Transcript
Page 1: ติดต่อสั่งซื้อได้ที่ ...2.2 ความต องการสารอาหารและพล งงานต อร างกาย 82

ตดตอสงซอไดทสำนกพมพฟสกสเซนเตอร 45,47ซอยจรญสนทวงศ40ถนนจรญสนทวงศแขวงบางยขน

เขตบางพลดกรงเทพฯ10700

โทร.0-2433-7755-7,0-2433-7704-6แฟกซ.0-2433-7703

ธนาณตสงจาย ปณ.พระปนเกลาในนามหจก.สำนกพมพฟสกสเซนเตอร

บรรณาธการ พรทพยแฟงสด

ปก/รปเลม ฝายศลปกรรม

สงวนลขสทธตามพระราชบญญตลขสทธเนอหารปเลมและภาพประกอบในหนงสอเลมนเปนลขสทธของสำนกพมพฟสกสเซนเตอร

หามคดลอกยกเวนไดรบอนญาต

พมพทหจก.สำนกพมพฟสกสเซนเตอรเลขท52หมท4ถนนศาลายา-บางภาษตำบลคลองโยงอำเภอพทธมณฑลจงหวดนครปฐม73170

โทร.0-3429-8288-91แฟกซ.0-3429-8292

ผพมพผโฆษณานายปราโมทยเนาวประทป

website:www.physicscenter.com

e-mail :[email protected]

ชอหนงสอ เทคนคการเรยนวทยาศาสตร:กลไกมนษย

และสตว

เรยบเรยงโดย วระอนศร

ราคา 70บาท

จดพมพจำหนายเมอ มกราคม2557

Page 2: ติดต่อสั่งซื้อได้ที่ ...2.2 ความต องการสารอาหารและพล งงานต อร างกาย 82

เปนททราบกนดอยแลววา การเรยนการสอนในปจจบน กระทรวงศกษาธการ ไดประกาศใชหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช 2551 ทมความ-เหมาะสมชดเจนทงเปาหมายของหลกสตรในการมงพฒนาคณภาพของผเรยนทกคน ซงเปนกำลงของชาต โดยไดมการกำหนดมาตรฐานการเรยนรและตวชวดในรายวชา ไวอยางชดเจน เหมาะสำหรบการเรยนการสอนในแตละระดบชน สำนกพมพฟสกสเซนเตอร ไดเลงเหนความสำคญของการเรยนการสอน ในกลม สาระการเรยนรวทยาศาสตร เพราะมบทบาทสำคญยงในสงคมโลกปจจบนและอนาคต เพราะวทยาศาสตรเกยวของกบทกคนทงในชวตประจำวนและการงานอาชพ ตางๆ ตลอดจนเทคโนโลย เครองมอเครองใชและผลผลตตางๆ ทมนษยไดใชเพออำนวยความสะดวกในชวตและการทำงานเหลานลวนเปนผลของความรวทยาศาสตรผสมผสานกบความคดสรางสรรคและศาสตรอนๆ วทยาศาสตรชวยใหมนษยไดพฒนา วธคด ทงความคดเปนเหตเปนผล คดสรางสรรค คดวเคราะห วจารณ มทกษะสำคญในการคนหาความร มความสามารถในการแกปญหาอยางเปนระบบ สามารถตดสนใจโดยใชขอมลทหลากหลายและมประจกษพยานทตรวจสอบได วทยาศาสตรเปนวฒนธรรมของโลกสมยใหมซงเปนสงคมแหงการเรยนร (K knowledge-based society) ดงนนทกคนจงจำเปนตองไดรบการพฒนาใหรวทยาศาสตร เพอทจะมความร ความเขาใจในธรรมชาตและเทคโนโลยทมนษยสรางสรรคขน สามารถนำความรไปใชอยางมเหตผล สรางสรรค และมคณธรรม สำนกพมพฯ จงไดจดทำหนงสอ เทคนคการเรยนวทยาศาสตร เฉพาะเรองขน เพอใหผเรยนทยงไมเขาใจเนอหาบางเรองไดเลอกนำไปใช ศกษาดวยตนเองใหเขาใจไดอยางถองแท เพราะมการสรปหลกในแตละเรอง มแบบฝกหด และแบบทดสอบไวใหลองทำพรอมมเฉลยแยกเลมไวใหตรวจความถกตองไดดวยตนเอง สำนกพมพฯ หวงเปนอยางยงวา หนงสอเลมนคงจะอำนวยประโยชนใหแก ผเรยน คร-อาจารยผสอน และผทสนใจในการเรยนการสอนคณตศาสตรไดเปนอยางด ฝายวชาการ สำนกพมพฟสกสเซนเตอร

Page 3: ติดต่อสั่งซื้อได้ที่ ...2.2 ความต องการสารอาหารและพล งงานต อร างกาย 82

1. ระบบตางๆ ในรางกายมนษยและสตว 7

1.1 ระบบยอยอาหาร 7

1.2 ระบบหมนเวยนเลอด 19

1.3 ระบบหายใจ 31

1.4 ระบบขบถาย 38

1.5 ระบบประสาทและการแสดงพฤตกรรม 42

1.6 ระบบสบพนธ 50

2. อาหารกบการดำรงชวต 70

2.1 อาหารกบสารอาหาร 70

2.2 ความตองการสารอาหารและพลงงานตอรางกาย 82

2.3 การเลอกบรโภคอาหาร 86

แบบทดสอบกลไกมนษยและสตว 93

Page 4: ติดต่อสั่งซื้อได้ที่ ...2.2 ความต องการสารอาหารและพล งงานต อร างกาย 82

1.1 ระบบยอยอาหาร

การยอยอาหาร (Digestion) หมายถง กระบวนการแปรสภาพอาหารทมขนาดใหญให

เปนสารอาหารทมขนาดเลกลงจนรางกายสามารถนำไปใชประโยชนได

กระบวนการยอยและอวยวะทเกยวของ

แผนภาพแสดงอวยวะในระบบยอยอาหารของมนษย

1. ปาก (Mouth)

1) ฟน มหนาทตด ฉก และบดเคยวอาหารใหมขนาดเลกลงทำใหพนทผวของอาหาร

ทจะสมผสกบนำยอยมมากขน

2) ตอมนำลาย มหนาทสรางนำลายมอย 3 ค คอ ตอมนำลายใตห ตอมนำลายใต

ขากรรไกรลาง และตอมนำลายใตลน ปกตตอมนำลายจะผลตนำลายวนละ 1-1.5 ลตร มคา pH 6.4-7.2

นำลายประกอบดวยเอนไซมซงสวนใหญเปนเอนไซมอะไมเลสและอาจมมอลเทสอยบางเลกนอย และม

เมอกชวยในการหลอลนอาหารชวยใหกลนอาหารไดสะดวก

ตอมนำลาย คอหอย หลอดอาหาร

กระเพาะอาหาร ตบออน ลำไสใหญ ลำไสเลก

ลำไสตรง ทวารหนก

ถงนำด ตบ

ตอมนำลาย ชองปาก

1. ระบบตางๆ ในรางกาย

มนษยและสตว

Page 5: ติดต่อสั่งซื้อได้ที่ ...2.2 ความต องการสารอาหารและพล งงานต อร างกาย 82

เทคนคการเรยนวทยาศาสตร : กลไกมนษยและสตว8

3) ลน มหนาทชวยใหนำยอยผสมคลกเคลากบอาหาร ชวยดนอาหารใหเคลอนท

จากชองปากสคอหอย ชวยบอกรสชาตอาหาร

การยอยอาหารในปาก

1) การยอยเชงกล โดยฟนชวยบดเคยวกอนอาหารใหมขนาดเลกลง และทำให

อาหารมพนทผวสมผสกบเอนไซมมากขนชวยใหการยอยอาหารทางเคมเปนไปไดอยางรวดเรว

2) การยอยทางเคม โดยอาศยการทำงานของนำยอยหรอเอนไซม ในนำลายม

เอนไซมไทยาลน (Ptyalin) ซงเปนเอนไซมอะไมเลสชนดหนง โดยเอนไซมชนดนสามารถยอยแปงให

เปนนำตาลได และยอยเฉพาะแปงเทานน

2. คอหอย (Pharynx) เปนชวงสนๆ ทมชองเปดเขาสหลอดอาหาร คอหอยมหนาทหลก

คอ ชวยใหเกดการกลนอาหารผานจากโพรงปากลงไปสหลอดอาหารได นอกจากนบรเวณคอหอยมตอม

ทอนซล (Tonsil) คอยดกไมใหเชอโรคเขาสหลอดลมและกลองเสยง

3. หลอดอาหาร (Esophagus) มหนาทรบอาหารจากคอหอยใหผานลงไปสกระเพาะ-

อาหารโดยการบบตวของผนงกลามเนอหลอดอาหารแบบเพอรสตลซส (Peristalsis) คอ กลามเนอของ

หลอดอาหารจะบบตวและคลายตวเปนชวงๆ ทำใหอาหารเคลอนสกระเพาะอาหาร ทผนงหลอดอาหาร

มตอมขบนำเมอกชวยใหอาหารเคลอนทไดสะดวกขน

4. กระเพาะอาหาร (Stomach) มลกษณะเปนถงกลามเนอขนาดใหญอยในชองทอง

ตอจากหลอดอาหาร มความจประมาณ 50 ลกบาศกเซนตเมตร และขยายไดอก 10-40 เทาเมอม

อาหารในกระเพาะอาหาร มตอมสรางนำยอยชวยยอยอาหารประเภทโปรตนใหมขนาดเลกลง และชวย

ลำเลยงอาหารสลำไสเลกในอตราทพอเหมาะ กระเพาะอาหารแบงออกเปน 3 สวน คอ

แผนภาพแสดงลกษณะภายในของกระเพาะอาหาร

1) คารดแอก (Cardiac stomach) เปนสวนแรกของกระเพาะอาหารทตอจากหลอด

อาหาร มกลามเนอหรดทตอกบหลอดอาหารทำหนาทปองกนไมใหอาหารยอนกลบทางเดม

หลอดอาหาร

กลามเนอหรด

กลามเนอหรด

ฟนดส

Page 6: ติดต่อสั่งซื้อได้ที่ ...2.2 ความต องการสารอาหารและพล งงานต อร างกาย 82

เทคนคการเรยนวทยาศาสตร : กลไกมนษยและสตว10

แผนภาพแสดงภายในลำไสเลกมวลลสชวยดดซมสารอาหาร

การยอยอาหารในลำไสเลกและอวยวะทเกยวของ

1) ตบ (Liver) เปนอวยวะภายในทใหญทสดในรางกาย ตบมหนาทสำคญหลายอยาง

เชน สรางโปรตนในเมดเลอด ทำลายเมดเลอดแดงทมอายมาก ทำลายเชอโรคและสารชนดตางๆ ท

แปลกปลอมในเลอด ควบคมระดบนำตาลในเลอด และสรางนำดเพอใชในระบบยอยอาหาร

แผนภาพแสดงตำแหนงของตบ ตบออน และถงนำด

(1) ถงนำด เปนถงกลามเนอเลกๆ ฝงอยดานในสวนผวดานลางของพตบซกขวา

มหนาทเปนแหลงพกและสะสมนำด

(2) นำด เปนของเหลวสเขยวแกมเหลองใส มสมบตเปนเบสออนๆ มสวนประกอบ

สำคญ 3 อยาง คอ เกลอ รงควตถ และคอเลสเตอรอล นำดมหนาททำใหไขมนแตกตวเปนเมดเลกๆ

ชวยใหเอนไซมไลเปสยอยไขมนไดงายขน ทำใหอาหารมสมบตเปนเบสชวยใหนำยอยในลำไสเลกทำงาน

ไดดขน ชวยดดซมไขมนและวตามนทละลายในไขมน เชน วตามนเอ ด อ เค

หลอดเลอดดำ หลอดเลอดแดง

หลอด นำเหลอง

วลลส

หลอดอาหาร

ตบพซาย

กระเพาะอาหาร

ลำไสเลก

ตบออน ไพโลรส ดโอดนม

ถงนำด

ตบพขวา

Page 7: ติดต่อสั่งซื้อได้ที่ ...2.2 ความต องการสารอาหารและพล งงานต อร างกาย 82

ระบบตางๆ ในรางกายมนษยและสตว 13

แผนภาพสรปกระบวนการยอยอาหารของมนษย

ระบบยอยอาหารของสตว

สตวตางๆ ตองกนอาหารและมการยอยและการดดซมสารอาหารเชนเดยวกบมนษย แต

ความซบซอนของโครงสรางในระบบยอยอาหารและกระบวนการยอยอาจแตกตางกนไปบางเนองจาก

ลกษณะของอาหารทสตวแตละชนดกนเขาไปนนไมเหมอนกน ตวอยางระบบยอยอาหารของสตวบางชนด

เชน

1. ไฮดรา เปนสตวทมทางเดนอาหารไมสมบรณ คอ มชองภายในลำตว หรอชอง

แกสโทรวาสควลาร (Gastrovascular cavity) เปนชองทมรเปดทางเดยว ไฮดรากนสงมชวตเลกๆ

เชน ตวออนกง ป ไรนำ โดยใชอวยวะคลายหนวด เรยกวา หนวดจบ (Tentacle) ซงอยรอบๆ ปากจบ

อาหารและใชเซลลทมเขมพษแทงเหยอใหตายแลวสงเขาปาก ไฮดรามเซลลบรเวณเยอบภายในลำตว

สรางเอนไซมและขบออกมายอยอาหารจนมขนาดเลกทสดแลวลำเลยงเขาสภายในเซลล สวนกากอาหาร

จะถกขบออกทางปาก

กระเพาะปสสาวะ

ทวารหนก

ลำไสใหญ

หลอดเลอด

กระเพาะอาหาร

เอนไซม

เอนไซม HCl

1 ฟนบดเคยวอาหารใหมขนาดเลกลง

2 นำลายชวยยอยแปง

3 กรดและเอนไซมในกระเพาะ อาหารจะชวยยอยโปรตน

4 เอนไซมหลายชนดในลำไสเลก ชวยยอยโปรตน ไขมน คารโบไฮเดรต

ลำไสเลก

5 อาหารทยอยแลวในลำไสเลก ถกดดซมเขาสหลอดเลอด

6 นำและแรธาตในลำไสใหญ ถกดดซมเขาสหลอดเลอด

7 กากอาหารถกขบถาย ออกทางทวารหนก

ไต ทำหนาทกรอง ของเสยออกจากเลอด

Page 8: ติดต่อสั่งซื้อได้ที่ ...2.2 ความต องการสารอาหารและพล งงานต อร างกาย 82

ระบบตางๆ ในรางกายมนษยและสตว 15

4. สตวปก เชน นก ไก เปด หาน ทางเดนอาหารมลกษณะเฉพาะคอ มปากเปนทาง

อาหารเขา มคอหอย หลอดอาหาร และถงพกอาหารซงทำหนาทเกบอาหารสำรองไวยอยภายหลงหรอ

เปนกระเพาะพกอาหารชวคราว จากนนอาหารจะผานเขาสกระเพาะอาหารและกนซงมกลามเนอหนา

และแขงแรง ภายในกนมเมดกรวดหรอทรายอยดวยเพอชวยบดอาหารใหละเอยดมากยงขน อาหารจะ

ถกยอยใหมขนาดเลกลงแลวสงไปยงลำไสเพอใหมการยอยอาหารทสมบรณทสดตอไป

ระบบยอยอาหารของสตวปก

ระบบยอยอาหารเปนระบบอวยวะหนงของรางกายทมความสำคญ ถาปราศจากระบบยอย

อาหาร สตวกไมสามารถนำอาหารไปใชเพอการเจรญเตบโตและทำกจกรรมตางๆ ในการดำรงชวตได

แ บ บ ฝ ก ห ด ท 1.1

ตอนท 1 จงตอบคำถามลงในชองวาง

1. จงเขยนชออวยวะในระบบยอยอาหาร

กน ลำไส

กระเพาะอาหาร หลอดอาหาร

ปาก

ถงพกอาหาร ทวารหนก

5)

6)

7)

8)

1)

2)

3)

4)

Page 9: ติดต่อสั่งซื้อได้ที่ ...2.2 ความต องการสารอาหารและพล งงานต อร างกาย 82

เทคนคการเรยนวทยาศาสตร : กลไกมนษยและสตว16

2. เพราะเหตใดเมอเคยวขาวนานๆ เราจงรสกวามรสหวาน

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

3. การเคยวอาหารมความสำคญตอการยอยอาหารอยางไร

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

4. เราไมควรคยกนในขณะทรบประทานอาหาร เพราะเหตใด

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

5. การรบประทานอาหารไมเปนเวลาตอเนองกนเปนเวลานาน มผลตอระบบยอยอาหารอยางไร

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

6. ถานกเรยนกนแฮมเบอรเกอรหมทประกอบไปดวยขนมปงกบเนอหมจะมการยอยบรเวณใดบาง

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

7. นกเรยนควรปฏบตตนอยางไรเพอปองกนไมใหเกดอาการทองผก

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

8. ทางเดนอาหารของไฮดราตางจากแมลงอยางไร

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

_____________________________________________________________________

Page 10: ติดต่อสั่งซื้อได้ที่ ...2.2 ความต องการสารอาหารและพล งงานต อร างกาย 82

ระบบตางๆ ในรางกายมนษยและสตว 17

ตอนท 2 จงเลอกคำตอบทถกตองทสด

1. การเคยวอาหารใหละเอยดกอนกลนมประโยชนอยางไร

1. ทำใหอาหารเปลยนเปนนำตาลไดมากขน

2. ชวยกระตนใหมการหลงนำลายออกมายอยอาหาร

3. นำลายจะคลกเคลากบอาหารทำใหอาหารลนและกลนงาย

4. เพมพนทผวของอาหารใหมโอกาสสมผสกบเอนไซมไดมากขน

2. อาหารชนดใดเมอเคยวแลวอมไวสกครจะรสกวามรสหวานเกดขน

1. ขาว 2. ไขขาว 3. เนอปลา 4. ถวลสง

3. อวยวะใดไมเกยวของกบระบบยอยอาหาร

1. ตบ 2. ตบออน 3. มาม 4. ถงนำด

4. สารชนดใดเปนสวนประกอบของนำยอยในกระเพาะอาหาร

1. เอนไซมเรนนนและกรดแอซตก 2. เอนไซมอะไมเลสและกรดซลฟวรก

3. เอนไซมเพปซนและกรดไฮโดรคลอรก 4. เอนไซมไลเปสและกรดไฮโดรคลอรก

5. อาหารประเภทใดทรางกายสามารถดดซมไปใชไดเลยไมตองผานการยอย

1. เนอไก 2. ขนมปง 3. โยเกรต 4. นำสมคน

6. อาหารทกชนดจะถกยอยจนมอนภาคเลกทสดทอวยวะสวนใด

1. ปาก 2. ลำไสเลก 3. ลำไสใหญ 4. กระเพาะอาหาร

7. สารอาหารประเภทใดถกยอยครงแรกทลำไส

1. ไขมน 2. โปรตน 3. คารโบไฮเดรต 4. ถกทกขอ

8. อวยวะในขอใดไมใชแหลงผลตนำยอยทชวยในการยอยอาหารในลำไสเลก

1. ตบ 2. ตบออน

3. ตอมนำลาย 4. ตอมทผนงลำไสเลก

9. การทผนงลำไสเลกมลกษณะไมเรยบและเปนปมยนออกมามประโยชนอยางไร

1. ชวยเพมพนทสำหรบการยอยอาหาร

2. ชวยเพมพนทสำหรบการดดซมสารอาหารเขาสหลอดเลอด

3. ชวยดดซมนำ แรธาต และวตามนบางชนดออกจากกากอาหาร

4. ชวยในการบบตวดนกากอาหารใหเคลอนไปรวมกนทลำไสใหญ

10. นำดมประโยชนอยางไร

1. ยอยไขมนใหเปนกรดไขมน 2. ทำใหไขมนแตกตวเปนเมดเลกๆ

3. ยอยไขมนใหเปนอนภาคเลกทสด 4. ชวยในการดดซมไขมนเขาสทอนำเหลอง

11. อวยวะใดทำหนาทผลตนำด

1. ตบ 2. ตบออน 3. ถงนำด 4. ผนงลำไสเลก

Page 11: ติดต่อสั่งซื้อได้ที่ ...2.2 ความต องการสารอาหารและพล งงานต อร างกาย 82

แบบทดสอบกลไกมนษยและสตว 93

กลไกมนษยและสตว

จงเลอกคำตอบทถกตองทสด

1. ขอใดกลาวถกตองเกยวกบการยอยอาหาร

1. การแปรสภาพอาหารใหเปนนำตาล

2. การเปลยนขนาดอนภาคอาหารใหเลกลง

3. การเปลยนแปลงสภาพอาหารใหตางไปจากเดม

4. การเปลยนสภาพความเปนกรด-เบสของอาหารใหเหมาะสม

2. เอนไซมอะไมเลสในนำลายชวยยอยสารอาหารประเภทใด

1. แปง 2. ไขมน

3. นำตาล 4. โปรตน

3. สารอาหารในขอใดรางกายนำไปใชไดเลยโดยไมตองผานกระบวนการยอย

1. โปรตน แปง 2. วตามน นำตาล

3. นำตาล แรธาต 4. กลโคส วตามน

4. เอนไซมชนดใดมหนาทยอยสารอาหารประเภทไขมน

1. นำด 2. ไลเปส

3. เพปซน 4. อะไมเลส

5. สารชนดใดชวยใหกระเพาะอาหารมสภาวะเหมาะสมชวยใหเอนไซมทำงานไดด

1. นำด 2. นำเมอก

3. กรดแอซตก 4. กรดไฮโดรคลอรก

6. ขอใดจดเปนการยอยทางเคม

1. การอาศยนำยอยหรอเอนไซม 2. การใชฟนบดเคยวอาหาร

3. การบบตวของหลอดอาหาร 4. การบบตวของกระเพาะอาหาร

7. ขอใดเรยงลำดบทางเดนอาหารของสตวปกไดถกตอง

1. ปาก ถงพกอาหาร กน กระเพาะอาหาร ลำไส ทวารหนก

2. ปาก กระเพาะอาหาร ถงพกอาหาร ลำไส กน ทวารหนก

3. ปาก ถงพกอาหาร กระเพาะอาหาร กน ลำไส ทวารหนก

4. ปาก กน กระเพาะอาหาร ถงพกอาหาร ลำไส ทวารหนก