Click here to load reader
View
157
Download
0
Embed Size (px)
MIOHEt
POHEUX - M1CHE'L FIOHANl'
,
A
A
HISTORIA DAS CIENCIAS
,-0/' . ~"+ o
Llbrairlo f'r~1)9qlllJ>lllllpero, Parill, 1969 Editorial Estampa, Lda., Lisboa, 1971Para11
1971 EOITOfllAL ESTAMp LISBOA
flngul!.
portuguesa
TITULO 00 ORIGINAL SUR l'HISTOIRE
NDICE
pes
SOl ENCES
9 1117 19
20 41 55
59
o problema da histria das cincias
6399 109 109131 131
Nota: De Galileu a Duhem . A ideia de uma histria das cincias O conceito de recorrncia , . A utilizao do conceito de recorrncia Anlise de um exemplo ."
159TRAOUCAO
DEFRANCISCO BAIR,RAO
Jeall-Sylvain Bai1ly: extracto do Prefcio de Bistoire de l'Astrorwmie Anciel1ne depuis son origine jusqtt' l'tablissement de l'cole d'Alexanl.lrie00' , '0 0
161
7
B. Auguste Comte: extractos de L'Histoire d'une Sdence est autre chose que l'expos de cette scimce selon [,Ordre Historique '" '" C. Gaston Bachelard: extracto de L'ActUCllt de l'Histoire des Sciences , '" '" D. Gaston Bachelard: extracto. de Le Matrialisme Ratioltlwl '" E. Jean Cavailles: extracto de Les Mathmatiques sont UI1 devenir '" '" '" F. Dedekind: extracto da sm\ correspondnciaCOm
165 111 179 181
Upschitz
'"
o
'"
'"
185
de circunstlncias alheias nossa vonnos possvel publicar a lio que F. Regno dia 26 de Fevereiro de 1968 sob o um corte epistemolgico'/, no quade Filosofia para homens de cincia. de M. Pcheux, que publicamos a seguir, problema il1dependente, que necessita ser referido a alguns elementos tericos por F. Regnault. P1'Opomos pois aprelugar as seguintes definies precuja completa justificao obrigaria' a exposio. Teoria.
8
9
Ihistrico da formao da fsica cien~ chamaremos corte episteroolgico o ponto regresso (segundo a expresso de F. Rega partir do qual esta cincia comea. histrico pode situmt~se nos trabalhos sobre a queda dos corpos. Com efeito a deles torna-se de facto impossvel retomar as fsicas e cosmolgicas aristotlicas e esCOPor outro lado, a elaborao dos conceitos (velocidade instantnea, acelerao) e mate(clculo infinitesimal) que exige a prpria dos enunciados dinmicos de Galileu, de facto necessria (1). sua funo social essencialmente de distrair certas classes da sociedade atravs do espanto que provocam (os Prncipes e os Grandes da Terra para comear, em seguida a Burguesia): as bengalas, os carrilhes, os molinetes elctricos, ete., so viSIvelmente brinquedos; a garrafa de Leydee a mquina electrosttica surgem como os acessrios in30
Aqui (na electricidade) vemos o curso da Nana aparncia totalmente invertido nas fundamentais, e por causas que parepouco considerveis. E no s6 os maiores so produto de causas pouco considemas ainda daquelas com as quais parece terem qualquer ligao ... Aqui, v-se um pede metal frio, ou mesmo a gua ou o lanarem fortes fascas de fogo, a ponto incendiarem vrias substncias inflamveis.(Priestley, Histoire de l'Electricit, 1771.)
abade de Mangin, citado por Bachelard, aduz lado:{(A electricidade parece englobar nela todas as; vantagens da fbula. do conto, da magia, do romance, do cmico ou do trgico. (ln Bachelard, La Formation de l'Esprit Scien.tique, p. 35.)
31
HISTRIA
DAS CltiNCIAS
Donde:~ .. s efeitos tragicmicos da electricidade.edo O magnetismo nos domnios da poltica, da moral e da religio,
COl1tentamo-nosaqui, em evocar alguns exemplos engraados que devem ser lidos como sintomas de'llmainterdependncia ideolgica real entre toda a Filosofia da Natureza do sculo XVIII e as teorias polticas, morais e religiosas do sculo XIX (grosseiramente: a relao de Schelling a Hegel) (1). Exemplo com conotaes polticas. Experincia do quadro mgico do rei e dos conjurados (B. FrankHn): Peguem num grande retrato gravado, com moldura e vidro, como por exemplo o do Rei (que Deus o abenoe).)) . Fra,nkHn explica ento como transformar o quadro de maneira a que funcione como um condensador. Feito isto acrescenta: ~1 Segu rem o quadro horizontalmente pela parte superior e coloquem na cabea do rei uma pequena coroa dourada err1vel. Ento, se o quadro estiver moderadamente e1ectrizado, todo aquele que segurar o quadro com uma mo e tentar retirar a coroa com a outra receber uma como