P R E VE N C I Ó N E CO R R E C C I ÓN D E R I S CO S

* D EF IN I C I ÓNS* C L AS I F I C AC IÓ N* FAC T ORES D O R IS C O* P L AN I F IC AC I ÓN D O R IS C O: P RED I C I ÓN E P REVENC IÓ N

DE F I N I C I Ó N S• Risco = evento que pode

causar danos personais, económicos e no medio ambiente

• Catástrofe = cando un risco produce efectos moi notorios sobre unha poboación

• Desastre = a catástrofe produce tal destrución que se require axuda externa

• Calamidade = o desastre se prolonga indefinidamente

C L A S I F I C AC I Ó N D O S R I SC O S

R I SC O S B I O LÓX I C O S

• Enfermidades producidas por axentes infecciosos e parásitos

• Efectos das pragas• Afeccións debidas a animais velenosos)

R I SC O S Q U Í M I C O S

• Productos químicos presentes nos alimentos, na auga e no aire de forma natural

R I SC O S F Í S I C O S

• Debidos a radiacións, ruído, incendios, frío, calor, incluíndo os debidos ao clima, aos fenómenos xeolóxicos e a os fenómenos cósmicos

Riscos físicos debidos a fenómenos meteorolóxicos:

Furacáns, tormentas, raios, gota fría, secas, frío.

Riscos físicos debidos a fenómenos cósmicos: son os procedentes do espazo como a caída de meteoritos, as tormentas solares, as variacións de radiación solar, etc.

Riscos físicos debidos a fenómenos xeolóxicos internos e externos:

erupcións volcánicas, terremotos, movementos de ladeira, etc.

R I S COS T E CNOLOX Í COS(CULT URA I S )

• Debidos á intervención humana • Causados polo uso das máquinas, o escape de productos químicos e

tóxicos (mareas negras e escapes radiactivos), os comportamentos perigosos (condución temeraria ou a drogadición).

R I S COS M I XT OS

• Son aqueles debidos á combinación dos riscos naturais coa intervención humana

• A intervención humana acelera ou aumenta a gravidade dalgúns fenómenos naturais.

VA LO RAC I Ó N D O R I SC O: FAC T O RE S D O R IS C O

• RISCO = PERIGOSIDADE x VULNERABILIDADE x EXPOSICIÓN

VALO RAC I Ó N D O R I S CO. FACT O RE S D O R I SC O: A P ER I G O S I DAD E

• Perigosidade = Probabilidade de que ocurra un fenómeno potencialmente perigoso nun lugar determinado e nun período de tempo específico

VALO RAC I Ó N D O R I S CO. FACT O RE S D O R I SC O: A P ER I G O S I DAD E

• Dentro da perigosidade hai que ter en conta:

• A SEVERIDADE (magnitude da catástrofe), que pode medirse por graos de perigosidade (escala de 0 a 5 ou de forma máis sinxela, hipótese de risco máximo ou hipótese de risco medio)

• O TEMPO DE RETORNO (a frecuencia da ocurrencia da catástrofe) • A DISTRIBUCIÓN XEOGRÁFICA (lugar e extensión afectados pola

catástrofe)

VALO RAC I Ó N D O R I S CO. FACT O RE S D O R I SC O: A E X PO S I C IÓ N

• Exposición = Total de persoas ou bens (económicos, culturais, ecolóxicos) que poden sufrir un determinado risco

VALO RAC I Ó N D O R I S CO. FACT O RE S D O R I SC O: A VU L N ERAB I L I DAD E

• Vulnerabilidade = Grao de dano (% ou tanto por un) de perdas respecto ao total exposto a un determinado evento.

• Valor de probabilidade 1 supón perda total, p = 0 , ausencia de danos. • Os recursos económicos, a educación fronte ao risco, a tecnoloxía, a información,

diminúen a vulnerabilidade

VALO RAC I Ó N D O R I S CO. VU L N E RAB I L I DAD E E RE S I L I E N C I A

• A resiliencia = capacidade de resistencia e de recuperación fronte as adversidades (incluíndo as catástrofes naturais) que teñen as persoas, as comunidades, os países.

• A resiliencia diminúe a vulnerabilidade fronte ao risco.• Isto conséguese grazas a unha axeitada predición e prevención de riscos, así como

unha boa organización e suficiente capacidade económica que permita a recuperación tralos desastres.

VALO RAC I Ó N D O R I S CO. PARÁM E T RO S C U AN T I TAT I VO S E CU AL I TAT I VO S .

• Parámetros cuantitativos: número de persoas afectadas, hectáreas afectadas, perdas económicas valoradas en euros, dólares, etc.

• Parámetros cualitativos: mídese o dano causado por diferentes graos de afectación (nulo, baixo, medio, alto, moi alto)

VALO RAC I Ó N D O R I S CO. AL G Ú N S E X EM P LOS .

• A erupción do ano 70 D.C. foi moi violenta, expulsó toneladas de cinzas e pedra pómez, que sepultó as cidades de Pompeia e Herculano (perigosidade alta)

• A importante poboación de Pompeia vivia aos pés do Vesubio (exposición alta)• A poboación ignoraba como comportarse frente o forte perigo do volcán

(vulnerabilidade alta)

VALO RAC I Ó N D O R I S CO. AL G Ú N S E X EM P LOS .

• A erupción de 1980 foi moi violenta (perigosidade alta)• Zona afectada pouco poboada (exposición baixa)• A escasa poboación foi evacuada semanas antes da erupción (vulnerabilidade baixa)• RISCO BAIXO

Volcán Saint Hellens, 1980

M E D I DA S F R O NT E AO R I SC O

PL AN I F I CAC I ÓN D O R I S C O: P RE D I C I Ó N E P REVE N C I ÓN .• Son as medidas para facerlle fronte ao risco.• Predición: anunciar o risco con anticipación• Prevención : prepararse con anticipación ao

risco

P L AN I F I CAC I Ó N D O R I S CO: M E D I DAS D E PR ED I C I Ó N .

• A predicción pretende anunciar o evento con anticipación: averiguar o lugar, intensidade e momento.

• Inclúe: predición sísmica e de volcáns, predición de derrubamentos, predicións meteorolóxicas e elaboración de mapas de risco.

Mapa meteorolóxico que predice

unha tesmpestade

PL AN I F I CAC I ÓN D O R I SC O: M E D I DAS D E PRE D I C I ÓN . M APAS D E R I S CO

• Son representacións cartográficas onde se reflictan o grao de perigosidade, a distribución xeográfica, o tempo de retorno dun risco concreto.

• Están baseados na recollida de datos históricos de anteriores eventos e no coñecemento dos tipos de riscos.

• Soen ter cores de diferente intensidade: canto máis severo sea o evento máis intenso será a cor.

VALO RAC I Ó N D O R I S CO: M ED I DAS D E P RE VE N C I Ó N• Son medidas axeitadas para mitigar os danos ou eliminar os

efectos orixinados polos diferentes riscos. • Consisten nunha preparación previa ao evento

PR E S A “S A BO” PARA M I T I G AR OS DA NOS DOS L A HAR ES

VALORAC I ÓN D O R I S C O: CL AS I F I C AC I Ó N DAS M ED I DAS D E P RE VEN C I Ó N

• ESTRUTURAIS: implican construcións ou modificación de estruturas

• NON ESTRUTURAIS: sen modificación de estruturas nin construcións

M E D I DAS D E P RE VE N C I ÓN ES T R U T U RA IS

• Poden reducir a perigosidade: construción de desaguadoiros, de presas, de muros e redes de contención,etc.

• Poden reducir a vulnerabilidade: edificación sismorresistente, colocación de pararraios, vacinas, epidemias, cimentación axeitada para as inundacións, etc.

M ED IDAS D E P RE VEN C I Ó N N O N E S T RU T U RA I S

• EDUCACIÓN PARA O RISCO • ORDENACIÓN DO TERRITORIO• PROTECCIÓN CIVIL• ESTABLECEMENTO DE

SEGUROS• ANÁLISE CUSTO / BENEFICIO

M E D I DAS D E P RE VE N C I ÓN N O N E S T RU T U RA I S :ED U C AC I Ó N PARA O R I S CO

• O coñecemento de como actuar en caso de situacións perigosas reduce a vulnerabilidade

• É necesario realizar simulacros de evacuación e explicacións do xeito de actuación segundo o tipo de risco

M E D I DAS D E P RE VE N C I Ó N N O N E S T RU T U RA I S :ORD EN AC I Ó N D O T E RR I T O R I O

• Leis que plantexan restricións nos usos do territorio e do solo, prohibindo ou limitando os asentamentos humanos nas zonas de risco, o que reduce a exposición

• Difíciles de aplicar, xa que a poboación tende a asentarse nas zonas máis propensas ós riscos: veigas dos ríos, zonas próximas aos volcáns, etc.

M E D I DAS D E P RE VE N C I Ó N N O N E S T RU T U RA I S :A P RO T E C I Ó N C I V I L

• Inclúe estratexias para optimizar a prevención e protexerse dos danos (sistemas de vixiancia e de emerxencia, planos de evacuación, protocolos de actuación, etc.)

• Serve tamén para restablecer a normalidade tralo evento catastrófico• Para que sexa operativa é necesario a existencia de infraestructuras

axeitadas (carreteras de evacuación, vehículos, tecnoloxía para a vixiancia, etc.) e unha boa preparación técnica dos profesionais.

M E D I DAS D E P REVE N C I ÓN N O N E S T RU T U RA I S :ES TAB L E CE M E N T O D E S E G U RO S

• Cubren parte das perdas económicas cando as catástrofes son inevitables• Son de difícil aplicación en rexións pobres

M E D I DAS D E P RE VE N C I ÓN N O N E S T RU T U RA I S :AN ÁL IS E CU S T O - BE N E F I C I O

• Coste económico das medidas de prevención e predición fronte beneficios (diminución de danos personáis, económicos e ecolóxicos)

• Coste xerado polos danos fronte coste das medidas de predición ou prevención

• Polo xeral sae máis barato evitar unha catástrofe que reparar os danos que produce

Praia danada pola marea negra orixinada polo

Prestige