Author
gandrade-tanya
View
238
Download
0
Embed Size (px)
7/28/2019 Microbiologia Dos Alimentos Introducao
1/27
INTRODUO A MICROBIOLOGIADOS ALIMENTOS
7/28/2019 Microbiologia Dos Alimentos Introducao
2/27
INTRODUO A MICROBIOLOGIA DOSALIMENTOS
CONCEITO:
A microbiologia dos alimentos a parte damicrobiologia que trata dos processos em que osmicroorganismos influenciam nas caractersticasdos produtos de consumo alimentcio humano ouanimal.
A microbiologia dos alimentos, por conseqncia,engloba aspectos da ecologia microbiana e debiotecnologia para a produo.
7/28/2019 Microbiologia Dos Alimentos Introducao
3/27
ASPECTOS HISTRICOS.
No Inicio, a alimentao era baseada nosabundantes recursos da natureza.
O homem passou a plantar, criar animais eproduzir seus alimentos.
Com o surgimento dos alimentos preparadosdoenas transmitidas devido a deteriorao(conservao inadequada).
7/28/2019 Microbiologia Dos Alimentos Introducao
4/27
ASPECTOS HISTRICOS.
Na idade mdia morte por Ergotismointoxicao aguda por ingesto de cereais
contaminados por fungos.Importncia da limpeza e higiene na produo dos
alimentos sculo XIII.Inspeo de carnes em abatedouros de animais.Luis Pasteur teorizou a importncia dos
microorganismos nos alimentos.
7/28/2019 Microbiologia Dos Alimentos Introducao
5/27
Importncia dosMicroorganismos nos Alimentos.
Classificao:
Microorganismos como agentes dedeteriorao dos alimentos.
Microorganismos como agentespatognicos transmitidos por
alimentos.Microorganismos como produtores dealimentos.
7/28/2019 Microbiologia Dos Alimentos Introducao
6/27
Microorganismos como agentes de
deteriorao dos alimentos
Alimento deteriorado: So aqueles danificados poragentes microbiolgicos, qumicos ou fsicos de
modo que seja inaceitvel para o consumo humano.Aproximadamente 20% das frutas e dos vegetais
coletados so perdidos por deteriorao microbianaproduzida por aproximadamente 250 doenas de
mercado.
7/28/2019 Microbiologia Dos Alimentos Introducao
7/27
Microorganismos como agentes dedeteriorao dos alimentos
Os agentes causadores de deteriorao podem serbactrias, fungos e leveduras; sendo as bactrias e osfungos os mais importantes.
As carnes so os alimentos mais facilmentedeteriorados.
Durante o processo da deteriorao selecionado uma
populao ou tipo predominante de microorganismos.
7/28/2019 Microbiologia Dos Alimentos Introducao
8/27
Microorganismos como agentes dedeteriorao dos alimentos
Cada tipo de alimento deteriora-se pela ao de umtipo de concreto de microorganismo.
De todos os microorganismos presentes em umalimento, s alguns so capazes de se multiplicar
ativamente no alimento resultando em uma seleo.
7/28/2019 Microbiologia Dos Alimentos Introducao
9/27
Resistncia a colonizao de umalimento.
Existem uma srie dos fatores que "dirigem esta seleo:a) Fatores intrnsecos:
Constituem os derivados da composio do alimento: Quantidadede gua, pH, nutrientes, agentes antimicrobianos naturais, interaoentre microorganismos etc.b) Tratamentos tecnolgicos:
Fatores que modificam a flora inicial em conseqncia deprocessamento do alimento: uso de radiao, oxido de etileno etc.C) Fatores extrnsecos:
Derivados das condies fsicas do ambiente em que se armazenao alimento: temperatura ambiental,umidade, atmosfera de O2 e CO2.
7/28/2019 Microbiologia Dos Alimentos Introducao
10/27
Fatores intrnsecos
Quantidade de gua: o microorganismo necessita degua para sua sobrevivncia. (metabolismo emultiplicao.)
Acidez (pH): a maioria das bactrias se desenvolvemem pH em torno de 6,5 a 7,5.Algumas em pH acido, como as bactrias lcticas.
Bactrias patognicas em pH em torno de 7,0.Fungos e leveduras varivel.
7/28/2019 Microbiologia Dos Alimentos Introducao
11/27
7/28/2019 Microbiologia Dos Alimentos Introducao
12/27
7/28/2019 Microbiologia Dos Alimentos Introducao
13/27
Fatores intrnsecos
Composio Qumica:
gua, fonte de energia, fonte de nitrognio, vitaminas e
sais maneirais Deve estar disponvel para multiplicaomicrobiana.
Fonte de Energia:
Aucares, lcoois e aminocidos,Amido, celulose.Lipdeos.
7/28/2019 Microbiologia Dos Alimentos Introducao
14/27
Fatores intrnsecos
Fonte de nitrognio:Aminocidos,Nucleotdeo, peptdeo.
Vitaminas:Complexo B.Biotina e acido pantatnico.
Minerais:Sdio, potssio, clcio, magnsio, ferro, cobre, zinco etc..
7/28/2019 Microbiologia Dos Alimentos Introducao
15/27
Fatores intrnsecos
Fatores antimicrobianos Naturais:Mantm a estabilidade de alguns alimentos contra ataques de
microorganismos, retardando ou inibindo a multiplicao
bacteriana.Condimentos: leos essncias (eugenol no cravo, alicina noalho, isotimol no organo etc..)Ovo: A clara contem diversos agente antimicrobianos
(lisozima,avidina etc..) alem do pH desfavorvel a
multiplicao (9 a 10).Leite do gado: Contem substancias antimicrobianas naturais,
especificas e inespecficas ( Imunoglobulinas, fatorcomplemento, macrfagos e linfcitos)
7/28/2019 Microbiologia Dos Alimentos Introducao
16/27
Fatores intrnsecos
Estruturas biolgicas que funcionam
como barreira mecnicas parapenetrao de microorganismos. Ex:casca de nozes, frutas e ovos.
7/28/2019 Microbiologia Dos Alimentos Introducao
17/27
Fatores intrnsecos
Interaes entre microorganismos:Produo de metablitos. Ex bactrias lcticas.( pH), certas
leveduras ( pH)
Estreptococos e lactobacilos
produzem gua oxigenada que inibidor para muitas bactrias.Muitos microorganismos produzem substancias bactericidas (bacteriocinas)Excluso competitiva. Ex: Usado no controle de
contaminao de aves por patgenos como Salmonella eCampylobacter.
7/28/2019 Microbiologia Dos Alimentos Introducao
18/27
Fatores Extrnsecos
Temperatura Ambiental:
Os microorganismos podem se multiplicar em umafaixa que varia de -35C a 90C.
Microorganismos psicrfilos (0C a 20CMicroorganismos mesfilos (05C a 50C)Microorganismos termfilos (35C a 90C)
7/28/2019 Microbiologia Dos Alimentos Introducao
19/27
Fatores Extrnsecos
Umidade Relativa do Ambiente:H necessidade de uma certa concentrao de gua para
multiplicao do microorganismo.Composio Gasosa do ambiente:Aerbios, anaerbios, microaerfilos e anaerbios
facultativos.
Atmosfera com 10% de CO2.Monxido de carbono, xido nitroso etc..
7/28/2019 Microbiologia Dos Alimentos Introducao
20/27
Fatores Extrnsecos
Composio Gasosa do ambiente:
Microorganismos aerbios: requerem oxignio para suamultiplicao. Ex: Bolores, leveduras oxidativas e bactrias(Pseudomonas, Moraxella etc..)Microorganismos anaerbios: no requerem oxignio para sua
multiplicao. Ex: Clostridium.Microorganismos anaerbios facultativos. Crescem tanto na
ausncia como na presena de oxignio. Ex: Enterobactrias.Microorganismos microaerfilos: Crescem em pequena
concentrao de oxignio (+/- 10 %) Ex: Lactobacilos eEstreptococos.
7/28/2019 Microbiologia Dos Alimentos Introducao
21/27
Fatores Extrnsecos
Compostos qumicos adicionados aosalimentos (conservadores)
Tratamentos tecnolgicos.
7/28/2019 Microbiologia Dos Alimentos Introducao
22/27
Microorganismos como agentespatognicos transmitidos por alimentos.
As patologias associados transmisso alimentarpodem ser de dois tipos:As infeces alimentares, produzidas pelo ingesto de
microorganismos.Intoxicaes alimentares, produzidos em conseqncia daingesto de toxinas bacterianas produzidas pormicroorganismos presentes nos alimentos.Em determinados casos, pode se produziralergias alimentares
causadas pela presena de microorganismos somente.
7/28/2019 Microbiologia Dos Alimentos Introducao
23/27
Microorganismos como agentespatognicos transmitidos por alimentos.
Em qualquer caso, para que se instale umatoxinfeco necessrio que o microorganismo
produza:
a) Nmero suficiente para colonizar o intestinob) Nmero suficiente para intoxicar o intestino.c) Quantidades significativas de toxina.
7/28/2019 Microbiologia Dos Alimentos Introducao
24/27
Microorganismos como agentespatognicos transmitidos por alimentos.
Mecanismos de Defesa:Acidez estomacal.Enzimas digestivas.Mucosa intestinal (barreira mecnica)cidos biliares.Motilidade intestinal.Floral normal intestinal.Imunidade inespecifica (fagcitos, sistema
complemento) e especifica ( humoral e celular)
7/28/2019 Microbiologia Dos Alimentos Introducao
25/27
Microorganismos como agentespatognicos transmitidos por alimentos.
Microorganismos que pode causar infeco eintoxicaes:Bactrias gram positivas.
Bactrias gram negativas.Fungos produtores de micotoxinas.Vrus.
OBS: Alem do mecanismos de defesa, os microorganismosprecisam encontrar condies fsicas ideais para suamultiplicao.
7/28/2019 Microbiologia Dos Alimentos Introducao
26/27
Microorganismos comoprodutores de alimentos.
Desde os tempos histricos mais remotos so utilizadosmicroorganismos para produzir alimentos.
Os processos microbianos causam alteraes nos alimentos
que lhes conferem mais resistncia a deteriorao oualgumas caractersticas organolpticas (sabor, textura, etc..)mais desejvel.
Neste grupo esto todos os microorganismos utilizados nafabricao de alimentos fermentados: queijo, vinhos, pes,iogurtes, manteiga etc..
7/28/2019 Microbiologia Dos Alimentos Introducao
27/27
Microorganismos comoprodutores de alimentos.
Fontes de contaminao dos alimentos:Solo e gua.
Plantas.Utenslios.Trato intestinal do homem e animais.Manipuladores de alimentos.Rao animal.Pele dos animais.Ar e p.