Embed Size (px)
Citation preview
nghieân cöùu - trao ñoåi
Soá 13 naêm 2013�0
ñaët vaán ñeàCheø Vieät Nam ñaõ coù maët taïi 107 nöôùc, ñöùng thöù 7 veà saûn löôïng,
ñöùng thöù 6 veà khoái löôïng xuaát khaåu treân theá giôùi. Vieät Nam ñaõ cheá bieán ñöôïc khoaûng 15 loaïi cheø khaùc nhau, nhöng kim ngaïch xuaát khaåu phaàn lôùn vaãn laø cheø ñen (gaàn 60%), coøn laïi laø cheø xanh (20%) vaø moät soá ít caùc loaïi cheø khaùc.
Vieäc aùp duïng caùc quy trình saûn xuaát nhö VIETGAP, GAHP, GMP, HACCP trong quaù trình saûn xuaát kinh doanh coøn haïn cheá, vaán ñeà veä sinh an toaøn thöïc phaåm chöa ñöôïc chuù troïng. Beân caïnh ñoù, caùc hoaït ñoäng giaùm saùt, kieåm tra, thanh tra trong quaù trình saûn xuaát kinh doanh chöa ñöôïc duy trì thöôøng xuyeân, baøi baûn, daãn ñeán tyû leä caùc saûn phaåm noâng saûn noùi chung vaø cheø noùi rieâng chöa ñaûm baûo an toaøn veä sinh thöïc phaåm, gaây aûnh höôûng tôùi söùc khoûe ngöôøi tieâu duøng, böùc xuùc trong xaõ hoäi, caûn trôû xuaát khaåu vaø giaûm naêng löïc caïnh tranh treân thò tröôøng quoác teá.
Ñeå giaûi quyeát caùc vaán ñeà treân, caàn thieát phaûi ñaùnh giaù ñöôïc hieän traïng saûn xuaát, sô cheá/cheá bieán, tieâu thuï vaø coâng taùc quaûn lyù nhaø nöôùc ñoái vôùi maët haøng cheø, treân cô sôû ñoù xaây döïng boä chæ soá an toaøn cho saûn phaåm cheø phuïc vuï cho coâng taùc quaûn lyù, ñeà ra caùc cô cheá chính saùch vaø quy trình kyõ thuaät ñeå ñaûm baûo an toaøn veä sinh thöïc phaåm trong saûn xuaát beàn vöõng maët haøng cheø.
ñoái töôïng, thôøi gian, ñòa ñieåm vaø phöông phaùp nghieân cöùuÑoái töôïng- Caùc cô quan quaûn lyù nhaø nöôùc veà saûn xuaát cheø ôû Thaùi Nguyeân,
Sôn La, Yeân Baùi, Phuù Thoï vaø Laâm Ñoàng. - Caùc loaïi hình toå chöùc saûn xuaát, cheá bieán, tieâu thuï cheø: doanh
nghieäp, hôïp taùc xaõ, toå hôïp taùc, trang traïi, hoä saûn xuaát.- Dö löôïng thuoác baûo veä thöïc vaät, muoái kim loaïi naëng trong ñaát,
nöôùc vaø saûn phaåm cheø (theo Quyeát ñònh soá 99/2008/QÑ-BNN). Thôøi gian vaø ñòa ñieåm Nghieân cöùu ñöôïc tieán haønh töø quyù IV naêm 2010 ñeán quyù II naêm
2011, taïi vuøng cheø cuûa caùc tænh Thaùi Nguyeân, Phuù Thoï, Sôn La, Yeân Baùi vaø Laâm Ñoàng.
Phöông phaùp- Phöông phaùp thu thaäp soá lieäu thöù caáp: thu thaäp, phaân tích, toång
hôïp caùc soá lieäu khoa hoïc ñaõ ñöôïc coâng boá, caùc soá lieäu thoáng keâ, caùc baùo caùo khoa hoïc coù lieân quan.
ñaùnH giaù cHÆ soá an toaøn cuûa cHeø taïi tHaùi nguyeân, sôn la, yeân baùi, pHuù tHoï Vaø laâm ñoàngpHuïc Vuï Quy HoaïcH saûn xuaát cHeø an toaøn beàn VöÕng
nGuyeãn huønG CöôønG, nGuyeãn Voõ LinhVieän Quy hoaïch vaø Thieát keá noâng nghieäp
ASSESSMENT ON SAFETY INDEX FOR TEA PRODUCTS
IN THAI NGUYEN, SON LA, YEN BAI, PHU THO AND LAM
DONG PROVINCES FOR MANUFACTORING SAFE TEA
Summary
Vietnamese tea has been presented in 107 countries, ranked 7th in terms of
yield, ranked 6th in the world in export. Vietnam has produced 15 different
types of tea, but exports still black tea (60%), green tea (20%) and a few other
types of tea. However, the application of method production such as VIETGAP, GAHP, GMP, HCCP is limited, therefore,
all tea products are not safety enough for users.
To improve the competitiveness of the tea, it is neccesary to assess,
analyze and have systematic study of the chain from production - processing
- consumption - analysis of samples (soil, water, tea), and create provincial safety index (PTSI) for the tea in these
provinces. The results has shown the indicators PTSI for Lam Dong is 83.5
points, Son La ranked the second with 81.6 points, Thai Nguyen ranked the
third with 78.9 points, Yen Bai ranked the fourth with 77 points, Phu Tho ranked the fifth with 69.5 points.
Key word: Safe tea
nghieân cöùu - trao ñoåi
Soá 13 naêm 2013 �1
- Phöông phaùp ñaùnh giaù noâng thoân coù söï tham gia cuûa caùc hoä daân (PRA) baèng phieáu ñieàu tra, phoûng vaán tröïc tieáp (toång soá 385 phieáu).
- Phöông phaùp laáy maãu ñaát, maãu nöôùc ñeå phaân tích (phaân tích taïi phoøng thöû nghieäm noâng nghieäp soá 27, Boä Noâng nghieäp vaø Phaùt trieån noâng thoân) möùc giôùi haïn toái ña cho pheùp cuûa moät soá kim loaïi naëng trong maãu ñaát nhö As (pheùp thöû TCVN 6649:2000, ISO11466:1995), Cd, Cu, Pb, Zn (pheùp thöû TCVN 6496:1999, ISO11047:1995) vaø möùc giôùi haïn toái ña cho pheùp cuûa moät soá kim loaïi naëng trong maãu nöôùc nhö Hg (pheùp thöû TCVN 5941:1995), Cd (pheùp thöû TCVN 665:2000), As (pheùp thöû TCVN 665:2000), Pb (pheùp thöû TCVN 665:2000); phaân tích maãu thuoác baûo veä thöïc vaät (BVTV) theo phöông phaùp saéc kyù khí; phaân tích maãu cheø khoâ (theo caùc pheùp thöû TC 25-96-DL, TC 21-95-DL, 10TCN 225-95, TC11-DL-93, TC12-2001-DL, TC12-2002-DL, TC10-DL-93).
- Phöông phaùp xaây döïng chæ soá an toaøn caáp tænh - PASVFTI (Provincial Assess safety Vegetables, Fruit and Tea Index), xaây döïng cho maët haøng cheø boä chæ soá an toaøn - PTSI (Provincial Tea Safety Index): löïa choïn caùc chæ soá, xaùc ñònh troïng soá vaø tính toaùn chæ soá (chæ soá caáp 3 caùc döõ lieäu cô baûn thu thaäp ñöôïc → ñoàng nhaát ñôn vò; chæ soá caáp 2, ñoàng nhaát thaønh 1 ñôn vò % baèng phaàn meàm Excell, thang ñieåm ñöôïc cho töø 0-100 → laáy yù kieán chuyeân gia ñeå xaùc ñònh caùc chæ soá khoâng theå ñoàng nhaát veà ñôn vò, ñaùnh giaù troïng soá ñieåm).
Keát quaû vaø thaûo luaänKeát quaû ñieàu tra Tình hình saûn xuaát cheøNgaønh saûn xuaát cheø taïi caùc tænh troïng ñieåm cuûa Vieät
Nam nhö Thaùi Nguyeân, Sôn La, Yeân Baùi, Phuù Thoï vaø Laâm Ñoàng vôùi toång dieän tích laø 73.700 ha, trong ñoù Laâm Ñoàng coù dieän tích lôùn nhaát laø 23.600 ha, Thaùi Nguyeân laø 17.700 ha, Yeân Baùi 11.900 ha, Phuù Thoï 16.400 ha vaø thaáp nhaát laø Sôn La vôùi 4.100 ha.
Veà saûn löôïng cheø, naêm 2010, toång saûn löôïng cheø vuøng nghieân cöùu ñaït 253.046 taán, ñaït toác ñoä taêng tröôûng 9,7%/naêm giai ñoaïn 2000-2010. Tænh coù toác ñoä taêng tröôûng veà saûn löôïng cao nhaát laø Phuù Thoï (14,3%/naêm), thaáp nhaát laø Laâm Ñoàng (6,8%/naêm). Theo Toå chöùc noâng löông cuûa Lieân hôïp quoác, tieâu thuï cheø bình quaân cuûa ngöôøi Vieät Nam hieän nay chæ khoaûng 380 g, thaáp hôn nhieàu so vôùi caùc nöôùc vaø vuøng laõnh thoå trong khu vöïc chaâu AÙ coù taäp quaùn uoáng traø khaùc nhö Hoàng Koâng 1.400 g; Ñaøi Loan 1.300 g; Nhaät Baûn 1.050 g vaø Trung Quoác 560 g.
Trong hôn 20 naêm qua, treân toaøn vuøng döï aùn ngaøy caøng coù nhieàu nhöõng gioáng cheø môùi khoâng chæ cho naêng suaát cao maø chaát löôïng cuõng raát ñaëc bieät, chuû yeáu laø caùc gioáng nhö LDP1, Keo Am Tích, Phuùc Vaân Tieân, Kim Tuyeân, OÂ long... Caùc tænh ñaõ thöïc hieän toát coâng taùc kieåm tra, chöùng nhaän chaát löôïng caây cheø gioáng tröôùc khi troàng môùi, ñaûm baûo ñuùng gioáng, ñaït tieâu chuaån tröôùc khi xuaát vöôøn cho ngöôøi daân laøm cheø. Cô caáu gioáng cheø taïi caùc tænh ñöôïc theå hieän trong baûng 1.
Baûng 1: dieän tích caùc gioáng cheø vuøng nghieân cöùuÑôn vò: ha
(Nguoàn: toång hôïp töø soá lieäu cuûa Sôû Noâng nghieäp vaø Phaùt trieån noâng thoân 5 tænh, 2011)
Caùc tieâu chí veà VIETGAP treân cheø taïi 5 tænh nghieân cöùu böôùc ñaàu ñöôïc aùp duïng vaøo saûn xuaát taïi caùc vuøng haøng hoùa. Tyû leä caùc hoä troàng cheø söû duïng phaân boùn coù trong danh muïc cho pheùp chieám khoaûng 96-97%, chuû yeáu laø phaân höõu cô, höõu cô vi sinh. Vieäc duøng thuoác BVTV cuõng ñöôïc caùc hoä troàng cheø tieán haønh moät caùch caån thaän, ñuùng lieàu löôïng vaø thôøi gian quy ñònh, caùc hoä troàng ñaõ aùp duïng saûn xuaát cheø an toaøn theo höôùng VIETGAP.
Tình hình sô cheá, cheá bieán vaø baûo quaûn cheøThoáng keâ cuûa Boä Noâng nghieäp vaø Phaùt trieån noâng
thoân cho thaáy, taïi 20 tænh troàng cheø taäp trung cuûa caû nöôùc coù 240 cô sôû cheá bieán coâng nghieäp, toång coâng suaát treân 3.100 taán buùp töôi/ngaøy (600.000 taán buùp töôi/naêm). Vieät Nam saûn xuaát 3 loaïi cheø laø cheø ñen orthodox (60%), cheø ñen CTC (7%) vaø cheø xanh (33%). Keát quaû ñieàu tra cuõng cho thaáy, vuøng nghieân cöùu coù 13.720 cô sôû cheá bieán thuû coâng, saûn löôïng cheá bieán haøng naêm laø 244.707 nghìn taán, coù 230 cô sôû cheá bieán coâng nghieäp vôùi saûn löôïng laø 351,89 taán/naêm.
Haïng muïcToång dieän tích
Gioáng Trung
du
Cheø Shan vuøng cao
Gioáng ñöôïc xaùc nhaän
PH1 1A TH3 TRI777 LDP1 LDP2 Kim Tuyeân
OÂ long
Phuùc Vaân Tieân
Baùt Tieân
Gioáng khaùc
Thaùi Nguyeân 17.700 11.556 860 4.153 792 339
Yeân Baùi 11.900 6.000 2.585 20 60 300 1.555 784 596
Phuù Thoï 16.400 10.500 4.450 500 100 500 300 50
Sôn La 4.100 2.000 500 600 700 200 100
Laâm Ñoàng 23.600 18.100 2.572 1.000 1.663 265
Toång soá 73.700 48.156 3.085 4.450 520 160 1.660 6.308 4.356 1.200 1.663 842 100 1.200
TT Tænh
Soá cô sôû thuû coâng Cô sôû cheá bieán coâng nghieäp
Soá löôïng
Saûn löôïng (taán)
Cô sôû saûn xuaát baèng
toân sao Inox
Saûn löôïng (taán)
Soá löôïng
Saûn löôïng (taán)
Cô sôû ñuû ñieàu kieän an toaøn
Saûn löôïng cheá bieán an toaøn
(taán) Toaøn vuøng 13.720 244.707 5.258 101.282 230 351.898 197 309.6401 Thaùi Nguyeân 5.000 114.304 1.875 42.864 28 57.996 23 51.780
2 Sôn La 350 2.465 98 490 15 22.140 13 20.600
3 Yeân Baùi 2.870 23.708 860 7.100 67 62.192 55 55.690
4 Phuù Thoï 2.500 33.600 625 8.400 63 78.400 59 73.420
5 Laâm Ñoàng 3.000 70.630 1.800 42.378 57 131.170 47 108.150
Baûng 2: cô sôû cheá bieán cheø taïi vuøng nghieân cöùu
Moät
khu
vöïc
troàn
g ch
eø an
toaøn
ta
ïi tæn
h Ph
uù Th
oï
nghieân cöùu - trao ñoåi
Soá 13 naêm 2013�2
Tình hình thu mua, buoân baùn cheøTrong chuoãi cung öùng ngöôøi noâng daân, ngöôøi thu gom,
caùc doanh nghieäp thì lôïi ích ñeàu ñöôïc chia seû giöõa caùc beân. Ñoái vôùi noâng daân, ngöôøi tröïc tieáp saûn xuaát, moät soá kieâm luoân cheá bieán thì lôïi nhuaän seõ cao hôn, thu nhaäp cuõng tuøy töøng vuøng. Ñoái vôùi Thaùi Nguyeân thì thu nhaäp cuûa ngöôøi laøm cheø trung bình ñaït 50 trieäu ñoàng/ha, moät soá saûn xuaát cheø gioáng môùi, ñoàng thôøi aùp duïng ñuùng quy trình kyõ thuaät thì thu nhaäp coù theå leân tôùi 300 trieäu ñoàng/ha; Yeân Baùi trung bình 46 trieäu ñoàng/ha; Phuù Thoï 48,5 trieäu ñoàng/ha; Sôn La 51,4 trieäu ñoàng/ha; Laâm Ñoàng 53 trieäu ñoàng/ha.
Tình hình phaân phoái, tieâu thuï cheøKeát quaû ñieàu tra cuõng cho thaáy, tyû leä saûn phaåm cheø
coù thöông hieäu, nhaõn haøng hoùa vaãn coøn thaáp: taïi Thaùi Nguyeân khoái löôïng cheø coù thöông hieäu, nhaõn haøng hoùa chieám khoaûng 10% toång saûn löôïng cheø; Yeân Baùi 16%; Phuù Thoï khoaûng 11,8%; Sôn La thaáp nhaát 2,9%; Laâm Ñoàng coù tyû leä cao nhaát 25,2%.
Saûn löôïng cheø vuøng nghieân cöùu chuû yeáu taäp trung vaøo xuaát khaåu vôùi hôn 30% saûn löôïng. Cheø troàng phía Baéc nhö Thaùi Nguyeân, Sôn La, Phuù thoï, Yeân Baùi tieâu thuï khaù phoå bieán ôû Thuû ñoâ Haø Noäi vaø caùc tænh/thaønh phoá khaùc ôû mieàn Baéc, trong khi cheø Laâm Ñoàng chuû yeáu ñöôïc tieâu thuï ôû thaønh phoá Hoà Chí Minh vaø caùc tænh phía Nam. Cheø xanh öôùp hoa nhaøi, hoa sen vaø caùc loaïi hoa coù höông thôm khaùc cuõng khaù phoå bieán, chieám khoaûng 20% löôïng tieâu thuï noäi ñòa.
Keát quaû phaân tích dö löôïng thuoác BVTV vaø muoái kim loaïi naëng trong caùc maãu (cheø, ñaát vaø nöôùc)
Keát quaû phaân tích maãu cheø:Dö löôïng thuoác BVTV: ñaõ phaân tích 63 maãu cheø taïi 5
tænh troàng cheø (moãi tænh 10 maãu, rieâng Laâm Ñoàng 23 maãu). Keát quaû phaân tích cho thaáy, coù 15 maãu khoâng ñaûm baûo an toaøn, 48 maãu ñaûm baûo an toaøn: Sôn La coù 2/10 (dö löôïng Fenitrothion, Chlorpyrios vöôït quaù möùc cho pheùp); taïi Phuù Thoï coù 4/10 (dö löôïng Fenitrothion, Chlorpyrios vöôït quaù); taïi Yeân Baùi coù 2/10 (haøm löôïng Fenpropathrin vöôït quaù); taïi Thaùi Nguyeân coù 5/10 (dö löôïng Fenitrothion,
Chlorpyrios vöôït quaù); taïi Laâm Ñoàng coù 2/23 (dö löôïng Fenitrothion, Chlorpyrios vöôït quaù).
Dö löôïng kim loaïi naëng: ñaõ phaân tích 63 maãu cheø khoâ ôû 5 tænh (moãi tænh 10 maãu, rieâng Laâm Ñoàng 23 maãu). Ñoái chieáu vôùi möùc giôùi haïn toái ña cho pheùp cuûa moät soá kim loaïi naëng trong cheø theo Quyeát ñònh soá 99/2008/QÑ-BNN cho thaáy, caùc chæ tieâu kim loaïi naëng trong caùc maãu cheø ñeàu khoâng vöôït giôùi haïn cho pheùp.
Keát quaû phaân tích maãu ñaát troàng cheø: phaân tích 27 maãu ñaát troàng cheø ôû caùc tænh (moãi tænh 5 maãu, rieâng Laâm Ñoàng 7 maãu) vaø ñoái chieáu vôùi Quyeát ñònh soá 99/2008/QÑ-BNN cho thaáy 26 maãu ñaát coù chæ tieâu kim loaïi naëng ñeàu khoâng vöôït giôùi haïn cho pheùp, rieâng 1 maãu ñaát SLñ.04 coù haøm löôïng As cao hôn möùc giôùi haïn cho pheùp do gaàn khu khai thaùc khoaùng saûn (ñaõ bò loaïi tröø).
Keát quaû phaân tích maãu nöôùc töôùi cheø: phaân tích 27 maãu nöôùc töôùi cho cheø ôû 5 tænh vaø ñoái chieáu vôùi Quyeát ñònh soá 99/2008/QÑ-BNN cho thaáy caùc chæ tieâu kim loaïi naëng trong caùc maãu nöôùc ñeàu khoâng vöôït giôùi haïn cho pheùp.
Xaây döïng boä chæ soá PTSISau khi thu thaäp, ñaùnh giaù soá lieäu töø saûn xuaát, baûo
quaûn, cheá bieán, tieâu thuï, tieán haønh thu thaäp maãu phaân tích, ñaùnh giaù keát quaû maãu cheø, ñaát, nöôùc vaø keát hôïp duøng phöông phaùp chuyeân gia ñeå xaây döïng boä chæ soá an toaøn PTSI cho maët haøng cheø cuûa 5 tænh. Cuï theå:
Ñöùng ñaàu laø tænh Laâm Ñoàng (83,5 ñieåm) vôùi theá maïnh so vôùi 4 tænh coøn laïi ôû dieän tích quy hoaïch taäp trung quy moâ lôùn vôùi nhieàu doanh nghieäp coù ñaêng kyù thöông hieäu trong vaø ngoaøi nöôùc ñaàu tö vaøo tænh nhö Nhaø maùy cheø Caàu Ñaát, Coâng ty cheø Minh Roàng vôùi caùc saûn phaåm laø cheø OÂ long coù saûn löôïng xuaát khaåu chieám tyû leä cao.
Thöù 2 laø tænh Sôn La vôùi 81,6 ñieåm. Cheø cuûa Sôn La coù dieän tích ñöôïc quy hoaïch taäp trung chieám tyû leä lôùn, deã aùp duïng caùc quy trình saûn xuaát an toaøn. Saûn phaåm cheø cuûa tænh chuû yeáu cung caáp nguyeân lieäu cho caùc doanh nghieäp cheá bieán, do ñoù cô sôû vaät chaát veà cheá bieán vaø baûo quaûn cheø cuûa tænh ñöôïc ñaàu tö cao, tyû leä cheø ñöôïc cheá bieán ôû caùc cô sôû taäp trung chieám tyû troïng cao. Tuy nhieân, do coù nhieàu khoaùng saûn kim loaïi naëng neân chaát löôïng ñaát troàng cheø cuûa tænh Sôn La coù haøm löôïng kim loaïi naëng
TT Tænh
Cô sôû thu gomDoanh nghieäp (DN)
thu gom Khoái löôïng
cheø cuûa caùc hoä
tham gia lieân keát
(taán)
Khoái löôïng cheø cuûa caùc hoä khoâng lieân keát
Saûn löôïng cheø an
toaøn ñöôïc thu mua
(taán)
Cô sôû thu gom
Trong ñoù cô sôû coù ñaêng kyù
DN thu gom
Trong ñoù DN
coù ñaêng kyù nhaõn
hieäu
Khoái löôïng cheø tieâu thuï coù hôïp ñoàng
(taán)
Khoái löôïng
cheø baùn cho cô sôû thu gom
(taán)
Khoái löôïng
cheø baùn tröïc tieáp
(taán)
1 Thaùi Nguyeân 356 192 30 30 8.615 1.723 148.296 4.906 5002 Yeân Baùi 135 67 63 63 12.885 859 68.552 3.4293 Phuù Thoï 295 180 54 54 28.000 1.120 77.087 5.5904 Sôn La 20 5 54 54 19.680 246 3.661 9835 Laâm Ñoàng 350 285 47 47 60.540 10.090 116.719 14.102 1.840
Baûng 3: keát quaû ñieàu tra tình hình thu mua, buoân baùn cheø
Saûn
phaåm
che
ø Taân
Cöô
ng
ñaõ ñ
öôïc
xuaát
kha
åu sa
ng n
hieàu
nöô
ùc
nghieân cöùu - trao ñoåi
Soá 13 naêm 2013 �3
khaù cao. Thöù 3 laø tænh Thaùi Nguyeân vôùi 78,9 ñieåm. Tænh coù theá
maïnh veà saûn phaåm cheø coù thöông hieäu ñöôïc ñaêng kyù chæ daãn ñòa lyù (cheø Taân Cöông) cuøng nhieàu thöông hieäu khaùc nhö cheø Quaân Chu, cheø Traïi Caøi… cuûa nhieàu doanh nghieäp trong nöôùc ñaõ ñaàu tö vaøo tænh. Tyû leä dieän tích ñöôïc quy hoaïch taäp trung chieám tyû leä cao (18.067 ha ñeán naêm 2020), deã aùp duïng quy trình saûn xuaát an toaøn (GAP), quaù trình cheá bieán vaø baûo quaûn ñaït chuaån vôùi tyû leä hoä, cô sôû cheá bieán aùp duïng quy trình saûn xuaát an toaøn cao.
Thöù 4 laø tænh Yeân Baùi vôùi 77,2 ñieåm, laø tænh troïng ñieåm saûn xuaát cheø vôùi dieän tích lôùn, tyû leä dieän tích ñöôïc quy hoaïch taäp trung cao. Ngoaøi ra, do cheø cuûa Yeân Baùi chuû yeáu laø cheø San Tuyeát neân möùc ñoä söû duïng phaân boùn vaø hoùa chaát BVTV cho caây cheø thaáp, cheø thöông phaåm coù möùc ñoä an toaøn cao. Theâm vaøo ñoù, cheø San Tuyeát laø cheø ñaëc saûn neân ñöôïc caùc doanh nghieäp trong vaø ngoaøi nöôùc ñaàu tö nhieàu, thuaän lôïi trong khaâu cheá bieán/baûo quaûn vaø tìm ñaàu ra cho saûn phaåm.
Thöù 5 laø Phuù Thoï vôùi 69,5 ñieåm. Tænh coù theá maïnh veà khaâu phaân phoái tieâu thuï vaø xuùc tieán thöông maïi vôùi khoái löôïng saûn phaåm cheø ñöôïc ñaêng kyù nhaõn haøng hoùa chieám tyû leä cao. Tyû leä cheø ñöôïc caùc doanh nghieäp thu mua chieám tyû leä lôùn vôùi saûn löôïng cheø xuaát khaåu cuûa Phuù Thoï chieám tyû troïng cao. Tuy nhieân, cheø cuûa tænh Phuù Thoï coù tyû leä dieän tích ñöôïc quy hoaïch taäp trung thaáp hôn caùc tænh khaùc, daãn ñeán khoù khaên trong vieäc thaâm canh cuõng nhö quaûn lyù saûn xuaát an toaøn; theâm vaøo ñoù coâng taùc quaûn lyù cuûa caùc cô quan chöùc naêng trong tænh veà saûn xuaát cheø an toaøn chöa ñöôïc quan taâm ñuùng möùc, soá löôïng cuõng nhö chaát löôïng caùn boä coù chuyeân moân nghieäp vuï coøn chöa cao.
Teân chæ soá Yeân Baùi Sôn La Thaùi Nguyeân
Phuù Thoï
Laâm Ñoàng
Chæ soá 2.1 Tyû leä khoái löôïng cheø töôi ñaõ qua cheá bieán, baûo quaûn so vôùi toång saûn löôïng cheø töôi 100,0 97,0 95,0 92,0 95,0
Chæ soá 2.2 Tyû leä khoái löôïng cheø töôi ñöôïc cheá bieán, baûo quaûn ñaït tieâu chuaån an toaøn chaát löôïng so vôùi toång soá 70,0 95,0 56,1 76,0 95,0
Chæ soá 2.3Tyû leä coâng suaát cuûa thieát bò vaø coâng ngheä ñöôïc söû duïng cuûa caùc cô sôû cheá bieán, baûo quaûn treân toång khoái löôïng cheø ñöôïc ñöa ra tieâu thuï treân thò tröôøng
12,2 100,0 100,0 14,1 50,3
Chæ soá 2.4Tyû leä soá löôïng cô sôû cheá bieán cheø ñuû ñieàu kieän an toaøn (coù chöùng nhaän cuûa cô quan chöùc naêng) so vôùi toång soá cô sôû cheá bieán
10,2 93,3 89,3 93,7 100,0
3. Chæ soá veà hoaït ñoäng thu mua, buoân baùn 40,4 72,8 46,5 24,7 55,2
Chæ soá 3.1
Tyû leä khoái löôïng cheø ñöôïc thu mua baèng hình thöùc ñaûm baûo an toaøn chaát löôïng saûn phaåm so vôùi toång khoái löôïng cheø thöông phaåm ñöôïc ñöa ra tieâu thuï treân thò tröôøng
18,1 83,8 30,0 11,8 25,2
Chæ soá 3.2
Tyû leä khoái löôïng cheø ñöôïc giaùm saùt vaø quaûn lyù chaát löôïng thu mua tröôùc khi ñöa ra tieâu thuï treân thò tröôøng so vôùi toång khoái löôïng cheø thöông phaåm ñöôïc ñöa ra tieâu thuï treân thò tröôøng
18,1 83,8 30,0 11,8 25,2
Chæ soá 3.3
Tyû leä cô sôû thu mua coù thöông hieäu hoaëc nhaõn haøng hoùa ñöôïc ñaêng kyù vaø caáp giaáy chöùng nhaän so vôùi toång soá cô sôû thu mua cheø 66,7 62,5 66,8 33,3 86,7
Chæ soá 3.4Tyû leä cô sôû thu mua saûn phaåm cheø an toaøn so vôùi toång soá cô sôû thu mua cheø 58,8 60,9 59,3 41,7 83,6
4. Chæ soá veà hoaït ñoäng phaân phoái vaø tieâu thuï 47,0 49,0 47,1 52,1 53,5
Chæ soá 4.1
Tyû leä khoái löôïng saûn phaåm cheø ñaõ coù thöông hieäu hoaëc nhaõn haøng hoùa ñöôïc ñaêng kyù vaø caáp chöùng nhaän bôûi caùc cô quan chöùc naêng so vôùi toång khoái löôïng cheø ñöôïc tieâu thuï treân thò tröôøng
18,0 0,0 1,5 11,8 25,2
Chæ soá 4.2Tyû leä khoái löôïng saûn phaåm cheø ñaït tieâu chuaån ñöôïc tieâu thuï theo hôïp ñoàng so vôùi toång khoái löôïng cheø ñöôïc ñöa ra tieâu thuï treân thò tröôøng
18,1 83,8 30,0 50,0 28,8
Chæ soá 4.3Tyû leä khoái löôïng saûn phaåm cheø ñöôïc tieâu thuï qua thöông laùi, trung gian so vôùi toång khoái löôïng cheø ñöôïc tieâu thuï treân thò tröôøng
64,0 10,0 31,0 49,2 60,0
Chæ soá 4.4Tyû leä khoái löôïng saûn phaåm cheø ñöôïc tieâu thuï tröïc tieáp töø nhaø saûn xuaát ñeán ngöôøi tieâu duøng so vôùi toång khoái löôïng cheø ñöôïc tieâu thuï treân thò tröôøng
17,9 6,2 1,0 0,8 11,2
Chæ soá 4.5 Tyû leä cô sôû saûn xuaát coù hôïp ñoàng tieâu thuï saûn phaåm cheø so vôùi toång soá hoä saûn xuaát cheø 67,5 88,8 65,0 62,3 64,4
Chæ soá 4.6 Tyû leä hoä söû duïng saûn phaåm cheø ñaït tieâu chuaån an toaøn vôùi toång soá hoä 80,0 80,0 80,0 85,0 90,0
Chæ soá 4.7 Cheânh leäch giaù caû cheø an toaøn vôùi cheø ñöôïc saûn xuaát thoâng thöôøng 42,1 40,0 74,2 53,8 66,7
Chæ soá 4.8 Soá löôïng khaùch haøng haøi loøng vôùi möùc giaù cuûa saûn phaåm cheø an toaøn (caên cöù phieáu ñieàu tra) 93,3 93,3 100,0 93,3 93,3
Chæ soá 4.9 Tyû leä cô sôû tieâu thuï coù boä phaän kieåm tra chaát löôïng cheø an toaøn 22,0 39,1 41,4 62,5 42,0
5. Chæ soá veà möùc ñoä ñaàu tö cô sôû vaät chaát vaø nhaân löïc trong saûn xuaát vaø quaûn lyù saûn xuaát 45,0 61,7 70,8 65,0 57,9
Chæ soá 5.1 Khaû naêng ñaàu tö cô sôû vaät chaát hoã trôï phuïc vuï saûn xuaát an toaøn 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0
Chæ soá 5.2 Soá löôïng phoøng thí nghieäm/phaân tích vaø toå chöùc chöùng nhaän veà chaát löôïng vaø an toaøn thöïc phaåm ñuû tieâu chuaån.
10,0 25,0 25,0 25,0 70,0
Chæ soá 5.3 Hoaït ñoäng ñaøo taïo veä sinh an toaøn thöïc phaåm 40,0 55,0 58,3 60,0 50,0
Chæ soá 5.4 Möùc ñoä caùc hoaït ñoäng ñaøo taïo veà quy trình saûn xuaát an toaøn (GAP) caùc saûn phaåm cheø an toaøn 30,0 66,6 100,0 75,0 11,5
6. Chæ soá veà quaûn lyù nhaø nöôùc 61,0 76,9 75,7 51,2 47,2
Chæ soá 6.1 Cô cheá, chính saùch cuûa ñòa phöông lieân quan ñeán phaùt trieån saûn xuaát cheø an toaøn 80,1 44,6 48,3 42,9 45,8
Chæ soá 6.2 Soá löôïng caùn boä coù chuyeân moân nghieäp vuï veà quaûn lyù an toaøn thöïc phaåm 65,0 80,0 100,0 73,3 50,0
Chæ soá 6.3 Soá ñôït thanh, kieåm tra haøng naêm cuûa tænh lieân quan ñeán saûn xuaát cheø an toaøn 60,0 60,0 40,0 40,0 40,0
Chæ soá 6.4 Soá vuï vi phaïm quy ñònh trong saûn xuaát, sô cheá, baûo quaûn, chöùng nhaän saûn phaåm cheø taïi ñòa phöông 0,0 100,0 90,0 0,0 0,0
Chæ soá 6.5 Soá ca ngoä ñoäc do saûn phaåm cheø taïi ñòa phöông 100,0 100,0 100,0 100,0 100,0
7. Chæ soá veà chaát löôïng ñaát troàng, nöôùc vaø saûn phaåm 96,4 87,6 87,1 79,6 96,4
Chæ soá 7.1Soá löôïng maãu khoâng ñaït tieâu chuaån qua caùc ñôït thanh, kieåm tra haøng naêm cuûa tænh lieân quan ñeán saûn xuaát cheø an toaøn
90,5 80,4 98,3 33,3 100,0
Chæ soá 7.2Soá löôïng maãu cheø ñöôïc laáy töø caùc cô sôû saûn xuaát, cheá bieán, tieâu thuï cheø coù keát quûa phaân tích vöôït ngöôõng cho pheùp (maãu cuûa döï aùn)
95,0 90,0 50,0 85,0 85,4
Chæ soá 7.3Soá löôïng maãu phaân tích nöôùc töôùi cheø cuûa caùc cô sôû saûn xuaát coù haøm löôïng kim loaïi naëng trong giôùi haïn toái ña cho pheùp (maãu cuûa döï aùn)
100,0 100,0 100,0 100,0 100,0
Chæ soá 7.4Soá löôïng maãu phaân tích ñaát troàng cheø cuûa caùc cô sôû saûn xuaát coù haøm löôïng kim loaïi naëng trong giôùi haïn toái ña cho pheùp (maãu cuûa döï aùn)
100,0 80,0 100,0 100,0 100,0
Ñieåm chæ soá an toaøn caáp tænh 77,2 81,6 78,9 69,5 83,5
Baûng 4: toång hôïp chæ soá an toaøn caáp tænh theo doõi vaø ñaùnh giaù saûn phaåm cheø (PTSI) naêm 2011
Teân chæ soá Yeân Baùi Sôn La Thaùi Nguyeân
Phuù Thoï
Laâm Ñoàng
1. Chæ soá veà giai ñoaïn saûn xuaát 58,3 59,0 59,9 55,0 72,3
Chæ soá 1.1Tyû leä dieän tích söû duïng gioáng cheø ñaït tieâu chuaån an toaøn vaø chaát löôïng so vôùi toång dieän tích saûn xuaát cheø
100,0 100,0 100,0 100,0 100,0
Chæ soá 1.2 Tyû leä quy moâ dieän tích caùc vuøng saûn xuaát cheø ñöôïc quy hoaïch taäp trung so vôùi toång soá 82,1 89,8 89,2 57,2 88,6
Chæ soá 1.3 Tyû leä quy moâ dieän tích cheø ñöôïc ñaùnh giaù ñuû ñieàu kieän an toaøn so vôùi toång dieän tích saûn xuaát cheø 98,0 96,0 97,6 95,0 95,8
Chæ soá 1.4Tyû leä dieän tích cuûa caùc cô sôû saûn xuaát cheø ñang aùp duïng höôùng daãn thöïc haønh noâng nghieäp toát (GAP) so vôùi toång dieän tích saûn xuaát cheø
0,0 0,0 1,3 0,0 0,9
Chæ soá 1.5Tyû leä dieän tích cuûa caùc cô sôû saûn xuaát ñaõ ñöôïc chöùng nhaän GAP trong saûn xuaát cheø an toaøn so vôùi toång dieän tích saûn xuaát cheø
0,0 0,0 0,3 0,0 0,9
Chæ soá 1.6Tyû leä cô sôû saûn xuaát ñang aùp duïng höôùng daãn thöïc haønh noâng nghieäp toát (GAP) so vôùi toång soá cô sôû saûn xuaát cheø
0,0 0,0 0,5 0,0 95,8
Chæ soá 1.7Tyû leä cô sôû ñang söû duïng phaân boùn coù trong danh muïc ñöôïc pheùp saûn xuaát kinh doanh so vôùi toång soá cô sôû saûn xuaát cheø
93,0 93,0 95,0 94,0 98,1
Chæ soá 1.8Tyû leä cô sôû saûn xuaát cheø ñang söû duïng hoùa chaát BVTV coù trong danh muïc ñöôïc pheùp söû duïng so vôùi toång soá cô sôû saûn xuaát cheø.
93,0 93,0 95,0 94,0 98,1
2. Chæ soá veà cheá bieán vaø baûo quaûn 48,1 96,3 85,1 69,0 85,1
nghieân cöùu - trao ñoåi
Soá 13 naêm 2013��
Keát luaänKeát quaû ñieàu tra, ñaùnh giaù vaø xaây döïng PTSI cho
maët haøng cheø cuûa 5 tænh cho thaáy, ñöùng thöù nhaát laø Laâm Ñoàng vôùi 83,5 ñieåm, Sôn La ñöùng thöù hai vôùi 81,6 ñieåm, Thaùi Nguyeân ñöùng thöù ba vôùi 78,9 ñieåm, Yeân Baùi ñöùng thöù tö vôùi 77,2 ñieåm vaø Phuù Thoï ñöùng thöù naêm vôùi 69,5 ñieåm. Nhö vaäy, vôùi theá maïnh veà dieän tích cheø cuøng caùc giaûi phaùp kinh teá - kyõ thuaät, nguoàn nhaân löïc reû... thì vaán ñeà lieân keát “4 nhaø” vaø ñònh höôùng saâu hôn moái quan heä kheùp kín giöõa gioáng - coâng ngheä cheá bieán - thò tröôøng tieâu thuï, coâng taùc quaûn lyù, baûo ñaûm tính ñoàng boä trong saûn xuaát vaø naâng cao chaát löôïng veä sinh an toaøn thöïc phaåm, aùp duïng quy trình saûn xuaát cheø theo VIETGAP laø moät höôùng phaùt trieån beàn vöõng vaø ñem laïi hieäu quaû kinh teá cao.
Ñònh höôùng phaùt trieån vuøng nguyeân lieäu cheø an toaøn ñeán naêm 2015 cho 5 tænh coù 100% dieän tích cheø vuøng taäp trung ñaït tieâu chuaån VIETGAP. Chuù troïng boä gioáng môùi cho coâng taùc troàng môùi vaø troàng thay theá, chöùng nhaän chaát löôïng gioáng caây cheø tröôùc khi troàng môùi, ñaûm baûo ñaït tieâu chuaån tröôùc khi xuaát vöôøn. Quy hoaïch ñeán naêm 2020 dieän tích cheø gioáng môùi taïi caùc tænh trong vuøng nghieân cöùu ñaït khoaûng 70%.
Ñeà nghò coù caùc cô cheá hoã trôï, taïo ñieàu kieän thuaän lôïi ñeå caùc tænh phaùt trieån cheø theo höôùng an toaøn, taäp trung haøng hoaù, xaây döïng thöông hieäu, quaûng baù saûn phaåm, tìm kieám thò tröôøng, xaây döïng cô sôû haï taàng, keâu goïi ñaàu tö… cho maët haøng cheø an toaøn cuûa caùc tænh vuøng nghieân cöùu, taïo söï oån ñònh trong tieâu thuï vaø naâng cao söùc caïnh tranh quoác teá cuûa saûn phaåm cheø Vieät Nam n
taøi lieäu tHam KHaûo1. Boä Noâng nghieäp vaø Phaùt trieån noâng thoân (2011).
Ñieàu tra cô baûn chæ soá an toaøn caáp tænh taïi 16 tænh, thaønh phoá.
2. Boä Noâng nghieäp vaø Phaùt trieån noâng thoân (2012). Ñeà xuaát phöông aùn, giaûi phaùp thu huùt ñaàu tö ñoái vôùi ngaønh haøng cheø mieàn Baéc Vieät Nam.
3. Nguyeãn Huøng Cöôøng vaø nnk (2011). Nghieân cöùu khaû naêng saûn xuaát cuûa 6 xaõ vuøng cheø ñaëc saûn Taân Cöông vaø höôùng phaùt trieån cheø an toaøn cuûa thaønh phoá Thaùi Nguyeân, Taïp chí Noâng nghieäp vaø Phaùt trieån noâng thoân.
4. Nguyeãn Huøng Cöôøng, Phaïm Bình Quyeàn, Nguyeãn Voõ Linh, Nguyeãn Voõ Kieân. Ñaëc ñieåm taøi nguyeân ñaát phaùt
trieån saûn xuaát cheø an toaøn tænh Thaùi Nguyeân, Taïp chí Khoa hoïc Ñaát soá 40, 2012.
5. Nguyeãn Huøng Cöôøng, Nguyeãn Vaên Chinh, Phaïm Bình Quyeàn, Nguyeãn Voõ Linh, Nguyeãn Voõ Kieân. Ñaùnh giaù moâi tröôøng ñaát vaø nöôùc phuïc vuï quy hoaïch saûn xuaát cheø an toaøn tænh Thaùi Nguyeân, Taïp chí Khoa hoïc vaø Coâng ngheä, Boä Noâng nghieäp vaø Phaùt trieån noâng thoân, soá 15, 2012.
6. Nguyeãn Thò Höôøng (2008). Nghieân cöùu moät soá bieän phaùp kyõ thuaät coù hieäu quaû saûn xuaát nguyeân lieäu cheø an toaøn cho vuøng Taân Cöông, thaønh phoá Thaùi Nguyeân, Luaän vaên thaïc syõ, Vieän Khoa hoïc Noâng nghieäp Vieät Nam.
7. Nguyeãn Thò Thanh Huyeàn (2012). Ñaùnh giaù chaát löôïng ñaát ñai phuïc vuï phaùt trieån cheø ôû Thaùi Nguyeân, Luaän vaên tieán syõ, Tröôøng Ñaïi hoïc Noâng nghieäp Haø Noäi.
8. Nguyeãn Chí Trung, Nguyeãn Huøng Cöôøng (2007). Khaån tröông baûo veä uy tín cheø Vieät Nam, Baùo Noâng nghieäp Vieät Nam soá 250 (2835).
9. Toång Cuïc thoáng keâ: Nieân giaùm thoáng keâ toaøn quoác, Nieân giaùm thoáng keâ tænh Thaùi Nguyeân, Nieân giaùm thoáng keâ noâng, laâm, thuûy saûn 2011.
10. Sôû Noâng nghieäp vaø Phaùt trieån noâng thoân Thaùi Nguyeân (2011). Quy hoaïch vuøng noâng nghieäp cheø an toaøn tænh Thaùi Nguyeân ñeán naêm 2020.
11. FAOSTAT - FAO Statistics Division 2012 | 30 July 2012.
12 . h t t p : / /www. i r i sh t imes . com/newspape r /finance/2012/0529/1224316866161.html.
13. Ind ia leadsinorganic teaproduct ion:ht tp : / /commerce.nic.in/PressRelease/pressrelease_detail.asp?id=883.
14. QualityLowInputFood Project” (APA). http://ec.europa.eu/research/research-foreurope/agriculture-quality-low-input-food_en.html.Retrieved2009-11-23 www.valleygreentea.com.au/organic-tea/organic-tea-o.
15. Sophie Goodchild (2009-07-). “Organic food ‘no healthier’ blow”. London Evening Standard.http://www.thisislondon.co.uk/standard/article-23725592-details/article.do.Retrieved 2009-07-29.
16. WCED (World Commission on Environment and Development) Our common future.Brutland commision. Oxford University preks New yorks, 2000 (WCED).
