Elementos Maquina 44elem

Embed Size (px)

Citation preview

  • 8/14/2019 Elementos Maquina 44elem

    1/8

    44

    A U L A

    Uma das mquinas da oficina estava aque-cendo demais. Depois de a examinarem, um dos funcionrios descobriu queo colega encarregado da lubrificao estava usando leo inadequado. O leo

    era muito viscoso e, por isso, gerava maior atrito que provocava super-aquecimento da mquina.Esse problema evidencia a necessidade de bom conhecimento de lubrifi-

    cao em seus vrios aspectos: tipo e quantidade de leo, perodos delubrificao, procedimentos anteriores e posteriores lubrificao.

    Por esses motivos, esse assunto lubrificao consta de cinco aulas.

    Conceitos bsicos

    No deslocamento de duas peas entre si ocorre atrito, mesmo que assuperfcies dessas peas estejam bem polidas, pois elas sempre apresentampequenas salincias ou reentrncias.

    O atrito causa vrios problemas: aumento da temperatura, desgaste dassuperfcies, corroso, liberao de partculas e, conseqentemente, formao desujeiras.

    Para evitar esses problemas usam-se o lubrificantes que reduzem o atrito eformam uma superfcie que conduz calor, protege a mquina da ferrugem eaumenta a vida til das peas.

    Introduo lubrificao

    neste caso, a espessura ideal

    da pelcula lubrificante deve ser

    H = h1 + h2 + h

    Introduo

    44

    A U L A

    Lubrificantes

    so substncias

    que, colocadas

    entre superfcies,

    diminuem a

    resistncia ao

    movimento.

  • 8/14/2019 Elementos Maquina 44elem

    2/8

    44

    A U L A Todos os fluidos so, de certa forma, lubrificantes, porm, enquadram-semelhor nessa classificao as substncias que possuem as seguintes caracters-ticas:

    capacidade de manter separadas as superfcies durante o movimento;

    estabilidade nas mudanas de temperatura e no atacar as superfciesmetlicas;

    capacidade de manter limpas as superfcies lubrificadas.

    O atrito pode ser classificado em trs grupos: limite, misto e fluido.

    Atrito limiteAtrito limiteAtrito limiteAtrito limiteAtrito limite

    A espessura do lubrificante muito fina e menor que a altura da parte speradas peas.

    Atrito mistoAtrito mistoAtrito mistoAtrito mistoAtrito misto

    A espessura do lubrificante mais consistente que no caso anterior, perma-nece inferior aspereza superficial, no impedindo um contato intermitenteentre as superfcies metlicas.

    Atrito fluidoAtrito fluidoAtrito fluidoAtrito fluidoAtrito fluido

    Nesse caso, a espessura de lubrificante superior altura da asperezasuperficial: uma pelcula de lubrificante separa completamente as superfciesmetlicas. Obtm-se, ento, a lubrificao hidrodinmicalubrificao hidrodinmicalubrificao hidrodinmicalubrificao hidrodinmicalubrificao hidrodinmica em que a resistnciaao movimento depende da viscosidade do lubrificante.

    Tipos de lubrificantes

    Os lubrificantes podem ser lquidoslquidoslquidoslquidoslquidos (leos), pastosospastosospastosospastosospastosos (graxas) ou slidosslidosslidosslidosslidos(grafita, parafina etc.).Podem ser de origem orgnica (animal ou vegetal) e de origem mineral

    (produtos extrados do petrleo).

    Na lubrificao de mquinas, utilizam-se principalmente leos e graxasminerais. Em casos especiais, so usados outros lubrificantes, como os leos egraxas de origem orgnica, misturas de leos minerais com orgnicos, leossintticos e lubrificantes grafticos.

    Em bombas e laminadores, lubrifica-se, tambm, com gua.

  • 8/14/2019 Elementos Maquina 44elem

    3/8

    44

    A U L ACaractersticas principais dos lubrificantes

    leos mineraisleos mineraisleos mineraisleos mineraisleos minerais

    So baratos e oxidam pouco. So obtidos principalmente do petrleo e, emmenor escala, do carvo, de pedra lignita e do xisto betuminoso. Os leosminerais podem ser classificados como segue.

    Segundo a fabricao:

    produtos de destilao, leos obtidos do leo cru com destilao;

    produtos refinados, que so os destilados submetidos purificao qumicae fsica, ou que receberam outro tratamento posterior;

    leos residuais, formados pelos resduos da destilao.

    Segundo a viscosidade (mais utilizada):

    baixa fluidez - leo para fusos; mdia fluidez-leo para mquinas;

    fluidez grossa-leo para cmbios.

    Segundo outras propriedades, como:

    propriedade lubrificante; comportamento a frio, a quente e em presseselevadas; resistncia ao calor, ao oxignio, gua, aos metais.

    Segundo a aplicao:

    leos de caixas de engrenagens, leos para turbinas e corte.

    Graxas mineraisGraxas mineraisGraxas mineraisGraxas mineraisGraxas minerais

    Quando comparadas aos leos minerais, distinguem-se pela maior consis-tncia plstica. Normalmente, as graxas so compostas base de sdio ou depotssio. No entanto, conhecem-se tambm, graxas minerais puras, como avaselina.

    As graxas minerais podem ser classificadas como segue

    Segundo a aplicao:

    graxas para mquinas, veculos, rolamentos e mancais em trabalho a quente.

    Segundo as propriedades como:

    comportamento trmico, resistncia ao envelhecimento, consistncia (baixaou alta), resistncia a presses, gua e cor.

  • 8/14/2019 Elementos Maquina 44elem

    4/8

    44

    A U L A leos orgnicosleos orgnicosleos orgnicosleos orgnicosleos orgnicos

    So leos como de oliva, de rcino, de sebo. Possuem elevada capacidade delubrificao; no entanto, so caros e envelhecem rapidamente (tornam-seresinosos e espessos). Por isso, so usados somente em casos especiais.

    Misturas de leos minerais e orgnicos

    Essas misturas so utilizadas com vantagem nos cilindros a vapor e noseixos dos cilindros laminadores devido sua capacidade emulsora na gua.Alm disso, so usadas nos casos em que se necessita de uma elevada capaci-dade de lubrificao (leo para alta presso), como em redutores de parafusossem-fim e em engrenagens cnicas rebaixadas.

    Lubrificantes sintticos

    Esses lubrificantes suportam as mais diversas condies de servio. Sochamados sintticos porque resultam de sntese qumica.

    Classificam-se em cinco grupos: steres de cidos dibsicos, deorganofosfatos e de silicones; silicones e compostos de steres de poliglicol.

    Lubrificantes grafticos

    Nesses lubrificantes utiliza-se grafita nas superfcies de deslizamento,tornando-as mais absorventes, lisas e resistentes ao engripamento. Dessaforma, encurta-se o tempo de amaciamento.

    A grafita tambm usada como aditivo de leo ou graxa.Existe, ainda, a lubrificao a seco com grafita, no caso de movimentos

    lentos ou de temperaturas elevadas de at 300C.

    Escolha do lubrificante

    A graxa o lubrificante mais adequado para lubrificao de elementosde mquina expostos aos agentes atmosfricos, poeira (mquinas

    escavadeiras) e ao aquecimento (laminadoras). A graxa tambm usadapara vedao de bombas, compressores ou mquinas que funcionam embaixa rotao. J o leo o lubrificante mais indicado para lubrificar mqui-nas com mecanismos rpidos ou delicados; mquinas a vapor, motores decombusto interna etc.

    As tabelas, a seguir, permitem escolha criteriosa de graxas e leoslubrificantes.

  • 8/14/2019 Elementos Maquina 44elem

    5/8

    44

    A U L ATABELA 1TABELA 1TABELA 1TABELA 1TABELA 1-GRAXASGRAXASGRAXASGRAXASGRAXASLUBRIFICANTESLUBRIFICANTESLUBRIFICANTESLUBRIFICANTESLUBRIFICANTES

    ObservaesObservaesObservaesObservaesObservaesUsoUsoUsoUsoUso

    120 160 2

    120 1

    75 4

    75 4

    60 6

    45 6

    50 6

    60 6

    45 6

    50 6

    80 6

    0,1

    Graxa para rolamentos

    a) em baixa rotaob) em alta rotao

    Graxa para mancais a quente

    Graxa para redutores

    Graxa para mquinas

    (graxa "Stauffer")

    Graxa para veculos

    Graxa para carrinhos de

    transporte

    Graxa para cabos de ao

    Graxa para cabos de cnhamo

    Graxa para engrenagens

    Graxa para laminadores a frio

    Graxa para laminadores de

    carvo prensado

    Graxa para laminadores a

    quente

    Teor deTeor deTeor deTeor deTeor de

    guaguaguaguagua

    abaixoabaixoabaixoabaixoabaixo

    de %de %de %de %de %

    Ponto dePonto dePonto dePonto dePonto de

    gotejamentogotejamentogotejamentogotejamentogotejamento

    acimaacimaacimaacimaacima

    de Cde Cde Cde Cde C

    Rolamentos muito leves e

    pequenos podem ser lubrifi-cados com vaselina, ponto de

    gotejamento 35C

    Adio de corantes no eleva

    o poder lubrificante

    Adio de corantes no eleva

    o poder lubrificante

    Para graxas de emulso, o

    teor de gua mais elevado

    Para eixos de carroas e de

    carrinhos de transporte

    Ponto de amolecimento no

    abaixo de 60

    >18 acima do

    ponto de

    amolecimento

  • 8/14/2019 Elementos Maquina 44elem

    6/8

    44

    A U L A TABELA 2TABELA 2TABELA 2TABELA 2TABELA 2 -LEOSLEOSLEOSLEOSLEOSLUBRIFICANTESLUBRIFICANTESLUBRIFICANTESLUBRIFICANTESLUBRIFICANTES

    ObservaesObservaesObservaesObservaesObservaesPonto dePonto dePonto dePonto dePonto defulgorfulgorfulgorfulgorfulgor CCCCC

    Viscosidade atViscosidade atViscosidade atViscosidade atViscosidade at E E E E E C C C C C

    125 1,8 20

    140 1,8...4 50

    160 4...7,5 50

    170 >7,5 50

    160 8...10 50

    140 4,5...8 50

    140 > 4 50

    140 > 4 50

    50175 4...12 50200 6...10

    200 > 6 50175 6...12 50

    175 > 12 50

    175 > 4 50

    200 > 8 50

    185 4...8 50

    160 > 3 50

    175 > 4 50175 > 6 50

    240 2,5...7 100270 3...9 100

    165 2,5...3.4 50180 3,4...7

    160 2,5...12 50

    160 > 4,5 20160 >10 20160 > 10 20

    para mquinas de escritrio,instrumentos de medio,mquinas de costura etc.

    motores eltricos, rolamentos deesfera, de rolos, transmisses

    para lubrificao por anel, porgotejamento, e foradapara mquinas com velocidadesbaixas

    leo de vero para vages detrem normais e pequenos, deleo de inverno, bonde ecarrinhos de transporte

    para vlvulas E = 4...12, pararegistros de gavetaE = 6...10, no utilizvel paragases oxidantes

    no para redutores de turbinas avapor

    vero

    inverno

    para cilindros somente refinados

    para cilindros

    leos resistentes ao envelheci-mento, no-emulsionveis

    para comportas hidrulicas, leosmenos viscosos, para os cubos dasps mveis, leos mais viscosos(semelhantes aos leos paracilindros)

    Grupo AGrupo B lquidos a 25CGrupo C em movimento

    Para a mecnica fina

    Mancaisa) eixos com velocidades elevadasb) eixos sob cargas normais

    c) eixos sob cargas leves

    Eixosa) para estradas de ferro federais da

    Alemanha

    b) para outras finalidades

    Compressoresa) compressores a mbolo

    b) compressores de alta pressoc) compressores de paletas

    Redutoresa) transmisses por engrenagens e reduto-res com parafusos sem-fim, em automveis b) para outras transmisses por engrena-gens e em redutores com parafuso sem-fim

    Motores estacionrios e de veculosMotores para automveisMotores com carburador e motores dieselMotores diesel estacionrios: n > 600 rpm

    Motores a gsa) mquinas pequenasb) mquinas grandes de quatro tempos de dois tempos

    Mquinas a vapora) vapor saturadob) vapor superaquecido

    Turbinas a vapor

    Turbinas hidrulicas

    Mquinas de refrigeraoa) NH3 e CO 2 como agentes

    frigorficosb) SO2c) Hidrocarbonetos e seus

    derivados, p. ex. C4H8

    UsoUsoUsoUsoUso

  • 8/14/2019 Elementos Maquina 44elem

    7/8

    44

    A U L AClassificao dos lubrificantes

    H duas normas de classificao dos lubrificantes, desenvolvidas pela SAE(Sociedade dos Engenheiros de Automveis) e pelo NLGI (Instituto Nacional deGraxa Lubrificante - Estados Unidos).

    A SAE classifica os leos lubrificantesleos lubrificantesleos lubrificantesleos lubrificantesleos lubrificantes para motores de combusto e caixasde engrenagens (caixa de marcha e diferencial), utilizando como critrio aviscosidade, sem levar em conta as outras propriedades assim como a ISO, coma diferena que a ISO classifica leos lubrificantes industriais, enquanto a SAE,os leos lubrificantes para automveis.

    Segundo essa classificao, existem duas faixas de viscosidade:

    para leos de motor - SAE - 5W, 10W, 20W, 30, 40, 50;

    para leos de transmisso - SAE - 80, 90, 140, 250.

    A NLGI classifica as graxasgraxasgraxasgraxasgraxas segundo sua consistncia, nos seguintes graus:

    NLGI: 000, 00, 0, 1, 2, 3, 4, 5 e 6.

    O grau 000 corresponde s graxas de menor consistncia (semi-fluidas) e ograu 6, s de maior consistncia (mais pastosas).

    Teste sua aprendizagem. Faa os exerccios a seguir. Depois, confira suasrespostas com as apresentadas no gabarito.

  • 8/14/2019 Elementos Maquina 44elem

    8/8

    44

    A U L A Marque com um X a resposta correta.

    Exerccio 1Exerccio 1Exerccio 1Exerccio 1Exerccio 1A lubrificao tem como principal funo:a)a)a)a)a) ( ) acelerar rotaes;

    b)b)b)b)b) ( ) polir peas;c)c)c)c)c) ( ) reduzir atrito;d)d)d)d)d) ( ) aquecer peas.

    Exerccio 2Exerccio 2Exerccio 2Exerccio 2Exerccio 2Os lubrificantes podem ser:a)a)a)a)a) ( ) lquidos, slidos ou rgidos;

    b)b)b)b)b) ( ) slidos, pastosos, aquosos;c)c)c)c)c) ( ) lquidos, pastoso ou slidos;d)d)d)d)d) ( ) compactos, densos, lquidos.

    Exerccio 3Exerccio 3Exerccio 3Exerccio 3Exerccio 3Bombas e laminadores tambm podem ser ubrificados com:a)a)a)a)a) ( ) gua;

    b)b)b)b)b) ( ) querosene;c)c)c)c)c) ( ) leo mineral;d)d)d)d)d) ( ) grafita.

    Exerccio 4Exerccio 4Exerccio 4Exerccio 4Exerccio 4O invarolinvarolinvarolinvarolinvarol indicado para lubrificar:a)a)a)a)a) ( ) rolamentos.

    b)b)b)b)b) ( ) gaxetas;c)c)c)c)c) ( ) mancais da mecnica fina;d)d)d)d)d) ( ) roscas.

    Exerccio 5Exerccio 5Exerccio 5Exerccio 5Exerccio 5Em mquinas escavadeiras e laminadores recomenda-se lubrificao com:a)a)a)a)a) ( ) graxa;

    b)b)b)b)b) ( ) leo orgnico;c)c)c)c)c) ( ) leo mineral;d)d)d)d)d) ( ) leo de oliva.

    Exerccios