Tarefas e destrezas comunicativas LIBRO · 2020. 3. 20. · FICHA 4. O son R suave e o son R forte Pronuncia estas palabras e indica en cales soa o R suave e en cales o R forte. •

Tarefas e destrezas comunicativas LIBRO

PARA O PROFESORADO

O libro para o profesorado Lingua +, para 3.º de primaria, é unha obra colectiva concibida, deseñada e creada no Departamento de Edicións Educativas de Santillana Educación, S. L. / Edicións Obradoiro, S. L., dirixido por Teresa Grence Ruiz e Ana María Guerra Cañizo.

Na súa elaboración participou o seguinte equipo:

Rafael Fortes Otero Luísa March Soler Xavier Molina Martí Xosé Luís Navarro Peiró Roxelio Sarriá Batlle Afonso Toimil Castro ILUSTRACIÓN Erica Salcedo

EDICIÓN Luísa March Soler Xosé Luís Navarro Peiró Afonso Toimil Castro

DIRECCIÓN DO PROXECTOAna María Guerra Cañizo

DIRECCIÓN E COORDINACIÓN EDITORIAL DE PRIMARIAMaite López-Sáez Rodríguez-Piñero

PRIMARIA3

2

Índice

Presentación do proxecto . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5

Materiais do proxecto . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6

Táboa de contidos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 8

Competencias clave . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10

Proposta de secuenciación de contidos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 12

COMUNICACIÓN ORAL

Suxestións didácticas

Presentación . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 19

Propostas específicas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20

Actividades e xogos . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24

Páxinas web . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24

Transcricións das gravacións . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27

Material complementario para a ensinanza individualizada

Adiviñas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36

Láminas para falar . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 39

COMPETENCIA LECTORA


Presentación . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49



Páxinas web . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 58

3

ÍNDICE


Suxestións de lectura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 60

Fichas de competencia lectora . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64

Fichas con lecturas dramatizadas . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 80

ESCRITURA


Presentación . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 87



Páxinas web . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 94


Soportes de escritura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 97

Prácticas de escritura . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 107

OBRADOIROS

Presentación . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 123

Obradoiro de vocabulario . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 124

Obradoiro de gramática . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 128

Obradoiro de ortografía . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 132


Fichas de vocabulario . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 140

Fichas de gramática . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 148

Fichas de ortografía . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 164

Banco de ditados . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 180

AVALIACIÓN

Tratamento da avaliación no proxecto . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 187

Rúbrica para a avaliación da expresión oral . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 188

Probas de avaliación . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 192

Criterios de avaliación e estándares de aprendizaxe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 232

Solucións . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 250

Rexistro de cualificacións . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 256

INTELIXENCIAS MÚLTIPLES

Tratamento das intelixencias múltiples na área de Lingua . . . . . . . . . . . . . . . . . 261

5

PRESENTA

CIÓ

N

Presentación do proxecto

Os nenos e as nenas viven inmersos nun mundo dinámico e moi complexo. O rápido desenvolvemento das tecnoloxías, a cantidade de información, a globalización… crearon un modelo de sociedade que presenta retos novos e estimulantes para o profesorado.

A cultura da imaxe reduciu a capacidade de escoita do alumnado. Cada vez cústalles máis manter a atención nunha mensaxe durante moito tempo, xa que a maioría dos estímulos que reciben son brevísimos, rápidos, en consonancia cun mundo en cambio continuo. Ademais, a sociedade demanda cidadáns competentes, flexibles e activos, capaces de colaborar cos demais e de adaptarse ás novidades.

Todo isto supón a necesidade de explorar metodoloxías novas nas aulas, para substituír o modelo de ensinanza tradicional por outro máis dinámico e cooperativo. Un novo xeito de ensinar e de aprender en que o libro de texto ten que ser un instrumento flexible e aberto.

Santillana/Obradoiro, consciente do seu compromiso coa vangarda educativa, creou o proxecto , que constitúe un material didáctico moi eficaz para o ensino activo. O proxecto adáptase ás preferencias de cada docente e permite atender con facilidade a diversidade do alumnado.

Para cada curso, dispón de diversos elementos cos que o profesorado poderá deseñar o traballo na aula dunha maneira persoal e creativa:

– O libro do alumno, que presenta unha organización innovadora en bloques de contidos para favorecer a flexibilidade.

– O libro para o profesorado, moi rico en suxestións, recursos e material complementario fotocopiable.

– A caixa de material da aula, que permite traballar colectivamente diferentes aspectos da lingua dun xeito lúdico e manipulable.

– O LibroMedia, con recursos e actividades dixitais.

é un material esencialmente comunicativo e funcional; por iso, os aspectos conceptuais da lingua quedan ao servizo das habilidades e destrezas lingüísticas. O obxectivo é que o alumnado aprenda a comunicarse mellor en calquera situación, por complexa que sexa. Este dominio da competencia lingüística repercutirá positivamente no seu desenvolvemento persoal e social, e tamén nunha mellora da aprendizaxe no resto das áreas curriculares.

En definitiva, é un proxecto actual e innovador, que facilita a tarefa docente e esperta nos nenos e nas nenas o interese por aprender.

6

OB

RAD

OIRO

DE O

RTOG

RAFÍA

7

FICHA 4. O son R suave e o son R forte

Pronuncia estas palabras e indica en cales soa o R suave e en cales o R forte.

• río • serea • altura

• Israel • repolo • cigarra

• corda • carro • area

O son R suave escríbese sempre con r: mural, parede, cárcere, carteira…

O son R forte pódese escribir con r ou con rr.

– Escríbese r ao principio de palabra e despois de consoante: roupa, enriba…

– Escríbese rr entre vogais: ferro, terra…

COMPROBA O QUE SABES

1 Cal é a palabra intrusa de cada grupo? Reflexiona e copia o resto no teu caderno.

TEÑEN O SON R SUAVE feira mariñeiro porta tenro araña

TEÑEN O SON R FORTE ritmo curral cara israelí rato

2 Copia o texto no caderno coa palabra que conteña o son R suave.

Unha parada no camiño

Miro Roque achegouse á ribeira beira

do encoro arroio . Sentou á sombra dun salgueiro e tomou

un aperitivo roscón antes de continuar polo carreiro sendeiro

que o levaba á súa casa. Aínda tiña unha boa camiñada

e non debía enredar despistarse .

Resolve a actividade ti só. Despois, le a información do cadro. Respondiches

correctamente?

ES0000000118666 121408_06_ORTOGRAFIA_93298.indd 179 02/03/2020 9:50:00

OB

RAD

OIRO

DE G

RAM

ÁTICA

1

1 Localiza os substantivos do texto e clasifícaos segundo o que nomean.

Un debuxo de primeira

Á miña irmá encántalle debuxar. Sempre anda co lapis e co caderno de arriba para abaixo. Tanto che debuxa un cabalo coma unha bolboreta. Hoxe fixo un debuxo do can dos veciños mentres xogaba co fillo máis novo. Mira que ben lle quedou!

PERSOAS

ANIMAIS

COUSAS

2 Escribe nomes propios de persoas, animais e lugares que coñezas.

Lembra que os substantivos propios se escriben sempre con maiúscula inicial.

DEPORTISTAS

ANIMAIS

CIDADES

PAÍSES

FICHA 1. O substantivo

Copia a palabra de cada parella que nomea unha persoa, un animal ou unha cousa.

• rato / escribir • Uxío / antes

• doutora / falar • veloz / lapis

Os substantivos son as palabras que nomean persoas, animais ou cousas.

Os substantivos poden ser comúns ou propios. Os substantivos comúns nomean calquera persoa, animal ou cousa; os substantivos propios, nomean unha persoa, un animal ou unha cousa concreta.

Os substantivos teñen xénero, que pode ser masculino ou feminino. Os substantivos masculinos poden levar diante o, os, un, uns e os femininos a, as, unha, unhas.

Os substantivos teñen número, que pode ser singular ou plural. Os substantivos en singular nomean unha soa persoa, animal ou cousa. Os substantivos en plural nomean máis dunha persoa, animal ou cousa.

REFLEXIONA E APRENDE

ES0000000118666 121408_05_GRAMATICA_93295.indd 155 02/03/2020 9:50:40

OB

RAD

OIRO

DE VO

CA

BU

LARIO

3

FICHA 2. Sinónimos e antónimos

1 De que dous xeitos se pode dicir cada cousa? Copia e completa coas palabras do recadro que corresponda.

lentes • feiticeiro • soberana • coche • raíña • anteollos • bruxo • automóbil

Pódese dicir ou .

Pódese dicir ou .

Pódese dicir ou .

Pódese dicir ou .

2 Substitúe por un sinónimo a palabra destacada.

• Non te achegues moito á fogueira.

• Tes que retirar a pota do lume.

• Aquel problema foi fácil de resolver.

• Conserven o billete ata o final do traxecto.

Agora, substitúe a palabra destacada por outro sinónimo diferente. Usa o dicionario se o precisas.

Fíxate nas palabras propostas e indica se significan o mesmo ou o contrario ca contento.

• feliz • satisfeito • infeliz

• triste • descontento • alegre

• insatisfeito • apesarado • ledo

As palabras que teñen o mesmo significado ou un moi parecido son sinónimas.

As palabras que teñen significados contrarios son antónimas.

contento

REFLEXIONA E APRENDE

sacar

boleto

doado

cacharela

ES0000000118666 121408_04 VOCABULARIO_93292.indd 139 02/03/2020 9:48:53

Materiais do proxecto

O proxecto de 3.º curso está composto polos seguintes elementos:

+ Libro do alumno, estruturado en dúas grandes partes: os bloques de tarefas e os obradoiros. Nos tres bloques de tarefas trátanse os aspectos principais da competencia lingüística que se desenvolven na área de Lingua: Comunicación oral, Competencia lectora e Escritura. Nos obradoiros ofrécense fichas que serven de complemento ás tarefas: no Obradoiro de vocabulario inclúense actividades para traballar os contidos léxicos e semánticos fundamentais, no Obradoiro de gramática preséntanse aspectos gramaticais esenciais e no Obradoiro de ortografía trabállanse as normas ortográficas básicas.

3Tarefas e destrezas comunicativas

Tare

fas

e de

stre

zas

com

unic

ativ

asPRIMARIA

3

13/02/2020 8:38:10

No libro do alumnado, despois dos bloques de Comunicación oral, Competencia lectora e Escritura, ofréncense uns modelos de axuda para realizar algunhas actividades. Eses mesmos modelos están dispoñibles neste libro a tamaño A4 para que llelos poida fotocopiar; deste xeito, poderán escribir neles.

ESCRITU

RA

TAREFA 3. Escribir unha autobiografía

Sabedes que? Na miña clase pensamos escribir as nosas autobiografías, é dicir, explicar cada un brevemente as cousas máis importantes que lle pasaron na vida para coñecernos mellor. Verdade que é unha boa idea? Podédelo facer vós tamén!

1 Cal destes textos cres que pertence a unha autobiografía? Le e copia a resposta que te convenza máis.

• O texto autobiográfico é o texto A, porque Mateo explica cousas da súa vida: como é a súa familia, onde estuda e que lle gusta facer.

• O texto autobiográfico é o texto B, porque Iria explica de xeito ordenado os feitos máis importantes da súa vida e indica o momento en que se produciron.

AOla! Chámome Mateo e teño nove anos. Meus pais chámanse Alberte e Clara. Teño un irmán máis vello que se chama Xoán e unha irmá pequena que se chama Alba. Os tres estudamos no colexio López Ferreiro. As miñas afeccións son ler, os videoxogos e xogar

ao baloncesto. Tamén me gusta moito cantar. Moitas veces practico no meu cuarto, para memorizar as letras das miñas cancións favoritas.

BChámome Iria Ferro Parga e nacín o 3 de xullo do ano 2010 nunha vila da provincia da Coruña. No ano 2014 naceu meu irmán Uxío, con quen me levo moi ben. Aquel mesmo ano, comecei no colexio A Xunqueira, onde aínda continúo estudando.O día que fixen seis anos, meus pais regaláronme un xogo de maxia. Desde aquela, non deixei de practicar.

Este ano apunteime á escola de maxia Novos Magos. Fíxeno porque, de grande, gustaríame ser maga.

5

ES0000000118666 121408_03_ ESCRITURA_93297.indd 113 02/03/2020 9:50:36

CO

MPETEN

CIA

LECTO

RA • C

ON

TO PO

PULA

R

TAREFA 6

O camelo perdido

Unha vez, un vello moi sabio ía camiñando polo deserto. Marchaba pouco e pouco mirando fixamente o camiño. Ás veces paraba, baixaba a cabeza e movíaa como respondendo un pensamento.

De súpeto, viu que se aproximaban dúas persoas. Eran dous comerciantes que tiñan cara de preocupación. Cando chegaron ao seu lado, o sabio preguntoulles:

–Que vos pasa, bos comerciantes? Seica perdestes un camelo?

–Si. Como o sabes? –dixeron eles, estrañados.Pero o vello, en lugar de responder, continuou

preguntando: –É un camelo que coxea da pata dereita de diante?–En efecto –confirmaron os comerciantes.–E que leva unha carga de mel e millo? –insistiu

o vello sabio.–Si, xustamente! Ese é o noso camelo. Onde vai?

–preguntaron os comerciantes esperanzados.–Non teño nin idea –respondeu o sabio

tranquilamente–. Non vin un camelo así na miña vida.

O texto que vas ler a continuación é un conto popular. Os contos populares son narracións sinxelas, de autoría descoñecida, que se transmitiron oralmente ao longo do tempo. Moitas veces, os contos populares achegan algún tipo de ensinanza.

O conto que vas ler nesta tarefa está protagonizado por un vello sabio moi observador que se atopa no deserto con dous comerciantes.

Le o título, pensa e contesta: Que cres que vai pasar?

15

ES0000000118666 121408_02_COMP_LECTORA_93291.indd 55 02/03/2020 9:51:21

5

CO

MU

NIC

ACIÓ

N O

RAL

TAREFA 3. Describir unha persoa

1 Por parellas, xogade a descubrir o personaxe secreto.

• Elixe un personaxe e anota o nome nun papel sen que a compañeira ou o compañeiro o vexa.

• Intenta descubrir o personaxe que escolleu a compañeira ou o compañeiro

facéndolle preguntas ás que só poderá responder con SI ou NON.

Gaña quen adiviñe o personaxe escollido facendo menos preguntas.

ANTÓN CLAUDIA BREIXO LUCÍA

ALDARA GUILLERME MARIÑA XOAQUÍN

2 Que outras informacións serven para describir fisicamente unha persoa? Copia e comenta coa clase.

• Se é alta, baixa, delgada, forte...

• O lugar onde vive.

• A maneira como vai vestida.

• A idade que ten.

• Os seus gustos e preferencias.

É rapaz ou rapaza?

Como ten o pelo: roxo, moreno, rubio,

curto, longo, rizo, liso...?

Ten a pel clara ou morena? De que cor son os ollos:

azuis, negros, verdes, castaños...?

Ten bigote, coleta, lentes, barba...?

ES0000000118666 121408_01_COMUNICACION_ORAL_93293.indd 13 02/03/2020 9:49:43

7

MATERIA

IS DO

PROXEC

TO

+ Libro para o profesorado, con formulacións metodolóxicas novas que se basean principalmente nun enfoque máis funcional da aprendizaxe, centrado nas destrezas comunicativas básicas (falar, escoitar, ler e escribir). Neste sentido, inclúese un compendio de actividades individuais e colectivas, xogos e páxinas web, que permiten facer da lingua un elemento diferente e divertido, co obxectivo de aumentar a capacidade de comprensión e produción de textos orais e escritos e de fomentar o gusto pola lectura, a escritura e a expresión oral.

Para abordar as tarefas do libro do alumno destinadas á comunicación oral ofrécense unhas láminas da aula e audios descargables en e-vocacion.es.

Así mesmo, o Libro para o profesorado ofrece unha suxestión de programación mensual e semanal, que non pretende pechar as posibilidades deste material, senón que simplemente mostra unha proposta de secuenciación de contidos das moitas que se poden elaborar. Tendo en conta esta secuenciación, propóñense unhas probas de avaliación mensuais sobre os contidos traballados nos diversos bloques e obradoiros.

Ademais, o Libro para o profesorado inclúe fichas e materiais complementarios para practicar, reforzar e ampliar os contidos que se traballan no libro do alumno e atender, así, as necesidades particulares que poden xurdir na aula.

+ Material da aula, que serve como apoio para a presentación dos contidos e favorece o traballo colectivo na aula.

Na carpeta do material da aula inclúense diversos elementos, como os seguintes:

– Láminas da aula: con escenarios para traballar a competencia comunicativa, o plurilingüismo, fixar a ortografía de palabras difíciles…

– Propostas de contacontos.

– Un taboleiro de xogo.

– Material manipulable diverso.

+ LibroMedia, material dixital que inclúe un conxunto de actividades e recursos dixitais prácticos e atractivos, que facilitarán a tarefa do docente.

ES0000000123962 140750_DEMO_Guia_LinguaMAS_3_OBR_98864

LIBROPARA O PROFESORADO

Tarefas e destrezas comunicativas

PRIMARIA3

A U D I O S D E S C A R G A B L E S E N e - v o c a c i o n . e s

Mostra

ES0000000123962 140750_DEMO_Guia_LinguaMAS_3_OBR_98864.indd 1 27/02/2020 12:49:05

Material fotocopiable © 2020 Edicións Obradoiro, S. L. / Santillana Educación, S. L. 165

Nome Data

1 Risca as palabras de cada serie que non teñan o son G de gato.

gorra galiña Sigüeiro amiga fogueira guiso

pingüín gota guitarra guante regueiro lingüeta

Fixate nas palabras que non riscaches e completa. Como se representa o son G de gato?

• E¬scríbese g diante da∫ vogai∫ , e .• E¬scríbese gu e gü diante da∫ vogai∫ e .

2 Copia as palabras escribindo g ou gu.

a✱ia can✱uro

✱oma tartaru✱a

eiru✱a �✱o

man✱eira formi✱a

3 Escribe, en cada caso, unha palabra da familia coa terminación -eiro ou -eira.

pexego formiga

bodega paraugas

ortiga pinga

O son G FICH

AS C

OM

PLEMEN

TARIA

S. ORTO

GRA

FÍA

Mos

tra


O can perdidoNome Data

FICH

AS C

OM

PLEMEN

TARIA

S. LECTU

RAS D

RAM

ATIZAD

AS

1 Representa con outros compañeiros e compañeiras. Ten en conta o seguinte::

• Quen faga de can debeimitar os movementos e sons do animal.

C AN. Bau! Bau!ANDRÉS . Oíches iso, tía?T ÍA. Oín, son ladridos. Veñen de alí,

de detrás dos arbustos!ANDRÉS . Mira, é un canciño pequeno!

Que fas aí ti só, bonitiño?C AN. Bau! Bau!ANDRÉS . Ei, méteseme entre as pernas e todo!T ÍA. Está moi asustado. Debeuse perder.ANDRÉS . E agora que facemos? T ÍA. Temos que avisar a alguén. Os donos deben

estar preocupados mirando del.ANDRÉS . Tía, ten un número de teléfono no colar!T ÍA. Ben visto, Andrés! Agora mesmo chamo. Seis, cero,

cinco… Ola? Chámome Martiña. O meu sobriño e eu atopamos un can perdido na entrada do xardín vello de Vilaverde. Vimos o colar e…

DONO DO CAN. Ola! Que alegria! Si, Foguete é o meu canciño. Marchou correndo detrás dun gato e perdino de vista? Está ben? Non vos molestaría?

T ÍA. O animaliño está ben. Fíxose moi amigo do meu sobriño! DONO DO CAN. Para favor, poden agardar un minuto? Enseguida

vou aí buscalo.T ÍA. Non se preocupe, de aquí non nos movemos ata que veña. DONO DO CAN. Moitísimas grazas por avisar. Agora vou!

2 Arrodea. Que necesitarías para interpretar a escena?

3 Onde poñerías o actor ou a actriz que fai de dono do can?

Ao lado do can. A un lado do escenario.

Mos

tra

12

Proposta de secuenciación de contidos

é un material organizado de xeito que lle permite a cada profesor establecer libremente a súa propia secuenciación de contidos. Polo tanto, será o docente quen dicidirá o que vai ensinar, como vai ensinar e cando o vai ensinar.

A continuación, ofrecemos unha das múltiples propostas de secuenciación que permite este material. Trátase só dunha suxestión, que pode ser alterada, enriquecida ou modificada segundo as preferencias persoais e as características de cada grupo de alumnos.

Aínda que o material combina en todo momento a lectura, a escritura e a comunicación oral, suxerimos destinar polo menos un día por semana a abordar a competencia lectora, fundamental neste nivel para poder avanzar no proceso de aprendizaxe en calquera área.

Tamén propoñemos alternar as fichas dos obradoiros –que poden traballar os alumnos de xeito máis autónomo– co desenvolvemento das tarefas, que piden máis intervención por parte do profesorado e do resta de compañeiros e compañeiras, xa que combinan actividades orais, escritas, individuais, colectivas…

Na secuenciación proposta suxírese destinar a última semana de cada mes á realización das propostas do apartado de Competencia comunicativa, a repasar o que se traballou na aula durante o mes, a levar a cabo a avaliación mensual e a utilizar o material complementario que se ofrece neste Libro para o profesorado. Este material pode fotocopiarse e repartirse entre os alumnos ou utilizarse da maneira que considere máis adecuada o docente. Entre o material que proporcionamos, están os seguintes elementos:

– Escolma de adiviñas

– Láminas para falar

– Fichas de competencia lectora

– Fichas con lecturas dramatizadas

– Apoios de escritura

– Fichas de prácticas de escritura

– Fichas de vocabulario temático

– Fichas de gramática

– Fichas de ortografía

– Banco de ditados

PRIMEIRO TRIMESTRE Setembro

COMUNICACIÓN ORAL

COMPETENCIA LECTORA ESCRITURA VOCABULARIO GRAMÁTICA ORTOGRAFÍA

2.ª SEMANA Avaliación inicial

3.ª SEMANA Tarefa 1 Tarefa 1

4.ª SEMANA Tarefa 2 Tarefa 1 Ficha 1

8

Táboa de contidos

COMUNICACIÓN ORAL COMPETENCIA LECTORA

TAREFA 1. Pedir información

TAREFA 2. Contar unha experiencia persoal

TAREFA 3. Describir unha persoa

TAREFA 4. Explicar conceptos

TAREFA 5. Contar chistes

TAREFA 6. Iniciar unha conversa

TAREFA 7. Facer predicións

TAREFA 8. Dar indicacións

TAREFA 9. Representar un fragmento teatral

TAREFA 10. Explicar un xogo

TAREFA 11. Dar unha noticia

TAREFA 12. Expresar a opinión

TAREFA 1. Fábula: O raposo e a cegoña

TAREFA 2. Poema: Unha serea poeta • O verso e o poema

TAREFA 3. Texto descritivo: Un animal moi curioso

TAREFA 4. Conto: Un reloxo do revés

TAREFA 5. Anuncio: Usa a auga con cabeza

TAREFA 6. Conto popular: O camelo perdido

TAREFA 7. Poema: O señor merlo • A estrofa

TAREFA 8. Conto: O pitiño feo

TAREFA 9. Cómic: Unha noite movidiña

TAREFA 10. Teatro: O lobishome

TAREFA 11. Texto informativo: Unha inventora excepcional

TAREFA 12. Poema: Menú • A rima

TAREFA 13. Conto: A vila sen cores

TAREFA 14. Texto xornalístico: Premio ao compromiso coa reciclaxe

TAREFA 15. Conto: Baixo o chan

TAREFA 16. Pantalla de videoxogo: Os Viaxenios

TAREFA 17. Relato mitolóxico: Hércules e Atlas

TAREFA 18. Poema: A cabra barbuda • Os recursos literarios

TAREFA 19. Conto: Gora, unha rata de biblioteca

TAREFA 20. Conto: Tres estrelas

9

TÁBO

A D

E CO

NTID

OS

ESCRITURAOBRADOIROS

Vocabulario

TAREFA 1. Escribir unha nota de aviso

TAREFA 2. Escribir unha carta

TAREFA 3. Escribir unha autobiografía

TAREFA 4. Elaborar fichas de vocabulario

TAREFA 5. Elaborar un anuncio

TAREFA 6. Escribir diálogos

TAREFA 7. Inventar o final dun conto

TAREFA 8. Describir un itinerario

TAREFA 9. Elaborar un cómic

TAREFA 10. Deseñar un catálogo

TAREFA 11. Facer un resumo

TAREFA 12. Escribir unha recensión

FICHA 1. O dicionario

FICHA 2. Sinónimos e antónimos

FICHA 3. Palabras polisémicas

FICHA 4. Palabras compostas

FICHA 5. Palabras derivadas

FICHA 6. Diminutivos e aumentativos

FICHA 7. Xentilicios

FICHA 8. Familia de palabras

Gramática

FICHA 1. O substantivo

FICHA 2. O adxectivo

FICHA 3. O artigo

FICHA 4. Os pronomes persoais

FICHA 5. O verbo

FICHA 6. Os tempos verbais

FICHA 7. A oración. Suxeito e predicado

FICHA 8. Clases de oracións

Ortografía

FICHA 1. O son K

FICHA 2. O son G. A diérese

FICHA 3. O son Z

FICHA 4. O son R suave e o son R forte

FICHA 5. Palabras con b

FICHA 6. Palabras con v

FICHA 7. Palabras con h

FICHA 8. Palabras con x e con s

FICHA 9. Palabras con x e con ll

FICHA 10. As contraccións do artigo

FICHA 11. A partición de palabras

FICHA 12. Signos que pechan oracións

FICHA 13. A coma

FICHA 14. Os dous puntos

10

COMUNICACIÓN ORAL COMPETENCIA LECTORA

Competencia matemática, científica e tecnolóxica

• Tarefa 7, act. 2• Tarefa 8, act. 1• Tarefa 10,

act.1, 2 e 4

• Tarefa 2, act. 1 e 2• Tarefa 7, act. 1 e 2• Tarefa 11, act. 3 e 4• Tarefa 12, act. 1• Tarefa 16, act. 3• Tarefa 17, act. 4 e 6

Aprender a aprender

• Tarefa 1, act. 6• Tarefa 2, act. 6• Tarefa 3, act. 4• Tarefa 4, act. 5 e 6• Tarefa 5, act. 5• Tarefa 7, act. 1 e 6

• Tarefa 9, act. 2 e 7• Tarefa 10, act. 5• Tarefa 12, act. 6

• Tarefa 1, act. 7• Tarefa 4, act. 3 e 8• Tarefa 6, act. 6• Tarefa 8, act. 4 e 7• Tarefa 11, act. 1• Tarefa 13, act. 8• Tarefa 14, act. 4• Tarefa 15, act. 1 e 7• Tarefa 17, act. 7• Tarefa 20, act. 8

Competencias sociais e cívicas

• Tarefa 1, act. 1 e 4• Tarefa 2, act. 1 e 7• Tarefa 3, act. 6• Tarefa 4, act. 1• Tarefa 5, act. 7• Tarefa 6, act. 5

• Tarefa 8, act. 5• Tarefa 9, act. 5• Tarefa 10, act. 6• Tarefa 11, act. 5• Tarefa 12, act. 1

e 5

• Tarefa 1, act. 2• Tarefa 5, act. 2 a 4• Tarefa 6, act. 1• Tarefa 10, act. 5• Tarefa 11, act. 5• Tarefa 14, act. 4• Tarefa 17, act. 5

• Tarefa 20, act. 7

Sentido de iniciativa e espírito emprendedor

• Tarefa 1, act. 5• Tarefa 3, act. 5• Tarefa 5, act. 1 e 6• Tarefa 6, act. 1, 3

e 4• Tarefa 8, act. 4

• Tarefa 11, act. 3 • Tarefa 1, act. 6• Tarefa 2, act. 4• Tarefa 3, act. 5• Tarefa 4, act. 5 e 7• Tarefa 8, act. 6• Tarefa 10, act. 2, 3

e 7• Tarefa 12, act. 3• Tarefa 13, act. 4 e 7• Tarefa 14, act. 3

• Tarefa 15, act. 6• Tarefa 16, act. 4• Tarefa 19, act. 5• Tarefa 20, act. 3

Conciencia e expresións culturais

• Tarefa 1, act. 2• Tarefa 8, act. 3• Tarefa 9, act. 1 e 6• Tarefa 11, act. 2

e 4

• Tarefa 2, act. 5• Tarefa 6, act. 5• Tarefa 7, act. 4• Tarefa 9, act. 1• Tarefa 12, act. 3• Tarefa 15, act. 3

• Tarefa 16, act. 1• Tarefa 18, act. 3• Tarefa 20, act. 2

Competencias clave

A comunicación lingüística non se explicita nesta táboa porque cada unha das tarefas e fichas do libro do alumno está orientada a desenvolvela e a poñela en práctica.

11

CO

MPETEN

CIA

S CLAVE

ESCRITURAOBRADOIROS

VOCABULARIO GRAMÁTICA ORTOGRAFÍA

• Tarefa 6, act. 3• Tarefa 8, act. 2

• Ficha 1, act. 2 e 3• Ficha 4, act. 3

• Ficha 5, act. 3• Ficha 7, act. 3• Ficha 10, act. 3• Ficha 12, act. inicial• Ficha 15, act. 3

• Tarefa 4, act. 4• Tarefa 9, act. 5• Tarefa 11, act. 1 e 3

• Fichas 1 a 8, act. inicial

• Fichas 1 a 8, act. inicial

• Fichas 1 a 4, act. inicial e ditado

• Ficha 5, act. 1 a 6• Fichas 6 a 9,

act. inicial e ditado• Ficha 10, act. 1 a 6• Fichas 11 a 14,

act. inicial e ditado• Ficha 15, act. 1 a 6

• Tarefa 1, act. 2 a 5• Tarefa 3, act. 2• Tarefa 5, act. 2• Tarefa 6. act. 3• Tarefa 7, act. 1 e 4• Tarefa 8, act. 4• Tarefa 10, act. 4

• Ficha 8, act. 2 • Ficha 5, act. 3• Ficha 8, act. 2

• Ficha 1, act. 4• Ficha 13, act. 1

• Tarefa 1, act. 5• Tarefa 2, act. 3 a 5• Tarefa 3, act. 3 e 4• Tarefa 4, act. 1• Tarefa 5, act. 3 e 4• Tarefa 6, act. 4• Tarefa 7, act. 3 e 5• Tarefa 8, act. 1 a 3• Tarefa 9, act. 1 e 2

• Ficha 4, act. 4• Ficha 7, act. 4• Ficha 8, act. 4

• Ficha 2, act. 2 e 4• Ficha 3, act. 4• Ficha 6, act. 3• Ficha 7, act. 2 e 4

• Tarefa 5, act. 5• Tarefa 12, act. 1 e 4

• Ficha 2, act. 2 • Ficha 3, act. 4• Ficha 6, act. 2

A competencia dixital trabállase nas actividades e recursos que se inclúen no LibroMedia.

12

Proposta de secuenciación de contidos

é un material organizado de xeito que lle permite a cada docente establecer libremente a súa propia secuenciación de contidos. Polo tanto, será o profesor ou a profesora quen decida o que vai ensinar, como o vai ensinar e cando o vai ensinar.

A continuación, ofrecemos unha das múltiples propostas de secuenciación que permite este material. Trátase só dunha suxestión, que pode ser alterada, enriquecida ou modificada segundo as preferencias persoais e as características de cada grupo.

Aínda que o material combina en todo momento a lectura, a escritura e a comunicación oral, suxerimos destinar polo menos un día cada semana a abordar a competencia lectora, fundamental neste nivel para poder avanzar no proceso de aprendizaxe en calquera área.

Tamén propoñemos alternar as fichas dos obradoiros –que pode traballar o alumnado de xeito máis autónomo– co desenvolvemento das tarefas, que piden máis intervención por parte do profesorado e do resto de compañeiros e compañeiras, xa que combinan actividades orais, escritas, individuais, colectivas…

Na secuenciación proposta suxírese destinar a última semana de cada mes a repasar o que se traballou na aula durante ese tempo, a levar a cabo a avaliación proposta e a utilizar o material complementario que se ofrece neste Libro para o profesorado. Este material pode fotocopiarse e repartirse entre o alumnado ou utilizarse da maneira que considere máis adecuada o docente. Entre o material que se proporciona, están os seguintes elementos:

– Escolma de adiviñas

– Láminas para falar

– Fichas de competencia lectora

– Fichas con lecturas dramatizadas

– Soportes de escritura

– Fichas de prácticas de escritura

– Fichas de vocabulario temático

– Fichas de gramática

– Fichas de ortografía

– Banco de ditados

PRIMEIRO TRIMESTRE Setembro

COMUNICACIÓN ORAL


2.ª SEMANA Avaliación inicial

3.ª SEMANA Tarefa 1 Tarefa 1


13

PROPO

STA D

E SECU

ENC

IAC

IÓN

DE C

ON

TIDO

S

Outubro

COMUNICACIÓN ORAL



2.ª SEMANA Tarefa 2 Ficha 1 Ficha 1

3.ª SEMANA Tarefa 4 Ficha 3

4.ª SEMANA Repaso, material complementario (Libro para o profesorado) e avaliación

Novembro

Diciembre

COMUNICACIÓN ORAL


1.ª SEMANA Tarefa 3 Tarefa 5 Ficha 2 Ficha 4


3.ª SEMANA Tarefa 4 Tarefa 7 Tarefa 4 Ficha 5


Decembro

COMUNICACIÓN ORAL



2.ª SEMANA Tarefa 5 Ficha 3 Ficha 7


15

COMUNICACIÓN ORAL

SUXESTIÓNS DIDÁCTICAS

• Presentación

• Propostas específicas

• Actividades e xogos

• Páxinas web

• Transcricións das gravacións

MATERIAL COMPLEMENTARIO PARA A ENSINANZA INDIVIDUALIZADA

• Adiviñas

• Láminas para falar

CO

MU

NIC

AC

IÓN

ORA

L

19

Comunicación oral. Suxestións didácticas

Presentación O desenvolvemento da competencia comunicativa do alumnado é o obxectivo prioritario na ensinanza da lingua na educación primaria. A dimensión oral é unha parcela importante desta competencia, xa que, sen dúbida, ocupa a maior parte da actividade comunicativa de calquera persoa. Se ben os rapaces e as rapazas dominan a idades temperás a destreza necesaria para entender e producir mensaxes orais, necesitan ir adquirindo ferramentas que lles permitan comunicarse con precisión utilzando discursos cada vez máis elaborados e facer unha escoita activa para interpretar correctamente as ideas que os demais lles transmiten oralmente.

O traballo das habilidades de comunicación oral require dedicación na aula e un traballo sistemático que permita o progreso efectivo do alumnado. Por unha banda, cómpre traballar a destreza de escoitar para comprender as mensaxes orais. Trátase dun traballo que debe ter en conta que a escoita é un proceso cognitivo complexo que require poñer en práctica habilidades de recoñecemento, selección, interpretación, inferencia, anticipación, retentiva… Por outra banda, é necesario tamén dotar os rapaces e as rapazas dos coñecementos e habilidades que lles permitan avanzar na xestión da comunicación a través do diálogo e perfeccionar a planificación e a exposición dos seus discursos orais.

O libro para terceiro curso contén un bloque de doce tarefas programadas con coidado para axudar a mellorar as habilidades de comunicación oral dos rapaces e das rapazas deste nivel.

As tarefas obedecen a un propósito funcional e responden a un obxectivo de comunicación (pedir información, contar unha experiencia persoal, describir a alguén…). Este uso guiado da lingua oral cunha calculada variedade de intencións permitirá o desenvolvemento da habilidade expresiva do alumnado.

Cada unha das tarefas do bloque de Comunicación oral organízase arredor da preparación dunha actividade final. Posteriormente, no apartado Comprobamos como o fixemos, faise unha proposta de autoavaliación ou avaliación sobre o traballo realizado. Trátase dun xuízo crítico, extraordinariamente enriquecedor, que se realiza coa axuda dunha serie de preguntas sobre diferentes aspectos: a entoación, os xestos, a fluidez expresiva, o organización do contido...

Previamente, os alumnos e as alumnas terán que realizar unha serie de actividades variadas e motivadoras que lles permitirán tomar conciencia de cuestións básicas relacionadas co contido que se traballa. Hai actividades de presentación, de análise de destrezas previas, propostas de traballo cooperativo, actividades individuais…, todas fortemente ligadas á realidade e conectadas coa experiencia dos rapaces e das rapazas.

Un gran número de actividades teñen en conta aspectos relacionados coa situación comunicativa: o espazo en que se produce a comunicación, o interlocutor… Trátase de que o alumnado tome conciencia destes elementos e de que adecúe as súas producións orais.

24

Nalgunhas tarefas, ademais, inclúense bancos de palabras relacionados co tema sobre o que se propón falar, conscientes de que enriquecer o caudal léxico contribuirá a mellorar a expresión.

Para a resolución dalgunhas actividades proporciónanse modelos ao final do bloque, que se reproducen tamén neste libro a tamaño A4, para que o docente poida imprimirllos ao alumnado. Trátase de enriquecer as propostas de traballo ampliando os límites da tarefa e de introducir un factor sorpresa que rompa a monotonía e motive os alumnos.

O traballo de comprensión oral merece unha mención á parte. O desenvolvemento das destrezas comunicativas orais require considerar os dous planos: a expresión e a comprensión. Para iso ofrécense doce audios, un para cada tarefa, que constitúen mostras útiles de diversos tipos de mensaxes orais (conversas en contextos máis ou menos formais, representacións teatrais, chistes, explicacións de xogos, expresións da opinión…). En cada ficha hai unha ou varias actividades de comprensión oral sobre o texto escoitado. Son propostas especialmente eficaces para desenvolver a atención e a memoria auditivas, e moi do gusto dos rapaces. Ademais, os textos orais permiten diferentes formas de explotación segundo as necesidades concretas da clase, dos seus intereses…

Actividades e xogosA comunicación oral é un ámbito esencial do ser humano, e para iso é importante traballala na aula para favorecer a mellora do nivel de expresión dos alumnos e das alumnas, así como o desenvolvemento de habilidades que lles axuden a comunicarse de xeito eficaz. É conveniente, ademais, formalos en valores como o respecto, o saber escoitar, a tolerancia…, e fomentar o uso da lingua como mediadora de conflitos.

A continuación, ofrecemos algunhas suxestións de actividades lúdicas vinculadas coa comunicación oral que se poden realizar na aula ao longo do curso.

• Describir de memoria. Entregue a cada un dos alumnos e das alumnas unha lámina grande dunha paisaxe ou ben suxíralles que se fixen nunha fotografía do seu libro de Ciencias da Natureza ou Ciencias Sociais. Pídalles que observen atentamente a imaxe durante uns quince segundo e que, despois, a poñan cara abaixo ou ben que pechen os libros. Finalmente, escolla a alguén da clase para que describa todo o que lembra da imaxe. Os outros pódeno axudar. Insista na conveniencia de seguir unha orde e utilizar indicadores espaciais, como arriba, abaixo, no fondo, á esquerda, etc.

• Poñer a proba a atención dos demais. Co fin de que os rapaces e rapazas se esforcen para captar a atención cando falan e comproben que quen os escoita puxo atención, pode pedir voluntarios que conten algúns datos persoais reais ou inventados (data e lugar de nacemento, número de irmáns, enderezo, nome dos pais…). Ao final, o que falou preguntará por algún dos datos que achegou para comprobar se os outros seguiron con atención as súas explicacións.

Páxinas web• Páxina que divulga o galego a través de produtos audiovisuais e lúdicos para os cativos.

https://engaleneno.webnode.es/

• Iniciativa da Real Academia Galega e da Fundación Barrié para achegar a lingua á cidadanía a través de vídeos, xogos e léxico. https://portaldaspalabras.gal/

• AdiviñasUnha selección de adiviñas para traballar na aula de forma lúdica a asociación de ideas e os xogos de palabras, e para fomentar o desenvolvemento da imaxinación.

• Láminas para falarUnha colección de láminas que ilustran diversas situacións para traballar a expresión oral na aula atendendo a diferentes funcións de comunicación: narrar, describir, argumentar…



CO

MU

NIC

AC

IÓN

ORA

L •

AD

IVIÑ

AS

Adiviñas

Teño pantalla e non son tele;non son piano e teño teclado,tamén teño, sen queixo,un rato ao meu lado.(O ordenador).

Son redonda e divertida e non paro de botar, só comigo ou cos amigos que ben o imos pasar!(A pelota).

Na rúa está colocado e a súa cabeza dános luz cando o Sol está agochado.(O farol).

Cando chove e vai sol, eu no ceo sempre estou. Coma unha gran ponte de sete fermosas cores.(O arco da Vella).

É a raíña da noite, elegante sempre de branco, e din que estás alí cando andas despistado.(A lúa).

Algodón que estás no ceo. Tes a chuvia aí dentro?(A nube).

No ceo reino de día; de noite, non me ves aí; e están os planetas todos xirando arredor de min.(O sol).M

ostra


CO

MU

NIC

AC

IÓN

ORA

L • ADIVIÑ

AS

Amarela é por dentroe toda branca por fóra.É pequena, moi bonitae na primavera asoma.(A margarida).

Miúdo coma unha noz,ten cornos e o corpo mol.Que é?(O caracol).

Por un camiño verde, camiña lentamente. Pace herba, move o rabo, é moi grande e dános leite.(A vaca).

De flor en flor todo o día voan e voan sen desmaio para adozarnos a vida co froito do seu traballo.(As abellas).

Son unha flor fermosa, raíña de moitos xardíns, pero ten tino se me collesque o dedo podes ferir.(A rosa).

Bonita planta cunha flor que xira e xira buscando o sol. Que é?(O xirasol).

Son pequeno e peludiño, gústanme os cereais, parézome moito aos ratos. Nin que fósemos irmáns!(O hámster).

Mos

tra


CO

MU

NIC

AC

IÓN

ORA

L •

AD

IVIÑ

AS

Un cereal branco e pequeno sone, se cantas, cos chícharos vou.(O arroz).

Son eles cinco irmáns, son eles algo diferentes, e nas mans e nos pés pegadiños están sempre.(Os dedos).

Con elas digo olae con elas digo adeus.Con elas fago cariciase cóxegas tamén.(As mans).

Unha parede no medio, dúas ventás aos lados por onde entra o aire puro e sae o aire xa respirado.(O nariz).

Dúas irmás separadasque fan o que deben facer:escoitar todo o que digansen nunca responder.(As orellas).

Natural ou ben fritido, en pizza ou en ensalada, é vermello e saboroso. Non toma café, pero toma té.(O tomate).

Vou sempre cun abrigomoi longo e moi amarelo.Se me queres ti comertesmo que quitar primeiro.

(O plátano).

Mos

tra


CO

MU

NIC

AC

IÓN

ORA

L • LÁMIN

AS PARA FALAR

As paisaxes

Mos

tra

40

CO

MU

NIC

AC

IÓN

ORA

L •

LÁM

INAS

PAR

A F

ALAR

Obxectivos:

• Adquirir vocabulario relacionado coas paisaxes.

• Narrar experiencias persoais desenvolvidas nunha paisaxe concreta.

• Pedir información sobre actividades que se poden realizar en cada paisaxe.

Suxestións:

• Pídalle ao alumnado que localice na lámina os seguintes elementos: porto, baía, urbanización, autovía, serra, val, cima, ladeira e pé da montaña. Anímeos a nomear máis elementos relacionados coas paisaxes e a clasificalos segundo sexan de paisaxe de montaña ou de paisaxe de costa.

• Propóñalles aos alumnos e ás alumnas que escollan un tipo de paisaxe e que expliquen algunha experiencia persoal que vivisen alí. Axúdeos con preguntas como onde foi?, cando foi?, había alguén máis contigo?, que pasou?, como te sentiches?...

• Nunha bolsa, poñer distintos papeis con actividades que se poden realizar en cada tipo de paisaxe: submarinismo, surf, vela, piragüismo, voleibol praia..., na paisaxe de costa; sendeirismo, escalada, baixada polo río, tirolina, ruta en bici..., na paisaxe de montaña. Despois, dígalles aos alumnos e ás alumnas que collan un papeliño da bolsa e que, por parellas, lle pidan información ao compañeiro ou á compañeira sobre a actividade que lles tocou: horario, lugar onde se realiza, se hai que levar algún material especial, etc.

25

COMPETENCIA LECTORA


• Presentación



• Páxinas web


• Suxestións de lectura

• Fichas de competencia lectora

• Fichas con lecturas dramatizadas


• Suxestións de lecturaRecomendación de libros adaptados ao nivel e aos gustos do alumnado, que permiten traballar a educación en valores e desenvolver as diferentes competencias clave.

• Fichas de competencia lectoraFichas fotocopiables para afondar no desenvolvemento da competencia lectora.

• Fichas con lecturas dramatizadasFichas fotocopiables con escenas teatrais para practicar dramatizacións.

60

CO

MPE

TEN

CIA

LEC

TORA

• S

UXE

STIÓ

NS

DE

LEC

TURA

Presentación da obra

A autoraPaula Carballeira naceu en Maniños (Fene) no ano 1972. Dedícase profesionalmente á narración oral, ao teatro (como autora, actriz ou directora) e mesmo á televisión (como actriz ou guionista ocasional). Algúns dos seus libros están traducidos a outras linguas (alemán, catalán, chinés, coreano, éuscaro, inglés, italiano, portugués…).

Moitas das súas obras teñen importantes premios literarios: Boas noites (Xerais, 2007); O refugallo (Xerais, 2012), Paco (Kalandraka, 2000), Correo urxente (Rodeira-EDEBÉ, 2002), Smara (Kalandraka, 2006), A burra Ramona (Baía, 2013)… Da súa autoría son tamén os libros de poemas Contatrás II-I (Ed. Positivas 2006 - 2012), As outras historias (Galaxia, 2011) e Nunca mascotas (Galaxia, 2016).

A ilustradoraLucía Cobo naceu en 1982 na Coruña. Estudou unha enxeñaría mais a súa paixón sempre foron as artes plásticas e o deseño. Traballou de deseñadora gráfica e titulouse como Técnica Superior da Escola de Artes Plásticas da Coruña. No 2013 cursou o Mestrado en Álbum infantil e dende entón traballa como ilustradora en numerosos proxectos.

A obraNunha casiña de pedra vive unha bruxa nova xunto cunha serie de animais. Aínda que alguén pense que está soa, ela séntese ben acompañada desa peculiar familia que vai presentando ao longo

Bruxa e familiaPaula Carballeira

61

CO

MPETEN

CIA

LECTO

RA • SU

XESTIÓN

S DE LEC

TURA

dos capítulos (o caracol Prisciliano, a araña Sétima, a mosca Cornucopia…). Ten unha familia humana que, agás o avó, non a comprende, e uns veciños que senten medo dela. Mais quere cambiar a idea de que as bruxas son malvadas e demostrarlles a todos que ela é diferente.

Onomástica (que así se chama) non desvela o seu nome ata o final. Imos descubrindo a súa forma de ser a través da relación que mantén cos demais personaxes, uns animais outros humanos, incluído algún cambiante como o lobishome Silvestre.

Por que lela?Bruxa e familia achega unha ollada sobre as bruxas distinta á tradicional. Faino en clave positiva cunha personaxe que rompe cos estereotipos e cunha historia que potencia a reflexión sobre as relacións entre as persoas, ofrecendo un intercambio de calidades entre humanos e animais, e que funciona de exemplo de capacidade de empatía e de aceptación da diversidade.

É un libro divertido e orixinal enriquecido por elementos do imaxinario popular e polos mecanismos da tradición contística.

Achega do libro ao desenvolvemento das competencias

• Comunicación lingüística

Valorar a narrativa oral e as formas da cultura popular.

Elaborar textos de diferente natureza: narrativo e instrutivo.

• Conciencia e expresións culturais

Imaxinar, debuxar e compoñer a partir do imaxinado.

Comparar relatos de bruxas.

• Competencias sociais e cívicas

Valorar a importancia de coñecer a alguén eliminando prexuízos.

Reflexionar sobre o valor da amizade e a necesidade de relacionarnos cos demais.

• Competencia matemática e competencias básicas en ciencia e tecnoloxía

Coñecer e explicar características de seres vivos pertencentes ao reino animal.

• Sentido de iniciativa e espírito emprendedor

Recoñecer capacidades e habilidades persoais.

Valorar o esforzo persoal para a consecución dos obxectivos.

Educación en valoresA decisión tomada pola protagonista é un reflexo de que a independencia e a liberdade individual non implican soidade nin egoísmo. Ademais, ao longo da obra afloran valores como a autoestima, o altruísmo, a sensibilidade artística, a non violencia, a igualdade e o respecto ao medio natural.

Visite https://www.oqueleo.com para descargar a Guía de lectura e para coñecer outros títulos da colección.


Tarefa 1. Conto popularNome Data

A leiteiraEra unha vez unha leiteira que vivía na montaña e cada semana baixaba

a vender leite no mercado da vila. Un día, ía alí toda contenta, pensando nos cartos que lle darían polo leite das súas vacas. A semana anterior pagáranllo moi ben, porque dicían que era un leite moi bo. Tan alegre estaba que comezou a imaxinar o que pasaría cando vendese o leite:

«Cos cartos que gañe vendendo este leite, mercarei unha cesta de ovos enorme. Dos ovos naceran cen pitiños, e cando os pitiños medren, faranse polos, e cando se fagan polos, vendereinos. E co que gañe cos polos, poderei mercar un porco. E se ao porco lle dou de comer moitas landras, patacas e repolos, poñerase gordo coma un bocoi, ata que lle arrastre o bandullo pola terra. Daquela levareino ao mercado e daranme moito diñeiro. E que farei co que gañe polo porco? Entón mercarei unha vaca, ben grande, que dea moito leite, e aínda me sobrarán cartos para mercar un becerro. Xa o podo ver dando saltos e correndo polo prado, ata o outeiro que hai ao lonxe!»

E a boa muller, imaxinando os saltos do becerro, deu un gran chimpo sen lembrar que levaba na cabeza o cántaro cheo de leite, e este caeu ao chan. Coitada leiteira! Quedou sen leite, sen ovos, sen pitiños nin polos, sen porco, sen vaca e sen becerro, e púxose a chorar ao lado do cántaro roto e do leite derramado pola terra.

Conto popular

FIC

HA

S C

OM

PLEM

ENTA

RIA

S. C

OM

PETE

NC

IA L

ECTO

RA

Mos

tra


1 Escolle as opcións correctas e completa. Ten conta que sobra unha.

ao mercado da vila na montaña cada día cada semana

A leiteira vivía e ía

a vender leite.

2 Que facía a leiteira mentres ía á vila? Subliña a opción verdadeira.

• Lembrar os animais que mercara a semana anterior.

• Imaxinar as cousas que podería mercar co que gañase co leite.

• Saltar de alegría co seu becerro.

3 Observa e completa con palabras da lectura.

A leiteira quería mercarunha cesta de , do∫ cale∫ nacerían

, que medrarían e faríanse .

4 Que animais quería mercar a leiteira? Escribe os nomes e ordena do 1 ao 3.

FICH

AS C

OM

PLEMEN

TARIA

S. CO

MPETEN

CIA

LECTO

RA

Mos

tra


FIC

HA

S C

OM

PLEM

ENTA

RIA

S. C

OM

PETE

NC

IA L

ECTO

RA

5 Relaciona cada palabra co alimento correspondente.

patacas

queixo

repolos

noces

landras

Agora arrodea os alimentos con que a leiteira quere alimentar o porco.

6 Que é un cántaro? Pinta.

De que tipo de leite levaba a leiteira cheo o cántaro? Completa.

A leiteira levaba o cántaro cheo de leite de .

7 Localiza os erros e copia as oracións corrixidas.

• A leiteira gañara poucos cartos co leite a semana anterior.

• A leiteira quería mercar unha cesta de ovos para vendelos.

• A leiteira vendeu no mercado o leite que levaba.

Mos

tra


FICH

AS C

OM

PLEMEN

TARIA

S. CO

MPETEN

CIA

LECTO

RA

8 Como cres que é a leiteira? Arrodea dúas e responde.

• impaciente

• tímida

• tranquila

• soñadora

A leiteira é e .

9 Que ensinanza transmite o conto? Repasa o globo correcto.

10 Relaciona cada expresión co seu significado.

Facer castelos no aire • Producir un efecto bo.

Facer o animal • Gañar diñeiro vendendo cousas.

Facer ben • Ter moitas fantasías e ilusións.

Facer caixa • Comportarse de xeito groseiro.

Pinta a expresión que indica o que lle pasou á leiteira.

11 Inventa outro título para o conto.

É mellor non ir correndo pola montaña.

Temos que nos asegurar do camiño que escollemos.

Desexar moitas cousas non debe facernos perder

de vista o presente.

Mos

tra

37

ESCRITURA


• Presentación



• Páxinas web


• Soportes de escritura

• Prácticas de escritura

• Soportes de escrituraPropostas fotocopiables para realizar producións escritas. Conteñen suxestións de traballo e orientacións para desenvolvelas.

• Prácticas de escrituraFichas temáticas fotocopiables que contribúen a mellorar o trazo e a presentación escrita do alumnado a través de actividades variadas.



Ruta sendeIrista

Nome da ruta:

Punto de inicio e de chegada:

Distancia percorrida:

Tempo de realización:

Descrición da ruta:

Lago dos Xuncos

Zona de acampada

Cova Escura

Aparcadoiro

Área recreativa

Cume Nevarento

Vilaforte

Cámping

3 km(45 min)

3 km(45 min)

3 km(45 min)

1 km(15 min)

2 km (30 min)

3 km (45 min)2 km (30 min)

1 km (15 min)

1 km(15 min)

1 km (15 min)

1 km (15 min)

SOPO

RTES DE ESC

RITURA

Fervenza Outarelo

2 km (30 min)

1 km (15 min)

Para

Mos

tra

98

Orientacións:

• Antes de comezar a tarefa, pídalles aos alumnos e ás alumnas que expliquen con palabras o que é unha excursión sendeirista. Aclare que se trata dunha viaxe curta que se fai a pé por un camiño ou senda, nun contorno natural, ao longo do cal se visitan lugares bonitos e interesantes. Explíquelles que a ruta é o camiño que se percorre para completar a excursión. Pode comentarlles tamén a diferenza entre rutas lineais e rutas circulares: as primeiras saen dun punto e rematan noutro, e as segundas volven ao punto de inicio.

• Suxíralles observar o mapa e planear unha posible ruta. Deberán escoller un punto de inicio e un punto de chegada, decidir os tramos que percorrerán e calcular a distancia e o tempo total. Para facelo, terán que sumar os quilómetros e os minutos de cada tramo por onde pasen, que veñen indicados no mapa. Pode poñer o límite de tramos que considere conveniente. Á hora de poñerlle nome á excursión, dígalles que intenten que teña relación coa ruta; por exemplo: Subida ao cume Nevarento, Visita ao lago dos Xuncos, etc.

• Á hora de escribir o tempo de realización da ruta, lémbrelles que quince minutos son un cuarto de hora; trinta minutos, media hora; e sesenta minutos, unha hora. Convén que usen estas expresións ao contar o tempo.

• Explíquelles que km e min son formas abreviadas de quilómetros e minutos. É preferible que, na ficha, escriban as palabras sen abrevialas.

• Proporciónelle ao alumnado conectores de orde para que os utilicen na descrición da ruta: Primeiro, despois, a continuación, finalmente…


FICH

AS C

OM

PLEMEN

TARIA

S. PRÁCTIC

AS D

E ESCRITU

RA

De restauranteNome Data

1 Copia sen esquecer ningún signo.

©ear de restaurante®Bƒo día. Que queren para cear?®Pode ser un prato de lacón con grelo∫ para cada un?®Por suposto! Sƒaíu boísimo! A¬lgunha cousa mái∫?®Sƒi, unha ensalada e auga.®A¬gora mesmo !

2 Copia o menú imitando a letra.

MENÚ DO DÍA

• Ensalada verde

• Churrasco

• Tarta de queixo

• Infusión

Mos

tra

45

OBRADOIROS


• Presentación

• Obradoiro de vocabulario

• Obradoiro de gramática

• Obradoiro de ortografía


• Fichas de vocabulario

• Fichas de gramática

• Fichas de ortografía

• Banco de ditados


• Fichas de vocabulario, gramática e ortografíaFichas fotocopiables para practicar e reforzar o que o alumnado aprendeu no obradoiro correspondente do libro.

• Banco de ditadosSelección de textos breves para ditarllos ao alumnado e contribuír á consolidación das normas ortográficas básicas.


Nome Data

A escola

1 Relaciona cada obxecto co seu nome e o uso que ten.

regra • • cortar

goma • • medir

tesoiras • • borrar

2 Escribe ao lado de cada oración a palabra que significa o mesmo ca a destacada.

aula enceradorecreo

• Nós temos patio unha hora cada día.

• O exame faise na primeira clase da dereita.

• Xes colle o xiz e escribe no taboleiro.

3 Descubre as palabras agochadas escribindo a letra seguinte do abecedario.

D R S Ñ V Ñ I Z O H R

B D Q Z R F Ñ L Z

Agora escribe unha oración en que utilices as catro palabras de arriba.

4 Risca a palabra intrusa en cada serie.

director conserxe mestra boli

ximnasio correo aula comedor

FIC

HA

S C

OM

PLEM

ENTA

RIA

S. V

OC

ABU

LARI

O T

EMÁT

ICO

Mos

tra


Nome Data

O corpo

1 Escribe as palabras cóbado, xeonllo, nocello e ombreiro onde corresponda.

X¬avier pon a man

no de R¬icardo.

A¬na ten unha pulseira no .

A¬o futbolista, a media chégalle ata o .

L¬uí∫ fixo unha rabuñadura no .

2 Que fai o atleta en cada caso? Escribe.

saltar

estirar

correr

3 Arrodea a palabra que significa o contrario das seguintes.

alto baixo longo débil feble forte

gordo forte delgado feo torto belo

FICH

AS C

OM

PLEMEN

TARIA

S. VOC

ABU

LARIO

TEMÁTIC

O

Mos

tra

Material fotocopiable © 2020 Edicións Obradoiro, S. L. / Santillana Educación, S. L.

FICH

AS C

OM

PLEMEN

TARIA

S. GRA

MÁTIC

A

149

5 Subliña os substantivos do poema e clasifícaos.

Xoguetes

Cun caldeiro e unha pa Cun lapis e un papel,

fago castelos na area tesoiras e moitas cores,

con torres, murallas e pontes pinto anxos, corto monstros

e unha princesa que espera. e debúxolles a todos flores.

MASCULINOS EN SINGULAR

MASCULINOS EN PLURAL

FEMININOS EN SINGULAR

FEMININOS EN PLURAL

6 Completa o cadro coa forma dos substantivos que corresponda.

7 Que substantivos forman o plural así? Arrodea.

Engadindo -s mesa funil corte irmán

Engadindo -es mar álbum pintor frauta

Cambia -l por -is papel animal mel caracol

MASCULINO FEMININO

SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL

rapaces

médico

alumna

escritorasMos

tra


Nome Data

O son K

1 Le en voz alta e arrodea as palabras co son K.

culler goma ola paquete casiña prato saleiro

máquina forno cubertos guantes esqueleto taza

Como se escriben? Copia as palabras arrodeadas.

Con c

Con qu

2 Completa con c ou qu.

_Ola, Inma ulada! Sƒabe∫ onde está X¬a ín?_Debe estar na aula de M¬úsi a._É a aula do final do orredor, non si?_É, si; ao lado de into A e do omedor._Graza∫!

3 Escribe a palabra que falta en cada parella.

queixo queixiño barquiña

bica pataquiña

FIC

HA

S C

OM

PLEM

ENTA

RIA

S. O

RTO

GRA

FÍA

Mos

tra


BAN

CO

DE

DIT

AD

OS

Banco de ditados

O SON G

Un can singular

Na casa de Guillerme vive un animal singular. Chámanlle Pinguiñas e encárgase de axudar ao pai de Guillerme. El non ten visión e Pinguiñas acompáñao a todos os lugares. É un can guía e está adrestado para conducir as persoas cegas con seguridade. Guillerme e seu pai adórano!

O SON K

Deporte no colexio

O día quince comezan as actividades deportivas escolares. As competicións de fútbol e os deportes de raqueta son os máis numerosos. Os campionatos xóganos equipos de cinco persoas. Tamén haberá outras modalidades como ximnasia rítmica, atletismo ou escalada. Cal che gusta?

Mos

tra

AVALU

AC

IÓN

OC

TUBRE


AVALIACIÓN

• TRATAMENTO DA AVALIACIÓN NO PROXECTO

• RÚBRICA PARA AAVALIACIÓN DA EXPRESIÓN ORAL

• PROBAS DE AVALIACIÓN

• CRITERIOS DE AVALIACIÓN E ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE

• SOLUCIÓNS

• REXISTRO DE CUALIFICACIÓNS


AVA

LIA

CIÓ

N O

UTU

BRO

Proba de control 1Nome Data

A balea e o sargoNa praia da Aguieira, en Porto do Son, había

un sargo que nadaba tranquilo preto das rocas. Coma todos os da súa especie, era un peixe pequeno e prateado, moi vivo e espelido.

Cando volvía mar dentro, atopouse cunha gran balea que lle pechaba o paso. O sargo, moi amablemente, díxolle:

–Bo día, balea! Déixasme pasar, por favor?–Eu son o animal máis grande do mar

e non me vou mover porque mo diga un mingurrias coma ti –respondeu áspera.

Ao sargo non lle gustaron nada as maneiras da balea, pero díxolle calmado:

–As baleas sodes grandes, pero din que tamén sodes lentas e que cansades moi axiña.

A gran balea, indignada, exclamou:–Como?! Fagamos unha carreira e vexamos

quen cansa, sargo rabión!–De acordo. Iremos ata a illa de Sálvora. A carreira comezou e alá ía a balea nadando

e dando uns saltos tan grandes que espantaban todos os peixes ao seu paso. E que facía o sargo? Enganchárase ao rabo da balea sen que ela se decatase e, ben amarradiño, avanzaba con ela sen facer nada de esforzo.

Cando faltaban poucos metros para chegar á illa, a balea parou e xirou, confiada en que deixara o sargo ben atrás. Pero o peixiño astuto desenganchouse do rabo e nadou rapidamente cara á illa. Cando a balea se xirou de novo e volveu continuar, el xa a saudaba vitorioso desde a beira. Que vergoña! A balea aprendeu aquel día que fora moi fachendosa e que a intelixencia vale máis ca a forza.

1 Que tipo de texto acabas de ler? Marca e explica por que o sabes.

Un poema. Unha fábula. Unha obra de teatro.

Mos

tra

192


AVALIA

CIÓ

N O

UTU

BRO

2 Responde.

• Quen son os protagonistas da historia?

• Que problema ten o sargo?

• Por que o sargo non fai nada de esforzo durante toda a carreira?

• Que lección aprendeu a balea?

3 Relaciona.

• Sente vergoña.

• Nada preto das rocas.

• É o animal máis grande do mar.

• Ten astucia e intelixencia.

4 Reescribe e transforma estas afirmacións falsas en verdadeiras.

• A balea pídelle ao sargo que a deixe pasar.

• O sargo proponlle á balea botar unha carreira.

• O sargo engánchase á aleta da balea.

• O peixiño acaba perdendo a carreira.

Mos

tra

193


AVA

LIA

CIÓ

N O

UTU

BRO

5 Onde hai unha definición de dicionario? Marca.

O sargo é un peixe pequeno que se recoñece porque ten unha cor vistosa e unhas aletas aguzadas.

sargo s. m. Peixe pequeno

de cor prateada, que ten aletas aguzadas e adoita estar nas rocas.

6 Clasifica estes substantivos da lectura en comúns e propios.

• peixiño

• Sálvora

• praia

• Aguieira

• Porto do Son

• illa

Escribe outros tres substantivos comúns que atopes na lectura.

7 Le a carta e escribe o número de cada parte onde corresponda.

1 corpo 2 saúdo 3 sinatura 4 data 5 despedida

20 de xullo de 2020

Ola, Breixo:

Como estás? Eu estou pasando as vacacións do verán en Porto do Son. Hoxe bañámonos na praia da Aguieira e vimos un montón de peixiños coas lentes de mergullo. A miña tía contounos unha historia sobre un peixiño e unha balea que botan unha carreira. Cóntocha cando nos volvamos ver.

Unha aperta moi forte!

Roi

COMÚNS PROPIOS

Mos

tra

194


AVALIA

CIÓ

N O

UTU

BRO

8 Reescribe o poema en oito versos. Despois, arrodea as palabras que rimen.

Que era doada a faena debeu pensar a balea. Pero o peixiño espelido

non se deu por vencido. Cando se xirou confiada crendo que o peixe

quedara atrás, ficou toda abraiada: pasou por diante e xa foi alá!

Pero

©ando

e

9 Substitúe o símbolo por grafías que representen o son K.

• pe✱eno • ro✱as

• bran✱ia • ✱arreira

• tran✱ilo • ✱osteiro

10 Completa con g ou gu.

Un animal singularA¬índa que viven dentro da au a, a∫ balea∫ respiran aire, i ual ca a∫ persoa∫. ©onse en a uantar moita∫ hora∫ se ida∫ sen respirar e, cando e∫ otan o aire, saen a buscaloá superficie. Que animal sin ular!

Mos

tra

195

Proba de control 1. Outubro Comunicación escrita: ler

CRITERIOS DE AVALIACIÓN ESTÁNDARES DE APRENDIZAXE ACTIVIDADES

Ler textos coa pronunciación, a entoación e o ritmo axeitados ao formato e á estrutura textual.

Le un conto breve coa pronunciación, a entoación e o ritmo axeitados.

1

Interpretar textos para captar o sentido global, facer inferencias, destacar as ideas principais e secundarias, localizar información específica que dá resposta a preguntas formuladas e resumir o contido.

Comprende a ensinanza que transmite unha fábula.

1

Responde preguntas formuladas sobre o contido da lectura e é quen de resumilo.

2, 3, 4

Comunicación escrita: escribir


Realizar o proceso de revisión de textos, detectando erros, e presentalos respectando a corrección gramatical e ortográfica.

Reescribe afirmacións falsas sobre a lectura converténdoas en verdadeiras, coidando a gramática, a ortografía, e axustándose ao espazo da pauta.

4

Reescribe un texto en prosa no número de versos indicado e axustándose ao espazo facilitado.

8

232

CRITERIO

S DE AVA

LIAC

IÓN

E ESTÁN

DA

RES

Educación literaria


Identificar os elementos que caracterizan os textos literarios e algúns recursos retóricos en actividades de lectura, audición colectiva, recitación e dramatización.

Identifica e explica as características da fábula como xénero literario.

1

Escribir narracións breves e poemas con recursos retóricos e métricos axeitados ao nivel educativo.

Reescribe un texto en prosa no número de versos indicado e sinala as palabras que riman.

8

Coñecemento da lingua


Aplicar os coñecementos sobre os elementos básicos do sistema lingüístico, adquiridos por medio dun proceso guiado de reflexión individual e colectiva, para interpretar, elaborar e revisar textos.

Completa palabras coas grafías que representan os sons G e K.

9, 10

Distingue substantivos comúns de substantivos propios.

6

Recoñece as partes dunha carta: data, saúdo, corpo, despedida e sinatura.

7

Utilizar dicionarios para resolver dúbidas sobre o significado do vocabulario utilizado.

Distingue unha definición de dicionario doutros textos expositivos.

5

233

SoluciónsProba 1. Outubro

1. Unha fábula. Resposta modelo (RM): Porque os protagonistas son animais.

2. • Unha balea e un sargo.• Que a balea non o deixa pasar. • Porque se enganchou ao rabo da balea.• Que fora demasiado fachendosa e que

a intelixencia vale máis ca a forza.

3. A balea → É o animal máis grande do mar. Sente vergoña. O sargo → Nada preto das rocas. Ten astucia e intelixencia.

4. • O sargo pídelle á balea que o deixe pasar.

• A balea proponlle ao sargo botar unha carreira.

• O sargo engánchase ao rabo da balea.• O peixiño acaba gañando a carreira.

5. Hai que marcar o texto da dereita.

6. Substantivos comúns: peixiño, praia, illa. Substantivos propios: Sálvora, Aguieira, Porto do Son. RM. Sargo, rocas, mar.

7. De arriba abaixo: 4. data, 2. saúdo, 1. corpo, 5. despedida, 3. sinatura.

8. Que era doada a faena debeu pensar a balea. Pero o peixiño espelido non se deu por vencido. Cando se xirou confiada crendo que o peixe quedara atrás, ficou toda abraiada: pasou por diante e xa foi alá!

9. Pequeno, rocas, branquia, carreira, tranquilo, costeiro.

10. Aínda que viven dentro da auga, as baleas respiran aire, igual ca as persoas. Conseguen aguantar moitas horas seguidas sen respirar e, cando esgotan o aire, saen a buscalo á superficie. Que animal singular!

250

63

INTELIXEN

CIA

S MÚ

LTIPLES

INTELIXENCIAS MÚLTIPLES

TRATAMENTO DAS INTELIXENCIAS MÚLTIPLES NA ÁREA DE LINGUA

INTELIXEN

CIA

S MÚ

LTIPLES

261

Tratamento das intelixencias múltiples na área de Lingua

No ámbito educativo, a intelixencia considerouse, tradicionalmente, un concepto unitario. Así, entendíase que calquera alumno ou alumna podía ter unha intelixencia máis ou menos desenvolvida, que se manifestaba nunhas capacidades concretas. En 1983, o psicólogo Howard Gardner, na obra Teoría das intelixencias múltiples, propuxo un concepto plural da intelixencia e estabelceu a existencia de diferentes tipos de intelixencias localizadas en diferentes áreas do cerebro. Segundo esta teoría, avalada por estudos posteriores, todos os seres humanos temos a capacidade de coñecer o mundo a través da linguaxe, das relacións lóxico-matemáticas, da representación espazo-temporal, da percepción musical, do coñecemento do propio corpo, da interacción con outras persoas, da toma de conciencia dun mesmo e da relación co medio natural. Gardner tamén defendeu a idea de que estas intelixencias, lonxe de ser capacidades innatas e inamovibles, podían desenvolverse se o contorno e a acción educativa ofrecían as condicións axeitadas. Parece innegable, pois, a necesidade de mellorar estas capacidades para que o alumnado poida actuar de forma eficaz en diferentes situacións persoais e sociais.

Con esta intención, o proxecto propón actividades e estratexias de traballo que están orientades a estimular o desenvolvemento de todas as intelixencias. Estas propostas están formuladas tendo en conta as distintas capacidades e estilos cognitivos do alumnado, que podemos clasificar nos tipos enunciados a continuación.

Intelixencia lingüísticaÉ a habilidade de utilizar a linguaxe oral e escrita eficazmente para informar, persuadir e adquirir coñecementos novos. Evidénciase que o alumnado con esta capacidade sabe comunicar ideas, memoriza con facilidade e ten aptitudes para a aprendizaxe de idiomas. Para traballar a intelixencia lingüística na aula pódense levar a cabo actividades de comprensión e de expresión oral e escrita, como ler, contar contos, facer debates, escribir textos diversos...

é un material específico para a área de Lingua, de xeito que favorece de forma significativa o desenvolvemento deste tipo de intelixencia. Algunhas das actividades que se propoñen no proxecto son as seguintes:

• Lectura de narracións, poemas e textos teatrais.

• Comprensión oral e escrita de diversos tipos de textos da vida cotiá.

• Lectura comprensiva de textos e enunciados para a correcta resolución das actividades.

• Producións orais e escritas que favorecen o desenvolvemento da expresión.

• Identificación das características formais dos textos segundo a súa tipoloxía.

• Ampliación e uso do vocabulario propio da idade e do contorno do alumnado.

• Mellora da capacidade expresiva nas producións orais e escritas, tendo en conta a intención comunicativa.

• Práctica con conceptos lingüísticos básicos para a mellora da capacidade expresiva.

262

Intelixencia lóxico-matemáticaÉ a capacidade de utilizar o razoamento indutivo e dedutivo para traballar con números e establecer relacións e patróns lóxicos dun xeito eficaz. Os nenos e as nenas que a desenvolven teñen máis facilidade para resolver problemas e realizar cálculos numéricos, formular e verificar hipóteses, e tamén para razoar cientificamente. Para o desenvolvemento da intelixencia matemática na aula é conveniente xogar con números, utilizar códigos numéricos, contar e expresar cantidades, resolver problemas...

O proxecto favorece o desenvolvemento deste tipo de intelixencia a través das seguintes actividades:

• Razoamento indutivo e dedutivo de modelos lóxicos para adquirir as estratexias necesarias para a mellora constante da lingua e da expresión.

• Enumeración de secuencias de feitos mediante descricións.

• Aprendizaxe de procesos para o tratamento e a utilización da información.

• Interpretación de datos para establecer comparacións de conceptos ou ideas.

• Establecemento de clasificacións desde un punto de vista científico.

• Interpretación de figuras, táboas de datos e gráficos.

• Aprendizaxe de procesos lingüísticos para formular e expoñer hipóteses.

• Expresión oral e escrita de distintos tipos de medidas e de expresións numéricas.

Intelixencia espacialÉ a habilidade de percibir as relacións espaciais e orientarse, de representar ideas de forma visual e de crear representacións mentais. Apréciase en quen utiliza gráficos e esquemas para estudar, ten facilidade para elaborar mapas conceptuais e manifesta sensibilidade á cor, á liña, á forma e ás súas relacións. Para desenvolver esta capacidade poden realizarse interpretacións de planos, descricións de lugares, carteis, invitacións, actividades con recortables...

axuda ao desenvolvemento deste tipo de intelixencia a través de actividades coma estas:

• Utilización de textos ou recursos que requiran un contorno espacial determinado.

• Reprodución de palabras e enunciados para mellorar a escritura, favorecendo que sexa lexible e se axuste ao espazo dispoñible.

• Utilización de recortables, fichas de lectura, xogos e outros elementos manipulables.

• Uso de debuxos e recursos gráficos para a elaboración de carteis, cómics, catálogos, planos para dar indicacións...

• Selección e utilización de imaxes axeitadas para as distintas tipoloxías textuais.

• Posta en escena de diálogos e textos teatrais.

• Uso de figuras, gráficos e táboas para dispoñer visualmente a información.

• Interpretación de datos, gráficos, proporcións e formas das representacións da realidade.

• Contraposicións visuais para a exposición dos datos.

INTELIXEN

CIA

S MÚ

LTIPLES

263

Intelixencia musicalÉ a capacidade de percibir, distinguir, transformar e expresar o ritmo, o timbre e o ton dos sons musicais. As persoas que desenvolven esta intelixencia séntense atraídas polas cancións, as melodías, os sons da natureza… e gozan seguindo un ritmo. As actividades que se relacionan con este tipo de intelixencia e favorecen o seu desenvolvemento son cantar ou entoar unha canción, escoitar música, tocar un ou varios instrumentos, seguir o ritmo dunha canción dando palmas coas mans...

contribúe ao desenvolvemento deste tipo de intelixencia a través de actividades coma estas:

• Lectura en voz alta de textos coidando o volume, a entoación e a expresión.

• Mellora da pronunciación de palabras e da correcta acentuación destas.

• Recoñecemento da importancia lingüística que supón a entoación para a comprensión de enunciados e a transmisión de ideas.

• Práctica da pronunciación correcta de palabras con dificultades ortográficas ou fonéticas.

• Recitación de poemas, poñendo atención ao ritmo e ás pausas.

• Aprendizaxe de adiviñas e doutros textos de orixe popular.

• Recoñecemento e uso de textos con palabras rimadas.

• Lectura de textos axeitando a entoación ao contido.

Intelixencia corporal-cinestésicaÉ a habilidade para usar o propio corpo e coñecer as súas particularidades. Supón destrezas de coordinación, equilibrio, forza, flexibilidade e velocidade. Maniféstase nos alumnos e nas alumnas que destacan en actividades deportivas, danza e expresión corporal. Para traballar esta intelixencia na aula pódense levar a cabo xogos educativos ou tradicionais que implican movemento, manipular materiais de formas e finalidades diferentes, realizar exercicios de caligrafía...

O proxecto inclúe materiais que favorecen o desenvolvemento desta intelixencia a través de actividades coma as seguintes:

• Utilización de xogos que favorecen o coñecemento da lingua e a comunicación en actividades dinámicas.

• Recoñecemento e uso da comunicación procedente da linguaxe non verbal.

• Reflexión sobre a propia postura corporal nas exposicións orais e nos intercambios comunicativos entre o alumnado.

• Mellora da entoación e da postura corporal, axeitándoas ás distintas formas de discurso.

• Lectura e creación de textos en que se reflexiona sobre destrezas alleas e propias de coordinación, equilibrio, forza...

• Descricións de figuras, persoas, lugares...

• Expresión e toma de conciencia das capacidades corporais propias.

• Descrición oral ou escrita das actividades físicas que se exercen.

• Adquisición de habilidades para a mellora da escritura.

NOTAS

Documents

Tarefas e destrezas comunicativas LIBRO · 2020. 3. 20. · FICHA 4. O son R suave e o son R forte Pronuncia estas palabras e indica en cales soa o R suave e en cales o R forte. •