non tacitus reis

15 et centum puer artium

16 late signa feret militiae tuae,

17 et, quandoque potentior

18 largi muneribus riserit aemuli,

19 Albanos prope te lacus

20 ponet marmoream sub trabe citrea.

21 Illic plurima naribus

22 duces tura, lyraque et Berecyntia

23 delectabere tibia

24 mixtis carminibus non sine fistula ;

25 illic bis pueri die

26 numen cum teneris virginibus tuum

27 laudantes pede candido

28 in morem Salium ter quatient humum.

29 Me nec femina nec puer

30 jam nec spes animi credula mutui

31 nec certare juvat mero

32 nec vincire novis tempora floribus.

33 Sed cur heu, Ligurine, cur

34 manat rara meas lacrima per genas ?

35 cur facunda parum decoro

36 inter verba cadit lingua silentio ?

37 nocturnis ego somniis

38 jam captum teneo, jam volucrem sequor

39 te per gramina Martii

40 campi, te per aquas, dure, volubilis.

O4_2 v.1 Pindarum quisquis studet aemulari,

2 Julle, ceratis ope Daedalea

3 nititur pennis, vitreo daturus

46

4 nomina ponto.

5 Monte decurrens velut amnis, imbres

6 quem super notas aluere ripas,

7 fervet inmensusque ruit profundo

8 Pindarus ore,

9 laurea donandus Apollinari,

10 seu per audacis nova dithyrambos

11 verba devolvit numerisque fertur

12 lege solutis,

13 seu deos regesque canit, deorum

14 sanguinem, per quos cecidere justa

15 morte Centauri, cecidit tremendae

16 flamma Chimaerae,

17 sive quos Elea domum reducit

18 palma caelestis pugilemve equomve

19 dicit et centum potiore signis

20 munere donat,

21 flebili sponsae juvenemve raptum

22 plorat et viris animumque moresque

23 aureos educit in astra nigroque

24 invidet Orco.

25 Multa Dircaeum levat aura cycnum,

26 tendit, Antoni, quotiens in altos

27 nubium tractus ; ego apis Matinae

28 more modoque

29 grata carpentis thyma per laborem

30 plurimum circa nemus uvidique

31 Tiburis ripas operosa parvus

32 carmina fingo.

33 Concines majore poeta plectro

34 Caesarem, quandoque trahet ferocis

35 per sacrum clivum merita decorus

36 fronde Sygambros ;

37 quo nihil majus meliusve terris

38 fata donavere bonique divi

39 nec dabunt, quamvis redeant in aurum

40 tempora priscum.

41 Concines laetosque dies et urbis

42 publicum ludum super inpetrato

43 fortis Augusti reditu forumque

44 litibus orbum.

45 Tum meae, si quid loquar audiendum,

46 vocis accedet bona pars et : "O sol

47 pulcher, o laudande !" canam recepto

48 Caesare felix.

49 Teque, dum procedis, "Io Triumphe !"

50 non semel dicemus, "Io Triumphe !"

51 civitas omnis dabimusque divis

52 tura benignis.

53 Te decem tauri totidemque vaccae,

54 me tener solvet vitulus, relicta

55 matre qui largis juvenescit herbis

56 in mea vota,

57 fronte curvatos imitatus ignis

58 tertium lunae referentis ortum,

59 qua notam duxit, niveus videri,

60 cetera fulvus.

47

O4_3 v.1 Quem tu, Melpomene, semel

2 nascentem placido lumine videris,

3 illum non labor Isthmius

4 clarabit pugilem, non equus inpiger

5 curru ducet Achaico

6 victorem neque res bellica Deliis

7 ornatum foliis ducem,

8 quod regum tumidas contuderit minas,

9 ostendet Capitolio ;

10 sed quae Tibur aquae fertile praefluunt

11 et spissae nemorum comae

12 fingent Aeolio carmine nobilem.

13 Romae principis urbium

14 dignatur suboles inter amabilis

15 vatum ponere me choros

16 et jam dente minus mordeor invido.

17 O testudinis aureae

18 dulcem quae strepitum, Pieri, temperas,

19 o mutis quoque piscibus

20 donatura cycni, si libeat, sonum,

21 totum muneris hoc tui est,

22 quod monstror digito praetereuntium

23 Romanae fidicen lyrae ;

24 quod spiro et placeo, si placeo, tuum est.

O4_4 v.1 Qualem ministrum fulminis alitem,

2 cui rex deorum regnum in avis vagas

3 permisit expertus fidelem

4 Juppiter in Ganymede flavo,

5 olim juventas et patrius vigor

6 nido laborum propulit inscium,

7 vernique jam nimbis remotis

8 insolitos docuere nisus

9 venti paventem, mox in ovilia

10 demisit hostem vividus impetus,

11 nunc in reluctantis dracones

12 egit amor dapis atque pugnae ;

13 qualemve laetis caprea pascuis

14 intenta fulvae matris ab ubere

15 jam lacte depulsum leonem

16 dente novo peritura vidit :

17 videre Raetis bella sub Alpibus

18 Drusum gerentem ; Vindelici - quibus

19 mos unde deductus per omne

20 tempus Amazonia securi

21 dextras obarmet, quaerere distuli,

22 nec scire fas est omnia - sed diu

23 lateque victrices catervae

24 consiliis juvenis revictae

25 sensere, quid mens rite, quid indoles

26 nutrita faustis sub penetralibus

27 posset, quid Augusti paternus

28 in pueros animus Nerones.

29 Fortes creantur fortibus et bonis :

30 est in juvencis, est in equis patrum

31 virtus neque inbellem feroces

32 progenerant aquilae columbam ;

33 doctrina sed vim promovet insitam

48

34 rectique cultus pectora roborant ;

35 utcumque defecere mores,

36 indecorant bene nata culpae.

37 Quid debeas, o Roma, Neronibus,

38 testis Metaurum flumen et Hasdrubal

39 devictus et pulcher fugatis

40 ille dies Latio tenebris,

41 qui primus alma risit adorea,

42 dirus per urbis Afer ut Italas

43 ceu flamma per taedas vel Eurus

44 per Siculas equitavit undas.

45 Post hoc secundis usque laboribus

46 Romana pubes crevit et inpio

47 vastata Poenorum tumultu

48 fana deos habuere rectos ;

49 dixitque tandem perfidus Hannibal :

50 "Cervi, luporum praeda rapacium,

51 sectamur ultro quos opimus

52 fallere et effugere est triumphus.

53 Gens, quae cremato fortis ab Ilio

54 jactata Tuscis aequoribus sacra

55 natosque maturosque patres

56 pertulit Ausonias ad urbes,

57 duris ut ilex tonsa bipennibus

58 nigrae feraci frondis in Algido,

59 per damna, per caedis ab ipso

60 ducit opes animumque ferro.

61 Non hydra secto corpore firmior

62 vinci dolentem crevit in Herculem,

63 monstrumve submisere Colchi

64 majus Echioniaeve Thebae.

65 Merses profundo, pulchrior evenit ;

66 luctere, multa proruet integrum

67 cum laude victorem geretque

68 proelia conjugibus loquenda.

69 Carthagini jam non ego nuntios

70 mittam superbos ; occidit, occidit

71 spes omnis et fortuna nostri

72 nominis Hasdrubale interempto.

73 Nil Claudiae non perficient manus,

74 quas et benigno numine Juppiter

75 defendit et curae sagaces

76 expediunt per acuta belli".

O4_5 v.1 Divis orte bonis, optume Romulae

2 custos gentis, abes jam nimium diu ;

3 maturum reditum pollicitus patrum

4 sancto concilio redi.

5 Lucem redde tuae, dux bone, patriae ;

6 instar veris enim voltus ubi tuus

7 adfulsit populo, gratior it dies

8 et soles melius nitent.

9 Ut mater juvenem, quem Notus invido

10 flatu Carpathii trans maris aequora

11 cunctantem spatio longius annuo

12 dulci distinet a domo,

13 votis ominibusque et precibus vocat,

14 curvo nec faciem litore dimovet,

49

15 sic desideriis icta fidelibus

16 quaerit patria Caesarem.

17 Tutus bos etenim rura perambulat,

18 nutrit rura Ceres almaque Faustitas,

19 pacatum volitant per mare navitae,

20 culpari metuit fides,

21 nullis polluitur casta domus stupris,

22 mos et lex maculosum edomuit nefas,

23 laudantur simili prole puerperae,

24 culpam poena premit comes.

25 Quis Parthum paveat, quis gelidum Scythen,

26 quis Germania quos horrida parturit

27 fetus incolumi Caesare ? quis ferae

28 bellum curet Hiberiae ?

29 Condit quisque diem collibus in suis

30 et vitem viduas ducit ad arbores ;

31 hinc ad vina redit laetus et alteris

32 te mensis adhibet deum ;

33 te multa prece, te prosequitur mero

34 defuso pateris et Laribus tuum

35 miscet numen, uti Graecia Castoris

36 et magni memor Herculis.

37 "Longas o utinam, dux bone, ferias

38 praestes Hesperiae ! " dicimus integro

39 sicci mane die, dicimus uvidi,

40 cum sol Oceano subest.

O4_6 v.1 Dive, quem proles Niobea magnae

2 vindicem linguae Tityosque raptor

3 sensit et Trojae prope victor altae

4 Pthius Achilles,

5 ceteris major, tibi miles inpar,

6 filius quamvis Thetidis marinae

7 Dardanas turris quateret tremenda

8 cuspide pugnax.

9 Ille mordaci velut icta ferro

10 pinus aut inpulsa cupressus Euro

11 procidit late posuitque collum in

12 pulvere Teucro ;

13 ille non inclusus equo Minervae

14 sacra mentito male feriatos

15 Troas et laetam Priami choreis

16 falleret aulam ;

17 sed palam captis gravis, heu nefas, heu !

18 nescios fari pueros Achivis

19 ureret flammis, etiam latentem

20 matris in alvo,

21 ni tuis victus Venerisque gratae

22 vocibus divum pater adnuisset

23 rebus Aeneae potiore ductos

24 alite muros.

25 Doctor argutae fidicen Thaliae

26 Phoebe, qui Xantho lavis amne crinis,

27 Dauniae defende decus Camenae,

28 levis Agyieu.

29 Spiritum Phoebus mihi, Phoebus artem

30 carminis nomenque dedit poetae.

31 Virginum primae puerique claris

50

32 patribus orti,

33 Deliae tutela deae, fugacis

34 lyncas et cervos cohibentis arcu,

35 Lesbium servate pedem meique

36 pollicis ictum,

37 rite Latonae puerum canentes,

38 rite crescentem face Noctilucam,

39 prosperam frugum celeremque pronos

40 volvere mensis.

41 Nupta jam dices : "Ego dis amicum,

42 saeculo festas referente luces,

43 reddidi carmen docilis modorum

44 vatis Horati."

O4_7 v.1 Diffugere nives, redeunt jam gramina campis

2 arboribusque comae ;

3 mutat terra vices et decrescentia ripas

4 flumina praetereunt ;

5 Gratia cum Nymphis geminisque sororibus audet

6 ducere nuda choros.

7 Inmortalia ne speres, monet annus et almum

8 quae rapit hora diem.

9 Frigora mitescunt Zephyris, ver proterit aestas,

10 interitura simul

11 pomifer autumnus fruges effuderit, et mox

12 bruma recurrit iners.

13 Damna tamen celeres reparant caelestia lunae :

14 nos ubi decidimus

15 quo pius Aeneas, quo dives Tullus et Ancus,

16 pulvis et umbra sumus.

17 Quis scit an adiciant hodiernae crastina summae

18 tempora di superi ?

19 Cuncta manus avidas fugient heredis, amico

20 quae dederis animo.

21 Cum semel occideris et de te splendida Minos

22 fecerit arbitria,

23 non, Torquate, genus, non te facundia, non te

24 restituet pietas ;

25 infernis neque enim tenebris Diana pudicum

26 liberat Hippolytum,

27 nec Lethaea valet Theseus abrumpere caro

28 vincula Pirithoo.

O4_8 v.1 Donarem pateras grataque commodus,

2 Censorine, meis aera sodalibus,

3 donarem tripodas, praemia fortium

4 Graiorum, neque tu pessuma munerum

5 ferres, divite me scilicet artium

6 quas aut Parrhasius protulit aut Scopas,

7 hic saxo, liquidis ille coloribus

8 sollers nunc hominem ponere, nunc deum.

9 Sed non haec mihi vis, non tibi talium

10 res est aut animus deliciarum egens.

11 Gaudes carminibus ; carmina possumus

12 donare et pretium dicere muneri.

13 Non incisa notis marmora publicis,

14 per quae spiritus et vita redit bonis

15 post mortem ducibus, non celeres fugae

51

16 rejectaeque retrorsum Hannibalis minae,

17 non incendia Carthaginis impiae

18 ejus, qui domita nomen ab Africa

19 lucratus rediit, clarius indicant

20 laudes quam Calabrae Pierides, neque,

21 si chartae sileant quod bene feceris,

22 mercedem tuleris. Quid foret Iliae

23 Mavortisque puer, si taciturnitas

24 obstaret meritis invida Romuli ?

25 Ereptum Stygiis fluctibus Aeacum

26 virtus et favor et lingua potentium

27 vatum divitibus consecrat insulis.

28 Dignum laude virum Musa vetat mori,

29 caelo Musa beat. Sic Jovis interest

30 optatis epulis inpiger Hercules,

31 clarum Tyndaridae sidus ab infimis

32 quassas eripiunt aequoribus rates,

33 ornatus viridi tempora pampino

34 Liber vota bonos ducit ad exitus.

O4_9 v.1 Ne forte credas interitura quae

2 longe sonantem natus ad Aufidum

3 non ante volgatas per artis

4 verba loquor socianda chordis :

5 non, si priores Maeonius tenet

6 sedes Homerus, Pindaricae latent

7 Ceaeque et Alcaei minaces

8 Stesichorive graves Camenae ;

9 nec siquid olim lusit Anacreon,

10 delevit aetas ; spirat adhuc amor

11 vivuntque conmissi calores

12 Aeoliae fidibus puellae.

13 Non sola comptos arsit adulteri

14 crines et aurum vestibus inlitum

15 mirata regalisque cultus

16 et comites Helene Lacaena

17 primusve Teucer tela Cydonio

18 direxit arcu ; non semel Ilios

19 vexata ; non pugnavit ingens

20 Idomeneus Sthenelusve solus

21 dicenda Musis proelia ; non ferox

22 Hector vel acer Deiphobus gravis

23 excepit ictus pro pudicis

24 conjugibus puerisque primus.

25 Vixere fortes ante Agamemnona

26 multi ; sed omnes inlacrimabiles

27 urgentur ignotique longa

28 nocte, carent quia vate sacro.

29 Paulum sepultae distat inertiae

30 celata virtus. Non ego te meis

31 chartis inornatum silebo

32 totve tuos patiar labores

33 inpune, Lolli, carpere lividas

34 obliviones. Est animus tibi

35 rerumque prudens et secundis

36 temporibus dubiisque rectus,

37 vindex avarae fraudis et abstinens

38 ducentis ad se cuncta pecuniae,

52

39 consulque non unius anni,

40 sed quotiens bonus atque fidus

41 judex honestum praetulit utili,

42 rejecit alto dona nocentium

43 voltu, per obstantis catervas

44 explicuit sua victor arma.

45 Non possidentem multa vocaveris

46 recte beatum ; rectius occupat

47 nomen beati, qui deorum

48 muneribus sapienter uti

49 duramque callet pauperiem pati

50 pejusque leto flagitium timet,

51 non ille pro caris amicis

52 aut patria timidus perire.

O4_10 v.1 O crudelis adhuc et Veneris muneribus potens,

2 insperata tuae cum veniet pluma superbiae

3 et, quae nunc umeris involitant, deciderint comae,

4 nunc et qui color est puniceae flore prior rosae

5 mutatus Ligurinum in faciem verterit hispidam,

6 dices, heu, quotiens te speculo videris alterum :

7 "Quae mens est hodie, cur eadem non puero fuit,

8 vel cur his animis incolumes non redeunt genae ?"

O4_11 v.1 Est mihi nonum superantis annum

2 plenus Albani cadus, est in horto,

3 Phylli, nectendis apium coronis,

4 est hederae vis

5 multa, qua crinis religata fulges,

6 ridet argento domus, ara castis

7 vincta verbenis avet immolato

8 spargier agno ;

9 cuncta festinat manus, huc et illuc

10 cursitant mixtae pueris puellae,

11 sordidum flammae trepidant rotantes

12 vertice fumum.

13 Ut tamen noris quibus advoceris

14 gaudiis, Idus tibi sunt agendae,

15 qui dies mensem Veneris marinae

16 findit Aprilem,

17 jure sollemnis mihi sanctiorque

18 paene natali proprio, quod ex hac

19 luce Maecenas meus adfluentis

20 ordinat annos.

21 Telephum, quem tu petis, occupavit

22 non tuae sortis juvenem puella

23 dives et lasciva tenetque grata

24 compede vinctum.

25 Terret ambustus Phaethon avaras

26 spes et exemplum grave praebet ales

27 Pegasus terrenum equitem gravatus

28 Bellerophontem,

29 semper ut te digna sequare et ultra

30 quam licet sperare nefas putando

31 disparem vites. Age jam, meorum

32 finis amorum

33 (non enim posthac alia calebo

34 femina), condisce modos, amanda

53

35 voce quos reddas ; minuentur atrae

36 carmine curae.

O4_12 v.1 Jam veris comites, quae mare temperant,

2 inpellunt animae lintea Thraciae,

3 jam nec prata rigent nec fluvii strepunt

4 hiberna nive turgidi.

5 Nidum ponit, Ityn flebiliter gemens,

6 infelix avis et Cecropiae domus

7 aeternum opprobrium, quod male barbaras

8 regum est ulta libidines.

9 Dicunt in tenero gramine pinguium

10 custodes ovium carmina fistula

11 delectantque deum, cui pecus et nigri

12 colles Arcadiae placent.

13 Adduxere sitim tempora, Vergili ;

14 sed pressum Calibus ducere Liberum

15 si gestis, juvenum nobilium cliens,

16 nardo vina merebere.

17 Nardi parvus onyx eliciet cadum,

18 qui nunc Sulpiciis adcubat horreis,

19 spes donare novas largus amaraque

20 curarum eluere efficax.

21 Ad quae si properas gaudia, cum tua

22 velox merce veni ; non ego te meis

23 inmunem meditor tinguere poculis,

24 plena dives ut in domo.

25 Verum pone moras et studium lucri,

26 nigrorumque memor, dum licet, ignium

27 misce stultitiam consiliis brevem :

28 dulce est desipere in loco.

O4_13 v.1 Audivere, Lyce, di mea vota, di

2 audivere, Lyce : fis anus et tamen

3 vis formosa videri

4 ludisque et bibis inpudens

5 et cantu tremulo pota Cupidinem

6 lentum sollicitas. Ille virentis et

7 doctae psallere Chiae

8 pulchris excubat in genis.

9 Inportunus enim transvolat aridas

10 quercus et refugit te quia luridi

11 dentes, te quia rugae

12 turpant et capitis nives.

13 Nec Coae referunt jam tibi purpurae

14 nec cari lapides tempora, quae semel

15 notis condita fastis

16 inclusit volucris dies.

17 Quo fugit venus, heu, quove color, decens

18 quo motus ? quid habes illius, illius,

19 quae spirabat amores,

20 quae me surpuerat mihi,

21 felix post Cinaram notaque et artium

22 gratarum facies ? sed Cinarae brevis

23 annos fata dederunt,

24 servatura diu parem

25 cornicis vetulae temporibus Lycen,

26 possent ut juvenes visere fervidi

54

27 multo non sine risu

28 dilapsam in cineres facem.

O4_14 v.1 Quae cura patrum quaeve Quiritium

2 plenis honorum muneribus tuas,

3 Auguste, virtutes in aevum

4 per titulos memoresque fastus

5 aeternet, o qua sol habitabilis

6 inlustrat oras, maxime principum ?

7 quem legis expertes Latinae

8 Vindelici didicere nuper

9 quid Marte posses. Milite nam tuo

10 Drusus Genaunos, inplacidum genus,

11 Breunosque velocis et arcis

12 Alpibus inpositas tremendis

13 dejecit acer plus vice simplici.

14 Major Neronum mox grave proelium

15 conmisit immanisque Raetos

16 auspiciis pepulit secundis,

17 spectandus in certamine Martio,

18 devota morti pectora liberae

19 quantis fatigaret ruinis,

20 indomitas prope qualis undas

21 exercet Auster Pleiadum choro

22 scindente nubes, inpiger hostium

23 vexare turmas et frementem

24 mittere equum medios per ignis.

25 Sic tauriformis volvitur Aufidus,

26 qui regna Dauni praefluit Apuli,

27 cum saevit horrendamque cultis

28 diluviem meditatur agris,

29 ut barbarorum Claudius agmina

30 ferrata vasto diruit impetu

31 primosque et extremos metendo

32 stravit humum sine clade victor,

33 te copias, te consilium et tuos

34 praebente divos. Nam tibi quo die

35 portus Alexandrea supplex

36 et vacuam patefecit aulam,

37 Fortuna lustro prospera tertio

38 belli secundos reddidit exitus

39 laudemque et optatum peractis

40 imperiis decus adrogavit.

41 Te Cantaber non ante domabilis

42 Medusque et Indus, te profugus Scythes

43 miratur, o tutela praesens

44 Italiae dominaeque Romae ;

45 te fontium qui celat origines

46 Nilusque et Hister, te rapidus Tigris,

47 te beluosus qui remotis

48 obstrepit Oceanus Britannis,

49 te non paventis funera Galliae

50 duraeque tellus audit Hiberiae,

51 te caede gaudentes Sygambri

52 conpositis venerantur armis.

O4_15 v.1 Phoebus volentem proelia me loqui

2 victas et urbis increpuit lyra,

55

3 ne parva Tyrrhenum per aequor

4 vela darem. Tua, Caesar, aetas

5 fruges et agris rettulit uberes

6 et signa nostro restituit Jovi

7 derepta Parthorum superbis

8 postibus et vacuum duellis

9 Janum Quirini clausit et ordinem

10 rectum evaganti frena licentiae

11 injecit emovitque culpas

12 et veteres revocavit artes

13 per quas Latinum nomen et Italae

14 crevere vires famaque et imperi

15 porrecta majestas ad ortus

16 solis ab Hesperio cubili.

17 Custode rerum Caesare non furor

18 civilis aut vis exiget otium,

19 non ira, quae procudit enses

20 et miseras inimicat urbis.

21 Non qui profundum Danuvium bibunt

22 edicta rumpent Julia, non Getae,

23 non Seres infidique Persae,

24 non Tanain prope flumen orti.

25 Nosque et profestis lucibus et sacris

26 inter jocosi munera Liberi

27 cum prole matronisque nostris

28 rite deos prius adprecati,

29 virtute functos more patrum duces

30 Lydis remixto carmine tibiis

31 Trojamque et Anchisen et almae

32 progeniem Veneris canemus.