Crise das democracias e Segunda Guerra Mundial (1919-1945)

1. Os “felices anos vinte”2. A crise de 1929 e a Gran Depresión3. O fascismo italiano4. A instauración do nazismo en Alemaña5. O III Reich alemán6. Causas e contendentes da Segunda Guerra

Mundial7. Europa baixo o dominio nazi (1939-1941)8. As grandes ofensivas aliadas (1942-1945)9. As consecuencias da guerra Silia Fernández Freiría

4ºESO

1. Os “felices anos vinte”

1.1. EUA, primeira potencia mundial.

- Causas de por que EE.UU. saiu beneficiada da I Guerra Mundial

- EE.UU. primeira potencia económica e financieira mundial

- EE.UU. subministra préstamos de guerra

- O dólar convírtese na moeda de referencia mundial

- Importancia da banca estadounidense e da bolsa de Nova York

A prosperidade americana.

- Novas fontes de enerxía

- Novos medios de comunicación (radio, telégrafo, cinematógrafo)

- Taylorismo

- Desarrollo da sociedade de consumo

- Consumo de masas mediante a publicidade

1.2. O “american way of life”.

Modelo de vida americano

Bases:

Consumo individual

Desenvolvemento dos medios de comunicación

Espectáculos de masas

Modelo para todo o mundo

Época do gansterismo

1.3. As dificultades europeas.

A reconstrución da economía e inflación

Pagamento dos empréstitos de guerra

2. A crise de 1929 e a Gran Depresión

2.1. O crac bolsista de 1929.

Causas do afundimento da Bolsa.

- Sobreprodución

- A especulación bolsista (burbulla especulativa)

1. Compra de créditos e accións

O Xoves Negro.

-- 24 de Outubro de 1929

2.2. A Gran Depresión.

-- Crise bancaria

-- Recesión económica xeneralizada

-- Diminúe o consumo

-- Parados, miseria

-- Extensión ao resto do mundo

2.3. A loita contra a crise.

O New Deal americano.

- Presidente Franklin D. Roosvelt

1. Económico: intervención do Estado na economía mediante empresas públicas, destruír stocks agrícolas e control sobre os bancos

2. Social: medidas para loitar contra o paro, mediante obras públicas, redución da xornada laboral

As propostas europeas.

-- Conferencia Internacional

-- Intervención do Estado para a recuperación económica (influenza das teorías de Keynes)

-- Control dos prezos

-- Aumento dos salarios

-- Realización de ofertas públicas de emprego

-- Diminución da xornada laboral

-- Medidas proteccionistas

3. O fascismo italiano

3.1. Italia na posguerra.

- Secuelas humanas e económicas

- Consecuencias dos acordos de paz: o irredentismo (nacionalismo)

- Inestabilidade política

- Tensión social

- Grandes folgas no Norte de Italia

- Movementos no campo, ocupación de terras polos campesiños

- Medo á revolución social

3.2. O ascenso do fascismo.

- Benito Mussolini e os Fasci de combate (camisa negra)

- PNF (Partido Nacional Fascista) defende:

1. Un Estado forte que garantice a paz social e a propiedade privada

2. Política exterior expansionista

3. Nacionalismo

-- Apoios:

1. A pequena burguesía

2. Grandes propietarios agrícolas e industriais

3. A Igrexa católica

4. O propio monarca

-- Fracasa nas eleccións de 1922 (Diferenza dos nazis)

-- Obtención do poder mediante unha gran manifestación (Marcha sobre Roma)

3.3. A ditadura fascista.

1º fase:

- Restrición das liberdades e persecución dos seus adversarios

2º fase:

- Réxime autoritario (totalitario):

1. Exaltación do Estado por encima dos dereitos do individuo. Goberno das élites.

2. Rexeitamento do liberalismo e a democracia

3. Anticomunismo

4. Estado autoritario (totalitario)

5. O Partido controla o Estado

6. Nacionalismo agresivo que aspira á expansión territorial, racismo e persecución das minorías

7. Lexitimación da violencia e culto ao militarismo

8. Culto ao líder carismático

9. Obedencia cega

-- Intervencionismo do Estado na economía, buscando unha política económica autárquica

-- Control dos sindicatos mediante o sistema de Corporacións

-- Eliminación do Parlamento e creación da Cámara dos Fasci, elixida por Mussolini

-- Política expansionista manifestada por invasión de Etiopía

4. A instauración do nazismo en Alemaña

4.1. A República de Weimar.

- Abdicación de Guillerme II e proclamación da República de Weimar

- Constitución moi democrática

- Sistema político baseado na coalición de tres partidos:

1. Partido Socialdemócrata (socialdemócratas)

2. Partido de Centro (católicos)

3. Partido Democrático (liberais)

-- Circunstancias difíciles debido á derrota militar, ás condicións de paz e ás reparacións económicas

-- Crise económica, miseria e paro

-- Hiperinflación

-- Ocupación francesa do Ruhr (1923)

-- Ataques ao sistema por dous lados

1. Pola esquerda: movemento espartaquista ou comunista

2. Pola dereita: atacados polos grupos de extrema dereita (Putsch de Múnic)

4.2. Hitler e o Partido nazi.

- Adolf Hitler

- 1920, creación do Partido Nacionalista dos Traballadores de Alemaña (NSDAP) ou Partido nazi

- Escribe en prisión “A miña Loita” (Mein Kampf)

- Desprecio pola democracia parlamentaria, liberal

- Odio ao comunismo

- Antisentimentalismo, oido aos xudeus

- Superioridade da raza aria

- Nacionalismo imperialista (formación dun Reich)

- Demagoxia como elementos de propaganda

- Identificar os culpables da crise alemá: xudeos, comunistas e demócratas

- Organizacións paramilitares: SA (Seccións de Asalto), SS (Seccións de protección

4.3. O nazismo ao poder.

- Certa mellora económica a partir de 1924

- Graves efectos da crise de 1929

- Seis millóns de parados en Alemaña

- Fai que aumenten os partidos extremistas: os comunistas e o partido nazi

- Apoios do Partido nazi

1. Burgueses arruinados

2. Campesiños

3. Algúns obreiros

4. Grandes personalidades da industria e finanzas

-- Apoios ao Partido comunista:

1. Intelectuais de clases medias

2. Maioría dos obreiros

-- Elección de 1932, gana o partido nazi por maioría relativa

-- Apoio das forzas conservadoras e do presidente Heidenburg a Hitler

-- Nomeamento de Hitler como chanceler de Alemaña

-- Hitler chega ao poder e convoca unhas eleccións (1933) cando está dentro do Goberno

-- Incendio do Reichstag

-- Persecución de comunistas e adversarios

-- En 1934, Hitler proclamouse Führer e chanceler do III Reich

5. O III Reich

5.1. O totalitarismo nazi.

- Ditadura

- Monopolio total do partido nazi

- Sindicato único (Fronte Alemán do Traballo)

- Estado policial

1. SS

2. GESTAPO

-- Campos de concentración

-- Depuración da administración por razóns políticas e raciais

-- Centralismo

5.2. A homoxeneización social.

-- Cohesión total

-- Nación:

1. Superioridade da raza aria

2. Ideoloxía nacionalsocialista

-- Control do ssistema educativo e da información

-- A pureza racial

-- As leis de Nuremberg

-- Papel da muller moi marxinal. Tres K: Kinder, kirche, kürche (fillos, igrexa, cociña)

-- Control das xuventudes mediante Xuventudes Hitlerianas

5.3. Autarquía e rearmamento.

- Todo se basa na idea do espazo vital

- A política económica está limitada a proxectos expansionistas e militaristas

- Buscan un relanzamento económico en Alemaña mediante o dirixismo económico

- Autarquía económica (producir dentro do país todo o necesario)

- Prioridade á industria pesada, o armamento

- Control de prezos e salarios

- Programa de obras públicas

- Política militarista pese ás condicións do Tratado de Versalles

- Creouse un novo exército (Wehrmacht e Luftwaffe)

- Imperialismo

6. Causas e contendentes da Segunda Guerra Mundial

6.1. As causas do conflito.

- Política expansionista

- Carreira de armamentos

- Sentimento nacional humillado (revanchismo) a consecuencia dos tratados de paz

- Política exterior agresiva (a política xaponesa) (expansionismo en Asia e O. Pacífico)

- Incapacidade dos países democráticos para frear o avance dos réximes fascistas

1. Arredismo (aislacionismo) norteamericano

2. Política de calma ou apaciguamento (fracaso da Sociedade de Nacións)

6.2. A marcha cara a guerra.

-- Hitos importantes:

1. Ocupación de Manchuria e inicio da invasión de China

2. Ocupación de Etiopía e Albania por Italia

3. Guerra Civil Española 1936-1939

4. Remilitarización de Renanía

5. Anchluss, ocupación de Austria por Alemaña

6. Invasión dos Sudetes

-- Fracaso da Conferencia de Múnich en 1938

-- Bohemia e Moravia, protectorados alemás, Eslovaquia, Estado satélite de Alemaña

6.3. As alianzas e o estalido bélico.

- Eixe Roma-Berlín, froito da colaboración de alemáns e italianos na Guerra Civil Española

- Pacto Antikomintern, contra a URSS entre Xapón, Italia e Alemaña

- Pacto de Aceiro, renovación do pacto en 1939

- Tratado defensivo con Polonia, entre Francia e Gran Bretaña, contra as reivindicacións alemás do corredor de Danzing

- Hitler firma un Pacto Xermano-Soviético (Pacto antinatura). Cláusulas secretas: repartición de Polonia e a URSS recibe Finlandia, Estonia, Letonia, Lituania e Besarabia

Caricatura do pacto Xermano-Soviético

7. Europa baixo o dominio nazi (1939-1941)

7.1. As grandes ofensivas alemás.

- Guerra lóstrego (Blitzkrieg)

- Ocupación de Polonia

- Invasión de Dinamarca e Noruega

- Ocupación de Países Baixos, Bélxica, Luxemburgo e Francia. Alsacia e Lorena pasan a Alemaña

- Ocupación do N e O de Francia por Polonia, e S e colonias, Francia e Vichy

- Batalla de Inglaterra (Bombardeos da Lufwaffe, aviación)

- Winston Churchill, primeiro ministro inglés, cabeza da resistencia

- RAF e radares

- Derrota de Hitler

- Batalla do Atlántico

7.2. A mundialización do conflito.

- Cortarlle o Canal de Suez aos británicos (Africakorps)

- Conquista de Iugoslavia e Grecia

- Operación Barbarroja conra Rusia

- Ataque dos xaponeses sobre Pearl Harbor

7.3. O sometemento dos países ocupados.

- Rexións incorporadas (Alsacia, Lorena, Luxemburgo, Bohemia…)

- Estados satélites: a Francia de Vichy, Eslovaquia, Romanía…

- Territorios ocupados: Polonia Oriental, Países Bálticos

- Explotación: sacan materias primas para beneficio dos alemáns

- Esforzo dos traballadores

- Gran parte de colaboracionistas

- Resistencia

- Violencia e terror

- Labor da GESTAPO e SS

- Campos de concentración e persecución dos xudeos

8. As grandes ofensivas aliadas (1942-1945)8.1. O esforzo de guerra aliado.

- Entrada de EE.UU. E a URSS

- Churchill (Inglaterra), Roosvelt e Stalin

- Pacífico Batallas de Midway e Guadalcanal

- N de África: victoria dos británicos fronte ao El-Alemein

- Desembarco de ingleses e americanos no N de África

- Batalla de Stalingrado

8.2. A liberación de Europa.

- Desembarco de Sicilia

- Desembarco angloestadounidense en Normandía

- Interés por chegar canto antes a Berlín

- Suicidio de Hitler o día 30

8.3. Afinal da guerra no Pacífico.

- Resistencia xaponesa mediante os pilotos kamikazes

- Bombas atómicas de Hiroshima e Nagasaki

9. As consecuencias da guerra9.1. O impacto da guerra.

- Aparición de dúas grandes potencias: EE.UU. (capitalismo) e a URSS (comunismo) (antagónicas)

- Consecuencias demográficas: 50 millóns de mortos

- A maioría das vítimas son civís

- Destrucións materiais

- Impacto moral para o mundo occidental, onde se amosan os dereitos humanos

9.2. As conferencias de paz.

- Conferencia d Teherán (1943)

- Conferencia de Ialta: división de Alemaña e Austria en 4 zonas de ocupación, e unha divisíón de Berlín e tamén da cidade de Viena

- Conferencia de Potsdam tras a derrota de Alemaña: divídese Europa en 2 zonas de influencia. O Leste, que foi liberado do dominio nazi. O Oeste que fora polo angloamericano (bases da futura guerra fría)

- Conferencia de París: reordéase definitivamente o mapa europeo. A URSS incorpora Polonia oriental, P. Bálticos, Prusia oriental, parte de Finlandia e Romanía. Hungría recupera os seus territorios. Italia perde Dodecaneso e Istria en prol de Grecia e Iugoslavia.

9.3. A creación da ONU.

Obxetivos da ONU:

Manter a paz internacional

Defensa dos dereitos humanos

Cooperación entre os distintos pobos

Dereito dos pobos a dispor de si mesmos

Organización da ONU

Asemblea Xeral e Consello de Seguridade (países importantes con dereito a veto: EUA, URSS, Reino Unido, Francia e China)