A IDADE MODERNA EUROPEA(S.XV-XVI)

PUNTOS CLAVE DA UNIDADE

•A renovación política dos Estados: a monarquía autoritaria

•A ruptura da unidade cristiá•O cambio de mentalidade: o Humanismo•O recoñecemento do artista: o

Renacemento

CAMBIOS ECONÓMICOS E SOCIAIS

• Etapa de recuperación e crecemento demográfico• Seguen dominando as actividades agrarias

(expansionismo)• A burguesía comeza a fraccionar o poder gremial co

domestic system (incremento da demanda)• Desenvolvemento do comercio interior, e sobre

todo, o exterior• O capitalismo afiánzase como sistema económico,

apoiándose no declive feudal• Na sociedade, o cambio máis relevante é o aumento

do poder da burguesía (Familia Médicis), que co tempo irá reclamando maior peso político (Permanece a división estamental).

• Mortalidade moi elevada, igual ca mortalidade infantil. En consecuencia, esperanza de vida baixa.

Os cambistas (Massys, Q.)

O ESTADO MODERNO• Reforzamento paulatino do poder real• As bases da monarquía autoritaria:

- Unificación do territorio patrimonial▫http://geacron.com- Maior autoridade e mando sobre o resto dos poderes vivos do Estado- Reforma da administración e do exército (Ex. Terzos españois).Impostos ordinarios, como as alcabalas (facenda real) - Servizo diplomático estable, que aumenta as relacións entre os Estados- Establecemento dunha corte permanente (El Escorial)

http://www.lib.utexas.edu/maps/historical/history_europe.html

Isabel e Fernando

Francisco I de Francia

Isabel I de Inglaterra

A chegada dos embaixadores ingleses(Carpaccio, V., 1495)

NOVA MENTALIDADE: O HUMANISMO

• No século XV aparece en Italia un movemento intelectual que se basea en:

- A recuperación do modelo clásico antigo- O antropocentrismo (centro do Universo)

substitúe lentamente ao teocentrismo- Exaltación da individualidade, a liberdade

e a razón- Curiosidade científica (Nicolás

Copérnico)

• Correntes humanistas (principais pensadores)• A difusión do humanismo: a invención da

imprenta• Creación de Academias de intelectuais e difusión

das Universidades

Os autores mais destacados deste movemento foron:

• Dante Alighieri (1265-1321), foi o primeiro en situar a Antigüidade no centro da vida cultural.

• Francesco Petrarca (1304-1374), é coñecido como o pai do humanismo. Foi o primeiro en sinalar que para ser culto e adquirir verdadeira humanidade, era indispensable o estudo das linguas e letras dos clásicos.

• Giovanni Boccaccio (1313-1375), ao igual que Petrarca, dedicou a súa vida ao estudo dos clásicos, especialmente aos latinos, e realizou un importante compendio mitolóxico, a Genealogía de los dioses paganos.

• Leonardo Bruni (1374-1444), a quen se debe un profundo impulso á tradución da literatura grega.

• Leon Battista Alberti (1404-1472). Sacerdote, humanista e secretario persoal de seis papas. Doutor en Dereito Canónico, físico, matemático e arquitecto.

• Lorenzo Valla (1407-1457), fundador da filoloxía polo seu estudo dos poetas latinos e a súa proposición dunha nova gramática.

• Marsilio Ficino (1433-1499), que divulgou a filosofía de Platón por Europa.

• Antonio de Nebrija (1441-1522), que logrou renovar os métodos de ensino das linguas clásicas en España.

• Pico della Mirandola (1463-1494), quen probablemente teña sido o primeiro en utilizar a palabra humanista para referirse ao novo movemento. Foi o autor de Diálogo sobre la dignidad del hombre.

• Erasmo de Rotterdam (1469-1536), foi a gran figura intelectual no debate entre católicos e protestantes e creador dunha corrente persoal dentro do humanismo de crítica do cristianismo medieval tradicional, o erasmismo, a través dos seus Colloquia e diversos opúsculos.

• Guillaume Budé (1467-1540), humanista francés que editou no seu país numerosos autores clásicos grecolatinos.

• Tomás Moro (1478-1535), humanista inglés autor dun escrito satírico que serviu de modelo a outros moitos, a Utopía, e enfrontouse en defensa das súas ideas ao rei Henrique VIII

• Juan Luis Vives (1492-1540), amigo de Erasmo e de Tomás Moro, o primeiro en tratar a psicoloxía como disciplina científica

Seis poetas Toscanos

(Vasari, G., 1544)

A divina comedia

Francesco Petrarca

Erasmo de rotterdam

O RENACEMENTO

Palacio Ducal (Mantua)

Desenvolvemento da imprenta

Prosperidade económica. Cidades-Estado italianas. Estas cidades eran independentes sen depender de ningún goberno central. A existencia destas cidades-estado, cun nivel de riqueza comercial moi elevado e a súa proximidade ao pasado antigo permítenos comprender as causas polas que o Renacemento xurdiu na Península italiana antes que no resto de Europa.

Erasmo de Rotterdam

Home vitruviano de Leonardo da Vinci. 1521Como movemento cultural, o Renacemento baséase nos valores do

home e supón un rexurdir, unha volta aos presupostos daquela cultura que ata o momento máis se preocupou do home: a cultura clásica. Os intelectuais do Renacemento, os humanistas, preocúpanse por voltar ás fontes do saber grecorromano a través dos seus textos, descubrindo de novo aos grandes pensadores clásicos e con eles a súa preocupación básica: o home. Segundo a crenza clásica, retomada polos renacentistas, o home é un modelo de beleza e proporción, porque encaixa nas formas xeométricas perfectas: o cadrado e o círculo.

Dada a saneada posición económica destas cidades, tanto os nobres como os burgueses adiñeirados e os gobernadores destas (sexan príncipes, duques ou papas), poden gastar grandes sumas de diñeiro en obras de arte, na compra e copia de manuscritos e na fundación de bibliotecas. Son homes que patrocinan a educación e as artes, son os mecenas, que gustan de rodearse dos mellores pensadores e artistas.

En cidades como Milán, Mantua, Ferrara, Urbino ou Nápoles, os mecenas son os propios príncipes gobernantes. O duque da cidade de Urbino, Federico de Montefeltro, é un bo exemplo deste tipo de mecenas.

Nas cidades coa república como sistema de goberno, por exemplo Venecia ou Florencia, non hai un só mecenas, senón que aparecen varios ligados ás familias máis poderosas, competindo en influencia e riqueza. Os Médici, os Strozzi ou os Rucellai exercen o mecenado da República de Florencia.

OS MECENAS

Roger van der Weyden. Piedade (Gótico flamenco)

Os donantes ou mecenas (é dicir as persoas que patrocinan e protexen ao artista) en moitas ocasións son incorporados á obra (Familia Broers e La Trinidad de Masaccio son un mercader e a súa muller)

CAMBIOS RELIXIOSOS• CAUSAS DA REFORMA

-Desprestixio do Papado e o clero-Corrupción da igrexa católica-Grandes diferenzas entre o alto e o baixo

clero-Declive das ordes relixiosas

-Os abusos da Igrexa-Favoritismo do alto clero polos seus

familiares (Nepotismo)-Amancebamento dos clérigos (Nicolaísmo)-Venda de cargos eclesiásticos (Simonía)-Recibo de perdóns por medio das

indulxencias

A REFORMA LUTERANA• A figura histórica que inicia este movemento é Lutero

(95 teses de Wittenberg)95 (http://redhistoria.com/las-95-tesis-de-lutero/#.VsRTP_nhDIU)

• Lutero (https://www.youtube.com/watch?v=BDWgZWOmZdc)

• A excomunión de Lutero e o apoio dalgúns príncipes alemáns relanzan a elaboración dunha nova doutrina relixiosa:

-Libre interpretación da Biblia-Xustificación pola fe-Rexeita a infalibilidade do Papa-2 únicos sacramentos-Suprime o culto á Virxe e aos Santos-Simplifica a liturxia

• Rápida difusión no centro e Norte de Europa

REFORMAS CALVINISTA E ANGLICANA

•Jean Calvine, cre na predestinación e que tén grandes adeptos dentro da burguesía

•Henrique VIII reforma a Igrexa de Inglaterra despois dun problema persoal. Faise co poder relixioso dentro do seu territorio (1534, acta da supremacía)

•http://www.artehistoria.com/v2/contextos/1856.htm

A CONTRARREFORMA•O xiro conservador no Concilio de Trento

(1545-63):-Necesario facer bóas obras para

salvarse-A Igrexa é a única que pode

interpretar a biblia-Sete sacramentos-A virxe e os santos reciben culto-Normas contra o desprestixio do clero

•A compañía de Xesús, o exército católico do Papa

TRABALLO (AS GUERRAS DE RELIXIÓN EN FRANCIA)

• Escolle un bando dos que se enfrontan e elabora un ensaio ou discurso integrando o papel que tivo nas guerrras (Motivos da disputa, personaxes principais, acontecementos, etc)

• Máximo dúas follas a entregar e feitas a man• Valorarase o resumo e a selección de información• Penalizarase negativamente copiar directamente

ou entregar traballos exactamente iguais• Fonte a utilizar por todos/as: Wikipedia ou

algunha enciclopedia• Data da entrega: