Cantigas de Escarnho e Maldizer

Embed Size (px)

DESCRIPTION

cantigas

Citation preview

Cantigas de escarnho e maldizer Parte n 1 AFONSO EANES DO COTN [B 1579 / V 1111]Abadessa, o dizerque erades mui sabedorde todo ben; e, por amorde Deus, querede-vos doerde min, que hogano casei,que ben vos juro que non seimis que un asno de foder.Ca me fazen n sabedorde vs que havedes bon snde foder e de todo ben;ensinade-me mis, senhor,como foda, ca o non sei,nen padre nen madre non heique m'ensin', e fiqu'i pastor.E se eu ensinado voude vs, senhor, deste mesterde foder e foder souberper vs, que me Deus aparou,cada que per foder, direiPater Noster e enmentareia alma de quen m'ensinou.E per i podedes gaar,mia senhor, o reino de Deus:per ensinar os pobres seusmis ca por outro jajar,e per ensinar a molhercoitada, que a vs veer,senhor, que non souber ambrar.AFONSO EANES DO COTN [B 1580 / V 1112]Foi Don Fagundo un da convidardous cavaleiros pera seu jantar,e foi con eles sa vaca encetar;e a vaca morreu-xe logu'entn,e Don Fagundo quer-s'ora matar, porque matou sa vaca o cajn.Quand'el a vac'ante si mort'achou,logu'i estando mil vezes jurouque non morreu por quant'end'el talhou,ergas se foi no coitelo pon;e Don Fagundo todo se messou, porque matou sa vaca o cajn.Quisera-x'el da vaca despendertanto per que non leixass'a pacer;ca, se el cuidasse sa vaca perder,ante x'a der'a quen-quer, ass non;e Don Fagundo quer ora morrer, porque matou sa vaca o cajn.AFONSO EANES DO COTN [B 1581 / V 1113]Veeron-m'agora dizerda molher que quero ben,que era prenhe, e ja creernon lho quig'eu per nulha ren;pero dix'eu: Se st'ass,oimais non creades per m,se a non emprenhou algun.E digo-vos que m' gran maldaquesto que lhi conteceu,ca so eu cord'e leal,pero me dan prez de sandeu;mais vedes de que hei pesardaquel que a foi emprenhar:de que cuidan que x'a fodeu.Pero juro-vos que non seiben este foro de Len, ca pouc'ha que aqu cheguei;mais direi-vos a razn:en mia terra, per boa fe,a toda molher que prenh'logo lhi dizen: "Con barn!".AFONSO EANES DO COTN [B 1583 / V 1115]Mari'Mateu, ir-me quer'eu d'aqun,porque non poss'un cono baratar;algun que mi o dara non no ten,e alga que o ten non mi o quer dar. Mari'Mateu, Mari'Mateu, tan desejosa ch'es de cono com'eu!E foi Deus ja de conos avondaraqu outros, que o non han mester,e ar feze-os muito desejara min e ti, pero que ch'es molher. Mari'Mateu, Mari'Mateu, tan desejosa ch's de cono com'eu!AFONSO EANES DO COTN [B 1584 / V 1116]Meestre Nicols, a meu cuidar, mui bon fsico; por non saberel ass as gentes ben guarecer,mais vejo-lhi capelo d'Ultramar e trage livros ben de Mompisler;e latn come qual clrigo querentende, mais non no sabe tornar;E sabe seus livros sigo trager,como meestr', e sabe-os catar,e sabe os cadernos ben cantar;quiai non sabe per eles leer,mais ben vos dir quis-quanto custou,todo per conta, ca ele x'os comprou.Ora veede se ha gran saber!E en bon ponto el tan muito leeu,ca per i o prean condes e reis;e sabe contar quatro e cinqu'e seisper estroloma'n que aprendeu;e mais vos quer'end'ora dizer eu:mis van a el que a meestr'Andreu,des antano que o outro morreu.E outras artes sab'el mui melhorque estas todas de que vos falei:diz das aves en como vos direi:que x'as fezo todas Nostro Senhor;e dos estormentos diz tal razn:que mui ben pod'en eles fazer sontodo home que n seja sabedor.AFONSO EANES DO COTN [B 1586 / V 1118]Paai Rengel e outros dous romeusde gran ventura, non vistes maior,guarecern ora; loado a Deus,que non morreron, por Nostro Senhor,en a lide que foi en Josafs:a lide foi com'hoj'e, come cras,prenderan eles terra no Alcor.E ben nos quis Deus de morte guardar,Paai Rengel e outros dous, entn,da lide que foi en Ultramar,que non chegaran aquela sazn;e vedes ora por quanto ficou:que o da que s'a lide juntou,prenderan eles port'a Mormoin.De como non entraron a Blandiz,per que poderan na lide seer,ja os quis Deus de morte guarecer,per com'agora Paai Rengel diz;e guareceron de morte por n:que, quando a lide foi en Beln,aportaron eles en Tamariz.AFONSO EANES DO COTN [B 1587 / V 1119]Covilheira velha, se vos fezessegrand'escarnho, dereito i faria,ca me buscades vs mal cada da;e direi-vos en que vo-l'entend:ca nunca velha fududancua vique me non buscasse mal, se podesse.E non st'a velha nen son das,mais son vel cent'as que m'andan buscandomal quanto poden e m'andan miscrando;e por esto rogu'eu de corana Deus que nunca meta se mal nonantre min e velhas fududancas.E pero lana de morte me feira,covilheira velha, se vs fazedesnen un torto se me gran mal queredes;ca Deus me tolha o corp'e quant'hei,se eu velha fududanca seihoje no mundo a que gran mal non queira.E se me gran mal queredes, covilheiravelha, digu'eu que fazedes razn,ca vos quer'eu gran mal de coran,covilheira velha; e sabed'or'al:des que fui nado, quig'eu sempre mala velha fududancua peideira.AFONSO EANES DO COTN [B 1588 / V 1120]Ben me cuidei eu, Mara Garca,en outro da, quando vos fod,que me non partiss'eu de vs asscomo me part ja, mo vaza,vel por servio muito que vos fiz; que me non destes, como x'homen diz,sequer un soldo que ceass'un da.Mais desta seerei eu escarmentadode nunca foder ja outra tal molher,se m'ant'algo na mo non poser,ca non hei por que foda endoado;e vs, se ass queredes foder,sabedes como: ide-o fazercon quen teverdes vistid'e calado.Ca me non vistides nen me caladesnen ar sej'eu eno vosso casal,nen havedes sobre min poder talpor que vos foda, se me non pagades;ante mui ben e mis vos n direi:nulho medo, grado a Deus e a el-Rei,non hei de fora que me vs faades.E, mia dona, quen pregunta non erra;e vs, por Deus, mandade preguntarpolos naturaes deste logarse foderan nunca en paz nen en guerra,ergo se foi por alg'ou por amor.Id'adubar vossa prol, ai, senhor,c'havedes, grad'a Deus, renda na terra.AFONSO EANES DO COTN [B 1589 / V 1121]Orraca Lpez vi doente un dae preguntei-a se guarecera. E disse-m'ela, tod'en jograra:So velha e cuid'a guarecer.E dixe-lh'eu: Cuidades gran fola, ca i mis vej'eu das velhas morrer.E dixe-lh'eu: Gran fola pensades,se per velhece a guarecer cuidades;pero non vos digu'eu que non vivadesquanto vos Deus quiser leixar viver;mais en velhice non vos atrevades, ca i mis vej'eu das velhas morrer.AFONSO FERNNDEZ CUBEL [B 1610 / V 1143]De como mi ora con el-Rei aveoquero-vo-l'eu, meus amigos, contar:el do seu haver ren non me quer darnen er quer que eu viva no alheo;e eu non hei herdade de meu padre,e a pouca, que foi de mia madre,filhou-mi-a e fez-mi a pobra no seo. E noutra parte tolheu mias naturas,en que eu soa a guarecer;e agora hei coitad'a vivere non son poucas, par Deus, mias rancuras,come quen non come, ca o non ten;se lho non d, por sa mesura, algun,ai Dem', a ti dou eu estas mesuras!Non s'enfadou e tolheu-mi o testado,de que me servan por San Jon;e non dan dele vala dun pannen merc nen soldada, mal pecado;e pois que ass esto ten por ben,faa o seu cor non dand'a m ren,e chorar quen mal da foi nado.E ora faa el-Rei quanto poder,e eu serv-l'-hei quando for mester,pero so mui pobr'e sen soldado.AFONSO [LVARO?] GMEZ DE SARRIA [B 886 / V 470]Martn Moxa, a mia alma se percapolo foder, se vs pecado havedes,nen por bos filhos que fazedes;mais havedes pecado pola hervaque comestes, que vos faz vivertan gran tempo, que podedes sabermui ben quando naceu Adn e Eva.Nen outross dos filhos barvadosnon vos acho i por gran pecador,senn dos tempos grandes traspassados,que acordades, e sodes pastor.Dized'ora, se vejades prazer:de que tempo podiades seer,quand'estragou al o Almanor?De profaar a gente sandanon havedes por que vos embargarnen por que filhardes n vs pesar,ca o non dizen senn con perfa.Dizede-m'ora, se Deus vos perdn,quando nacestes vs? Ant'a saznque encarnou Deus en Santa Mara?AFONSO LPEZ DE BAIN [B 1470 / V 1080]Seda-xi Don Belpelho en a sa maisn,que chaman Longos, ond'eles todos son.Per porta lh'entra Martn de Farazn,escud'a colo en que sev'un capn, que foi poleir'en outra sazn,caval'agudo, que semelha forn;en cima del un velho selegn,sen estrebeiras e con roto bardn;nen porta loriga nen porta lorignnen geolheiras, quaes de ferro son,mais trax perponto roto sen algodne coberturas dun velho zarelhn;lana de pinh'e de bragal o pendn,chapel de ferro, que xi lhi mui mal pon,e sobarcad'un velh'espadarrn,cuitel cachado, cinta sen farcilhn,das esporas destras, ca seestras non son,maa de fuste, que lhi pende do arn.A Don Belpelho moveu esta razn:Ai, meu senhor, ass Deus vos perdn,u Jon Aranha, o vosso companhne voss'alferez, que vos ten o pendn?Se aqu, saia desta maisn,ca ja os outros todos en Basto son. Eoi!Estas horas chega Jon de Froin,cavalo velho, caurr'e alazn,sinaes porta eno arn d'avn:campo verde, u inquire o cane no escudo ataes lh'acharn;ceram'e cint'e calas de ron.Sa catadura semelh'a dun jain.Ante Don Belpelho se vai aparelhn,e diz: Senhor, non valredes un pan,se os que son en Basto se xi vos ass van;mais id'a eles, ca xe vos non irn,ach-los-edes, e escarmentarn.Vingad'a casa en que vos mesa dan,que digan todos quantos ps ns verrnque tal conselho deu Jon de Froin. Eoi!Esto per dito, chegou Pero Ferreira,cavalo branco, vermelho na peteira,escud'a colo, que foi da masseira,e a lana torta dun ramo de cerdeira;capelo de ferro, o anasal na trincheira e furado en cima da moleira.Traj'a osa e a geolheira;estrebeirando vai de mui gran maneira;e achou Belpelho estando en a eirae diz: Aqu estades, ai, velho de matreira.Venha Pachacho e Don Ro Cabreira,pera daren a min a deanteira,ca ja vos tarda essa gente da Beira,o moordom'e o sobrinho de Cheirae Meen Sapo e Don Martn de Meirae Lopo Gato, esse filho da freira,que non ha antre ns melhor lana ponteira. Eoi! Cantigas de escarnho e maldizerParte n 2 AFONSO LPEZ DE BAIN [B 1471 / V 1081]En Arouca a casa fara;atant'hei gran sabor de a fazer,que jamais custa non recearanen ar dara ren por meu haver,ca hei pedreiros e pedra e cal;e desta casa non mi mingua alsenn madeira nova, que quera.E quen mi a desse, sempr'o servira,ca mi fara i mui gran prazerde mi fazer madeira nova haver,en que lavrass'a pea do da,e pois ir logo a casa madeirare telh-la; e, pois que a telhar,dormir en ela de noit'e de da.E, meus amigos, par Santa Mara,se madeira nova podess'haver,logu'esta casa ira fazere cobr-la; e descobr-la-ae revolv-la, se fosse mester;e se mi a m a abadessa dermadeira nova, esto lhi fara.AFONSO MNDEZ DE BESTEIROS [B 1558]Don Foo, que eu sei que ha preo de livo,vedes que fez ena guerra (daquesto soo certo):sol que viu os genetes, come boi que fer tavo, sacudiu-se e revolveu-se, al- -ou rab'e foi sa va a Portugal.Don Foo, que eu sei que ha preo de ligeiro,vedes que fez ena guerra (daquesto son verdadeiro):sol que viu os genetes, come bezerro tenreiro, sacudiu-se e revolveu-se, al- -ou rab'e foi sa va a Portugal.Don Foo, que eu sei que ha prez de liveldade,vedes que fez ena guerra (sabede-o por verdade):sol que viu os genetes, come can que sal de grade, sacudiu-se e revolveu-se, al- -ou rab'e foi sa va a Portugal.AFONSO SNCHEZ [B 415 / V 26]Conhocedes a donzelapor que trobei, que havanome Dona Biringela?Vedes camanha perfae cousa tan desguisada:des que ora foi casada,chaman-lhe Dona Mara.D'al and'ora mis nojado,se Deus me de mal defenda:estand'ora seguradoun, que maa morte prendae o Demo cedo tome,quis-la chamar per seu nomee chamou-lhe Dona Ousenda.Pero se ten por fremosa mis que s'ela, por Deus, pode,pola Virgen gloriosa,un home que fede a bodee cedo seja na forca,estand'a cerrar-lhe a boca,chamou-lhe Dona Gondrode.E par Deus, o poderoso,que fez esta senhor minha,d'al and'ora mis nojoso:do demo da meninha,que aquel homen de amora,u lhe quis chamar senhora,chamou-lhe Dona Gontinha.AFONSO SOREZ SARRAA [B 1622 / V 1155-1156)Porn Tareija Lpiz non quer Pero Marinho:pero x'el mancebo, quer-x'ela mis meninho.Non casar con ele nen polos seus dinheiros;e esto saben donas e saben cavaleiros,ca dos escarmentados se fazen mis ardeiros.Porn Tareija Lpiz non quer Pero Marinho:pero x'el mancebo, quer-x'ela mis meninho.Non casar con ele, pola cobrir d'alfolas,nen polos seus dinheiros velhos, que ten nas olas;o que perdeu nos alhos quer cobrar nas cebolas.Porn Tareija Lpiz non quer Pero Marinho:pero x'el mancebo, quer-x'ela mis meninho.Non casar con ele por ouro nen por prata,nen por panos de seda, quant' por escarlata,ca dona de capelo de todo mal se cata.Porn Tareija Lpiz non quer Pero Marinho:pero x'el mancebo, quer-x'ela mis meninho.AIRAS NNEZ [B 871 / V 455]Porque no mundo mengou a verdade,punhei un da de a ir buscar;e, u por ela fui a preguntar,disseron todos: Alhur la buscade,ca de tal guisa se foi a perder,que non podemos n novas havernen ja non anda na irmaidade.Nos moesteiros dos frades regradosa demandei, e disseron-m'ass:Non busquedes vs a verdad'aqu,ca muitos anos havemos passadosque non morou nosco, per ba fe,..................................................e d'al havemos maiores coidados.E en Cstel, u verdade soasempre morar, disseron-me que nonmorava i, hava gran sazn,nen frade d'i ja a non conhoca,nen o abade outross no estarsol non quera que foss'i pousar; e anda ja fora da abada.En Santiago, seend'albergadoen mia pousada, chegaron romeus.Preguntei-os e disseron: Par Deus,muito levade-lo caminh'errado,ca, se verdade quiserdes achar,outro caminho convn a buscar,ca non saben aqu dela mandado.AIRAS NNEZ [B 883 / V 466]Desfiar enviaron ora de Tudelafilhos de Don Fernando a el-rei de Castela.E disse el-rei logo: Ide al, Don Vela,desfiade e mostrade por min esta razn: se quiseren, por cambio do reino de Len, filhen por n Navarra ou o reino d'Arangn.Anda lhes fazede outra preitesa:dar-lhes-hei por cambio quanto hei en Lombarda,e aquesto lhes fao por partir perfa;e fao gran dereito, ca meus sobrinhos son: se quiseren, por cambio do reino de Len, filhen por n Navarra ou o reino d'Arangn.E veed'ora, amigos, se prend'eu engano!E fazede de guisa que seja sen meu dano;se quiseren trgoa, dade-lha por un ano;outorgo-a por min, e por eles Don Gastn: se quiseren, por cambio do reino de Len, filhen por n Navarra ou o reino d'Arangn.AIRAS PREZ VUITORN [B 1472 / V 1083]Don Estvo achei noutro damui sanhudo depos un seu hom'ir,e sol non lhi pod'un passo fogir:aquel seu home depos que el a,e filh-o i pelo cabene feriu-o mui mal dun gran bastnque na outra mo destra traga.E Don Estvo ass dizaa ns, que lho non leixamos ferirmis: Quero-vos eu ora descobrircom'este vilo migo viva:mis era eu seu ca era el meu,e muit'andava mis en ps el euca el ps m, pero xi m'el quera.E o vilo entn respondacomo agora podedes or:Mui gran mal fazedes en consentira est'hom'o torto que mi faza;ca, de-lo da en que o eu usei,sempr'a gran coita deante lh'andei,e el sempre deante me meta.E veed'ora, por Santa Mara,se hei poder de co'el mis guarir,ca me non poss'un da del partirde mi dar golpe, de que morrera,dun gran pao que achou non sei u;e, pois s'assanha, non cata per ufeira con ele, sol que lh'home desva.AIRAS PREZ VUITORN [B 1475 / V 1086]Don Bernaldo, por que non entendedescamanh'escarnho vos fazen aqu?,ca nunca mis escarnid'home vica vs andades aqu, u vivedes;ca escarnh' pera mui bon segrela que x'ass van foder a molher,com'a vs foden esta que tragedes.E, Don Bernaldo, se o non sabedes,quero-vos eu dizer quant'end'o:molher tragedes, com'eu aprend,que vos foden, e de que ficaredescon mal escarnho, se vos emprenhardalgn rapaz e vos depois leixarfilho doutro, que por vosso criedes.Mais semelha-xe-nos que vs queredesque xi vos fodan a molher ass,ca, senn, fugiriades d'ald'u vo-la foden, Don Bernal; e vedes:non maravilha de xi vos fodera molher, mais foden-vos do haver,ca xi vos foden mal de quant'havedes.AIRAS PREZ VUITORN [B 1476 / V 1087]Pois que Don Gmez cura querracon boas aves ante prender malca ben con outras, non lhi d Deus alergu'estes corvos, per que s'el fa;e, con qual corv'el soubess'escolher,o leixasse mal andante seerDeus, ca depois en ben tornara.Com'el sabe ben d'agoirara,se houvesse bon corvo carnaalou cornelha ou aguia caudalatal qual xe Don Gmez oa;e con tal lhi leixasse Deus perdera herdade, o corp'e o haver,ca todo x'el depois cobrara.E pois sab'el tod'alegorad'agoiro, quando da sa casa sal,se houvess'el a cornelha talqual xa Don Gmez consinara,con atal viss'el a casa ardere lhi leixasse Deus morte prendersen confissn, ca pois s'ar porra;e con bon corvo, foss'el pois caereno infern'e ficass'en poderdo diaboo, ca pois s'ar porra.AIRAS PREZ VUITORN [B 1477 / V 1088]A lealdade do Bezerra pela Beira muito anda:ben que a nostra vendamos, pois que no-lo Papa manda.Non ten Sueiro Bezerra que tort' en vender Monsanto,ca diz que nunca Deus diss'a San Pedro mis de tanto:Quen tu legares en terra erit ligatum in celo;por n diz ca non torto de vender hom'o castelo.E por n diz que non fez torto o que vendeu Marialva,ca lhe diss'o arcebispo un vesso per que se salva:Estote fortes in bello et pugnate cum serpente;por n diz que non torto quen faz train e mente.O que vendeu Leirea muito ten que fez dereito,ca fez mandado do Papa e confirmou-lh'o Esleito:Super istud caput meum et super ista mea capa,dade o castelo ao Conde, pois vo-lo manda o Papa.O que vendeu Fara por remir seus pecados,se mis tevesse, mis dara; e disseron dous prelados:Tu autem, Domine, dimitte aquel que se cofonde;ben esmolou en sa vida quen deu Santarn ao Conde.Ofereceu Martn Daz aa cruz, que os cofonde,Covilha, e Pero Daz Sortelha; e diss'o Conde:Centuplum accipiatis de mo do Padre Santo.Diz Fernan Diaz: Ben m'ste, porque ofer Monsanto.Ofereceu Trancoso ao Conde Ro Bezerro;falou entn Don Soeiro por sacar seu filho d'erro:Non potest filia mea sine patre suo facere quidquam:salvos son os traedores, pois ben hisopados fican!.O que ofereceu Sintra fez come bon cavaleiro,e disso-lh'i o legado log'un vesso do Salteiro:Sagitte potentis acute -e foi i ben acordado-:melhor de seer traedor ca morrer escomungado.E quando o Conde ao castelo chegou de Celorico,Pachequ'entn o cuitelo tirou; e disse-lh'un bispo:Mitte gladium in vagina, con el non nos empeescas.Diz Pacheco: Alhur, Conde, peede u vos digan: Crescas!.Mal disse Don Airas Soga a velha noutro da;disse-lhi Pero Sorez un vesso per cleriza:Non vetula bonbatricon scandit confusio ficum;non foi Soeiro Bezerra alcaide de Celorico.Salvos son os traedores quantos os castelos deron;mostraron-lhi en escrito que foi ben quanto fezeron,super ignem eternum et ad unitatis opem:salvo quen trae castelo, a preito que o hisopen!AIRAS PREZ VUITORN [B 1479 / V 1090]Fernan Daz aqu, como vistes,e anda en preito de se casar;mais non pod'o casamento chegard'home (o sei eu, que sabe com');e, por haver casament', a la fe,d'home nunca vs tan gran coita vistes.E por end'anda vestid'e louoe diz que morre por outra molher;mais este casamento que el quer,d'home o sei eu que lho non darn;e por este casamento del, de pran,d'home atal coita nunca viu cristo.Ca d'Estorga ata San Fagundodon' que ha de Don Fernando torto,ca por outro casamento anda mortod'home (o sei eu, que o sabe ja);e se este casament'el non had'hom'atal coita nunca foi no mundo.AIRAS PREZ VUITORN [B 1481 / V 1092]Jon Sorez, pero vs tedesque trobades en esta terra ben,quero-vos en conselhar a ren:aqu fazed'esso que ben sabedes,ca aqu teen vs por sabedorde trobar; mais ns trobamos melhore ben entendemos com'o fazedes.E se vs de trobar sabor havedes,aqu trobade (faredes i sn)e non trobedes cabo Santarn,con esses juizes que vs queredes,ca ben trobamos d'escarnh'e d'amor;mais se havedes de trobar sabor,Martn Alvel' aqu con que trobedes.E por travar no que non conhocedes non dariamos ns nada por n,ca vos direi or'o que vos avnen estes juzes que vs dizedes:cantar julgamos de bon trobador,mais cantar d'ama nen de tecedornunca julgamos: v-lo saberedes.AIRAS PREZ VUITORN [B 1483 / V 1094]Don Martn Galo st'acustumadode lhi daren algo todos de grado;e dizen que ben empregado,sol que podessen acalant-lo. Ben mere'algo Don Martn Galo, quando quiser cantar, por leix-lo...Ben entend'ele com'agravecee, por dar-lh'algo, non o gradece,ca ele ten que mai-lo merececa o mere'a senhor vassalo. Ben mere'algo Don Martn Galo, quando quiser cantar, por leix-lo...Cantigas de escarnho e maldizerParte n 3 AIRAS VEAZ [B 446]Comprar quer'eu, Fernn Furado, muuque vi andar mui gordo no mercado;mais trage ja o alvaraz ficado,Fernn Furado, no olho do cuu;e anda ben, pero que fer' d'unlha,e dizen-me que trage a espunlha, Fernan Furado, no olho do cuu.E, Don Fernn Furado, daquel muucreede ben que era eu pagado,senn que ten o alvaraz ficado,Fernan Furado, no olho do cuu; caurro, e vejo que rabejae ten espunlha de carne sobeja, Fernn Furado, no olho do cuu.ALFONSO X [B 458]Achei Sancha Anes encavalgada,e dix'eu por ela cousa guisada,ca nunca vi dona peior talhada,e quige jurar que era mostea; e vi-a cavalgar per a aldeia e quige jurar que era mostea. Vi-a cavalgar con un seu'scudeiro,e non a milhor un cavaleiro.Santiguei-m'e disse: Gran foi o palheiroonde carregaron tan gran mostea; vi-a cavalgar per a aldeia e quige jurar que era mostea.Vi-a cavalgar indo pela ra,mui ben vistida en cima da ma;e dix'eu: Ai, velha fududanca,que me semelhades ora mostea! Vi-a cavalgar per a aldeia e quige jurar que era mostea.ALFONSO X [B 461]Direi-vos eu dun ric'homende com'aprend que come:mandou cozer o vil homenmeio rabo de carneiro,ass como cavaleiro;E outro meio filhoue peite-lo mandou,ao colo o atou,en tal que o non aolhassequen no visse e o catasse.E pois ali o liou,estendeu-se e bucijou;por a velha enviou,que o veesse escantard'olho mao de manejar.A velha n diss'atal:Daquesto foi, que non d'al:de que comestes mui mal.E comeou de rirmuito del e escarnir.Nunca vos disse ass:fiinda mester ha i.Don Afonso diss'atal:Faa-x'o quen faz o al.ALFONSO X [B 472]Pero que hei ora mengua de companha,nen Pero Garca nen Pero d'Espanha nen Pero Galego non ir comego.E ben vo-lo juro par Santa Mara:que Pero d'Espanha nen Pero Garca nen Pero Galego non irn cmego.Nunca cinga espada con ba banha,se Pero d'Espanha nen Pero Galinha nen Pero Galego for ora cmego.Galego, Galego, outren ir comego.ALFONSO X [B 476] Non quer'eu donzela fea que ant'a mia porta pea.Non quer'eu donzela feae negra come carvn,que ant'a mia porta peanen faa come sisn. Non quer'eu donzela fea que ant'a mia porta pea.Non quer'eu donzela feae velosa come can,que ant'a mia porta peanen faa come alerm. Non quer'eu donzela fea que ant'a mia porta pea.Non quer'eu donzela feaque ha brancos os cabelos,que ant'a mia porta peanen faa come camelos. Non quer'eu donzela fea que ant'a mia porta pea.Non quer'eu donzela fea,velha de maa coor,que ant'a mia porta peanen me faa i peior Non quer'eu donzela fea que ant'a mia porta pea.ALFONSO X [B 480/V 63]Non me posso pagar tantodo cantodas aves nen de seu son,nen d'amor nen de ambinnen d'armas ca hei espanto,por quantomui perigoosas son,come dun bon galen,que mi alongue muit'aginhadeste demo da campinha,u os alacres son;ca dentro no coransent deles a espinha!E juro par Deus-lo santoque mantonon tragerei nen granhn,nen terrei d'amor raznnen d'armas, por que quebrantoe chantovn delas toda sazn;mais tragerei un dormn,e irei pela marinhavendend'azeit'e farinha;e fugirei do pondo alacrn, ca eu nonlhi sei outra meezinha.Nen de lanar a tavolado pagadonon so, se Deus m'ampar,aqu, nen de bafordar; e andar de noute armado,sen gradoo fao, e a roldar;ca mis me pago do marque de seer cavaleiro;ca eu foi ja marinheiroe quero-m'oimais guardardo alacrn, e tornarao que me foi primeiro.E direi-vos un recado:pecadonunca me pod'enganarque me faa ja falaren armas, ca non m' dado(doadom' de as eu razar,pois-las non hei a provar);ante quer'andar sinlheiroe ir come mercadeiroalga terra buscar,u me non possan culparalacrn negro nen veiro.ALFONSO X [B 481 / V 64]Jon Rodrguiz foi esmar Balteirasa midida, per que colha sa madeira;e diss'ele: Se ben queredes fazer,de tal midid'a devedes a colher,ass e non meor, per nulha maneira.E disse: Esta a madeira certeira,e, demais, non na dei eu a vs sinlheira;e, pois que s'en compasso ha de meter,atn longa deve toda de seer,que vaa per antr'as pernas da'scaleira.A Maior Moniz dei ja outra tamanha,e foi-a ela colher logo sen sanha;e Mari'Aires feze-o logo outro tal,a Alvela, que andou en Portugal;e ja i a colheron ena montanha.E diss': Esta a midida d'Espanha,ca non de Lombarda nen d'Alamanha;e, porque grossa, non vos seja mal,ca delgada pera gata ren non val;e desto mui mis sei eu ca Abondanha.ALFONSO X [B 484 / V 67]Fui eu poer a mo noutro d-a a a soldadeira no conn,e disse-m'ela: Tolhede-a, ladrn, ca non st'a ................................................................................... Nostro Senhorpaixn, mais -xe de min, pecador,por muito mal que me lh'eu merec.U a voz comeastes, entendben que non era de Deus aquel son,ca os pontos del no meu coranse ficaran, de guisa que logu'icuidei morrer, e dix'ass: "Senhor,beeito sejas tu, que sofredor me fazes deste marteiro par ti!".Quixera-m'eu fogir logo d'al,e non vos fora muito sen razn,con medo de morrer e con al non,mais non pudi (tan gran coita sofr);e dixe logu'entn: "Deus, meu Senhor,esta paixn sofro por teu amor,pola ta, que sofresti por min".Nunca, de-lo da en que eu nac,fui tan coitado, se Deus me perdn;e, con pavor, aquesta orancomecei logo e dixe a Deus ass:"Fel e azedo bevisti, Senhor,por min, mais muit'st'aquesto peiorque por ti bevo nen que receb.E por n, ai, Jesucristo, Senhor,en juzo, quando ante ti for,nembre-ch'esto que por ti padec!".ALFONSO X [B 485 / V 68]Pero da Pont'ha feito gran pecadode seus cantares, que el foi furtara Cotn, que, quanto el lazeradohouve gran tempo, el x'os quer lograr,e doutros muitos que non sei contar,por que hoj'anda vistido e honrado.E por n foi Cotn mal da nado,pois Pero da Ponte herda seu trobar;e mui mis lhi valera que trobadonunca houvess'el, ass Deus m'ampar,pois que se de quant'el foi lazerarserve Don Pedro e non lhi d n grado.E con dereito seer enforcadodeve Don Pedro, porque foi filhara Cotn, pois-lo houve soterrado,seus cantares, e non quis ende daru soldo pera sa alma quitarsequer do que lhi hava emprestado.E por end' gran traedor provado,de que se ja nunca pode salvar,come quen a seu amigo jurado,bevendo con ele, o foi matar:todo polos cantares del levar,con os quaes hoj'anda arrufado.E pois non ha quen no por n retarqueira, seer oimais por min retado.ALFONSO X [B 487 / V 70]Pero da Ponte, par'o vosso malper ante o Demo do fogo infernal,porque con Deus, o padr'espirital,minguar quisestes, mal per descreestes. E ben vej'ora que trobar vos fal, pois vs tan louca razn cometestes.E pois razon atn descomunalfostes filhar, e que tan pouco val,pesar-mi- n, se vos pois a ben salante o Diaboo, a que obedecestes. E ben vej'ora que trobar vos fal, pois vs tan louca razn cometestes.Vs non trobades come proenal,mais come Bernardo de Bonaval;por ende non trobar natural,pois que o del e do Dem'aprendestes. E ben vej'ora que trobar vos fal, pois vs tan louca razn cometestes.E por n, Don Pedr'en Vila Real,en mao ponto vs tanto bevestes.ALFONSO X [B 490 / V 73]Com'eu en da de Pascoa quera ben comer,ass quera bo son e ligeiro de dizer pera meestre Jon.Ass com'eu quera comer i de bo salmn,ass quera ao Avangelho mui pequena paixn pera meestre Jon.Ass como quera comer que me soubesse ben,ass quera bo son de seculorum amen pera meestre Jon.Ass com'eu bevera do bo vinho d'Ourns,ass eu quera bo son de O cunctipotens pera meestre Jon.ALFONSO X [B 491 / V 74 e 74a]O genetepois remeteseu alfaraz corredor:estremecee esmoreceo coteife con pavor.Vi coteifes orpeladosestar mui mal espantados,e genetes trosquiadoscorran-nos arredor;tiinhan-nos mal aficados,ca perdan-na color.Vi coteifes de gran broeno meio do estoestar tremendo sen froant'os mouros d'Azamor;e a-se deles roque Auguadalquivir maior. Vi eu de coteifes azes con infanes siguazesmui peores ca rapazes;e houveron tal pavorque os seus panos d'arrazes tornaron doutra color.Vi coteifes con arminhos,conhocedores de vinhos,que rapazes dos martinhos,que non tragan senhor,saron aos mesquinhos,fezeron todo peor.Vi coteifes e cochescon mui mis longos granhesque as barvas dos cabres:ao son do atamboros deitavan dos aresant'os pees de seu senhor.ALFONSO X [B 492 / V 75]De grado quera ora saberdestes que tragen saias encordadas,en que s'apertan mui poucas vegadas:se o fazen polos ventres mostrar,porque se devan deles a pagarsas senhores, que non teen pagadas.Ai Deus!, se me quisess'algun dizerpor que tragen estas cintas sirgadasmuit'anchas, come molheres prenhadas:se cuidan eles per i gaanharben das con que nunca saben falar,ergo nas terras se son ben lavradas.Encobrir non vo-lhas vejo fazer,cnas pontas dos mantos trastornadas,en que semelhan os bois das ferradas,quando as moscas-los veen coitar;nen se cuidan per i d'enganarque sejan deles por n namoradas.Outross lhis ar vejo i trageras mangas mui curtas e esfraldadas,ben come se adubassen queijadasou se quisessen tortas amassar;ou qui o fazen por delivrarsas bestas, se fossen acovadadas.ALFONSO X [B 493 / V 76]Ao dain de Clez eu acheilivros que lhe levavan d'aloguer;e o que os traga pregunteipor eles, e respondeu-m'el: Senher,con estes livros que vs veedes douse conos outros que el ten dos sous,fod'el per eles quanto foder quer.E anda vos end'eu mis direi:macar no leito muitas el tever,por quanto eu de sa fazenda sei,con os livros que ten, non ha molhera que non faa que semelhen grousos corvos, e as aguias babous,per fora de foder, se x'el quiser.Ca non ha mis, na arte do foder,do que enos livros que el ten jaz;e el ha tal sabor de os leer,que nunca noite nen da al faz;e sabe d'arte do foder tan ben,que cnos seus livros d'artes, que el ten,fod'el as mouras cada que lhi praz.E mis vos contarei de seu saber,que cnos livros que el ten i faz:manda-os ante si todos trager,e pois que fode per eles assaz,se molher acha que o demo ten,ass a fode per arte e per sn,que saca dela o demo malvaz.E, con tod'esto, anda faz alconos livros que ten, per ba fe:se acha molher que haja o maldeste fogo que de San Maral ,ass a vai per foder encantarque, fodendo, lhi faz ben semelharque geada ou nev'e non al. Cantigas de escarnho e maldizerParte n 4 ALFONSO X [B 494 / V 77]O que foi passar a serrae non quis servir a terra ora, entrant'a guerra, que faroneja.Pois el agora tan muito erra, maldito seja!O que levou os dinheirose non troux'os cavaleiros, por non ir nos primeiros que faroneja.Pois que ven cnos prestumeiros, maldito seja!O que filhou gran soldadae nunca fez cavalgada, por non ir a Graada que faroneja.Se ric'homen ou ha mesnada, maldito seja!O que meteu na taleigapouc'haver e muita meiga, por non entrar na Veiga que faroneja.Pois chus mole que manteiga, maldito seja!ALFONSO X [B 495 / V 78]Domingas Eanes houve sa baralhacon u genet', e foi mal ferida;empero foi ela i tan ardida,que houve depois a vencer, sen falha,e, de pran, venceu bo cavaleiro;mais empero -x'el tan braceiro,que houv'end'ela de ficar colpada.O colbe colheu-a per a malhada loriga, que era desvencida;e pesa-m'ende, porque essa ida,de prez que houve mis, se Deus me valha,venceu ela; mais log'o cavaleiroper sas armas o fez: com'er'arteiro,ja sempr'end'ela seer esmalhada. E aquel mouro trouxe, com'arreite,dous companhes en toda esta guerra;e demais ha preo que nunca errade dar gran colpe con seu tragazeite;e foi-a achaar con costa juso,e deu-lhi poren tal colpe de suso,que ja a chaga nunca vai arrada.E dizen meges: Quen usa tal preit'eha tal chaga, jamais nunca serra,se con quanta la ha en esta terraa escaentassen, nen cno azeite:porque a chaga non vai contra juso,mais vai en redor, come perafuso,e por n muit'ha que fistolada.ALFONSO X [B 496 / V 79]O que da guerra levou cavaleirose a sa terra foi guardar dinheiros, non ven al maio.O que da guerra se foi con maldadee a sa terra foi comprar herdade, non ven al maio.O que da guerra se foi con nemiga,pero non veo quand' preitesa, non ven al maio.O que traga o pano de linho,pero non veo polo San Martinho, non ven al maio.O que traga o pendn en quio e non ten de seu padre o vio, non ven al maio.O que traga o pendn sen oitoe a sa gente non dava pan coito, non ven al maio.O que traga o pendn sen setee cinta ancha e mui gran topete, non ven al maio.O que traga o pendn sen tenda,per quant'agora sei de sa fazenda, non ven al maio.O que se foi con medo dos martinhose a sa terra foi bever-los vinhos, non ven al maio.O que, con medo, fugiu da fronteira,pero traga pendn sen caldeira, non ven al maio.O que ar roubou os mouros malditose a sa terra foi roubar cabritos, non ven al maio.O que da guerra se foi con espantoe a sa terra ar foi armar manto, non ven al maio.O que da guerra se foi con gran medocontra sa terra, espargendo vedo, non ven al maio.O que traga pendn de cadaro,macar non veo eno mes de maro, non ven al maio.O que da guerra foi per retrado,macar en Burgos fez pintar escudo, non ven al maio.CALDEIRN [B 1619 / V 1152]a donzela coitadod'amor por si me faz andar;e en sas feituras falarquero eu, come namorado:rostr'agudo come forn,barva no queix'e no granhn,e o ventre grand'e inchado.Sobrancelhas mesturadas,grandes e mui cabeludas,sobre-los olhos merjudas;e as tetas pendoradase mui grandes, per boa fe;ha un palm'e meio no pe no cos tres polegadas.A testa ten enrugadae os olhos encovados,dentes pintos come dados...e a color de passada.Atal a fez Nostro Senhor:mui sen doair'e sen sabor,des i mui pobr'e forada.DIEGO PEZELHO [B 1592 / V 1124]Meu senhor arcebispo, and'eu escomungado,porque fiz lealdade: enganou-mi o pecado, soltade-m', ai, senhor, e jurarei, mandado, que seja traedor.Se train fezesse, nunca vo-la dira;mais, pois fiz lealdade, vel por Santa Mara, soltade-m', ai, senhor, e jurarei, mandado, que seja traedor.Per mia malaventura, tive un castelo en Sousae dei-o a seu don'e tenho que fiz gran cousa: soltade-m', ai, senhor, e jurarei, mandado, que seja traedor.Per meus negros pecados, tive un castelo fortee dei-o a seu dono, e hei medo da morte. Soltade-m', ai, senhor, e jurarei, mandado, que seja traedor.DINS, Don [B 1534]Tant' Melin pecadore tant' fazedor de male tant' un home infernal,que eu soo ben sabedor,quanto o mis posso seer,que nunca poder veera face de Nostro Senhor.Tantos son os pecados seuse tan muit' de mal taln,que eu so certo, de pran,quant'aquest', amigos meus,que, por quanto mal en el ha,que jamais nunca veeren nun temp'a face de Deus.El fez sempre mal e cuidoue jamais nunca fezo ben;e eu so certo por ndel que sempr'en mal andou;que nunca ja, pois ass ,pode veer, per ba fe,a face do que nos comprou.DINS, Don [B 1536]De Jon Bol'and'eu maravilhado:u foi sen siso home tan pastore led'e ligeiro cavalgador,que traga rocn bel'e louo,e disse-m'ora aqu un seu viloque o hava por ma cambiado.E deste cambio foi el enganado:d'ir dar un rocn feit'e corredorpor a muacha revelador,que non sei hoj'home que a tirassefora da vila, pero o provasse;se x'el non for, non ser tan ousado.Mais non foi esto senn seu pecado,que el mereceu a Nostro Senhor:ir seu rocn, de que el gran saborhava, dar por ma mal manhada,que non quera, pero mi a doadadessen, nen andar dela embargado.Melhor fora dar o rocn dadoca por tal muacha remusgador,que lh'home non guardar, se non forel, que x'a vai ja-quanto conhocendo;mais se el fica, per quant'eu entendo,seu cajn dela, st'aventurado.Mui mis quera, besta non havendo,ant'ir de p ca del'encavalgado.DINS, Don [B 1539]U noutro da seve Don Fon,a m comeou gran noj'a crecerde muitas cousas que lh'o dizer.Diss'el: Ir-m'hei, ca ja se deitar han. E dix'eu: Boa ventura hajades, porque vos ides e me leixades.E muit'enfadado de seu parlar,sev'i gran pea, se mi valha Deus,e tosquiavan estes olhos meus.E quand'el disse: Ir-me quer'eu deitar, e dix'eu: Ba ventura hajades, porque vos ides e me leixades.El seve muit'e diss'e parfiou,e a min creceu gran nojo poren,e non soub'el se x'era mal, se ben.E quand'el disse: Ja m'eu deitar vou. Dixi-lh'eu: Ba ventura hajades, porque vos ides e me leixades.DINS, Don [B 1540]Disse-m'hoj'un cavaleiroque jaza feramenteun seu amigo doente,e buscava-lhi lorbaga.Dixi-lh'eu: Seguramente come-o praga por praga,que el muitas vezes disseper essa per que a come,quantas n nunca diss'home;e o que disse ben o paga,ca, come can que ha fome, come-o praga por praga,que el muitas vezes disse;e jaz ora o astrosomui doent'e mui nojosoe, con medo, per si caga;ca, come lobo ravioso, come-o praga por praga.ESTEVAN DA GUARDA [B 1302 / V 907]A molher d'lvar Rodrguiz tomoutal queixume, quando s'el foi d'aqune a leixou, que, por mal nen por ben,des que veo, nunca s'a el chegounen quer chegar, se del certa non ,jurando-lhe ante que, a ba fe,non na er leixe como a leixou.E o cativo, per poder que ha,non na pode desta seita partirnen per meaas nen pe-la ferir:ela por n nea ren non d;mais, se a quer desta sanha tirar,a ba fe lhe convn a jurarque a non leixe en nen tempo ja.ESTEVAN DA GUARDA [B 1306 / V 911]Pois a todos avorreceeste rogar avorridode tal molher e marido,que a min razn parece de trager, por seu pedrolo, o filho doutro no colo.Pois ela trage camisade sirgo tan ben lavrada,e vai a cada pousadaper algo, non sen guisa de trager, por seu pedrolo, o filho doutro no colo.Como Pero da Arrudafoi da molher ajudado,non mui desaguisado,pois lh'esta faz tal ajuda, de trager, por seu pedrolo, o filho doutro no colo.ESTEVAN DA GUARDA [B 1308 / V 913]Pois teu preit'anda juntandoaquel que do teu bando,di-me, doutor, como ou quandolhe cuidas fazer enmenda:por quant'and'el trabalhando com'apost'a ta fazenda.Pois con muitos ha baralhapor te juntar prol sen falha,di, doutor, si Deus ti valha,se lhe cuidas dar merenda:por quant'el por ti trabalha com'apost'a ta fazenda.Pois anda tan aficadopor teu preito haver juntado,di, doutor, cab'o casado,que prol ten i ou quegendao que toma tal cuidado com'apost'a ta fazenda?ESTEVAN DA GUARDA [B 1309 / V 914]Pois que te preas d'haver sn compridoen trobar ben e en ba razn,non faz mester a ti, Fernn Chancn,d'ir entenar come torp'e avorridonen te loares come quen s'engana,e de palavras torpes e d'oufanae de posfao seeres partido;ca sempre contan por encividadeao pastor prear-se de gran snnen gran saber; por end'a ti convn,en quanto es atn pastor d'idade,pois en tal alta razn meter-t'ousas,que punhes sempre, antr'as outras cousas,de seeres partido de torpidade.Non entendas que fazes i cordurad'ires ass come torpe entenar,atrevendo-te que sabes trobar,ante metes i teu feito en ventura;por n non queiras seer enganadoen tal razn, mais sei sempr'acordadode seeres parado de loucura.E pois en al es mans'e mesurado,non entences: sequer, sers loadono n que tu es partido de bravura.ESTEVAN DA GUARDA [B 1311 / V 916]Donzela, quen quer que poser femenaen qual vs sodes e de que logar,e no parecer que vos Deus quis dar,entender pode, quant' mia creena,que, pois vos queren juntar casamento,non pod'haver i nen un partimentose non se for per vossa negrigena.E quen ben vir o vosso contenentee as feituras e o parecerque vs havedes, ben pod'entenderen tod'aquesto, quant' meu ciente,que, ben al u vs casar queredes,non se partir que i non casedessenn per seerdes vs i negrigente;ca sei eu outra non de tal doaironen de tal logar come vs, de pran,con agua que tomou de talnde casar cedo, non houv'i contrairo;por n vos cmpre, se casar cuidades,de negrigente que sodes, sejadesmui aguosa, sen outro desvairo.Cantigas de escarnho e maldizerParte n 5 ESTEVAN DA GUARDA [B 1312 / V 917]Rui Gonalvis, pero vos agraveceporque vos travou en vosso cantarJoan'Eanes, vej'eu el queixarde qual deosto lhi de vs recrece:u lhi fostes trobar de mal dizeren tal guisa, que ben pod'entenderquen quer o mal que a lhe parece.Por n partid'este feito de cedo,ca de mal dizer non tirades prol;e como s'n Joan'Eanes dolja de vs, perdeu i vergonha e medo,ca entend'el que se dev'a sentirde mal dizer que, a seu olho, virque pode log'acertar con seu dedo.Pois sodes entendud'e havedes vista,sabede agora catar tal razn,per que venha este feito a perdn;e por parardes milhor a conquista, outorgad'ora, senhor, que vos praz,se mal dizer no vosso cantar jaz,que o poedes tod' nossa vista!ESTEVAN DA GUARDA [B 1316 / V 921]Martn Gil, un homen vilse quer de vs querelar:que o mandastes atarcruamente a un esteo,dando-lh'aoutes ben mil;e aquesto, Martn Gil,parece a todos mui feo.Non no posso end'eu partir,pero que o ja roguei.que se non queix'end'al Rei:ca se sente tan maltreitoque non cuida n guarir;e, Martn Gil, quen no vir,parece mui laid'e feito. Tan cruamente e tan maldiz que foi ferido entn,que teedes i cajn,s'ele desto non guarece;e aqueste feit' tal,Martn Gil, tan desigual,e ja mui peior parece.ESTEVAN DA GUARDA [B 1318 / V 923]Do que eu quigi, per sabedora,d'lvar Rodrguiz seer sabedore dest'infante mouro mui pastor,ja end'eu sei quanto saber queraper maestr'Al, de que aprendque lhi diss'lvar Rodrguiz ass:que ja tempo ha que o mouro foda.Com'el guardou de fro e de fomeeste mouro, poi-lo ten en poder,mai-lo devera guardar de foder,pois con el sempre alberga e come;ca maestr'Al jura per sa feque ja d'lvar Rodrguiz certo que fod'o mouro como fod'outr'home.Al guarde toda prol, en seu seo,lvar Rodrguiz, que pos en tomar daqueste mouro, que non quis guardarde seu foder, a que tan moo veo;ca maestr'Al diz que das haque sabe d'lvar Rodrguiz que jafod'este mouro a caralho cheo.ESTEVAN DA GUARDA [B 1320 / V 925]En tal perfa qual eu nunca vi,vi eu Don Fon con sa madr'estar;e, porque os vi ambos perfiar,cheguei-m'a el e dixi-lhi logu'i:Vencede-vos a quanto vos disser,ca perfiardes non vos mestercon vossa madr', e perfiar ass!.E disse-m'el: Sempre'esto houvemos d'uso,eu e mia madre, en nosso solaz:de perfiarmos eno que nos praz;e quando m'eu de perfiar escuso,assanha-se e diz-m'o que vos direi:"Se non perfas, eu te mal direi,que sejas sempre maldito e confuso".E dix'eu: Senhor, non vos est bende perfiardes, mais est-vos mal,con vossa madre. Diss'el: Nen mi cal,poi-lo ela por sa prol ass ten;ca se lh'eu dig': "Al tenho de fazer",por ben ou mal tanto m'ha de dizer,ca, ena cima, perfiar me convn.E parvoas non han de falecer;mais tanto havemos de noite a seer,que meiada ou mui preto n.ESTEVAN DA GUARDA [B 1323 / V 928-929]Ja Martn Vasquez da estrologaperdeu feza, polo grand'enganodas planetas, per que veo a dano,en que tan muito ante s'atreva;ca o fezeron sen prol ordinharpor egreja que lhe non queren dare per que lh' defes'a jograra.E pois esto, per que ant'el viva,lh' defeso, des que foi ordinhado,oimais se ten el por desasperadoda prol do mester e da cleriza;e as planetas o tornaron fol,sen egreja nen capela de prole sen o mester per que guareca.E ja de grado el renunarasas ordis, per quant'eu hei apreso,por lhe non seer seu mester defesonen er ficar en tanta peiora,como ficar por devaneador coroado, e (o que peor)perder a prol do mester que hava.Ena coroa, que tapar quera,leixa crecer a cient'o cabeloe a vezes a cobre con capelo,o que ant'el mui d'anvidos fara. Mis del: quand'el a esperana perdeudas planetas, des i logu'entendeuque per coroa prol non tirara.E no seu livro, per que aprendeuastrologa, logu'i prometeuque nunca per el mis estudara.ESTEVAN DA GUARDA [B 1324 / V 930]Com'aveo a Merln de morrerper seu gran saber, que el foi mostrara tal molher, que o soub'enganar,per essa guisa se foi cofonderMartn Vasquez, per quanto lh'eu oque o ten mort'a molher ass,a que mostrou por seu mal seu saber.E tal coita diz que lhe faz sofrerno coran, que se quer afogar,nen er pode, u a non vir, durare, u torna d'i, o faz esmorecer;e, per saber que lh'el mostrou, o tentan coitado, que a morrer convnde mort'estria, que ha padecer.E, o que lh' mis grave de temer,per aquelo que lh'el foi ensinar,diz que sabe que o pod'ensarraren tal logar u convn d'atenderatal morte de qual morreu Merln,u dar vozes, fazendo sa fin,ca non pod'el tal mort'estraecer.ESTEVAN DA GUARDA [B 1325 / V 931]Ora ja Martn Vasquez certodas planetas que traga erradas,Mars e Saturno, mal aventuradas,cujo poder trax en si encoberto:ca per Mars foi mal chagad'en peleja,e per Saturno cobrou tal egrejasen prol nen a en logar deserto.Outras planetas de boa venturaachou per vezes en seu calandairo;mais das outras que lh'andan en contrairo,cujo poder anda sobr'el dura,per a delas foi mui mal chagadoe pela outra cobrou priorado,u ten lazeira en logar de cura.El rapou barva e fez gran coroae cerceou seu topete espartidoe os cabelos cabo do odo,cuidand'haver per i egreja boa;mais Saturno lha guisou de tal renda,u non ha pan nen vinho d'oferendanen de herdade milho pera bora.E pois el prior de tal prevenda,convn que leix'a cura e atendaa capela igual da sa pessoa.ESTEVAN FAIN [B 1561]Fernn Daz, fazen-vos entenderque casariades desta dona ben;e ns teemos que vos mal snper quant'esto que vos quero dizer:porque a dona de terra tal,Don Fernando, que, per ben nen per mal,non poderedes i un hom'haverante; faredes i vosso prazeren quererdes con tal dona casar,Fernan Daz? Ca de tal logarque non podedes, per nen un poder,haver nulh'home, ca as gentes sonde tal natura, se Deus mi pardn,que non querran i su vs guarecer.E sei, Don Fernando, per quant'aprend,non poderedes esta dona haver,ca seus vassalos, com'ouo dizer,non queren hom'estranho sobre si;ca dizen que sabedes lousinhar home deant'e sabedes buscargran mal detrs a muitos, com'o.ESTEVAN FERNNDEZ BARRETO [B 1611 / V 1144]Don Estev'Eanes, por Deus mandadea Ro Paez, logo este da,que, se quiser ir a Santa Mara,que se non vaa pela Tridade, ca mi dizen que lhe ten Fernn Dadeciada feita pela Gafara. Se a romara fazer quiser,como a sempre fazer el soa,outro caminho cate toda va;ca o da Tridade non lh' mester,ca dizen que Fernn Dade lhe quermeter ciada pela Gafara.E, cada que el vn a Santarn,sempre al vai fazer romara;e da Tridade, per u soad'ir, mandade que se guard'el mui ben,ca dizen que Fernn Dade lhe tenciada feita pela Gafara.FERNN GARCA ESGARAVUNHA [B 1510]Nengun-min, que vistes mal doentede mao mal, ond'houver'a morrer,eu puj'a mo en el, e caenteo achei muit', e mandei-lhi fazermui boa cama, e adormeceu;e espertou-s'e cobriu-s'e peeu,e ora jamais guarido se sente.Achei-o eu jazer desacordado,que non cuidei que podesse guarir;e, pois eu vi que era mal coitado,mandei-o ben caentar e cobrir;e, des que s'el ben coberto sentiu,estornudou tres peidos e guariuja-quanto mis, e mis arriado.Achei-o eu mal doente, u jazadesacordado todo con o mal;e non cuidava que guarecera;mais a mercee de Deus quanto val!que, u sa gente del desasperou,feriu tres peidos e determinhoue conhoceu, ca ja non conhoca.Deste mal non cuidei que guarecesse,pero mandei-lhi fazer a ren:que aquel da per ren non comessee se deitasse e se cobrisse ben;e el deitou-se e cobriu-s'entn,e peeu ben e houve coranpois de bever, e dix'eu que bevesse.FERNN GARCA ESGARAVUNHA [B 1511]Esta ama, cuj' Jon Coelho,per bas manhas que soub'aprender,cada u for, achar bon conselho:ca sabe ben fiar e ben tecere talha mui ben bragas e camisa;e nunca vistes molher de sa guisaque mis limpia vida sabia fazer;ant', hoje das molheres preadasque ns sabemos en nosso logar,ca lava ben e faz bas queijadase sabe ben moer e amassare sabe muito de ba leiteira.Esto non digu'eu por ben que lhi queira,mais porque st'ass, a meu cuidar.E seu marido, de crastar verres,non lh'achan par, de Burgos a Carrin,nen a ela de capar galiesfremosament', ass Deus mi pardn.Tod'esto faz; e cata ben argueiroe escanta ben per olh'e per calheiroe sabe muito ba escantan.Non acharedes, en toda Castela,graas a Deus, de que mi agora praz,melhor ventrulho nen melhor morcelado que a ama con sa mo faz;e al faz ben, como diz seu marido;faz bon souri'e lava ben transsidoe deita ben galinha choca assaz.FERNN PEZ DE TAMALANCOS [B 1334 / V 941]Jograr Saco, non tenh'eu que fez raznquen vos pos nome jograr e vos deu don;mis guisado fora saqu'e jograr non. Ass Deus m'ampar,vosso nome vos dir quen vos chamar Saqu'e non jograr.Rodrig'Airas vo-lo diss'e fez mal sn,pois que vs non citolades nulha ren;ar havede nome saqu', e ser ben. Ass Deus m'ampar,vosso nome vos dir quen vos chamar Saqu'e non jograr.Quen vos Saco chamar, prazer a ns;e dira-vo-lo ben lheu quen vos en cosvir tir-los nadiges aps vs. Ass Deus m'ampar,vosso nome vos dir quen vos chamar Saqu'e non jograr.Quen a vs chamou jograr a pran mentiu,ca vej'eu que citolar non vos ounen os vossos nadiges non os viu. Ass Deus m'ampar,vosso nome vos dir quen vos chamar Saqu'e non jograr.FERNN PEZ DE TAMALANCOS [B 74]Con vossa graa, mia senhorfremosa, ca me quer'eu ire venho-me vos espedir,porque mi fostes traedor:ca, havendo-mi vs desamor,u vos amei, sempr'a servir,des que vos vi, e des entn,m'houvestes mal no coran.Pero de vs a min peor,porque vos vej'ass falir:que eu ben poderei guariroimais sen vs, ca mui milhordona ca vs hei por senhore que non sabe ass mentir;que fara adur tal transobre seu home, sen razn.E veeredes qual amorvos eu faza, pois partirme vin de vs; e descobrir--vos-hei dun voss'entendedorvilo, de quen vs saborhavedes, e a quen pedirfoste-la cinta; por n nonvos amarei nulha sazn.FERNN PEZ DE TAMALANCOS [B 75 e 1336 / V 943]Non sei dona que podesseval-la que eu amei,nen que eu tanto quisessepor senhor, das que eu sei,se a cinta non presesse,de que mi lh'eu despaguei:e por esto a cambei.Pero mi ora dar quisessequant'eu dela desejeie mi aquel amor fezesse,por que a sempr'aguardei,cuido que lho non quisesse,tan muito me despagueidela, poi-la cinta achei.Nen ar sei prol que m'houvesseseu ben; e al vos direi:se a por atal tevesse,quando m'a ela tornei,juro que o non fezesse,ca tenho que barateiben, pois me dela quitei,ca muito per hei a messecon melhor senhor; e seide m que a servirei.FERNN PEZ DE TAMALANCOS [B 1337 / V 994]Quand'eu passei per Dormapreguntei por mia coirma,a salva e paaa. Disseron: Non aqu essa, alhur buscade vs essa; mais aqu a abadessa.Preguntei: Per caridade,u d'aqu salvidade,que sempr'amou castidade?. Disseron: Non aqu essa, alhur buscade vs essa; mais aqu a abadessa.FERNN RODRGUEZ DE CALHEIROS [B 1332 / V 939]Agora o da dona falar,que quero ben, pero a nunca vi,por tan muito que fez por se guardar:pois molher, que nunca fora guardada,por se guardar de maa nomeada,fechou-s'e poso Vela sobre si.Anda d'al o fezo mui melhor,que lhi devemos mis a gradecer:que nunca end'houve seu padre sabornen lho mandou nunca, pois que foi nado;e, a pesar dele, sen o seu grado,non quer Vela de sobre si tolher.Cantigas de escarnho e maldizerParte n 6 FERNN RODRGUEZ REDONDO [B 1614 / V 1147]Don Pedro ste cunhado del-Rei,que chegou ora aqu d'Aragncon un espeto grande de leitn;e, pera que vo-lo perlongarei?: deu por vassalo de si a senhor: faz sempre nojo, non vistes maior.Pera se lhi non poder perceber,ja el tiinha prestes cabo siaquel espeto, que filhou logu'i;e que cmpre de vos n mis dizer?: deu por vassalo de si a senhor: faz sempre nojo, non vistes maior.Mui ledo seend', u cantara seus lais,a sa lidia pouco lhi durou,e o espeto en sas mos filhou;e pera que o perlongarei mis?: deu por vassalo de si a senhor: faz sempre nojo, non vistes maior.E en tal que lhi non podess'escaparnen lhi podesse en salvo fogir,filhou o espeto, en son d'esgremir;e que cmpre de vo-lo perlongar?: deu por vassalo de si a senhor: faz sempre nojo, non vistes maior.FERNN SOREZ DE QUINHONES [B 1553] Ai, amor, amore de Pero Cantone, que amor tan saboroso e sen tapone!Que amor tan vioso e tan so,quen o podesse teer ata o vero!Mis valra que amor de Chorrichonen de Martn Gonlvez Zorzelhone. Ai, amor, amore de Pero Cantone, que amor tan saboroso e sen tapone!Que amor tan delgado e tan fro,mais non creo que dure ata o esto,ca atal era outr'amor de meu to,que se botou ha pouca de sazone. Ai, amor, amore de Pero Cantone, que amor tan saboroso e sen tapone!Que amor tan pontoso, se cuidades;fazer-vos- chorar, se o gostades,e semelhar-vos-, se o provades,amor de Don Palaio de Gordone. Ai, amor, amore de Pero Cantone, que amor tan saboroso e sen tapone!Que amor tan astroso e tan delgado;quen o tevesse'un ano soterrado!Aquel fora en bo ponto nadoque depois houvesse del ba benone. Ai, amor, amore de Pero Cantone, que amor tan saboroso e sen tapone!Que amor tan astros'e tan pungente,quen o podess'haver en remordente!Mis valra que amor dun meu parente,que mora muito cerca de Leone. Ai, amor, amore de Pero Cantone, que amor tan saboroso e sen tapone!FERNN SOREZ DE QUINHONES [B 1557] Rei Judeorum, Iesu Nazaro, en que gran coita andamos polo so! Jamais nunca quedamos, andando vas,por herdar comendas e benfeitorias;pero, se nos convidan algus dias,non nos dan senon leit'e pan de cento. Rei Judeorum, Iesu Nazaro, en que gran coita andamos polo so!.Nunca veemos donas nen as catamos,e imos ant'alcaides e vozeiamospor compoer requezas, e non pensamosquan pouco sa requeza logr'o romeo. Rei Judeorum, Iesu Nazaro, en que gran coita andamos polo so!FERNN VELHO [B 1504]Mara Prez se maenfestounoutro da, ca por mui pecadorse sentiu, e log'a Nostro Senhorpormeteu, polo mal en que andou,que tevess'un clrig'a seu poder,polos pecados que lhi faz fazero Demo, con que x'ela sempr'andou.Maenfestou-se, ca diz que s'achoupecador muit', e por n rogadorfoi log'a Deus, ca teve por melhorde guardar a el ca o que aguardou;e, mentre viva, diz que quer teerun clrigo con que se defenderpossa do Demo, que sempre guardou.E pois que ben seus pecados catou,de sa morte houv'ela gran pavore d'esmolnar houv'ela gran sabor;e logu'entn un clrigo filhoue deu-lh'a cama en que sol jazer,e diz que o terr, mentre viver;e est'afn todo por Deus filhou!E pois que s'este preito comeouantr'eles ambos, houve grand'amorantr'ela sempr'e o Demo maior,ata que se Balteira confessou;mais, pois que viu o clrigo caerantr'eles ambos, houvi-a perdero Demo, des que s'ela confessou.FERNANDO ESQUO [B 1604 / V 1136]A un frade dizen escaralhado,e faz pecado quen lho vai dizer,ca, pois el sabe arreitar de foder, cuid'eu que gai', de piss'arriado;e pois emprenha estas con que jaze faze filhos e filhas assaz,ante lhe digu'eu ben encaralhado.Escaralhado nunca eu dira,mais que trage ant'o caralho arreite,ao que tantas molheres de leiteten, ca lhe pariron tres en un da,e outras muitas prenhadas que ten;e atal frade cuid'eu que mui benencaralhado per esto sera.Escaralhado non pode seero que tantos filhas fez en Marinhae que ten ora outra pastorinhaprenhe, que ora quer encaecer,e outras muitas molheres que fode;e atal frade ben cuid'eu que podeencaralhado per esto seer.FERNANDO ESQUO [B (1604bis) / V 1137]A vs, dona abadessa,de min, Don Fernand'Esquo,estas doas vos envo,porque sei que sodes essadona que as merecedes:quatro caralhos franceses,e dous aa prioressa.Pois sodes amiga minha,non quer'a custa catar,quer'eu vos ja esto dar,ca non tenho al tan aginha:quatro caralhos de mesa,que me deu a burgesadous e dous ena banha.Mui ben vos semelharn,ca sequer levan cordesde senhos pares de colhes;agora vo-los darn:quatro caralhos asnaes,enmanguados en coraes,con que caledes orans.FERNANDO ESQUO [B 1607 / V 1140]Disse un infante ante sa companhaque me dara besta na fronteira,e non ser ja murzela nen veira,nen branca, nen vermelha, nen castanha;pois amarela nen parda non for,a pran ser a Besta Ladrador,que lh'adurn do reino de Bretanha.E tal besta como m'el ha mandada,non foi homen que lhe visse as semelhas;nen ten rostro, nen olhos, nen orelhas,nen gorda, nen magra, nen delgada,nen ferrada, nen por ferrar,nen foi homen que a visse enfrear;nen come herva, nen palha, nen cevada.Atal besta mi ha mandada este infante;ben vo-lo juro, amigos, sen falha,non sei eno mundo haver que a valha:non vai a aga, nen vai adeante,e ben vos juro par Nostro Senhor..........pois ns morrermos, non fornon............... e foron........................-ante.Tal rapaz que lh'ha mester desta besta,eu cuido ben que lho tenho achado:que a seu dono non pea bocado,que prol nen coita non vos tenha desta,e non ande triste nen ande ledo,nen vaa deante, nen a derredo,e nunca comia, nen beva, nen vesta.GIL PREZ CONDE [B 1518]Pos conta el-Rei en todas fronteirasque nen en vilas nen en carreirasque non comian galinhas na guerra;ca diz que dizen as veedeiras que ser perdimento da terra.A concelhos e a cavaleirosmandan comer vacas e carneiros,mais non comian galinhas na guerra;ca diz que dizen os aguireiros que ser perdimento da terra.Comian porcos frescos e toucinhos,cabritos, cacha'e ansarinhos,mais non comian galinhas na guerra;ca diz que lhi dizen os devinhos que ser perdimento da terra.GIL PREZ CONDE [B 1519]Mia senhor, ja eu morrereien vosso servi', e por nmi non con mia morte ben,porque vos non ficou de mfilho, por quanto vos serv,que mi criassedes por n.Sempr'en mia mort'adevinheique hava a morrer por vs,(e a morrer havemos ns);mais por que non fiz (e m'end' mal)un filho vosso natural,que achasse conselh'en vs?Filh'a que leixass'o que heiquisera-m'eu, senhor, fazer,que fosse voss', e defender--lo-ades por meu amor;ca, pois eu por vs morto for,que ben mi podedes fazerGIL PREZ CONDE [B 1522]Quite-mi a m meu senhore d-mi un bon fiador por mia soldada;e irei eu, se el for, na cavalgada.D-mi o que por el perde un bon penhor aqu por mia soldada;e irei eu, se el for i, na cavalgada.Sospeita-m'el e el eu;mais entregue-m'un judeu por mia soldada;e, se el for, irei eu na cavalgada.E, senn, ficar-m'-hei eu na mia pousada.GIL PREZ CONDE [B 1523]Mentr'esta guerra foi, assm'avo que sempre guarper p de cavalo; mais oi--mais non sei que seja de m senn guarir per p de boi.Quantos perigoos i passeiper p de caval', e'scapei,que non prix i cajn!, mais oi-mais non sei eu que mi farei senn guarir per p de boi.Por valer mis e por haver,conselh'houvi de guarecerper p de cavalo; mais oi--mais non sei a que mi afazer senn guarir per p de boi.Lavrar, lazerar, e viveroimais, guarir per p de boi!GIL PREZ CONDE [B 1525]Non Amor en cas de Rei,ca o non pod'hom'i acharaa cea nen ao jantar;a estas horas o busqueinas pousadas dos privados;preguntei a seu preladospor Amor, e non o achei.Ten que o non sab'el-Rei;que Amor aqu non chegou,que tant'hogano del levoue non vo; ben o busqueinas tendas dos infanese nas dos de criaes,e er dizen todos: Non sei.Perdud' Amor con el-Rei,porque nunca en hoste vn,pero xe dele algo ten.Direi-vos eu u o busquei:antr'estes freires tempreiros,ca ja os hespitaleirospor Amor non preguntarei.GIL PREZ CONDE [B 1527]Ja eu non hei por quen trobare ja non hei n coran,por que non sei ja quen amar;por n mi mingua razn,ca mi filhou Deus mia senhor:aqu filhou o Demo maiorquantas cousas que sas son,como lh'outra vez ja filhoua cadeira u siao Filh'; e por que mi filhouba senhor que hava?E diz el que non ha molher:se a non ha, pera que querpois tant'a ba Mara?Deus nunca mi a m nada deue tolhe-me ba senhor:por esto, non creo en el eunen me tenh'eu por pecador,ca me fez mia senhor perder.Catade que mi foi fazer,confiand'eu no seu amor!Nunca se Deus mig'averr,se mi non der mia senhora;mais como mi o correger?Destroia-m', ante ca morra.Hom': tod'aqueste mal faz,.......................................e Sodoma e Gomorra.GIL PREZ CONDE [B 1528]A la fe, Deus, senn por vossa madre,que a mui ba Santa Mara,fezera-vos eu pesar, u dira,pola mia senhor, que mi vs filhastes,que vissedes vs que mal baratastes,ca non sei tan muito de vosso padre.Por que vos eu a vs esto sofresse,senn por ela, se lhi non pesasse?Morrera eu, se vos com'hom'amassea ma senhor, que mi vs tolhestes.Se eu voss'era, por que me perdestes?Non queriades que eu mis valesse?Dizede-mi ora que ben mi fezestes,por que eu crea en vs nen vos serviasenn gran tort'endoad'e sobervia,ca mi teedes mia senhora forada;nunca vos eu do vosso filhei nada,des que fui nado, nen vs non mi o destes.Fara-m'eu o que nos vs fazedes:leixar velhas feas, e as fremosase mancebas filh-las por esposas.Quantas queredes vs, tantas filhades,e a m nunca mi nen a dades:ass partides migo quant'havedes.Nen as servides vs nen as loades,e van-se vosqu'e, poi-las al teedes,vestide-las mui mal e governades,e metedes-no-las tra-las paredes.GONALO EANES DO VINHAL [V 1004]Pero d'Ambroa, sempr'o cantarque nunca vs andastes sobre mar,que med'houvessedes, nulha sazn;e que havedes tan gran coran,que tanto dades que bon tempo faaben como mao nen como baa,nen dades ren por tormenta do mar.E des i, ja pola nave quebrar,aqu non dades vs ren polo marcome os outros que i van entn;por n teen que tamanho perdnnon havedes come os que na frotavan, e se deitan, con medo, na sota,sol que entenden tormenta do mar.E nunca omos doutr'home falarque non temesse mal tempo do mar;e por n cuidan quantos aqu sonque vossa madre con algn canvos fez, sen falha, ou con lobaganto;e todos esto cuidamos, por quantonon dades ren por tormenta do mar.GONALO EANES DO VINHAL [V 1005]Abadessa, Nostro Senhorvos gradesca, se lhi prouguer,porque vos nembrastes de m,a sazn que m'era mester: u cheguei a vosso logar,que tan ben mandastes pensari do vosso comendador!Ca morto fora, mia senhor,de gran lazeira, sei de pran;mais nembrastes-vos ben de min,e todos me preguntarnse vos saberei eu servirquan ben o soubestes guarnirde quant'el hava sabor.Hajades por n galardnde Deus, senhor, se a el praz,porque vos nembrastes de min,u m'era mui mester assaz;o comendador i chegou,e, se el ben non albergou,non foi por vosso coran.Deus vos d por n galardnpor m, que eu non poderei,porque vos nembrastes de min,quand'a vosso logar cheguei;ca ja d'amor e de prazernon podestes vs mis fazerao comendador, entn.Cento dobr'hajades por npor m, que lhi non mingou rende quant'hava na maisn.GONALO EANES DO VINHAL [V 1007]Maestre, todo-los vossos cantaresja que filhan sempre de mia razne outross ar filhan a m son;e non seguides i, ontre milhares,senn aquestes de Cornoalha;mais estes seguides ben, sen falha,e non trobades per tantos logares.D'amor e d'escarnh', en todas razes,os seguides sempre; ben provadoeu o sei que havedes filhado;ca, se ar seguissedes outros ses,non trobariades peior por n;pero seguides os nossos mui bene ja hogan'i fezestes tenes,En razn dun escarnho que filhastese non o metestes ascondudo;ca ja que era de Pedr'Agudoessa razn en que vs i trobastes;mais ass a soubestes vs deitarantr'as rimas e entravincar,que toda vo-la na vossa tornastes.Por maestra soubestes saberda razn alha vossa fazere seguir ses, a que vos deitastes;E gran sageza fezestes de pran; mais-los trobadores travar-vos-anja-que nos tempos, que ben non guardastes.GONALO GARCA [B 455]Levaron na Codornizde casa de Don Rodrigo;mais quen dissesse a Fiizaquesto que or'eu digo:que guarde ben mia senhor,ca ja eu son treedorse se ela quer ir migo.Fiiz non se quer guardare nen sol non pensado;e leixa-m'ass andarcabo si e namorado;pero quer'ante molher,que quera volonterque fogiss'e non forado.JON AIRAS [V 601]Os que dizen que veen ben e malenas aves e d'agoirar preit'han,queren corvo seestro, quando vanalgur entrar; e digo-lhis eu al:que Iesu Cristo non me perdn,se ant'eu non quera un capnque u grande corvo carnaal.E o que diz que mui sabedord'agoir'e d'aves, quand'algur quer ir,quer corvo seestro sempr'ao partir;e por n digu'eu a Nostro Senhorque ele me d, cada u chegar,capn cevado pera meu jantare d o corvo ao agoirador;Ca eu sei ben as aves conhoscere con patela gorda mis me prazque con bulhafre, voitre nen viaraz,que me non pode ben nen mal fazer;e o agoirador torpe, que dizque mis val o corvo que a perdiz,nunca o Deus leixe melhor escolher.JON AIRAS [B 1464 / V 1074]Don Beeito, home duro,foi beijar pelo obscuro a mia senhor.Come home aventurado,foi beijar pelo furado a mia senhor.Vedes que gran desventura:beijou pela fendedura a mia senhor!Vedes que moi grand'achaco:foi beijar polo buraco a mia senhor!JON AIRAS [B 1466 / V 1076]Ai, Justia, mal fazedes, que nonqueredes ora dereito filharde Mor da Cana, porque foi matarJon Airas, ca fez mui sen razn;mais, se dereito queredes fazer,ela so el devedes a meter,ca o manda o Livro de Len;Ca lhi quera gran ben, e des inunca lhi chamava senon "senhor";e, quando lh'el quera mui milhor,foi-o ela logo matar al;mais, Justia, pois tan gran torto fez,metede-a ja so ele a vez,ca o manda o dereito ass.E, quando mis Jon Airas cuidouque houvesse de Mor da Cana ben,foi-o ela logo matar por n,tanto que el en seu poder entrou;mais, Justia, pois que ass ja,metan-na so el, e padecera que o a mui gran torto matou.E quen nos ambos vir jazer, dir:Beeito seja aquel que o julgou!.JON AIRAS [B 1467 / V 1077]a dona, non digu'eu qual,non aguirou hogano mal:polas oitavas de Natala por sa missa or,e houv'un corvo carnaal, e non quis da casa sar.A dona, mui de coran,ora sa missa, entn,e foi por or o sarmn,e vedes que lho foi partir:houve sig'un corv'a carn, e non quis da casa sair.A dona disse: Que ser?E i o clerigu'est jarevestid'e maldizer-mi-,se me na igreja non vir.E diss'o corvo: qu, aca, e non quis da casa sar.Nunca taes agoiros vi,des aquel da que nac;com'aquest'ano houv'aqu;e ela quis provar de s'ir,e houv'un corvo sobre si, e non quis da casa sar.JON BAVECA [B 1453 / V 1063]Bernal Fendudo, quero-vos dizero que faades, pois vos queren dararmas e "dona salvage" chamar:se vos con mouros lid'acaecer,sofrede-os, ca todos vos ferrn,e, dando colbes en vs, cansarn,e haveredes pois vs a vencer.E ali logu', u s'ha lide a volver,verrn-vos deles deante colpar;des i os outros, por vos non errar,ar querrn-vos por alhur cometer;mais sofrede-o, e ferrn per u quer,ca, se vos Deus en armas ben fezer,ferindo en vs, han eles de caer.Pero, com'ha mui gran gente a seer,muitas vezes vos han a derribar;mais sempre vs havedes a cobrare eles han mis a enfraquecer,pero non quedarn de vos ferirde todas partes; mais, ao fir,todos morrern en vosso poder.JON BAVECA [B 1460 / V 1070]Par Deus, amigos, gran torto tomeie de logar onde m'eu non cuidei:estand'al ant'a porta d'el-Reipreguntando por novas da fronteira,por a velha que eu deostei, deostou-m'ora Mara Balteira.Veed'ora se me devo queixardeste preito, ca non pode provarque me lhe osse nulh'homen chamarsenn seu nome, per nulha maneira;e pola velha que foi deostar, deostou-m'ora Mara Balteira.Muito vos deve de sobervia talpesar, amigos, e direi-vos al:sei mui ben que se lh'esto a ben sal,todos iremos per a carreira;ca, porque dixe da velha mal, deostou-m'ora Mara Balteira.JON DE GAIA [B 1433 / V 1043]Diz a cantiga de vilo:"A pee da torre,baila corpo brioso: vedes o cos, ai, cavaleiro!"Vosso pai na ra,ant'a porta sa: vede-lo cs, ai, cavaleiro!Ant'a sa pousada,en saia'pertada: vede-lo cs, ai, cavaleiro!En meio da praa,en saia de baraa: vede-lo cs, ai, cavaleiro!Cantigas de escarnho e maldizerParte n 7 JON DE GAIA [B 1452 / V 1062]Eu convidei un prelado a jantar, se ben me venha.Diz el n est': E meus narizes de color berengenha? Vs avede-los alhos verdes, e matar-m'-iades con eles!O jantar est guisado e, por Deus, amigo, trei-nos.Diz el n est': E meus narizes color de figos ofeinos? Vs havedes os alhos verdes, e matar-m'-iades con eles!Comede migu', e dirn-nos cantares de Martn Moxa.Diz el n est': E meus narizes color d'escarlata roxa? Vs havedes os alhos verdes, e matar-m'-iades con eles!Comede migu', e dar-vos-hei a gorda gara parda.Diz el n est': E meus narizes color de rosa bastarda? Vs havedes os alhos verdes, e matar-m'-iades con eles!Comede migu'e dar-vos-hei temporo figo maduro.Diz el n est': E meus narizes color de morec'escuro? Vs havedes os alhos verdes e matar-m'-iades con eles!Treide migu', e comeredes muitas boas assaduras.Diz el n est': E meus narizes color de moras maduras? Vs havedes os alhos verdes, e matar-m'-iades con eles!.JON FERNNDEZ DE ARDELEIRO [B 1327 / V 933]O que seja no pavo,que me fez perder Pava,de que m'eu nada non fo,al m'er fez, con sa perfa:de noite, con mui gran fro,que tangess'en pela fra;mais anda m'end'eu rocomo s'end'el nunca ra.Nen as graas non rendoa quen lhi deu tan gran renda,perque m'eu del non defendonen acho quen me defenda;e pois que eu non mendonen me faz outren emenda,ao Demo o acomendoque o haja en sa comenda.Coida-me lanar a mato;mais o que me del mis mata que no meu desbaratoele faz i gran barata;se mia fazenda desato,por quanto sei, el ma ata;mais o de que m'eu percato,d'el-Rei querer-mi, non cata.Que mi ha de poer no pao,esto diz que viu na paa;e por n quanto ten, d-o,e a mia lavoira d-a;mais, pois eu non acho vaoa meu feito, sempre vaasa fazenda en ponto maoe el muito en ora maa.JON GARCA DE GUILHADE [B 1485 / V 1097]Ai, dona fea, foste-vos queixarque vos nunca louvo en meu cantar;mais ora quero fazer un cantaren que vos loarei toda va;e vedes como vos quero loar: dona fea, velha e sanda!Dona fea, se Deus mi pardn,pois havedes atn gran coranque vos eu loe, en esta raznvos quero ja loar toda va;e vedes qual ser a loan: dona fea, velha e sanda!Dona fea, nunca vos eu loeien meu trobar, pero muito trobei;mais ora ja un bon cantar farei,en que vos loarei toda va;e direi-vos como vos loarei: dona fea, velha e sanda!JON GARCA DE GUILHADE [B 1489 / V 1100]Elvira Lpez, aqu, noutro da,se Deus mi valha, prendeu un cajn:deitou na casa sigo un pen,e sa maeta e quanto tragapos cabo de si e adormeceu;e o pen levantou-s'e fodeu,e nunca ar soube de contra u s'a.Ante, lh'eu dixi que mal sn faraque se non quera del aguardare sigo na casa o a jeitar; e dixi-lh'eu quanto lh'end'averra,ca vos direi do pen como fez:abriu a porta e fodeu a vez,e nunca soube del sabedora.Mal se guardou e perdeu quant'hava,ca se non soub'a cativa guardar:leix-o sigo na casa albergar,e o pen fez como que dorma,e levantou-s'o pen traedore, como x'era de mal sabedor,fodeu-a tost'e foi logo sa va.E o pen viron en Santarn;e non se avanta nen d por n ren,mais lev'o Demo quanto n traga!JON GARCA DE GUILHADE [B 1490 / V 1101]Martn jograr, que gran cousa:ja sempre convosco pousa vossa molher!Veedes-m'andar morrendo,e vs jazedes fodendo vossa molher!Do meu mal non vos doedes,e moir'eu, e vs fodedes vossa molher!JON GARCA DE GUILHADE [B 1499 / V 1109]Dona Ouroana, pois ja besta havedes,outro conselh'ar havedes mester:vs sodes mui fraquelinha molhere jamais cavalgar non podedes;mais, cada que quiserdes cavalgar,mandade sempre a best'achegara un caralho, de que cavalguedes.E, cada que vs andardes senlheira,se vo-l'a besta mal enselada andar,guardade-a de xi vos derramar,ca, pela besta, sodes soldadeirae, par Deus, grave vos foi d'haver;e punhade sempr'en a guarecer,ca en talho sodes de peideira.E non mooredes muito na ra,este conselho filhade de min,ca perderedes logu'i o rocne non faredes i vossa prol nea;e, mentr'houverdes a besta, de pran,cada u fordes, todos vos farnhonra doutra puta fududanca.E, se ficardes en besta mar,eu vos conselho sempr'a vos ficarant'en macho novo ca en ma.JON GARCA DE GUILHADE [B 1501]Par Deus, Loureno, mui desaguisadasnovas o agor'aqu dizer:mias tenes quiseran desfazere que ar fossen per ti amparadas.Jon Sorez foi; e di-lh'ass:que louv'eu donas, mais nunca por m,mentr'eu viver, sern amas loadas.E, se eu fosse u foron escanadasaquestas novas de que ti falei,Loureno, gran verdade ti direi,toda-las novas foran acaladas;mais a min e a ti poss'eu ben defender,ca nunca eu donas mandei tecernen lhis trobei nunca polas maladas.Cordas e cintas muitas hei eu dadas,Louren', a donas e elas a min;mais pero nunca con donas tecnen trobei nunca por amas honradas;mai-las que me criaron, dar-lhis-heisempr'en que vivan e vest-las-hei,e sern donas de mi sempr'amadas.Loureno, di-lhe que sempre trobeipor bas donas e sempr'estranheios que trobavan por amas mamadas.JON GARCA DE GUILHADE [B 1503]Vi eu estar noutro dainfanes con un ricomeposfaando de quen mal come;e dix'eu, que os ouva: Cada casa, favas lavan!Posfaavan dun escasso;e foi-os eu ascuitando;eles foron posfaando,e dixi-m'eu: Pass'e passo, cada casa, favas lavan!Posfaavan d'encolheitoe de vil e d'espantosoe en sa terra lixoso;e dix'eu entn dereito: Cada casa, favas lavan!JON LOBEIRA [B 1389 / V 988]Un cavaleiro ha'qu tal entendenaqual vos eu agora quero contar:faz, u dev'a fazer prazer, pesar,e sa mesura toda en tena;e o que lhi preguntan, respond'al;e o seu ben fazer fazer mal;e todo seu saber sen sabena.E non depart'en ren, de que se vena,pero lh'outro aguisado falar;e verveja, u se dev'a calar,e nunca diz verdad', u mis non mena;e, u lhi peden cousimento, fal;pero mans', u dev'a fazer ale, u deve sofrer, sen sofrena.Des i er fala sempr'en conhocenaque sabe ben seu conhocer mostrar;e dorme, quando se dev'espertar,e meos sab', u mete mis femena;e, se con guisa diz, logo s'n sal;e, u lh'avn alga cousa tal,que lh' mester cienc', sen ciena.E non lhi fazen mal, de que se sena,ante leix'ass o preito passar;e os que lhi devan a peitar,peita-lhis el, por fazer aveena;e diz que nen un prez nada non val;mais Deus, que o fez tan descomunal,lhi queira dar por sade, doena.JON ROMEU [B 1612 / V 1145]Loavan un da, en Lugo, ElviraPrez, a filha d'Elvira Padra;todos dizan que era mui bae non tenh'eu que dizan mentira,ante tenho que dizan razn;e Don Lopo Las diss'i entn,per ba fe, que ja x'el melhor vira.Ficou ja a dona mui ben andante,ca a loaron quantos al sian;e todos dela muito ben dizan;mais Lopo Las estede constante:como foi sempre un gran jogador,disse que el vira outra vez melhor,quand'era moa, en cas da Ifante.Cantigas de escarnho e maldizerParte n 8 JON SERVANDO [B 1075 / V 665]De quant'hoj'eu no mundo temad'infann, que non ha sn, del avn,ca lhi ped os panos que traga,e disse-m'el o que teve por ben:ca os quera trager a seu sne, pois, na cima, que mi os non dara.E, pois-lo vi nos panos perfiado,entn puinhei mis en lhos pedir;e disse-m'el: Muito foi n pagado,ide-vos alhur, e quando vos ar vir, querrei os panos ante vs cobrir,que sejades deles ben segurado.E por n seerei ja sempre do seu lado,per como m'ele os panos mandou,u me parta del, desconfortado;foi-me chamar, e des u me chamou:Jon Servando, pero m'ass'stou,non vos darei os panos a meu grado.JON SOIREZ SOMESSO [B 104]Hogan', en Muimenta,disse Don Martn Gil:Viv'en mui gran tormentaDona Orrac'Abril, per como a quer casar seu pai; e, a quen lho menta, cedo moira no Sil e ar ela, se se con Chora vai.E disse en Muimentaen como vos direi:Ela viv'en tormenta,segundo o eu sei, per como a quer casar seu pai; e, a quen lho menta, cedo o mate el-Rei e ar ela, se se con Chora vai.El disse en Muimenta,ass me venha ben:Viv'en tan gran tormentaque quer perder o sn, per como a quer casar seu pai; e, a quen lho menta, cedo moira por n e ar ela, se se con Chora vai.JON SOREZ COELHO [V 1013]Jon Fernndez, o mund' torvadoe, de pran, cuidamos que quer fiir:veemo-lo Emperador levantadocontra Roma e Tartaros viir,e ar veemos aqu don pedirJon Fernndez, o mouro cruzado.E sempre esto foi profetizadopar dez e cinque sinais da fin:seer o mundo ass como mizcradoe ar torn-s'o mouro pelegrn.Jon Fernndez, creed'est'a m,que soo home mui ben leterado.E se non foss'o Antecristo nado,non averra esto que avn:nen fiara o senhor no maladonen o malado eno senhor ren,nen ar ira a JerusalnJon Fernndez, o non bautiado.JON SOREZ COELHO [V 1016]Mara do Grave, grav' de saberpor que vos chaman Mara do Grave,ca vs non sodes grave de foder,e pero sodes de foder mui grave;e quer', en gran conhocena, dizer:sen leterad'ou trobador seer,non pod'homen departir este "grave".Mais eu sei ben trobar e ben leere quer'ass departir este "grave":vs non sodes grav'en pedir haver,por vosso con', e vs sodes grave,a quen vos fode muito, de foder;e por aquesto se dev'entenderpor que vos chaman Mara do Grave.E pois vos ass depart este "grave",tenho-m'end'ora por mis trobador;e ben vos juro, par Nostro Senhor,que nunca eu achei molher tan gravecom' Mara (e ja o provei)do Grave; nunca pois molher acheique a m fosse de foder tan grave.JON SOREZ COELHO [V 1017]Luza Snchez, jazedes en gran falhacomigo, que non fodo mis nemigalhada vez; e, pois fodo, se Deus mi valha,fiqu'end'afrontado ben por tercer da. Par Deus, Luza Snchez, Dona Luza, se eu foder-vos podesse, foder-vos-a.Vejo-vos jazer migo muit'agravada,Luza Snchez, porque non fodo nada;mais, se eu vos per i houvesse pagada,pois eu foder non possso, peer-vos-a. Par Deus, Luza Snchez, Dona Luza, se eu foder-vos podesse, foder-vos-a.Deu-mi o Demo esta pissua cativa,que ja non pode sol cospir a savae, de pran, semelha mis morta ca viva,e, se lh'ardess'a casa, non s'ergera. Par Deus, Luza Snchez, Dona Luza, se eu foder-vos podesse, foder-vos-a.Deitaron-vos comigo os meus pecados;cuidades de m preitos tan desguisados,cuidades dos colhes, que tragu'inchados,ca o son con foder e con malouta. Par Deus, Luza Snchez, Dona Luza, se eu foder-vos podesse, foder-vos-a.JON SOREZ COELHO [V 1019]Bon casament' (pero sen gramilhoena porta, de ferr') a tendeira;e direi-vos com'e de qual maneira:pera ricome, que non pod'haverfilho nen filha, pod-l'- fazercon aquela que faz cada mes filho.E de min vos dig', ass ben me venha,se ricome foss'e grand'alg'houvesse.........................................................................a quen leixar meu haver e mia herdade,eu casara, dig'a Deus verdade,con aquela que cada mes emprenha.E ben sera meu mal e meu dano,per boa fe, e mia meos-venturae meu pecado grave sen mesura,pois que eu con atal molher casasse,se a vez de min non emprenhasse,pois emprenha doze vezes no ano.JON SOREZ DE PAVIA [B 1330bis / V 937]Ora faz host'o senhor de Navarra,pois en Proen'st'el-Rei d'Aragn;non lh'han medo de pico nen de marraTarraona, pero vezinhos son;nen han medo de lhis poer bone riir-s'han muit'Endurra e Darra;mais, se Deus traj'o senhor de Monn,ben mi cuid'eu que a cunca lhis varra.Se lh'o bon Rei varr-la escudelaque de Pamplona ostes nomear,mal ficar aquest'outr'en Todela,que al non ha a que olhos alar:ca verr i o bon Rei sejornare destrur ata burgo d'Estela:e veredes Navarros lazerare o senhor que os todos caudela.Quand'el-Rei sal de Todela, estraele sa host'e todo seu poder;ben sofren i de trabalh'e de pa,ca van a furt'e tornan-s'en correr;guarda-s'el-Rei, come de bon saber,que o non filhe luz en terra alha,e onde sal, i s'ar torn'a jazerao jantar ou senn aa ca.JON VSQUIZ DE TALAVEIRA [B 1545]Direi-vos ora que o dizerde Mara Leve, ass haja ben,pola manceba, que se desavn dela; e, pois lh'al non quer viver, ena Moeda Velha vai morar Dona Mara Leve, a seu pesar;Ca atal dona com'ela guarirnon pod'al, se manceba non ha;e vedes que o, amigos, ja:que, pois que se lh'a manceba quer ir, ena Moeda Velha vai morar Dona Mara Leve, a seu pesar;Ca diz que morara al mal, ai!,poi-la manceba sigo non houver,e contra San Martinho morar quer;pola manceba que xi lh'ora vai, ena Moeda Velha vai morar Dona Mara Leve, a seu pesar;Ca non pod'a manceba escusar,se na Moeda Velha non morar.JON VSQUIZ DE TALAVEIRA [B 1546]O que veer quiser, ai, cavaleiro,Mara Prez, leve algun dinheiro; senn, non poder i adubar prol.Quena veer quiser ao sero,Mara Prez, lev'algu'en sa mo; senn, non poder i adubar prol.Tod'home que a ir queira veer suso,Mara Prez, lev'algo de juso; senn, non poder i adubar prol.JON VSQUIZ DE TALAVEIRA [B 1548]Mara Leve, u se maenfestava,direi-vos ora o que confessava: "So velh', ai, capeln!Non sei hoj'eu mis pecado, burgesade min; mais vede-lo que mi mis pesa: So velh', ai, capeln!Sempr'eu pequei i, des que fui foduda;pero direi-vos o per que perduda: So velha', ai, capeln!"JON VELHO DE PEDROGEZ [B 1609]Con gran coita, rogar que m'ajudassea a dona fui eu noutro dasobre feito da capelana;e disso-m'ela que me non coitasse:Ja sobre min filhei o capeln,e, poi-lo sobre min filhei, de pranmal fara, se o non ajudasse.E dixi-lh'eu: Mui gran fiza tenho,pois que n vs filhastes o seu feito,de dardes cima a todo seu preito.E diss'ela: Eu de tal logar venho,que, poi-lo capeln, per ba fe,sobre min filh', e seu feit'en min ,ajud-l'-hei, poi-lo sobre min tenho.E dixi-lh'eu: Que vs do vosso filhoprazer vejades, que vs me ajudedeso capeln que vs mester havedes.E diz ela: Per vs me maravilho:que havedes?, ca, poi-lo eu filheija sobre min, verdade vos direi:ajud-l'-hei, poi-lo sobre min filho.E dixi-lh'eu: Non queirades seu danodo capeln, nen perca ren per minguaen sa ajuda, e poede lingua.E diss'ela: Farei-o sen engano,ca ja en min meteu do seu i ben;e, pois que todo ass en min ten,se o non ajudar, farei meu dano;Ca non quer'end'eu outr'escarmentarque me d do seu, polo ajudar,quand'hei mengua da cousa que non tenho.LOPO LAS [B 1339 / V 946]Tercer da ante Natal,o infann lhi foi dar un brial a mia senhor bela; e ao zevrn renge-lh'a sela, e un brial a mia senhor bela, e ao zevrn renge-lh'a sela.Sei eu un tal cavaleiro,que lhi talhou en janeiro un brial a mia senhor bela; e ao zevrn renge-lh'a sela, e un brial a mia senhor bela, e ao zevrn renge-lh'a sela.Filhou-lh'o manto caentee talhou-lhe en Benavente un brial a mia senhor bela; e ao zevrn renge-lh'a sela, e un brial a mia senhor bela, e ao zevrn renge-lh'a sela.LOPO LAS [B 1342 / V 949]En este son de negrada,farei un cantarda sela canterlada,liada mui mal;est a sela pagada,e direi do brial: Todos colhn, colhn, colhn con aquel brial de Sevilha, que aduss'o infann aqu, por maravilha.En este son de negrada,un cantar fareida sela canterlada,que vi ant'el-Rei;est a sela pagada,e do brial direi: Todos colhn, colhn, colhn con aquel brial de Sevilha, que aduss'o infann aqu, por maravilha.Logo fui maravilhadopelo ascar,e ass fui espantadopolo socer;vi end'o brial talhadoe dixi-lh'eu ass: Todos colhn, colhn, colhn con aquel brial de Sevilha, que aduss'o infann aqu, por maravilha.LOPO LAS [B 1343 / V 950]Desto son os zevresde ventura minguada:ergen-se nos aresda sela canterlada,e dand'os nadiges;e diss'a ben talhada: Maa sela tragedes, por que a non cosedes? Maa sela levades, por que a non atades?.Desto son os zevresde ventura falida:ergen-se nos aresda sela come podrida,e dand'os nadiges;e disse-lh'a velida: Maa sela tragedes, por que a non cosedes? Maa sela levades, por que a non atades?.Direi-vos que del ouo:en da de sa voda,ao lanar do touo,da sela rengelhosa,feriu de cu a bouoe disse-lh'a fermosa: Maa sela tragedes, por que a non cosedes? Maa sela levades, por que a non atades?.LOPO LAS [B 1351 / V 958]A dona fremosa de Soveralha de m dinheiros per preit'atalque veess'a m, u non houvess'al,un da talhado a cas de Don Corral; e perjurada, ca non fez en nada e baratou mal, ca desta vegada ser penhorad'a que dobr'o sinal.Se m'ela crever, cuido-m'eu, dar-lh'-heio melhor conselho que hoj'eu sei:d-mi meu haver e gracir-lho-hei;se mi o non der, penhor-la-hei: ca mi o ten forado, do corp'alongado, non lho sofrerei; mais, polo meu grado, dar-mi- ben dobrad'o sinal que lh'eu dei.LOURENO [V 1033]Pedr'Amigo das sobervias fazao trobar e queixa-se muit'no trobar, aquesto sei eu mui ben:ca diz que lhi faze de mal assaz,con seus cantares vai-o escarnir;ar diz que o leix'eu, que sei seguiro trobar e todo quant'en el jaz.E aquestas sobervias das son,que Pedr'Amigo en trobar vai fazer:ena a vai-o escarnecercon seus cantares, sempre en seu son,ena outra vai a min desloar:desto se queixa mui mal o trobarca ten comigo n toda razn.Mais dizede: por que lho sofrereia Pedr'Amigo, se me mal disserde meus mesteres, poi-los ben fezer,e o trobar de m ja partirei?Se el sen-conhocer per ficardo que me diz, quen-quer veerque fao ben est'a que me filhei.MARTN ANES MARINHO [B 1621 / V 1154]Ena primeira ra que cheguemos,guarnir-nos- Don Fon mui bendun pan'estranho que todos sabemos,da gualdrapa perrexil que ten; e as calas sern de melhor pano:feitas sern de nvoa d'antano;e ns de chufas guarnidos seremos.E prometeu-m'el a ba capa, ca non destas maas feitas de luito,mais outra ba, feita de gualdrapa,cintada, e de non pouco nen muito;e a pena, non destas mizcradas,mais outra ba, de chufas paradas;ja m'eu d'aqu non irei sen a capa.Viste-lo potro coor de mentira,que mi antano prometeu en janeiro,que nunca home melhor aqu vira?Criado foi en Castro Mentireiro.E prometeu-m'as armas entn,non destas maas feitas de Len,mis melhores, d'Outeir'en Freixeeiro.Con grande lavor mi deu a loriga,e toda era de chufas viada;e, como quer que vos end'eu al diga,nunca mi a home viu na pousada;e atn cravelada de mensonhae tan lev'era, que ben de Coronhaa tragera aqu a formiga.E prometeu-m'a arma preada,como dizen os que a conhoceron;"gualdrapa fariz" hava nom'a espada,de mouros foi, non sei u x'a perderon;e perponto mi prometeu logu'i de nevoeiro, e eu lho receb,que me pagass', a seu poder, de nada.Cantigas de escarnho e maldizerParte n 9 MARTN MOXA [A 305]Quen viu o mundo qual o eu ja vie viu as gentes que eran entn,e viu aquestas que agora son,Deus, quand'i cuida, que pode cuidar?Ca me sin'eu, per min, quando cuid'i! Por que me non vou algur esterrar, se podera melhor mund'achar?Mundo temos fals'e sen sabor,mundo sen Deus e en que ben non ha,e mundo tal que non correger,ante o vejo sempr'empeorar.Quand'est'eu cat'e vej'end'o melhor, por que me non vou algur esterrar, se podera melhor mund'achar?U foi mesur', ou gradez u jaz?Verdad'u ? Quen ha amigo leal?Que fui d'amor ou trobar por que fal?A gent' trist'e sol non quer cantar!Quand'est'eu cat'e quanto mal s'i faz, por que me non vou algur esterrar, se podera melhor mund'achar?Viv'eu en tal mund', e faz m'i vivera dona, que quero mui gran ben,e muit'ha ja que m'en seu poder tenben de-lo temp'u soan amar.Oimais, de min pode quen quer saber por que me non vou algur esterrar, se poderia melhor mund'achar.Mais, en tal mundo, por que vai morarhome de prez, que s'n pod'alongar?MARTN MOXA [B 889 / V 473]Amigos, cuid'eu que Nostro Senhornon quer no mundo ja mentes parar,ca o vejo cada da tornarde ben en mal e de mal en peior;ca vejo boos cada da decere vejo maos sobr'eles poder;por n non hei da mia morte pavor.O mundo tod'a avessas vej'ir,e quantas cousas eno mundo sona avessas andan, si Deus mi perdn;por n non dev'ant'a mort'a fogirquen sabe o ben que soa seere ve de i o mund'outra guisa correr,e non se pode de morte partir.Os que morreron mentr'era melhorhan muit'a Deus por n que gradecer,ca saben ja que non han de morrernen er atenden que vejan peiorcomo hoj'atenden os que vivos son;e por n tenh'eu que faz sen-raznquen deste mundo ha mui gran sabor.E por n tenh'eu que mui melhorde morrer home, mentre lhi ben for.MARTN MOXA [B 896 / V 481]Per quant'eu vejo,pero-m'e desejo,hei coita e pesar;se and'ou sejo,o cor m'est'n tejo,que me faz cuidar;ca, pois franqueza,proeza,venceu escasseza,non sei que pensar.Vej'avoleza,maleza,per sa sotelezao mundo tornar.Ja de verdadenen de lealdadenon ouo falar,ca falsidade,mentira e maldadenon lhis d logar:estas son nadase criadase aventuradase queren reinar.As nossas fadasiradasforon achegadaspor este fadar.Louvamarese prazenteareshan prez e poder;e nos logares,u nobres falaressoan dizer,vej'alongados,deitadosdo mund', eixerdados,e van-se perder;vej'achegados,loados,de muitos amadosos de mal dizer.A creriza,per que se soatodo ben reger,paz, cortesa,solaz, que havafremoso poder,quand'alegravivano mund'e fazamuit'a'lgun prazer,foi-se sa va,e diza:Cada dahei de falecer!.Dar, que valacompra,seu tempo fogapor s'ir asconder.MARTN MOXA [B 915 / V 502]En muit'andando, cheguei a logar,u lealdade, nen manha, nen sn,nen crereza non vejo prear,nen pod'hom'i de senhor gaar rensenn loar quanto lh'i vir fazer,e lousinhar, e ren non lhi dizer,pero lhi veja o sal semear.E quen al, com'eu cheguei, chegar,sen mentir, e non tever mal por ben,quitar-s'- n, com'eu vi min quitar,mais non come s'n vi quitar algun(nen quen, nen como, non quero dizer);e vi alhur quen mentiral seernon quer nen pode, nen bon prez leixar.Mentr'al foi, tal sonho vi, a sonhar,muitas vezes; e no sonho vi quen?Vi a bubela a cerzeta filhar:e aa bubel'a cresta que ten;e a cerzeta, o que quer dizer?Ou com'a pod'a bubela prender?Este sonho, quen no pode soltar?MARTN MOXA [B 917 / V 504]De Martn Moia posfaan as gentese dizen-lhe por mal que casado;non lho dizen senn os mal dizentes,ca o vej'eu assaz hom'ordinhado e moi gran capa de coro trager;e os que lhe mal buscan por foder,non lhe vaan ja mudar o seu pecado.E posfaa del a gente sandae non no fazen senn con mea,ca o vej'eu no coro cada davestir i capa e sobrepelia;e a eito fala el e moi melhordiz: se por foder el pecador,non han eles i a fazer justia.MARTN SOREZ [B 143]Pero non fui a Ultramar,muito sei eu a terra benper Soeir'Eanes, que n vn,segundo lh'eu o contar:diz que Marcelha jaz alndo mar e Acre jaz aqun,e Somportes logu'i a par.E as jornadas sei eu ben,como lhi eiri o falar:diz que pod'ir, quen ben andar,de Belfurad'a Santarn,se noutro da madurgar,e ir a Nogueirol jantare maer a Jerusaln.E diz que viu u judeu,que viu prender Nostro Senhor;e haveredes i gran sabor,se vo-lo contar, cuido-m'eu;diz que un judeu pastor,natural de Rocamador,e que ha nome Don Andreu.Do sepulcro vos eu direi,per u andou, ca lho oa Don Soeiro; ben asscomo m'el disse, vos direi:de Santarn tres lgoas e quatro ou cinco de Loul,e Belfurado jaz logu'i.Per u andou Nostro Senhor;d'al diz el que foi romeu,e, depois que lh'o Soldn deuo perdn, houve gran saborde se tornar; e foi-lhi greud'andar Coira e Galisteucon torquis do Emperador.MARTN SOREZ [B 1358 / V 966]Nostro Senhor, com'eu ando coitadocon estas manhas que mi quisestes dar:son mui gran putanheir'aficadoe pago-me muito dos da