7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
1/104
Metabolismo de
aminocidos I
Bioqumica para Enfermagem Bloco IIIProf. Olavo Amaral
un!o de "#$#
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
2/104
Lipdeos
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
3/104
Aminocidos
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
4/104
Dito isso...
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
5/104
Dito isso...
-Continuaremos falando sobre os mesmos temas...
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
6/104
Revisando...
-O que so aminocidos?
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
7/104
Revisando...
-O que so aminocidos?Molculas com grupamento amina, grupamento carboxila
e cadeia lateral.
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
8/104
Revisando...
-O que diferencia um aminocido do outro?
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
9/104
Cadeias laterais
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
10/104
Revisando...
-Cadeia lateral dos aminocidos determina a estruturados mesmos e das protenas formadas.
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
11/104
Revisando...
-ara que ser!em aminocidos?
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
12/104
Funes
". #ntese protica$
http://i100.photobucket.com/albums/m32/maxaug/protenas3.gif7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
13/104
Funes
-%odos os aminocidos !o para a sntese protica?
http://i100.photobucket.com/albums/m32/maxaug/protenas3.gifhttp://i100.photobucket.com/albums/m32/maxaug/protenas3.gif7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
14/104
Aminocidos proteinognicos
-&o$-'penas () ''s formam
protenas nos seres *umanos
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
15/104
Funes
- 'lm da sntese protica, aminocidos possuem outrasfun+es?
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
16/104
Funes
(. un+es especficas-'lguns aminocidos possuem fun+es importantes alm
da sntese protica.
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
17/104
Funes
(. un+es especficas-'lguns aminocidos no so incorporados em protenas,
mas cumprem fun+es especficas.
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
18/104
Funes
. Metaboli/a+o- 'minocidos podem ser usados para fa/er outras coisas.
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
19/104
Metabolia!o
- O que podemos fa/er com aminocidos?
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
20/104
Metabolia!o
- O que podemos fa/er com aminocidos?
0licose
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
21/104
Metabolia!o
- O que podemos fa/er com aminocidos?
1ipdeos
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
22/104
Metabolia!o
- O que podemos fa/er com aminocidos?
Outros
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
23/104
Aminas biognicas
-2eri!ados de aminocidos com fun+es importantes
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
24/104
"rigem dos aminocidos
- 2e onde !em os aminocidos?
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
25/104
"rigem dos aminocidos
#ntese end3gena2ieta
- 2e onde !em os aminocidos?
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
26/104
"rigem dos aminocidos
#ntese end3gena2ieta
- 2e onde !em os aminocidos? &em todos$
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
27/104
Aminocidos essenciais
- 'minocidos no sinteti/ados pelo ser *umano.- 'lguns aminocidos podem ser essenciais em condi+es
especficas 4e.g. desen!ol!imento5.
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
28/104
Aminocidos na dieta- rotenas da dieta so degradadas por en/imas no
est6mago e intestino.
epsina
%ripsina
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
29/104
Aminocidos na dieta
- 7n/imas proteolticas so secretadas comozimognios ati!ados por cli!agem para pre!enirem
autodigesto.
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
30/104
Aminocidos na dieta
- 'bsor!idos pelo intestino como aminocidos esecretados na corrente sangunea.
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
31/104
Destino dos aminocidos
- ara onde !o os aminocidos?
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
32/104
Destino dos aminocidos
- ara onde !o os aminocidos?
%ecidos em geral
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
33/104
Destino dos aminocidos
- 'o contrrio dos carboidratos e lipdeos, no existeuma 8reser!a9 de aminocidos.
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
34/104
Destino dos aminocidos
-'o contrrio dos carboidratos e lipdeos, no existeuma 8reser!a9 de aminocidos.-#e no *ou!er demanda, !o formar outras coisas.
:
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
35/104
Destino dos aminocidos
- or outro lado, por !e/es !amos ter que mobili/ar essa8reser!a9, mesmo que ela no se;a uma reser!a.
:
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
36/104
A pergunta #ue $ica...
- Como formar outros compostos 4glicose
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
37/104
Metabolismo dos aminocidos
- #e as reser!as forem end3genas, qual o primeiropasso?
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
38/104
Degrada!o de protenas
- rotenas so degradadas naturalmente, com!elocidades diferentes.
Ornitina descarboxilase= meia-!ida de
aproximadamente "" minutos.
rotenas de ritmo circadiano= degradadas ao longo
de um dia.
>emoglobina= Meia-!ida : a da *emcia 4meses5.
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
39/104
Degrada!o de protenas
- ' ubiquitinao uma das maneirasde marcar protenas para degrada+o.
#istema ubiquitina-proteassomo
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
40/104
Degrada!o de protenas
- O lisossomo pode degradar protenas endocitadas, oumesmo peda+os da clula 4autofagia5.
H+
Lysosome
ATP ADP + Pi
Vacuolar ATPase
lowinternal
pH
Lumencontains
hydrolytic
enzymes.
autophagosome autophagicvacuole
(lysosome
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
41/104
Degrada!o de protenas
- ' degrada+o protica pode assim gerar aminocidos.
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
42/104
"%& temos aminocidos
- Como !amos transformar aminocidos em outroscompostos?
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
43/104
"%& temos aminocidos
- Como !amos transformar aminocidos em outroscompostos?
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
44/104
"%& temos aminocidos
- emo!er o grupo amina o primeiro passo$
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
45/104
Metabolismo de aminocidos
- Com a perda do grupo amina, o restante dos aminocidospode entrar em !ias metab3licas que ; estudamos$
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
46/104
- Com a perda do grupo amina, o restante dos aminocidospode entrar em !ias metab3licas que ; estudamos$
Metabolismo de aminocidos
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
47/104
- %odos os () aminocidos, ap3s perderem o grupo amino
4e e!entualmente serem metaboli/ados mais um pouco5,so capa/es de entrar no ciclo de @rebs$
Metabolismo de aminocidos
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
48/104
- 'minocidos glicognicos= formam compostos capa/es
de formar glicose 4piru!ato e intermedirios do ciclo5.
Metabolismo de aminocidos
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
49/104
- 'minocidos cetognicos= formam acetil-Co', que no
capa/ de formar glicose.
Metabolismo de aminocidos
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
50/104
- 7m excesso na dieta, todos os aminocidos podem acabar
se transformando em cidos graxos.
Metabolismo de aminocidos
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
51/104
- &o ;e;um, glicogAnicos formaro glicose, e cetogAnicos
formaro corpos cet6nicos.
Metabolismo de aminocidos
M b li d i id
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
52/104
Metabolismo de aminocidos
- Como tirar o grupo amina dos aminocidos?
D i ! id ti
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
53/104
Desamina!o o'idativa
- &> remo!ido do glutamato pela glutamato
desidrogenase, formando -cetoglutarato e gerando um
&'2> a partir de &'2B.
( i !
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
54/104
(ransamina!o
- &> remo!ido de outros aminocidos e transferido ao -
cetoglutarato, formando glutamato.
( i ! d i !
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
55/104
(ransamina!o ) deamina!o
- 's duas rea+es em con;unto possibilitam a remo+o do
grupo amina dos outros aminocidos.
( i ! d i !
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
56/104
(ransamina!o ) deamina!o
- 's duas rea+es em con;unto possibilitam a remo+o do
grupo amina dos outros aminocidos.
D i ! id ti
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
57/104
Desamina!o o'idativa
- Onde isso ocorre?
D i ! id ti
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
58/104
Desamina!o o'idativa
- Onde isso ocorre?
gado
D i ! id ti
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
59/104
Desamina!o o'idativa
- or que no fgado?
gado
M t b li d * i
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
60/104
Metabolismo da am*nia
- 'm6nia 4&>5 ou sua forma ioni/ada, o am6nio 4&>B5 so
t3xicos para o organismo e precisam ser transformados em
uma forma no-t3xica.
M t b li d * i
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
61/104
Metabolismo da am*nia
- 7m que podemos con!erter a am6nia?
M t b li d * i
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
62/104
Metabolismo da am*nia
- ' ur+ia uma maneira no t3xica de carregar o nitrogAnio
para excre+o nos rins.
Dria
M
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
63/104
Mas...
- Con!erter am6nia em uria no to simples$
Ciclo da ur+ia
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
64/104
Ciclo da ur+ia
Ciclo da ur+ia
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
65/104
Ciclo da ur+ia
". Encio= &>Be >CO
-
Ciclo da ur+ia
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
66/104
Ciclo da ur+ia
". &>B con;ugado ao
>CO-, consumindo '%
e formando carbamoil,
$os$ato.
Ciclo da ur+ia
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
67/104
Ciclo da ur+ia
(. Carbamoil-fosfato se
liga F ornitina formandocitrulina.
Ciclo da ur+ia
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
68/104
Ciclo da ur+ia
. Citrulina se liga ao
aspartato 4umaminocido5, formando
argininosuccinato.
Ciclo da ur+ia
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
69/104
Ciclo da ur+ia
-'spartato um
aminocido formado apartir da transamina+o
do oxaloacetato.
-%ra/ o segundo &> da
molcula de uria.
Ciclo da ur+ia
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
70/104
Ciclo da ur+ia
. 'rgininosuccinato
cli!ado em $umarato earginina.
Ciclo da ur+ia
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
71/104
Ciclo da ur+ia
G. 'rginina forma uria e
ornitina, reiniciando ociclo.
Ciclo da ur+ia
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
72/104
Ciclo da ur+ia
- 7m resumo, a partir de am6nia, >COe aspartato, !amos
formar fumarato e uria, com a ornitina funcionando como
um intermedirio.
Ciclo da ur+ia e Ciclo de %rebs
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
73/104
Ciclo da ur+ia e Ciclo de %rebs
- 'mbos os ciclos esto intimamente ligados por seus
intermedirios.
Regula!o do ciclo
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
74/104
Regula!o do ciclo
-Como regulado o ciclo da uria?
Regula!o do ciclo
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
75/104
Regula!o do ciclo
Curto pra/o=
-%odas as en/imas aumentam sua ati!idade a partir doaumento da concentra+o de substrato.-Carbamoil-fosfato sintetase ati!ada por-,acetil,
glutamato4acetil-Co' B glutamato5, cu;a sntese ati!ada
por arginina.
&-acetilglutamato
Regula!o do ciclo
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
76/104
Regula!o do ciclo
1ongo pra/o=
- ' concentra+o das en/imas regula a !elocidade do ciclo.-'umento da ingesto de protena e
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
77/104
"%& mas e agora...
- O que acontece com a uria?
'cre!o do nitrognio
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
78/104
'cre!o do nitrognio
- Dria excretada na urina, carregando o nitrogAnio para
fora do corpo?
'cre!o do nitrognio
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
79/104
'cre!o do nitrognio
- 7sta a Hnica maneira de excretar o nitrogAnio?
'cre!o do nitrognio
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
80/104
'cre!o do nitrognio
- Creatinina produ/ida a partir do metabolismo da
creatina-fosfato no mHsculo e tambm carrega nitrogAniopara excre+o.
'cre!o do nitrognio
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
81/104
'cre!o do nitrognio
- 'm6nia produ/ida localmente no rim pode ser excretada
como diretamente como maneira de excretar pr3tons.
Com isso...
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
82/104
Com isso...
- &!eis sanguneos de uria e creatinina podem ser usados
como indicadores de fun+o renal$
Mas
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
83/104
Mas...
- Onde isso tudo est acontecendo?
Mas
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
84/104
Mas...
- Onde isso tudo est acontecendo?
gado
im
Mas
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
85/104
Mas...
- Ciclo da uria ocorre no fgado, mas catabolismo de
protenas ocorre em di!ersos tecidos
&>
&>
Logo
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
86/104
Logo...
- &>tem de ser transportado para o fgado para se
transformar em uria e ser eliminado$
&>
&>
Mas
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
87/104
Mas...
- &> t3xico$
&>
&>
Mas
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
88/104
Mas...
- Como resol!er esse problema?
&>
&>
(ransporte de nitrognio
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
89/104
(ransporte de nitrognio
- Colocando o &>em um aminocido$
&>
&>
(ransporte de nitrognio
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
90/104
(ransporte de nitrognio
- 'lguns aminocidos so respons!eis por tra/er o
nitrogAnio dos tecidos para o fgado.
&>
&>
(ransporte de nitrognio
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
91/104
(ransporte de nitrognio
- ' glutamina formada a partir de
glutamato e &>.
(ransporte de nitrognio
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
92/104
(ransporte de nitrognio
- 0lutamina le!a o nitrogAnio at o fgado, rim e intestino,
gerando &>que ser con!ertido em uria 4no fgado5 ou
excretado diretamente 4no rim5.
(ransporte de nitrognio
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
93/104
(ransporte de nitrognio
- &o rim, quebra de glutamina, com excre+o de &> e
regenera+o de bicarbonato, uma maneira de manter o
equilbrio cido-bsico$
(ransporte de nitrognio
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
94/104
(ransporte de nitrognio
- O mHsculo forma alanina a partir de piru!ato como
forma de le!ar &>ao fgado.
(ransporte de nitrognio
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
95/104
(ransporte de nitrognio
- O fgado transforma alanina em piru!ato, excretando o
&>como uria. I o piru!ato transformado em glicose,
que pode ser exportada no!amente aos tecidos.
Ciclo da alanina,glicose
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
96/104
Ciclo da alanina glicose
m resumo...
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
97/104
m resumo...
gado capta &>...
m resumo...
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
98/104
gado capta &>...
... do excesso deprotenas da dieta.
m resumo...
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
99/104
gado capta &>...
... do excesso deprotenas da dieta.
... da glutamina que !em
dos tecidos.
m resumo...
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
100/104
gado capta &>...
... do excesso deprotenas da dieta.
... da glutamina que !em
dos tecidos.
... da alanina que !em domHsculo.
m resumo...
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
101/104
gado capta &>...
... do excesso deprotenas da dieta.
... da glutamina que !em
dos tecidos.
... da alanina que !em domHsculo.
7 excreta o nitrogAnio em
forma de uria$
"%& mas...
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
102/104
&
- Como !amos usar a cadeia carbonada dos aminocidos
4-cetocidos5 para fa/er outros compostos?
0licose
1ipdeos
Calma...
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
103/104
- 'inda temos mais uma aula$
0licose
1ipdeos
Calma...
7/17/2019 Metabolismo de Aminocidos - Aula 1
104/104
- or ora, !amos para o estudo dirigido...