Etnografica 965 Vol 15 2 o Fantasma de Evans Pritchard Dialogos Da Antropologia Com a Sua Historia

Embed Size (px)

Citation preview

  • 7/31/2019 Etnografica 965 Vol 15 2 o Fantasma de Evans Pritchard Dialogos Da Antropologia Com a Sua Historia

    1/25

    Etnogrficavol. 15 (2) (2011)

    Miscelnea

    ................................................................................................................................................................................................................................................................................................

    Frederico Delgado Rosa

    O fantasma de Evans-Pritchard:dilogos da antropologia com a suahistria

    ................................................................................................................................................................................................................................................................................................

    Aviso

    O contedo deste website est sujeito legislao francesa sobre a propriedade intelectual e propriedade exclusivado editor.Os trabalhos disponibilizados neste website podem ser consultados e reproduzidos em papel ou suporte digitaldesde que a sua utilizao seja estritamente pessoal ou para fins cientficos ou pedaggicos, excluindo-se qualquerexplorao comercial. A reproduo dever mencionar obrigatoriamente o editor, o nome da revista, o autor e areferncia do documento.Qualquer outra forma de reproduo interdita salvo se autorizada previamente pelo editor, excepto nos casosprevistos pela legislao em vigor em Frana.

    Revues.org um portal de revistas das cincias sociais e humanas desenvolvido pelo CLO, Centro para a edioeletrnica aberta (CNRS, EHESS, UP, UAPV - Frana)

    ................................................................................................................................................................................................................................................................................................

    Referncia eletrnicaFrederico Delgado Rosa, O fantasma de Evans-Pritchard: dilogos da antropologia com a sua histria ,Etnogrfica [Online], vol. 15 (2) | 2011, posto online no dia 27 Setembro 2012, consultado no dia 11 Outubro 2012.URL : http://etnografica.revues.org/965 ; DOI : 10.4000/etnografica.965

    Editor: CRIAhttp://etnografica.revues.orghttp://www.revues.org

    Documento acessvel online em: http://etnografica.revues.org/965Este documento o fac-smile da edio em papel. CRIA

  • 7/31/2019 Etnografica 965 Vol 15 2 o Fantasma de Evans Pritchard Dialogos Da Antropologia Com a Sua Historia

    2/25

    etorca jho e 2011 15 (2): 337-360

    O atasa e Evas-Prtchar:loos a atropoloaco a sa hstra

    Frederico Delgado Rosa

    Toao coo esto e caso a ooraa e Sharo Htchso sobre oser, o presete arto explora os pros o loo etre a atropoloacoteporea e os clsscos, procrao etetar certasgenealogias invisveis ereota aos coalstas brtcos, e oeaaete a Evas-Prtchar.Procee a esbateto e certas oposes explctas etre o presete e opassao a atropoloa, revelao e as oes clsscas perpassa e orasbterrea o scrso aeles e ze rejet-las e e tas as preo-cpaes atas j tha expresso as etoraas oeras. eostraoe as aboraes esttcas coo a e Evas-Prtchar tha a co-poete hstrca e e a atropoloa socal brtca teve as sas respostastercas e etoolcas para as trasoraes os cotextos arcaos soboo coloal.

    PALAVRAS-CHAVE: hstra a atropoloa, er, Evas-Prtchar, coalso,Sharo Htchso, coloalso.

    Em SEnTidO mAiS Ou mEnOS figuRAdO, COnSOAnTE O quE SE EnTEndApelo tero, tos atroploos e hoje vve a crosa relao e etnici-dade co os o passao. no os recohece coo perteceo ao esorpo e aze esto e sblhar as ereas e os separa. A expressoatropoloa clssca correteete saa para etetar o otro rpoe ora aalaaa, coo acotece e tas relaes esse tpo. O olharexteror exerce o se poer e earcao co tato as spreaca atoa barrera a orte roba aos vsaos o reto e resposta. Este joo e orasesal relete-se a vso trate a atropoloa, coo se os sespratcates coteporeos osse ecessaraete as esclarecos e ascoheceores o Hoe e os objetvos legtimos a Cca o Hoe oe o ora os clsscos tab chaaos e oeros , aleaaete

  • 7/31/2019 Etnografica 965 Vol 15 2 o Fantasma de Evans Pritchard Dialogos Da Antropologia Com a Sua Historia

    3/25

    338 fREdERiCO dELgAdO ROSA etorca jho e 2011 15 (2): 337-360

    cplces o pelo eos vtas o se prpro coproeteto eolcoco os poeres e os saberes o colozaor braco.1 nas palavras e HerbertLews, os atroploos e hoje se earca e ora vcaa os ses pre-

    ecessores a prera etae o sclo XX tee a lr-lhes o esotrataeto e estes spostaete tha lo aos povos e esta-va: essecalzar, totalzar, estereotpar, alterzar... vetar a cosa eca exst e ora a o-la (Lews 1998: 718, 726; toas as tra-es so has).

    u os prcpas crtros essa erea costra etre o s e osotros o coceto e cltra, e o passao tera so resposvel pora vso as soceaes haas coo lhas teporas, se coltos evaraes teras, sttas e stacaas as as otras, to-poco co

    aler reerca ao cotexto coloal e e era observaas. teres-sate e captlo jstaete ttlao What s ethcty?, e ThoasErkse, se ecotre reproza a arao reete j to rotera aproo coteporea e spesa coplao sstetca seo aal a atropoloa clssca exeplcaa pelas obras e malowsk, Boas,Racle-Brow, Lv-Strass, Evas-Prtchar e otros se ocalzava e oracaracterstca e soceaes trbas [] vstas coo aes as o eoshooeas, esttcas e solaas (Erkse 1993: 8). nessa breve aostra eclsscos, o oe e fraz Boas o co e represeta a atropoloa cl-

    tralsta orte-aercaa. Talvez seja cl epreeer, pelo se lar e sse-aor o paraa, e os ses tos scplos se vee plcaos portabela. E o acto e, apesar e ortos, t to a eesora a veteraaaercasta e hstoraora a atropoloa Rea darell, cjo lvro e 2001,Invisible Genealogies: A History of Americanist Anthropology, esstca as acsa-es e lhes so ras e revela a e poto ora eles prpros precrso-res, clsve atravs e acesas sptas teras, as sbtlezas ps-oerase toro o coceto e cltra e a escrta atropolca.

    Chea a ser escocertate e a ea e cltra coo lha esttca seja

    assocaa a a correte e atrz sosta, cjo pa aor, frazBoas, vva obcecao co a hstra as relaes etre rpos vzhos, teoso als apstolo a evolo a proae hstrca aos povos tosprtvos, e reao a certos postlaos evolcostas. no eas rele-brar e os erosos represetates a correte boasaa estava pro-aete cetes a proscae cltral as trbos as a Arca onorte, tato as versas reas cltras ( coceto-chave essa era) coo

    1 A expresso vso trate a atropoloa toaa e eprsto a nla das, e a epre-

    o aceso ebate al o pael Hstra a Atropoloa: dloos co a Atropoloa Co-teporea, o 4. Coresso a Assocao Portesa e Atropoloa, e Setebro e 2009.Araeo a Joo Leal, Ca Porto, flpe Vere, nla das, Jos maprl e Rcaro Roe pela letracrtca o ascrto, seo aser eetos a ha tera resposablae.

  • 7/31/2019 Etnografica 965 Vol 15 2 o Fantasma de Evans Pritchard Dialogos Da Antropologia Com a Sua Historia

    4/25

    O fAnTASmA dE EVAnS-PRiTCHARd: diLOgOS dA AnTROPOLOgiA 339

    as respetvas ares, j para o alar o peso e relevca a etoraaas reservas eato tas e os estos boasaos e acltrao, a partr osaos 1920 e co aor tesae as caas setes.2 Para al essa

    reposio da verdade, darell te a osaa e revcar para a hstra aatropoloa lar captal a proo atropolca atal, lar e,o o, lhe o seo soeao e ora voltra pelos esaetosltra-hstorcstas e g. W. Stock, Jr. Cotra os rscos e torar rrelevatepara os o especalstas a epresa hstororca, pe-se loo ascoseete, as presetsta, o bo seto a palavra, co os atores opassao: Preteo resatar a hstra a atropoloa e ora a e possaservr aos atroploos coo eo e costro as etaes pros-soas coteporeas e cotae co o passao (darell 2001: 1).

    J e relao aos brtcos, clo o aotvo malowsk, t-lhes al-tao avoaos etre os vvos e se abalace a a epresa hstororcae presetso esclareco. Os eetos a cotaa stao os atoshers, co estae jstaete para malowsk, aa se aze setra coae atropolca coteporea.3 no exa tab e ser r-co e hoe cja obra-pra e 1922 escreve a ree sttae trocas ceroas etre versos rpos a melasa seja assocao talsposta vso as soceaes coo lhas solaas. qato rejeo a hstrae osso o coloalso, cov o esecer e, ese o al os aos

    20, malowsk escreve extesaete sobre estes e cotacto cltral erca e ez a lexo o se prpro cetcso e relao s aboraesacrcas. E sa opo, opor a hstra cca exercco tl eelecar a o otra tora copleta aler epresa hastca(malowsk 1945: 33-34). Recoheca e a aa cltral era atorperaete a cvlzao haa e too o lao e e toos os tepos esaletava e a expaso coloal eropea elevava esse axoa a ovopataar. dearcao-se o old anthropologist, exploro ovos cahos epasso a coserar, eso e relao sua melasa, e exclsvo

    eoe as sttes atvas, loe e espelhar o presete etorco,costta a recostro hstrca e teresse e atro e eve-talete oblterava the real issues (1945: 14, 6).

    O presete arto pretee explorar, atravs e caso cocreto, os pro-s o loo etre os coteporeos e os clsscos, procrao cotrbr,a sea e Rea darell, para a escoberta e certasgenealogias invisveis e

    2 Veja-se o arto e Joo Leal o presete vole.3 Seja-e perto cotar a peeo epso pessoal a esse respeto. Eato proessor

    e hstra a Atropoloa, ae procra e cro para as alas ecaas a raes vltos,coo malowsk, e ora a serr be horaaete aos alos e l o alto eles os obser-va. O coetro e colea atroploo, a e cote a ha ea, o se ez esperar: S seor para coeorar e o malowsk est orto.

  • 7/31/2019 Etnografica 965 Vol 15 2 o Fantasma de Evans Pritchard Dialogos Da Antropologia Com a Sua Historia

    5/25

    340 fREdERiCO dELgAdO ROSA etorca jho e 2011 15 (2): 337-360

    reota esta eta aos coalstas brtcos, e e partclar a EwarEvas-Prtchar (1902-1973). decareos eto a especal ateo atroploa aercaa Sharo Htchso, e ereto as aversaes

    a terra er o cotrbao cotexto eataete ateror ao coeo asea erra cvl, e 1979-83, co arrscaos reressos e 1990 e 1992.O se lvro Nuer Dilemmas: Copying with Money, War, and the State,e 1996,elera-se a lhae e The Nuer, o seto e e o propsto elberaoa atora era perceber as trasoraes ocorras ese o tepo e Evas--Prtchar. certo e, eso aps a epeca o So e 1955, oser ca perera atalae, as coo o acesso ao terreo se toropratcvel por razes e seraa, ora apeas objeto e scessvas s-csses tercas, cetraas sobreto a reletra o ecao e Oxor. fo por

    setr e os er estava eclasraos o se as reletras e Evas--Prtchar e Sharo Htchso escolhe terreo to cl e peroso.mova pela proa crosae e saber o e lhes tha acoteco eceta aos, props-se ebrar a lso e e estava aca a hstrae para l a aa (Htchso 1996: 21, 32).

    n prero oeto, reos explorar o stacaeto terco explctoe Sharo Htchso e relao aleaa asca e hstra a obra eEvas-Prtchar. fareos recar a hstra a atropoloa as teses etreas aboraes esttcas e cas, be coo os vasos cocates etre

    as e otras, e partclar atravs as relexes e Rayo frth a esse res-peto. n seo oeto, aalsareos a tlzao e Htchso aza obra o astraor coloal o Sl o So e atroploo Pal PhlpHowell, eato missing link hstrco a experca er sob o oo br-tco os aos 40 e 50. A avalao as relaes telectas etre Howell eEvas-Prtchar, atravs as sas respetvas etoraas, levar-os- por aa crtca o tpo e loo e Sharo Htchso, eato represe-tate a atropoloa coteporea, at co a hstra a atropolo-a, evecao oeaaete as copoetes eolcas e retrcas o

    arao cotraste e relao aos clsscos.

    COnSEnSOS E COnTinuidAdES dA AnTROPOLOgiA SOCiAL BRiTniCA

    be sabo e, os aos 80, a obra e Evas-Prtchar passo a ser vstapor tos coo expoete a atropoloa o ae o coloalso e setoro objeto apeteco as escostres ps-oerstas. A aosatrloa, e e partclar The Nuer,o eleta coo lstrao e estlo eto-rco e aplava o letor e escoa as coes to especas e e

    ora realzao o prpro trabalho e capo. O resltao al crava a raee a realae cltral crcscrta e teporal o presete etorcocoalsta e vez e revelar as cotrbaas vcsstes a exstca er

  • 7/31/2019 Etnografica 965 Vol 15 2 o Fantasma de Evans Pritchard Dialogos Da Antropologia Com a Sua Historia

    6/25

    O fAnTASmA dE EVAnS-PRiTCHARd: diLOgOS dA AnTROPOLOgiA 341

    sob o oo brtco. Por exeplo, Reato Rosalo escreve, o se co-trbto para Writing Culture,e esse tpo e abstrao era otro aoEvas-Prtchar apresetava o bocote s sas pertas coo a arao

    os valores e sobracera tpcos os er (Rosalo 1986: 91). Ora, sto o verae. Be o co o lvro, Evas-Prtchar relacoo a votae eals os ses terloctores co o cotexto coloal. dexo claro e, operoo a sa estaa, os er eostrava a hostlae ora o vlar,a vez e a sa recete errota e as eas toaas pelo overo paraasserar a sbsso al tha provocao proo resseteto.Esclarece clsve e os er o va o apeas coo estraero, ascoo o (Evas-Prtchar 1969 [1940]: 11).

    Sharo Htchso o a atroploa ps-oera o seto

    estrto o tero. Al e ater a lha e cotae e relao a os objetos e esto as ebletcos e extcos o passao a s-cpla os er , o explora etoraas alteratvas, e see ca-hos telectas reratros prpra ea e coheceto atropolcoclatvo. E cotraparta, chaa a s os prcpas acrtcos aetae coteporea ao procee rejeo a tal ea e cl-tra coo lha e cosesos e ao, e paralelo, revca seraete aexplcao hstrca, e oposo ao presete etorco e tpo coa-lsta (Htchso 1996: 50). H tab a copoete esta a sa

    epresa, ao propor-se cotrarar a poso vrctrca e Evas-Prtchare azer ovr as lheres er. A obra represetatva o stacaeto aatropoloa e hoje e relao a The Nuere eas ooraas a pocasobreto pela preocpao e Sharo Htchso ace s varaes terasa soceae er. Esse poscoaeto ssocvel a crescete sscetb-lae os atroploos orte-aercaos, e o s, e relao s estes epoer, eteo bascaete coo aplao elberaa os ecasose proo e reproo cltral por parte e certos vos o rposoates, ao essecalete por teresse poltco o ecoco. A par

    e ecrsco to sbstacal a portca atrba s estrtrascoscetes a va coletva, esta vso hobbesaa as soceaes te ose e sobro, coo escreve Sherry Orter e to leveete crtco(1984: 146).

    ua as cosecas o chaaopower shift, eato oveto evastas eses telectas e o cabe a eltar (c. Orter 2006:16-17), a reletra e casos etorcos otrora classcaos coo esse-calete altros, seo os er exeplo por excelca e asoceae seetra e, seo a letra clssca, o avoreca a cos-

    tto e sobreto a sttcoalzao e poses e poer. E NuerDilemmas, Htchso procra explctar o e spostaete a separa eEvas-Prtchar:

  • 7/31/2019 Etnografica 965 Vol 15 2 o Fantasma de Evans Pritchard Dialogos Da Antropologia Com a Sua Historia

    7/25

    342 fREdERiCO dELgAdO ROSA etorca jho e 2011 15 (2): 337-360

    Coo e poeos ltrapassar os oelos estrtras esttcos,assetes e presspostos e ore, crcscro e hooeeae cl-tral, e ora a aprecaros a va socal er a atrz as hstrca

    e ca? [] Eato Evas-Prtchar, coo tos os ses cote-poreos, estava preocpao os aos 30 e 40 co estes e ae,elbro e ore, olhao para a cltra coo alo e partlhao e paraa etoraa coo a coplao esses eleetos partlhaos, o presetelvro cocetra-se o esevolveto e tpcos e coso e coltoetre os er e por cosete alo e o era teraete par-tlhao pelos esos. [] O e as aterores eraes e atroploostea a ver coo a lca e eterao sstea socal te reve-lao a sea letra ser apeas a lca e os ses seetos.

    E resltao, as ossas prpras oes e cltra e soceae t coe-ao a ratrar-se e a ssolver-se (Htchso 1996: 28).

    Esta passae esperta-os prero coetro, e se aplca als,e oo as abraete, j reera relao e etnicidade etre a raeparte os atroploos e hoje e os e ote. O cotraste posto e evcapor Sharo Htchso o s obltera os portates estos e cotactocltral levaos a cabo e rca ese os aos 20, coo exa e ora oscoplexos esevolvetos tercos a atropoloa socal brtca aps a

    Sea gerra mal. dessa ora, aceta-se o carter e ovae aspreocpaes coteporeas, ao hove a be zer toa a coortee atroploos e reoe, scplos als e malowsk o e Racle--Brow, e sctra rate caas os probleas levataos pelas abor-aes as esttcas. A veraera perta o coo poeos ltrapassaros oelos estrtras esttcos, j h to tepo ltrapassaos, as scoo possvel, a vrae o scloXXi, apresetar essa preocpao cooa ovae terca. Evoeos o caso ebletco e Rayo frth(1901-2002), a vez e chao a s a sso e esazer, j os aos 50,

    alo e etea ser a vso erraa o coalso, clsve a obrae Racle-Brow, por parte e als crtcos, coo geores Balaer ootro lao a macha, e eto vha proplsoao as vorosaetea ea e aso.

    Procrar a va socal a estrtra, o seja, etcar certo eroe cosesos oretaores o coportaeto e as relaes etre vos erpos a eteraa rao hstrca, era essecalete a estoe ase, o seja, e poto e vsta (frth 1964 [1954]: 37). isto o eva-la a zer e a va socal se ressse s sas copoetes estrtras, e

    e resto s poa ser etcaas por abstrao. Ebora a estrtra socalo osse a lso esprova e correspoca eprca, era se va streto coceptal, teo e cota e o atroploo ca poe

  • 7/31/2019 Etnografica 965 Vol 15 2 o Fantasma de Evans Pritchard Dialogos Da Antropologia Com a Sua Historia

    8/25

    O fAnTASmA dE EVAnS-PRiTCHARd: diLOgOS dA AnTROPOLOgiA 343

    captar e eos aa cocar e ora eata a realae. Salvaaraoesse aspeto costro, prpro e a scpla co preteses copara-tvas, Rayo frth arava e aler atroploo tha coscca

    o lao cotete as aes socas, os poerves o otao e ahstra (a o cor co o sples acaso), e a portca o v-o eato ator e aa, as tab coo ator e cotae.E Socal orazato a socal chae, e 1954, o atroploo eoze-las arava e as escolhas e ecses vas, tctas o aestas,estava sepre presetes, er a soceae e proa trasorao,er a soceae co caracterstcas estrtras essecalete estves.O e eva evtar-se era a tetao e eacoar o lvre arbtro apeas coo colto, a esobeca, o esvo o a revolta e relao a a ore s-

    tta. O coseso e a aescca era prepoerates e tos casos,eso e e ora coscete.Rayo frth recoheca e a lae aotaa poa serr por vezes,

    e ora erraa, a ea e teporalae e o estava a ete oatroploo. Tab ata, e era esse o ao a esto, e o potoe vsta estrtral sava ae a escala teporal e cotae apartr e a stao observaa apeas o presete, por exeplo e relaoaos processos e scessva seetao lhaera, se e tvesse havo averaera coprovao a eetvae hstrca os esos. de aler

    ora, abava j os casos e e ocorrera esse tpo e coprovao ecotaes a vros ves, er atravs a tlzao e ocetos hst-rcos, er atravs a revstao e terreos por otros atroploos o peloeso, coo o prpro frth ez etre os tkopa. Paralelaete, acla-va-se ese os aos 20 e 30 tos estos eostratvos e acetaasaas e cotextos coloas arcaos o ocecos, ebora co e-retes ras e rotra, e trasorao e e cotae as sttesaterores (frth 1964 [1954]: 54-55; c. malowsk 1945: 2).

    de a ora o e otra, e coscete e e tas pessoas esejava

    rezr a va socal, e toos os cotextos aves, a teses e poerevtavelete esteraoras, Rayo frth arava e o se poapresra priori a exstca e cosesos coletvos e e cotaes etoro os esos, aa para as ao o verecto epea tato oponto de vista. Se era absro pesar a rca era coo paraa o tepoates a Era o ipro, alete absro era preteer e o hava, oe o pesse seer haver, cotete aelas eses, erososcotextos etorcos arcaos por cotaes proas, pelo eos asares o o exteror as raes rotas ltares e esclavastas. E sa,

    obrar toa e aler soceae a ser vsta, por precoceto e escola, cooa area e cobate esteraor, sso s, era a atte at-hstrcae e crea a le socolca aetal. tetaor, e e ossa opo

  • 7/31/2019 Etnografica 965 Vol 15 2 o Fantasma de Evans Pritchard Dialogos Da Antropologia Com a Sua Historia

    9/25

    344 fREdERiCO dELgAdO ROSA etorca jho e 2011 15 (2): 337-360

    leto, ver a a atecpao e lterores tetatvas e rereaeto osexcessos a atropoloa o poer, por exeplo ao Sherry Orter escreve,e 1984, e coveete o exaerar a tecoalae e atvae os

    atores, e sbestar os casos e e e acto ae e acoro co asoras splesete pore os ossos atepassaos j aza ass o,to e otra ora, e e a experca coletva coscete e as ortee os vos e seetos e ela partcpa. Cov relebrar, sobrsco e coverter a atropoloa a escola e cso e e vses eras,e o ser hao e as sas coaes tab so etos e solareaese o eve ser ssteatcaete eparaas a aobras eolcas espostos etetores e poer (Orter 1984: 150, 157).

    no co os aos 60, Rayo frth sse e o tero co pre-

    sete o scrso atropolco pelo eos ese a caa e 1930 thaaro a espce e cootao oral postva para e er e otlzasse e etreto as alses e tpo esttco, olhaas coo coserva-oras. J eto tos atroploos se estava a coverter e otrrosa aera certa e ver o o (frth 1964 [1962]: 10). O problea eessa atte, e rae ea poltca, escaoteava as ereas e rto ee tpo e aa as soceaes haas, costataas e eretes co-textos e oetos a hstra. A crescete prepoerca o poto e vstaco era ssocvel as prpras trasoraes ocorras e stao

    coloal, sobreto o sclo XX, as a eso hstrca a atropoloao poa o o eva ltar-se a essa experca. Toas as socea-es estava e peraete lxo, as o orosaete a esa aera.Os crtcos corra sobreto o erro, o a jsta, e toar letra otero esttco, ao ca preteera s-lo coo so eoblso, as s e relativa alta e aa e copoetes estrtras.fo e eesa o pataar e abstrao e Racle-Brow, e oeaaetea sa eo a estrtra coo a rede e relaes socas, e Rayofrth escreve as setes palavras:

    n ala vez peso e ele acretasse estar a lar co teco co os ses laetos e s o co tpo e arrajo cjas lhase terseo e terstcos zesse lebrar a ree e seto lteral.Poeos ter por certo e, ao jeto e ptor oero, ele estava ape-as a expressar o e seta, escreveo etaorcaete alo e va(frth 1964 [1954]: 36).

    to scatvo e frth teha eeo o valor splesete

    etarco a aa expresso network, pos essa ora ava respostareta aos etratores e a otra ae be as polca, o seja, aaosa coparao etre a soceae e oraso vvo. O se colea

  • 7/31/2019 Etnografica 965 Vol 15 2 o Fantasma de Evans Pritchard Dialogos Da Antropologia Com a Sua Historia

    10/25

    O fAnTASmA dE EVAnS-PRiTCHARd: diLOgOS dA AnTROPOLOgiA 345

    Evas-Prtchar estava als o epcetro as vozes crtcas ese 1950, ar-ao o esao Socal athropoloy: past a preset e o se tratavaapeas e a esto e palavras, as e a vso losca eetva-

    ete atralstca, por parte e Racle-Brow.4

    Etretato, a partr aelaata coo sabo, apesar e Sharo Htchso o o toar e lha ecota Evas-Prtchar eee a coho etre a atropoloa e a hs-tra, reeao e vez a ae as soceaes coo ssteas atras.5Ao az-lo, por, aro e rae estlo a carcatra os coals-tas, abolzao ese loo malowsk e Racle-Brow coo resposvespela lso e e a eso hstrca era rrelevate para a copreesoscrca as soceaes. Se este tpo e arao exst ao vel osloganatevolcosta e sobreto atsosta, peroo, als, e e a

    acaea se v sob o rsco e ser toaa e assalto pela escola heloctrcae grato Ellot Sth, o acto e o teve veraera correspoca averscaa prtca etorca os brtcos, incluindo o prprio Evans--Pritchard.

    Para copreeer corretaete o e o o coalso brtco, obasta esbarrar o esejo aestao por Racle-Brow e ecotrar lessocolcas; coo o basta ler a troo e African Political Systems, e1940. Ao cotrro os precocetos e traa, o letor esta obra coletva estcostateete a eparar-se co a hstra e o cotexto coloal (c. Vcet

    1990: 259). A eteta coalsta o az as, als, o e zr eerro ao aplcaa e ora retora e eseatzaora, as valeo abao-la. J aele tepo a atropoloa socal brtca cojavasesblaes to versas, seo ecessro asslar bastates as ato-res o e meyer fortes o Evas-Prtchar para o correr e rosserasesvrtaes e toa a era telectal rate a al, als, ca - pretee ter escoberto a le socolca e seto lteral. te-ressate, a propsto, ctar estas palavras retrospetvas e gorey Lehartacerca a sa erao oxoaa: Caa e s sea o se caho se

    a as leve sesao e haver a ortooxa reate, e possvelete a-vaos s e otros a esar seo prcpos cotratros (Lehart1974: 300). de resto, o h j perto e eo sclo atrs e isaac Schaperaeostro o aspeto teraete etrpaor as crtcas ras e blocoaos coalstas por aleaaete azere abstrao a hstra,

    4 Veja-se, a este propsto, o recete arto e T iol escrto e eesa e Racle-Brow,

    o al procra eostrar e Evas-Prtchar esvrto o pesaeto o estre (iol 2008).5 O texto as ebletco a vrae e Evas-Prtchar para a hstra Anthropology and His-tory, e 1961, as os aretos a avaaos reproza o essecal a sa marett Lectre e 1950,Socal athropoloy: past a preset.

  • 7/31/2019 Etnografica 965 Vol 15 2 o Fantasma de Evans Pritchard Dialogos Da Antropologia Com a Sua Historia

    11/25

    346 fREdERiCO dELgAdO ROSA etorca jho e 2011 15 (2): 337-360

    arto ttlao Shol athropolosts be hstoras? (Schapera 1962; c.frth 1951).

    no o, o e sta a alse esttca e a alse ca o

    era orosaete a scroa versus a acroa, o o presete etorco versusa hstra, as s o tpo e aa captao pelo observaor. ua alseesttca, coo a e meyer fortes etre os talles, coteplava os ovetoso esteraores o poco esteraores os cosesos socas e clt-ras vetes, clsve e toro a volca, exao a porta aberta parae os sesse tratar o poto e vsta os acotecetos hstrcos. maxglcka esevolvera a ea e e as pertrbaes era eretes pr-pra oo e elbro, as a ea o era ova: As soceaes arcaas oso oelos e haroa tera cota (fortes e Evas-Prtchar 1983

    [1940]: 51). ua alse ca, e cotraparta, procrava as oras at-vas, sbterreas o o, e estvesse a operar aas as proas,cocetes a a ova realae socal o cltral. naa obstava, coo bvo, a e eso esto cobasse os os tpos e eoe, e -o o cotexto hstrco. Para al sso, clete esto copoa lar apeas co eeos e trasorao e exclra priori e estesse pesse artclar co aspetos e proa peraca cltral, epe-eo tab, claro est, a sesblae o observaor.

    Por to e j se teha escrto sobre esta atra, sepre coveete

    relebrar e a palavrahistria, s por s, o esclarece aa, pos e se prestaa setos versos e at cotratros. Por exeplo, esto e cotactocltral a rca os aos 30 poe ser coserao hstrco por lar coestes e aa e ao eso tepo a-hstrco por o recosttr opassao trbal pr-coloal. Ora, o eso poe ser to acerca este tpo erecostto, verteo os plos a aretao coo te so asreete as crtcas ps-oeras. malowsk ca exo e coserarleta e preete a recostto o passao pr-coloal recete, especal-ete ao estava aa be presete a era e a prpra vvca

    atas, o e eprestava aor ror etoolco epresa. O e oo se scrso o o recoheceto explcto e e isso erafazer histria. mashava otro seto as proo seo o al a escro coalstaa soceae atva era trsecaete hstrca: O cotexto teporal e ocotexto cltral, essecas para a aborae coalsta, so cocetos hs-trcos (malowsk 1945: 34).

    Talvez eh caso correspoa elhor ea e e as alses esttcastha a eso acrca o e jstaete The Nuer, precsaetepela terpretao o colto coo prcpo estrtrate as relaes socas,

    o s etre er, as co os vzhos ltcos. O e se pretee ararco sto e a esttca e Evas-Prtchar, eso seo e tpo co-alsta, o excl a hstra e represeta sa aera a vso hstrca,

  • 7/31/2019 Etnografica 965 Vol 15 2 o Fantasma de Evans Pritchard Dialogos Da Antropologia Com a Sua Historia

    12/25

    O fAnTASmA dE EVAnS-PRiTCHARd: diLOgOS dA AnTROPOLOgiA 347

    pos e costr as sas prpras coclses relatvaete a a certa co-tae cltral o passao. Para as rejetar, o basta evocar oa esocoloa o poer; ecessro sbstt-las, atravs e esto hstrco

    aproao o cotexto etorco e esto, por a etcao co-creta e aas (o e atores e aa) estrtras, e o apeas ecarter vnementiel. Para al sso, a sa obra-pra tha a copoeteca o elecvel, pos coserava e o apareceto os hoeso norte, prero os rabes o So e epos os brtcos, tha espoletao tpo e solareae e aterorete o exsta, o seja, etre trboser, e toro a ra os proetas.

    SHAROn HuTCHinSOn nA PEugAdA dE PAuL PHiLiP HOWELL

    Os er e Evas-Prtchar so pratcaete sos a toloa a sc-pla, as o possvel, a aborae a probletca crcal os cose-sos e as cotaes socas e cltras, cotorar o acto e e o oele o prero e o lto a apreset-los ao o. Pelo cotrro, oraescrtos por erosos vstates e aetes a reo, ates (ese 1839),epos e tab o eso peroo. Os crtcos a atorae etorca eEvas-Prtchar evera se va ser os preros a proceer a a co-parao sstetca os coteos os eretes restos a soceae er.

    Esse trabalho a e se escsa aal be as ro atropolocaete e,a-se e passae, traz resltaos poco coveetes para o objetvo eeseja alcaar. no se esao O ethoraphc athorty, Jaes Clorrecohece toava co ala hlae e a sa ocalzao a observaopartcpate coo cleo a etoraa o sclo XX escra otras or-as e atorae, oeaaete o peso o coheceto aclao earvo, acerca e rpos especcos (Clor 1983: 142).

    destacareos a o astraor coloal Pal Phlp Howell (1917--1994), e etro e cea coo district commissioneros aos 40 e pera-

    ece o Sl o So at epeca. Howell atecpo as crtcase poa recar sobre a vestao etorca levaa a cabo por astraor coloal, coo se o osse scete arata telectal o seotoraeto e atropoloa pela uversae e Oxor aps a Seagerra mal. O acto e se ecotrar a evoca poso e poerace aos er poa esecorajar respostas sceras e veraeras s sas per-tas. Ora, essa esvatae era as ara o e real o se ete-er, se o eso rto e precocetos eolcos. Co eeto, alerpessoa coheceora o cotexto sas os aos 40 e 50 poera atestar a

    relao e tae e exste etre os er e os ses district commissioners,to estreta e chea ser veraeraete esotate. fetas as cotas, as va-taes o poto e vsta atropolco era to as e as esvataes.

  • 7/31/2019 Etnografica 965 Vol 15 2 o Fantasma de Evans Pritchard Dialogos Da Antropologia Com a Sua Historia

    13/25

    348 fREdERiCO dELgAdO ROSA etorca jho e 2011 15 (2): 337-360

    Howell o era ero observaor partcpate, as ator terao arealae socal atva. A sa etoraa ervava als e a rorosa alsee lhares e casos cocretos (Howell 1954: 3, 4).

    As crcstcas o terreo tha ao bastate, se va, esea represso ltar os proetas er e ses seores o al os aos 20.Absteo-se e aler jzo oral sobre esse assto, Howell ltava-se asblhar e os astraores coloas tha ese eto esevolvo teso trabalho para e os er acetasse elhor a oao brt-ca e ltrapassasse o resseteto e povo ero o se orlho errero.no zer o ator, a escoaa estava erracaa o terrtro pelo eosese os aos 40 e os er tha-se torao essecalete aves erelao aos brtcos (Howell 1954: 15). Este cero e apazaeto,

    coo lhe chao, cotrastava co o ecotrao por Evas-Prtchar epleo rescalo o ner Settleet, a reera capaha e represso l-tar, ocorra o ao ateror ao a sa cheaa e 1930. O palato apere-oaeto os trbas atvos cotrb bastate para tal. A trasoraoo coste e le o processo e colaborao alo-er e teve o sepoto clate a pblcao, e 1954, o lvro e Howell A Manual ofNuer Law. Co eeto, os trbas atvos sttos pelo overo procra-va respetar o as possvel os costes er e especalete a laeas copesaes e ao. de otra ora, za Howell, os er sples-

    ete o se sbetera le.Hava coto alteraes socas scatvas relacoaas co o prproaspeto coercvo as elberaes jcas. croso otar e essa copoeteovaora a obra e Howell, co recrso a costates coparaes etre opassao e o presete, o esperaa pelos partcpates o rae rterco os aos 60, 70 e 80. Howell era ctao co reca, as apeaspela sa etoraa as sttes tracoas. Esta costatao tato ascotratra ato a Nuer industry6 o coteporea e tesos eba-tes e toro o coloalso, etro a ova atosera poltca a atropolo-

    a. Sera precso esperar pela etraa e cea e Sharo Htchso para eo coteo co o Manual of Nuer Law osse evaete valorzao.O lvro e Pal Phlp Howell sr eto a ses olhos coo missing link, copleeto precoso o se trabalho e capo, a par a coslta osarvos ocas o peroo coloal. ENuer Dilemmas,Htchso valorzaoManual of Nuer Law coo a obra retaete crstraa e estese aa hstrca e, e partclar, o pacte o oo coloal sobreas prtcas tracoas e casaeto, vrco, heraa, hoco, altro,posse e ao, copesao e sae, etc. (Htchso 1996: 21, 32, 43).

    6 Expresso jocosa saa por W. Ares (1983: 3) para reerr a esa lteratra sobre o tea.

  • 7/31/2019 Etnografica 965 Vol 15 2 o Fantasma de Evans Pritchard Dialogos Da Antropologia Com a Sua Historia

    14/25

    O fAnTASmA dE EVAnS-PRiTCHARd: diLOgOS dA AnTROPOLOgiA 349

    Este apreo por Howell ocorre e etreto e Evas-Prtchar, o peloeos atravs e a sctvel acetao as ereas etre os os.E cotraste co o astraor coloal, o atroploo tera coeto o

    pecao e orar o, elhor zeo, e s azer breves reercas ter-erca os brtcos a va socal os er, reercas essas e e alerora tea a perer-se o cpto eral a sa atropoloa teporalo e asa hstrca. Pela ossa parte, o partlhaos e too esse jzoacerca e hoe e o s se recso a etrevstar os proetas er eeto se ecotrava a prso, aa o rescalo o ner Settleet, cooexo pressa, e ora ostesva para o cotexto a poca, essa recsa; ee, para al sso, coserava e essas ras-chave tha tetao crar ovo pataar e altao trbal e reao presea coloal.

    Sharo Htchso va as loe e ara e a orazao socal ertal coo o escrta por Evas-Prtchar era a lso provocaa pelas teo-ras oates e ava a vestao atropolca aele tepo(Htchso 1996: 30, 31). Por estraho e possa parecer, Nuer Dilemmas a obra e vecla costateete a ea cotratra e e a opos-o seetra, co toas as sttes cltras a ela assocaas, o arealae o passao. Para j, teressa-os repor ala jsta a avalaoas relaes telectas etre Howell e Evas-Prtchar. no se preco aoManual of Nuer Law, este lto ava rae portca ao acto e se tratar

    e a escro as aas ocorras por eeto e a atorae exte-ror, e overo vo e ora, ese o tepo o se prpro trabalhoe capo vte e cco aos ates (Evas-Prtchar 1954: v).

    Covehaos e Evas-Prtchar tha a clara oo e e os erhava so o lto povo portate a ser sbjao (Evas-Prtchar1969 [1940]: 134). Estava als coveco e e e 1930 aa se coser-vava bascaete coo era ates a cheaa os brtcos, o teoto seer tepo para sorer raes aas cltras e socas. Esta pers-petva tha tab a ver co a covco e e as razas esclavastas os

    rabes jto e alas coaes rberhas tha so, e acto, toperrcas, jstaete por estes e atreza eorca e ecolca, rela-coaas co a clae e peetrao o vasto e sepataoso terrtroer. deve otar-se e este poto e vsta o sca a eao a hs-tra, as a vso cocreta os acotecetos o Sl o So o sclo

    XiX. de resto, os aos 30 tha tas vas e e o cotextoos povos ltcos, e coparao co o as poplaes estrbalzaas,proletarzaas e ltates as colas o Sl e rca, era veraerobasto e cltra atva.

    mas aa, o e se passo aele cero ltco, seo Evas--Prtchar, o o a sples exstca e ae, elbro e ore,coo sere Htchso, as s e cotae estrtral e saretos

  • 7/31/2019 Etnografica 965 Vol 15 2 o Fantasma de Evans Pritchard Dialogos Da Antropologia Com a Sua Historia

    15/25

    350 fREdERiCO dELgAdO ROSA etorca jho e 2011 15 (2): 337-360

    coltos teros e e voletssosraes e captra e ao, lheres ecraas ka o e otros rpos vzhos. naa poa estar as loe averae o e a colae o oe e Evas-Prtchar aleaa oo clssca

    a cltra coo a lha solaa loo ele, e to clara perceo tha arelao vsceral etre er e ka, releta a prpra coposo as aleaser por a lara percetae, por vezes a ore os 60%, e vose ore ka, captraos o esceetes e captraos! Als, a satrloa, vros tpcos captas a soceae e a relo era atrbos aesevolvetos hstrcos otocetstas, oeaaete o apoe a expa-so ltar er para leste e eaos o sclo, cocete a a azaoos processos e terpeetrao cltral etre er e ka. Evas-Prtchara ao poto e arar e a estrtra poltca os er s poe ser copre-

    ea atravs a relao e at co os vzhos (1969 [1940]: 125).A be zer, The Nuerpoera ser lo, hoje, coo clssco a proble-tca a etcae, oe se ecotra als reetes preletos, cooa extrea parecea cltral etre er e ka e, as o e parecea,ore co recoheca o to por s e otros, a par a possbl-ae e se ere se ser atravs essa relao e oposo e e alscasos cohecos e aa e etae tca (e ka para er) porparte e hoes altos. Als, o tea as relaes pr-coloas etre er eka j o tratao e acesaete ebato esse bto os aos 70, por -

    ras coo Peter newcoer, B. H. macderott e Aa Sothall, o haveotas vas, essa altra, e e Evas-Prtchar tha o to loe orecoheceto a relao trcassa etre er e ka (Sothall 1976:463).

    O oelo a oposo seetra o costro co vocablro eo-trco, e at eso co ras eotrcas, alas passaes. Esse poeser o pataar as ebletco a obra, as o o co. coveetee os letores e The Nuero se esea e slteo e vsalzar o e, eprcaete alao, blood feud o rae levao a cabo por ace-

    bos e crescera coo erreros. A etcao e Evas-Prtchar azao cobate coo valor caral os er trascea e vros oetosaele vel e abstrao e esca os seetos at s pessoas evolvas asocorrcas saretas e a sa resolo. O trblho hstrco os voletoscoltos teros e exteros e e a soceae er estava erlhaa eora crca o, elhor zeo, estrtral , coera als aplo espaopara a ao val a asca e leraas poltcas sttcoalzaas.

    E sa, a cpca a astrao coloal as preras caaso sc. XX e as treeas claes e lar co os er jstcava

    laraete, o eteer e Evas-Prtchar, eoe as sttestracoas. Apesar essa cpca opor casa ela e os proe-tas tha estao o epcetro a resstca aos brtcos. Evas-Prtchar

  • 7/31/2019 Etnografica 965 Vol 15 2 o Fantasma de Evans Pritchard Dialogos Da Antropologia Com a Sua Historia

    16/25

    O fAnTASmA dE EVAnS-PRiTCHARd: diLOgOS dA AnTROPOLOgiA 351

    recohece-os coo leres a revolta, seo at, por esse otvo, alvo ascrtcas e dolas H. Johso, o hstoraor os er, e (sctvelete)revca para esses persoaes estatto pacsta, a sa obra e 1994,

    The Nuer Prophets. Para sar a expresso coloal, Evas-Prtchar presopor ter co e preso por o ter, ao a realae acolhe co rae et-saso a atalzao hstrca proporcoaa pela obra e P. P. Howell.

    Sharo Htchso tab aceta o cotraste etre os os atores oe z respeto hooeeae cltral os er. Evas-Prtchar tera pro-ceo a a eeralzao absva, sbestao as sparaes e easo e prtcas e as varaes reoas, eato Howell se tera revelaoespecalete ateto s esas (Htchso 1996: 43). Ora, este jzoobltera o acto e e Howell procea a a corao plea e prat-

    caete to o e ora to por Evas-Prtchar, co exceo, o zero prpro, e peeas varaes locas se rae portca o aroeral (Howell 1954: 16). O seja, Howell o coserava e as varaesreoas o otras osse e ole a per a caracterzao lobal oser, bascaete pore era varaes etro e tea. Aos letores sr-preeos co o aspeto repettvo e a obra e relao otra, Howellaza esto e zer e o se trabalho e capo ora levao a cabo cototal epeca e essecalete otras trbos er. Esta corroborao porvetra a as scatva o cpto eral o arvo er, aa a ele-

    vaa copetca tcca e Howell, s e , tato ato sabeos,aa a too seraete e lha e cota. O certo e Evas-Prtcharo exo e se reozjar co a tal cocorca, cheao eso a zere os valores fundamentais de uma sociedade poe por vezes ser vstos coas clareza ao a esa est e processo e reajstaeto a ovas cr-cstcas hstrcas (Evas-Prtchar 1954: v; o tlco e). Estaosportato perate caso e so etre a aborae ca as tras-oraes e cotexto coloal e a perceo evoca a peraca evetores cltras atos.

    Para Sharo Htchso, o etato, aser ereas e opo eao so eostratvas a alta e coseso etre os er, o e costt oleitmotiv a sa obra, expresso os leas o ttlo (Htchso 1996: 34).Ao chear ao Sl o So o al os aos 70, co espataa co as eca-loraas scsses acerca a ecca o tlae e alas sttesspostaete baslares, coo o sacrco, a cao os rapazes o o estaoe preza oetea e e erraava sae a esa trbo. Paraal sso, esevolve o se trabalho e capo e coaes staca-as, o e lhe pert costatar e os er ocetas era as reratros

    a ovaes e os oretas as abertos, at pelos eretes percrsos hstrcose s e otros. meso ato e as eeralzaes e Evas-Prtcharpesse ter so a realae e tepos os, a atroploa aercaa

  • 7/31/2019 Etnografica 965 Vol 15 2 o Fantasma de Evans Pritchard Dialogos Da Antropologia Com a Sua Historia

    17/25

    352 fREdERiCO dELgAdO ROSA etorca jho e 2011 15 (2): 337-360

    recsa-se a az-las o presete, ao poto e arar e lhe sera extrea-ete peoso scorrer sobre os er o a cltra er (Htchso1996: 37, 38). E a verae e, e relao ao passao, tab acaba por

    sar o eso tpo e scrso, laao sobre Evas-Prtchar as setessspetas:

    [] o pe exar e e terroar se o tepo o trabalho e capoe Evas-Prtchar o havera a varablae cltral e teses socascoo as e vere sere aspeto to arcate a va socal ercoteporea. no poera splesete ter escapao ao se olhar?Talvez se lhe teha eparao cotrovrsas e relevo e eso ass asescartasse o objetvo prcpal a sa vestao, sto , a costro e

    oelo pr-coloal a soceae er (Htchso 1996: 34).

    na verae, o exste raes cos e e hovesse eto acesas s-csses, coparves s a atalae, sobre teas captas a exstca ertracoal. Pelo cotrro, possvel extrar vras coclses e cocor-ca ese loo cocorca e relao aos oos o colto a partr oscoteos aclaos, ese 1839, o arvo etorco er. Esse acto recoheco als pelo hstoraor dolas H. Johso e versas passaesa sa obra, apesar o ser esse o se teresse, e o se poto e vsta.

    Sharo Htchso cla-se toava para pesar e os atroploos e hojeso capazes e ver cosas e os e ote o etetava o a e pelo eoso atrba portca, er e relao ao passao pr-coloal e coloal,er e relao ao presete.

    O acto e a sa rejeo a ea e cltra er taa e raeea pela acaea, o seja, peloponto de vista heeco. no pretee-os e ora ala ear a evca, o seja, e o terreo e Htchsote a arca e ltplas trasoraes, alas bastate proas, ocorr-as o peroo coloal e ps-coloal. Coseraos precsaete, be pelo

    cotrro, e o cotexto er a atalae te to as varaes socasteras o e o passao, teo e cota por exeplo o crescete eroe crstos, a prpra spora os exlaos a erra cvl, be coo a co-solao e a axa rbaa in loco, e at eso o acesso e a oraer ao eso verstro, seo e Sharo Htchso trabalho sobre-to etre as coaes rras. O e zeos e a atroploa, para sestacar o passao a scpla, esvalorza teorcaete as ereas la-rates o ra e varao tera os er o tepo e Evas-Prtchar e ose tepo. Paralelaete, o eoe sstetco as varaes a atalae

    escaotea o acto, tab ele bastate evete, e e as esas cor-a os cosesos heraos o passao. novas coes socas e ateras,represetaas pelo hero e papel o pela troo e aras e oo,

  • 7/31/2019 Etnografica 965 Vol 15 2 o Fantasma de Evans Pritchard Dialogos Da Antropologia Com a Sua Historia

    18/25

    O fAnTASmA dE EVAnS-PRiTCHARd: diLOgOS dA AnTROPOLOgiA 353

    pe orosaete a scsso coscete e coo aaptar e reterpretaraelas sttes e represetaes coletvas.

    Preteer e ca teha exsto, etre os er o e aler otra

    soceae se escrta, os cosesos e ora vslbraos e valorzaospelos atroploos oeros e relao a tepo e reproo socalcoseraa relatvaete as esttca e as tcta parece-os a atteotca, e resto bastas vezes eseta pelo arvo seclar a hstraa atropoloa. Als, Sharo Htchso az be e rsar as aas eestlo a scpla, pos e certa ora o pataar a retrca e a saobra za a partlha e valores etre os er, tato o presete cooo passao. Por exeplo, a sa etoraa eostra se are para v-as e os bos cota a ser a etora oate o valor as cosas

    (Htchso 1996: 50). Al e plcar a vso hooea a eoloao ao ates o pacte coloal, essa costatao traz-se e alaseeralzaes evocas sobre a realae atal. Apesar a coa tere-rca o hero, oeaaete e trasaes stacaas o paretescoe a relo, o ao ealete tlzao as ocases as portates,coo o casaeto, a cao o o sacrco. Para sarzar as eclaraesos er a este respeto, escreve Htchso, e ra e o ao reser-vao para a crao e arao e laos perees etre os hoes o etre oshoes e a vae (Htchso 1996: 73). na palavra, a rla o

    hero o te sae preserva a o sblca os aas. Ora, looepos e a coclso to abcosa sobre a peraca e os traoscaptas a cltra er ese e h era, a atora apressa-se a ate-la:isto o er zer e os hoes e as lheres er os aos 80 tehacheao a estao e coseso [] (Htchso 1996: 98).

    na sa recsa as oes holstas e cltra, a atroploa orte-aer-caa explora at exasto a atal alta e coseso os er sobre estescoo a erea etre a orte por ara e oo e a orte por laa, aoesta scsso s por s represetatva e otros cosesos as os.

    tab por r a a vso o too e scorre loaete sobre oscao o ltar (sic) as aras e oo als, soete etre os jkayoretas, pos a ocete as laas aa era oates aao o setrabalho e capo. Por scao o ltar, a atora etee o eetosetor as esparas o seto lteral o tero, estao assocaas aoscocetos locas e potca ascla, beleza e ora (Htchso 1996:150). Coo sseos atrs, os objetvos elberaos e Htchsocosste e cotrarar a poso vrctrca e Evas-Prtchar e ar vozao eleeto eo, as a verae a sa etoraa revela a proa

    cocca eolca etre hoes e lheres o e respeta a ltplosteas-chave a vvca er, a coear pela valorzao etsstca e vol-tarosa, por parte as lheres, a cobatvae errera e a sboloa

  • 7/31/2019 Etnografica 965 Vol 15 2 o Fantasma de Evans Pritchard Dialogos Da Antropologia Com a Sua Historia

    19/25

    354 fREdERiCO dELgAdO ROSA etorca jho e 2011 15 (2): 337-360

    ascla as aras, ao poto e alas se valorare e tere epr-rao os ses hoes para a erra co o norte, everohao-os atravs ecoparaes eas (Htchso 1996: 134, 150-153). als bastate

    bvo, e osso eteer, e essa assocao sblca e atreza sexalte plcaes ltares as as proas.qao so exaas e lao as preocpaes e explcta coorae

    co o scrso oate a cea atropolca orte-aercaa, os cose-sos cltras eere ao loo eNuer Dilemmas, sobreto o e respeta ssttes tracoas tas coo Evas-Prtchar e Howell as escrevera.Este lto cocorava e Sharo Htchso tab cocora e aresolo e coltos teros, oeaaeteblood feuds, ca era aoaroo cero pr-coloal. Okuaar muon s coava coo rbtro

    se os rpos e lto eteesse esct-lo, o teo portato atoraepara por a ecso. meso ao a copesao e ao era acetepelos paretes a vta, eralete sob presso a coae reae toro o sacerote, aa asserava o tero etvo as hostlaes,poeo haver retalaes sbtas perpetraas por eleetos e sae asete, sobreto joves altos. Era reetes os reaceetos a vo-lca rate e epos o arrastao processo e paaeto, a scesso evaas tas ssocves a oposo seetra. Eseceo e ooelo coalsta o passava e a lso, Sharo Htchso vecla

    as eas-chave e Evas-Prtchar e e Howell sobre a aara tracoalos coltos, arao e era to as ces e resolver ato aorosse a stca etre as partes (Htchso 1996: 122-124).

    Cotrarar esse estao e cosas o os prcpas objetvos a cosol-ao os trbas atvos por parte os brtcos. Tal coo Evas-Prtchar,Howell sblhava e s as caracterstcas pessoas poa colocar alerer a poso e certa proeca poltca, pelo e a ree e che-es trbas co poeres e sas atrbos pelo overo o costtaatravs a etcao esses hoes. Sharo Htchso see Howell e

    to perto o e se reere s cosecas socolcas a ova stt-o. Seo o astraor coloal e atroploo, a atorae coeraaos presetes os trbas chaaos kuaar book pelos prpros er, portere lvro coo sal sttvo acarretava alteraes sbstacas aca a oposo seetra, j e a sa sso prcpal cossta pre-csaete e cotrarar os blood feuds etre seetos trbas. Os trbasatvos tha a obrao e aratr e as ezaes e ao serao apeas acetes por abas as partes, as cpras o eato. Howellpha e evca e o hoco e a retalao voleta ora as pre-

    ras caracterstcas a soceae er a receber a ateo a astrao operoo sbseete ao ner Settleet (Howell 1954: 60). face elevaacca e hocos, os brtcos ecotrara a solo hbra e

  • 7/31/2019 Etnografica 965 Vol 15 2 o Fantasma de Evans Pritchard Dialogos Da Antropologia Com a Sua Historia

    20/25

    O fAnTASmA dE EVAnS-PRiTCHARd: diLOgOS dA AnTROPOLOgiA 355

    lhes pert trozr o coceto e resposablae cral val,escoheco os er. no s xara e ceta o ero e cabeas eao evo e copesao atotca, o e a prtca correspoa a a

    lao a resposablzao coletva, coo trozra e copleeto apea e prso, e calete erava rae coso os esprtos.note-se e o reaceeto e coltos aa era a realae os aos

    50, teo portato atravessao too o peroo coloal. Howell o thapejo e reorar a ea e Evas-Prtchar e e a oposo estrtral etreseetos tha expresso eprca a volca sca. devo sa passaepela acaea, estava be coscete e e als atroploos e reera-seco certeza a max glcka tea a ver os coltos, sobreto os eproxae, coo a expresso eraete covecoal aela opos-

    o (Howell 1954: 39). Apressava-se pos a pr os potos os , o peloosto e exaerar a cca as ltas etre os er, as pore e actoos cobates tab era reetes os ras erores a pre trbal.Sera erro pesar e os er o ava so s laas e ocas e co-serva sepre jto e s. no era por acaso e a aora os hoes thao corpo coberto e ccatrzes. certo e as eostraes e ora e laraescala, oeaaete as tertrbas, estava pratcaete exttas ese oner Settleet. mto e especal os raes cotra os ka o os aakperaeca sob aeaa ltar o overo. Coto, Howell tha cohec-

    eto e oras e aresso aa vetes etre seetos er. E sa, asretalaes paralelas jsta os trbas atvos o estava teraeteerracaas e s a poco e poco se poera cosolar a opo pblcacoscete e e o erraaeto e sae a ao oralete co-evel (1954: 39).

    de aler ora, a represso jcal a volca estava a ar resltaos.Os ovos toos e po eata cozra a a reo eetvao ero e hocos e por cosete os blood feuds tab estavaa r. E cotraparta, era e teer e a orazao socal tra-

    coal estvesse a esterar-se por casa sso. Loe e coserar e ocobate era o passatepo acoal os er, Howell estava coveco aportca estrtral o colto os ovetos e elbro a opososeetra, e acoro co a vso e Evas-Prtchar. Costatava etoa teca crescrete para a sso e seetos eores, e thacaa vez as clae e atr ves e solareae as alaraos.Os trbas atvos corra o rsco e se torare os cos ecasos ecotrolo socal, ao era jstaete os resposves pela crescete co-partetao as ltaes. de resto, o pataar seetro os prpros

    trbas o-se torao caa vez as baxo, co peeas coaes aexre o se prpro kuaar book e vez e terare a stca spe-ror. Howell sspetava e os er estvesse a echar-se caa vez as os

  • 7/31/2019 Etnografica 965 Vol 15 2 o Fantasma de Evans Pritchard Dialogos Da Antropologia Com a Sua Historia

    21/25

    356 fREdERiCO dELgAdO ROSA etorca jho e 2011 15 (2): 337-360

    laos e solareae eatos. Esta letra o poa ser as coalstae o a as respostas aas, co areta aos e atececa, es-to colocaa por Sharo Htchso e 1996: coo poeos ltrapassar os

    oelos estrtras esttcos? Howell o propraete achao atoe solao, as represetate e pleo reto as trasoraes preco-ces, varaes teras e scessvas aaptaes a atropoloa socal brtca.Porvetra poco cete esta ace e as corcas e sso levata,Sharo Htchso tera as eas e Howell o aro e ovae a saprpra etoraa hstrca, arao e as alaas poltcas as alara-as ora cltaas undermined pelos ovos ecasos e repressoos coltos (Htchso 1996: 119, 130).

    O overo brtco eva estar ateto a essa erva potecalete ca-

    tca, za Howell. mas era palavras co os as cotaos. A epecao So, eclaraa lateralete pelos rabes o norte e 1955, teve co-secas atas para o Sl. pelo eos esta a ea e Sharo Htchso,pos etee e a astrao coloal o preparo o tro os trbasatvos e por cosete exo os er co to res sttes ecotrolo os blood feuds. A volca tera rebeto coo a paela epresso: Toas as rees er experetara a orte escalaa a vr-lca os coltos etre coaes a ser abrpta parta os brt-cos e 1955-56. mtas pessoas toara sso coo a oportae para

    ajstar velhas cotas pela ora as aras (Htchso 1996: 110, 133).Poeraos epreeer e o problea o acetao pela ralzao a sol-areae seetra ocorra rate a vca a irect Rle, s e aatora o esclarece esse poto. Sabeos e os coltos teros posterores epeca se passa etre coaes, as o as o e sso,talvez por averso setra coceptal o vocablro poltco crao expres-saete por Evas-Prtchar. Para too o peroo e va o al os aos50 at atalae, a expresso tlzaa sepre intercommunity fighting ointercommunity feuding, se aler explcao acoal. mtas estes

    ca por respoer ao vel as alteraes a orazao socal, as acosa certa: o possvel ler Nuer Dilemmas se seros assobraos poratasas a hstra a atropoloa.

    Os er so hoje a etcae ltarzaa, sjeta a a tea e or-as poltcas e ecocas exterores ao cotexto ltco e ao prpro So(cHtchso 2000). no se eve eveteete bscar explcaes s-plstas para a erra cja coplexae extravasa ao eso tepo ascopetcas a atropoloa e a copreeso o co os erreros.Ora, este lto plao as terra a terra o colto, o ethos e cobatv-

    ae poe, e s eso, ser ator crcal a ter e cota. de resto, passa-ra vros aos at os er se copeetrare e e o se prcpal oera o exrcto o ovo overo sas, e eso epos sso cotara

  • 7/31/2019 Etnografica 965 Vol 15 2 o Fantasma de Evans Pritchard Dialogos Da Antropologia Com a Sua Historia

    22/25

    O fAnTASmA dE EVAnS-PRiTCHARd: diLOgOS dA AnTROPOLOgiA 357

    a atar-se etre s co staa reca, se esecer o ressretoos coltos tertcos co os ka e eas povos ltcos asstoo aborao a ooraa, as e trca atalae aa hoje. co

    seteto saravelete lacerao e Sharo Htchso ctaas orlhosas araes e als os ses terloctores er o prprooeto e e estava a erlhar a sea erra cvl co o norte:ns, er, o sabeos aa e poltca. Alo e e sabeos a erra. esse o aor be os ossos coraes. A erra! ns o teeos a orte,e at as ossas lheres so corajosas (Htchso 1996: 105).

    COnCLuSO

    Sob a sprao e Rea darell, propso-os procrar genealogias invi-sveis etre a proo coteporea e os coalstas brtcos, epartclar Evas-Prtchar. Atravs e esto e caso, proceeos a esbateto e certas oposes etre o presete e o passao a atropoloa,ato e e rae ea so hprboles. Costatos, por lao,e as oes tas clsscas poe perpassar e ora sbterrea o scrsoaeles e ze rejet-las. Ass acotece a obra selecoaa e SharoHtchso,Nuer Dilemmas, e 1996. a propsto os pares pr-coloase as se eveca a acetao plcta a etoraa e Evas-Prtchar

    por parte a atroploa orte-aercaa, clsve os ecasos a opos-o seetra, toava releaos, o plao o scrso, cateora e eralso coalsta. J e relao ao trabalho e capo e Htchso, cheaa ser espatoso coo povo lacerao por caas e erra cvl e vrasretes coserva tatos traos cltras o passao, esevolveo elaboraassoles e salvaara a eao aetal etre o hoe e o ao. Por-e te a perspetva a hstra ocalzaa as aas e etretoas peracas, e as ereas e etreto as sltes, Htchsorecsa aler eeralzao o abstrao, as o acto e poeos etetar

    a sa ooraa vras staes e coseso e pereae cltral etre oser, passves e sere valorzaas a partr e otroponto de vista, coplee-tar e relao ao prero.

    A atropoloa coteporea se va pataa por a rejeo etoas as oras e recao a cltra coo alo e etetvel a a-croa proa. O acto e a ea e continuidade o te por e sercoa co a e reproo esttca. J os aos 30 malowsk cha-ava a ateo para a ecessae e etcar as razes por e eter-aas sttes sobrevva s aas ocorras e cotexto coloal e

    se aaptava ao eso co aor o eor alterao. no acretava e ocoservaorso seletvo osse era obstao, as sepre a resposta aoprpro aso as ovas coes. Ora, sto o sca e o haja

  • 7/31/2019 Etnografica 965 Vol 15 2 o Fantasma de Evans Pritchard Dialogos Da Antropologia Com a Sua Historia

    23/25

    358 fREdERiCO dELgAdO ROSA etorca jho e 2011 15 (2): 337-360

    eealoas cltras etcves etre o passao e o presete, eostrat-vas a rablae e certas sttes, aa e sjetas a trasoraeshstrcas. Tab evete e a sbjetvae a letra ser tato aor

    ato as estvere e casa valores e eses esprtas; as tal obasta para elar a atropoloa esse tpo e abo o e hptese.Por otro lao, tas as preocpaes atas j tha expresso as

    etoraas tas oeras, seo at saltar repor al presetso aaprecao as esas. Ass, rsos o apeas e as aboraes estt-cas tha a copoete hstrca, as tab e a atropoloa socalbrtca teve as sas prpras respostas tercas e etoolcas para as tras-oraes sob oo coloal. no caso os er, epeeteete eEvas-Prtchar j ter explorao esses cahos, sobreto o captlo os

    proetas coo leres e resstca, cobe a Pal Phlp Howell etetar ascosecas retas e os trbas atvos, etretato cosolaos peloovero coloal, tvera a orazao socal tracoal e, e partclar,os ecasos e so a oposo seetra. facto croso, e peroso,a etcao as alteraes socas ocorras rate o coloalso brt-co o pe Howell e cotrbr para a etcao os valores -aetas os er, coo lhes chao Evas-Prtchar.

    O e est e coroto o soete o lar a hstra a atropoloa,as o ra e letae a abstrao o scrso cetco e por cose-

    te, tab, o tpo e hstra e se te e ete. Exste als e-vocos epsteolcos e cotrassesos loscos a rejeo e prcpo aseeralzaes, pos a sa spresso at s ltas cosecas ara plo-r o scrso atropolco e evalera a colocar a pera tlar sobre aacaea. Coo bvo, aler etrao recorre evtavelete a ere-tes oras e abstrao, e e seja a propsto as varaes teras, seosepre possvel pr e casa o e er e seja co base o aretoa esvrtao a realae eprca. O e scee e as eeralzaese esto e stoa co o power shift passa espercebas, eato as

    e aze sobressar cosesos e cotaes cltras so releaas para oplao a eoloa ocetal-coloal o a veo a trao.Esta esto atravessa o presete arto e ora to as preete ato

    o se objetvo evecarcontinuidades a hstra a atropoloa, etea seto to pleo, seo o al a prtca coteporea tambm j histria. A tetatva e resate os atroploos o passao, tal coo darell aepreee, o poer ser vsta, aal e cotas, coo as a aplaoscrsva, este caso por seeto a coae atropolca? Caa alever respoer o se to a esta esto, as para o azer co propre-

    ae ecessro e haja coroto co a eso, o pelo eos aoo a ate patroal o arvo seclar a hstra a atropoloa,e ora a rejetar os jzosapressaos sobre trs o atro ras aores.

  • 7/31/2019 Etnografica 965 Vol 15 2 o Fantasma de Evans Pritchard Dialogos Da Antropologia Com a Sua Historia

    24/25

    O fAnTASmA dE EVAnS-PRiTCHARd: diLOgOS dA AnTROPOLOgiA 359

    Os er os sclos XiX e XX t eso corpus etorco, e azeles caso clssco passvel e cotar a ser estao coo tal ao looas eraes, acotea o e acotecer o Sl o So. Apesar a cotrbaa

    stao poltca e e se ecotra aa hoje, provavelete escobrro a, co aor tralae e ecerto al espato, e so ospovos arcaos e as tta t eto correr as acaeas o o oc-etal. bvo e h tas coseraes e trascee a pa atala hstra a atropoloa, ao est hoje eso e casa a volca, osoreto, a va e a orte e povo. ua cosa certa: oeto ee est caa vez as esotaa a crtca os hers clsscos a atropoloacoo Evas-Prtchar, tepo e ltrapassar eas etas e e aproar oloo etre a prtca coteporea e a hstra a scpla.

    BIBLIOGRAFIA

    AREnS, W., 1983, Evas-Prtchar a the prophets: coets o a ethoraphcea,Anthropos, 78: 1-16.CLiffORd, Jaes, 1983, O ethoraphc athorty,Representations,2: 118-146.dARnELL, Rea, 2001,Invisible Genealogies: A History of Americanist Anthropology. Lcol e

    Lores, uversty o nebraska Press.ERiKSEn, Thoas, 1993, Ethnicity and Nationalism: Anthropological Perspectives. Lores e

    Boler, CO, Plto Press.EVAnS-PRiTCHARd, E. E., 1950, Socal athropoloy: past a preset, Man, 50 (198):

    118-124., 1954, forewor, e P. P. Howell, A Manual of Nuer Law: Being an Account of Custo-

    mary Law; its Evolution and Development in the Courts Established by the Sudan Government.Lores, Oxor uversty Press, v-v., 1961,Anthropology and History. machester, machester uversty Press., 1969 [1940], The Nuer: A Description of the Modes of Livelihood and Political Institutions of

    a Nilotic People.nova iore e Oxor, Oxor uversty Press.fiRTH, Rayo, 1951, Coteporary Brtsh socal athropoloy,American Anthropolo-

    gist, 53: 474-489., 1964 [1954], Socal orazato a socal chae,Essays on Social Organization and

    Values. uversty o Loo, The Athloe Press, 30-58., 1964 [1962], Coet o dyac Theory socal athropoloy,Essays on Social

    Organization and Values. uversty o Loo, The Athloe Press, 7-29.fORTES, meyer, a E. E. EVAnS-PRiTCHARd, 1983 [1940], itroo, Sistemas Polticos

    Africanos. Lsboa, fao Caloste glbeka.

  • 7/31/2019 Etnografica 965 Vol 15 2 o Fantasma de Evans Pritchard Dialogos Da Antropologia Com a Sua Historia

    25/25

    360 fREdERiCO dELgAdO ROSA etorca jho e 2011 15 (2): 337-360

    HOWELL, Pal Phlp, 1954, A Manual of Nuer Law: Being an Account of Customary Law;its Evolution and Development in the Courts Established by the Sudan Government. Lores,Oxor uversty Press.

    HuTCHinSOn, Sharo, 1996,Nuer Dilemmas: Coping with Money, War and the State. Berkeley,uversty o Calora Press.

    , 2000, ner ethcty ltarze,Anthropology Today, 16 (3): 6-13.ingOLd, T, 2008, Athropoloy s not ethoraphy,Proceedings of the British Academy,

    154, 69-92.JOHnSOn, dolas H., 1994, The Nuer Prophets: A History of Prophecy from the Upper Nile in

    the Nineteenth and Twentieth Centuries. Oxor, Clareo Press.LEWiS, Herbert S., 1998, The srepresetato o athropoloy,American Anthropologist,

    100 (3): 716-731.LiEnHARdT, gorey, 1974, E-P: a persoal vew: Sr Ewar Evas-Prtchar 1902-

    -1973,Man, 9 (2): 299-304.mALinOWSKi, Broslaw, 1945, The Dynamics of Culture Change: An Inquiry into Race Rela-tions in Africa. new Have, Yale uversty Press.

    ORTnER, Sherry, 1984, Theory athropoloy sce the Sxtes, Comparative Studies inSociety and History, 26 (1): 126-166.

    , 2006, Anthropology and Social Theory: Culture, Power and the Acting Subject. drha eLores, dke uversty Press.

    ROSALdO, Reato, 1986, fro the oor o hs tet: the elworker a the stor,eJaes Clor e geore E. marcs (ors.), Writing Culture: The Poetics and Politics ofEthnography. Berkeley, Los Aeles, Lores, uversty o Calora Press, 77-97.

    SCHAPERA, isaac, 1962, Shol athropolosts be hstoras?,Journal of the Royal Anthro-pological Institute of Great Britain and Ireland, 92 (2): 143-156.

    SOuTHALL, Aa, 1976, ner a dka are people: ecoloy, ethcty a local poss-blty,Man, . s., 11 (4): 463-491.

    VinCEnT, Joa, 1990,Anthropology and Politics: Traditions, Visions, and Trends. Tcso, Theuversty o Arzoa Press.

    The ghost of Evans-Pritchard: anthropologys dialogues with its own history

    freercodelao Rosa Cetro e Ree e ivestao e Atropoloa, faclae e Ccas Socas eHaas a uversae nova e Lsboa, Portal [email protected].

    Throh the rea o Sharo Htchsos ooraph o the ner, ths artcle explores the s-erstas betwee coteporary athropoloy a the oer classcs. it tres to etyinvisiblegenealogies that o back to the Brtsh ctoalsts, partclarly to Evas-Prtchar, a zes theexplct oppostos betwee the preset a the past o athropoloy. it reveals that soe classcalotos are etectable o-explct ways ao those who cla to reject the a, at the saete, that coteporary cocers have ther roots oer ethoraphes. The athor shows thatstatc approaches as the oe by Evas-Prtchar o the ner ha a hstorcal ea a recallsthat Brtsh socal athropoloy ha ts ow theoretcal a ethoolocal aswers to the trasora-

    tos o Arca cotexts er coloal rle.KEYWORdS: Hstory o athropoloy, ner, Evas-Prtchar, ctoals, Sharo Htchso, colo-als.