Historia Vitae et Mortis...\Fol.J VIVENTIBUS ET P О STE RI S S AL U Г E M. UMHiñoriam Vitse У 'Mortis, inter Sex Defi-gnationesMenftruass ul-, timolocopofuerimus-,omiti rlohocprafertere\ifumefi,

$Page 1: Historia Vitae et Mortis...\Fol.J VIVENTIBUS ET P О STE RI S S AL U Г E M. UMHiñoriam Vitse У 'Mortis, inter Sex Defi-gnationesMenftruass ul-, timolocopofuerimus-,omiti rlohocprafertere\ifumefi,$
Зошла S.S-AdeJUiMcfiávCaíefcmi.

Francisci Baconis

BARONIS de VE-

RULAMIO,

Vice-Comkis Sanfti

Aibani ,

К

HISTORIA VITÊ

et MORTIS?

\

AMSTELOHAMl,

Apod Joannem Ravesteinium*

^ M. DC. IX III.

; v ... i ^

ЛЕША

МША

\Fol. J

VIVENTIBUS

E T P О ST E R I S

S A L U Г E M.

UM Hiñoriam Vitse У

'Mortis, inter Sex Defi-

gnationesMenftruass ul-

, timo loco pofuerimus-, omiti

rlo hoc prafertere \ifum efi,

©fecundaт tdere , propter

eximiamrciinilitatem; Jnqua, Уelmi

nima tстроrиjañura , pro pretiofa habc-

ri debet. Speramus enim , £э cupimutfu

turum , tit id plurimorum bono fiat ; ae-

que ut Medici Nobiliores animos non-

nihil erigant ; nequetotifint /'иCurarum

Jordibus ; nequefolum propter Neceffi-

tatem honorentur , fedfiant demum 0-

mnipotentia , ÍÍ Clementia divina admi

tt ifi ri , in vita Hominum prorogandst, £?

iiißauranda ; prœfertim cum hoc agatur

per Yw tutos , С? commodes , Ü> civiles ,

licet intentatai. Etfi enim nos. Chriftiani

ad Terram Promiffionis perpetuo ajp're-

A 2 nUM*

тш> Üanhekmut; tamen interim tunc

tantibm nobis -, in hac Mundi Ercmo,

etiam Calceos ifios, V tegntma (Cor

poris fcilket noftri fragilis) quam mi

nimum autri, eriifignum Favons Di<

vini.

HISTO

Historia

VITÊ & MORTIS.

Adítus.

E Vita "BreYi, & Arte longa ,

i vetus eft Cantilena , & que-

! reía, "Videmr igitur eile tan-

quam ex congruo , ut nos qui

pro viribus ineumbimuss ad sirtesptr-

fiáenddi , etiam de Vita Hominumpo-

ducenda , cogitationem fufcipiamus,

favente 8c Veritatv , & Vitajíuthorc,

Etfienim Vita Mortalium, non aliud

fit , quam Cumulus , & acceífio Pec-

catorum , & .Жrитnаrшп ; quique ad

/Eternitatem afpirant , iis leve fit lu

crum Yitit - tamen non defpicienda eft,

etiam nobis Chrifiianis , Operum Cha-

ritatis Continuatio. Quinctiam Difci-

pului ¿imatut Cceteris fuperftes fuit;

& complures ex Patribm , prxfertim.

Monacbii fanftis , & Eremiw > longœ-

A ? vi

б

vifuerunt; ut ifti Benedi&ioni (toties

in Lege y>eteri repetitae ) minus detra-

ftutn videatur poft ievum Sertatork -,

quam reliquis Benediftionibus terre-

nis. Verum ut hoc pro maximo Bono

habeatur , proclive eil. De Modis aüe-

quendi , ardua Inquifitio ; eoque ma-

gis, quodfit &Opinionibusfalfis, &

Prazconiis vanis dspravata. Nam &

quae à turba Medicorum, de Humore

J{adicali, & Calore Naturalt dici fo-

lent, funt feduftoria: & laudes im-

modicaä MedicinarumChymicarum, pri

mo inflantHominum fpes, deindedc-

ftituunt.

Atque de Morte, quaг fequitur ex

Suffocatione , Putrefaclione , & variis

Morbis , non inílituitur prefens Inquifi

tio ; pertinet enim ad Hiftoriam Medi-

cinalem : fed de ea tantum Marte , сшаг

fit per Têfolutionem , ас ¿ítrophiam fe-

nilem. Attamen de ultimo paflii Mortis,

atque de ipfa ExtinBione Yuœ , quae

tot modis, &exterius, &interius, fie

ri poteft, (qui tamen habent quaii A-

triolum commune, antequam ad Arti-

culum Mortis ventum fit ) inquirere; af

fine quiddam praîfenti Inqutfitioni efle

cenfemus : fed¡ illud poftremo loco po-

nemus.

Quod reparari poteft fenfim, atque

primo

7

primo Integro non deftrufto, idpoten-

tiaseternumeft, tanquam Ignis Vtfia-

lii. Cum igitur vidèrent Medici, & Phi-

/ofophi, ali prorfus Animalia, eorum-

que Corpora reparari , & refici ; neque

tamen id diu fieri , fed paulo poíí fe-

nefcere ea , & ad Internum propere

deduci ; Mortem quasfiverunt in aliquo,

quod proprie reparari nonpoffit; exi-

ÍHmantes Humorem aliqueni; Цаака-

lern, & Primigenium non reparari in

folidum, fed fieri jam ufque ablnfan-

tia Appofitionem quandam degene-

rem , non Reparationem juílam ; quae

fenfim cum ^tate depravetur , & de-

mum Praïwwdeducat ad Ннйшn. Haeç

cogitarunt imperite fatis , & Ieviter,

Omnia enim in Animali , fub Adole^

fcentia , & Juventute , reparantur i¡fc

tegre; quinetiamadtempus, Quanta

tate augentur , Qualitate meliorantur;

ut Materia Reparations quafi asterna

eile poflet , fi Modus Reparationis non

intercideret. Sed revera hoc fit, Ver-

gente setate , inaequalis a,dmodum fit

Reparatio ; aliaj partes reparantur fa

tis féliciter, alise œgre, & in pejus:

ut ab eo tempore , Corpora humana

fubire incipiant tormentum illud Me-

%entii, UtYrta in amplexu mvuuovm*

immoriantur , atque facile reparabil"*,

A4

s

propter aegre reparabilia copulata , de

ficient. Nam etiam port Declinatio-

oem, & decurfum setatis , Spiritus,

Sanguis, Caro, Adeps, facile reparan-

tur ; at quae ficciores , aut porofiore«

funt partes, Membrana, & Tunica o-

mnes, Ntrti, arteria, Vena, OJfa,

Cartilagines, etiam Vifcera pleraque»

denique Organica fere omnia, dimci-

hus reparanrar, & cum jaftura. Ilia?

autem ipfa; partes, cum ad illas alte

ras Reparabiles partes , a&u reparan-

das, omnino officium fuum рrжйаrе

debeant; affivitatefua, ac viribus im-

minutíE , funciones fuas amplius exe-

<jui non poflunt. Ex quo íit , ut paulo

poft , omnia ruero incipiant , & ipfa:'

Шаг partes , qua; in natura fua funt val-

de reparabiles , tamen deficientibus

Organis Reparadoras, nee ipfae fimi-

liter amplius commode reparentur, fed<

minuantur, & tandem deficiant. Cau-

fe autem Periodi eaeft; quod Spiritus,

inflar Flammae lenis , perpetuo praeda-

torius, & cum hoc confpirans Aér

externus, qui etiam corpora fugit, &

arefacit , tandem oflicinam Corporis,

& Machinas, & Organa perdat, & in-

habilia reddat ad Munus Reparatio

ns. Наг funt verae viae Mortis natura

lis bene 6c ddigenter animo volrendae.

Ete-

У

Etenim qui Naturas vias non noverit,

quomodo is illi occurrerepoffit, eam-

que vertere?

- /taque duplex debet eflê Inquifitio ,

altera de Confumptione , aut Vtprada-

tione corporis humani ; altera dc ejuf-

dem Цераrапоnе , aut XffiWone : eo

intuitu , ut altera , quantum fieri pof-

fit , inhibeatur, altera confortetur.

Atque pjior iflarum pertinet precipue

ad Spiritus , & Aërem externum , per

quos fit Deprardatio ; Secunda ad uni-

verfum proceflum Alimentationis , per

quem fit Reftitutio. Atque quoad pri-

mam luquifiüonü partem , quae eft de

Conftimpticne , omnino ilia cum Cor-

poribus lnanimatis , magna ex parte,

communis eft. Etenim quae Spiritus

innatus ( qui omnibus Tangibilibus ,

five vivis, five mortuis ineft) & Ae'r

ambiens, operatur fuper Inanimata,

eadem & tentat fuper Animata ; licet

fuperadditus Spiritus vitalis, iljasope-

rationes partim infringat, & compc-

fcat, partim potenter admodum inten-

dat, & augeat. Nam roanifeftiffimum

eft Inanimata complura, abfque Re-

paratione, ad tempus bene longnm

durare pofle: At Animata abfque Ali

mento , ¿kReparatione, fubito con-

cidunt,. & extinguuntur , ut & Ignis-

Aft - *»-

Itaque Inquifaio duplex efle debet;

primo contemplando Corpus huma

nuni, tanquam Inanimatum , &Inali-

mentatum; deinde tanquam Anima-

tum,&Alimentatum. Verum hxcpra*-

fati, ad Topica Inquifitiom jam per-

gamus.

«

To-

ri

Tópica particulada,

Sive,

ARTICULI INQUISITIONIS

de fita & tJMorte.

i.

E N<?wлDurabilis, & minus Da.

rabilis , in Corporibut Inanimate,

atque yíniи/tnVegetabilibus, w?

qwfiиonem habet o ; non copwfam ,

mit legiиmaw, fedftrtttim , <¿, per Capta, s¿,

tanquain mtranjuu.

i. De Deficcatione, Arefaftione,ö, Con-

fumptioneCeôr*wInaniniatorum, <¿, Ve-

gersbilmm ; & de Modis , & Proccllu per

quos fiunt -, atque mfuper de Deficcationis,

Arcfa&ionis, & ConíümptionisPinhibítiow

ne, c£, Retatdatione , Corporumque m fun

ftatu Conkivaúone ¡ atque rurfut de Corpo.

rum , pcclquam fewei arefitri cceperint , In-

teneratione, ef Emollitione, & Rcvisefcen,-

tia , diligentim inquiruo.

Neque tamen He his ipíis, perfefta, aut

aecurata facienda cillnquifitio , cum ex pro

prio Titulo Durabilis haec depiomi debeant ,

A 6 cumq,*e

IS Historia Vit*

cufflque non fint in Inquifitione praefcnti

principalis, fed lumen tantummodo prse-

beant ad Prolongationen!, & Inftaurationem

vitae, in Animdibut-. la quibusipfis, (ut

jam di&um eft ) eadem fere ufu veniunt,

fed fuo modo. Ab Inquifitione autetn circa

Inanimate, & Vegetabdia , tranfeatlnquifi,

tio ad Animalut praeter Hominem.

}. De Animalium Longaevitate & Brevita-

tevitae, cum circumftantiis debttis , quitad

hujufmoái JEvitaets ziideantur facere , in

quirito.

4. Quoniam vero duplex eB Duratio Cor.

porum , altera in láentuate fimplici , aloerи

per Reparationen}; quarumprima in Inanima

te tantum obtinet , fecunda in Vegetabilibut ,

($, Animalibut , ($, perficiturper Alimenta,

tionem ¡ ideo de Alimentatione, ejufque vite ,

($• proceffu inquirito : neque id ipfum exa-

He (pertinetenim ¿¿Títulos Aífimilationis ,

Ó, Alimentationis ) fedutreliqua in tranfi-

*Ш, •

Ab Inquifitione circa Animaba atque A-

limentata, tranfear illa ad Hominem : cum

▼ero jam deventum fit ad Subjeírum Inqui»

lîtionis principale , debet efle in omnibus In-

quifitio magis exafta, & numeris fuis ab

soluta.

j. Di Longaevitate, & Brevitate vitae/n

Hominibus , Jecundum otates Mundi , Re

giones, &- Climata, & Loca Narivitatis-,

tít Habitationis , inquirito.

<. Di

etMorti*. i$

6. De Longaevitate , ó, Brevicate virx ir/

Homimbus/s£nn¿/wn Propagines, & Stirpes

fuat С tanquam effet bsreditaria ; ) atque e-

tiam fecundum Complexiones, ConlVitutio-

nes , $• Habitus Corporis, Staturas , nec-

non modos , ö, fpatia grandefcendi , atque

fecundum Membrorura laituras , ó, Com-

pages inquirito.

7. De Longaevitítc , &B1cY¡iatc virae in

Horainibus, ficundum Tempora Nativita-

tis , ita inquirito, ut Aftrologica<> Sche

mata cceii inprtfentia omittas; recipito tan-

tum Obfervationes (ft qutfint) pltbejas ,

Ó, manifeclat, ¿rVpartubus íeptimo, ofta-.

▼o, nono, ó* decimo Menfe ; etiamtio-

ftu , Interdiu , & quo Menfe Anni ?

8. DeLongoevitate, & Brevitate vita;n

Hominibus , fecundara Viftum , Dixtas ,

Regimen vieae , Exercitia , & fimilia , tu-

quirito ; Nam quateniu ad Aërem , in quo vi-

vunt, & morantur Homines, de eo , in

Anicalofuperiore de Locis Habitationis , in

quirí debere intelligimus.

9. DeLongaevitate, & Brevitate vitae/'n

Hominibus fecundum Studia , & Genera

Virae , & Affeftus Animce , & varia Accir

dentia, inquirtto.

10. De Medicinis, qu& putantw vitara

prolongare , fevrfum inquirito.

11. De Signis & Ptognofticis viu long&,^

(¿•brevit, nonillu qui Mortem denotara in

propincuo,. (Hemm ad Hiftoriara Med'«

Г4' Historia Vita

nalcm perunet ) fed de iis qu& etiam in Sanita

te apparent , & obfervantur , inquirito , fi

vefint Phyfiognomica , five alta.

Haítenus inflituta eft Inqmfirio de Lon-

gsvitate, & Brevиate vita , tanquain /ядr-

tificialis & in coníufo ; huic adjicere vifum

eft Inqutfitionem Artificialem , atque innuen-

tem ad Praxim , per Intenиenes. Ex gene

re funt tres. Diftributiones autem magis

Particulares Intentionum earum propone-

mus ; cum ad ipfam Inquiptiomm ventum e-

rit. Tres illae Intentior.es generales funt : Pro-

hibitio Confurr,pttenis ; Perfeclio Reparauonu ¿

Rеnovatio Veterationis.

ii. Deiisqu& Corpus/я Homine, ab A-

refaílione, & Confumptione confirvant ,

&eximunt; autfaltem Inclinationem aй??a/,

remorantur , f> differunt , inquirito.

1}. De iit qutpertinentaduniverfum Pro-

ceflum Alimentation! s , (unde fit Reparatio

Corpore Hominis ) ut fit proba, & minima

cumjaclura , inquirito.

14. Dem qu& purgant inveterata, r¿, repo-

nuntnova, quique etiam ca , qu&¡am are-

faiia& indurata funt, rurfus intenerant, &

bumeftant , inquirito.

Quoniam vero difficile eft , vias ad Mor

tem noffe , nifi ipfius Mortis Sedem , & Do-

miciltum, [ve\ Antrum potias) perlcruratus

fis, ficinveneris; de hoc facienda eft Inqui-

fitio; neque tamen de omni gt-nere Monis,

fed tamum de iis Morubm , ejus; inferunuu

per

etMöutis. 15

pet Privationem , 8¿ Indigentiam , non per

Violentiam; 111ae enim funt tantum, quxad

jltrophiam Senilem ipeftant.

1/. De Articulo Mortis, & de Atiiolis

Mortis, quitadШит autant, ab omniparte,

(fi modo idfiat per Indigentiam , á, non per

violentiam,) inquirito.

Poftremo, quoniam expedit none Chara

clerem Sc formam Sencííutis , quod ñet opri

me, fi differentia« omnes, in Statu Corpo

ris, Stfunclionibus , inter luventutem Sc Se-

neciutem diligemer collegeris ; ut ex iis per

iphere poffis , quid fit illud tandem, quod

in tot efreitus frondefcat ; etiam banc Inqui-

fiuonem ne omiuito.

De differentiis Status Corporis , Ф Facul-

tatum in Juventute , atque in Seneitute ; <¿,

fi quid fit ejufmodi , quod in Seneclute ma-

neat , neque minuatur , diligenter inquirito.

Natura Buralilú.

Hiftoria.

.yîd Arm. i.

I. Ту Л Etalla insantum t/vum durant, ut

1V1 tempm Durationis ipforum, Hemi.

nит obfervationem fiigiat. Etiam quando

filvuntur, per itatem m Rubiginemfilvuntur,

non per Perforationen ; Aurum autem per

neutrum.

г. Argentum viTum , licet humidum fit',

&fiuidum, atque per Ignem ficilefiat vela

тб Historia Vttä

tile ; tamen [quod novimut ) abfque Ignr,

per itatem fokm, nec confumиur, nec con-

trahit Rubigmem.

f. Lapides , prafertim durioret, e> eem-

plura alia ex Foflilibus, longifunt tvi ; idque

licet exponantur in Aërem , multo magis dum

condunturfub Terra : Auamen Nitrtim quod-

dam colligunt Lapides , quod Ulis eil ir.ftar

Rubiginu: Gemmae autem, & Cryftalbj

Metalh ipfa tvofuperant ; Auamen clarcre

fuo nonnihil, à longe Mate, тиШатиr.

4. Olfervatum eil, Lapides ex parte

Boreas , citim temporit edacitate confumi ,

quam Auftro expofitos; idque &- in Pyramidi

bm , & in ТетрГи, & ali'u JEdificiis manife

stumф : Ferrum contra, ad Auflrum ex-

pofitum citim Rubiginem contrahere , ad Se-,

prenuionem tardiui, tu in liacillts iliuferriis,

autCraubm, qu& ad Feneclrat apponuntut-,

liquet. Necmirum.eumin omntVatieùâione

(qualit eil Rubigo) Humiditas accelem Difl'o-

lutionem , in Aieùûionefïmplici, Siccitat.

j. In Vegetabilibus (loqnimur de avulfii

nec vegetantibui ) Stemmata Arborum du-

riorum , five trunci , atque ligna , & Ma

teriet ex ipfîi, perfacula nonnulla durant . Far.

tes autem Stemmatis varie fe habmt ; Sur.t

mim quidam Aibotesßßulofa, ut Sambucus ,

in quibut Pulpa in medio molliorfit , exteritu

duriui; at in Atboribus foliáis , qualu eS

Queráis, interim ( ¡¡nod Cot Aiboris vo

tant) durat magn.

Í. Fo-

et Mortis. 17

6. Folia Plantarura,ó, itotes, etiamCaa-

\cs,exigu&funt Durationis , fed falvuntur in

pulverem , fefeque incinerant r.ifi putrеfiant :

Radicesautemfunt magis durab¡les.

7. Ofla Animalium diu durant, ut 'vidert

eiîxn Oííaanis.fcilicet Repofitorti,OlViam De-

funElorum : Comus etiamvalde durant; nec-

Tton Dentes, fieut /a Ebore,<3, Dentibus Eqiii

Marini.

8. Pelles etiam,(¿, Corium valde durant,

ut cernereeïHn Pergamenis antiquorum Li

berum : quinetiam Papyrus , complurafácula

tolerat , licet Fcrgamenae durattone cedat.

9. Ignem paifa diu durant , ut Vitrum ,

Latere* ; etiam Cames , & iruíhis Ignem

paffi, diutius durant, quam crudi: neque ob id

tantum , quad hujufmodi Coclio arctat Ти-

tredinem ; fed etiam quod emifi Humore

aqueo, Humor oleolus dimitafe Juftineat.

10. Aqua omnium Liquorum ciиjfime for-

betur ab Aère, Oleum contra tardiuA еva

porat , ut cernere est', nonßlum in Liquori-

btи ipfis , verum снат in Mifiis : Etemm

Yapyrtu Aqua niadefacla , atque inde nonni-

h:l Diaphaneitatis nacla , paulo poil albtjeit ,

& Diaphaneitatemfuam dtppnit , exhalante

fcilicet Vapore Aqux; At contra, Раруus.

Oleo tincia, diu Diaphaneitatemfervat , mi

nime exhalante Oleo: rinde qui Chirographa.

/«¿«¿tTvw/sPapyrumOleatam Autographo im-

ponunt , atquc hac induftrta limas trahcrt

tentant.

11. Gum-

i8 Historia Vita

it. Gummi omnia vaide dut durant ; E-

tiam Cera , ej, Mcl.

iг. At ^.qualitas , <¿, Inaequalitas eo-

rum , qut Corporibus accidunt , non minus

quam res ip[a , ai Durationem , aus Diffclu-

tionem valent. Nam Ligna, Lapides, aha, vel

in Aqua , vel in Aëre perpetuo manentia ,

plus durant, quamfiquandoque alluantur ,

quandoque affentur. Atque L3pides eruti,

ö, in JEdifiais pcfiti, dinttus durant,fi eode?n

fitu,&adea[dcmCceliplageu ponantur, atii-

iin jacebant in M'mcr'u : id quod planus e-

tiam e loco motit , <¿, alio tranfplantatis , aç-

tidit.

Ohfettationes majores.

I. T OcoAJfumpti porntât, quodcertiC-

I yfimnm eft; Inefle omni Tangibili

Spiritum, five Corpus pneumaticum , Pambus

tangibilibus obteftum, & inclufum; Atquc

ex illo Spiritu initium capi omnis Diffolutionis

HConfumptionis; Itaque earundem Antido-

tum eft, Detentio Spiritut.

i. Spiritus detinetut duplici modo ; Aut

per Comprejfionem aruam , tanquam in Cae-

cere ; aut pet Detentionem tanquam fpon-

taneam : Atque ea Manfio etiam duplici ra-

tioneinvitatur; videlicet, fi Spiritm ipfc non

fit mobilis admodum , aut acer ; atque fi in-

fuper ab Aere ambiente minus follicitctut ad

exeundum. Itaque duo funt Durabilia ; Du

rum , & Oleojum. Durum conftringit Spi

ritum: Oleofum partim demulcet Spiruum,

partim

et Mortis. 19

partim hujufmoài eft, ut abAere minus íol-

licitctur -, AJir cnim Aqu& coniubftantialis ,

Flamma autera Oleo. Arque de Natura Du-

rabilis, Sc minus Durabilii in Inammatis, hstc

inquifita une.

Hifiorta.

1). НиЪх qui habentur ex Frigidioribui ,

яnnи& funt , & quotannis moriuntur , tam

Radtce , quam Caule : ut Ьзиисз, Porruiaca,

etiam Tnticum , <¿, í'rumenti опте genu* :

Sunt tarnen etiam exfrtgida , qui per tres, ant

quatuor Annos durant , ut Viola, Fragaria ,

Pimpinella, Primula veris, Acetofa; At Ho-

rago, & Bugloíía, cum videantur viv& tarn

fimiles, Morte differunt ; Borago enim annua,

Buglofla Annofuperftes.

14. AtHethxcalidiplurim& itatem, &

tmnos ferunt ; Hyrtopus, Thymus, Satureja,

MajoranaaUera.Melifla, Ablymhium, Çha-

moedrys, Salvia, &c. At Feniculum Caule

moritur, Radicerepullulat: Ocymum vero ,

ö, Majorana [quam vocant) fuavis, non tam

Airatis, quam Hyemisfunt impatientes ; (ata

enim in loco valde munito,& tepido,fuperfiites

funt: Ceete notants!, Schema [qualibutin

Hortit utuntur adornamentum) ex Нуflbpo,

quotannis bis tonfum, ufque ad quadragmta

Annos duraffe.

It. Frutices ó, Arbores humiltares, ad

fexagefimum Annum, alis. etiam duplo magis,

vivant. Vitisfexagenaria effepotesi, r^ferax

ul etiam inSeneclute. Rol'maiinus, fiel"'

20 Historia Vi тле

ter collocauti , etiam Sexagefimum Annum-

templet : At Acanthus , & Hedera и/sr* cen-

etfimum durant'. Sed Rubi JEtas non percipi-

tur , qutafieclendo caput in terram novas nan-

cifcitur Radiees , ut veterem à nova difiingue-

rt ham!facilefit.

1 6. Ex Arboribus grandioribm annofijfma.

fum Quercus, Hex, Omus, Uimus,Fagus,

Caftanea, Platanus, Ficus Ruminalis, Lo

tos , Qleafter , Olea, Palma , Moras : ex his

nonnullt ufque ad oclingentefimum Annum ¡"

etiam eatum minus vivaces ufquead ducin-

tefimumperveniunt.

17. At Arbores Odoratae , ©- Refinofae ,

materia fuafive Zigno , etiam tilu, quat di-

ttimm , magu durahiles ; &tate pauk minut

vivaces , CuprtíTus, Abias>Pinus, Buxus,

Juniperus ; At СеашьСоrроrи magnitudine

adjutut , etiamfupertoresfere tqu.it.

18. Fraxinus proventu alacru & vclox ,

JEtatem ad centefimum annum , aut nonnthil

ultraproducit;quod euam quand-quefacit Fe

rula, & Acer, & Sorbus: At Populus, ó, Ti

lia, ö* Salix, & (quam appellant ) Sycomo-

1us , ö* Juglans , ncn adeo vivaces funt.

19. Malus, Pyrus, Prunus, Malus Pu-

nica, Malus Medica, (¿, Cyuia , Mifpi-

lus, Comus , Cetafus, ad^tunquagefimum,

out Sexagefimum Annum pervenire pojfunt ;

prtfertim fia Mufco , nonnullas ipfarum vc-

fiiente , aliquando purgentur.

to, Cmeraltter Magnitude Corporis in.

Atbo-

ET MOR-TIS. £1

Atboribus , cum Diutwmitate ти/д , (eite

rn paribus ) nonniUl habet commune ; &fi-

tmliter durities Materia : quin &- Atbores

Glandifert , & Nucífera , Fruéïiferis (¿, Bac-

e/feru funt plerunque vivaciores : atque etiam

îricocibm , velFruiiu , vel Fouis , ferotinst

tjp tardim frondefcentes , atque tardías etiam

Folia deponentes, JEtate diuturniores funt :

quin & fyhieftres cultis ; &in eademjpecie ,

qu& acidrnn FruBum feruni , illu quA dul-

ctm. '

Oofert,ath major.

}. T> Encadmodumnotavit.<4ri/î'<i/e/«,dif-

J3 crimen intet Plantat , & Animelia ,

quoad Alimentationen] , & Renovationen!,

quod fcilicec Corpus Animalium fuis Clau-

frris circumfeptum maner, atque infuper poft-

c;uamad ûltam Magnitudimem peivenetit,

Alimento continuatut, & confervatur, fed

nihil novum exciefcic, praeter Capillos , 5c

Uugues, qua: pro Excrementas rubentur;

adeo ut neceíTe fit Suecos Animalium citius

veterafcere : At in Arboribus , quae novos

fubinde Ramos , novaVimina, novas fron

des, novos Fruitus immiuunt, evenit ut

Sc ipfle , qu.is diximus, paues norae fine,

nee JEutcm paiTae ; cura vero, quicquid vi-

ride fit , Sc adolefcens , fortius & alacrius

Alimentum ad fc trahat, quam quod ince-

perit deficcari ; evenit una 5c fímul , ut Trun-

cus ipfe, per quem hujufmodi Alimentum

tranfit ad Mmss, uberiore , &c ¡aetiore Ah

oicuto

22 Historia Vit^

ment0 in tranfitu irrigetur , perfundatur , &

iccreetur: Id quod eiiam iníígniter patee ex

hoc ( licet illud non annotaverit Ariftoteles,

quince eaipfa, quae jam diximus, tamper-

fpieuè explicavit ) quod in Sepibtu , Syhis esm

äuis, Arbaribu* tonfis, Amputatio Raroorum,

aut Surculorum , Caulemipfum, autTrun-

cum confortat , illumque eflkit longe diutur-

niorem.

Deficcaiio; Veficcationü prohibitio ;

SÜDeficcati Inteneratio.

Hiftoria.

jià Artic.Z.

i. TGnis, & Calot intenfut alia defucat ,

J. alia eclliquat ;

riwsauthicdurefcits&hïCUtCireliquefciti

Uno eodemque Igne.

Deficcat Tetram, & Lapides, & Lignum ,

'{§. Pannos, & Pelles , & qutcunque non

ftuunt : Colliquat Metalla , & Gummi ,&

Butyrum, & Sevum , & bujufmodi.

i. Auamen in illu ipfis qu& colliquat Ignis,

fivebementiorfuerit, eamfine deficcat; nam

e^MetalIa, ex ïopefortiore , emrßo Votetûi,

minuumur pondere (preter AurumJ & de-

veniunt magisfragilia ; л/^иeOleofa illa&

pinouia , ab Igneforriore de-veniunsfrixa, &

1ofta, &maguficca,& cruftata.

3. Aër, prteipue apertus, manifefto de-

fiecat , ntinquam colltquat ; -veluti cum -vim ,

(¿,faperficies Terrt , Imbribm madefeBt de-

ficcantur; Lmtealota, qutadAbem expo.

nunmr ,

et Mortis. 2g

nuntur , ficcantur ; Herbu, <¿,Folia, ^Flo

res, in umbraficcantur. At multo magis hoc

facti her, fiaut Solls radiisilluftretur, (mo

do non inducat Putredmem ) aut moveatur;

utftantibut Ventis, & in Areisperftatilibus.

-* 4. iEtas maxime, Jed tamen lentiftime,

deficcat, utfit in omnibus Corporibtu , qui Ve-

t tiftate [ modo non intercipiantur à Putredi-

ne ) arefiunt : JEtis atitem nihil eft per fe ,

(cumfit Menfuratantum Temporis ) fed"Ejfe-

cltit producitur à Spiritu Corporum innato,

qui Corporis Humorem exugit , & una cum

tpfo evolat; & ab Acre circumfufo , quimul-

tiplicat fe fuper Spiritus innatos , <¿, Suecos

Corporis, eofque deprtdatur.

\ . Frious omnium maxime proprie exiccat;

fiqutdem Dcficcatio non fit nifi per Contra-

fticmem ; quod eft opus proprium Frigoris.

§¡uoniam vero ncs Homines Calidum poten-

tiffimum habemus in lane : Friîdum autem

infirmum admodum ; nihil aliudfcilitet quam

Hyemis, autfortaffeGhcici,aut'Nivis, aut

Nim i ideo Deficcationes Frigoris funt im-

becill& , &facile dißolubiles : videmus tamen

deficcari Faciero Terr& ex Gelu, atque ex Ven-

tis Mattiis plus , quam ex Sole ; cum idem

Ventus , qui Humorem lambit, etiam Frious

incuttat.

6. Fumus Foci deficcat , и/¿nLaridis; &

Linguis Boûm , qu& in Caminis fujpendun-

tur; quinetiam Suffitus ex Olybano , aut Ligno

Aloes, &fimilibxs, deficcat Cerebrum, & Ca-

tarrhii medetur. 7- Sal ,

24 Historia Vit*

7. Su, mora paulo longiore, dsficcat, non

tantum in extmit , fed etiam in profundo ;

utfit jn Саrтbm , aut Pifcibtu faittis, qui per

dtutиrnam Salitionem , manifesto etiam in-

trinfeciu indurantur..

С1!. Gummi caltdiora applicala ad Cutem

eam deficçant , ö, corrugant ; quodfacium e-

tiam Aquae nonnullt conftringentes.

9. Spiritus Vint form , insantum dejiccat

inftar Ignis, ut t¿, Albumsn Ovi immijjutn

cmdefaciat, & Panem torreat.

10. Pulveres deficcant inftar Spongiaruw ,

fiigendo Humtdum ; utfitinVaUete, Atra-

mento injeclo , poft Scripuonem : EtiamLx-

"sor , c$, Unio Corporis ( qui non permiuit

Vaporem Humidi ingredi per poros ) per Acci

dent deficcat , quia ipfum Ae'ri expenit ; ut fit

inGemmis , & Speculis , & Laminis Enjium;

in qua (¡fliires , cerr.untur illa primo -vapore

jbdutta, ¡edpaulopoft cvanefcit tue vapor , ut

nubecula. Atque de Deficcatione htc inqui-

fitaflnt.

11. Granaría /я иfu fun1 hodie, ad parus

-Germaniae Orientales , in <lellis fubterre-

neis , in quibm Tiiticum, &altn Granacon-

fer-vantur,, fubftrato,, c* circuwptfito undi-

queftramme, ad nonnullam altitudmem, qued

HumiduatemCaitrnti arceat,&ferbeavQxa

induftria fer-vantur Grana etiam ad ticefi-

< mum, aut.tricejimpm Annum; nequefervau-

. tur tantum à Pulredine,fed(quod adprtfentem

In

e т M о в. т i s. 25

Inquifitionem pertinet) intaltViridiiate, ut

Fanibus conficiendit opиme fuffitiant ; i-

demque fuiffe in ufu in Cappadocia , (¿,

Tinada, ¿, nennulîk ¿ocis Hiipaniae , per.

hibetur.

u. Granaría , in Yafiigiu JEdium , cum

Teneftris ad Orienten) ó, Septemrionem

commode collocantur ; quinetiam confiituunt

quidam dut Solaria, Juperiиs, <¿, inferim;

Superites autemforaminatum eft , ut Grоnит

per Foramen [ tanquam Arena in Clepfydra)

continue dtfcendat , & fubmde palis, poft alt-

quot dies , reponatur ; ut Granum fit in con

tinuo Motu. Notandum autem eft , etiam hu-

jufmodi res, non tantum Putredinein cohí

bete -, verum etiam Vinditatem confervare ,

©, Deficcatwnem retardare ; Cu;us caufa eft

ea , quam etiam fuperiu* notavimus ; quoi

Eziolatio Humorit Aquei, qu& Motu, & Ven

to acceleratur , Humorem Oleofum in fuo effe

etnfervat ; qui alias in confortio Humoris A-

queifuiffet una evclaturus. Etiam in qmbuf-

dam Momfbus ubiAér eftpurtu, Cadaver*

ad plures dies manent , non multum defiore-

fcer.na.

13. Frud us, Wи.'t'Granata,Cytria, Ma

la, I'ira , & hujufmedi ; etiam & Flores, ut

Rofa, Lilium , m Vafis Ftciilibus bene obtu

ráis dtutitit fervantur ; neque tamen non of

ficu A et ambiens ab extimu , qui etiam per

Vasintqualitatesfuasdefert, & infinuat;ut

m Calore , & Frigore manifeftum eft : ,'**"

jB 3"'

2б Historia Vit*

que fi & Улfа diligenter obturentиr , atque

obturatafubTerram infuper constantиr , opti

mum erit ; neque minus utile eft , fi non fub

Ierra, fed fub Aquis condantur , modo fint

umbroft , ut Putei, & Cifterm in Domibut :

fed quifub Aquit conduntur , melius reponun-

tur in Vafis Vitreii , quam in Ficlilibus.

14. Generaliter quifubTem, & in Cel-

lis fubterrane'a , aut in profundo Aquarum

reponuntur , virorem fuum diutius tuentur,

quam quifitpra Terram.

ij. Tradunt in Confervatoriis Nivium

{five fint in montibus , in Foveu naturali

sta, five per Artem in Puteis adhocfaciis )

tbfervatum fuijje , quod aliquando Malum,

nut Caftanea, aut Nux , aut fimile quippiam

inciderit , qui poft plures Menfes liquefacla

nive , aut etiam intra Nivem ipfam , in

ventafunt recemia , & pulchra , acfipridie

ijfent decerpta.

16. Шjе apudRußico sfervantur in Race-

mis coopertu intra Farinam ; quod licet gu-

ftui em reddat minus gratat , tamen Humo-

rem ö, Viriditatem confervat ; etiam omnes

J-ruitus durions , nontantumin Farina , fed

in fcobe Lignorum, etiam inter Acervos Gra-

norum integrorum, diufervantur.

17. Invaluit Opinio , Corpora intra Li

quores fuifpeciei , tanquam Menftruayии,

tonfervari recentia ; ut Uvas in Vino, Olivas

¿я Oleo, &c.

1%. Servantur Mala Granata,^ Cotonea

úncla

Е т M о а. т i s. 27

thiiîapauhj'per in Aquam Matinam , aut ial-

fam , & paulo poft extraâa, $• in Aere ар tito

(modofuerit in umbra)ficcata.

¡9. In Vino, Oleo, aut Amurca fußjenfa

diufervantur ; multo magis m Melle, &- Spi-

tituvini; atque etiam omnium maxime (ut

quidam tradunt) in Argento Vivo.

го. Incruítatio etiam Fruftuum Cera, Pi

ce, Gypfo, Pafta, aut aliis oblinimentis , aut

capfulls, diutius eos viridis confervat.

гj. Mamfeftum eft Mufcas & Araneas,

& Formicas , & hujufmodi, cafu in Eleftro,

aut etiam Aiborura Gummis immerfas , &

fepuluu, nunquampoftea marcefcere ; licetfint

Corpora mollia, & tenera.

и. Mtxfervanturpenfiles; &ficdealiu

Fruftibus ; duplex eft enim ejus rei commodi

ty ; una, quod abfque ulla contufione , aut

compreffionefiat , qualis contra fit cum fuper

dura collocantur ; altera, quod Aër undequa-

que ipfas iqualiter ambit.

13. Notatum eft, tam Putrefadionera ,

quam Dcficcationem in Vegetabilibus, non

fimiliur , ex ommparte , incipere ¡ fedmaxi

me ex caparte, per quamfolebant, cumeffent

viva, aurahere Alimemum ; itaque jubent

aliqut Pedículos Malorum, aut Fruftuum,

Cera, aut Pice liquefacla, obducere.

14. fih Candctemm aut Lampadum ma

jora cititcs abfumunt Sevum,aut Oleum.quam

minora: Etiam Flamma ex Goffipio citiu*

quam ex Scirpo , aut Stramine, aut limine li

li t ¡nto i

г8 Historia Vita

gaeo ; a'tq¡ in Baculis Ceteorum , citiut r* Ju

nípero , aut Abiete, quamex Fraxino : Etiam

tmnis Flamma mota, & 'vento agitata, citiut

лbfumit, quam tranquilla ; itaque intra Cor

nu mmut cito , quam in alerto : Tradunt

queque, Lychna/nSepulchris admodum dm

durare.

ij. Alimenti etiam Natura, &prtparati*

non minus facit ad diuturnitatem Lychno-

rum, quam Natura Flamma : Nam Cera,

Sevo diutumior e/?s$,Sevum paulo madtdum,

Seioficciore; & Cera dura Cera molliore.

16. Arbores , fi quotannu circa Radices

*аrит Terram moverá, htevita durant ; fiper

Luftra aut Decennia-,duиiut;Etiam Germina,

& Surculos decerpere, facit adLong&vitatem ;

Item Stercorario aut Subftratio cretx &/¡mi

lium, aut multa Irrigatio, Feracitati con/erf ,

&tatemmmuit.AtquedeVto)\\b\i\one'Úí:C\c-

caticmis , & Coufumptionis , baс mquifita

fmt.Intencratio Deficcati (quires eft prtcipua)

Experimentante- pauca ; ideoque nonnutta

éjuiin Amrru! bnsfiunt, atqueetiamin Ho-

tnine, conmngemiti.

17. Vimiria Salicis quibus adl'gandat Ar

bores utuntur , in Aquainfufa, fiunt magn

fiexibilin; Similiter virârum Ferulx extre-

muitts in urceu cum Aqxa tmponuntur , ne

fiecefcanr; qxm ¿.Globuli lajorii, licet per

S,,:<uitem rtmas collegermt , pofiti in Aqua.

rurjui iui¡lentur , & confplidantur.

18. Ocreas

жт Mortis. 29

г5. Ocreae ex Corio vetuftate durt , <¿%

obfltuaett, , per tllmitionem Sеvi ad Ignem ,

tnolliuntur ; eиam lgnifîmplici admet& , non-

nihil: Veítcx , ($, Membrana,, poßquam

fuermt indurata , ab Aqua calefacla admixto

Se-vo , aut altquo Pingui, intenerantur ; те

ки* autem,ficiiampauluium confrtcentur.

19. Atbores veteres admedum , qui diu

ftetcrunt immota , fodiende , & aperiendo ter

ratn , circa Radices ipfamm , manifefto tan-

quamjuvenefcunt, novis & teneris Frondiliш

tmi/fis.

30. Boves Aratores veteres , &laboribtu

penitmexhaufit, inktaPafcua induiii, Car-

nibus vefituntur novis , & teneris , &juve-

МЛиa ut eиam ad GufiumCametn Juvenco-

ium rеferant.

- _ -|i. Di seta ftriBa confumens , & emau

eians, ex Guajaco, Pane bis cofto , &fimili-

1m (qualiadcurandumMoibam Galiicum,

ф mveteratos Catarrhos & Leueophle-

gmatiara utimur) Homines adfummam Mi.

с denn am deducit, confitmptis Succis corporU,

qui pofiquam eeeperint infiaurari, & refici,

manifefio cernuntur magis Iuveniles & Viri-

des ; quinetiam exifiimamus Morbo* enla

ciantes , poftea bene curatos, compluribut Vi-

tam prolongate.

ObfetVationes majores, -, . -

*- \Л Ь'5 modis Homines , mote Лте-

iVJ cluarum , in Tenebiis Notionuт

fuarura acute vident , adExperient¡ara,"n-

B } 4ua[n

go Historia Viti

quam lucem diumam , niftant, & coeca-

tiunt. Loquuntur de Elementari §^иaШяее

Siecitatis; & de Deficcantibus ; & denatu-

ralibus Periodis Corporum , per quas cor-

mmpuntur, 5c confumuntur ; fed interim ,

nee de Initiis , nee de Mediis , nee de Extre

mis Deficcationis, & Confumptionis , aliquid^

quodvaleat, obfervant.

г. Deficcatio $i Confumptio , in Proceda

fuo , tribus Aftionibusperficisur;atqueori-

ginem ducunt Aftiones iliae à Spirit/* innato

Corporum, ut diftum eft.

3. Prima Aftio eft, Auenuntio Humidi

inSpiritum; fecundaeft, Exitus, aut Evola-

tio Spiritus : tenia eft, Cor.traftio partium

Corporis craftlorum , ftatim port Spiritam

emiflum: Atque hoc ultimum eft ilia Defic-

tatio , & Induratio de qua prxcipue agimus:

priora duo confumunt tantum.

4. De Auenuatione , res manifefta eft ;

Spiritus enim , qui in omni Corpore Tan-

gibili includitur, fui non oblivifcitur; fed

quicquid nancifcitur in corpore ( in quo ob-

fidetur) quoddigererepoffir, & conficere,

& in fe venere; illud plane altcrat, & fubigit,

&exeofe multiplicat, & novum Spirisum

generat. Hoc ex probatione ea , inflar o-

mnium, evincitur; quod quae plurimum (ic-

camur, Pondere minuuntur, & deveniunt

CavaPorofa, ícabintusSonantia: certiffi-

rnnm autem eft , Spiritum rei praeinexiften-

tem, ad Pondus nihil conferre, fed illud

levare

et Mortis. 31

levare potius ; «go neceffe eft , ut Spiritu*

praeinexiftens , Humidum, &Saccum Cor

poris , quae antea ponderaverant , infever-

terir; quo fsfto pondus minuitur; aique

hare eft prima Aftio , fcilicct Auenuauo-

nis Humoris , & Conveifionis ejus in Spi-

ritum.

5. Secunda Aftio, quae eft "Exit*K , five

EvoIatio /piritas , res etiam manifeftiifima

eft. Etenim ilia Evolatio, cum fit confer-

tim, etiam /enfui patet; in vaponbus Afpe-

£hii, in Odoribus Olfacb;i ; verum fi fen-

fim fiat Evoktio , ut fit per jEtatem , turn

demum peragitur fine fenfu ; fed cadem res

eft : Quinetiam , ubi Corporis Compa-

ges , aut ita arfta eft , aut ita tenax , ut

Spiritm Fotos , Ss Meatus non inveniat>

pet quos exeat , tum veto etiam pattes i-

pfas crafliotes Corporis , in nixu fuo ex-

cundi , ante Ce agit , eafque ultra Corporis

fuperficiemextrudit; utfitinRubiginc Me-

tallorum , & in Carie omnium Pinguium.

Atque haec eft fecunda Aíiio ; fcilicet Exitm

& Evolationis Spiritus.

6. Tertia Afti0 paulo magis ob/cura,

fed aeque certa eft ; Ea eft Contractio Par

tium craífiorum poft Spiritum emifl'um ; aN

que primo videre eft Corpora poft Spiritum

emiflum manifefto arebri , & minorem lo

cum comp! erс ; ut fit in Nuclei, Nudum, qui

ficcati non implent teftam ¡ & in Trabibus,

& Palis Ligni , quae primo contiguae funt ad

* В 4 "*

?2 Historia Vita

invicem, ex Deficcatione autem hiant ; atqvie

exGIobulisluforüs, Scfimilibus, qui per

íicatatem timofi evadunt; cum Paues fe

contrahant , & сотгайа: песеЛГаnо fpatia

inter íerelinquant: Secundo patet ex Rugis

Corporumííccatorum; Nixusenim fe con

trahendi , tantum valet, ut Partes contra-;

hendo interim adducat, &fublevct; Qux

eniminextremitatibusconuahuntur, in Me

ans fublevantur ; atque hax cemere eft in

Papyns, & Membranis vetuftts , atque in

©ote Animaliumi atque in Extimis Cafei

»ollioris , quae omnia vetuítate corrugan-

tur: Atque tertio fe oftendit amplius hxc

Contraaio in Mis', qua à Calore non tantum

corrugamur, verum etiam complicantur, Se

infevertuntur, & quafi rotulantur ¡ ut cer

nere eft in Membranis, & Papyris, & loliis

sd ignem admotis. Etenim Contraclio per&-

tatem, cunuardiorfit, Rugas fere parity at

Comroclio per Ignem, quxreftinaeft, etiátn

Complicationes. Atinplurimis,ubi non da-

tur Оти£a//>; aut Complicatio-, fit fímplex

Сояtrа8ю,5с Angufiiatio, Sc Induration D*.

fiecatio , ut primo poíltum eft ; Quod íí eo- '

ufque invalefcat Evolatio Spiritus , Si Âb-

fnmptio Humidi, ut non relinquatur fatis

Corporis , ad fe uniendum , & contrahen-

dum , tum vero ceíTat Contrario ex neccífi-

tate, Se Corpus redditurputre, Sc nihil a-

liud, quam Pulvifculus cohauens, quilevi

»au diffipatur,& abit in Aé'rem;ut fit in Cor-

poribus

etMoktis. 33

potibus cunftis valdc abfumpiis ; & Papyro,

& linceo, adiiliin¡umcombuftis; &Cada-

veiibus imbalfamaris poft plura fácula. Ae-

que hxc eft tcrtia illa Aftio ; fcilicct Centra.

iiionis Partium ciaífiorum , poft Spiritum e-

iniflum.

7. Notandum eft Ignem , & Calorem ,

per Accidens tantum deficcare; proprium

caim eorum Opus eft , ut Spiritum & Humi-

daauenuem, &dj/arenr; /equimrauremex

Accidente, urpanesreliquae fecontrahant;

five ob Fugam Vacui tantum , live ob alium

Alotum iimul; de quo nunc non eftSermo.

8. Ceitum eft etiam PutrefaMionem , non

minus quam Arefañiontm , à Spiritn innato

originem ducere , fed longe alia via incede-

« ; nam in PutrefeMione, Spiritui non emie-

titur fimplicitct , fed ex parte detentus, mira

oomminifcimr ; atque etiam paиes craffio-

res. noaiamlocalиercontrahuntm, quart*

coëuut fiuguiae ad Homogeniam.

Longayiias , C? BreVaat Vita in jim~

malibus.

Hiftoria.

AdArtie. 3. Connexro.

DE Diutumitate , & Brevitate TitA in

AnimaUbut, tenuis ell Informado quae-

habcri poreft; Obfervatio negligens ; Tra

ditio fabulofa¡In Cicmibm Vita diegenei сок.

34 Historia Vita

rumpit; in Sylvcñribus Injuria Cceli inter-

cipic.

Neque quae Concomí tantia videri poflínt,

huic Informationi multum auxiliancur ( Moles

Corporis ¡ Tempus Geftationis in utero ; Nu-

merw Fœtus; Tempus grandefcendi ¿ alia:)

propterea quod complicata funt ifta, atque a-

lias conciurunc, alias disjunguntur.

i. Hominis ¿Evum aterorum Anima-

lium omnium fuperat [quantum Natratione

aliqua certa conftarepoteft) prater admodum

paucorum. Atque Concomitantia in eo,fatis <e-

qualiterfe haient;St3X\iia&Magmtùdogran

dis ; Geftatio in Utero novimefirit ; Fœtus ut

plurimum unicoi ; Pubes ad Annum decimum

quartum, Grandeícentia advigefimum.

г. Elephas , fide hauddubia , curriculum

humana Viu ordinarium tranfcendu : Gefta-

tio autem in utero decennalis , fabulofa ¡ Sien,

nalit , aut faltemfupra annuam , certa : At

Moles ingens,& Tempus grandefcendi u/que

adAnnum trtcefimum : Dcntes Robore firmif-

fimo: Neque etiam Obfervationem Homi-

numfugit , ^/WSanguis Elephanti omnium

fit frigidijfimus : sEtas autem ducentefimum

Annum nonnunqnam complevit.

3. Leones vivaces habitifunt , quodcom-

flures ex iisrepertifint edentuli; Signo nonni-

hil fallaci; cum illud fieri poffit ex Gravitate

Anhelitos.

4. Urius magnus Dormitor eft ; Animal

pigrum, & inert, neque tamen Vivacitatis

nota.

te т M о и. т i s. з£

votatum : lllud autim fignum brevis jEvi -

quod Geftatio ejm ,я utero fitfefiina edmo-

dum , vixadquadragintadies.

¡. Vulpi multa[ebene habere videntur ai

Longaevitatem ; optime tecla eft , Carnivora,

Ö, degit in Antrit , neque tamen Vivaritatis

notata : Ctrte tft Genera Canini,gKorfGeni*t

brevicrisrfivitt.

6. Camclus long&vuiefi; Animal mad-

lentum , & nervefum; ita ut quinquaginta

Annos ordinario, tentum quandoque certi

picat.

7. Equi vita mediocris , vix quadragefi.

mum Annum auingit, Ordinarium autem

curriculum, vigmti Annorum eft: Sedhane

Btevitatcm mxfortajfe Homini debet: Defunt

enimjam nоbйЩт Solis , qui in Pafciiis li-

beri , {§, Uи degebant. Auamencrefcit'Emms

ufque adfextum Annum , &generat in Sene.

ilute. Cefiat etiam in utero Equa aиaint ,

quamTœmina, & inGemeUisrariorefi. A-

fimisfimiIis/ere &vi ut Ецаа$; Mulus utroqtu

vivacior.

8. Cervorum vita celebratur vulgo ob

Ungitudinem ; neque tamen Narratione и¿'-

qua certa : Nefcio quid de Cervo Torquato ,

cooperta Torque ipfa pinguedine сamis , cir-

cumferunt. Eo miniu credibilis efi Longevity

m Cervo , quodquinto Annoperficitur; atqut

non multo pafi, Cornua [qu& annuatim deci-

¿unt, & renovantur) fucceduntmagu con

fundafronte, &mmu*ramofa.

В 6 ?Ca-

j6 Historia Vití

9 Canis irevis eft tvi, non externum

JEtas ultra Annum vicefimum; neque fipe

aumgit ad deàmum quartum : Animal ex

calid.Jfimis ; atque in&qualiter vivent ; cum,

tuplier¡mum, aut vehementtut moveat , aut

dormiat. Etiam Mulùparum efi, & novem Se-

pumanmgeftat in utero.

io. Вos quoque , pro Megnitudine <¿, Ro

bore, admodum brevis efi *vi , quafi /ex-

decim Annorum , Marefque Faeminis nonnihd

vtvacwres .- Aetamenunicumplerumque edit

Parsum, & geftat in utero circa fex Menfes.

Animal pigrum , & carno/um , (¿.faule pin-

guefcens , & Herbisfoltspaftum.

it. At Decennalts etat in Ovibus etiam

rara eft ; licetfit Animal medtocru Magnitu-

dinis , &optimeteclum; atque quoA mirum,

tum minimum in ¡Ни rереr'шцr Bilis, Capilli-

tiumhabent omnium crijpijjsmum ¡. neque e-

nim Pilus alicutus Animalii tam tortus eft ,

tptam Lana. Arietes ante tertium Annum

nongenerant, atque habilesfum ad gеneran-

ium, ufque adoclavnm; FceniclIx pariunt

quamdiu vivunt. Morbofum Ovis Animal ,

nес JfziausfuA curriculumfere implet.

iг. Caper etiamfinitlis eftAZvicum Ove,

тс dtfi>ar multum in ceteris ; licet fit Animal

tnagv agile , e¿, carnepaulofirmiore, eoque de

biterit effe vivacius; auamenfalaciut eft mul

te, eoque brevioris Alvi.

13. Sues adquindecim Annos quandoqu*

Itivimt-, etiam idviginti; çumquefint Carne,

inttp

eт Mortis. 37

inter Animaü.\ ими, humiihffima ¡ tamen

nihil 'sidstitr hoc profilers *Л Loûudinam

vat: De Apto *nt Sue Silveítn, \uUe,tika-,

Ъешr.

14. Felis Airas eft inter fextum Annum,

tjfdecimum, Agde Animal, ©• Spiritn acri ,

ея;;« Semen (ut refert iElianus ) ГоггаеПат,

иduri; ; ияЛ increbuit opinio ; QuoU felis

coneipit in Dolore, & parit cum Facilitate:,

voraxefiio Cibis, quos poinu dеglutit, quam

mandtt.

ц. Lep0tes, & Cum'culi vix adCeptem

Annosperveniunt ; Animaba Generativa, e-

tiam Superfcctxntia ; In hoc dtjparia , quod

Cuniculus/a¿ terra vivu , Lepus inaperto;

quodque Lepoiis Cames atrioresfint.

16. Aves mole Corporis, Quadtupedibus

longefont minores : Pupila enim res eft Aquila

aи* Cignus, f,r«Bovc,an*£cjua ; itemSuiir

ihioprt Eleptunto.

17. Aves optime seci& funt : Pluma enim.

tepore, &incubitupreffo adCorpu-s , & La-

nam, & Copiaitia excedit.

;í. Aves, cum plures pariant , eos fimul

in Alvo non geftant , fed Ova exdudunt per

vices : unde liberaliuí fufficit Aliroentum.

Fcetui.

19. Ksesparum, aus nihilAlimenta man-

dunt , ut integrumfipe reperiatur in gulis ipfa-

rum. Aetamenfrangunt Fruttuum Nuces,&

Nucleum excerpunt. ixifttmamur eurem #

CeMoßionisfortis, (¿p calids,.

10. Mo-

38 Historia Vita

10. Motut Aviura , dum volar» , mixuu

eft , inter Motum Artuum , & Geftationem ;

Saluberrimum Exercitationkgenus.

il. De Avium Generatione AriftoteJes be-

nenotavit, (fedmaleadalta Animalia tradu-

xit ) minus fcilicet conferre Semen Matis ad

Generationen ; fedAclivitatempotim indere ,

quam Materiam ; undeetiam Ovafcecunda,

çpfierilia, inplurimis non dignojeuntur:

iг. Aves quafi omnes , ad Magnitudinem

fuamjuftam perieniunt , primo Anno , aut

paulopoft: 'verumeft, quoadPlumat in nen-

nullis , quoad Roftrum m aliis , Annos nu-

merari; ad Magnitudinem autem Corporis,

minime.

13. Acpila pro longaeva habetur; Anni

non numerantur : "Etiam in Signum trahitur

Longaevitatis , quod Roftra renovet , unde

juvenefeat; ex quo illud , Aquüae Seneûus.

Aetamen resfortajfe ita fe habet ; ut Infiâma

ño Aquilae non mutet Rcftrum , fed contra ,

Mutatio Roftri inftauret A cjuilam : Poftquam

enim Roftrum , aduncitate ftia minium incre-

verit tpafeit Aquila cum dificultate.

14. Vultures etiam longaevi perhibentur ,

adeo ut vitamfere adcentefimum Annumpro-

ducant : bfcûsïquoque, at que adeo omnes Vc-

lucres Camivora- ö, Rapaces , diuturmotis

funtеwi. Ve Accipitre autem, quia vitam

degit degenerem , &fervilem, ex ufu huma-

no , minut certum fieri poßlt judicium , cir-

caperiodumejui Vit& naturalem : Auamen ex

Bome

etMoktis. 39

Domefiicis, deprehenfiu eft Accipiser, alt-

quando ad Annos triginta vixiffe ; ex Svlve-

fir¡but , adquadragmta.

if. Corvus tradt'tur effefimiliter Ion»scvus,

aliquando centenariut ; Carnivora Avis , nefe

admodumfrequent in Volatu ;fedmagis Seden

taria, &Carnibu¿ admodum atris. At Cor-

nix , atera [prtterquam Magnitudme, ©.

Voce ) ftmilis , paulo minus diu vivu , fedta

men habetur ex ñvacibus.

г6. Cjgnus , pro cerio , admodum Jongx-

vus invemtur, & centefimum Annum haud

rarofuperat - Avis uptime plumata, Ichthyo

phage , & perpetuo in Geftationc, idque in

Acjais Currentibus.

17. Anfer quoqueexlongaevh; licet Hcr-

ba , ö, id genus Pabulo nutriatur ; Maxime

autem Sylvestris ; adeo ut in Proveibium a-

pudGetmznosfit ; Magis fenexcjuam Anfer

Nivalis.

18. Ciconiae /ongajvae admodum effe debe-

rent, fi'verum effet , quod antiquum nota-

tumfuit;Eas Thcbas nunquam acceffiffe, quia

urbt i\ia\ftpius capta effet : Idficaviffent, aut

plufquam umus ftculi memoriam habebant,

aut Parentes pullosfuos Hiftoriatn edocebant :

verum omnia Fabeljis plena.

29. Namde Phœnice tantum accrevit Fa

bulae, utobruatur,fiqitain eare fuit veri

tas, lllud autem , quod Admtrationi erat ,

eum, magno aliarum Avium Comitatu , vo

lantcm femper vifum,. minus mirum; Cuт

hoc

40 Historia Vit*

hoc etiam in Ulula interdit* volante , am Pfit-

tac ü í Ca-vea em'ffo , ubique cernere detur.

30. Pfiuacus, рro ctrto, ujque ad Sexa-

ginta anxos, cognitus tft ъj'ьеге apud nos,

qui-t quos Jtij> a halmfjet , cutr, hue effet tranf-

vettus. Avis Cibt qurfi tn.r.igtni , atque e-.

tiam mandent Cilcs, atc¡ue mutans fubinde

Ttoftrum; /.¡'tera, &ferccula, Carniius a-

tris.

jr. Pavo aâViginti annes vivit; Oculos

mitcm Argus non recifit ante Trimatum: Tar

digrade Avis , Camibus iierocandidu.

31. Gallus gallmaceus, faUx , pugnax r

(£, brevis ¿Evt : Alacris admodum Ales &

Carntbut etiam albis.

33. Gallus kidicus , axiTurcicus (quem

vocant) gallinacei JEvиm patum fuperat :

Itacundus Ales , & Camibus valde albis.

34. Palumbes funt ex iii'vatioribui , ut

quinquagefimum Annum ahquando com-,

pleant : Aerius Ales ,& m alto &nidificans ,

(¿,fedens. Columba vero , ас Tuitures , vi

ta breves , ufque adAnnum oclavum.

35. At Phafiani, <¿, Perdices etiam deci-

mum fextimt Annum implere peffunt. Aves

numerofiFceuu ,. Camibus autem pauk ebfiu-

rioribus , quam VuWomtagenus.

36. Fertur de Merula, quod ft ex Avibu*

minoribm , maxime longaeva^ Frocax cert*

Avis , ©, vecalis.

3.7. Paffer nciatur effe Alvi brevijfimi ¡ Id

quod ad Salaeitatem referutr in Maribus : At

Cardue-

et Mortis. 41

Catduelis corpore hand major , deprchenfus eft

vivere ad Annos viginti.

38. De Struchiombns nihil certi haoemui,

qui dominutriuntur , adeo infœlices fuerunt ,

utnondeprehenfifint dm vivcre ; De Ave Ibt

confiat tantum quodfit longeva; Лjзa/ non nu

merantur.

$p. Pifcium vita magit incerta eft quam

Terreirriusn , quumfub Atjuis degentes minus

оbferventur : Nonrefptrant ex iffis plurimi;

undeSpums Vitsltsmagisconclufus efi\ Ita

que licet refrigeriumexcipiant per Branchiasr

haudtamen ¡ta continuafit Refrigerado,quam

per Anhelitum.

40, In Piquis cum degant , à Defíccatione

illa у & Depraedatione , qu& fit per Auren*

ttmbientem, immunes funt; îîeque tamen du-

bium eß , quin Acûa ambiens , tuque intrat

poros Corporis penetrans 5 & recepta , plut no-

teat ad Vitamquam A er.

4r. Sanguinis perbibentur effeminut tepi-

di; Suntque nonnulli ipforum voracijfimi , e-

tiam Speciei propri& : Caro autem ipforu»

moliioreft , quamTeueilúam, <¿, minus te-

nах. Attamen pinguefeunt majorem in mo-

dum, ut ex Baianis infinita extrahatur Quan

titat Olei.

41. Delphini traduntur vivere Annes circa

triginta ; capto Experimento in aliquibus à

Caudaprteifa , Grandefcunt autem ad Annes

decem.

4}. Mirtmeft, quod referunt de Pifcibuо,

quid

42 Historia Vit.«

quod JEtate , poft atmos nonnullos , plurimum

auenuantur Corpore, manente Cauda, <¿, Ca

pte, in Magnitudinepriore.

44. Deprehenf&funt aliquando, ójPiícinis

Caelàrianis, Muraenae vixijfe adAnnumfexa-

gefimum. Certe redditifunt longo ufu tamfa

miliares , ut CialTus Orator mam ex ill'u de-

fteverit.

45-. Lucius, ехШаЪт Aqm dulcís , Ion.

gijpme vivere reperitur ; adAnnum quando-

que quadragefimum ; Pifcis vorax, & Cami-

l/Hsficcioribus, &firmioribut.

46. At Carpi0, Abramus, Tinca, Anguil

la , & hujufinodi , nonputantur vivere ultra

Annos decem.

47. Salmones cito grandefcunt , brevi vi

vant ¡ §iuedetinmfaciuntlLt\Kx; AtVnc*

tarde trefcit, & vivit diutitu.

48. Vafta ilia moles Balamarum, ($,Orca-

tum , quamdiu Spiritu regatar, nilcertihabe-

mus; Ñeque etiam de Phocis, aut Porcis Mari-

eis, ó, alris Pifcibus innumeris.

49. Crocodili perbibentur ejfe admodum

vivaces, atque grandefcendi Periodum itidem

habere infignem; adeo ut hosfolos ex Anima-

libus perpetuo, dum vivunt , grandefcere Opi

niofit. Animal eft Oviparum,vorax , &fr-

vum, & optime teclum contra Aquae. At de

reliquo Tenaceo genere nihil certi , quodad

Vitamipforum auinet, reperimsu.

Obfer-

et Mortis. 43

Obfefbationes majores.

NOrmam aliquara longruitati* , Sc Ъrе-

•vitatis vita in Ammalibm,msivi\it dif

ficile eft, propter Obfervationum negligen-

r/am, & Cauiarum Complicationem: Раиса

notabimus.

1 . Inveniuntur pluves ex Avtbut long&ve ,

quam ex §¡uadrupedibus ; ( ficut Aquila,

Vultur, Milvиs, Pelicanus, Corvm, Comix,

Cygnui , Anfer, Ciconia, Grus, Ibis, Pfie-

taciis , Palumbis, See.) licet intra Annum

pei/юаnшr, & minoris fint Molis. Tcgu-

mentum certe ipfarum Avium , contra In

temperies Cœli, optimum eñ: cumque in

Aère libero plerumque degant, fímiles funt

Habuatoribm Monitum puriorum , qui /ол-

g&vi funt. Etiam Motus ipfarum: qui (ut alibi

diíium eft ) mixius eft ex Geftaиone , atque

MotuArtuum, minus fatigat, aurconcutit,

& magis falubris eft: Ñeque in utero Matrum,

Compreífionem , aut Penuriam Alimenti pa-

tiuntur Initia Volatilium ; quia Ova per vices

excludunmr: Maxime vero omnium, ¡Hud

incaufaeflearbitramur; Quod fiant Aves,

magis ex Subftantia .Ш/rи^иатРa/те; un-

¿eSpintum nancifeuntur minus acrem, &

incenfum.

г. Ponipoffit, Animalia, qui creantur

magis ex Subftantia Matris, quam Patris ,

efle long&viora , quemadmodnm Aves , ut

diítum eft: Etiam , quae longiore tempore

geftantur in Alvo , plus habere ex Subftantia

tdetrie,

44 Historia Vi тл

Matris, minus è Semine Patru ; ас prom

ete diutumioris JLvi efl'e: adeo ut exifti-

memus etiam inter Homines, (quod in ali-

quibus notavimus ) eos qui flmiliores funt

Matribus , diutius vivere ; Necnon Liberos

Senum , qui ex Vxoribut Adolefcentulis progi-

gnuutur , modo rutrint Faires fan i , Ss non

morbidi.

j. Imtia Rerum , & injuriae, & auxilio

maxime fubjiciuntui: Itaque minorem Com-

prejßonem , & liberaliorem Alimentationen*

Faetus in Vtero,aá Long&vitatem multum con-

ferre par eft : Id fit, aut cum exeunt Fœtus pet

Vices, ut in Avibtu ; aut cum pariuntur umci,

ut in Antmalibus umparis.

. 4. At Tempus longius Geftationis in ute

ro, triplicuer facit ad ¿flBfWwiAnиn vita. Pri

mo , quod phis habet Fcetus ex Subftantia

Matris , ut diftum eft : Deinde , quod pro-

dit confirmation : Pottremo, quod Aëris vim

piaedatoriani tardius experitw. Quinetiam

denotar, Periodos ipfius Naturae per majores

fieri Circuios. Atque licet, St Boves, & Oves,.

qui in Pirеrе marient circiter fex Menfes bie-

Tiorisfint sïvi, tamen id ex aliis cauiis oe-

tem haber

j. Come/lores Graminis & Herbu fimplicis

brevis funt Лч\ ; longions autein Animalia

carntvora, aut etiam Seminum , Si Frucluum,

Ccmeflores, flcut Aves : Nam' etiam Cervi ,

qui longaevifunt , quail dimidium Pabuli (ut

Kulgo loquuntur ) fupra caput petunt ; Anfer

•titem,

хт Mortis. 45

autem , praeter Gramen , etiam aliquid 111-

venitex Aquu , quodjavet.

6. Integumentum Corporis ad Long&vita.

tem mul tum confcrre arbitramur : Aeru emm

Inaequalitates ( quae mitis mortis corpus la-

befaitant , & fubruunt ) propulfat , & Ion-

giusavcct; Id quod in Avibus praecipuè vi-

get; At quod Oves, licet bene tecbcñnr, pa-

rum vivant ; id Morbis , ( qui illud Animal

obfidentj atque íímpliciEíui Graminu , im-

putandum eft.

7. Sptrituum SeJes principalis proculdubio

eft in Capte; atque licet ad Animales Spiritus

tantum , hoc vulgo referatur , tamen illud

ipfuinad omnia pertinet: Neque illud du-

bium , quod Spiritus maxime Corpus lam-

bunt , &confumunt, adeoutaut major Co

pia ipforum, aut major Incen(io& Acrimo

nia, plurimum Vitamabbreviet: Irauueexi-

fliraainus magnam cauíám Long&vitatis in

Avibus effe , quod pro Mole Corporis Capita

habeant tam minuta.adeo ut etiam Homines,

qui valde magnum habent Cranium , minus

diu vivere exuhmemus.

8. Ceftationem (ut prius notavimtlî) o-

mne aliud genus Motus , ad Lonoitudinem

vitae fuperare arbitramur; Geftantur autem

Aves AquatiUs , atCygnm ¡ atque Aves o-

mnes in Volatu , fed cum Annum Motu Zub

inde contentiore; tíPifces, de quorum vita:

Longitudme parum ccrti iumus.

f. Quae longiore tempore pcrficiuntt«

4б Historia Vit*

( non loquendo de Grandefcentia fola , fed

de aliis Cradibus ad Maturitatem; ficut Homo

primo emiuit Dentes, deinde Pubem, deinde

Barbam , Sec. ) longxviora funt ; Indicac

en;m Periodos confia pet majores Circu

ios.

to. Antmaliamitiora longaeva non funt,

ut Ovis, Columba ; Bilis enim complurium

Fun&ionum in Corpore veluti Cos eft, Ss

Stimulus.

ii. jlnimalta, quorum Cames funt pau

lo atriores , longiorisfunt vitae, quam qui

Camibus funt candidis; Indicar enim Suc-

cum Corporis, magis firmum, & minus

diflïpabilem.

п. In omni Corruptibili , Quantitat ipfa

multum facit ad Confervationem Integri : Ee-

cnim Ignis magnus longiore tempore extin-

guitur; Aqu& Portio parva citius evaporat,

Truncas non ram ciro arefeit , quam Vimen ;

Itaque generaliter ( in Specicbus dico , non

in Individuis) quas Mole çrandiora funt Ant-

malia , pufûlisbmt long&viora; nifialiquaa-

liaCaufapotensRem impediat.

ALI

47

ALIMENTA.TIO

& Via Aümentandi.

Hiftoria.

Ad Artie. 4,

i. A Limenrum erga Alimenratum debet

M\. effe Natura inferiora , &fimplicioris

fubftantit: Pjamae ex Terra & Aqua nutriun.

tur; Animaliaex Piarais ¡ Homines exAni-

malibus: Sunt ©.Animalia Carnivora, at.

queHomo ipfe Plantas fumit in partem Ali-

menti; Homo vero, & Camivora Anisnalia,

ex Plan/is filis agrenutriuntur; poffunsfortaf-

fe ex Pruíiibus , &feminilus lgne cottis, mul

to и/и nutriri ; fedFoliis Plantarum, aut Her-

barum, minime ; ut Ordo Foliatanorum Ex

perimento comprobavit.

г. At nimia Proximitas , aut Confubftan-

tialitas Alimenti erga Alimenratum , nonfuc-

cedit: Etenim Animalia, аиa Herbis vefiun-

tur, Carnes nontangunt: Etiam ex Cami-

voris Animalibus , pauca Carnesproprit Spe

cie! faрiunt: Homines vero, qui Anthropo

phagifuerunt, ordinario tamen Humanis Car.

nibus non veßebantur ; fed aut ex Vltiene

in Inimicos , aut pravis Confuetudmibm

in illud defiderium lapfi funt : At Arvum ,

Grano ex ¿pfo proveniente, foclicitcrnonferi-

mr ; neque in Infitione , Surculm aut vir-

gultum,

48 HiSTOiia ViTiB

guita?» , in proprium Iruncum > immiui

filet. -

j. Que Alimentum melitu ей prtpara-

tum, &paulopropiu* accedit ad Sui/lantiam

Alimentan, eo (¿.Vhntxfiraciores /unt , ©,

Animalia Habita Çant pmguiora ; Neque mim

Virgultum aut Surculm , in Ttrram tmmif-

fiu, tam bene pafcitur , quamfi tdem immie-

tatur in Trancum , cum naturafita bene con-

/entientem, ubi invenn Alimentum digeilum,

& pmparatum : Neque etiam (ut tradunt)

Semen Серж , aut/¡milium , in Terram im-

miffum , tam magnam producit Plantam ,

quamfiSemen inaham Cepamindatur, In-

Jiuone quadam in Radicem, & Subterra

nea : §)uinetiam nuper inventum eft , Vir-

gnlta Aiborum SyWcfttium veluu Ulmi ,

Queráis, ftaxini, r^fimihum , in Trun-

cosinfita, longemajoraprc/erre Folia , quam

au&fine Irifitwne proveniunt : Etiam Homi

nes Carmbut crudis, non tam bene pafiun-

tur, quam lgnem paßt!.

4. Animalia per Os nutriunmr ; Plant*

per Radices; Fœtus Animaliuin /nUtetoper

Vmbiltcum ; Aves , ad parum temporit , ex

Vitellis O-vorum /uorum; quorum nonnulln

pars , etiam poftquam exclufifunt, in gulu ea-

ruminvenitur.

5. Omne Alimentum movet maxime a

Centro ad Ctrcumferentiam , five ab Intra ad

Extra; Auarmnnotandumeft , Atbores&

Plantas potiu* per Cortices, & Extima, quam

per

et Mortis. 49

per Medulla* , <jp Intima , nutriri : Etenimfi

circumtirca decorticat& fuerint , licet ad Spa.

с¡um parvum, non vivunt amplim : At que

Sanguis in Venid Animalium , nоn minus Саr-

nesfub гlüs fitas nutrit , quamCирrа Шаa.

6. In omni Alimentatione duplex eil A-

¡lio , Extrufio , & Aиraftio ; Quarum pri

ma à Punclione interiore , altera ab exterio-

re procedit.

7. Vegetabilia afjßmilant Mimenia (na

fimpltciter,abfque Excretione : Ftenim Gwa.

m\,&, Lachrymx potim Exuberantu, quam

Excretiones funt: Tuberes autem Morbi po-

titu:At Animalium Subftantia magisfmfimi-

lis eft perceptiva ; ¡taque cum Fafitdio con.

juncea eil , & Inutilia rejtcit , Vttlia aße-

milat.

&. Mirum eñ dt Pedkulis Pmftuum ;

quodomne Ahmenium , quod tantos auando-

queprodueu Fruéiui , per tam anguclaCoW\i.

la tranfire сорtur; Fruclus emm nunquam

Trunco mhtret abfque Pedtculo aliquo.

9. Notandum Semina Animalium Nutrí-

tionem non excipere , mfirecentra ; At Semi

na Plantarum manent alimentabilia ad Ion.

gum Tempus: Aetamen Virgulta non germi-

nant, mfi indantur recentia ; neque Radi

ces tpfslongiue vegetant, mfiJim Terra coo

pera.

.10. In Animalibus Gradus funt Nutri-

mentipro Aitate ; Fcecui in utero fajfîcit Sitc-

cusmaterntu; ANativitate Lac; poileaCi-

C bi.

5o Historia Vitл

hi, & Potut ; Atquefiib Seneftute crejfiont

fere Cibi , <¿,fapidiores placent.

[ Mandatum. ] Praecipue omnium ad In.

quifitioncm praefentem rack, diligenter, 8c

atiente indagate ; utnim non poffit fieri

Nutrition extra; aut faltem non pet Osî

Ccitè Balnea ex Lafte exhibentut in Mara-

i'mis , & Emaciationibus ; neque defunt etc

Medicis , qui exiftimant Alimentationen)

nonnullam fieri pofle per Clyfleria : omnino

huic rei incumbendum ; fi enim Nutritiv

fieri poffit ) aut per Extra, aut alias quam

per Stomachum , tum vero Debilitas Con-

coétionis, quae ingruit in Senibus , illisau-

xiliiscompenfari poffit, &tanquam in Inte

grum rcftitui.

LONGiVITAS

& Brevitas vitaг in Homine.

Historia.

'Ad Artie. 5. 6. 7. 8. 9. & 1 1.

1. A N1e Diluvium, pIura Centenaria An-

JTx.norum vixiffe Homines , reftrt facra

Scriptura: Nemo tamen Patrum millefimиm

Annum complevit. Ncque h&c Vits. Diutur-

nitoi, Gratiae aut Lineae Sanaae , aetribut

poffit; cumrecenfeantur,anteY)ûwii\iin, Pa-

trum Generationes undecim ; л/Filiorum A-

dami per Cain tantum Generationes оclо ; ue

Progenies Cain etiam Itmg&vhrvideri pojjir.

et Mortis. Kl

lfîa vero Longaevitas , immediate poß Diki

^ra.dimidiocorrustifedmVo^-nwiî.m

N03h qui ante natus erat , Majorum Aitatem

*quлvn; ©• Sem adfexcentefimum Annum

pervenn. Deindeposí tres Generariones à Di

foïio , Vita Hominum , ad quartam quafi

partem Aitat¡s primitivs, , reducla ecl¡ vide

licet, adannos circiter ducentos.

г. Abraham Annes Centum Septuagiwa

Quinque vixit; Vir Magnanimus, rff cui

cuncla cedebant profiere. Ifaac autemadan-

VtrCafíus , & Пи qmeüoris. At Jacob , paß

multas ¿Erumnas, & nитеrфт Sobolcm

Ы annum centefimum quadragefimum íepii'.

mumdurav»; V.rpatiens, & Un,s,&afiutus.

Uhwdautem, Virmilиaris.Annos centum

trigmtafeptemvixit. л Sarah , (cujus uni.

M ex Vœmmu Annt recenfentur , ) mûrtm ,#

Anno Aitatisfu& centefimovicefimo Septimo- '

Muher decora, & magnantma, optimaU¿

ter & Uxor, neque tamen mnus Übertate

quam ObfeqmoergaMaritum, clara. Tofeníí

ешт V^rprudent, &pol,t,cus, inAdoUfcen.

Ua фЦи* , pofiea ,n mлgna fcelicitate Alta

Um tranfigens, adAnnos centum & decem vi-

Xn. Lev, autem Trater ejus, natu major,

cntcfimum truefimum fipltmum Jm^

eomplevn ; V,r contumelia impatiens& Vindi

cates. Eandemqueferentatemauigit Films

Uvi; uemque Neposs/ш, Pater Aaronis,

f> Moils.

С s ». Mo-

fi HisïORia Vit*

- } . Mofes centum vigmti Annos vixit , Vir

ammofus & tamen micilfimus , lingua an

ient impeditus. Ipfe vero Moles , in Pfalmo

fm , Vitam Hominis pronuncia-vit annorum

tantum Septuaginta, &fi quis Kobuftiorfue-

rit , Ötbigmta effe ¡ qu& certe Menfura Vita ,

trfqtie ad kodiernит diem , maxima ex parte,

durat. Aaron autem Tribus Annis Senior ,

eodem , cum Fratre , Anno mortuui etf ; Vir

Lingua prompиor , Moribus facilior , (£, mi

nus conftant. At Phineas Aaroms Nepos ,

(ex Gr.1tiafortaffe extraordinaria , ) ad Tre-

centeftmum Annum vixiffe colligitur , fi mo

do Bellum Ifraëlitarum contra Tnbum Ben

jamin (inqua Expeditione Phineas confultus

eft ) eademferie Temporum geftumfit, qua res

m Hißoria narratur ; Vir erat omnium maxi-

weZelotes. Joshua aи^от, Vir Militara, &

Duxezregius, & perpetuo ftorens, ad Annum

Centefimum & Decimum vixit. Си, Caleb

fuit contempotaneus , & vtdetur fuiffe Ж-

quavus : Ehud autem Judex, etiam Cente-

narius adminimum fuiffe videtur, cum poü

devittos Moabitas , Ocloginta Annos , fub e-

jus RegimineTcua Sanfta quieviffet; Vir A-

cer , (§• ¡ntreptdtu, qui% pro Populofe quodam -

modo devoviffet.

4. Job pofi InftxuratiommFaelicitatisfut ,

Annos Centum & S^tadraginta vtxit , cum

ante Affltftiones (uat.eorum Annorumfuiffet ,

gui &kos habuerit /Etaus Virilit ; Vir Polui-

ctu ,

et Mortis.: 5J

cut , & Eloquent , & Euergetes , & Excm-

plum Patientiae. Eli Saccules vixit Annos

nonaginta oclo ; Vir Corpore obefw , Animo

placidus, & mdulgens in Suos. Elizaeus autem

Propheta , videtur mortuus effe Centenario,

major; cum reperiatur vixiffe pofi AflTuraptiP-

nem Eliae Annos fexaginta ; Tempore vero.

Aflumptionis , talis fuerit , ut Puerieumttn-

/juam Vetulum calvum fubfsnnavermt. VirK

vehement, & feverm, faauilerasviu, &

Comemptor Dtvitiarum. Lajas etiam Pio-

phera videturф centenarias ; nят Prophе

ti& Muiuи exereuiffe feptuaginta annos repe-

ritur ; Annu tum quo ccepifféi рrорbеШ.аге ,

tum, quo mortuus effet, incertis. Vir aJmi-

rabilis Eloquent!&, & Propheta euangelizans,

Vromtjfn Dei Teftamenti Novi (tanquam V"n

ter Mufta) fientes. .-,-., .. ...;.,

5. Tobias fenior , Amtes centum quin-

quaginta оclо ; jnniot centum viginti feptem

vixerunt. Virimifericordes , t¿, eke'mofynarii.

Vidtntиr etiam Tempore Captivit3tis , complu-

resexjudxis, qui e Babylone reverfifuiu j

long&vifuiffe ; cum utriufque Tempit , ( inter.

}ccio Annorum feptuagintajpatio, ) tücantur

meminiffe, & Dißaritatem ipfirum' deplo-

raffe. Pcfteà defiuxis St\çuk* сотрМнbиa ,

Tempore Servatoris, Sirneon mvenuw no-

nxgenarius: Vir Refytojus:, &Spei, & Ex-

peSiatwnis plenus. Et eodem tempore Anna

ProphetiiTa , ultra centenariam- vixiffe mar

nifefto deprehenditur -, cum feptem Anois eu-

С } Рм

54 Historia Vit*

ptifuiffet, Viáuaautem per Annos oftoginta

quatuor, quibus addendifunt Armi Virginita-

tit,&qui Prophetiam ejus de Servatore infe-

1uti funt. Muher Sancia, & Vitam degens in

Oratiombus , ó- lejuniis.

6. Longaevicates Hominum qui apud E-

thnicos Auftores inveniuntur, parum cert&

memoria funt ; tum propter tabulat, inquas

hujufmodi Narrationes proclives admodum

funt; tum propter Fallaciam in Calcuhtioni-

but Annorum. Certe de JEgypùis , nilmxgni

refertur , in his qu& extant , quoad Longae *i-

tatera ; cum Reges ipfirum , qui longijfime

regnarunt, quinquagefimum , aut quinqua-

gefimum quintum annum , non excefferint {

quodpro nihilo efb, cum etiam Temporibm mo

demи, hujufmodi Spuria nonnunquameom-

pleantur. Л* ArcadamReg'tDUS,№* longtjfi-

mifabuhfetribuuntur : Regio certe ilia Mon .

tana, <$. Pafioralis, & Viclu* incorrupt! ;

AuamencumfubViat, tanquam Deo Tu

telad , fuerit , videntur etiam omnia , qui ad

Zampertinent .fuiffe tanquam Panics, & Va

na, & ad Fabulas idonea.

7. NumaRomanorum Rex Ociogenarius

fuit ; Vir Pactficus , & Speculative, & Re

ligion! addiaus. M.Valerius Commis cen

tum annos implevit, interjcêiis, interprimum

& fextum Confulatum , Annis quadraginta

fex ; Vir Bello , & Animis forlijjtmut , Inge

nio civilis, & PopuUris, & Fortuna perpe

tuo ftorens.

8. So-

et Mortis. 55

8. Solon Aihemenfis, Leoiflator, <¿, Vntpt

ex Stptem, fupra Armes Ottogmta vixit ; Vir

Magnanimus , fed Pcpularis , & amans Pa

tru : item eruditus , nec non alienta a Valu-

ptatiíus, & Vita teneriore. Epimenides Cre-

tenfis Centum Quinquaginta Septem Annos

vixiffe tradiair ; mixta Res cum Perrente ,

guia quinquaginta feptem ipforum , fub An

tro cum delitwffe ferunt. At dimidio Stculí

pocl , Xenophanes Colophonius , Annos

centum & duos , aut etiam diutius vixit ; as-

pete qui viginti quinquе anuos nauu , Pa

trian reliquit , feptuagintafeptem totes annos

eilperegrinatus , ac poilearediit ; fed quam-

diи à reditu vixerit, non confiat : Vir non ma-

gis ltmeribus , quam Mente oberrans , utpete

chjua Kemen propter Opiniones , ¿Xenopha-

ne , in Xenomanem traduclum eft ; VasJi

proculdubio Conceptus , ó* nihil ßiirans niß

infinitum.

5>. Anacreon Poëta major Oclogenario

fuit ; Homo lafeivus , & voluptuarim , ©.

bibax. PindarusThebanus Oclogefimum An

num complevit ; Poeta fublimis , cum qua-

darn novitate Ingenii, & multtu in СиItu

Deorum. Sophocles Athenienfis fimilem

Altatem complevit ; Poeta grandiloqutu ,

totas inferibendo , & Familia negligent.

io. Aitaxerxes Perfarum Rex , Annos

nonaginta quatuor vixit \ Vir hebetior'u lnge

nii, neque Curarum magnarum pattens, a-

mans Gloria , fedOtiimagis. Modem tempore

С 4 Agefi

56 Historia Vi тл-

Ageíiïaus Rcx Spartanas Oclogmta quatuor

anuos implevit ; Vir moderatus , ut inter Re

ges Philoíbphus; fed nihilominiu Ambitio-

[us, ó,Bell<uor, <¿, tam Militia, qu.im Re

bus gerendtofirenuus.

it. GorgiasLeontinus Annos Centum t¿,

OBoiiixit ; Vir Rhetor , <¿, prudenti&fu& o-

fientator, & q:" Adolescentes Mercede accepta

ut inftitueret , multumPeregrinatorfuit, (jn

paulo ante Mortem , nihil fe habere quod Se.

neuntem incufarct, dixit. Protagoras Ab

sentes Nonaginta annos ziixit: Ifte fimiliter

Rhetor fuit , fed non tam Cyclopedia ufut ,

quam Civilis Res , (¿, infiruclwncm, adRcmp.

traclandam , docereprofeffus ; aetamen Cir-

cumcurfator Civitatum , ique ac Gorgias.

At liberates Athenienfis Nonagefimum Оclа-

vum Annum complevit , Rhetor item , fed

Vir valdemodeftu* , &, Lucem Forenfemfu-

gims, ataue domt tantum Scholam aperient.

Democtitus Abderites , ad Annos Centum

t¿, Novem Altatem produxu ; Magnus Phi

lofophus, & fiquis alius ex Graicis , vere

Phyficus; Regtonum complurium, & multo

magis Natura ipfius Perambulator ; Sedultu

quoque Experimentator , t¿> ( quod Ariftote-

les eiobjicit) Similitudirmm potim Seftator,

çaeraDifputatiormm Leges (ervans. Dioge-

nes Synopeus , ad Nonaginta Annos vtxit ;

Vir erga alios Liber , in fe Imperiofm ; Viibt

firdido, 0, Patientia gaudens. Zeno Cie-

cieus, Centenarim, dachas tantum demptit

Aunu,

et Mortis. $7

Antas , fuit ; Vir Animo excelfo , ©. °P*~

nionum Contemptor , magni itidem Actimi-

nis , ruque tamen molefti , fed quod atamos

magis сарeret , quam coriftringeret ; quale e-

tiampofteafuitin Seneca. Plato Aihenienfи

Annum OHogefimum primum implevit ; Vir

Magnanimui , fed tamen §ûietis ammtior,

Contemplations fublimit , {£• ImagJnatrvm ,

Moribtu urbantu , & elegant; aetamen-ma-

gis Placidm ; quam Hilaris; & Majeifaetm

quatidamprtfeferens. Tlieophraftus Esefius

Annum oclogefimum quintum comptevit ; Vir

dulcís Eloquh , dulas etiam Rerum •uarteta-

te ; quique ex fhilofiphia Suavia tontum de-

cerpferit , Molefta ¿, Amara non atrigertA

Camcades Cyreiweus multiipoftea Annis , ad

oHogefimum quintum JEtatis Annum/¡militer

pervenit ; Vir Elequenti& proftuentis , quique

grata , <¿r, amcena Cognitionu -vartetate , &

feipfum , Ó, alios deleclaret. At Cicetoms

Tempore Orbilius, non Philoíophus,ant Rhe

tor, yêrfGrammaticus, ad Centefimumfere

annum vixit; primo Miles, deinde Ludtma-

gifter ; Vir natura acerbm , & Lingua& Ca.

lamo , & verfut Diftipulos etiam Plagofut.

iг. Q^Fabius Maximus [exagimatribus

Annis Augurfuit ; unde confiat cum OUoge-

narto majorem occubutjfe; licet verumfit , in

Auguratu, Nobilitatsm magit /peSlari fole-

tam , quam sEcatcm : Vir prudent & Cun-

iiator , f^,inomnibutViet partibut Modera-

tut.&cum Comitate feverus. MafmilURe*

ç8 Historia Vit«

Numidarum Nonagefimum Annum fupera-

vit, &filiumgenuit, postoclogefimumqn'm-

tum ; Vir асer , 0, Fortuntfidens , e¿, luven

tute multa* rtrum vicijfitudinesexpertm , de-

curfuJEtatis conftantcr fcelix. At M. Por-

cius Cato, ultra Annum Nonagefimum vixit;

Virferret prope Corporis , <&Animi; Lingus.

acerbs, , & Simultates amans ; Idem Agricul

tura deditus , Sibique & Familu /иa Me-

dicus.

1}. Tereutia Ciceroni's Uxor, ad Annum

tentefimum tertiumvixit ; Malier multis л-

rиmnit confticlata , primo Exilio Mariti , de-

indeDiJfdio, &rurfus Calamitate ejm ex

trema; etiam Podagraftpituvexata. Luccja

Annum Centenarium haud parumfuptravit;

éum dicatur , Centum Annu totis , in Scenn

Штатngenspronunciaré ; PuelUfort affe pri

mopartesfufcipiens , poftremo Anus decrepit*.

At Galería Copi0la , Mimaetiam& Saltria,

pro Tirociniofuo producla ecl in Scenam , quo-

to Anno Mtatis incertum eft ; verum poft An

nes NonagintaNovemaheaproduBionc, rиr»

fus reduHaeftin Scenam . nonjampro Mima,

fed pro Miraculo in Dedicatione Theatri à

Pompejo Magno i Neaиs hicfinis, cumetiam

in Ludis Votivis pro Salute Díví Augufti, iie-

rum monftrata fit inScena.

14. Fuit & alia Mima, Mtatepauloinfe-

rior,Dignitatefublimior,qu& ad Nonagtfihuaa

Annum JEtatemfereproduxit; Livia Julia A u -

guita, Caefaris Augufti uxor, Tiberii Me/sr.

Ztenim

et Mortis- 59

Jttenimftïabula fuit Vita Augufti (Id quod i-

pfe volait , cum decumbens Amim precepiffef,

utpoftquam expirarit.fibi Plauditc exhibеrent)

ceete t¿, Livia optima Mxmzfuit ; qu& cum

Marito Obfequio, cum Filio Pote/late quadam,

& Prtdominantia tam bene congrueret. Mu

tter Comis , ö* tamen Matronalvs , Negotia.

ft, & Poteftati* tenax. .Л/JuniaC. Calfii V-

xor , M. Bruti Soror , etiam Nonagenaria

fuit ; cum poft Aciera Philippenfem fexaginta

quatuor Annos vixiffet , Mиlier Magnanima ,

Opibusfcelix, Calamita!e Mariti& Proximo*

rum , & longa Tiduitate moefta , fed tamen

Honorata.

4. Memorabais eft Annas Domini Se-

рtuagefimut Sextut, Tempore Imperatoris Ve-

fpafiani , quo reperiuntur Longaevitatis tan-

\uam Fafti ; Eo enim Anno perattm tft Cetr-

"us , [ Cenfus autem de Altatibus Auttorita-

tem , c3, Informationen habetfidiffmam ) ae-

que in ea parte Itaüae , qu&jacet inter A pen.

n;num e^Padum , invent/fient Homines, qui

Annum Centefimum &quarunt , ey, fiipera-

runt Centum & Vigmti quatuor; videlicet

Anncrum Centum, Homines quinquaginta

quxtuor ; Annorum centum & decem, Homi

nes quinquagintafeptem ; Annorum centum &

Vigtnti quinquе, Homines duo; Annorum

centum e§, triginta , Homines quatuor ; An.

norum centum & triginta quinque aut trigin

tafeptem , Homines item quatuor ; Anncrum

centum & quadraginta , Homines tres. Г**-

C 6. **

I

6o Historia Vit«

ter hos,fpeciatim Parma edidit §¡uinque, quo

rum 1res centum viginti Annos , Duo centum

triginta compleverunt ; Brucella Vnam, An-

norum centum viginti quinque ; Placentia V-

num Armerum centum triginta uniwi, Faven-

tia Vnam Mulierem , Annorum centum trigin

ta duorum, Oppidum quoddam (tunc diäum

VellejaciumJ in Collibus circa Placentiam,

decem.dedit ; quorum Sex Annum ¿Etatis cen-

tefimum decimum, Quatuor centefimumiitce-

fimum compleverunt ; Ariminum denique V-

num , centum (¿, quinquaginta Annorum ,

nomine M. Aponium.

[Monitum.] Nc res in longum proceder«,

viíüra eft, tam in illis, quos jam recenfuimus,

quam in his, quos mox recenfebimus , Nul

lum adducere Octogenario Minorem: Appo-

fuimus autem fingulis Charatterem, five Elo-

gium, verum Scpetbreve; at ejufmodi, quod

judicio noftro, nonnullam babear ad Long&-

-vitatem (quaeMoribus, & Fortuna non рэ-

xumregitur) telationem ;Sed duplieimodo;

Aut quod tales Longavi eile pk-runque fo-

leant, aut quod tales, licet minus apte difpo-

fiti, tamen Longaevi eile aliquando poflfmt.

16. Inter Imperatores Romanos, & Grat

eos, item Francos, & Germanos, u/que

adnoftram JEtatem, quinumerum propedu-

ccr.torum Principum compkrunt, quatuor tan-

tum in'venti funt otlogenarii ; qmbus addere

lueat Imperatores duos primos , Auguftum ,

0> Tiberium, quorum kicfeptuagefimum oiia-

vum,

vum , tile feptuagefîmum fextum Annum im-

plevit , (¿ъ ad oclogefimum forte pervertire V-

terque potuijfet , fiplacuißet L:vix , ót Cajo.

Auguítus (utdièlumeil) Annos vtxit fe.

ptuagintafex ; Vir moderatus Ingenio ; Idem ad

resperficiendas Vehement , citera Placidas $,

Serenus , Cibo <¿npotuSobritu , Venere intem-

perantior , per omnia Feeltx ; Quique Anno

JEt.itis tricefimo , gravem ($, periculofumpaf-

ftis efi Morbum , ая'ео ut Salus ejuspro defpe-

rata effet : quem Antonius Muía Medicus,

cum uteri Medici Calida Medicamenta , tan-

quam Morbo convenientia adhibuijfent , con

traria rauone Frigidis curavit ; (¡¡uodfortaffe

ci ad Diuturmtatem Viti profuit. Tiberius

duos amplius Annos vixit; Vir lentis maxillis,

( ut Auguftus ajebat ) Sermoneftilicet tardus,

fed validas ; Sanguinarius , Bibax , quique

Libidinem etiam in DUtam tranftulit; Atta

rnen Valetudinisfui Curatorprobus , ut quifo-

litt'.i ejfet dicere, Stultum effe, quipoft Triginta

Annortim Vitam, Medicum confuleret , aut

advocaret. Gordianus Senior, ocleginta An

nos vixit, & tamen violenta Morte periit ,

poftquam vix degnfiaffet Imperium ; Vir Ma-

gnanimus, & Splendidtu, Eritdtuu, & Poëta,

& confianti vita tenorc (ante ipfum olitum)

Foclix. Valerianus Imperator, Septuagintafex

Annos vixit, antequam à Sapote Rege Perfa-

rum captm ejfet; pcfi Ceptivitatem auetm fi-

ptem Anuos vixit, inier contumelia* ; etiam

violenta Morte prtrepstu ; Vir midiocris Ant

ба Historia Vit.«

mi, necftrenuus; Exifiimationetamenpaulo

eminenttor, &eveffut, Experimento miner.

Anaftafius cognomine Dicorus , OHoginta

Оclо Annos vixit; Homo animifedati,fed Hu-

milior.&Superßitiofus.&Timidus. Anicius

Juftinianus, Annas ocloginta tres vixit; Vir

Glorie appetens , Perfonapropriafocors , Ви

ситfuarum virtutefcelix , & Celebris ; Vxo-

riut, nequefuus , fed alioritm duclи circuma-

¿Jm. Helena Britanna Conftantini Magni

Mater, oclogenaria fuit ; Malier civilibtu Re-

bus minusfeimmifcens, necMariti, nec'Tilii

Imperio, fed tota Religioni dedita; Magnani

ma, &[emperfiorens. Theodora Imperatrix

(que Zoës foror sr*/,Monomach¡ uxoris,rpfa

autem poft obitum ejus foU regnavit ) Annos

fupra oBogmta vixit; Malier negotiofa, & Im

perio delátala, Fcelix admodum , & «* F«^-

chate Credula.

17. lam àSaecularibus, ad Principes Vï-

ros in Ecclefia Narratianem convertemus. S.

Joannes Apoftohis Scrvatoris, & Difcipulus

Amatus, nonaginta tres Annos vixit ; Vere A-

quilae Emblemate notanu , nihiljpirans ntfi

Hiv'mum , & tanquam Seraph inter Apofto-

\os,propter Fervorem Charit at'u. S. Lucas Eu-

angelifta oftoginta quatuor Annos comрlevit ;

Vir eloquent , & Peregrinatar , S. Pauli Cames

individuut , & Medicie*. SymeonCleophae,

Frater Domini d<£lи* , Epiicopus Hierofo-

lymitanus, Annes centum & 'viginti -vixit ,

ItcetlAinyiioprireptuifuerit ; VirAnimoftu,

& Cartr

et Mortis. 63

ej- Conflans & bonorum Opcrum fientes. Po-

tycatpus Açoftolorum Difcipu\us, Submen

us Epifcopus , videtur ad Centum annos&

amphus etatemproduxiffe ; licet Martyiiow-

terceptus ; Vir excelfiAnimi , & Heroics, ра-

tientu , <¿, Laboribus indefeßiss. Dionyfíus

Aveopagita , Paulo Aport0lo Contempora

neus , ai nonaginta Annos vixiffe videtur ;

Yolucris cceli appeliatus ,ob Theobgiamßbli-

mem; nequeminus TaRis , quam Meditat¡о-

nibus inpgnis. Aguija <¿, Prifciíla Pauli Apo-

ftoWprimoHofpites, deinde Coadjutores, ccn-

jugiofcelici & celelri , ad Centum ad mini-

mum Annes vixerur.t ; cumfub Xifto primo

faperfiitesfuerint ¡ Nobile Par , & ni omnem

Charitatem effufum ; аusbm inter maximas

confolationes ( quales prceuldubio primos tilos

Ecclefi& Tnndatoresfequebantur ,) etiamillud

ConjugalisConJortii tanquammagnus cnmu-

Uss acceJferat.S. Paulus Eremita, Annoscen-

tum& tredecim vixit; vixít auteminSpe-

1ч;: сa , Vi¿lis tamfimplici , & duro, ut eo

Vitam tolerare fирrа Humana, Vires videri

posffu ; in meditationibtu (¿.folilequiis tantum-

modo JEvum tranfigens; qui tamen non i¡\i

teraiиs, aut Idiota, fed eruditusfuit. S. An

tonius Ccenobitatum primus Inrtitutor , aut

(utaliivolunt) Reftitutor, ad centefimum

quint¡im Annumpervenit ¡ Vir devotas , &

contemplativa, <¿, tamen Civilibut Rebus

milis; ViUgenere auftero , & afpero ; attamen

ingloriofa quadam Solitudine degens , necfi"'

Impe-

64 Historia Vita

Imperio i cum ó, bAonachosfuosfubfehabuif-

fet , atque infuptr à compluribus, ©- Chriltia-

nis , ö, Philofophis , veluti Vivum aliquod

SimuUchrum , nonfine Adoratione qиadam ,

vifitatus effet. S. Athanafíus mortuuseft Oclo

genario Major ; Vir Invincibilis Confianti& ,

íam&femptr imperans , nес Fortunifuccum-

bens ¡ Idem erga Potentiores liber , erga Popu-

tumgratwfus , & accept us¡ exercitatus Con-

tentiambus , in iifque& Animofut , <¿, Solers.

S. Hieronymus, plurimorum cönfenfu , An

num nonagefimumfuperavit ; Vir Calamo po

tent , t¿, virilis Eloquentt& ; -Varie eruditus ,

& hinguis , & Scientiis ; Peregrinator item ,

atque Vite, verfus fenium aufterioris ; fed in

Vtta privata Spiritusgerens altos , & Utefui-

gens ex obfcuro.

18. AtPayx Romani numerantur Ducen-

ti §¡uadraginta Vnus ; Ex tanto Numero

Quinquе folummodo Oclogenarii , aut fupra

reperiuntur ; Primitivis autem compluribus ,

jufta AZtas Mauyrii Praerogativa anticipatn

efi. Joannes vicefimus tertius , Papa Roma

nus , nonagefimum Mtam Annum ccmplcvit;

Vir Ingenii inquieti , ö* No'visRebusfiudens,

& multa transfеrent , nonnulla in Melius ,

haud Раиса in Aliud; Magnus autem Opum ,

(§• Thefauri Accumulator. Gregorius dicius

Dnodccimus, crcatusVxyn wSchifmate , $•

quafilnzeticx , Nonagenarius obiit \ Deeo,

propter brevitatem Fapatus , nihil invenimu-i,

quodamotemos. Paulus Tertius, adoilogmin

& unum ,

et Mortis. 65

& unmn , Annos vixit ; Virfedati Animi , &

profundi Confilit , idem T>oclm , & Aftrolo.

cm , e£i Veletudinem impenfe regms ; mort

autemveteris Sacerdotis Eli,.Indulgent in [nos*

Pauíus Quartns oclogmta tres Annos vixit ;

Vir Natura afper ©, fevertu , altos gerens Spi

ritus , & Imperiofus , ingenio commouor ,

Sermone eloquens & expedиiu. Gregorius

Decimus tertius , fimilem Azlatem offoginta

tritim Annorum implevit; Vir plane Bonus ,

Animo & corporefanus , Politicm , Tempera-

tus , Euergetes & Elei'mofynarius.

19. Qu&fequenutr , Ordine promifcuo, Fi-

deimagis dubia , Obfer"vatione magisjejuna-,

erunt. Rex Arganthonius, quiregnavit Ga-

dibus in Hifpania , centum & triginta , aut

\ut alii volunt ) quadraginta Annos -vixit; ex

quibut oBogintaregna-uit : DeMoribm e;us,

($, Viugenere , & Tempore quo t>ixit, filetur.

Cyniras Cypriorum Rex , m ínfula illa tune

habita Beata , {§t Voluptaria , centum quin,

quaginta , autfexaginta Annos vixiffe perhi.

betur. Reges dWLatmi in Icalia, Pater <¿, Fi.

lim, alter oUingentos, alter fexcentos Annos

vixiffè traduntur; verum hoc narratur Л Phi-

lologis quibufdam, quibus& ipfis ( ceterafa

its credulis) Fides reifujpecla eft, imo damna-

ta. Arcadum Reges nonnuHos Trecentos An

nos vixiffe alii tradunt; Regione certi ad Vitam

longam fatis idonea ; Refortajfe Fabulis auna.

Narrant Dandonem quendam in lllyrico,

abfque Incommodit Seneclutis , Shtingentos

Ji Annos

66 Historia Vita

Annos vixiffe, Apud Hfios, JSiioMx videli

cet Parum , narrant univirfam Gentem ad-

modum long&vamfuiffe ¡ ut multi ex hu Du-

cenum Annorummventifint; Ínter eos Prtci-

ptmm quendam , nomine Litorium , -virum

Gioameae Staturae,^«s Trecentos Annus cumu-

laverat. ínTmoli Montis faftigio (Tem

pil antiquitus vocato) Hommes complûtes-,

centum quinquaginta Annos vixiffe tradttur.

Seílam Efixoruni apudJudoeos , ultra Cen

tum Annos eommuniter vixiffe tradunt : Se-

fta autem illafimplici admodum DUta uteba-

utr, ad Regulam Pythagone. Apollonius

Tyaneus Centum Annos excejpt , феclи [ut

in tanta Áltate) pulcher, Vir certe Mtrificut,

apud Ethnicos Divinus habitut , apudChti-

ftiaaosMagusj Viclu Pythagoricus, magnm

peregrinator , magna etiam Gloriaprent, &

tanquam pro Штте cubiu ¡ Aetamen fub

finem AZtatis , Accufathnes Ф Contumeltat

paffut , unde nihilominus incolumis quoquo

modo evafit. Auamen ne Longaevitas fua

Diaetae Pythagoricae folum tribuatur , fed е-

tiam e Genere fuo aliquid traxife videatur;

Avus ejus etiam Centum Trigmta Annos 'vi-

xit. Q. Metellum ultra centum Annos vixißs

certa res eft ¡ Atque, poft Confutaría Imperia,

feliciter adminiftrata, Pontificem Maximum,

jam Senem creatum ejfe , e¿, facra per viginti

duos Annes traciajfe ; neque Ore in Votit nun-

cupandis hifitante , neque in Sacrificiisfacien

do tremula Manu gereutem. Appium Ссе-

cum,

E T "M О R. T I S. 67

cum, Ânnofiflimumfuiffe confiat ; Armes non

numerant , quorum parteт majorem , t r/?-

gwew Luminibus orbatm effet, transept ; N<-

quepropterea mollitHt, Familiaт numerofam,

Clientelas quam plurimas , qumetiam Remp.

fortiffime rexit ; Extrema vero Msate Lecitca

in Senatum delaten , Pacem cum Pyrrho ve-

hementiffime dtjfuafit ; cujus Principium Ora-

tisr.is admodum memorabile , & invintibile

quoddam Robur , &, impetum Animiîrans ;

Magna, inquit, pacientia, patres conicripti,

Ccecirarem meam per plûtes jam Annos culi;

at nunc etiam rae Siudum quoque optave-

1im, cum vos tam deformia Confília agitare

audiam. M. Perpenna vixit Annos mnaginta

ocio-, omnibus, quos Confuí fmtentiam in

Senatu rogaverat , [hoceft, omnibus Senato-

t\hus fui Anm, ) [uperftesfuUi etiam omni

bus , quos paulo pofi Cenibt in Senatum lege-

rat.feptemtantumexceptis. Hiero Rex Sici

lia?, Temporibus Belli Punici fecundi , adcen.

tefimumfere annum vixit ; Vir & Regimine ,

& Moribusmoderauu; Numinum Cultor, (¿,

Amicitii Confervator religiofia ; Beneficus ,

& conßanter Fortunatus. Statilia ex nobili

Familia , Claudii tempore, vixit Annes nona-

ginta novem. Clodia Ofilii Filia Centum &

quindecim. Xenophilus , antiquus Philofo-

phut e Secta Pythagorae , centum &fex An

nos vixit , fana & vivida Seneclute, & ma

gna apud Vulgum Doclrin& fama. Infulani

Cotcyraei habebantur ohm Vivaces , fedhodte

' com-

)

68 Histori a Vita

ccmmuni alteram Sorte vivant. Hippo

crates Cous Medicin injignis , centum &

quatuor Annes vixit ; Artemque fuam tam

longa Vita comprobavit , & honeftavit ;

Vir cum Prudentia-. quadam doBus ; in Ex-

perientia , & Obfervatione multut ; non Ver.

ba , aut Methodes captans , fed Isiervos

tantum Scienti& feparans , (^ proponens.

Demonax Phibfophus, ( non folum Pro-

fefflone, fedMoribus) Tempere Adriani , ad

Centenarium fere Annum vixit; Vir magni

Animi , atque Ammi vicier , tdque tere

fine affeclatione , <¿, in maxime humanarum

rerum Contemptn, Civilis, & Vrbanus. Is.

cum Amiti de Sepultura ipfim , verba injice-

rent, Definite, inquit, de Sepultura curare ;

cadaver enim Tactor fepeliet ; atque tili ; Pla

cet ergo Avibus, aut Canibusexponi? Iff»

rurfus , Cum , inquit , vivus Hominibus

prodefle pro viribus contenderim , cjuae invi-

dia eft , fi mortuus etiam Animaiibus aliquid

prabeam? Populus India , Pandora appel-

laü , admodum Lengsvi ; etiam ufqueadAn.

nит Ducentefimum. Addunt remmagis mi-

ram; Scilicet cum Puerifere candido Capillo

fuerint, SeneBute ante Canitiem eos nigrefce-

refolitos: Id tamen ubique vulgare eft, ut Pue-

ris Capillitio candidiore , virili Mtate , Pili-

mutentur in obfeuritu. Etiam Seres Indorutn

Populus , cum Vino fue ex Palmis , Long&vi

habiti funt , ufque ad Annum Centefimum

Trtcefimum. Euphranor Grammaticus con

fenuit

et Mortis. 69

fentiit in Schola , ó, docebat Literat , ultra

Annum centefimum. Ovirlius Semor, Роёсjе

Pater , Nonagmta Annos vtxit ; Dt-verfut à

Moribecs filti , Hipote qui Mufas contempfit, $.

Poeticen Filio dtjfuafit Afináis Pollio , Augu-

fti Familtaris , Centum annos fuperavit ; Vir

ingentis Luxus , Eloquens , Literarum cultor,

ettamen Vehemens, Superbus, Crudelis , ö*

tanquamfibi Natus. Invakit Opinio, de Se

neca , quodadmodum Annofiufuerit , ufque

ad Annum centefimum decimum quartum;

6¡uod verum efe nonpoteft , cum tantum ab-

fit, ut Senex decrepitud ad Netonis tirocinium

admotmfit , ut contra Rebus gerendu ftre-

nuefujfecerit ¡ quinetiampaulo ante , medio

tempore Claudii , exularit , ob adulierta ali-

quarum Principum Fatminarum ; quodin ta

lent JE-tatem non competи. Johannes deTem-

ponb\is,exomi;ibuipofterioribusS<iculis,Tra-

dttione quadam , & Opinione vulgari, ufque

ad Miracutum , velpouus ufque adFabulam

Longcvusperhibetur, Annorumfupra Trece»,

tos; Natione fuit Fiancus, tmlitavit atuem

fub Carolo Magno. Gartius Aretinus Pettar-

chx Proavus, adcentum .& quatuor Amos

pervenit , profiera femper uftu Valetudme, ae-

que in Extremu V.res ¡abantesfemtens potius

quam Morbum ; qu& vera eft Refolutio per Se

nium. Ex Venetis reperiuntur baud pauci

Long/tvi, ctiamGradu eminenuori ; Franci-

fcus Donarus DuX;Thomas Contarenus Pro

curator S. Marci ; Fiancifcus Mourras ""n

Pro-

70 Historia Vití

Procurator S. Marci ; Alii. At maxime me-

morabile eft illud de Corvato Veneto , qui

Corpore s fub initio , valetudinario, cœpitpri-

mum metiri Cibum & Potum, ad certum Pon

dus, in curam Sanitatis : Ea cura tranfiu ufa

in Diâtam , & ex Ts'uta in magnam Long&-

•vuatem , ufque ad Annum Centefimum , &

ultra, integris Senfibus , & conftanti Valetu-

dine. Guilielmns Poflellus, noftra state, Gal-

lus , ad Centefimum & prope Vicefimum An

num vixit ; etiamfummitatibm Barbu in la

bro fuperiore nonnihil nigrefcentibui , neqиt

trorfm canis ; VirCapitemotut, ey, noninte-

grtomninoPhantafii; magnut Peregrinator,

& Mathematiem,& H/tretieaPravitatenon.

nihilajperfiu.

го. Apud nos in Anglia arbitrornon exi-

fiere VilluUm , paulopopulcfiorem , in qua non

repertatur aliquis Vir aut Mulier ex Oclogena-

riu ; Etiam ante patica Annos in Agro Here-

fordienfi, inter Luctos Florales, infiituta

erat Chorea ©- Saltatio ex Viru ocio , quorum

¿Etas fimul comptaatа, Oclmgentos Annos

complebat; cum quod Altern eorum ad Cen-

tenartum decjfet , Alteris aliquibtu fuper-

it. In Hofpitali Bethleem , aя Suburbia

Londini, quod in Sufientationem , & Cufio-

diam Phreneticoruminftitutum eft, inveniun-

tur, de tempore in tempui, multi ex Mente ся-

ptisfuiffe long&vi,

xi. ¿Etates, de qutbusfabuUntur, Nyra-

phaium ,

гт Mortis. 71

pVMtum , ó' Dwmonum Acieorom,^иs' Cor.

pore mortales effent , fed admodum longtvi ;

(id quod 0, Antiqua , & inter quofdam Re.

cenu Superfiitione , & Creduiitate , receptaт

eft;) pro Fabulis, ¿, Somniic babemm ; prt-

ftrtim cumfit Res , nec cum Philofopbia , nee

cum Religione bene confentiens. Atque de Hi-

fiotia Longaevitatis in Horaine , per Indivi

dua, out Individuis proxima , h&c inquifita

fint. lamad Obfirvationes per Capita tranfi-

bimui.

13. DicarCus Saeculorum, ^ Succeffio

Propaginis , nihil videntur omnino demere de

Diutumitate Vite ; quippe Curriculum Huma,

nt JEtatit vid/mu* , ufque à Tempore Mods

*d noftra , circa oliogefimum Annum ftetijfe ;

neque fenfim ö* pauUtim [ ut quit crederet )

declinare. Sunt ceete Tempora, in fingulu Re.

gionibui , quibm Hommes diutius , aut bre-

•viiss degunt. Diutiui plerunque , cum lem,

pora fuerint Herbara, & fimplicior'u Vt3us,

g£, Exercitationi Corporis mag« dedita; Bre-

<viiu, cum magi* Civilia , <$, plus LuxurU &

Otii: Verum iftatranfiunt per Vices, Propago

ipfa nihilfecit. Neque dubium eft , quin idem

fiat in Animalibm ceteru , fiquidem nec Bo-

ves , nес Equi , aut Oves, & Similia , Mvo,

ultimUhü StcMs , minuuntur; ltaque Prx-

cit,itatio JEtatisfacla eft per Diluvium; ö,

fieri fortaffe poteft , per Similes Majores Cafa*,

(ut loquuntur ) 'veluti Inundationes partica-

Urti , Com^ft'omsperlongasSiccitates,^^

72 H.ISTORI a VlTiE

moues , & fimilia. Quineuam videtur , ft-

m/lii effe ratio in Maû.tudine Cotpoium,

five Statuta ; quinte ipfaper Succeffionempro-

pagmis defiuit , licet Virgil ms [communem o-

pmionem ¡ecutm ) divmaffet Pofteros futu

ros Prafentibtu minores: unde art de Cam-

pis Emathiis , <¿, Emonenlibus fubaran-

dis :

Grandiaque effolfis mitabitut Oflafe-

pulcfaris.

Etenim cumconftet , fuijfe quondam Homines

StamrisGiganteis, (quales&m Sicilia, <$,

alibi, in vetuftis Sepulchris,e$, Cavernis, pro

certо riperti Çunt , ) tamen jam per tria fere

Mt\lenaria Annorum , ad qu&producitur Me

moriafaиs certa, in iijdem Lock , nil iate con

tinuatur ; licet etiam lue res , per Mores , ö,

Confuetudines civiles , vices quafdam paиa-

tur , quemadmodum & illa altera. Atque

b&c magis notanda , quia infedit Animis Ho-

minumpemtm Opinio, quodfit perpetuus De*

fiexmper Mtatem , tum quoad Dmtumua-

tem Vit3c,snOT^лffWMagnitudinem^*Ro-

bur Corporis; Ommaquelabi&ruerem De-

teriиs.

X4- Regiombus Frigidioribusé* Hyper-

boreis , dtutius Homines vivuntplerunque ,

quam C3lidiotibus ; Quod neceße eft fieri ;

cum& Cutufit magis aftrtcla ; ¿, Succi Cor-

poru minus dtffpabiles ; & Spiritm tpfi minus

acres ad cenfumendum , 0, magis fabriles

adreparandum; & Aër ( uipote modtce calc-

fautes ,

,.t etMohtis. 75

/яclus ; à RadiUSolu) т'тиa Vrtdatorim ;

Atfub Linea Aquinoftiali , ubi Soi tranfit t

& duplexfit Hyems , <$• Mfiat , fitqut etiam

major Mqualitm inter Spatta Dicrum, & N,.

£}ium , (ficitera non tmpediant , ) etiam be

ne diu vivant ; ut in Peruvia , & Tapro-

bana.

- 15. Infalani mediterraneis ut plurimnm

funt Long&viores ; Nique enimtam diu vtvunt

in Ruflia, quam in Orcadibus; neque tarn

diu in Africa ejujdemParelleli, quam in Ca-

nariis , (¿, Terceris ; Japonenfes etiam Chi-

tiehfifcas ( licet bi LongêLvitatit appetentesfinc

t/fque ad Infaniam ) funt vivaciores ; necmi-

rum, cum Aura Maris , СЭ, in Regionibut

Frigidioribusfoveat , (¿p in Calidioribus re

frigera,

s6. LocaE-хсеМа potiut edunt Longrvos ,

quam Depreda; рrфrйт fi non fint Juoa

Álontiuin i fed Terrae Altae , quatenm ad Si-

tum eorum gеneraient : qualls fuit Arcadia

in Graecia , & sîtoliae Pars, ubi Long&vi

admodum fuerunt : At de Montibus ipfis ea-

demforet ratio , propter Aërem videlicet pu-

rkrem , & Umpidiorem , mfiboc labefaSa-

retur per accident ; interventu fcilicet Vapo-

rum ex Vallibut eo afcendentium , ©• ibi ac-

qmefcentium. Itaque in Montibus Nivalibus >

non reperitur altqua infignis Vits, Longitude :

non in Alpibus, non in Pyrenaeis, non in A-

pennino ; fedMedii Colles, autetiamVal-

les s dant Homines Long&viores } At in Moo-

D tune

74 HiSToaiA Vit<*

tium Jugis protends verfus .ALchiopiam , &

Aby (finos , ubi , propter Arenas fubjeclas ,

partim aut nihil incumbit in Montes Vaporis,

diutijjtme vivunt, etiam aihodiemum Diem;

Annum non raro Centefimum & Quinquage.

fimum implentes.

17. P aludes & Traftus earum , prtfertim

txporrecli in Piano , Nativispropitii , Adve

nu maligni , quoad Vin prorogationem , aut

decurtationem ; §¡uodque mirum videripojßt,

Paludes Aqua Saljaper vices inund*et,mmm

¡alubres , quam qua Aqua Dulci.

2,8. Regiones Particulares , qui notats.

finit Long&vos produxijfi , funt Arcadia , JS.-

tolia, India си Gingein, Brefília , Tapro-

bana , Britannia , Hybemia , cum Infulis

Orcadibus, c5, Hebridibus;и*Wife Ethio

pia , quod ab Aliquo ex Antiquis refertw ,

s.¡uodtong&vifuerint , Res vana eB.

1£ . Occulta eß res, Salubritas , prtfertim

ptrfeclior , A cris ; & potint Experimento ,

quam Difcurfu, (¿, Conjeclura, elicitur. Ca-

pipoffît Expeiimentum ex Vellere Lanae , per

txpoptionem in A'érem cum mora altqua Die-

rum , minus auclo Pondere : Aliud ex Frufto

Catnis 1 diutius manente non putrefaclo ¡ A-

Itud ex Vitro Calendan minori Jpatio reci

procante : De his, & Similibus , amplitu m-

quiratur.

jo. Aëris non tantam Bonitas , aut Pu

ntas, verum etiam sEqualitas quoad Lon-

¡kvitMm fotlautr: Colliura & Vallium

Vatic.

et Mortis. 7$

Varietas JJpetiui & Senfui grata, tenga-

vitati fujpeîia ; At Planities modice ficca,

nec tamen nimis fterilis , aut Arenofa , nie

prorfиs fine Arboribtu & Vmbra, Diutumi-

tatiVitimagis commoàa.

p }1. Inaqmlitas Aëris , [utjam ¡¡Шит

efî ) (nLoco Manfionis , mala ; -verum Mu-

tatio Aëris róPeregrinatione, poftquamqui*

aflueverit , bona: untie & magni Peregrina-

tores Long&vifuere : [¡militer etiam Long&vi,

qui in Tugunoiisiùis, eodemloco, perpetue

Vitam degerunt : Aër enim Aßuetut , minu*

eon[timit , at Alatatut magit aht , & reparat.

-5 i. Vt Seris, Q, Numerus Succcífionum,

adDiutumitatem, aut Brevitatem vite, nihil

esí (ut jam diximus,) ita Conditio immediata

Parentum, tam cxparteVitxis, quamM.zuis,

proculdubio muliumpoteft. Aliifiquidem ge-

nerantur ex Senibas ¡ Aliiex Adolefcenrulis ;

ylüi exVins JEtatejuííiore ¡ Ítem AliiaVa-

tribus, cum Sanißierint, &bencdfyofiti; A-

lii à Morbidis, ¿,Languidis; Item AliiaRe-

pietis , & Ebriis ; Alti pon Somnam & Ho-

1« matutims ; ítem Aliipoft longam Itnetmif-

ííonem Veneris; Aliipoft Venerein rерепмrщ

Ítem Aliiftagrante Amore Fatrum, (utfit pie-

rииq¡ in Spuriis) Altidefervejcente.utin Con-

jugrns diutumis. Eadem etiam ex parte Maetis

ffieâlamnr: §¡uibm addi debent,Cond\1io Ma-

teis , dumgeftat Vterum , quali fanitate,aual¡

iluta? Et Tempus Geíbtionis, addecimum

Alenfim, autctkrius? HitadNormammd"-

D 1 *****

уб Historia Vitje

cere , quatenut ad Long&vitatem diffitile efl ;

Atque eo difficilius, quodfortafle qui optima

qitis putaret , in contrarium cedent : Eteniin

Alacritas ilia in Generations, qua Liberos

Corpore robufios , & agiles producit, ad Lon

g&vitatem minus utilis erit, propter Acrimo- <

niara e$* Incenhonem Spitituum. Diximus

antea , Plus habere ex raacemo Sanguine) con-

ferre ad Long&vitatem ; Ftiam Mediocria/?-

mili ratione optima effe putamut , Amorem

petitu Conjugalem, quam Meretricium; Ho

ras Genetationis matutinas ; Statum Corporis

non nunis Alaciem , am Turgidum , & Si.

tnilia. lllud etiam bene obfervari debet , quod

Habitus Parentum robuftior , ipfis magk eft

propitim , quam Fatui , prscipue in Matre :

ltaquefatis imperite Plato exifiimavit Claudi

care virtutem Generationmn , quod Mulieres

fimilibus cumViris Exercitiis tam Animi,quam

Corpora , non utantur ; llludcontra Ce habet :

Diftantia enim Virtutis inter Marem , Ö, Fee-

minam, maxime utilis eft Faetui ; Atque Fce-

min/t teneriores magis Prtbitorufunt ad alen-

dum feetum , qued etiam in Nutricibtu tenet.

Ñequeenim Spartanae Mulieres , qu& ante An

num Ti'icefimum fecundum , ant {ut alii di-

fUtit) quintum , nubere non folebant (ideoque

Andromanae vocabantur) generofiorem, aut

long&viorem Sobolsm ediderunt , quam Roma

na, aut Athenienfes , aut Thebanae, apud

quas , Anni Duodecim , aut §¡uetuordecim

ШЫШ trofft, Atque fi in Spartanis aliquid

fuerit

ïtMortisi 77

fuerit EgregiumMmagis Vitlus Parfîmonu de-

bebatur, quam Nuptiis Mulierumferotinit, //.

lad vero Experientia docet , Effe quafdam Sût.

pes ad temptu long&vas, ut Long&vitat fit ,

quemadmodum Morbi , Res Hereditaria , n;

, aliquibtu periodis.

33. Candidiores Genis, Cute , <¿, CapiU

lis , тЫus -vivaces ; Subnigii , aut Rufi , ata

Lcmiginoñ magrj. Etiam Rubor nimiиs inJu?

venture, Longtvitaum minuspromietit, quam

Pallor. Cutis durior Long&vitatis fignum,

potios quam inoliior ; Tuque tamen hoc intcl-

Iigiturde Cute Spiffiori ( quam vocant Anfe-

1iuam ) qus. eft tanquam Spongiofa ; fed de Du-

rafimul,& Campacla ¡ Quin ¿, Frons majo-

ribut Rugis fulcatus » теltmfignum quam Ni.

tidtn,& Explicauu.

}4- EiliwGapite^wMsrst, &magisfeto-

fioftendunt vitamlongiorem quam Melles, ¿.

delicats; Crifpi vero eandem prtnunciam , fi

fintfimul¿fieri; contrafifint Molles, &$Un-

dentes. Itemfifit Crijpatio potim Denfit, quam

per largiores Cincinnos.

3;. Citius aut ferim Calveícere, Res eu

quafiindifferons ; cum Calvaftri plurimi lon-

gtvifuerint; Etiam cito Cancícere, [uteun-

que videatur Canicies prtcurfor ingmenik Se-

ncclutis ) Kexfallax eft ; cum haudpauci рra-

propere Canefcentes.diu poftea vixerint,Quin-

etiamprtmatura Canities, abfqueulla Calvi

tie , fignum eft LongAvitatis; Contra , fi con-

comitetur Calvities.

D } »«- pr-

78 Historia Vit*

3¿. Piloíuas Farttum Superiorum fignmn

Viu minus long& , atque Peclore hirfuti , ¿.

quafi jubati , minus Vivaces : at Inferiorum

Pilofítas , ut Femorum , Tibiarum , fignum

long& Viet.

37. Piocciitas Statutae ( nßfuerit enormis)

Compage commoda, &finc Gracilltate , pre-

fertim fi concomitetur Corporis Agilitas , fi-

gnum long& Vit& ; At contra. Homines breviorls

Statur& magis vivaces , fifuerint minus-Agi

les, rjpMotutardiores.

38. In Corporis Anologia ; §¡¡ui Corpore a-

liquanto breviores funt , Tibiи longioribm ,

leng&viores funt ,. quam qui Corpore magisde-

mtjfo, Ttbiis autembrevioribus : Item, quiln-

ferioribus Partibus largioresfunt, & Superio-

libus contractions, (Struclura Corporis, qua

fi furgente in Acutum) long&viores, quam

qui Humeros kit, deorfumfunt tanquamatte-

math

3J. Macies cum AíFe&ibus Sedatis , tran-

quillis , é> facilibu* ; Pinguior autem Habi

tus cum Cholera, vehementia, & pertinacia,

Siuturnitatem Viu fignificant : Obefitas au-

tem in Juveotute, breviorem Vitam prsmon-

ftrat, in Seneftiue , Resefi magis indtfferens.

40. Diu &finfimGrandckeic,fignum Vi

et longe ; fiad Staturam magnara, magnumfi-

gnum : fi ad minorem , fignum tamen ; At

contra velociter G randefee re ad Staturam

magnam , fignum malum eft ¡ fin ad Staturam

brevem , minus malum.

41. Car-

et Mortis. 79

41 . Cames F ¡imiores, e£, Cerрm Mufculo-

Jum , ó, Nervofum& Nates minwi tumentet,

(quantum Sedendo tantum fufficiant) <$. Ven&

paulo eminenttores , Long&vitatem dеnotant -,

contraria BrevitatemViet.

41. Caput, pro Analogía Corporis , m'mu-

tiut ; Collum mediocre , non oblongum , ant

gracile, aut tumidum, aut tarquam Humerii

impaclum: Nares patult , quacunque forma

Nafi: Os largitu: Auris cartilagínea, non Car*-

no/a ; Dentes robufti, (¿,conugui, nonexiles,

autrari , Long&visatemprtnunciant; EtmuU

tomagis,fi Dentes aliqui novi , provecliort

¿Etaetproveniant.

4}. Peftus latim , fed non elevatum , quin-

potius adducJim : Humetique aliquantulum

gibbi,& (ut loquuntur) Fomicati: Venter pla-

nus, nес prominent : Manus ¡argior , & Palma

minus Lineis exarata : Ves brevier, {$• rotun-

dier .Femora minsts carnofa ; Sura non cade»,

tes,fedfe altиufnfientantes,Signa Longevitat'u,

44. Oculi paulo grandiores , atque Iris i-

pforum cumquodam Virore ; Senfus omnes non

nim'u acuti : Pulfus luventute tardior,fub JE-

tatem vergentempaulo intitatioriDittnûo An.

helitusjWwr , & in plura Momenta; Àlvus

luventuteficcior, Vergente Mtate humidior ,

pgna etiam Long&vitatis. ' "t'V\ -^'

4;. DsTemporibusNativitatís, nihil ob-

fervatumeft, quoad Longtvitatem , memora-

tudignum, prater Aftrologica , qutinto-

picis rtlegavimus. Partus Oftimeftris, non

P 4 folum

8<з Нптояи VíTje

fclampro non Vivaei , verum etiam pro non Vi-

Uli habetur. EtiamVattus Hyemales haben-

turpro Long&vioribut.

46. Vidtus five Diaeta Pythagorica, aus

Monafticä , fecundum Regulasftricliores , aut

adAmujfimsqualis, ( qualufuit illa Coma-

ri) videtur potenter facere ad Vtt& Longitudi-

rum. At contra ex iis , qui libere , <& commu

ai morevivunt, Cong&vicres reperti funt fe-

penumero Edaces e¿, Epulones , denique qui li-

heraliore Menfa ufifunt. Media Diaeta , qu&

habetur pro Temperata , laudatur , <¿. ad Sa

nitatem confers, Wvitam Longarvam parum

poteft: Etenim,Diita illa Srriilior,Spiritus pro-

gignitpaucos:, &lentos , undo minus confumit;

At s¿UPlenior „ Alimentumprtbet copiofum.,

undemagis reparut ; Media neutrum prtfîat ;

Vbienim Extrtmanocivafmt, Medium opti

mum-, verum ubi Extremajuvativa, Me-

diumnihiltfcre eft. Diana 4и;s» tili ítriitio-

ri ,. convenu etiam Vigilia, m Spirittu pauci,

multo Somno opprimantur ; Exercitatio item

modica , ne exolvantur ¡ Veneris Abírinentias

ne exhauriantur : At Diana: Vberiori convenit

contra Somnus largior , Exercitatio frequen-

tior, Ufas Vcaeiistempefiiviu. Balnea, «$»

Ungüenta ( qualia fuerunt in ufa ) Deliciis

potius, quam Vita producend&, , accommodâta

fuerunt ; Verum de hit omnibut, cum adlnqui-

íkioncm fecundum Intentiones ventum erit,

ACCftratiut dicemus. llludinterim Celfi Medi

ci , mnfolum Docli , verum itiam Prudentis,

non

ET Mortis; 8r

коn eontemnendum eft ¡ <^иt Vatietatem &

Altemationem Dixtaejubet , fei cum inclina

tion in Partem Benigniorem : Stilket , ut

quis Vigüiis quandoque fe a/fuefcat , alim

Somno indulgeat , fedSomnoftpim ; Itidcm,

interdum jejunet, interdum cpuletur , fed e-

VulctutyipiWi Interdum Animi Contemio-

nibus ftrenueincumbat, interdum Remiffio-

iii bus tuatur, fedRemi(Rombusfipt&i. Jllud

certe minime dubium eft, quinDixti benein-

ftituta, partes, adprclongandom Иtam, potio-

res tentat; neque conveni tmquam aliquim

vaide Long&vum; qui interrogatut de Vi<äa

fue , non objervajfet aliquid Peculiare ; Alita

lia. Equidem memini quendamSenem Cente

nario Majorem, qui productu eft Teftis , de an

tique quadam Prtfcriptione ; h cum,finito Te- -

ftimonio, à]\ià\cefamiliariterinterrogaretur, -

quid agent tam diu vixijfet ; rejpondit (priter

expeliatum , &еит Rißt Audientium) Edcn-

do, antequamefurirem, & Potando , ante-

quara fitiiem. Sed de his, (utdic?umts7)po-

fiea.

47- VstaJReIig/o/b, &infacris, videtur

ad Longrvitatemfacere; Sunt in hot Genere

Vtti , Oetum 3 Admiratio & Conumplatio re

tum divinarum ; Gaudia non Senfitaha ; Spes ^

nobiles ; Mettufalubru ; Mcerores dulcet; de-

nique Renovatienes continue, per Obftrvan-

tiat, Pasnitentrat , & Expiationes; qui omnia •

adDiutumitatem Vitipotenterfaciunt. Qui-

iutfl accеdat Diaeta illa Auftera ¡qu& МяЦаор

85 Historia Vita

Corpor'u induret , Spiritus humitiet, nilmirum

fi /equatur Long&vitat infignis; qualis fuit

Pauli Eremitae , Simeonis Stilitae , Anacho

rète: Columnaris, ö, eomplurtum altorum.

Monachorum ex Éreme , ó, Anachorc-

tatum.

4«. Huic proxima eft VitainLiteris , Phi-

lofophorum, Rhetorum, & Grammaiico-

1um ; Degitur hic queque in Ouo , & in ¡"

Cogitationibtet , qu& cumadNegotiaViUnibil

bertineant , non mordent, fed Varietate , ©,

impertmentia, deleitara ; Vrvunt etiam adar-

bitrmmfuum , in quibtu maxtmeptaceat, Ho

ras & Tempm terentes ¡ Atque in confortie

p¡trunque Adolefrentium , quod paulo Utiut

tfi. in Philofophiisлs«ew magnaeft Difire-

pantia , quoad Long&vitatem , ijiter Seftas.

%tenim Philofophiae , qu& nonnihil habent ex

Superfiitione , & Contemplatiombus [ubltmi-

Ъиa, optimt, иi Pythagorica, Plat0nica: Etiam

qu& Mundi Perambulationem , & Rerum Na-

turallumvarietatem compUclebantur, & Co-

gitationes habebant difiinttat, &aluut &

magnanima!, ( Л Infinito, & de Aftris, &

de Virtutibus Heroicis, & bujufmodi ) ad

Jjmgtvuaum boni; quakt fuemnt Demo-

Ciiti. Philolai, Xenophanis, Aftrologorum

<$,Sto)corum : Etiamqu& nihilhabebantSpe-

tulationu Profundioris , fedexSenfuCommu-

ui , ó, Opinionibus vulgatis , abfque Inquifi-

tione acriori , in omnem partem placide dijpu-

ubantrfimiüttr bom ¡ cuelesfuermt Camea

te,

ж т M о * т is; 8$

ais . ó* Academicorum ; item Rhetorum , -

öi Giammaticorum : At contra , Philofo-

phiae in Subtilitatum Molefiiisverfanus, r¿,

Pronunciativae , & fingula ad Principiorum

Trutinam examinantes , &torquentes , deni-

que Spinofiores , & Angufiiores , так ; qua-

les fuerunt , plerunque Peripatoticorum , <5t

Scholafticorum.

4?. Vita Rufficarra item adLongtvitatem

idonea; Frequent efifub Dio, & Aire Ubero ;

non Socors, fed in Mow, Dapibus plerun-

que Recentibus , & inemt'u, fine Cutis &in.

vidia.

jro. De Vita Militari , in Inventute, etiam

bonam habemm Opinionem ; Ceete complûtes

Bcllatores egregitlongtmifuerunt; Corvinas,

.Camillus, Xenophon, Agefilaus, {£• АШ tant

Prifci , quam Modtmi : Prodeft ceete bongt,

-vitati, fi à lwvemute, яА Mtatem Prove-

Яат , omnia crefiant in Benignius, ut lu-ven

tres /aboriofa , Dulcedinem quandam Senetluti

largiatur : Exifiimamus etiam Affcitas Mili

tares, ad Contenuonisfiudium, f3,jpemVic1o.

r/a, treffet, talent infundere Calore/n Sphki-

bus, qui Long&vitatiprefit.

в a me-

84 HUTOIIA-Vl Ti*

M E D I С I N M,

A D

V ' .

Longsevitatem;

MAuic. lo. Connexio.

MEdicina quae habetur , intuetur fere ran-

tum Confervationem Sanitatis & Cura-

tionem Morborum ; de us autem , quae ptoprie

fpecbnt ad Long&vitatem , parva eft Mentio,

& tanquam obiter. Proponemus tamen ea

Medicamentn , quae in hoc genere notanrur ,

Cordiaka fcilicet quae vocantur. Etenim

quae fumpta in Curationibus , Cor 8t ( quod

\erius eft) Spiritus muniunt, & roborant,

contra Venena & Morbos , tranflata cum Judi-

cio & Delectu in Diitam , etiam ad Vitam

producendam, aliqua ex paue, prodeíTepof-

fe, confentaneum eft. Id faciemus non pro-

tniícucea cumulantes, (ut morís eft) fedex-

cerpentes Optima.

I. Aurum triplici Forma exhibetur ; Aut

in Auro (quod appellant) Potabili; aut ia

Vino Extinftion's Auri ; aut in Auro in Sub-

flantia; qualiafunt, Aurum Foliatura, &

Lim.amta Auri. §¡uod и¿Aurum Potabile ae-

tinet, ccepitdariinMorbisdeJperaus, autgra-

-vioribut , pro egregio Cordiali , atque fucceßit

Hon contemnendo. Verum exifiimamm Spiritus

Salis, [er qtwsfitVißoliitio, Virtutem tllant,

qUA.

et Mortis. 85

eputreperitur , largiripotius , quam iffuto Att

ium ; Quod tamenfedulo celatur : Quodfia-

periri poffit Aurum abfque Aquis CorroÇtvis ,

aut per Corrofivof , (modo aifit Qualitat Ve

nenata) bene poftea ablusas , Rem non ¡mitt

lemfore arbitramur.

1. Margarita fumuntur aus in Pulvere lae

vigata , aus in Malagmate quodamßve £>if-

folutione , per Succum Limonum impenfe acer-

Lormn , & recenttum; atque dantur altquanda

in Confeóliombus Atornittas, aliquandoin

Liquore. Margarita procuUubio affraиatem

habet сит Concha , cui adhiret ; & pofft

cffefimilisfere Quaktatit cum Tcftis Cançio-

ium Fluviatilium.

j. Inter Gemmas Ctyftallinas halenturpr-o

Cordiaübui prtcipue dm; Smaragdus & Hya-

cinthus; qus. danturfub iifdem Forma , qtiibus

Margarita , excepto quod Diffolutionu earum

( quod fcimus ) nonfintinufit. Verum nobis

magUfujpec"l&fиnt Gemmae ill& Vitreae , ob A-

ßeritatem.

[Monitum.\,Dehis , quae memoravianus ,

quatenus & quomodo Juvamentuin pia>

beant, pofba dicctur. . ,

4. Lapis Bezoarprobat& esi Virtutis ; quod

Spiritus recrect , & lenem Sиdoremprovocet,

Comuautem Monocerotis , deExifiimatione

fuadecidit; ita tamen utgradum firvet , cum

Comu Cervi , & Oflfc de corde Cervi , & Е-

bore ó,fimilibut. } '. , -

¡, Ambra Glifia txoptimiseft,AdSpir*t,a

ùcniH*-

86 Historia Vit*

demulcendcs, &. confiriando!. Sequuntur No

mina tantum Simplicium , cum Vietufcs ipf*.

rumfat'ufim cogniu.

Calida.

Crocus.

Folium Indum,

Lignum Aloës.

Cortex Citri.

МеЫГа.

Ocyraum.

Caryophyllata.

Flores Arantíorum.

Rofmarinus.

Menta.

Bet0nica.

Carduus BenediAus.

Frígida.

Nitrum.

Rofa.

Viola.

Fragaria.

Fraga.

Succus Limonum dulcíum.

Succus Arantíorum dulcium.

Succus Pomorum Fragraniium.

Borago.

Buglofla.

Pimpinclla.

Sanralum.

et M" о к, T i st Sy

Santalum.

Gamphora.

[Monitum.] Cum de iis jam Setmo fit,

quae in Dktam transfcrri po/Tint; Aquti\\x

Ardentiores , atquc О&л Chymtca , (quae, ut

ait Quidam ex Nugatoribtcs , funt fub Planeta

Мarjи, Schabern Vim futiofam, &de(tuiíti-

vam ) quinetiam Aromata ipfa Acria & Mor-

dacia , rejicienda funt; & videndum, quo-

modo componi pollint Aqut , & Liquores ex

Praecedentibus , non Phlegmatic* ûïxStilUti-

cit, neque rur/ùs Ardentes ex- Spiritu vint,

fed magis Temperatae , &nihilominus vivae,

& Vaporem benignum (pirantes.

6. Htfitamus ¿e Frequenti Sanguinis Mit

fione ; tиrum ad Long&vitatem conferat , &

potiu, ineafumusOpimone, quod hocfaciat ,

fiinHabitumverfafuerit,&c&terafintaccom-

modata ; Etemm Suceuт Corporis Veterem îs-

mietit , & Novum inducit.

7. Arbitramur etiam Morbos quoßamsl-

maciantes, bene curatos, adLong&vitatempro.

deffe; Suecos enim Novosprtlient Veteribus con-

fumptû; atque(ut ait tile) Convalefcere eft

Juveneiccre ; Itaque inducendifimt tanquam

Morbi quidam Artificiales, idquodfitper Diae-

tas ftriaas , & Emaciantes , de quiltn poftea

dieemus.

JIM-

8& Historia Vit*

INTENTlGNESi-

Ad Aruc. 12. 13. & 14.

Connexio.

POftquam amaainquifitionem abfolveti- '

mus fecundum fubjeita, videlicet Cor-

forum Inanimatorum, Vegetabilium, Anima-

lium, Hominis; proprius accedemus, & /n-

quifitionem per /nrеn//оя« ordinabimus vetas

& ptoptias, ( ut omnino atbitramur) quaeque

finttanquam Semicx Viti Mortalis. Neque

enim in hac Parte quicquam, quod vaieat, ha-

£renusinquifitumeít: fed plane fuerunt Ho-

minum Contemplationes , quafi fimplices, Se

non proficientes. Nam cum audiamus ex una

pane Homines, de confortando Calore-ШШ-

rali, atque Humore Kaücali ; atque de CiVu ,

qui generant Sanguinem laudabtlem.quique

f«necTomdus)necrhlegmaticus¡ atque de

Refitillatione, & Uecreattone Spirituum , veiba

facientes ; exiñimamus fane, Homines non

raalos eile , qui hxc loquuntur : Sed nihil

horum potenter focitJid Einem. Cum vero

ex altera parte , audiamus Sermones intern

de Medicina ex Aura , ( quia fcilicet Atmtm

Corruptioni eft minime obnoxium.) & de

Cemrnis, ad recreandos Spiritus, propter Pro

prietares oceuhas, & Ciatorem fuum; Quod-

que, fipoffint detineri, & excipi mVanbu*.

ialfamn, & Quint& Effenti& Animaliиm , Su-

peibira.

et Mortis. 89

perbam faceiet Spcm Immortalttatis ; Quod-

que Cames Serpen/ит, & Cervorum , confen-

(a quodam valeant ad Renovationen! Vitae ,

quia Alter rautat Spolia, alter Cornua ; (rie-

bueraut autem Carnes Aquilarum , adjun

tete, quia AquiU mutac Roftrum;) Quod-

que quidam , cum Vnguentum (ub tetra de-

foflum reperiffet , eoque fe à Capite ad Pe

des uique unxiflet, (exceptis Planus Pedum )

ex hujuimodi Unflione trccentos Annos vi-

xiflét abfque morbo , (praeter Tumores Plan,

tarum Pedum;) Arque de Artefio, qui cum

Spiritum íuum labafcere fenfillet , Spiritum

jidolofcentis cujufdam Robufti ad fe traxiiTer,

eumque inde examinai!«; iêd ¡píe complu-

res Annos ex Alieno illo Spiritu vixilTet; Ec

de Horis Teertunatis , fecundum Schemata

Ccsli , in quibus Medieim. ad Vitam ptodu-

cendam > colligi, & componi debént ;. Atque

de SigiUii Planeíatum , per quae Viruues cce-

litus ad prolongationem vitae haurire , Side-.

duccre poliimus y & hujufmodiíe^/o/íy, Se

Superftisiofis ; prorfus miramut Homines ita

Mente captos , ut ¡is hujuimodi Res imponi

poífint. Denique, íubitHumani generis Mi-

íeratio, quodtam duro Fatoobíideatur,. in

ter Res inutiles, & ineptas. Noñrasautein

Intenciones, & Rem ¡pfampremere , &pro-

cul efle à Commentis vanis . & ctedulis, con-

fidimus ; & tales, ut Rebus, quae illis Intentio-

nihui fatisfeciar«, à Pofteris quam plurima,

Intentionibus auterrvipfis non niultum, addt

poíTe exiftimemus. SunC

со HisTOR i a Vit«

Sunt tamen Раиса, fedmagniprorfus-Mo-

menti , quotum Homines ptaemonitos efle

Tolumus.

Primo , nos in hac Sententia fumus , nt

exiftimemus Officia Viet , effe Vita ipfa potio-

tí. fraque íi quid íit ejufmodi , quod Inten-

tionibm noftris, magis exafte refpondeic

poffit, ita tamen ut Offitia,., & Мита ViU ,

omnino impediat; quicqnid hojus geneus

lit, rejicimus: LevcmfortaffealiquamMen-

tionem hujufmodi Rerum fàcimus , fed mi

nime illis infiftimus. Neque enim de vita ali-

qua. mSpeluncis, ubi Radii & Tempeftates-

coeli non penetre«, inílar AntriEpimemdit ;-

Aut de perpetuis Sabeis, ex Liquoribus рrж-

paraiis ; Aut de Superpellkm , & Cetatis «a

applicandis , ut Corpus perpetuo fit tanquam-

in Gapfula; Aut de PigmcntU Spiffis , more-

Barbarorum nennullorum ; Aut de Ordina-

time Vtttut & Dití& aecurata, quae folum hoc:

\ideaturagere, & nihil aliud curare , quam

m quis wat ; (qualisfuit Htrodici apud An-

tiquos , & Cornari Veneti noftro Sxculo, fed

majore cum Moderation;) Aut de hujuf-

modiPortentis, Faftidiis, Sclncommodis,

fermonem aliquem ferium, & diligentem

inftituimus} Sed & afferimus Remedia , &

Pracepta, ex quibus Officia viti non defe-

rantur , aut nimias excipiant Moras , & Mo

le(lias.

Secundo , ex altera patte, Hominibus de-

nunciamus , ut nugari definanr, nec «¡fu

ment

et Mortis. 91

ment tantum Opus , quantum eft Naturtpo-

tentem Curfum remorari, & retrovertere ,

pofle Hsuftu aliono Matutino , aut ufu ali-

cujus pretiofae Mediein& , ad Exitum perdu-

ci; fedut pro certo habeant , necefle effe ut

r huju(modi Opus fit plane Res opetoib , &

quae ex compluribusRemediis , at<jue eorura

inter íe Connexione id0nea, conftet; Ne-

que enim quiiquam ita ftupidus effe debet,

ut credat idquodnunquameft facbim, fieri,

pofle, niííper Modos criara nanquam ten

tates.

Tertio di/èrte profitemur , nonnulla ex iis,

quae proponemus , Experimento nobis non

eflè probata , ( neque enim hoc patitut no-

ftram Genus Vitae) fed tantum fumma (ut

atbitramur) Ratione , ex Principiis noftris,

St Praefuppofuis ■ (quotum alia infeiimus,

alia Mente fetvamus ) eñe derivata 5 & tan-

quara ex Rupe , aut Minera ipfius Natur& ,

excifa & effofla. Neque tamen Cutam omifi-

mu$, cara que providentem & fedulam, quin

(quandoquidem de Corpore Humano aga-

tur , quod , ut ait Scriptura , e/l fupra Vefti.

тешит) ea proponamus Remedia, quae

iînt tuta (altem , fi forte non fuerint ¿u-

¿luoiâ.

Quirto, illud Homines rite , &animad-

verterc, &diftinguere volumus; Noneadem

ièmper , quae ad Vitam Sanam, ad Vitam Lon-

gamconteиe. Sunt enim nonnulla.quae ad Spi-

ritтиn Alaeritatem, Sc Funclionum R'1"".'

8c Vf

92 Historia Vit«

&Vigorem, profunt, quaeumen de Summa

Vit& detrahunt. Sunt & alia, quae ad Frelon-

gationem VtU plurimum juvant, fed tamen

non funt abfque Periculo valetudmis ; nilî

pet Accommodata quaedam huic Rei occur-

tatuti de quibus tamen (proutRespoftular)

Camiones, & M0nita exhtbete non praetei-

miuemus.

Poftrcmo, vifum eft nobis varia Remedia,

lècundum fingulas Intentiones proponerc; De-

1еДит vero Remediorum, atqueOrdinemi-

pforum, in medio telinquere. Étenim ex ipfis»

qua Confiitutitmibm Corpcrum diveriîs, quae

Generibus KfW varus, quae JEtatibw tlngulis,.

maxime convenían:, queque alia poftalia fu-

menda fint , & quomodo Praxis univerfa ha-

tum rerumfitinftruenda, & tegenda , exaíte

peifcribete, & nimis longum foret, neque.

idoneum eflquodpublicetut.

Intentiones in Topicis propoíúimus tres: Vro-

hibitiontmConfumptionis; Perfeftionem Repa*

rationis; & Renovationen! Veterationis. Ve

rum , cum quae dicentur, nihil minus fint,

quam Verba , Intentiones illas ties ad decern.

Operationes deducemus.

i. Prima eít Operatio fuper Spiritus , ut

tevirefcant.

г. Secunda Operatio eft, fuper Exclufio-

ntm AUris.

}. Tertia Operatio eft, fuper Sanguine/n ,

&. Calerem Sangmficantem.

4. Quarta Operatio eft, fuper Suecos Cor-

P°™- j. Quin-

et Mortis. 95

5. Quinta Opciatio eft , íwpziVifcera, ad

Extrufionem Alimenti.

6. Sexta Operario eil , fuper Partes Exte-

riores, ad Attraclionem Alimenti.

7. Septima Operado eft, fuper Alimentum

ipfum , ad Infinuationem ejufdem.

8. Octava Opetatio eft, fuper Аclит ul

timum Affimilationis.

9. Nona Operario eft , fuper Inteneratio-

nет Partium , poilquam cœperint deficcari.

10. Decima Operario eft , fuper Expurga,

tionem Sueci veteris , & Subftitutionem Succi

novi. '^

Hamm OpesationumVtimx quatuor pertit

nent ad Intentionem primam ; Quatuor Pr0

ximae, ad Intentionem feeundam ; Duae ulti

mae , ad Intentionem Tertiam.

Cum veto haec Pars de tatentionibm , ad

Praxininnuat, fub Hiftori& Nomine, nonfo-

lum Experimenta , Sc Obfervationes , fed e-

tiam Confilia, Remedia, Caиfarum Explica

ciones, Aßumpta , & quxcunque hue fpe-

¿tant, immi.'ccbimus.

OPERAT IO

fuper Spiritus , utmaneant ju

veniles , & revirefeant.

1.

Historia.

1. OPiritus omnium , qu& in Corporefiunt ,

vJFabtiyâs/âeOpifices. Ы& Covfen-

fit , & ex infinitis Inftamiis ptuet.

ещ Historia Vit*

i. Si quis poffet efficere , ut in Corpore Scridi

rurfus indantur Spiritus, qualesfunt in luvene;

Rotam hanc Magnam , Rotas reliques Mino

res circumagcrt, & Naturas Curium retrogra-

dumfieripoffe , confentaneumeft.

3. In omni Confumptione , fiveper Ignem,

five per JEtatem , -^bs plus Spiritus Ret, five

Calor deprtdatur Humorem , eo brevior eft

DuratioRei. Id ubique occurrit , & patet.

4. Spiritus in tait Temperamentor& Gradu

ARivitatis ponendi funt, ut Suecos Corporis

(ut ait tlie) non bibant, & forbcant, fed

pytiffent.

¡. Duo funt Genera Flammarum ; una A-

cris & Impotens, que Tenuiora evelare fa

cii , in Duriora parum peteft ; ut Flamma еж

Stramine, vel Ramentis Ligni : MteraSor-

tis ó'Conftans, qu& etiam infurgit in Dura ,

&оbllinata, qualueft Lignorum grandiorum

¿pfimiltum.

6. Flamma Acüoks& tamen minus Ro-

buftae, Corpora deficcant , & reddunt effxta ,

©• exulla -, at Fortiores Corpora a1ieneront.,

r¿, ¡¿quant.

7. Euam ex Medicinis diífipantibus , non-

nulle in Tumoribm , tenuia tantum emiuunt,

ideoque indurant; nonnulUpotenter difeutiunt,

ideoque emolliunt.

8. Etiam inPurgantibus, ö• Abfiergenti-

bus, quidam magis Fluida raptim «portant;

qusdam mœgis Contumacia., & Vijçofa ira-

hunt.

9. s¡¡\.

et Mortis. 95

9. Spiritus tait Calore indиi , <¿, nrmari

debent , ut potius ament Dura , <¿. obfiinata

conveliere, & [ubruere^ quam Tenuia, ¿.

Praparata emitiere, & abortare: Eoemm

modofit Corput Viride,& Solidum.

10. Spiritus ira fubigendi , &componendi

funt, ut ñzntSubftantia denfi, non rari; Calore

pertinaces, non acres; Copia, quanta fufficit

ad Munia Vitae, non redundantes , aut tur-

gtdt ; Motu fedati, non fubfultorii , Si inae-

quales.

11. Super Spiritus plurimum operari, &

poßiVapotes, exSomno, & Ebrietate, & Paf-

fionibus Melancholias , & Letificantibui , &

RecreationeSpiiitüumper Odores in Deliquiu,

r> Languoribus, patet.

11. Spiritus quatuor modu cendenfantur.

Aut Fugando i Aut Refrigerando ; Aut

Demulcendo; Aut Sedando : Atqueprimum

de Condeniâtione/ii)- Fugam videndum.

1}. §¡uidquid fugat undequaqm, cogit

Corpui m Centrum fuum , atque ideo con-

denfat.

14. Ad Condeniàtionem Spirituum per

Fugara, longepotentiffimum, & cjßcacijßmum,

eft Opium ; 0* deinde Opiata, atquegenerali

ter Soporífera.

i¡. ífficacia Opii WCondenfationem Spi-

tituum admodum mfignis eft ; cum triafortaffe

Grana ejue, Spiritus paulo peft ita coagulent ,

ut non redeanttfedextingu/mtur, & reddantur

immobiles. -

16. O-

ф Historia Vit*

16. Opium, & Simi/ianonfugani Spiritus

propter Frigus/яию; [Habent enim partes ma.

uifefto calidas: ) Sed è converfo refrigeranс, pro.

fsirFugam Spirituum.

17. fuga Spirituum sл Opio, ó, Opiati's,

optime cemiturjn tais exterius jipplicatú; quia

fubinde Spiritus ftatim fefubducunt, nccam-

pliиi accedere volunt,fed mortificatur Pars, &

-vergitadGangrgtnam.

18. Opiata m magnis Doloribus , Veluti

Calculi, aut in Abícitfione Membrorum,

Dolores mitigant ; maxime per Fugam Spiri

tuum.

1?. Opiata fortiuntur bonum Ejfeflum ex

mala Сли/a.-Fuga enim Spirituum,n><s¿ssCon-

denfatio autem ecrum à Fuga, bona.

го. Graeci multum pofiterunt , <¿, ad Sani

tatem, & adProlongationemVtU, sn Opia-

tis : Arabes vero adhuc magis ; in tantum at

Medicinae fui Grandiores, (quoi Dcorum

manus vocant.) pro Bafifua , ©, Ingrediente

principali habeant Opium ; reliquu admifiis

adejus nох'ш ¡¡¿ualitates retundendas, & cor

rigenda^; qualesfmt Theriaca,Mithridatium,

0, citera.

ti. §¡uicqp.id in Cura Morbotum Pefti-

lentialium , &, Malignorum, faeltciter exhibe-

tur, ut Spithusfißansur, &,frtnentur, ne tur

bent, &tumultuentur ; td optime transfertur

adVrolongatwnem Vita; cum idemfacia1adu-

trwnque; Condenfatio videlicet Spirituum. Id

mnmprtfiant ante omnia Opiata.

ii. Tur-

et Mortis. 97

и. Turcx Opium experiuntur > etiamin

bona §¡uantitate , innoxium , & confortati-

nmm ; adeo ut etiam ante Pr&Ha , ad Forti-

iudinem iHudfumant ; Nobis vero nifi in par-

VaQuantuaet , &eum bonis Correfiivis , le-

thale eft.

i}. Opium, & Opiata, manifefto depre-

henduntur excitare Venerem; quodteftatur vita

ipforum adroborandos Spiritus.

14. Aqua Sttllatiria ex Sylveftri Papavcre,

лаОари1аш, Pebres, & varios Morbosfcelt-

citer adhibetur ; quaproculduhio eft tempera-

tum Genus Opiati : Neque de Varietate Vftu

ejиsmiretur quißjiam ¡ id enim Opiatisfami

liare eft i quia Spiritus roboratus ф denfatus,

infurgitin quemcunque Klorbum.

15. Taxcxhabent etiam inufu Herbx Ge

nus у quam vocant Caphe , quam deficcatam

pulverisant , & in Aqua calida propinant;

quamditunt haud parvum prtftareillis Vigo-

rem, ó,inAmmis, & in Ingeniis: §¡ux ta

men largiusfumpta, Mentem movet, & turbat;

unde manifeftum eft eam effe fimilu Natur*

cum Opiatis.

16. Celebratur in univerfo Oriente Radj';e

quidam vocate Bete! , quam Indi, t&reliqui

in ore habere , (umandere confueverunt ; at-

que ex ea Manfione mire recreantur , & ai

Labores tolerandos , 0, adLanguores difcutien-

do! , & ad Coitum fortificandum ; vidttur

Miuens tffe ex Natcoticis, quiamagnoperedf-

Btgrtu Tientes. ¡

rBayerilfche Л

Staatsbibliothek I

Ui-mrilfln I

98 Historia Vita

17. Incepit noftrofitulo in immenßim ae-

fcere uftu Tobacco; atque afficit Homines oc

culta quadam delcttatione , ut qui illi femelaf-

fuetifint, difficile p<oftea abftmeant ; Et fatie

proculdubio ad Corpus allevandum , & tollen.

das LaJJitudines : Atque vulgo virtus ejus re-

fertur, eo quodaperiat Meatus, &eliciat Hu

mores: Attamen, reclius referripoteft ad Con-

denfationem Spirituum; cum fit Hyofcyamt

quoddam genus , & Caput manifefto turbet ,

quemadmodum Opiata.

18. Sunt aliquando Humores generati in

Corpore, qui <¿, ipfi funt tanquam Opiati ; ut

fit in aliquibus Melancholiis, quibusfiquis cor-

ribiatur , admodum fit long&vus.

i<>. Opiata ( qui etiam Narc0tica vocan-

tur , & Smpefaftiva) Simplicia funt, O-

pium ipfum, quod eft SuccusPapaveris ¡ Pa-

paver utrunque & in Herba , & in Semine;

Hyouyamus ; Mandragora; Cicuta; To

bacco; Solanum.

30 Opiata Compofita funt, Theriaca,

Mithridatium , Triferae , Ladanum Paracel-

Л, Diacodium, Diafcordium, Philoniura,

Pillulae de Cynogloflt.

31. Ex bis, qui dicla funt , poffent deduci

jrи«i/лOTDefii;nat¡ones, five Confilia ad Pro

longationen} vit&, fecundum hanc Intentio-

ncm , fcilicet Condenfationis Spirituum per

Opiata.

31. Sit itaque quotannis à luventute Adul

ta, Dixu quidam Opiata : ufurpetur fub Fi-

\ ne

ч *.'-".* -¡ ...,e?c. f

tie Maji ; quia Spiritus JEftate maximefohiun-

tur & auenuantur , &, minor inftatmetwab

Humor/busfrigüüs : Sit vera Opiatum altquod

Magiitrale, debiltm quam ea, qutm-ufiifitm,

&< quoad'minorem Quantitaum\Opii,&qucad

y parciortm MixturamimptnfeCalidomm: Su-

matar Mane inter Somnos; VicHuafitfimpltcior,

(j, parciot , abfque Vtrio aut Aromaubut , aut

-Vaporojis: Sumatur autem Medicina altérait

tantum diebut , & contmuetur Diaeta, ad

-Quntuordecim Vies. Hu Deíígnarjo'/W/«»

- noftro Intention! haudperperamfatUfacit.

}}. Pc/fit etiam effe Acceptio Opiatorum,

non tantumper Os , fedetiamperdamos ; Sed

talis effe debet , utnonmoveat nintis Facuha-

tern Expulfivam , aut euciat Humores i -..fid

-tantum brexii mora opereturfuper Spiritus m\-

ira cerebrum; Isejae Suríurhigatia matutina,

per Os , & Nares excepta , cum Tobacco ,

admi/lahgno Aloës, & Feliis Siais Rorisma-

rini , ifrparum Myrrhae, milisforet.

}4. In Opiatis magnis, qualia funt The-

riaca, Mithridatium , &atera [prtfertimin

? luventute ) non malum foret , potiut Aquas

ipforum Stillatitias fumere , quam Corpora i-

pforum-.Etenim Vapot in difii\landofurgit; Ca

lor Medicameiui fere fubfidet>.''- Aquxautcin

Stillatitiae, plerunque in Virtutibus, -qua per

Vaporesfiunt , bon& ; m aterts , enerves.

jj. Sunt Medicaments, qu& GPaditmha-

bent quendam debilem , i¿, oceultum , & pro

bterел tutum , ad Virtutem Opiatami Saim-

Z г miuunt

íoo Historia Vit*

miuUM Valorem lentam& copiofaт , fed non

tnalignum , quemadmodum Opiata facium :

ltaque Spiritus nonfugant , fed congregant ta

rnen, fanonnihilinfriffant.

j<í. Medicamento sяотчйя* WOpiata funt

ernte omnia Ctocus, atque ejus Flotes i dein- •

sfcFoliumlndum; Ambia-gnfu; Coriandri

Semea prtparatum ; Amomum, ó*Pfeuda-

jnemum; Lignum Rhodium; AquaFloru/n

Atantiorum, & multo magis Lnfufio Florum

ssernWетrsísnиnw/n01coAmygdalinoiNuK

Mufcata foraminata , & in Aqua Rofacea

macerata.

37. Vt Opiata parce admodum . e¿, «r/«

Temporibm (utdtHumeft) ita btc Secun-

¿uia, familiariter, & in Vu4u quotidta.no,

-tumi poffunt; &muhum confеrent adProlon-

eationemviu. Certe l'hatroasopoeus ^шАиn

Calecutiae , <w ÍJn Ambrae , ad centumfexa-

mnta Annosvixiffeperbihctur; atque Nobi-

les sa Barbaria, ex ejufdemVfu , kngtvtrept-

riuntur, cum Plebt brevioris fit Mvi; Ita

pud Majores noftru , qui nobisfuerunt Viva-

ciores, Crocus magno ¡nVfufuit, m Placen-,

tis,Jufculis, &c. Atque deprimo Modo Gon-

aenfationis Spirituum, per Opiata, ó, Subor

dinate, hscinquifitafint.

, ji. /aот vero de fecundo Mido Condenfa-

tionis Spitituum per Frigus, inquiremus ; Pro

prium enim Opus Frigoris eft Denfatio ; atque

perficuur ab/que Malignitate aliqua, out Qua

ktete inimica: ideoque tutior efi Operatio,

. , quam'

et Mortis. loi

quam per Opiata ; licet paulo minus potent,

fiper vices tantum , qucmadmodum Opiata,

ufurparetur : At rutfus r quia familiariur ,

¿, in Vtciu quciidiano moderate adhiberi pn.

teft, etiam longe potentier ad prolongations

vit& eft, quam per Opiata.

39. Refrigeratio Spirituum , fit tribus mo-

dis ; Aut per Refpirationem ¡ Aut per Vapo

res; Autper Alimenta : Prima optima eft , fid

fere extra noftram poteftatent; Secunda etiam

potens, &, tamen prtfto eft ; Teriia deíilis &

per Circuitus. - r

40. AerLimpidus & purut, e¿, nihil ha-

bens Fuliginis , antequam recipUmrin Pulmo

nes, e¿, mintu obnoxiut Radiis folit , Spiritus

optime denfat. Talis invenituraut injugk Hon*

tium Siccu , aut in Campeftribut perßatilibutt

& tamen umbrcfii.

- 41. §¡uoad Refrigerationem ó, Den(ario,

nem Spirituum per Vapores , Radicera buju*

Operationis ponimus in Nitro , velиti Crea-

tura adhoc propria , & elc&a ¡ hisufi&per-

fuafi"mdiciis.

4*. Nittam eft tanquam Aroma Frigidum;

ldque indicat Senfus ipfe. Mordet enim,& ten.

tat Linguam, & Palatum Frigore, ut Aromar»

Calore; Atqueinter ea qui novimta , unicum

Ф , Ó'f'lum, quodhocprüftet.

4}. Frígida' fere omnia ( qui funt proprit

Frígida , non per Accident , ut Opium, ) ha-

bmt Spiriruin exiUm, &,paucum , Contra Cpi-

ri1uofa/W omniafere Calida. Solum invene-

£ }""

102 HrSTO-RI a ViTsE

tur Nitrum in NaturaFeget sbilt quod Spirim

akundet, Stamen fit Frigidum. Nam Ca-

phura qua eft Spirituofa , & tamen edit Aclio-

nu Frigidi , rеfrigerat per Accidens tantum ;

Петре Tenuitatefua , ahfque Acrimonia , ju.

-vandoperjpirationem in Infiammationibus .

44. In Congelations й* Conglaciatione

Liquorum qu&nuper ccepit effein Vfu , per Ni-

vem ó, Gladem ad Exteriora Vafis appofita,

immifcetur illis Nitrum ; atqueprvculdubw ex

citat, & roborat Congeiationem; Krumcft,

etiam ufwpariad hoc Salem Nigrum commu-

nem, qui pothи AUivitatem indit'Eúrroú Ni-

vali, quamperfeinfrigidat; Sed, ut accept, in

Regionibus caUdioribut, ubi Nixnоn сadit , fit

Conglaciatio à Niuofilo; Sedhoc mihi comper-

tumnonefl. ... :....;

45. Pulvis Pytius, qui prtcipue confiat ex

Nitro , perhibeturepotw conducete adFortitu-

dinem, &ufiitpari à Nautisfipenumero , &

MiliubwL ar.teprdia, quemadmodum à Turcis

Opium; ...'.;.., '., ; . 1 -

tfi. Datur fceliciter Nitrum in Caufonir

bus , & Febribm PeflilentiaLbus , ad le-

niendos , & frmandos Ardores earum perni.

ciofos. >. . . ' ' .

47. Manifefiiffimum eft Nitrum in Pul

vere Pyrio magnopere exhorrere Flammam ;

widefit admirabilis ilia zientofiteu , & Exuf-

fiatio.

48- Nitrum deprehenditur effe veluti Spi-

fttus Tetrx-.Etenim certifilmum eft,quamcun-

que

et Mortis. 103

que Terram licet puram , neque Nitrofis ad-

mixtam , ita accumulatam, & tettam, ut im

munisfit à Radiis Solis , neque emiuat aliquod

Vegetabile , colligere etiamfatis copiofe Nitrum :

unde liquet Spiritum Nitri , non tantum Spisi-

tui Animalium , verum etiam Spiiitui Vege-

tabilium effe inferiorem .

. 49. Aiiimalia qn&potant ex Aqua Nitrofa,

m/mifefio pinguefcimt , quoafignum eftFrigidi

in Nitro.

50. Impmguatio Soli maxime fit ¿Nicro-

iîs: omnis enim Stercoratw eft nitroía ¡ Atque

hocfignum efi fpiriws in Nitro.

jr. Exhupatet Spiritus humanosles- Spiri

tum Nitri pojfe infrigidari& denjart ; & fieri

magis Crudos , ¿, minus Acres ; Quemadmo-

dumigitur Vina fama, ó* Aromata, ó,Ss-

milta , Spiritus incendunt , & Vttam abbre-

viant; ita & Niиum e convtrfo illos ccm-

pomt , & comprima , & facit ad Long&vi-

tatem.

5г. Ufus autem Nitrifc/s/? effe in Cibo in

ter Salem , ad decimam partem faiu ; in In-

fculis matutinis , adGrana a tribm addecem ;

etiam in Potu ; fed quahtercunque ufurpa-

tum cum modo , ad Long&vitatem fumml

prodeil.

5;. §¡uemadmodum Opiumprtcipuas Fai

tes tenet snCondenfationeSpirituum per Fu

gara ; atque habetfimulfua Subordinata, mi

nus potentia , fed magis tuta , qui & majori

Quantitate, ¿, frequentiori Vjufumtpoffunt,

E 4 ' *

104 Historia Vit-*

de qiúbta fuperim diximu* : ita fimiliter &

Nitrum , quod conienfat Spiritus per Frigm,

& quondam ( ut Moderni loquuntur) Frc-

fcuram ; habit queque ö, ipfumfua iubor

dinat!.

54. Subordinata ad Nitrum funt , omnia

сиa exhibent Odorem nonnihil Teireum ;

qualis eft Odor Terra purae , Ó, bon& , recen-

ter effoff& & verfitU : In hie pruipuafunt Bo-

iago,Buglofl'a, Hippo, buglolïa, Pimpincl-

la , Fragaria , & Fraga ip/s, Frambefia, Fstt-

¿tus Cucumeris erudus, Poma cruda fta-

grantia , Folia ©• Gemmât Viris , etiam

Yiola.

¡¡. Pioximafisnt, ta quthabent qumdam

Virorem Odoris , fedpaulo magis vergentem

«i/Calidum, nequeomnino expertem vietutit

ittim Refrigerii; Sûaliafunt Meliffa,. Citrum

Tiride, Arantiumviride, Aqua Rofaceaftil-

laticia, Pira affafragrantia ; etiam Rofa Pal

lida, Rubea, Sc Mufcatella.

¡6. IBadnotandum eft, Subordinate «</Ni-

trum plerunque plus ad íntenrionemíws/wrs

Cruda, quam Igrtem paffa ; quia Spiritus s¿fe

Refrigerii, ablgnedifiipasur; ltaque benefu-

rnumurinfufa тPons, aut Cruda.

S7- Quemadmodum Condenfatio Spiritus .

per Subordinata ad Opium , fit ahquateitm

per Odores; fimiliter& illa, quifit per ГвЬ-

ordinata л¿Nitrum ; Vaque Odor Terrae Re-

centis, &purn, Spiritus optime compefeit , five

Aratmmftquendo , five fadiendo,five Herbas

inuti-

et Mortis. ioJ

inutiles evellendo: etiam Folia in Svlvit, gj,

Sepibus, vergente Autumno, decidentia,bonu/n

Reftigerium prtftant Spiritibus; Et maxime

omnium, Fragaria moriens. Etiam Odor Vio

la:, am FlorumParietariae, am Fabarura, aut

Rubi fuavis , & Madre-felve , exceptus dum

crefcunt , fimilis eft Natur&.

58. Quin & novimusVitum Nobilem low-

g&vum, quiftatim à Somno , G/ebani Ter

rae Recentis, fub Nam apponi quotidiefecit,

utejus Оdorera exeiperet.

S9- Bubiumnoneft, quin Refrigerarto, e£,

Auemperatio Sanguinis, per Frígida, qua-

tiafunt Endivia , Cichorea, Hepatica, Роr-

tulaca, e$,c. per Confequens infrigidet queque

Spiritus , fed hocfitperCircuitum; .árVapOr

ses operanmr immediate.

Atque de Condenfatione Spirituum per Fri-

gus jam inquifitum eft; Tertiam diximuseft

Condenfátionem , peridquod-oocamut, De-

mulcere Spiritus ; Quartem, /,erSedauoneitï

Alacritatis , & Motus nimii ipforum.

60. Demulcent Spiritus, qutcunque iUis

funt grata, atque amica ; neque tamenprotie-,

eant eos nimium ad Exterius ; fed contra foi

cium, ut Spiritus quafi feipfis contenu, fe

f'ruantиr, & recipiansfe in Centromfuum.

6t. Ve his,fi repetas ea, qui fupertm pofita-

funt, tanquam fubordinata, & adOpium , &

и¿Nitrum i nihil efi opus aira Inquifitione.

6г. Quod vero ad Sedationem Impetus-

Spirituum nninet, de ea тех dicemus . ("-"*

I i *

юб Historia Vit*

de Motu ipforum inquiremus : Nunc igitur-

poftquam de Denfatione Spitituum dixerimus,

( qutpertinet ad Subftantiam ipforum , ) iie-

niendum ad Modum Calotis in ipfis.

6) ..Calot Spitituum, utdiximm, ejusge

neris effe debet , utfit Robuiîus, non Acris:.

& amet obftinatafubruere , potins quam Ae-

tomata afpqrtare.

¿4.' Cavendumab Aromatibus, Vino. <3,

Potu forci; ut иfus ipforumfit valde tempera-

tus , ó' abftraentia interpolate : Etiam л Sa

tureja, Origano , Pulegio , & omnibus, qui

ai Palatum kcùafunt , & Incenfiva. llfae-

ттргфат Spiritibus Calorem non Fabrilein,

/ç</Praedatorium, - , , -,

"fit. Robultum prtbent Calorem prtc'tput.

Enulai Álíium, Carduus benediftus, ÎSl'aftur-

tiura adolefcens, Chamediys, Angelica , Ze-

doaria, Verbena, Valeriana, Myrrha, Co

llum , Sambuci Flores, Myrrhis. Horum ufus

cumDeleclu, & ludicio, и//'tKwCondimen-

tis, a/j/и /nMedicamentis, buic rationifatis-

fatiet. -

66. Леnе etiam cedit, quod Opiata Magna

huit quoque Operationi egregieferviunt;eo vi

delicet quad exhibent Calorem talemper Com-

pofitionem, qualu in Simplicibus optatur ,

fed vix habetur : Ttenim rcapiendo Cali

da illa intenfiffima ( qualia funt Euphor

bium, Pyrethrum, Scaphys- agria, Dracon-

tium, Anacardi , Caftoreum, Ariftolochium,

Opoponax, Ammoniacum, Galbanuro, &fi-

foilitf,

et Mort is. 107'

milia ; qu& intut perfe fumi non pojfunt) ad

retundendam vim Natcoticam Opü , confii-

tuunt demum talem Complexionem Medica

ment!, qualemjamrequirimK*; Quodoptimt

perjpicieur in hoc , quod Theriaca, Ó" Mithti-

datium , ö, Reliqua, nonfunt Acria, nee mor

dent Linguam; fed tantum femtpaululum A-

mara, (5, Odoris potentis , ¿, produnt demum

CaliditatemfuaminStomacho , & Operatio-

nibusfeqиentibus.

67. Etiem ad Ca/orcm Robufium Spiri-

tuum , facit Venus fape excitata , raro реrа-

fla: atquenonnulliex Affectibus, de quibut

poftea dicetur. Atque de Calote. Spirituum

Analoga ad Prolongationcm visi, jam inqui-

fitum eft.

6S. DeOoy\u$irituum, ut nonfint exu+

berantes , Rebullientes, fed potins parci, &

intra Modum, (cum"i\zmva^parva non tan-

tumpr&detur, quam magna,) brevis Inquifi-

tio eft.

69. Videtur ab Experientia comprobart,-

quod Diaeta tenuis, (>/erePythagotica, vel

ex Regulis Severioribm viu Monafticae , -vel

ex Infiituut Eremitarum, qu& Neceflitatem"

(¿, Inopiam habebantpro Regula, vitam reddat

Long&vam,

70. Hue pertinent Potos Aquae , Stratum

durum , Accfrioirlus, Vi&us tenuis( (fcilicet '

«rOlenbus, í'ruíbbus, л/^ие Camibus eJ,

Pifcibus, Conduit <¿, Salitu, pctisii quam Re-\,

centibus & Calidis ) Indufmm Cihcii , crebr»

E 6 Jeiu-

lo8 Historia Vit*

Jejunia , crebrae Vigiliae, rarae Volupratei

ifènfuales , (5, hujufmodi : Omnia enim ifia

minuunt Spiritus, eofqueredigunt a</ Quanti

taten! eam , qui tantummodo -vit& Muniisfuf-

ficiat ; unde minorfit Veprtaatio.

71. Sjuodfi'Diaetafuerit hujufmodi Rigori-

hus , & Mortificauonibus paulo benigner, fed

tamenfemper iqualU, &fibiconfians, eandem

epemprtftat ; EtenimetiaminFlammis vidc-

mut, Elammam nonnihd majorem , [modo

fuerit confians & tranquilla) minus abfumere

exFomitefuo , quam Mamma minor agitata,

t¿,per vices intenfior, & remijfîcr, td quod

plane demonfiravit Regimen , & Dieta Cor-

nari Veneti . qui bibit & edit tot Annos adju-

fium Pondus; unde centefimum Annum Viribus

t¿, Senfibus vuliduifuperavit.

71. Etiamvidendumeß , ne Corpus , quod

flenius nutritur , nequeper hujufmodi [qualet

diximus ) VUtas emaciatur , Veneris ufum

Tempeftivum omiuat; ne Spiritus nimis tur-

geant, & Corfíucmoliiant,& deftruant. ltaq¡

de Copia Spiritus moderata, & quafifrugaux

jam inquifitum eft.

7j . Sequitur Inquißiio de Ftaenatione Mo

ws Spiritus s Motus enim manifefto eum aue

nuat & incendit ; lila Fraenatio fit tribus mo

de r ftrrSomnum; per Evitationem Labor»

vehementes, aut Exercitit r.imii , denique о-

tmüs btjßtudinis ; & per Cohibitionem Affe-

ftuummoleftorum. Acprimo deSomno.

74>. Eabuk habet i Epimenidemw Antra

phtre*

et Mortis. 109

plures Annos dormivifle , neque Alimento e-

guiffe , cum Spititus inter dormienàum minus

depafcat.

7j. 'Experienña docet , Animaliz quidam,

[qualm funt Sorices, & Vefpertiliones ) in

quibujdam Lotis occlufis.per integraт Hyemem

dormire ; adeo Somnus Deprtdationem vita-

fem compefcit ; Quod etiamfacereputantur A-

pes, Ф Fuci, licet quandequeà Melle de/fitutír

Rideт Papiliones, & Mufcae.

76. Somnuspoft Prandium,afcendentibm in

Caput Vaporibut non ingrat'u , ( utpote primis

Horibui Cibormn ) Spiritibus prodeft, fed ad

alia omnia; qu& adSanitatempertinent, gravit

eß <¿, noxirn ; Aetamen in extrema Seneclute

eadem eft RatioCibi, & Somni ; quiafrequens

effe debet, & T&feclio , <¿, Dormitio, fedbre-

vis & pufilla: quinetiam adultimam Metam

Seneifutis, mera Quier, &perpetumfquafi De.

cubitusprodeft , prafirtim Temporibut Hyema-

hbiu.

77. Verum ut Somnus modernus adPro-

longationemviufacit, ita multo magis, fifit

PJacicius, (¿,nonturbidu6.

78. Somnum placicium conciliant Viola-,

Laftuca, (prtfertim соclа) Syrupus i Rofis-

ficcis, Crocus, Mcliíla, Poma in introito-

Zecii , Offa panis ex vino Malvatico , prtfer.

tim infufapriut Rofa Mufcatclla r Itaque uti-

te foret , conftcere aliquam Pillulam , vel ali-

quem Hauftumparvum , exhujufmodi Rebutr

toque utifamiliaritcr, %tiamta qu& Os И«

no Historia Vit*

triculi bene claudunt, ut Semen Coriandii

prtparatum, Cotonea, é- Pyra Fragrantia af-

fata, Somnum inducunt placidum ; Ante o-

mnia, Juvenili sEtatc , & maxitre its, qui ha-

¿и«Ventriculum ¡atis fortem., predefl Hau-

ftus bonm Aqust purae, crudi, in mtroitu

Leili. „',-.- t

[Mandatum.] ücEcftafi voluntaria, five

procurata, arque de CogitatiombuiDefixufr

Profundis, (modoimtaofqueMoleftia) ni

hil babeo comperti; Faciunc proculdübio

ad Intentionem , & denfanc Spiritus , etiam¡

potentius quam Somnm : cum Senfus, aeque,

aut magis fopiant, & fufpendant: De îllis

inquirafur ulterius. Atque de Somno ha-

äenus. ... ,79. Quatentu ad Motom ö, fc*«ciua }

LalTuudows«, ar^ие Motui&Exercitatio,.

qui eft nimu celeris é, velox , qualesfunt

Cutfus.Pila.Gladiatoria, &fimiUa: Etrur-

fиs cum ímpetu, extenditur ad ultimas Vires,

é.Nixus, qualesfunt, Saltus, Lufta, &fi-

milia. Cerium emm eft, Spiritus m Angufiiu

pofitos, vel ter Pemicitatem Motus, velper

Ultimos Nixus, fieri pofteamagk Acres, ú,

Predatorios. Ex altera Parte, Exercma, ?w*

/ar» fortem wn< Mctum , fed non nimu celc-

rem, autadvxiúmis Vires ( gualesfunt Salta-

tio , Sagistatio , Equitatio , Lufus Globo-

ium , é-fimilta ) nihil officiant , fed prcfur.t-

роиus.

Veniendumjam ad Affedus , & Palïïon;s

Animi,

E T M О R, T I S; III

Animi, & videndum, qui ex itfu,adbong&vi-

tatemfint Noxii , qui Viiles.

80. Gaudia magna aetenuant , &. diffun-

dunt Spiritus, Os vitamabbr^viant: Lxücía

farailiaris roborat Spiritus , evocando eos t nес-

tarnen exolvendo.

it. Impretíioues Gaudiorum írnfuales ,

malt i Ruminationes Gaudiorum in Memo

ria, aut PrehenGones«r*OTs*Spe, WPhan-

tafía, bon&.

8t. Magis confortat Spiritus Gaudium pref-

tnm.&parcecommunicatum, quam Gaudium.

effufum, Q'publicatum.

83. Mceror ó, Triftitia , ft Metu vacet,f¿,

nonnimium angar, -vitampatiscsprolongatî-

ritus enint contrabit , & eft Condenfationis

Genus. . 1

. 84. Mctus graviotes vitam ablreviant: li

cet enim Q, Mceror , ö, Metus , Spiritum n.

terque angufiiet ; tamen in Mœrore eft fim-

plex Contrario ; at in Metu , propter Curas

de Remedio,& Spes intermiftas , fit JEñas, &

Vcxatio Spiricuum.

Z¡. IracomprelTa cfi etiamYexaúoms ge

mu; &- Spiritum Corporis Suecos carperefa*

cit; AtfibipetmiCCa , & foras prodiens, ju.

vat; tanquam Medicamcnta illa, qu& robu-

icum inducunt Caloran.

86. lnvidiapejßmaeft, q, carpit Spiritus,

atque illi rurfus Corpus; eo magis, quodfe-

reperpetua eß , ncsagit (ut dicitur ) Feltos

" 87. Ml-

112 Historia Vita

87. Mifericordia ex Malo alieno, quodin'

ms ipfos codere non pojfevidetur , bona ; qua

vero Similitudine quadam poteftreflecli in Mi-

fetantcm , mala, quia excitat Metum.

88. Pudor levis minime officit, cum Spiritus

paululum contrahat, ^,fubmdeeffundat;adeo- -

ut Verecundi dut (ut plurimum) vivant : At

pudor ex Ignominia magna , & diu affigem,

Spiritus eontrahit , ufque ad Suírbcationem r

<|, eftperniciofin.

t¡>. Amor , fi nonfticrit inrelix , & nimvt

faucians , exgenere Gaudii eft; <¿, eajdemfubir

Leges, quat deGmdiopo/uimиs.

90. Spes omnium Affeâuum utilifftma efi,&

adprolongationemviu plurimumfacit ; fi non

mmiumftpe intercidatjtd Phantafiamßorii in

tuitu pafeat; ItaquequiYibcmaliquem , tan-

quam Metam vietfigunt, ér-proponunt-, & per-

petuo,&fenfim, in Voto/ко preficiunt; vivaces

ut plurimum funt; Aàco ut,cum ad CultumSpei

fu& venerint,nec habeant quodampliu*jpcreritr

fere Animu comidant , nec diuftiperfiitesfint ;

M Spes videatur /лnâлCTGaudiumFo!iatanT,

qnodin immenfum extenditur, peut Aurum.

9i. Admiratio, & Levis Comtemplatio,

ad vitam prolongandam maximefaciunt ; De.

tmentenim Spiritus, in Rebtaqut placent, nee

tos turbate, aut inquiete, & morofe agerefi-

nunt : Vnde omnes Comemplatores Rerum

Natura lium, qui tot & tanta habebant , qu*

mirarentur , ( ut Dcmocriros , Plato , Par-

menides , Apollonius ) ¡ongtvi fuernnt: £.

et Mortis. 1 13

tiam Rethores , qui Res deguftabant tantum ,

& potius Oratioms Lumen, диет Retum Ob-

fcuiitarem feCtabantur , fucrunt itidem Lon-

g&vi; F/Gorgias, Protagoras, Ifocrates, Sene

ca: Atque certe quemadmodum Senes pierim.

que Garruli , ©• Loquacesfunt ; ita ($, Loqua

ces ftpijfime fenefcunt: Iridicat enim levem

Contemplationem , ö.gиiiSpisitum nonma-

gnopereftringat, aut vexet : At Inquiiuio Sub-

tilis, & Acuta, ö,AcriSs we» abbrevtat;

Spiritum enim lafjat , &carpit.

Atqtie de Motu Spiriruum/ies' Animi affe-

¿tus htc inquifita fint ; fnbjungemu* autem

quafdam aim Obfetvationes Generales circa

Spiritus, preter Superiores , quinoncaduntin

Hiftributionem prAcedentem.

su. Vr&cipue, Cur& ejfi debet , at Spiritus

fion exolvanturfipiut; Solutionen! enim prt-

cedit Extenuatio; neque Spiritus femel exte-

nиatus, itafacikferecipit, & denfatnr : Exo-

Jutio autemfit per nimios Labores, nimisve-

htmentes Aíreítus Animi -tnimios Sudores; ni-

w¿« Evacuationes ; balnea tepida :& intcm-

peratum, aut intempeftivum ufum Veneris¡ Е-

tiam nimiat Curas, e£, Sollicitudines , & Ex-

fpeftationes anxiat; Deniqueper Morbos ma

lignos; ö, Dolotes,é, Cruciatut Corporisgra

ves: qui omnia, quantum fieri poteft , (ute- .

tiam Medici 'vulgares monent) evitandafunt.

9j. Spiritus <¿, Confuetis deleclantur, &

Novis. Mirum autem in medumfacit adcon-

[trvandum Vigorem Spirituum , ut шее Co»-

114 Historia Vit-*

facvsutamurad Satictatcm , ncrNovis, an

te Apperitumvividum, &ftrenuum. Itaque

& Confuetudines abrumpend& funt ludido

quoJam & Cura, antequam proveniant ad

Eaftidium , e^ AppetitusW Nova, ad tem-

put cobibendui, donec fiat lortior ö, Ala-

crior. Atque infuper , Vita, quoadfieri \otefi,

ita infiituenda , ut MultOi , & Varias habeat

Redmtegrationes , neque perpetuo in tifidem

verfand'o Spiritus torpeant: Licet enim коn ma

le diclum fit à Seneca, Scultus Гетр« incipit

vívete, tamen tila Stultitia, ut&ali& quam-

plurim&, bong&vitatiprodeií.

$4. Circa Spiritus otfervandumeft, ( etfi

tonirarium fieri confueverit) ut, quandoper-

tipiant Homines Spititus fitos effe m Statu Во-

no & Placido , ó, Sano , [ id quod ex Tran-

qaillitate Animt, ó, Lxticia datur perfpici)

tosfoveant , nес mutent ; Sin m Statu Inquie

to, & maligno, [id quodexTMiúa, Pigritia,

atquealialndifyoüúcme animi apparebu) eos

fubindeobruant, & altеrent. Continents au-

tem Spiritus in eodem Statu , per Cohibitio-

nem Affeftuum, Temperamenrum Diaetae,

Abftinentiamà Venere, Moderationem à la

bore , Otium mediocre : Alterant autem, &

obruunt Spiritus, Contraria ifiis, fcilicet , Af-

fcilus vehementes, Epulae profufae, Venus

immoderate, Labores atdui , ftudia imenfa ,

& Negotia. Atque confeteverunt Homines,

cum liti funt , & fibi maximeplacent , tum E-

pulas, Venerem, Labores, Contentiones,

Nego

et Mortis. 1151

Negotia, maxime fequi, & afectare. Quod

ß quis Longitudmi Vitл confulere -velu , contra

rio modo [quod mirum- d¿¿lu) fegerere debet:

Spiritus enim Bonos fovere , ó, continuare -r

male Diípofitos exhaurire, & mutare, oportet.

9j. Non inepte ait Ficinus, Senes debere

ad Confortationem Spirituumfuorum , Afta

Pueritiae fu& & Adolcfcentiae ftpe recorda-

ri , & rummarcs. Certi Recreado eft Se

mbus fingulu , tanquam peculiaris , Recor

dado talis. ¡taque dulce efi HominiLm So-

cietatem bibere eorum, qui olim una educate

fuerant, (¿, Loca ip/ä Educationsfut invifе.

re. Velpafíanus autem huic Rei tantumtribue-

bat , ut cum effet Impentoc, nullo modo Ans-

mum inducere potuijfet , ut Aies Patemas,

licet humiles , muiaret y ne aliquid deperiret

Coniûetudini Oculotam , {$' Memonae Puci

titixfut : §^tmetiam m Scypho quodamAvix

fut ligneo , cum Labro argеnteo , Diebin Fe-

ftispotabat. , , ,i.< : -\..-. .-...>,.

96. ¡Iludante omnia Spiritibus gratum efi;

ut fiat ProgreíTus continuo in Benicnius. lta-

que eo modo eft infiituenda luventus , & Mtai

Virilit, ut Senecluti Nova folatia relinquan-

tur; quorum prtxipuum fit Otium modera-

tum. itaftfibiipfiManminferunt Senes Ho-

norari, qui mOúammnfecedunt : Cujus Rei

infigne reperitur Exemplum m Cafliodoro; qui

tanta apud Reges Italiae Gothos Auclorttate

poüebat , ut inftar Anim& effet erga eorum №-

¡otia ; poften autem fere Ottorenarius in M<"

nafte-

Ii6 Historia Vita

naftcrium/ê recepit , ubi non ante Centefimum

demum Annum vitara claufit. At huic reí dut

Camiones adhibendt fitnt : Vnautnon expe-

clent , doñec Corpus omnino coafc&aiafit, tí,

rootbidum : etenim in hujufmodi Corporibus

omnis Mutatio, licet in Benignius, Mortem

accelerat : Altera, ut Otio fdane ineui fe mi

nime dedant, fed habeant Aliquid quod Cogi-

tationes , & Animum ipforum placide detine-

repojpt; Inquo genere, prtcipuaObleBamen-

tafuntLitax, deindt Studia sïdificandi, tí*

Plantandi.

97. Poftremo eadem Aftio , Content¡o,

Labor libenterfufceptm, tí cum bona Volun

tate Spiritus recreat; Cum Averiàt¡one autem,

Ö' Ingratas, Spiritus carpir, &ftemit: Itfi

que ad Longtvitatem confert , fiquit Arte ta-

lem nitam injiituat , qu& llberafit , tí ad Ar

bitrium fuuni traducatur; Aut tak Qbfe-

quiura Ammo fito conciliaverit , ut quiequid

à Fortuna imponatur , eum potius Ducat,

quam Trabet.

9$. Neque iliud omietmdum ad Regimen.

Affeftuum ; ut prteipua Cura adhAeatut

Oris venuieuii ; Maxime nefit relaxatum ni-

mis; quia plut dominatur illa Pars fitper Afte-

£tus, prtfertim quotidianos , quam aut Cot,

out Cerebrum ; Excepus tantummodo iis ,

qu& fiunt perpotentes Vapores, ut in EbrietA-

te s & Melancholia.

$9- De Operatione fitper Spiritus , ut Ju-

Tcnilcs maneant, tí1 revircicant , htcinqmfi

ta

et Mortis. 117

tsfunt: Quodeo diligentiut\r&fiit\miM , quod

de his Operationibus . pouori ex parte , ma

gnum eft, npud'Medicos, ©• "l'os -Aunares, Si

lentium: Maxime яШет, quia Operation-

ter Spiritus , eorumque Recrudefcentiam , ad

trolongationem Viu, e/î Via maxime Prodi-

vis, Ó, Compendiarta, propter duplexfeilicet

Compendium; Alterum, quod Spiritus Com

pendio opereturfuper Corpus ; Alteram , quod

Vapores , (§, Affeftus compendio opеrentur fu

per Spiritus : Adeo uthnc Finem petant , quafi

in Linea reda ; citera magis per Circuítum .

О P E R A T I О

fuper Exclufionem Aëris.

IL

-- . ., ,-.-.- Historia. . -:v .'

.1. -Г^ XelufioAërisambientis, adDiutw-

ßs nitatem Vit& dupliciter innuit. Primo,

quodmaxime omnium poft Spirituat Innatum,

AfrExtrinfecus ( utcunque Spirituat Huma

nuni 7и^<*n/«*«, & adSanitatemplurimum

conferat) Suecos Corporis deprtdatur, ф

Deficcationem Corporis actelerat ; ¡taque

Exclufio Aeris , ad Longitudinem viu tan-

feri.

1. Alter EfteíV,us , qui fequitw Exclufio

nem Aëris, fubtilior multo efl , & profundior ;

Scilicet quod Corpus occlufum , (3, non per-

fpirans, Spiúlominclufumdetinet, &'"11*~„

ii3 Historia Vi t5e

riora Corpora -vertit ; unde Spiritus ca emollit,

& intenerat.

3. Hitjtü'-rei explicaia-eft Ratio in Deíicca-

tio'nelnanimatdruffl; Atquerfi Axioma quafi

- infaBbilt , <5WSpisitus Emitrus Corpora de-

ficcat; Detemus cvOtquat, & intenerat : At-

que tlina infuper Jimiil alTumehdum , Quvd

Calor omnu proprie auеnuat , '& humeclat,

& per Accidens tantum coKitrahu , & "e~

ficcat. :-*is *'.,-- .

. 4. Vita in Antris ©, Spe fini eis , иês A&

non reeipit Radios Solis , psßitfacert adLon.

g&vitatem; Aër enimper je *dPraedationem

CorporUnonmultumpotefi,nifiCuotcexeita.

tm. Cartefi auisЦегnопат Retum recolat;

txplwribtu Relicmiis , & Monumentn confia-

revidetur , fuifle Hommum Magnimdines^

Suturas, longe w qui pefieefuerunt , gran

dores i ut /nSicilia, é-alw nonnulli* Loca.

-MiufmosHautem Homines , in Speluncis i pU-

. runque-Xt.xtem dtgebant: Atqüi DisKunutas

. Ataris,«^ Amplisudo Membrorum , habent

- nonnihtUommme. Etiam Antrum Epimeni-

' ¿hinter fabulas ambuUt. Sujpicoretmm, vi

rara Anaciioretarura Colunwaímm , fimik

qmppiamfutffcwx iri Añttis; quippe ubi RacJit

. iolis- partim penetrabant , neque Kéi magnat

Mutationes, out Injequalitates recipere pote-

tat. llludcertum, utrunque Simeonem Sty-

litam , &- Dnnielcm , & Sabaro ¡atqиealii'

Ahachoretas Colurrinares , admodum Long&-

vosfиijfc. Etiam Anachoretx tdoderni, intra

Mtwos

it Mortis. 119

Matos aut Columntufepti , e^, claufi, Long&xt

ft¡itn reperiuntur.

5. Proxima Vitae in Anttis.s/2 VitainMon-

tibus. §¡uemadmodumenimin Antra, Calo

res Solis non penetrant ; ita in Faftigiis Mon-

tium, reflexione defiituti , parum poffunt. Ac-

cipiendum autem hoc eft de Montibus, ubi Act

Limpidus eft, &риrm; Scilicet ubipropter

Ariditates Vallium , Nebulae e£, Vapores non

afcendunt; §¡uodfit in Montibus , ^¿/'Barba-

riam cmgunt; Vbi etiam hodie vivunt , ftpe-

numero ad Annos centum & qumquagmta ,

utjamantea notatum eíi.

6. Atque hujufmodi Aër, Antrorum, aut

Monrium, exfua Natura propria, parum aut

nihil deprtdatur : At h'ét , cuatis eft nofter ,

cum fit propter Calores Solis Fraedatorius,

quantum fieri poteft , à Corpore eft excluden-

dus.

7 . Keiveroprohihetur, (¿, excluditur, duo-

bиs Modit : Primo, fi Claudancur Meatus ,

fecundo , y?Oppteantur.

8. Ad Claufuram Meatuumfaciunt, ipfiut

Aëris Frigiditas; Nuditas Cutis, ex qua illa

mduratur ¡ LaVatio in Frígida; Aftrincrentia

Cuti applicata , qualiafumMañyx , Myrtha,

Myrtus. '.

$. Multo magis huic Operationi fatisfiet

per Balnea , fed raro ufurpata , ( prtfertim

Temporibm Aîfiivis) qu& confient ex Aquis

Mirierabilibus Aftangentibus , qux tuto t*-

bibert poffunt ; qualu futa Chalybcsi* . O*

120 Historia Vita

Vitriolatae ; Ht mim Cuiempotenter сотйra-

hunt.

ю- Quod ad Opplctionem aetinet ; Pi

gmenta, ó, bujufmodi Spiflamenta Un¿luoía,

вши ( quod tommodtjfme mufupoteneße)

Oleum, & Pinguia, non mmus Corporis

Subftantiam cmjtrvmt , quam Pigmenta sn

Oleo , & Vemix Ligna.

it. Biitones Antiqui, Corpus Glalto/>«s-

¡thant, &fîeerunt admodumlosg&vi ; §¡uem-

admodum & Pi¿li , qui inde etiam Nomen

traxijfe à nonnulli; putantur.

ir. Hodie fe pingunt Bieíilienics , ©• Vir-

ginenfes quifunt [prtfertim Uli priores) ad-

modum longtvi.adeo ut quinquе abhmc Annes,

Patres Galli nonnullos convenerint , qut JE.AU

ficavioncm Femambmgi, Annu abhmeetn-

tum&viginti-, ipfituncVitäs J£.i3t\s,me-

miniffent. ,1}. Joannes ATemporibus, qui dicitur

ad Trecentefimum Annum JEtatem produxif-

fe, interrogate quomodo fe eonfervaffet ; re-

fpondtfe fertur, ExtrÀ, Oleo; imeu , Melle.

14. Hybexni , prtfertim Sylveflres , euam

adbucfient valde vivaces; Certeajuntpaucu

abhinc Annit , ComitiiTam .Defeiondiae vu

xiljfe ad Annum Centefimum Quadragefimum,

-& ter per vices deniiiffe. Hybemis autem

Mos eft , femedos ante Focum Butyro Salfo,d,

Veten , fricare , &- quaficandire.

1 j . ¡idem Hybemi in ufu hahuerunt Linter

ф Indufia croceata ; §¡uod licet ad aicendam

r " Pmre

et Mortis. I2t

PutvefacUonem introduttum fucrat , tamen

(utcunque) ad vitceLongitudinem utilefuif-

fe exiflimamtu :- Nam Crocus . ex omnibus

qu& novimus , ad Cutem, e£, Confortat'io"

nemCamis, eft Res optima ; cum 0, notabiliter

Aitrinwat , & habeat infuper Oleoiîtatem ,

& Calotcm Subtilem jine nlla Acrimonia.

Equtdem memini quendam Anglum, ut Ve¿í¡-

azïnfupprimeret , Croci Saccum . cum trans

fretara , circa Stomachum portaffe , ut late

rtt ; Eumque , cum antea ex Mari graviffime

x°foViizfolitus effet , optime tune valuifle, net

Naufeam ullamfenfiffe.

16. Hippocrates jubet veftes ad Cutem

Hyeme pmш portare , JEttitcfirdidas <¿, O-

leo imbutas ; Hujttt Ratio videtur , quod per

A'-ftatem, SpUitus exhalant maxime; baque

Fori cutis opplendifunt.

17. Ante omnia igiturufum Olei, velO-

livat'um, WAmygdali dulcís, adCutemab

Extra ungendam , ad Long&vitatem conduce-

re cxifttmamus , Eaque unftio debet fierifin-

gulis Auroris , cum exitur e Leclo cum Oleo ,

in quo admifceatur parum Salis nigri, ö,

Croci: Unftio autemlevis debet tfle, ex Lu

na , av.t Syong\z moliiori , neque quifiilletfu-

per Corpus, fed Cutem tantum mtingat, &

inficiat.

1 S. Cerium efi Liquores in Majori Qsian-

. titate eiiam Oieofos, haurire nonnihilex Cor

pore , fed contra , Parva Q.u/,ntitate imbibi -Л

Corpore: ¡taque levis Afpeifio facienda 'fi •

I2í Historia Vita

tit dtximus; Ant plane Indufram ip[am Oleo

Liniendum eft.

19. Objici verofortepojpt, iftamUaaio-

nem ex Oleo , quam laudamus , (licet apud

Kos in Vfu nunquamfuerit , atqueapud Ita

los in DejuetuAmem abierit ) eltm quidema-

pudGxxcos, & Romanos famdtaremfuiffi,

& Dití& partem ; neque tamen iis Stculu

Homines magisfwjfelong&vos. Sedrefpondetur

reéiijfime -, Oleum in Vfufutffi tantumpeß Bal

nea, nififorte inter Athletas ; Balnea autem ex

Calido , Optrationi noftri tanto contrariafunt ;

quanto Unâiones congrui,cum Alterumblitt-

tus apenat, Alteram obftruat. Itaque Balneum

abfqиc MaeuaacfequeMi , pejfimum ; Uattio

MqueBiXncooptima.EtiamadDchcbspotius

adhibeatur i/foUnftio, atque (fimoptimam

Partem actipias) rtáSimtatem: fed nullo Modo

jnOrdinc adV'¡tam longavam; Itaquefimul

adbibebantur Ungüenta pretiofa,qui ad Deli

cias grata, adnoftram Intentionem noxiafur.t*

ob Calorem; Vt bene dixif videatur Virgilios:

Nee Cada liquicU corrumpitur ufus Olivi.

го. InunuioMOleo, & Hyeme conferj

ad Sanitatem, per Exclufionem Frigorti ; &

vEftate, ad detinendos Spiritus, & prohi-

bendam Exolutionem eorum , & arcendam

vim Acris , qui tunc maxime eft Prtdatoria.

11. Cum Inunaio s*01eoOpetat¡oyí>л¿

•vitam Ungamferepotentifftma ; vifum eft ad-

dere Camiones , ne periclitetur Valetudo ; Еa

quatuorfunt, fecundum quatuor Incommoda,

quiexindefequtpojßnt. 11. Tri-

л

a:

et Mortis. 123

11. Primum Incommodum eft , quod re-

-ptimendo Sudores , Morbos inducire pqfft ,

ex Humoribиs ¡Hit Excrementuiis : Huic Re*

medium aàkibendum eft ex Purgationibus, &

Clvfteriis, ut Evacuation: debite confulatur;

Certumenim eft, Evacuationcm/iеs- Sudores,

Samtati plcrunque conferrc ; Longitudini vitn

ojficere. Purgativa autem moderate in Hu

mores agunt , non in Spiritus, quod facti

Sudor. . i ,

г;, Secundum Inrommodum eft , quod

Corpus caleíacere poftlt , ($, f»binde inflam-

marc ; Spiritus enim Occluius, nec Perfpirans,

ferventior eft : Huic Incommodo occurritur,

fiDixta , utplurimum, vergat ad Frigidum,

&, fumantur Propria quidam ad Refrigeran-

dum per vices ; de ambus max in Operatione

fuper Sanguinem inquiremus.

14. Urtiumeft, âorf Caput Gravare /,<j#,jr¡

Omnit enim Oppleiio extrinftcus , repercuta

Vaperes,& eos mutit verfiet Caput : Huic In-

commodo omnino occurrit , per Cathartics,

prtfertim Clyttet¡a¡ Ft claudendo Os V.entri-

culi fortiter cum Stipticis; Et petendo, &

fricando caput , etiam cum Lixiviisidoneis, tit

¿¡liquid cxhalet; Et non omitiendo Exercica-

tionem bonam , & qualemconvenit, ut etiam

perCwemnonnibilperjpiret. . ..u;st

г5- Quartum Incommodum fuhtiltut eft

Malum ; videlicet, quod Spiritus Dctentuspsr

Claufuram Pororum , videaiur poffe feipfum

nimis multiplicare ; quia cum parum cooler,

S 1 &"'.

X24 Historia Vití

&continuo Spiritus novutgeneretur , nimium

inerefcit Spititus , &fic Corput etiamplus pre-

dart pojfit. Vtrum hoc non prorfiи itafe bebet;

Nam Spiritus omnit conclufut hebetfit, (quan-

doquidem ventiletur Motu Spiritus, ut &

Flamma;) ideoque minut aftivut eft , &mi-

nut fui generans ; Calore certe акйus , (ut ó,

Flamma;) fed Motupiger : Sed & huic In-

commoAo Remedium adhiberi poffit , à Frtgi

da , Oleo quandoque admtftu ; qualiafunt,

Rofa , Ó, Myrtus ¡ nam Calidis omnino abfti-

nendum, ut diclum eft de Catía.

16. Neque inutilu eft Applicatio , adCor-

tui , Veftium , qu& & ipft in fe habent ali-

quidUnâuob, five Oleof\, non Aquofi: III*

enim exbaurient Corpm mmw ; qualesfunt e¡i

Lana, potius quam ex Lino : Certe manife-

ftum eft tn Spiritibus Odorutn , quod jiponiu

Pulveres Odoratos inter Lintea , multo citiut

Virtutem perdunt , quant inter Lanca. Itaque

Lintea Таclи, & Mundicie jucunda ; fed ad

noftram Operationem fufpefta.

17. Hybetni Sylveftressi/aw incipiunt agro-

tare, nihil prius facium , quam ut Lintea i

Strata ta liant , e», /nLaneis Pannisfe convoi

tant,

iÇ. Referont nonnulli , fe magno Sanitatis

fut commodo , Lanеis Catmofinis proxime aà

Смет, fub btdufîis fuit , ufos fwffe , tant ad

Uracas, quamadCorporalia.

- *9- Ejl& illud obfervandum , AëtemCor-

{ort Afluctum , minus ¡Und deprtdari , quant

Novum,

ET MORTIS: 12$

NoTum , ó1 fiibinde mutatum .- ltaque Pau-

peres , qui in Tuguriisyлss , intra proprio* La

res perpetuo vivant , nес Sedes mutant, fimt

blerunque Long&viores ; Veruntamen quoad a-

has Operationes, Mucationem A'éris , [prtfer-

tim Spiritibus non ormino inertibm ) utikm

ejfejudicamut: Mediocritas autem adhibenda,

foret, qu& atrinquefatisfaciat; llludfiet.fiQtxi.

tuor Temporibus-dnт, fiet per ftatatempora

Mutatio Loci ad'fedes idoneas , neque fint

Corpora , aus in Pcregrînatione nimia , aus

in Statione. Atque de Operatione per Exclu»

flonem Ae'ris, & de evitanda Vi ejus Preda

toria, h&c dicla ßnt.

О P E RATIO

. Super Sanguinem & Calorerafaripuificantem. '"-".: л

III. . ,эз«Э.

Historia.

"-- : t . -,.

i. S~\ Pcrationes du& Sequentes funt Ope-

\J rationibus duabm Prtcedenubtn tan-

qиam Antiftropha ; atq¡ its refondent , quem-

admodmn Paíliva Aftivis -, Pritedentes eniin

du, , idagunt , ut Spiritus & Ae'r Aclwmbus

fuisfint minus depredantes ; Ha vero , ut San

guis о, Succus Corporis i fint minus depreda^

biles. Quoniam vero Sanguis efl Irriwatio Suc-

corum , cj, Mcmbrorura , & Роераrзгюля

еa; Operationem/л/"и- Sangumempиn''.'?'*'

F i stU"

12б Historia Vf тл

coUocamm. Circa hanc Operationen! propone-

mus С onfilia Numeroрeuca , fed Vi valde efi

cacia. Еa triafим.

x. Primo dubium non eil, quinji Sanguis

ßtaliquantofrigidior, minutfuturuifit Drjfî-

pahilis: Gjuoniamvero , quiperOsfumuntur

frígida, cumreliquis Intentionibut haudpaи-

tis, maleconver.iunt; ideo optimum foret a-

lia invenire , qu& nonfunt cum ifiiufmodi in-

tomtmdit complicata. Eaduofunt.

. j.- Alterum hujufmodieR : Adducanturin

Vftim , idque maxime in Juventute Clylreria

nihil omnino Purgantia , aut Abftergenria ;

fedfolummodoKckigeiantiï , é-nonmhil A-

periemiai Probata font quifiunt ex Succit La-

«ftikae, Portalacae,. Hepaticae, etiam Sedi

majoris , &Mucilaginis Sem'mis Pullii , смn

Dccoftíóhe abqua temperala Aperiente ,ad-

mi/lo aliquantoCzmphosx: Verum vergente

./Etate, omiuatur Sedum majus , ö-Portu-

laca , & fubftituantur Succi Boraginis , &

Endivi* , aut fimilium; Atque retineantur

Clyfteria hujufmodi , quantumfieripotsñ . ad

Ноrатfcilicet , aut ampltat.

-V.4, Alterumecl ejufmodi; Inufufint, prt-

fertim sEftate , Balnea Aquae dulcís , & modi-

ы admodumtepidt, prorfui abjque Emollien-

ubwt , Malva, Metcuriali, Lafte, ó,fi-

mihbut; Adhibeatur potius Scrum LaftisRе-

ttm in nonnulU Quantitate , ö, Rofa.

\.ф Verum, quod Caput rei eil , & Novum ,

iliudprtcipimHt ; Vt ante Balneationcm , inun-

- . i . , gatur

et Mortis. 117

gatur Corpus cum Oleo , cum jptjfamenus i

ut Qualiias Refrigcrii excipiatur , Ac\uam*-

gis arceatur : Neque tamen Meatus Corporis

nimium оссЫаnшr ; Etenimcumfúgas Ex

terius Corpus former occludit , tanutm abefi ,

ut promoveat Infrigidationem ; ut etiam eam

prohibcat , & irritet Calotera.

6. Similis eft ufa Veficatum, cumDcco-

ftionibus, é,Succis Refiigerantibus,*/>/,//'-

catis circa inferiorem Regionem Corporis, vi

delicet (ub Coftas, ufqueadPubem; Namó*

hoc eft Genus Balneationis , ubi Corpus Li-

quoris, utplurimum, excluditur ; Refrige-

lium tantum excipitur.

7. ReftattertiumConÇ\\\xua , quodnon ad

Sanguinis Qualitatem > fed ad Subftantiatn

ejus ptrtinet -, ut reddatur mag'u Vtrma , {$,

minus Hißipabilis ; ó, in quam Calor Spiiitut

minus agerepojjit.

8. Atque de иfu Limaturx Auti , ии/Auri

Toliati , aut Pulveris Margaritarum, Gem-

marum, è5,Coralli, & /¿milium, hodie ni

hil credtmus , nifi quatenus prtfemi Opera-

tioni famfaciant ; Certe, cum Arabes , <$,

Graeci , ¿, Modcmi , iu Rebus tantas Vir-

tutes tribuerint , non omnino nihil videatur

ejfeinifiis, quttot Homines Experti obfirva-

runt. ltaque mijjis Phantafiicis circa tilas O-

pinionibts*, plane arbitramur.fi univerf& Sub-

itantiae Sanguinis aliquid infinuari poffu per

Minima, in quod Spiritus, & Calor parum,

aut nihil agere pojfint , omnino Unon'"£"£

Ï 4

ri8 Historia Vit^

Putrefa&iom , fedetiam Arefaíhoni ohfiitu-

rum ; & ad vitam prolongandamfore effica-

с'фтит: In hoc tamenplures adbibendtfunt

Camiones : Primo , utfiat admodum exafta

Comminutio : Secundo , ut hujufmodi Dura

& Solida , fint onmis Malignx Qualitatis ex-

pertia, ne cum in Venís dißiergantur & Шеам,

aliquid Nocumenti inferant : Tertio, ut nun -

quam fumantur cum Cibis , nес ita excipian-

tur, ut diu htreant, negеnеrentpericulofas Ob-

ftrucliones- circa Mefenterium : Quarto , ut

Rarus/Zr eorumuCus, nесоёаn,.,ф cumulsntur

in Venu.

j. ItaqueModasexcipiendijie, Sromacho

jcjuno, in Vino Albo , cui admifiumfit p-a-

tum Olei Amygdalini, &fiat Corporis Exer-

citatio/и/,er Hmftum earum.

Ю- Simplicia auetm, qu& Operation! huiо

fatufaciant , pojfint e¡fe loco omnium, Aurum,

Margarita, ¿'Corallus; Metallaе»/« omnia,

preter Aurum, nonfunt abfqtte Maligna Qua-

Jitate , inWoUÛWipforum; Neque etiam tam

txqwfite comminuuntur, quam Aurum Folia-

uim; Gcmoiae иwm Tianílucidae, tjr-tan-

quam Vitreae, minus nobisplacent \ut & antes

diximus) propter fufpicionem Corrofionis.

i r . At noclrojudtcio , & tutior , & effica-

ticrforet ufus Lignorum, m Infufionibus, &

Dccoftiombus ; Satis enim in tis pojßt ejje ad

"Firmitudtnem Sanguinis; Neque tamenfimile

Fcriculameft ab Obftruítioric; pratipue au-

teт, quiapojfuntfumi in Cibo & Potu ; unit

faci-

"в т Mortis. 129

fariliиi Ingreffum reperient in Venas , nie depo-

nenturinixohus. ,j

it. Ligna ad hoc idonea funt , Santaltm;;

Qnereus; fr Vitis: Ligna enim Calidiora^

aut aliqиa ex Parte Refinoià, rejicimuit Pcß-

fint tamen adjici Caulesfica, & iigriof*9joTt&

marini ; cum Brmex/ït Rofmarinus, & Жrл-

tem multarum Arborum tquet ; Etiam Hede.

tx cauks Siccs, fr Lignoft , fedea §¡H>u$tt¿tt\

tir Saperem nоn reddant ingratum. ' ''

13. Sumantur vero Ligna aut in Juículií

decocla, aut infufa in Ми(гит,ляr Cctvifiam

antequamfea'eat : In Jufcults autem (utfitin

Guajaco , & fimilwus ) femper infmidantur

diu, antequam deccquantur , ut firmhr Part

Lioni , & non tantum ea , que Heviterhtret ,

eliciatur : Vtaxinus autem , licet ad Pocиln

adhibeatur, nohufujpetta eft. Atque de Ope»

:tatione fuper Sanguinem htcinqüifitafint: -

О P E RA T IO >

fuper Suecos Corporis.

IV.

Historia;

x. y\Vofunt Corporum Genera', Çut m

XJ Inquifitiohe de Inanimatis/rtт- di

llum eft ) qui difficdim confumuntur : Dura

fr Pinguia; utcermturin Metallis, & Lapidi-

bus ; atque in Oleo, & Cera.

x. Opertmdum itaaue eft t ut Suecas Cor-

1} 5?ott»

jjo Historia Vita

potisyftSubdutus} atque etiam utfit Subpin-

guis, aut Subrofcidus.

. \. §¡uxtenus adDaûûemâeffiritur trilus

Modis. Natura Alimenti firma ¡ Frigore con

densante Cutera & Carnes ; & Excrcitatione

Suecos fermentante, &.compingentf, nefint

mplks, &¡j¡umofi.

4. §¡uatenm ai Naturam Alimenti , talk

efíé debet, utfit minus Diífipabilis; qualtafunt

Caro Bovina , Caro Suilla, Caro Cervina, e-

tiam Caro Caprearura, Hœdorum , Cygno-

ium,c£Anferum,d,PalurubiumSylveitriuui,

(рrфыт fihujufmodi Carnesfuerint modice

faliet) Pifces itidem Saliti, &fieri; Etiam Ca-

feusfubvetus, & hujufmodi.

j. §¡uoad Panem autem , Avenatus , aut

tt'tam paululum Piíatus , aut Secalicius , aut

Hordeaceus, folidioreft, quam ex Frumento,

At.¡¡ etiam in Pane Frumentaceo , folidior qui

paulo plus habet ex Furfure, quam quipurum

е/¿Pollinis.

6. Orcades, qui Pifcibus vefeuntur Sali

cis, atquegeneraliter Ichthyophagi , Longsmi

funt.

7. Monachi,ó, Eremitae, quiparce,& Sic

co Alimentopafcebantur,fueru«t utplurimum

Long&vi.

, 8. Etiam Aqua pura in totufrequenter u-

furpata, reddit Suecos Carporu minи* Spumo-

íbs¡ Cut, fi propter Spiritus Hebetudincm ,

(quipreculdubio in Aqaaeftраrит Penetrati-

vus) ЛiЫ/емнгЛИВШИМ ; trtik'fftexU

ßim*-

et Mortis. i$r

fiimamut. Atque de Eirmimdme AUmcnti Аa-

Веnm.

g. §¡uatenut ad Condenfatianem Cutis

ö, Camium per Frígus ¡ Vivaciores fert [uni,

qui fub Dio vivunt , 9илzn Jи/ fub Tcfta;

^í/^иs jw/ in Regionibus Frigidis , quem qui

in Calidis.

10. Veftes nimia , five inleciis, five ter--

tau, corpusfohiunt.

ii. Lavatio Corporis in Frígida, bona

adLongitudinemviu ; uftcs Baineorum tepi-

dorum , malus : De Balneis autem, ex Aquis

Aíttinaentibus Mineralibus , fuperius аШит

efi.

и. Quateñtu ad Excrcitationem ; Vita

Ociofa manifefto reddit Cames Molles, &

Dijppabilcs : Excrcitatio autem Robufta ,

(modo abfint nimii Sudores, aut Laffitudines)

durat & compaclas ; Etiam Exeicitatio intra

A quas Frígidas , qualis eft Natatio, valde bo

na; Atquegeneraliter Exercitatio fub Dio, те-

liar quamfub Тейо.

ij. De Fricatiombas ( quod eft Excrcira-

tionis genus) tamen, quia Alimenta maga

e vocant , quam indurant , poftea fuo loco tn-

quiremus. . - , ,

14. lamvero, cum de Duritic Succorum

di¿"lum fit , veniendum ad Oleoílratem^ve

Rcfcidatunemipforum ¡ qutperficlior , &po-

tentioreft Interino , ^/«,»»Induratio; quia non

habet Incommodum,t2sfи<! Malum complica-

tumi Qmniaenim, qutad Duritiem Suçeo

г^г Historia V гт-я

tumpertinent , ejufmodifunt, ut cum Alimenti

AbCampt\oncmprohbeant,etiam emfdem Re

parationen! impedtant¡undefit ut Diuturnitati

vit*,, eadem ¿*pro/ïnt, &obfîm; At qui ai-

Rofcidationcm Succorum pertinent, ex utrafe

partejavant ; cum reddunt Alimentum & mi.

nut Diffipabile, ö.TOagàReparabile.

- ij. Cum vero duimm , quod Suecos Cor

poris debeatfieri Koíáaus, & Pinguis; No-

tandиm eft, hoc nos nonintelligert de Pinguedi -

ne , aut Adipe manifefto,fed de Rore petfufo ,

& [ft placet) Radicali, inipfa Corporis fub-

ftantia.

16. Neque rurfus cxifiimet quifpiam, O-

leum, aut Pinguia Ciborum, an* Medullas,

fimiliafibigenerara atque Intentioni noftrtfa-

tisfacere; Nequeenim qui ptrftiUftmelfunt,

retro aguntur , fedtalia debent effe Alimenta,

qutpoft Digeftionem & Maturationem, tum

¿ewи/n01eofitacem in Succ'u'mgenerent.

17. Neque rurfus exifiimet quijpiam , О-

hum & Pingue Coacctvatum & Simplex ,

difficilis tjft Dtjfipationis \ in Miftione autem

noneandem retinere naturam ; Etenim quene-

admodum Oleum per fe multo feria* confumi-

tur, quam Aqua; ita etiam m Papyio, aut

Sudario , diutius htret , & tardim deficcatur ;

ut-prms notavimm.

18. Ad Irrorationem Corporis meliu* fa

ctum Cibi Allati , aut Fumo Cofti . quam E-

\nt:- Atque omms Praeparatio Ciborum , cum

A<jua, incommoda efl; в^июа/ятф Oleum,

(S(!0-

et Mortis. 133

copiofius eltci videmut ex Corporibus Siccis .

quam ex Homidis.

15. Gencraluer WlrrorationemOw/mris,.

prodejtmultusVfm Dulcium , Sacchat¡ , Mel-

lis, Amygdalarum dulcium, Pmearum, Pi»

ibciorum , Daftylorum , Uvarum PaiTaruro,

Uvarum Corintbi , Ficuum , <3, hujufmodt:

Contra, omnis Acida, r^ mmium Salfa ,. {$•.

nimutm Acria, funt-Generationi Succi Rofci-

di oppofita.

10. Seque Manichaeis, eorumque D'utx.

fmvert exifiimabimur , /iScmina qutque; &-

Nucleos, & Radices, in Cibit, aut eorum

Condimemis frequentia ejfe debere dicamus ;

quandoqmdem omnuVzms ( Varis autem CiJ

bortim Firmamentum eft) am ex SemioibuS'

cft , лnteJcRadicibus. •

11. Ante omnia vero ad Irtorationcm

Corporis maximefacit NnturaPotus, quid-

borum Vehiculum eft : Itaque in ufufint Potus-

i\ii, qui abfque omni Acrimonia, aut Acedi-

nc , fubtiles tamenfini , quales fим Vina, (я;.

ait Anus apitd Plautum) Vetuftate edsntula,

& Cemfla ejufdemgeneris.

гг. Hydromel (ut arbitramur) non-foret^

malum,fifuerit Forte, (¿, Vеtus, Atiamen qua

ntum omne Mel habet aliquid Acutum, (ut

patee ex acerrima illa Aqua , quam Chym\cï

ex eo extrabunt , qu& etiam Metalla filvit)

melиu foret , fi fieret fimilu Potio ex Saccha-.

re , non mfufo ¡eviter , fed ita incorporato ,

qutmadmdum Mel/efo effe wHydromebte^

134 Historia Vitä

&que habeat VetuftatemAnni , ausfex Mett.

fium; unde Aqua Cruetatem deponat, ej,

Saccharum Subtilitatem acquirat. -

Ц. Atque Vetuftas Vini , aut Potus ,

hoc habet; quod Subtilitatcmgenera1 in Parti-

but Liquoris, Acrimoniam in Spiritibus ;

quorum primum utile, fecundumnoxium; l-

taque ad hanc Compiteationem enodandam ,

mietatur in Doltum , priufquam refederu ,

nonnihil Vtnum à Mufto , Caro fuilla , aut

Cervina, bene ccBa, ut habeant Spiritus vi

tti, quod ruminent , & mandant, atque in-

de mordatitatemfuam deponant.

24. Similiter , fi recipiat Cervina, nonfo-

lumGranaTûnci , Hordei , Avenarum, Pr-

fatum , (¿,c. fedetiam Partem (putatertiam)

ex Radicibus , autValpspinguibus , ( qualia

funt Radices Potado , Medullx Artiplicis ,

Radices Bardanae , ant alts Radices Dulces,

(jf Efculenti) utiliorem fore Potum adLon-

gs.vuatem exifiimamm , ^илотСетйатra:

Granis tantum.

ij. Etiam qui in Part¡bus fuk valde tenuia

funt,& mhilamimu nullaprorfui funi Acrimo

nia, aut Mordacitate , utilia funt in Condi-

mentis Ciboram : Qualem Virtutem ineffe de-

prchendimiu inpaиcU quibujdam ex Floribus;

Floribus fcilicet Hederá , qui in Aceto \nfufi

etiamguftuiplacent; Floribus Calendulae, qui

in ufu¡funt in Biodiis, & Floribus Betonicae.

Atque de Operationc /nper Suecos Corporis

htcmquifitafunt.

et Mortis. 135

О P E R A T I Q

fuper Vifcera ad Extrufionetà

Alimenti.

V. ,,:, , '.. :

Historia,

1. /~V Va Vifcera ¿Í? Principals [qut Con-

Vj. co¿tionis Foncesyлn/ ) Sromachum,

Hepar, Cor, Cerebrum, ad Funclionesfucú

probe exercmdas confortant, [wideAlimentain

partes diftribuuntur , Spiritusjparguntur, at-

que inde Reparauo Corporis tonus tranfigitur)

à Mediéis, atque corum Dcfcripcis, ©, Confi-

\ns,petendafunt. .. - ,...;.. f

x. De SplencTelle, Renibus,Msfenterio,

lliis ó, Pulmombus, non loquimur; Sunt

tnim Membra Miniftrantia Principalibus; Al

gue cutn de Sanitare trattatur, in Confidera-

tionem -velprACipuam qunndoque veniunt¡quia

pattunturfingulafuos Morbos , qui nifi curen-

tur , eetam in Vifcera Principalia incurruM,:

§¡uatent*s vero ad Prolongationen, Vitae , ó,

Reparationen per Alimenta,& Retardationem

Âtropbit Senilis , y?Concoft¡ones, & Prin

cipal« illa Vifcera benefe habeant, cuera ma

xima expartead Votumfeqmntur.

3. Atque ex Medicorum Libr'u, qui de Qua

tuor Membrorum Principaliura Confortacio

nes Commodis, Sermones faciunt,decerpen-

dafunt «a micui%qu&pro ration« Status Cpr

t^6 Historia Vit«

pori's proprii , in Uiaetam & Regimen Vit*

transfert! poterunt : Etenim Sanitas Medrfci-

nis tempo ralibus plerunque indiget ; at Diu-

tumitas Vit* ex Viftus ratione , & tonfianti

Medicinarum juvantium ferie , fperanda efi :

Nos vero Рейса, taque Selecla, <¿, Optimapro-

ponemtet.

4. Stomachum ( qui , ut ajunt , cfi Pater

familias, &CUJU4 Robur ad reliquat ConccM-

fliones eft Fundamentale ) ita muntre decet,

& confirmare , utfit abfque Intemperie CaU-

dus ; deinde Afhictus, non Laxus; etiam

Mundus,n0nHumomir\ Faftidiis Oppreiïus ;

Et nihilominus -( cum exfeipfo, poиut quam-ex

Venis nutr.atur ) minime prorftu Inanis , aut

Tejunusi poftremo m Appctitu/envwds« eft s

quia Appetims Digeftionem acuit.

t. Miramur quomedo illud , Calidum Br-

bere , ( quod apui Antiques in ufu fuit ) in

Defuetudmem abierh ; Novimut corte Medi-

cum admodum celebrem , qui m Prandio , &

Ccena , JufculiHTi etiam praecalidum nvide

ingerere folebat , & paulo poft optare ut rеge-

ftum effet; Neque entm mihi Jufculo ори* efi,

(mquit) fedCahdo tantum.

6. Ommno utile arbttramur , primamVO'

t\oncn\,five Vini,.//"t>eCervi(isc,./ïvePotuseA.

tenta, (cui quit mfuevit) ïnCcenafemperca-

lidam exhiberi. -

7- Vmura Extinítionis Aùri , utile arbi-

tramurfemelin Menfa, Non quod A.mvm,ali-

quid VirtutU adhoç ¡argirt çrsdamw , fidquia

Ex

et M о' i т i s, 137

Exttnftionem отnет Metallicam , in aliquo

Liquors , Aftrtclionem potentem indcre novi-

mm : Aurum autem deligimta , quia рra-

ter Шaт [quam optamw) Aftriftionem ,

nil aliud Metallica Impreffionis poft fe relin-

quit.

8. OffasPaniswVino , media Men/a, u-

tiliores, quam ipfum Vinum effe judicamut;

prtfertim fi Vino cut Ofla intingatur, Ro/ma-

iinus , & Cortex Citri , fuerint mfufi'; idqut

cum$iCcli3iofut tardиu labatur.

9. Vfum Cotoneorum , ad Stomachi Re-

bur , uulem effe certum eft ; Melius tamen ad-

hibertjudicamusm Succis dеpuratis , cum Sac-

charo, [quosMy\3Siiocant) quamin Citai»

bus ipforum, quia Stomachum nimit gravant:

VU vero Myvsc fo/î Menfam, fimplices ; at

ante Menfam , cum Aceto , uulijpme fu-

muntur.

10. Vtilta Stomacho/W prt uteris tine-

plicibus Rosmarinus , Enula, Maftiche, Ab-

iynthium, Salvia, Mentha.

ib PiUuIasetfAloë, g^ Maftiche, e£, Cro

co, prtfertim Temporitus Hyemalibus , ants

Trandiumfumpt04 , probamus ; ita tamen, ut

Aloë non tantum Sueco Roiàrura multis -vici-

bus ablutafit, fedetiam in Aceto , [ in quo dif-

folutum fuent Tragacanthum ) ¿J. poftea in

Oleo AmygdaIino¿и¿7 & Recenti, ad ali

quot horat maceratafit , antiquam formetur

ú Pillalas-

11, Vitrum*и/ Ceivifia Infuíionis АЬГуn-*

tb« ,

J38 Historia Vit*

thii, cum modico Enulae, ö* Santali Cytrinî,

reue per vices adhibetur; atque hoc Hyeme

potim.

13. At ¿Eftate, Hauftut ex Vino Albo,

tum Aqua Fragaria diluto , in quo Vino, Pul-

veres exquifiti Perlarum , ö1 Teftarum Can-

crorum Fluviaiilium , ó, [ quod mirum for-

taffcvideatur) purum Czeœfuerint infufa,

Stomachum optime recreat,& roborat.

14. Atgeneraliter , omnis Hauftus Matu

tinas [quales frequenter in ufu. funt) Refiw

gerantium, (Succormn, Decoârionurn , Scri

Laftis, Hordeatorum . &fimilium) fugien-

dui eft; nihilqueprorfiuimmiuendum Stoma-

chojcjuno, quod fit Frigidum purum: Me-

Hui exhibebuntur Res hujufinodi , (finecefjr-

ttu poftulèt ) 'vel Hora quinta poft Prandium,

•vel Hora anapofi levе Jentaculum.

15. Jc)miiafrequentiamalafuntadLong*-

•auatem ; qumetiam Sitis qutcunque evitan-

da , ö, fervandut Scomachus fatis Mundus,

fedperpetuo ^и<s/s Humidos.

16. Oleum Olivarum Recens, & Ъоnит,

in quo Mithridatii nonnibil dißolutum fuerit ,

inunclum Spina Dorfi , exadvtrfo Oris Sto-

machi , Scomachum mirum in modum con

fortat.

17. Sacculeu exVloccisCarmofinit , infufis

in Vinum Aufterum ; in quodinfufa fuerint

Myrtus, & Cortex Citri, <¿,parum Croci./и-

per Stomachum perpetuo geftaripoteft. Atque

de Stomachum Confortamibus hattenw, cum

etiam

et Mortis. 139

etIam handройса ex his , qu& altis Operationi.

bus inftrviunt, adhoc etia-n juvmt.

18. Jecori,yi'иTorrefa£lionc) five Dcfic-

catione , atqueab Obftruftione, immunefer-

1/etur, nil ultra ерus eft: Etenim Exolutia

ilia, qut Ac|uoíuatesgs»sras , Mothus pror-

fieseft; Atreliqua duo etiam SeneÄus obre-

pensinducit. ..,

19. Hue pertinent , vslmaximeea , qu&in

Operationsfuper S inguinem, defcriptafunt; lis

adjiciemuspaucaadmodum>fedeleBa.

го. Prtcipue in ufufit , Vinum Graoato-

rum Dulcium;autfiillitdhaberi non pofjit,Sac-

cas ipforum recens expreffus ; manefumendus,

cum alicuanto Sacchari , & immiffo in Vitrum

{in quod fit Expreffio) modico Corticis Citri

recentu, & csryophyUis tribus, out quatuor

integris : Hocque ufurpetur à Fcbsuatio ai Vi.

ncm Apriiis. -... .. ,

u. In ufum adducatur , ante alias omncs

Hcrbas , Naftuuium , fed tamen Pubefcens,

коn Vеtus : ufurpetur five Crudum , five in

Juículis , five in Potu ¡ Et poft hanc Go-

chlearia.

гj.. Aloë, quocunque modo ablusa, auf

согrеclа, Hepati noxia ; ltaquenunquamfa-

mihariter fumenda eft. Rhabnrbarum contra

vitale Hepati, modo tres adhibeantur Cau-

tiones : Primo , ut fumatur ante Cibum , ne

deficcet nimis , aut Vefttgium Scypticitatis re-

Imquat: Secundo, ut maceretur ad Ноrат u-

nam, aut duos, in Oleo Arovgdalino recen",

10 cam

14<э Historia Vit*

cum Aqua Rofacea , antequam alius infun-

datur , aut detur in Subftantia : Tertio, ut vi-

Миa altemufumatur, alias fimplex, alias cum

Tartaro, autpartim Salis nigri, ne leviora tan-

tum ajportet , & reddat Aiaffam Humerum-

magis obfiinatam.

1}. Vinum,(*KtDecoctum aliquod chaly-

beatum, ter aut quater in Annofmniprobo, ad

Obitrufliones potentiores folvendas ; ita ta

men ut femperprtcedat Hauítus duorum, aut

trium Cochlearium Olei Amvgdalini , dulcU-

(¿, recentis, (¿, fequatur Motus Corporis,.

prstfertim Brachiorum ö* Hypocliondiio-

lum.

14. Liquores dulcorati x idque cum Pin~

guedine quadam, ad arcendam Arcfaiftionem, ,

($• SalfedineiTii ö,Torrefaftionem , &* deni-

que Senilitatem ]ecoüs,pr&cipue &plurimum,

poffunt ; prstfertimfi per Vetuftatem bene incor-

parentur. Talesfinm ex Frudtibus, ö, Radi-

cibus dulcibm ; Scilicet Vina ó, Potus ex Uvis

paífis recentibиs , Jujubis, Carycis,Daftylis,

Paftinacis, Bulbis/ruePotadis, ö, hu/ufmo-

di, cumadmifttone Lycoritiae quandoquc; E-

(MwPotus, ex grants Indias (qu/tMàyzvo-

cant ) cum Mixtura Dulcium , plurtmиm con

fers. Notandum eft autem , Intemionem Prse-

fcrvationis Jecons in Molltcie quadam , ($*

Vinguedine, Unge potentiorem ejfe Ша altera,

quiperunet ad Apeиionem Jccoris, qua po

tins innuitad Sanitärem , quam ad Diuturni-

tatcm Yitae; nift quod Obitai<3io ea, qui indu.

1 cit.

et Mortis. 14t

eit Torrefaftionem, sque maliciopt eft , ас alis,

Arefaftiones.

15. Radices Cichoreae , Spinaehia, Betae,

à tAedullit purgatat , atque adTeneritudmem

coclasm Aqua, cum teriia parteVini Albi, pre

Condimentis Familiaribu* cum Oleo , ó, A-

ceto , laudo : Etiam Gemmat , five Caules A-

/paragi, Polpas Atriplicis, & Radices Bar

danae, debitis modis eltxas, & conditaa &

Jufcula (tempore Vetis) exFoliit pubefcenti-

bui Vitium, & berbaviridi Ttitic/. Atque de

Jecorcmuniendo haftenut.

г6. Cor ¡uvamentumfufeipit maxime, иt-

que Nocumentum ex Aère, quemjpiramu-s; ex

vaponbus; atqueex Aflfeftibus: Atquecom-

plura ex iu, qu& de Spisitibus, fupra ditiafunt,

hue transfem poßunt ; Indigefta autem Moles

Cordialium apud Medicos , ad Intentionem

noftram parum valet: Auamen, qu&Vene-

norum Malignitati oceurrere deprehenduntur,

еа demum ad mumendat Cordis vires , Jane

cum Indicio adhiberi poßunt , prtfcrtimfifint

ex eogenere, quod non tam propriam Venera

Naturain frangat , quam Cor ö* Spiritus in

Venenum infurgerefacial. Atquedc Cordia-

libus confule Tabulam fuperimpofitam.

17. Ae'ris Bonitas /я Locis, Experientiapa-

titи dignofeitur, quam Signis. Optimumjudi-

camut Ae'cem ¡firare in Locis sEcjuis , &

Viani* , atque ex ewi/^rsePerflatilibuS; Si

fuerit Terra Sicca, neque tamen ptorfи Arida,

ЯМ Aienofa; ¿htique emiuat Serpillum, &

^- 3 Am*

142 Historia Vit*

Amiiaci genm , <> hmç inde «ules Mentît

Canopeftris ; Qutquefit nonprorfm Rafa./ed

Aibotibus nonnuUis (ad umbram ) Jburfim

confita ; Atque ubi Rofa Rubí jpiret sliquid

Mufcatcllum, & Aromaticum: Fluminayí

adfint, nесете fottus arbitramur , nififuerint

Exigua admodum , & limpida, ¿, gla-

rcofa. <..

г8. Ae'remMatutinum cerium eft Veíper-

tino ej/è magis Vitslem, licet ad Delicias alter

magis ametur.

19. A'crem à Vento agitatum paula lenis

te , Aere Cceli Serení focliciorem effe arbitra

mur: optimus autem eft Zephyrus Matutinus.

<£- Boreas Poft-meridianus.

50. Odores ad Confortationem Cordis

prteipue utiles funt; Neque temen, acfi Odot

bonus , ejfet A'eris boni Prtrogativa. Certum

tnimeft-, quemadmodum inveniuntur Aeres

prerfm Pclti lentes , qui non tantum foerent,

quantum alii minus noxii ; /¡militer invenirt в

contra Aeres faluberrimos, ^,Spiritibusami»

cifïimos, quiautprorfusfintinadoü, aut ai

fenfum minus Grati ö, Fragrantes. Atque o-

mnino , ubi degiturin Aere bono,Odorcs per

vices tantum repetí debent: Odor entm Con-

tinuus ( licet optimus ) Spiritus nmnthil one-

rat.

3t. Zaudamus ante omnes alios , [utetiam

fuperius innuimus ) Odores ex Plantis Vegc-

taiuibus, o* non Avnlfis , /'nAere apeitos*-

rtptisi qualesfunt ex V iolis, FioribusCaryo

phylli

et MoK-Tis. Ï43

phylli ( tam Majoris quam Minons) Floribus

Fabarum, floribus Tilia, Floribus yîx,ePul-

vifculo Vitium , rioribus Madre- fclve , Flori-

bus Parietarix lutea ; Rofa Mufcatella (nam

citen Rofae germinantes parce emitunt O-

dores) Fragaria .(prsfertim Moriente) Rubo

fuavi, [prtcipue ineunteVcic) Mentha Cam-

peftri, LavendulaFlorente, atqueinRtgtoni-

but Calidioribus, Malo Aramio, Cytrio;

Myrto , Lauro : Itaque Ambulatio , aut Set

fio inter hujufmodt Auras , in Vfueffe debet.

31. Ad Cordisjuvamentum , Odores Re

frigerantes Calidioribus aniepommm ; Suffi-

tus ¡taque Matutinus , aut fub Calores Meri-

diei optimus fuerit , ex tquis Portionibus Л-

ce:i , Aquae Rofacea , & Vini Generofi , fu-

per ÍAramím'ívLUquaficandentemfuforum.

33. Neque vero Matri Telluri libare nos quit

txifiimet , fi prxcipiamut inter Fodiendum ,

aut Terram vertendam , vinum Geneiofum

fuper infundí.

34. Aquamè Floribus Arantiorum ¿snan;,

cum modica Parte Aqua Rofacea , rj>, Vini

Fragrantis, etiamper Nares aetrabi, autper

Syringam Errhini more immiui , (fed rariut)

bonum eft.

35. At Maíb'catio (quamvis non habea-

mut Betel ) $. Detentio in Ore eorum qut

SpinmsfoTsent, [licet affidua) utilisadmodum

eft. Fiant itaque Grana , aut pufílli Paftilli ex

Ambra, ó, Mufco, ej, Ligno Aloé's,ó, Ligno

Rhodio, & Radice Iridis, & Rofa, atout

for

144 Historia V it se

formentur illa Grana, autVaftûii, per Aquam

Rofaceam , qui -per paululum Balfarui Indi

tranfierit.

\6. Vapores vero, qui ex Rebus intro íum-

ptis , Cor muniunt , &j"event, h&c tria habe.

re debent; utfint Amici , Clari, ^Refrige

rantes. Caliditasen/wVaporum, mala; At-

que ipfum Vitium , quod putatur habere vapo

ren) folummodo calefacientem , non expert eft

prorfies Qualitaris Opiatae. Claros autem Va

pores vocamus eos , qui plus habentex Vapo

re , quam ex Exhalanone , nequefunt omnino

Fumei, aut Fuliginofi, aut Unítuofí, fid

Humidi, & ./Equales.

37. Ínter Turbaт inutikm Cordialium,

tauca ad Diaítam in ufa effe debent ; Loco о-

mnium Ambra- grifia,è, Crocus, f>Granum

Kermes , ex Calidioribus ; Atque Radices

Buglofli, c^Boraginis,л^nе Mala Cytria,

(^Limones dulces, & Poma Fragrantia , ex

Fiiffidionbus. Etiameo [ quo dixtmus } mo

di , 0, Aurum , ö, Margaritae , non tantum

intra Venas , fedetiam in Traníítu , ó, circa

Praecordia aliquid poffunt ; per Refngerium

falket , abfquealtqua noxia Qualitate.

38. De Lapide Bezoar, ob multas Probatio-

nes, Virtuti ejus fidem non prorfw. derogamus ;

Sed omnino Modus ejusfumptumis talis effe de

bet, usfacillime Virtus ejus communicetur Spi-

ritibus. Itaque necin Jufculis , nee in Syrupis,

nec in AquaRofacea, aut hujufmodi, Vfnme-

jtis probamu-s ; Jed tantum in Vino autAyai

Cyna

et Mortis. 145

Cynamomi, aut hujufmodi Diftillato.yWTc-

nui, non Calido aut Forti.

}9. De Affeitibus jamfuperius inquifitum

eft; l¡ladtantumadjtcimиt,omneDefi¿ci'mm

magnum , & conftans , & -( *' loquuntur)

Heroicum, Cordis Virtutes roborare, & am-

pliare. Atque de Corde bаclеnus.

40. Ad Cerebrum\quod aetinet (иЫСa-

thedra , & Univerfitas Spirituum Animali'nm

refidet) qutfuperim mquifitafunt, de Opio $•

N¡«0,0* Subordinaos W//,/«, <£•<& Conci

lia tione Somni placidi, etiam hue aliquate-

nuifteilant. llludquoquecertum, Cerebrum

tanquam in Tutela Stotnachi effe ; ideoque qu&

Stomachum confortant , (¿, muniunt , Cere

brum per СоnГеn{ит./'иг)аn< , atque hucfimi-

liter transferri debent. Adjiciemmpauca, tria

Extema, Intemum unum.

41 . Balneationem Pedum omrimo in ufu effe

volumu*, adminm, femelin Septimana ; Bal-

neamquefieri ex Lixivio, cum Sale nigro , ^,

Salvia, Camomilla.Foeniculo, Sampfucho,(3,

Coito, s/wn Faliit Angelicae Viridis.

4г. SuíEtum hadamos etiam Qjiotidia-

num, Mane , ex Roremarino arido , RamulU

hmtificcis, & Ligno Aloes; nam Gummi fua-

via Cipaigravant.

4}. Cavendum prorfut , ne Capiti per Ex

terius admoveantur Calida; qualiafunt A to

mata, non excepta Nuce Mufcata; Etenim

Calida /&sWPIantas pedum prtcipitamus,ibi-

mtufthеm oppitean volumu-s : Unftionem ve

146 Historia Vit*

ro Capitis levem ex Oleo, cum Rofa, ©, Myr-

to, <¿*pauco Salis, ó- Croci, latidamus.

44. Memores eorum , qu& de Opiatis , (§,

Nitro , ö* Simildus , ante propofuerinuu ,

5ИЛ Spiritus tantopere denfant , явя exifiima-

mut ab refore , fifemelD&bus quatmrdccim,

accipiuntur in Brocho Matutino, Granat»* ,

•yel quatuor Caítorii,cиn3 modico Seminis An

gelicae, & Calami Aromatci; qua & ipfa

Cerebrum roborant, & /'nDenfitate Subftan-

t¡3t Spirituum, (9и<e adviu Long&vitatem tam

wceffarta eft) Motus Vivacitatem, ö,vigo-

lem excitant.

4J-. In Confortativis quatuor Vilccrum

Principalium ea propofuimus , quA & Propria

|иns, er^ne Elefta, atque in Diaetam , ó,

Regimen vitae transferri-, tuto & commodepof-

funt: Vanetas emm Medicamentorum, igno-

rantiae Filia eft ; neque Multa Fercula (quad

ajunt) tam multos Morbos/гсеrе, quam mul

ta Medicamente paucas Curas. Atque deO-

peratione fitper Vilcera principalia , ad Ex-

trufionem Alimenti, htcinquifitaftmt.

OPE-

et Mortis. 147

OPER.ATIO

Super partes exteriores ad At-

tra&ionem Alimenti.

VI.

H1STO RIA.

t. TT lut Concoítio ¿0na, per Partes Inte-

J / rioresfacla, primas Partes adprobant

Alimentationen! teneat; tamen concurrert e-

tiam debent AcTwnes Partium Exteriorum ; ut

ficut Facultas interior Alimentum emitit, &

extrudit; ita Facultas Partium Extenorum i-

dem arripiat , & aurahat ; §¡uoq¡ imbeciliior

fuerit Facultas Concoftionis. eo magis opus eil

auxilio concurrente Faculties Auraftive.

z. Auraítio valida Partium Exteriorum,

excitatur prtcipue per Motum Corporis, per

quem Partes calefaäae, e¿, confortatae , Ali

mentum adfe ahcritu vacant, & aurahunt.

3. lllud vero maxime cavendum , &pro-

bibendum; Ne idem Motus, ó, Calor, qui

ad Membra Novum Succumeiwe/, Mem-

brum fimul eo Sueco, quo anteaperfufume-

rat , ntmtum exolvat.

4. Fricationes huic Intentiont opt/те fub-

ferviunt , facl& prtcipue Mane ; fed hoc perpe

tuo comitetur , ut poft Fiicationcm , fiat levis

Inunftio cum Oleo , ne Autitio Partium Ex

teriorum , casper Petípirationcm reddat effce-

Ш,

G г S- ?r*'

148 Historia Vit«

5. Proxima s/?Excrcitatio , per quam Par

tes ipft fe confricant , & concutiunt; modo

fit Moderata, (¿, qui (ut fuperitu notatum

eft) nec fit Ceteris , nec ad Ultimas Vires ,

nec ad Laíiitudinem ; Verum in hacipfa, at.

que Fricatione, eadem eft ratio, ótCautio;

Ne Corpus nimium perfpiret ; Itaque Excrci-

tatio melior eftfub Úio , quam fubTcüo,&

Hyeme quam JEUate ; Atjf¡infuper, Exerci-

tacio InunЛione non tantum clatidi debet , ut

Fricatio ; fedetiam in Exercitationibus vehe-

mentioribus , adhibenda eft Unítio & in Prin

cipio , &fub fincm , more Athletarum.

6. AdExercitationem , ut quamminimum

aut Spiritus, aut Suecos exolvat, utile eft ,

ut ufurpetur Stomacho nonprorfus jejuno./ta-

que ut Exercitatio , nес Stomacho Repleto

( quad plurimumintereft Sanitatis) necjeju-

110 ( quod non miau* intereft Longitudinis vi

tae) ufurpetur; in ufumadduci debet Jenracu-

lum ¿Лаnе , nrae^Medicamentis, aut Hau-

flibus Matutinis, aut Uvispaffis, autY\va-

bus, aut hujufmodi; fed plane ex Cibo, SC

Potu; atLsiiadmodum, & M0dica Quan-

titate.

7. Excrcitationes ad Irrigationem Mem-

brorum , debent effe Membris omnibus quafi

äquales ; nonut (quemadmodum ait S0crates)

Tibiae moveant , Brachia quiefcant , nес i

contra; fed ut Partes univeríae ex Motuparti-

cipent;atque omnino ad vitam prodeft, ut Cor

pus nunquam dm in eadem Poiitura perma

nent :

et Mortis.' 149

neat : [edfingulis Stmi-boris, ad minus, Pofitu-

ram mutet , preterquam in Somno.

8. ©иa ad Mortificationem ufurpantur,

ad Vivincationem traduci poßunt ¡ 1$ат &

Indufía fetofa, &, b'lagcllationes , Qromnis

Exteriorura Vexatio , Vim torum Auraiti-

vam roborat.

9. Utticationem commendat Cardanus,

etiam WMclanchoIiara ; verum de hacparum

nobit compertum eft ; Esfufpeclauobiseft illa,

ne propter Venenatam nonnullam Qualitaten!

Urticae, Serpigines ufufrequmti inducat , f$*

Mala Cutis. Atque de Operationefuper Pat

tes Exteriores , nd Auradionem Alimeuti ,

btc inqwfitafunt.

OPERAT.I О

Super Alimentum ipfum ad In-

fiauationcm ejufdera.

VII.

Historia.

I. TJ tyrehenfio vulgaris de multis Fctcu-

Av. iis , Cenforcm potim decet , quam

Medicum ; aut, utcunque conftantu Sanira-

usutilij cffepoteft , WLongitudincm vita: m-

xiaeft; ProptereaquodMifturi Alimentorum

varia , <¿, aiiquantum Heterogеnea, Exitum

reperit in Venis , & Suecos , melius ó- лla-

eriui, quam Simplex, {£• Homogenea;.Cum

/n/и^гr WAppetitumexcitandum, (qui Acies

eft Digcftionis ) plurimum pofft. ltaque ó"

Menfam variam, & Mutationes fubinde Ci-

G 3 borum,

Ijfo Historia V i тл

borum, freTempotibusAnni, ant aliaspro-

bamtn.

i. "Etiam ¡Hud de Simplicitate Ciborum

ubfque Condimcntis , Simplicitas Judicii eft;

tum Condimenta bona , 0, bene elecla , Jmt

Praeparationes Ciborum faluberrim& , atque

tum ad Samtatem, tum ad Vuam conferant.

} . Videndum eft, ut cum Cibis Dutioribus ,

eonjungantur Potus Fortiores, e£, Condi

menta 7и« penètrent, {$■ incident: Сига Ci

bis contra Facilionbus, Potus Tenues, ó,

Condimenta Pinguia.

4. Cum paulo ante monucrimm . utprimn

Potio in ccena excipiatur Calida; nunc addi-

mui , quod adVixyzimonzm Stomachi , e-

liam Semihora ante Cibum , bonut Hauftus

Poms [cut quifque maxime infuevit) cali dus

»furpetur ; fed parutn Aromatizatus ad ¡ra-

tiamSaporis.

<. Praeparatio Ciborum, & Panis &Po-

txmm,fîbene, & m ordine ad Intentionem

infiituatur , magni eil prorfut Moment! ; li

cet fit Res Mechanics, & fapiat Culinam ,

t§,Cellam; cum tamen longe prtftet Fabcllis

de Auro, ö, Genimis, ö, hujufmodi.

6. Humecbtio Succorum Corporis per

Praeparationem Alimentorum Humidam,fue-

rilis Res eft ; Ad Fervores Morborum nonnihil

' facit ; ad Alimentationen] vero roícidam , о-

mmno contraria efi; ¿taque Elixatio Ciborum

longe inferior eft, adIntentionem noftram, AlTa-

tione , & Co&ione in Furno , &fimilibut.

7. Affa-

et Mortis. 151

7. AíTatio debet fieri Igne vivido, (¿леек,

rim perfici; non Igne lento, <¿, nimia Mora.

8. Cames оnта Solidiores in ufit effe de-

lent nonpror/us Recentes , fed nonnihil Salis-

Expertae ; ex Sale ipfo autem /'»Menia, eomi-

ПК4 fitmi debet, ant nihilomnins. Sal enim Ali

mento Incorporate magu iialet ad Diftribi1»

tionem, quam per fe fumptiu.

$. Detent in itfum adduci Macerationes,

e$, Infuiîones Camium varie, & bout, in

Liquonbus idoneis, ante Aflationes; quem,

ndmodum quandoque in ufitfuntfimiha , ante

Coâ.ones in ¡atno, &wM.utüsaliquorwn

Pilcium.

10. Л/Pulíationes, & tanquam Verbe-

rstiones Carnium, antequam coquantur,hauit

parvam rem prtftant : Cerie in confeßb efi , ej»

Perdices, ö* Phafianos , in Aucupio ; ¿, Da»

mas , & Cervos in Venatione oceifos , ( nifi

fuerit ea Fuga longtor) gravions effe etiam ad

Gufium. Pifces autem nonnullt Flagellati

Ö, Verbcrati , evadunt mehores. Etiam Pira

Duriora, & Auftera, atque alunonnulliYixx-

ftus, Compreflione dulce(cunt. Воnит effet in

Vfum adduci , Carnium durtorum nonnullam

Pulfationem , e¿, Contufioncm , antequam

lgnempatiantur ¡ Idque exoptimis Pr;tparatio-

nibusirit.

ir. Panis modice Fetmentatus , & valde

parum Salitus , optimm eft; quique etiam in

Fumo Ferventiyä/й , nec admodum Elangui-

doi coclm eft.

G 4 »-Po-

152 Historia Vita

i1. Poms Prxparatio ad vuam Ungam

fîmplicifere Pracepto confiat : Atque de Aquav

potoribus nihil aetinet dicere ; Poteft hujuf-

modi Diana (ut alibi dtximus) vitam aliquan-

diu remorari , fednunquam majorem in Mo-

dum prolongare : At in aim Potibus Spirituo-

fis, qaaltafint Vinum, Ceivifia , Hydromel,

& hujufmodi : id tanquam Summa Summa

rum affeclari , & obfervari debet ; Vt Partes

Liquoris fint fubtilijfim& , & Spiritus lenifii-

mtps: Hoc Vetuftate fimplici difficile erit effi-

cere, qiug'gnitVuiiespauhSabuliotes, Spiri

tus vero multo Acriores; ¡taque de Iníuuone

in Dolus Subítantiae alicujus Pinguius, qua

Spirituum Acrimoniam comptfcat.jam antea

prtceptum eft : Eft &аиш modus abfaut lnfu-

fione, aиг Mixtura ; Is eft, ut LiquorPoms

continuo agitetur , fiveper Vefturam in Mar/,

five per УеЛшат in Carris , fivefuftendends

utres ex Funibus , tofque quotidie agitanan,

aut aliis hujufmodi Modis : Cerium enim eft ,

Motum ilium localem, Partes fubtilizate, *c

Spiritus inpartibus interim /'/иfermenrare , ut

Acedini [quod Vuucfoäionis genus eft) non

vacent.

1}. Vcrgente autem Servitute , etiam ta

lis Praeparatio Ciborum infiituenda eft , qu&

fit tanquam inmediaVia ad Chylum. Atque

de Diftillationibus Ciborum , mer& Nug&funt;

Etenim Portio Nutritiva , veloptimn , non a-

fcendit in Vaporem.

14.. Incorporatio Cibi & Potus, antequam

et Mortis. 155

concurrant in Stomacho , graduteftad Chy-

lum; Itaquefumanturvel Pulli vel Perdices ,

& Phafiani , &fimilia ; Et coquantur in A-

qua, cumpaucoSi\is ; deinde mundentur , q,

ficcentur ; pofteafive in Muflo , five in Cer

vina fciveicente , infundantur ; сит pauco

Sacchari.

15. EиeraExpreffionesCiborum,(^Con-

cifiones minutae , lene condits, , Senibus titi

les funt ; eo magis quod Officio Denrium in

Manducatione ( quod Praeparationis prtei-

puwn Gentu eft , ) fere deflituantur.

16. Atque de Jnvamentis ejtu Defeftus,

( Detirium feilicet Roboris , ad Cibum mo-

lendum ) tria funt qu& conferre pojfint. Pri-

mum , ut alii Dentés renafeantur ; ld quod

difficile omnino ejfe videtur , nec puffe perfici

abfque Inftauratione Corporis Intima, & Po-

tenti. Secundumeft ut Mandibularer Aflrin-

gentia debita, itafirmentur, и/OfficioDen-

tium, aliqua ex parte , fufficere pcjfint ; quod

non male cedere pojft videtur. Teruum , ut Ci-

bus fit ita praeparatus , ut ifta Mafticatio-

ne non egeat ; quod promptum eil , &ехре.

ditum.

17. Subit etiam cogitatio de Qmntitate Ci-

bi ,& Votas; Eam twExceílu neniadlo ,qrian-

doque ad Irrigationcm Corporis , utilem eßs :

ltaque & Kpnlae Profufae , & Perpotationes ,

non omnino mhibend&funt. Atque de Oprra-

tionefuper Alimenta, & eorundcmV¡x\,:irii~

1 ionem , hte mquifuafum.

i£4 HistoriaYit*

d;

О P E R A T I О

Super Aftum ultimum Affi-

milationis.

VIII.

Coknexio.

к E Аclа Vltimo AJßmilationis, ( quem O-

r perat iones tres ptoximc precedentes in-

tuentur ) brevis , & fimplex erit prtcepuo ;

Rcfquemagis Explicatione indiget, quam/,«-

ceptione aliqua varia.

Commentatio.

i. •"Êrtumeft Corpora omnia AjftmiUn-

V^> dt , qua in Conriguo font , Defide-

rio nomiullo indui : Id faciunt gener0le , К

alacriter Jenma , & Pneumatica ¡ veluti Flam-

ma, Spirittu, Aër: At contra, quae Moltm

habent Craßam Ss Tangibilem , debiliter ad»

modum; eo quod Defiderium illud Affime-

landi, à fortiori Defiderio Quietit , & ib non

Movendi, ligetur.

i. Certum eft itidem , Defiderium illud A{-

ftmilandi , in Mole corp0rea , ligatum ut di-

ximus, & inutile redditum , à Calore autSps-

ritu in Proximo , libciari nonnihil , gí exci

tan, ut tumdemumaiituetursQuaeunicaeft

Caufla , cur Inammata non ailimilent , Ani

mate, allimilent.

}, Ceitum &hoc quoque cft y quo durior

fit.

ET M О S. Т I S. IJÇ

fit Corporis Confißentia , eo illud indigere.

Majore Calore ad Stimulum AJpmilationis-,

Quod in Senibtes, male omnino cedit ; quia

'Partes font obflinatiores , Calor imbecillior. I-

taque aut Obßinatio Partium mo\lieadz ; aut

Calor intendendns ; Atque de Malaciffationn

Membrorum poftea dicemus , cum jara ame

etiam plura, quae ad Duritiem hujufmodi pro-

bibendam, & praeveniendam pertinent, pro-

pofuetimus. De Cabre aaiemintendendo, jam

ûniphci Prtcepto ucemut , flpriusetiam alte-

1ura Axioma aii'umpiêrimus.

4. Alius Aßlmilationis (quià Calore, от

diximas,circumfufi excitatur,) eñ Moues ad-

nlodum Accuratus , & Subtilis , & in Minimis.

Omnes autem hujufmodi Motus, tum demunv

funtin Vigore, cumomnis Localis Motmcui-

fat , qui eum obmibct. Etenim Motus Sepa

rations in Homogеnea , qui in Lacle eft ut Flos

iupematct, Serumfabtidn, nunquam fiet , fi

I*cleniter agitetut: Neque Putrefaclio ulli

in Aqua, aut Minis procedet, fi illa continuo

localitermoveantur. Ex hisitaque, quae af

fumpta funt , hoc jam ad Inquifitionemprsfen-

iswconcludemus.

5. Aíiut ipfe ¿Jjímilationispetñchusorx-

<?pue in Somno &^и/css,praefertim verfus Au

roran, fafta jzmDiftributione: Nonhabe-

mus igitut aliquid, quod ad praecipiendum

oceurrit, nifi ut Homines dormiantin Calido;

Atqnc infuper , ut vetfus Auroram fumatur a-

\щa1ттШо , ye\Indufium\ax.iaGt\ita, exci

i$6 Historia Vitä

tans moderate Calorem , atque poft illud fitm-

ptum rediiuegretur Somnui. Atque de Aай

ultimo Aflimilationis , hxcinquifita íiint.

O P E R A T I О

Super Inrenerationem ejus quod

areöeri ccepit, iîveMalaciûa-

tio Corporis.

IX.

CONNEXIO.

DE lnicncratiene per Interiut , quae per

mulcas Ambages & Circuitos fit, tam A-

ltmentationis , quam Detentionis Spiritus , (i-

deoque fenfim perficitut ) fupeïius inquifitum

efts De ea autem, qua fit per Exterius, Sc

quafi fubito, five de Corpore MaUciffando ,

jamvidendumeft.

Historia.

i. TN Fabula de Reftitutione Peliae/'я Ju-

JLventutem, Media cum idfemoUrifinge

ret , eam propofitit Rationem Reí conficiendi ,

ut Corpus Senis in Erufta coneideretur ; deinde

in Lebete cum Medícamenos quibujdam de-

coqueretur. Co&io fortaffe aliqua ad hoc re-

qiеiretur i Concifione in Frufta fciUcet non eil

OpUii

s. AUamen etiam Concifio in Frufta adhi-

bсnaа nUquntenm vidttitr , non Ferro , fed]a

dicio ;

et Mortis." 157

¿icio; Cum enim Vifcetum , r$, Partium fit

Confíftentia multum diverfa, necejfc eft ut In-

teneratio ipforum , non iijdem Metiis abfolva-

tur; fedut infiituatur Cuta fingulorum , prê

ter ea qut pertinent ad Incenerationem totim

Madie Corporis ; de qua tamenprtmttm.

3. Hute Operaиoni, per Balnea, Unftio-

nes . Ú" fimilia ( fi modofît ejut Rei aliqua Po-

teftat) fatisfieri verifimile eft; Circa qtuobfcr-

vandafunt ea , qutfequuntur.

4. Non nimis indulgendum eftjpei, quoi

b*c Res conficipoffet , propter ea qu&fieri cerni

rme in Imbibkionibus o, Macetationibus In-

animatorum, per quas illa intenerantur ; Cu

jus aliqua Exemptafuperius adduximut ; Fa-

cihor enim eft Operatio hujujmodifuper Inani

mate, quia aurahunr, & fugunt Liquores ;

At in Corpore Animali diffieilior , quia Mo

tus in iisferturpotim ad Circumferentiam.

j. /Л»Ва1nеа, qutinufisfunt, emollien-

va,parumprofunt,fedobfuntpotius ; quia extra-

hunt magit, quam inprimunt; gj, folvunt Coт,

pagem Corporis , potius quam Coniolidant.

6. Balnea , & Un¿1 iones , qut Operationi

prtfenti ( Cotpotisftilicet bene &folidema\a-

eiflandi ) infervire poffm , tres detent habere

Proprietates.

7. Prima &prtcipua eft, ut confient exiu,

qut tota Subftantia íímilia funt Corpori &

Cami Humanis , quiquefint tanquam Alma,

ö, Nutricantia per exterius.

8. Secunda eft, ut habeant admiftaea, 9и*

fubtili-

tç8 ." HistoriatfVit*

lùbtilitate nвnяи//a imprimant, ut Vim nutrí *-

tivam eorum.quibus admifcentur , infirment ,

& incubent.

¡>. Terua, ut recipiant uonnullam Mixtu

rara , ( licet reliquit longe minorem ) eorum ,

qu& fant Aftringentia ; Non Aufteia , aut K-

cerba , fed Unftuofa , ö, Confottantia : Vt

dum rcliqua duo operemur , interim prohibea-

tur [quantumfieri poteft) Exhalatio ¿Corpo

re, ^n&Virtutem Malaciílantiumfïttfar; fed

pouut ut per A&n£tioncm Cutis, c^Claufu-

ram meatuum , Motus ad Intiapromoveaturi

& juvetur.

to. Confubíhntiale maximeCorpoti Hu

mano, eft Sanguis tepidus, vel ex Homine ,

velex aliis Anim*libus : At Ficini illud Com-

mentum , ad Inftaurationem Vitium in Seni-

btи, de Exuftione Sanguinis Humani, ex

Brachio Adolefcentisfani , leve admodum eft;

"Etenim, quod per Intcrius nutrit , millo modo

debet effe Squale, aut plane Homogeneum

Corpoti , quod nutrit ur ; fed aliquatenm In

forms, <3,Subot4Íinatum, usfubigipojfit; At

in exterius Applicatis, quanto Subihmia eft

fimilior, tanto Conlënfus mclior.

it. Ab Antiquorecepmm tft, Balneum ex

SanouineInfantium/enareLepram , & Car

nes jam corruptas refiituere-, Adeo ut hoc i-

pfumfuerit Regibus quibujdam Invidi& apud

Plebem.

iг. Proditum eft Heraclitum Hydrope la-

borantem, fe /'nVentre calido Bovíí, nuper oc-

"fi', imtnerfijfe. 1}îf>s-

e т Mo a т i S; 159

I}. 7n и/я eft Smguis tepidtu Catulorum

Pelis, /s¿Eryfipelata , öt inftaurandat Car*

nes <¿, Cutem.

14- Btachium,aut Membtum aliquod ab-

íciflum , autex quo Sanguis alia* nimtumpro-

ftmt , Militer inferitur in ventrem aL cuius

Animalis imper diffeclum ; nampotemer opera-

tur adШеnаат Sanguinem; Sanguine Mem-

briabfciilï, Sanguinem recenten) Animalis,

per Confenfum /orbente , & adfe vehementer

trabente; Vnde & tpfe¡ißuur , &refiuit.

i¡. Multumm tiju eft, in Morbis extremis,

& quafiMpetzús , ut Columbae fciflae, alU

poft aliasmutai'«, ad Plantas'Pedum Л^rоп

apponantur; unde fequitur interdum Auxilium

mirabile; ldvulgo imputatur , quafiMaligna

Morbi etahetent ; Sedutcunque , Caput petit

ifta Medicatio , ót Spiritus Animales con

fortat.

16. VerumBilneaifta, efUhftiones fan-

guinolentae . nobis videnturfordida , & odio-

yi; videndumdealiis, qu& minmfortaffe ha-

bent Faftidii , neque tamen minus Juva-

menti.

17. Pofi Sanguinem igitur recenten!, íî-

milia Substantiae Corporis Humani./W AH-

mentofa ; Cames pinguiores, Bovinae , Suillar,

Cervinae; Oflrea inter Pifces; Lac, Butyrum;.

VitellaOvotum; Pollen Tritici; Vinum Dul

ce , aut Saccharatum aut Mulfura.

1 8. §}ua admifceri debent ad Impreflîonern,

funt , loco omnium , Sules,pr&fertim N¡g«;

EJiam

i6o Historia Vitse

Euam Vinum {cum Spiritu turgeat) im-

pnmit , & utile eft Vehiculum .

19. Altringemias/Wt generis qu& defcripfi-

mui, Unôtuofa fcilicet , & Confortantia

funt, Crocus, Maftiche, & Myrrha , ©.

BaccaeMyrti.

10. Ex hit , pro noftro ludido , optime fiet

Balneum, quale defideramm. Medici Si Po-

fteri Mehorareperient.

11. Longe autcm potent¡or fiet ореrайо , ß

Balneum qualepropofutmtn, (quodCaput Ret

tffe arbitramur) comitetur quadruplex Ope

rations Series , five Ordo.

11. Primo, ut Balneum precedat Fricatio

Corporis , (^ Inunct io ex Oleo , cum aliquo

Spiflamento ; ut Virtut , ö, Calor humeclans

Balnei potim fubintret Corpus , quam Acjuea

parsLiquoris. Deinde , fequatur Balneum i-

pfum, ad hor04 forte dum. A Balneo autcm

Emplaftretur Corpus ex Maftichc, Myrrha,

Tragacantho, Diapalma, Croco, utcohibea-

tur [quantum fieri poteft) Perfpiratio, donee

Malacum paulatim vertatur in Solidum; id-

queper viginti quatuor HorOs , vel атрИm.

Voftremo , amota Emplaftratione ,fist Unftio

cum Oleo , addito Sale , & Croco ; Et reno-

vetur Balneum peft §¡untrtduum . cum Em

plaftratione , c$, Unctione ( ut prim , ) &

continuetur hujufinodi Malacifiatio per Men-

fem unum.

1}. Euam durante tempore MalaciíTationis,

utile ¡udicamui , &, proprium, &fecundum

Inun-

et Mortis. i6i

Intentiùиem noftram , ut Corpus bene nutria-

tur , & *b Aere frígido abftincatur , & nil

nj/tCalidum bibatur.

Z4- Hoc 'vero , ( ut Initio in Genere mo

ntsimas) eftexiit, qtu nobis Experimento pro

batn non funt , fed defcripta tantummodo ex

CollimationedrfFinem. Etenim Meta pofitа,

alus Lampada tradimus.

zy. Neque negligendafunt Fomenta txCot-

poribus Vivís. Ficinus ait [neque idper locum)

Davidem contubernio Pucllae, alias falubri-

ter , fed nirais Tero ufum fuifle i debuerat an

tea) otdderc quod Puellam tllam , more Vírgi-

num Perfia!, oportuiffet inungi Myrrha , tí*

fimilibиt , non WDelicias , [edad augendam

Virtutem Fomenti , ex Corpore vito.

16. Barbarolla sttate extrema , ex Confilie

Mcdícijudxi, Pucrulos continue Stomacho ,

tí,Ilüs applicabat ad Fomenta: Etiam Senes

nonnulli , Canículas ( Animalia fcilicet inter

calidijfima') Stomacho noclu applicare confite-

verunt.

17. De Hominibus quibufdam Nafonibus,

(qui irrifionisperetfi , NaforumTuberes, tí,

çиe/S"Surculos amputarunt, atquein Brachio-

rum Ulnas, Incifione nоnnиаа adapertis, ad

tempus infuerunt , atque inde Nafos magu de

centes efformarunt) increbuit Relaиo quaficer

ta ; idque inmultis Nomtmbus : Eafi verafit,

ConfenfumCamisWCamem,pr//srs/>nV¡-

varum, plane teftatur.

1%. he Inicnesaúoneparticulari Vifcerum

1б2 Hiîtoria Vita

Priucipalium , Stomachi , Pulmonum . Jeco-

ris , Cordis, Cerebri, Spinalis Medullae, Re-

num , Fellis , IUotum, Venarum, Arteriarum,

Nervorum, Carrilaginum , Ofllum , mmis

longaforet In.jwfiüo,& Prtfcriptio ; Cumjam

non Praxim mftruamus , fed Indications ad

Praxim.

OPERA T JL О

Super Expnrgationem Succivete-

ris, & Reftitutionem Suc-

ci novi, five Renova-

tionem per Vices.

X.

"H i i- t о * t A.

Lltet, qu&hicponemus, fuperiutfereprt*

occupata fint , famen qtua ift'a Opaaao-

tfi en Prineipalibus, тrяйаЫтшeapauhfie-

[w.i. Certumeft, BovesAratores, a/îwLa-

boribus exhauftos, snPafcua nova, & Ixra

admijfos, Cames ramèneras, ^juveni

les: ldquetta, & Patato comprobarv, utma-

n//s/?лwy//CamiumIntenerationem non effe

àifficilem: verum & Carnis Intenerationem

fiptut repetitam , et/am adOíli, ö•Mem

branas, & fimilta,. pervenire poße, verifi-

mileeft.

i. Cerium eft, Dixtas, qu& in ufu funt,

ex Guajaco prtcipue, atque ex Sarfa-perilla ,

¿Chi-

et Mortis. 163

& China , ö, SaíTafias , prtfertim longius con

tinuat аa , ej^fecundum Regulin rigidiores , ц-

niverfum Corporis Succum , primo auenuare,

deindeconfameie, atque foibere; Quodmcs-

nifefiiffmum eft , quia Morbum Gallicum uf-

5л»WGummofitates proveclum , quique Ín

timos Corporis Suecos occupauerit, & dеpra

vaierit , ex illis Dixtispoffe curariprobatum

efi: Atque infuper quia tque manifeftumefi,

per hujufmodt Dixtas.HommesfaSlos Macilen

tos, Paludos, & quafi Cadaverofos , paulo

pofi Impingu3ri , Colorari , & manifefto Re-

novari. Щиатоbrет hujufmodt Dinas , ver-

gente State, femdBiennio, adIntentionen) ¡}о-

ftrant utiles effe, omnino exifiimamus, tanquat»

Exuvias, & Spolia Serpenmm.

}. Fidenter dicimus , (neque vero quis.rogo,

nos inter Haueticos Catharos reponat ) Purgan

tiones repetiras , atquefaclas familiares, langt

magis ad Diuturnitatem vite facere , quam

Exercitia & Sudores. Idautemfieri neceffeefi,

fiteneatur, quodpofitumefi , Unciones Cor

poris , &, Mearuuin ab Extra Oppletiones,

& Aé'ns Exclufiones, ^ Spiritus in Maga

Corporis Dctenriones, plurimum conduceread

vitamlong&vam. Etenim certijfimum efi , per

Sudores, <¿, Perfpirationes Exteriores, non

filum Humores, & Vapores Excrementitios,

exhalari, & abfumt ; fed una etiam Saceos,

ö, Spiritus bonos, quinon tamfacile reparan-

tur: In Pui gatiombus autem [mfifuerintad-

modum immoderate ) non item , cum fnp'r

Humo-

164 Historia Vita

Humores prtcipue operentur. Purgationes'sa-

tem, adhanclauaiionzm , optim&funt, qu&

paulo ante Cibumfumuntur, quia deficcant

minus , ; Ideoquedebent effe ex Os Catharticis,

qu& Ventriculum minime turbant.

INtentiones Operationum quas propofuimus,

(ut arbitramut) vcriffirrue funt ¡ Remedia

Intentionibm fida. Neque credibilceft diclu

( licet haudpauca ex ipfís velut Plebeia videti

po/ïïnt ) quanta cutn Cura & Deleftu, ea

à nobis examinara fuerint; utfmr ( falvafem-

per Intentione) & Tuta, & Efficaria. Rem

ipfam , Experimenrum & comprobabte, &

promovebit. Talia aurem in omnibus Re-

bus funt Opera Confüü cujufquePmdentio-

lisi quae funt Effeftu admiranda , Ordine

quoque egregia > Modis faciendi tanquara,

vulgaria.

А т r i o i a Mortis.

Ad Artie. 15. Connexio.

DEAtriolk Mortis jam inquirendum ; id

eft de iis , quae accidant Morientibus in

Articulo Mortis , & paulo ante, & poll: Uc

cum multis viis perseniatur ad Mortem; in-

telligi poflit in quae Communia illa definant;

Pracrpue in Mortibus , quae inferuntur per in-

digentiam Natur* , potius quam per Violen.

mm; ramerit eriam aliquid ex his propter.

Rerura Conncxionem , infpeigendum fit.

HisTO-

et Mortis. 165

HlSTORX a.

1. Spiritus Viïus videtur tribus indigere,

ut fubfiflat : Motu commodo ; Refrigerio

temperate,; ó, Alimento id0neo. Flamma

-vero duobus ex his tantum indigere -videtur ;

Motu nimtrum , & Alimento ; propterea quod

flamtnafimplexfit Subftantia. Spiritus com-

pofita ; ita utfitranfeatpaulo propms in Natu-

ram Flammeam , feperdat.

г. Etiam Flamma , majoreíhmmaó'po-

tentiorerefolvitur, &nесашr, ut bene nota-

vit Ariftoteles ; multo magis Spiritus.

}. Flamma. ficomprimatur nimium, ex-

tinguitur; M cernere tft in Candela , fitper-

impofiioViuo: Etenim Ae"r per Caloremdila.

tatus contrudit Flammam , eamque minuit,

& extinguit: Neque in Caminis concipitur

Flamma , fiMateries , abfque Spatio aliquoin-

terjefto , compingatur.

4. Etiam ígnita Compreffione extinguun-

tur; velutifi Carbonem ignitumFzxxo, aus

Pede , fortiter comprimas, extinguiturftatim

Ignis.

5. ¿tut ut ad Sp'nhum veniamus ; Si San

guis aut Phlegma irruat in Yentriculos Cere

bri, fit Mers¡otite ; cum Spiritus nonhabeat

ubsfe moveat.

6. Contado etiam Capitis vehemens indu-

cit fubitam Mortem , Spiritibus in ventriculis

Cerebri angufitatis.

7. Opium, & alia Narc0tica firtiora ,

coagu

i66 Historia Vita

coagulant Spirisum , eumqueprivant Motu.

8. Vapor venenarus Spinrui, totaltter odio-

fus , infert Mortem fubnam , ut tu venenis

Mortifctis , qu& operanuir per Mal/gnitatem

[ut loquuntur) fpecificam: Incuut emm Faßt-

dium fpintui i ut amplius movere , aut Rei

tam mimic& nccurrere noht.

9. Etiam Extrema Ebrietas, ям Crapu

la , quandoque inferunt Mortemfubitam ; cum

Spiritus non tam Denótate, aut Malignitatc,

Vaporis . [ut in Opio , & Venenis malignis )

tjuamtpfa Copia , obruatur.

io. Extremus Moeror , & Metus, prtfer-

tim Cubitus , ( utfit m Nuncio malo, & impro-

vifo) quandoque dant fubitam Mortem.

n. At nonfolumnimiaCom<pitü\o,lede-

u.imnimia Dilatatio Spiritus, morttfera.

11. Gaudiaingentia & repentina complu-

res exanimarunt.

15. In magnit Evacuationibus, quaksfiunt

infecandu Hydropicis , cxeunubut confertim

Aquis; multo mag'u in Ingentibus, & Re

pentinas Profluvns Sanguinis , fequitur ft-

pim Mors fubua ; tíque per meram Fugam

Vacui in Corpore , omnibut ajfaum moventi.

but ad Spatia trr.plenda , qu& exinamuntur ;

arque tnter alta Spiriti) ipfo : Nam quoadVtu-

fluvia Sanguinis tardtora , resjpeclat ad Indi-

gentiam Alimcnti , n¡,n*</Rerufionem Spiri

tus : AtquedeMaiu Spiritus , in tantum vel

Comprelio , vel Eífufo, ut Mortem mferat,

htc inquifitafunt. —.-

14. Vt-

et Mortis. 167

14. Veniendum ad Indigentiam Refrigeni.

Cohibiuo Refpirationis Mortem infcrt Jubi-

tam, ut in оямиБиrГосаиоnсaяг Strangulat.

tione. Nequetamenvidetur Res referri debe-

re, s<mn л¿Impedimentum Motus, quam ad

Impedimentum Reftigeris ¡ quia Aër ntmit

Cali dus, licet libere aиraéJus, non minusfuffo-

cat,quam fi inhibeatur Refpiratio. Vtfitiniis,

quifitffocau aliquandofunt ex Carbonibus;»-

cenfis , aut Lichanthtacibus, aut Parietibus

recente r deaibatis, in Cuhiculu claufis, Igne

etiam accenfo : §¡uod Genut mortis traditur

fuiffe Imperatoris Joviniani. Aut etiam ex

Balneis ficcit fupercalefaftis , quod ufurpa-

tum fuit in Nece Fauftae , Conftantini Ma-

gni uxoris.

ij. ValdepufillumeftTemyas, quo Natu

ra Anheluum repetit, atque expelht Fuliginem

Aëris in pulmones aetméii, & recentem intro-

rectpi defiderat; iiix certe ad tertiampartem

Minuta.

16. RurfusValfas Arteriarum, &- Motus

Cordis, Syftoles $• Dialloles, tripla velocior

^tMTZiReípirariOi adeo utfifieripeffet , ut Ule

Motus sя Corde, abfque mkibita Relpitatio-

ne fifii pôffet , fequeretur Mors etiam eclerim,

gM4«iM:Strangulstione.

17. Uius tamen & Confuetudo , in hac

Katurali Aclione Refpirationis nonmhil va

let , ut in Unnatoribus Deliis , <¿, Pifcato-

1ibusPerlarum , qui perpetuo Vfie, Decupl)""

Temporis ad minimum , retinere Anbei'10

1 poßur.t,

i68 Historia Vit.ï

poffunt, plufquam pro Rattone ahcrwn Ho-

minum.

1 8. Sunt ex Animalibus , etiam ex tit, qui

Pulmones habent , alia qui ad longtut Tem-

put, alia qui adbrcvtm , Anhetitura cohibert

poffunt i proиt ma;orefcilicet,aut minore indi

gent Refrigerio.

ig. Pilces minore indigent Refrigerio ,

quam Animalia Terreletia; Indigent tamen,

atque refrigerantur per Branchias : Atque

quemadmodum Terreihia Aërcm nimisfervi-

dum, aut occlufum nonferunt; ita é, Pifces, in

Aqua Gltcie Utaluer, & dtuuus cooperta,fuf-

focantur.

10. Si Spiritus infultum patiatur ab alio

Calore, froprio longe vehementiore, dijppatur,

& perditur. Si enim Proprium Calotera non

fufiineat abfque Refrigerio, multo minm Alie-

num intenfiorem tolerare potefi; Idcerniturin

lebribus Ardentibus, ubt Calor Humorum

puuefaitotum , Caiotem Nativum fuperat,

иyjaeWExtmftionem,y7wDiifipatioriem.

IX. Somni quoqueindigentia, &Vfut, re-

ferturadKehiênata. Momsenim, Spirituin

auеnuat &, rarefaeit , ö, Caiotem e;utacuit,

faintendtt. Somnus«WлMotum, ö, Dif-

curfum emsfcd.it, & compefeit. Etfienim So-

mnasAciionei Partium, ¿.SpitituumMotua-

lium , & отnет Motum ad Circumferentiam

Corporis, roboret , & promoveat ; tamen Mo

tum proprium Spiritus vivi , magna ex parte

confopit , <£, tranqutÜat. At Somrrus regula

riter,

E T MO R T IS. l6$

riter, ftmel intra ц. Horas, Natur*, humant

deletur, idque ad 6. aut 5. Horm ad minimum;

Licetfint et¡am in hacparte quandoque Natu

r& Miracula , ut refertur de Mecœnate , quoi

longo tempore ante Obitum non dormijfet. Ju

que de Indigentia Refrigerü, ad Spiritumeon-

iérvandum, htcinquifitafint.

%i. §luod vero ad Tertiam Indigentiam ae-

tinet [k\\mtnúfcilicet ) videtur iliaad Partes

potiut, quam ad Spiritum Vivum pertinere.

Facile emm quit credat , Spiritum Viïumfuè-

fiftere in Identitate , non per Succeífionem ,

aut Renovationen], Atque quoad Аттят

Rationsícm in Homine , terto certim efl , eam

nес ex Traduce effe , nес reparan, nес'илей-

rc : Zoquuntur de Spiritu Naturali Amma-

lium , atque etiam Vtgetabiüum, qui ab illa al.

tera effentiahter, &formaliter dtffert : Exho.

rum enim Confufione, Metempfychofis illa, &

innumera tam Ethnicorum , quam Haetetico-

rum Commenta emanarunt.

zj. Renovatio/nr Alimemum, in Corpore

Humano, regulariter fingullt Diebtu requtri-

tur. Triduanum autem Jejunium Sanis vix.

toleratur : Xfw. tamen & Confuetudo, etiam in

hac Parte , haud parum valet : At Morbo

languentibus Inedia minus gravis eft. Etiam

Somnus Alimentation! nonnthilparat, quem,

admodum contra Exercitario eam effiagitat

magis. Inventi etiam funt (fed raro) aliqui ,

qui quodam Natura Miraculo-, fine Cibo &

Rom , adTempus non mediocre vixerunt.

H 14- Cor-

170 Historia Vit.«

x+. Corpora Mortua, finonintcrcipiantur

hPutredine , dituitH fine notabdt AbJumptto

nefnbfifluM : At Corpora viva non multum

ultraTnàvvim ( utdiclumecl) nifi reparen-

tur per Alimentationen!; Id quod indicat , e-

tiam illam Affumptionem effe Opta Spiricus vi

ví , qui aut fe reparat , aus Partes ponit in He-

cejfitate fe reparandi , aut utrunque : §¡uam

Rem etiam illudaftruit , [quad paulo ante no-

tatumefi ) nempe, quod po/jmt Animaliafine

Alimento paulo dtutiut durare, y/dormiant.

M Somnus omnino nil aliud eft, quam Rece-

ptio Spiritus vivi infe.

ij. Copiofa nimis & continua Effluxio San

guinis! qualis aliquando fit ab Haemorrhoi-

<Jibus; interdum a Vomitu Sanguíneo, Venis

intertoribus referatis aut frattis ; interdum ex

Vulneribus, Mortem infert fefiinam: cum

Sanguis Venarum , Sanguini Arteriatum mi-

niftret; Sanguis Arteriatum , Spiriru/.

16. Haudparvum eft Quantum Cibi & Po-

tus , quod Homo bis in die pafiut , intra Cor-

pus recipit ; Longe plus, quam aut per Sellaт,

aut per Vrmam , aut per Sudores egerit. Nil

mirum (mquis) cum reliquum in Suecos, &

fubftantiam Corporis mutetur. Recle : Stdco-

gita patdijper , quod eaAcceJfio fit bis in Die,

neque temen Corpus exundat ; Similiter , licet

Spiritus reparetur , tamen Quanto fiuo non

enormiter exerefeu.

17. Nilaetinetadeffe AlimentumтGradu

remoto, fitdejwGeneru, &itapr&paratum,

в. т : M о *- "т х '. ал 171

{J, miniftratит , ut Spiritus in illud agere pef-

fit.Neque emm Baculus Cerei fafficiet ad Flam-

тат continuandam , nifiadfit Cera ; Nequt

Hommes Herbufilis pafci poßunt : Atq¡ inde fit

Atrophia Senilis, quod litet abfit Caro& San

guis i tamen Spiritus efi faftus tam paucus&

кarш*& Succi Ó* Sanguis tam effceti, & obfii-

nati,ut non teneat Proportio ad'Alimentandum.

. i8.. Subdueamus Calculos laAigtnúx, fe-

tundum Curfum NatursOrdmarium^- Con-,

fuetum. Explikatione Motus fui , in ventru.

culis Cerebri, ó" Nervis, indigetSpithusper

petuo ; Motu Cetrdis , tenia farte Momenti y

Refpiratione, fingulis Momentis ; Somno a*

Alimento, intra Triduum : .Potencia WAli-

mentandum quafi poft OUoginta Annos. Ae-

queß alieni ex his Indigentiis nonfitccurratur,

fequitur Mors. Atque tria plane tffe videntur

Atriola Mortis ; J>sítituti, Spiritus , in Mota

fiiOi in Refrigerio; in Alimento. . <':

[Monita.] i. Erraverit, qui exiítimetS/ш-r-

tum Vtvum, Exemplo Шаттa perpetuo ge-

nerari, & extinguí, nee ad Tempus aliquod

notabile durare. Neque еш'ш hoc facit Flam,

ma ipia ex natura (ил , fed quia inter Inimica

verfatur: Nam Flamma intra Flammam du

rât. At Spiritus iiivus inter Amica degit, &

Obicquia pJurima. Itaque cum Flamma lie

fubítantia Momentanea , Aer autem íúbftan-

tiaFixa; Spiritus vivt media eftRatio.

г. De Interitn Spiritus, per DefiruBionera

Qrgammm, I qualisfit on Morbos, 8c Vwlen-

* ' Ht uam)

17* Historia Vit*

tiam ) non eft Inquifitio prxfens , (utab ini

tio diximus) tametfi Sr iile incadem tria Л-

triola definat. Arque de ipfa Forma Mortis haee

inquifuafint.

- ij. Duo font magni Piaecaribres Mortis ;

Alter ¿Capite, alter à Corde mijfus : Con-

vulfio i ö' estremas Labor Pulías ; nam e-

tiam Singultus tile lethalis eft Convulfionisge-

nил, Labor ллstftfîPulfus lethalis , habet Ve-

locitateminfignem , quandoquidem Catjubi-

pfa Morte itatrepidet , ut Syftole, с5, Diaftole

fere confundantur ; Habet ettam conjunclam

Debilitatcm, & Humilitatera , &fo/,iuiln-

termiifionemCTejnлт, labafeente motu Cor

dis . nocfortiter, aut conftanter infurgere va

lent*.

30. Prtcedunt etiam Mortem in Propinque

fumma Inquietudo,ö, Jaftatio; MotusMa-

nuum taaquam Floceos colligendo; Nixus Pre-

henfionis, ci, Tentionis/àWi ; Deates etiam

foniter comprimere ; Glutire vocem ; Tre

mor Labii inferioris ; Pallor oris , Memoria

confufa; SermonisPrivatio; Sudores üigidi¡

Corporis Elongatio ; Sublatio AlbuginisO-

eulorum; Faciei totius Alteratio, (Nafo acu

ta , Oculu concavú , Genis labantibus ; )

Linguae Contraftio ¿, Convolutio -, Frigus

Extremitatum ; In ahquibus Emilfio Sangui

nis, aut Spermatis; Clamor acutus i Auhe-

litus Crcber; Inferioris Maxillae Lapfus, ó,

fenilia.

ji. l/loncmfequuntur, Scnfus cmnU, d,

JAoius,

et Mortis; T73

Motus , tam Cordis & Aruriarum , quam

Nerverum ($> Ariuum , Privado ¡ Impoten-

tia Corporis fe íuftentandi creftum; Rioot

Nervorum & Partium ; Depofitio omnisCt-

lotis ; paulo poíí Putrefaftjo<£, Foetor.

)i. Anguillae, Serpentes, s$, Infecía <ft¡s

moventurfinpilis Partibus, роЯ Concifionem;

ut tuam Ruftici^«и« , Partes finguUu adfi

rurjiu uniendum expedire. Etiam Aves Capi-

tibm avulfis ad Tempus-fubfultant ; quin 0,

Corda Animalium avulfa diu palpitant. £•

quidem meminimm spfsvidiffe Hominis Gor ,

qui evi/ceratus erat , ( Supplicii Genere apud

nos ver/u* Proditores recepto,) quad inignem

de more injettum , faitabat in ahum , primo

ad Sefquipedem, ó, deindegradatim ad minus ;

durante/patio (ut meminimut) feptem , auto-

So Minutarum. Etiam vetus,. ¿, Fide digna

Traditio es? , de Bovcfub Evi fccrationem mu±

giente. At magis certa de Horaine, qui eo

Suppliciigenere (quod diximus) evifceratut,

poftquam Cor avulfum pemtm ejfet, & in

Cainificis Manu , tria aut quatuor Verba Pre-

tum, auditus cftproferre ; §¡uedidcirco magu

credibile effe diximus, quam sliudde Sacrificio;

quia folent Amici hujufmods Reorum , Merce-

dem dare Camifici , ut Officium fuumpemi-

cijjtme expediat, quo ills céleritu à Dolorthus

libеrentht ; In Sacriíîciis vero non vidimus

caujfam, cur fimilit prtftetur à Sacerdote di-

ligenua.

}}. Ad refufcitandum s«, qui ©eliqai«.

H } Animi,

174 Historia Vu*

Animi, aut Catalepfes fubitas patiuntur,

[ quorum haudpatiei, abfque Ope , et¡am ex-

praturi fuiffent ,) baс fimtinVfu. Exhibitio

Aquarum ex Vino diftillararum, [tjuas Aquas

t-ocamus Calidas , ó, Cordiales : ) Inflcxio

Corporis in Prormm; Obturatio forth Oris

(£,Nariuxri; Flexio Digitomm cumTortuta

ijuadairi; EvullîoPUorumBarbEe , aut Capi

tis ; Friitio Partium, prtfirtim Faciei, &

Extremorum¡ Subita Infperfío Aquae Frigid»

тFaciem; Strcpitus Acuti, Scfubiti; Appo

rtioned Nates Aquae rofaceae , cum Aceto , in

hmgumbui; Incenfio Piumarum, Pannorum,

in Suffocatione Uteri; At maxime Sarcago

fervefaclnutilit eft Apopleéticis,. Etiamïo-

tus аrйиб Corporam vivorum,eí(^M,bs«pro'-

fiiit. ..-. -

}4. Cempiura fuerunt Exempla Hommum

tanquam ¡dortuorum; Aut Expoiïtorum с lLe-

âo , Aut Delatorum ad Funus , quinetiam

nonnullorum in Terra Conditorum , quini-

bilomimu revixerunt ; id quodin iit , qui Con-

diti funt, rtptrtum eft, (terra aliquanto psJl

operta , ) per Obtufimtm & Vulnerationcm

Capita , exjaitione & Nixu Ctidaveris intra

Fcretrum.CuJM Exemplarn recentiffimum, <¿,

¡r.axime mnnorabihfuit ,Joaonis Scoti , Sub-

Etiis illiut & Schokltici , qui à Servo , cum

ftpul/us effet abfente , ( quique , ut videtur,

hujufmodi Cataiepímm ejut Symptomata no-

verat ) aliquantopoft effiyßm , in tali Statu re-

pertusefl. Etftmilequiddamatcidit noftra JE-

t и'<.л t -i tote,

et Mortis. 17$

tate, inperfona Hiftrionis, fepuki Cantebri-

tnx. Memini meacceptée de Gencrofo quedam,

qui ludibundus , ex Curiofitate, defiderabat

fcire, qualta paterentur in Patíbulo Sajpenfi;

fefequcfu/pendit , fitper Scabellumfe allevims ,

e£, dewde fc demietens ; putans etiam penesfe

futurum , ut Scabellum, pro Arbitrio fue , re

cuperant; Idquodfacere non potuit; fedtamen

ab Amicoprtfente adjutut eft; lile interrogatm,

qutdpaffus ejfet ? retulit fe Dolorem nonfen-

fijfc ; fedprimo obverfatamfàifuiffe circa оси-

los Speciem Ignis , & Incendii ; deinde extre

me Nigredinis, jive Tenebraruni; poftreme

Coloris cujufdam caerulei pallidioris, yi-ue

thalaiîmi ; qualu etiam covfj>tciturfipe Animo'

Linquenübus. Audivi etiam de Medico ai-

buc vívente , qui Hominem , qui fefußtende-

rat, atque per Ноrат dimidiiim fujpenfutman-

ferat , in vitam , Fiicationibus , & Balneis

calidis, reduxerat; Quique etiam profiterifo-

leat.fe non dubitare, quin Sujpenfum quemcun-

que ad tempus predtclum, revocare poffet,-

modo Cervices ei, per Impemmprimt Demifßo-

nis , non fuerint ejfracl&.

Difcrimina Juventutis & Senc-

ftutis.

jtiAuic. 16.

1. O Cala Huraani Corporis talUeR: Con-

чЗ cipi ; Vivifican in Utero ; Naíci }

Mamilla ¡ Depulfio à Mamilla s «fus ci}?

H + *"

губ Historia Vit*

& Potus, ab initio qиalit Infantibus convertit ¡

Demire primo , circa Annumfecundum; In-

cipere Gradiri; Inciperc Loqui; Dentirc fe-

tundo , circa Annum feptimum ; Pubefcere >

circa Annum duodecimum, aut decimиm quar-

tum ; Potentem eflfe ad Gcnerandum, & Flu-

xus Menftruorum ¡ Pili c,rr*Tibias , öi A-

xillas, Bàtbefcere; atqut hucufque, & quan-

doque ultcrius , Gtandefcere ; Deinde Robo-

xis Artuum Status £?- ultimitas , ttiam Agili-

tatis; Canefcere, (¿, Calvefcere; CeiTatio.

Menfttui (¿, Potential Generationis ; Vero-ere

ad Decrepitum , <$• Animal Tripes ; Mori.

Interim Animus quoque fuas habet Periodos ,

fed per Annos nonpoffunt defcribi : Vt Memo-

nam labilem, &1Simitia,dt quibutpoftea.

i. Difcrimina Juventutis, ó* Seneftutis

htcfunt. Cutis Iuveni Lxvis, ó, Explicara i

Seni Árida, & Rugofa , prtfertim circa Fron-

tem, <¿,OcuIos': Cames Iuveni Tenerae, {£•

Molles; Seni Duriores: Robur Iuveni, &

Agilitas; Seni Diminutio Virium, e£, Motuum

Tarditas : Iuveni Coftionum Validitas ; Seni

Debilitas: Iuveni VifceraMollia, & Succu-

lenta; Sent Salfa, $, Retorrida : Iuveni Cor-

pusEreftius; Sew Indinado inCurvurmin-

veni Conftantia Artuum; Seni Debilitas. ö*

Tremor : Iuveni Humores В iliofi, & Sanguis

Pervidior; Seni Humores Phlegmatici, ($•

Melancholici, & Sanguis Fxigidior: Iuveni

Venus in promptu; Seni tardior : Iuveni Succi

Corporis*»^и Rofcidi ; Senimagu Crudi.ö?

Aquci :

etMortis. 177'

Atjuei : Invent Spiritus Mukus, r§. Тиr<те-

fcens; Sem Paucus, & Jcjunus : Juveni Spi

ritus Denfus & Viridis; Ssnt Actis, é,Ratus:

Invent Seiifus Vivaces, ö• Intcgri; Sиm Hebe--

tiores , $• Deficientes : Invent Demes Robu-

fti, & Integri; Sem Debiles, Auriti, ($- Deci-

dui : luveni Pili colorati ; Seni cujufiunqut

füermt Coloris, Cani : lavent Comai Sent Cal

vities : luveni Pulfus Grandior, {£• Incitatior}

SsntObfcutior, & Tardior: luveni Morbí

magis Acuti , <£. Curabiles; Seni magis Chro-'

nici, ^, Curatu Difficiles : luveni Vulnera ci

trus coalefeentia 5 Ssn/tardius-. IиveniGcax

/lorenres Colore ; Seni out Vallidas, aut Rubi

cundae, atque Sanguine Spißo : luveni minor

Molcttia ex Gatanhis; Seni major: Neque

fsimut in qu& prefitiant Senes , ( quoad cor-

pus) nifi quandoque in ObefitaterB f- Cujus

Cauflaprtfto eft quia Corpora Senum, nec bene

perforant, nес bene ajßmilant ; Pinguedoeи-

um nihilaliud efi, quam Exuberantia Alimen

te, ultra id, quodexcemitur , eut perfege aff-

milatur. Etiamin qitibufdam Senibus in Eda-

chîtem profieitur , psopter AcïdosHumores ,

licet Senes digerant minus.Acuhiverjâ.quеtjam

diximus, Medici quafiFtridntes, referent ad

Galoris Naturalis, sá, Humoris Radicalis Di-

rnimtiorKmiqutResntbilifuntadVfumiillud

cerium, Sfccitatem in Dicurfu JEtath , Frigi-

ditatcm pracedere ; Atque Corpora cumfintm <

Statu , ¿, Acme Caloris , ad Siccitatem decli-

tmr*t Frigiditaten) autem pofleafequi.

Hi st о a t'A ¡V i т л

^х. -Itm'vero etiamde AÉriftibus Anirftifi-

dmdum. Eqitidtmmemint, cum Adolefcens ef-

^»Piüavii tя Gallia, me confueviffefamilia -

titer cum Gallo ацоАят, Invent bsgeniofijfimo,

[tdpauMxmLoquaci; qui pofteain VirumM-

'minent!fiwtim e vaft ; llie in Mores Senum in-

yeberefоШеи eft ; atque die.re, fi daretur çon-

ftici Animos Senum, quemadmodum cerntm-

tur Corpora, nоn minores epparituras in ujdem

Deformitates: Quinetigm Ingenio fuo indul-

gens, contendebat Vitia Animorum mSenibut,

Vitus Corpotum effe quodammodoGonfentien-

tia, é, Parallels, ira Ariditate Cutis , fubfii-

tuebat Impudehtiam: Pro Duri tie Vifcaum,

Imn>iferiioi;diamîPrû'L:ppicud)neOcu)orum,

Oculum Malum, & Invidiam: fro Immeifio-

ueO'culorum^Curvatione Corporis w/иi

Terram,Atheifmum , (Neque enim caelum , in-

3и¿/,refpiciunr, ut prius : Pro Tremore Mem-

brorum, Vacillationem Decretorum , & flu-

xam Inconftanriam : Pro Inflexioné Digito-

rum, tanqueta ad Prehenfionem, Rapacitatem

& AvflriiUm i'Ps* Labafcentia Genuum. Ti-

rniditatem: PrftRagis, Callktitatem, ö,Ob-

liquiiatem : & alia quеvnon octurrmt. Sed

ut feriifimm ; luveñi adeft Pudor,, <¿, Ver

iecundia ; Seni paululum obdutuit : luvcnt

Benignitas , & Mifericordia ¡ Sent occalluit :

Iwveni sfcmulatio laudabilis: SeKsInvidiama-

ligna: luveni Inclinatio ad Religionem, O,

Devotionem , ob Fervorem, & Inexperientiam-

Mali i Sem Deferveicentiain Pietate, eb Cha

ritatk

et Mon ti s. 179

ritatis Teporem , & dtutmam Convirfiaie-

nem inter Mala, nес non ob credenài Bifficulta-

tem: luvebi Valde velle ; Sem Moderatio: Ы-

a,и?¿ Levitas qusdam, ö,Mobilitas;See,Gra-

vitas major, & Conftantia : Invent Liberali-

tas, & Beneficentia , ö'Pbiianthropia; Sent

Avaritia, ö* Sibi fapere, & confulere : Invent

Confidentia, ö.benefperare; Sent Diffiden-

tia , & plurima habere pro fuípeíh's : luveni

Facilitas, <¿, Obfequium; S<т'Morofitas, &

Faítidium : /nхет/Sinceriras, & Animus A-

pertus s Sent Cautio , ö, Animus Teflus : lu

veni Magna appetere ¡ Sent Neceflaria curare:

luveni Praefenribus Rebus favere ; Seni Ante-

aña potiora habere: luveni Superiores revere»

ri; Sent Cenfura in illosuti: & compiara a-

lia, qu& ad Motes potitu pertinent , quam ai

Inquifitionem proefentem: Aetamen, quem

admedum in Cotpote, itain Animo, innon-

nu/la proficiunt Senes , nififuerint admodum

Emeriti; Nempe, ut cum ad Excogitandum

minmfintprompti, Judicio tamen valeant; &

Tutiora,ö, Saniora, quamS\\eciofioramaltnt:

Etiam, in Garrulitatem proficiunt , & Often-

tationem¡f>и<5wn entm Sermonispetunt, cum

Rebus minu*valeant; ut nonabfurdeTitho*

num in Cicadam verfumfuiffe, Vo'tixfingani.:

HS '-'. GA-

tSó H I ST O ROC A V IT*

GAÑONES

Mobiles de Duratîone Vitae*

& Forma Mortis.

G A NON I.

NOn fit Confumptio, nifi quod deperdí.

tum fit de Corpote. tranimiot« in Cor*

tut aliud.

EXPLICATE О.

NUllus eft Rerum imetitm: Itaque quod

abfumitur, autevolat in Лгrеда, autre-

eipitur in Carpus aliquod Adjacenu: Quare

videmus Araneam, aurMufiam, miFormi-

cam, in Elcítro, Monumento plus quam Re.

gio, fepultas, aetemizaii; cum tamen iînt

Res Tenetас, & Dilfipabiles. Verum non ad

euda-, in quem aliquid evolet; atqueSub-

ftantiaEleftri eft tam Heterogenea, ut nihil

«x ilíis recipiat. Simile etiam fore arbltramur,

núSoLigno, xitRadice, aut ejufmodi in Ar-

gentum Vivum. At Cera, & Mel, Ss Gummi *

habent fimilem Operationem , fed ex Pane,

untura.

CANON II.

INeft omni Tangibili S/xW/tw^ Corpore,

ciafliore obteftus, Sc obfeilus ; Atque ex.-

eoOtiginem habet CanfumpuoB-Dißolutio.

EXPXrCATIO.

"VT tlllura Corpus nobis notum, hicinSu-

J^l petiore Parte Terrae, Spirit» vacat; fi-

тереr Auenuationem, Se Concoftionem Ca-

JorisCoeleftium, five alias. Neque enim Ca

va.

et Mortis. l8l

vaRetum TangibiliumKefMawrecipiunt; fed

aut Aërcm, aut Spiritum Reí proprium. Spi

ritus aucem ¡lie. ( He quo loquimur ) non cil:

Virtus aliqua, aut Energía, aut Entelechis ,

aut Nug&i fed plane Corpus Tenue , Invifibi-

Je; auamen Locatum , Dimenfum, Reale :.

Nequc tutfus Spiritus ille Лér eft , ( quemad-

modum nee Succus Uvae eft Aqua) fed Cor

pus Tenue, cognatum A'éri , at mulrum ab eo

djverfum ¡Parte«.autemRei Craífiores (cum

fuit Naturae Pigrae, necadmodum Mobilis )

per periodos longas duraturae forent : fed Spi

ritus ille eft; qui turbar, Sc illas fodicat . Sc

íubruir, atque Humidum Corporis, Ss quic-

quid digerere poteft, in novum Sрiritum de-

praedatur ; deinde tam Spiritus Corporis prae»

exiftens, quam noviurEaftus, fimul fenfim

evolant. Id oprime oftenditur, in Diminutions.

Tonderis, Corporum Arefaclorum per Perfpi-

rationem. Neque enim quicquid emiuitar,

erat Spiritus, quando pondera»etat ; neque

non Spiritus , quando evolaverat.

CANON III.

SPiriuu Emiflus deficcat ; detentus, &mi>

liens intus, Aatcolliquat; aut putrefacit -„

iüivivificat.

EX PLI С A TI O.

QUatuor funt Preceffus Spiritus ; Ai Are-

f*t~Honem ; ad Colliquationem; ad Putre-

facltonemi ad Generationen, Corporum. Are-

faSlio non eil Opus proprium Spiritm,(ed Pnr-

tium\erajßsrum poílcmiffuraájpt«sиn,- tu.™

i82 HrSTORi a Vita

enim illae fe contrahunt, partim per fugam Va-

cui,partim perunionem Hornogeneorum:llt

liquet in omnibus, quae areííúnt per sEtatem,

Et in ficcioribüsCorporibus, quae deficcan-

tur pcrlgnem, utLateribtu, Carbcmbus ,

Panibus. Cclliquatio eft Hierum Opus Spire-

tuum. Neque fit nifi Calore exciteutur ; tum

enim Spiritus fe dilatantes , neque tamen ex-

euntes, fe inlînuant, & perfnndum inter Partes

«afilores; Eafque ipfas reddunt Molles, &

Fufiles ; ut in Metallu, Si Cera; Etenim Metal-

la, &aliaTenacia, apta funtadcohibendum

Spiritum , ne excitatus cvolet. PutrefaBio eft

Opus M.mam,Spiritus,ScPartium Craßiorum:

Etenim Spiritu (qui Partes rei eontinebat, &

frsnabat ) partim emiffo , partim lanouefcen-

te, omnia folvuntur , & redeunt in Hetercge-

nwfuas.iîve (fi placet) Zlementa fua; Quod

Spiritus inerat Rei, congregatur ad fe ; (unde

Tutrefacla incipiuntefle gravis Odoris: JO/гй-

Уa ad fe ; (unde Futrefacla habent nonnihil

Laevoris & Unftuofitatis : ) Aauea itidem ad

fe; Ftces ad fe; (unde fit Cohfufio ilia in

Putrefaclis.) At Generatiо, fire Vrvificatio,

eft Opus itidem Mixtum Spiritus, & Partium

crajßorum; fed longe alio modo: Spirituss.

nim totaliter detinetur, fed tumet, 8tmove-

tur localiter ; Partes autem Crafiores non fol-

Tuntur , fed fequuntut Motum Spiritus, ae-

que ab со , quafi diíflantur , & exttuduntut

in varias Figuras ; unde fit illa Generatio , &

Organix-atis ; leaque femper fit Vrvtficatio is*

Mate-

et M о я. т i s: 183

Materia Tenaci , & Lenta , arque eti am Se-

qmci, ScMolh; utfimu) ¿¡.Spiritus fiat De<.

rentio ; atquc etiam Ceflio lenis Partium ,

prom cas effingic Spiritus ; Atque hoc cemitur

in Materia^ omnium tara Vegetab'ttiam, quam

Animaltum ; five çesieremur ex Putrefaíiione,

(weeiiSpcrmat* ,'ln his enim omnibus, ma.

nifcftiflimecemitur eile Áteme, diíficile ad

Abrumpendum , tacilis ad Cédenétm.

CANON IV. • .

IN omnibus Animatis duo funt Genera Spi-

rituum ; Spirtun Mortuales quales infunt

Inanimate ; & Superadding Spiritus vitalU.

; EXPLICaTIO.

I Am ante dictum eft, ad Longa:vitarem

procurandam , debere confiderat i Corpus

Humanuni-, primp, ut btanimatum , & Imli.

mentation; Secundo, mAnimatum, & AlU

mentatum: Nam Prior Confideratio dacLe-

ges de Confumptione; Secunda de Reparationen

Itaque nofle debemus , inefl'e Humanis Car-

nittes, Ojfibut, Membranis, Organa, denique

Partó/afingulis, dumvivilnr, inSubíranrra

earum pet fufos, tales Spiritus, quales infunt

in hujuimodi Rebus, Carne, Op, Membrana,

&caeteris,Separatis, & Mortuis; quales etiam

manent in Cañavere : At Spiritus Vttalis , ta-

tnerii cos regat , & quendam habeat cum illis

Confenfum, longe alius eft ab ipfis: Integralis,

&per fe Conftans. Sunt autem duo Dilciimi-

napraecipua, inter Spiritus Mortuales , ScSpi-

ritus Vitaks ; Alterum, quod Spiritm Mortua

les^.

i84 Historia Vit.»

¡es, minime fibi continuentur.fed iint tanquarn

abfciin, & circundan Corpore craiTîorc, quod

eosintercipit;.quermdmodum siér pcitantus

eft in Nive , aut Spuma. At Spiritin Vitalis o-

mnis fibi continuarur , pet quofdain Canales,

petquos permeat, ncc totalitcr intercipitur.

Atque hic Spiritns , e tiara duplex eft ; Alter

Ramo/us tantum , petmeans per parvos Vu-

Bus, Se tanquam Lineas: alter habet etiam

Cellam, ut non tantum fibi cominuetur, fed c-

tiam congregetur in Spatio aliquo cavo, in

bene magna Qsuantitate, pro Analogía Cor

poris ; atque milla Cillaeñ Fons Rivulorum,

qui inde diducantur. Ea Celia pracipue eft in

Ventriculis Cerebri, qui in Animalibus magis

Ignobilibus angufti funt ; adeo ut videantut

Spiritus pet univerfum Corpus Fufi, potius

quam Cellulati : Ut cemere eft, in Serpentin

bus, Anguillu, Mitfeis , quotum Angulas Por.

ñones abfeiffie moventur diu : Etiain Aves

diutius Capitibus avulfis fubfultant; quoniam

patva habeant Capita, & parvas Celtas : At

/Inimali* Nobiliora Ventrículos eos habent

ampliotes ; Et maxime omnium Homo. Al

ternai Difaimen inter Spiritus eft; quodty*.

têtus vitalis nonnullam habeat Iricenfionem ,

atque fit tanquam Aura Compofita ex Flam-

tna, & Aere ¡ quemadmodum Succi Anima-

Hum habeant & Oleum, icAauam. At illa Ы-

гея/Го, peculiares praebet Motus-, & Facultten

Etenim ö, Fumus Inßammabilit , etiam ante

Flammam coneeptam , Calidus eft, Tenuis»

Mobíp-

et Mortis. T85

Mobilis i Et tamenaliaReseft.poftquamfa-

fla fu Flamma ; Ai Incenfio Spirituum Vita-

lium, multispattibus Ienioreft , quam mol-

Mima Flamm* ex Spiritu Vint, aut alias ; Au

que infupermixta eft ex magna parte , cura

Subftantia Aërea;ai fit & Flammet, о, Aетеa

Natura Myßerium-

CANON V.

ACtiones Naturales funt proprio Partium

fingularum , fed Spiritш vitab eas exci

tât,. Sc acuic.

EXPLICATIO.

ACtionesÇvtzFunUiones , quae funt in fin-

gulis Membris , NaturamipforumA/i/n-

brorum fequuntur; ( Attraclio , Retentit* Di.

geftio > Affimilatio , Separatio , Excretio, Per-

Q;iratio, etiam Ssnftu ipfe;) pro Ptoptietatc

Organorum fingulorum ,. (Stomachi , ltcer'u a

CorЛи, Splenis, Fellis, Cerebri, Oculi. Aиrи,

&C3cteiorum.) Neque tamen ulla, exipfis

Attionibui,. unquam aítuata foret, nifi ex

vigore & praefentia Spiritus vitalit,& Calorit

ejus ¡ Quemadmodum nee Ferrum aliud iWr-

rлет aurafturum foret, niiîexcitareturà Мя-

g»£ís;NcqueOi>nw unquam fœcundum forer,

uifi Subftantia FcemelU aítuata fuiflèc ab Ли/ж

Martt.

CANON VI.

SPiritus Mortuales Ae'ri proxime confub-

ftantiales funt ; Spiritus vitales magis ac-

ceduut ad Subitantiam Hamms:.

EXPLI-

iS6 Historia Vit,*

EXPLICATIO.

EXplicatio Canoras c;uarti praecedentis, eft

ctiam Declaratio Canonit prifentis; Ve

rum infupethinc fit, utquaecunque íuit Pm-

gma , & Oleofa, diu maneant in EiTe fuo s Ne-

que enim Aër illa multum vellicat , neque illa

ctiam ipfa cum Aère conjungi multum defi-

derant. Illudautemprorfusvanumeft, quoj

ïlamma f.c Aër Accenfni,cam Flamma & Aër,

non minus Heterogenea fint , quam Oleum

Sc Aqua. Quod vero dicitur in Canone , quod

SpirituiVitales magis accedant ad Subftamiam

flamme, ¡ Illud inteUigendum eft , quod ma

gis hoc faciant , quam Spiritm Mortuales ¡non

tUlod magis (mi Flammet , quam Aërit.

CANON VII.

Spiritus Vefideria duo funt;Unum fe Mulir-

plicandi; Alteram Exeundi , &fe Congre

garta* cam fuis Connatutalibus.

EXPLICATIO.

INtelligitut Canon de SpiritibfM Mortuali*

lus ; Etenim quoad Defiderium fecundum ,

Spiritus Vttalis Exiram è Corpore fuo maxime

exhorret ; neque enim invenJt Connatural*

hie in Proximo. Ruit forte in Occurfum Rei

Defiderabilis , ad Extima Corporis fui ; fed

Egreflum, ut diftum eft , fngit: Verum de

Sptritibut Mortuahbui , .utrunque Dtfiderium

tenet. Cûod ad primum enim auinet , Omnis

Spiritus inter crajfiora locaues , non fceliciter

habitat; Itaquecnm Simile fui non inveniat,

со magis Simile fui ctcat, & facit, in tali

Soli

йт Mortis. 187

Solitudine pofitus; & ítrenue laborar, ut fc

multiplie«, & Volatile Crafliorum deprae-

demr, utaugeaturfuoß)и^n«. Quod vero

adfeeundum, Defiderium Evolandi , & fein

Aëremrecipicndi; Certum eft omnia Tenuis,

( quae Temper funr Mobilia) ad fui fimilia in

proximo libenterferri ¡ ut Bulla Aqu& fertut

ad Buliam, Elammazà Flammam : At multo

inagis hoc fit, in Evolatione Spiritus in A'e'rem

ambientens ; quia non fcrtur ad Particulam

fui fimilem ; fed etiam ranquam ad Globum

Connuturalium fuorum. At illud interim no-

tandum, quod Exitus, ScEvoUtio Spiritm ,

inAe'rem, eft duplicata Aifrio; partim ex Ap-

petitu Spiritus , partim ex Appetitn Aëris, Aër

entm communis tanquamRes indigeus elï,

atque omnia avide arripit; Spiritm, Odores ,

Radios, Sonos, & alia.

CANON VIH.

SPiritus detentus, fi alium Spiritum gignea-

di Copiam non habeat, etiam Crajfioraia.

tenerar.

EXPLICATIO. " .'|

G Enerationovi Spiritus non rtf.nifi fuper

ea , quae funt in Grndu ad Spiritum, pio-

piorc: qualiá funt Humida. Itaqúe fi Partes

Crajfiores (inter quas verfatur Spiritus) Gnt

inGradùremotiore, licet Spiritm eas con-

ficerenonpoffir, tarnen ( quod poteítj cas

labefaftat, & emollit, '& fundir, ut cum

Quantum fuum augere non p0ífir, tamen ha-

bicetlaxins,&intereadegat, qujfinc magis

i Ami-

l88 Historia Vit«

Amica: Ifte autem Aphorifmm , ad Finern

noftrum , admodum utilis eft ;. quia innuit ad

Jntenerationem Partium Obítmataium , pes

Deteniionem Spiritus.

CANON IX.

INtintratio Partium Duiiorum bene proce-

dit , cum Spiritus nee evolet , nee generet.

EXPLICATIOi

ISte Canon folvit Nodum 3c Difficultatem

in Oрeratione Intemrandi, per Detenticnem

Spiritus: Si enim Spiritus non emiflus de-

praedetur omnia intus.nil fit bucri zAlnetnera-

tionem Partium , inEflcTuo ; fed potius fol-

vuntur iliae, & cori umpuntur. Iraque una cum

Detention* refrigeran debent Spiritus, Si a-

ftringi , ne fint nimis Aclivt.

CANON X.

С Alor Spiritut , a&Vniditatem Corporis,

debet efle Kolufiut, non Actis.

EXPLICATIO.

ETiam ¡fte Canon pertinet ad folvendum

Nodum fupradiítum, fed longe latius

patet; Defcribit enim, qualis debcat efle

Temperamenti Calor in Corpore ad Longi-

Titatem; Hoc vero utile eft , five Spiritui- de-

tineantur , fire non ; Utcunque enim talis de

bet efle Calor Spirituum, ut vertat fe potius

in Dura , quam depraedetur Mollia ; Alterum

enim deficcat , altetum intenerat. Quinetiam,

cadem Res valet ad Alimentationen) bene

perficiendam ; talis enim Calor optime exci

tar, Tcacuhatem Affmilantii , atque una o

ptime

* T M ÓR т I s. IRQ

ptrnie prxparat Materiam ad AJßmibndum

Propnetates autcm hujuímodi Calorit, ta\e¡

effc debent; Primo ut Tardus fit, nee Subito

ealrfac'at : Secundo, ut non fit admodum/n

tenfus, fed Mediocres: Tertio, ut ЪхЖаиaШ.

, noafocompofitus.Ccilicetfclmendzns, &Re.

miuens: Quarto, ut fi invernar Calor iftc

quod ei refiftat, non facile/и/*«/и, , aut/aя-

gueat. Subtilis admodum hase Operario; ftd

cum fit ex Ucrliílîmis, non deferenda eit Nos

»ero m Remediis (qu* ad indendum Spiritihm

Caloren, ЖЛщНт, five eum, quem vocamus

Fabrilem non Prtdatorium, propofuimus^

fotie Ret alsgua ex Parte fatisfeeimus

CANON XI.

SPirituum Denfatio in Subftantia fua, valet

an Longaevitatem.

EXPLICATIO. -- . -.

Subordinaras eft Саnок ad Praeeedentem .

Eten.m SpiritmDenfior ftfepit omnes il'

las quatuor Calom Proprieties, quas diximus

Mod. ^KvaDenfatioms, in Prima ex decern

Operauonibtu habentur.

CANON XII.

O Ptritus in Magna Copia & magís feñ¡R3t

1v4£:tum,&mag>sdepradatur'^

EXPLICATIO.

/^ Laras eft per fe С*зд* ifte , сит Фиа„.

>->""n ipfum regulariteraugeat Пrшет;

Atque cemere ellinF/«», quod qaanto

tueunt majores, tanto & erumpant fortius ,

Scab-

190 Historia 'Vita

& abfumant celerius. , Itaque nimia Cofia, am

Turgifcentia Spiritus, prorfus nocet Longaevi-

tati : Neque amplior eft optanda Copia Spiri-

tuum, quam qua; Muniis Vua:, &bonaeRe-

parationis Minilteno iuíliciat.

С ANON XIII.

SPiritus tqualitcr perfufus , minus feftinat

ad exitum, & minus depraedatur, quam,

impariter locatus. .,,,.'.

EXPLICATIO. ;' ".

NOn folam ÇopU Spirituum fecundum,

Totum, Durationi Rerura obeft , fed

etiam eadem Copia, minus refraäa, fimilitet

obcft. Itaque quo magisíueritS/,nv/íUf¡>;w-

minutus, & per Minima infinuatus, со de-

praedatur minus. Dtffolutio enim incipit à Par-,

te, ubi Spiritus eft laxior ; Itaque 8c Exerciti-^

tio, & Fricationei , Longaevitari multum con-

fetunt : Agitatio enim optimc comminuit, &

coromifcet Res per Minima.

CANON XIV.

M Otus Spirituum Inordwatus, & Sid ful'to

rius magisproperat ad Exitum, &ma-

gis depraedatur, quam Conftans, Si JEqua-

Ш,

EXPLICATION

IN Inanimate tenet ilte Canon certo; In&-

qualitas enim Ditfoiutiems Mater ; In Ane-

matU vero (quia non íolum fpe¿tamr Confum.

pito, fed Reparaиo : Reparatwumcm piocedit

per RerumAppetitus: Appetitus rurfusacuitui;

pet Vartetatem ) non tenet rigide ¡ fed eouf-

que

et Mortis. 191

que tamen recipiendus eft, ut Variиcu ifta po-

tius fit Altematio, quam Confufio, 6c tanquam

conftans in Inconftantia.

CANON XV.

SPiritus in Corpore Compagisfolida, detinc-

:ur licet invitus.

EXPLICATIO.

OMnia Solutionem Continuitatis Cax ex

hortent ; auamen pro Modo Deniîtatis,

aut Tenuitatis fuae. Etenim, cjuo Corpora

funt magis Tenuia , eo in minores , & angu-

ftiores Meatus fe compelli patiuntur : Itaquc

Aqua iùbintrabit Mearum , quem non íùbin-

trabit Pulvis ; Aër etiam, quem non fubintra-

bit Aqua; Quin Flamma, & Spiritus , quem

non fubintrabit Aér. Veruntamen efthujuf-

cc tei aliquis Terminas ; Neque enim Spiri

tus in tantum Defiderio exeundi labotat, ut

patiatur fe di íeontinuari nimis , & in nimis ar

aos Poros, aut Meatus agi ; Itaque fi Spiritus

Corpore Duro, aut etiam VnHuofo,WIenati,

(quod non facile dividitur ) circumdetur, pla

ne conftringitur, & tanquam incarceratur, Se

Appetitum exeundi pofrhabet; Quare vide-

tnus Metalla, 8c Lapides longoJEvo egete, ut

exeat Spiritus ¡ nifi aut Spiritus Igne excitetur,

aut Partes craifiores Aquis Corrodentibus , &

Fortibus disjungantur. Similis eft Ratio Tena-

emm, qualia funt Gummi, mfiquodleniore

Calore folvantur. Itaque Succi Corporis Duri,

Cutis Con/lricïa, & fimilia , (quae procurantur

ab Altmtmorum SUcitate, & Exercuatione ,

Se Aë-

ip2 Historia Vit*

íc Aërit Prigore) utilia funt ad Longavira-

wn; quia Clauftia circundant Sptritùi atâa,

ne exeat.

CANON XVI.

IN Oleofis , Sc PtBguibm detinetur Spiritus

libentet, licet non fmt Tenacia.

EXPLICATIO.

SPiritm , fi nec à Corporis circundan An-

t'tpathia imtetut, nec à Corporis nimia

Similitudine pafcatur , nec à Corpore Extemo

íbllicitetur,autprovocetur, non tumultuatur

multum ad Exeundum : Quae omnia Oleofis

defunt ; Nam nec tam SpirituiInfifîa'foDi,

quam Dura; nec tam Propincua, quam A-

quea; nec cum Aere ambientebene conlen-

tiunt.

CANON XVII.

EVolatio cita Humoru Aquei , confervat

diutius Oleofum in Effe fud.

EXPLICATIO.

Dlximus-íí^weûtpote Aeñcoaüb&m-

tialia , citius evolare,- Oleofa tardius, ut

cum Aere minus confentientia : At cum Ии-

midum utrunque plerifque Corporibus ¡níït,

evenit xxAqueum veluti prodat Oleofum:Nam

jlludfenfímexiens, hoc etiam afpoetat. Ita-

que nil magis juvat ad Corpotum Confer-

Tationem , quam Siccatio Lmis, quse Hu-

morem Aqueum ex pirate faciat, nec oleofum

follicitet , tum cnim Oleofum fruitut Natora

fua ; Neque hoc fpedat ad inhibendam Pu-

trtdmem, [ licet etiam-ícilludfcquatut) fed

ad

et Mortis. 195

ad confenrandam Viriditatem. Hinc fit ut Tri-

cationes mo\les , & Exireitationes Moderau, ad

Perforationen! potius quam ad Sudorem,Lon-

gaevitati plurimum conferant.

CANON XVIII. '-, :

AErе*c/n/иsconfertadLongaevitatem, iï

aliis Incommodiscaycas.

EXPLICATIO.

DIximus paulo ante, EvcUtionem Spiritot

eile Aftionem duplicatam, ex Appetiu*

Spiritus, ScAëris. Quare fi altera collator ,

baud partim proftcitur ; Id quod ex Inunclto-

nibus prxcipue expeiftari debet. Auamen

hoc ièquuntur varia Incommoda; quibus quo-

modo fubveniatur , in Operatione íecunda «

decem , annotayimus. ^

CANON XIX.

SPiritus Iuveniles Senili Corpori inditi , Na-

tutam compendió retrovertere poífunt

EXPLICATIO.

NAtaiaSpirituum eft<juafi Rota fuprema,

quae alias Rotas in Corpore Humane

circumagit. Itaque ilia in Intentione Longar-

vitatis, prima poni debet. Hue accedit, quod

facilior, & magis expedita Viapatetadaite-

randos Spiritus, quam ad alia. Etenim duplex:

eft Operatio fuper Spiritus; Altera per Alimen

ta, quae eft Tarda, &tanquam perCircui-

tumi Altera ( & illa Gemina ) qux eft Subita,

& Spiritus recia petit. Nempe per Vapores; Aut

y&Afftclm. .... ;..

-- ) I CAt

194 Historia Vit.«

CANON XX.

Sífc« Corporisfubduri, Sírofcidi, faciimt

ad Longaevitatem.

EXPLICATIO.

RAtio perfpicua eft , cum antea pofaeri-

mus Dura Se Oleofa, CweRofiida, xgrius

diffipari. IUud tamen intereft ( iicut ctiam in

Operations Décima notaviraus ) quod Succus

Subdurus minus diíTipabilis eft, fed eft (¡muí

minus Reparabais. Icaque Commodum cum In

commoda conjunítum eit : Neque poffitpto-

peerea aliquod Magnait pet hoc praeftari ¡ At

Succus Rofcidus unique Rei farisfacit; Itaque

diligendushuic incumbendum.

,. CANON XXI.

QUicquid Ttnuitate penetral, neque ta

men Acrimonia todit. gigtút Suecos Ro-

jciUos.

EXPLICATIO.

С Anon ifte magis difficiles eft Praftica ,

quam Intellects Manifeftum eftenim,

quicquid bene penetrat , fed tamen cumSis-

muk , aut Dente , ( qualia funt omnia Acria%

& Atida) relinqucre, ubicunque tranfit, Ve-

ftigiumnonnullum Stccitatis, ScDivulfionk,

ut Sи««induret, Partes conYellat; At con-

«a, quae penetrant mera Tenuitate , tanquam

furtim , Sc infinuative , abfque violentia , ir-

rorare • & irrigare in tranfitu. De his in Op*-

rationibиt quaua , Si feptima , baud pauca

defcripfimus.

- i CA

* т - Mortis; loç

CANON ХХЦ.

ASfimilatio optime ne ceñante omni Motu

locali.

EXPLICATIO. :-::. ,-л

HUncCanonem mCommentatiaue ad Ope-

ratienem ocbva-m,' fatis expiicavimus.

v. CA NO N ХХШ. ',-r

ALimentatio per Exterius , ant {àltem non

peí Stomachum, Longaevitati utiliílima,

fi fieri pofíit. -. :; ....' . .-. ;

EXPLICATIO. Л:.

VIdemus omnia , quae pes Kutritionem

peraguntur , fieri per longas Ambages,

quae vero ptt Amplcxus[milium, (uc fit in J*-

fufianibut) non longam tequiteré Morara:

Itaque utiliflima foret Alimentario per Exte-

- rius, atejue eo magis,quod deciduae fint EacuU

totes Concoüionum CabSeneBute. Quamob-

rem fi poffint efle Nutritionei aliae Auxiliares,

peiBalneationes, Vntliones, aut etiam pet Cly-

fteria , Conjuncla poffint proficere, quae Sin

gula minus valeant.

CANON XXIV.

VBi Conceclio debilis eft ad Extrufîonem

Alimenti, ibi Exteriora confbrtari de-'

bent ad Evocatimem Alimenti. ---}-.

EXPLICATIO. .v(

NOn eft hoc, quod in ifto Cattonepta-

ponitur, eadem Res cum Precedente;

Aliud enim eft, fi Alimentum Exterius ihno-

trahatur, aliud , fi Alimentum Interim extra-

trahatur ¡ At in hoc concurrunt , quod De-

I i bilitati

iç6 Historia Vitm

bilitati Concocltonum Imcriorum , alia Via

fobvenia».

CANON XXV.

OMnisíubita Rmovatio Corporis fit, aut

per Spiritm ; aut per Maleciffa1iones.

EXPLICATIO.

DUo funt in Corpore , Spiritus & Partes ;

Ad utrunque, longa viapervenitürp«

Tflutritienem; At viae breves ad Spiriu»pa Va

pores & Afeclus i Sc ad Partes , per Malaciffa-

tiones. Illud autem paulo auentius notandum >

quod nullo modo confundimus Alimentatie-

Item per "Exterius, cum Ualaciffatione ¡ neque

enim Intentio elt Malaciffationis , ut nutriar

Partes ; fed tantum ut eas reddac magis idó

nea« ad nutriendum.

CA NON XXVI.

.AUciflatio fit, per ConfuhftantiaUa, Im-

primentia, & Occludentia.

EXPLICATIO.

| Anifefta Ratio eft; quod Confubfian-

_ . ltiaiia proprie malaciffent; Inprimentia

deducant ; 0«/иЖn«aretineant, & Perjpira-

mnem , quae eft Motus Malaeiffatieoi oppöfi-

tus, cohibeant. Itaque (ut in Operation* Nona

«fcfcripfimus ) Malatißatio fimul bene fieri

lion poteft, fed per Seriera, &Ordinera. Pri-

xeum excludendo Ijquorem , per Spiffamenta:

squi cxtranea & craila Infufio non bene coa-

gmentet Corpus ; fubtile debet eile, & ex Va^

poris genere, quod intrat. Secundo Шеnеrаn-

di,,2nCQr>fenfumConfnl<fiwtialium; Corpo-

Mi

Mi

гт Mo i т i ft- 197

rа cn!m ad Taftum eorum , quae valde con-

iêntiunt, feaperiunt, & Poros laxant. Ter

tio, lmprimentia Véhicula funt , & normibil

Confubftantiaiia inculcant; & Mixturs lenitec

Afiringentium, Perjpirationem interim paulu-

lum cohibet. Ac fequicur quarto loco Magna

ilia Aftri&io & Claufura per Emplaflrationem;

& poitea gradatira per InunHiontm ; donee

Mabcum vcrtatur in Sokdum , ut iuo ]oc9

diximus. . '--'- - -

CANO N XXVII.

С Reira Renevatio Reparabilium , irrigat

eriam minus Reparabilia.

- EXPLICATION . -

Diximus in Aditu ipib Hiftori& bujus ,

Earn effc Viam Mortis, quod magi; Re-

parabilia, in confortio minus Reparabilium

intereant ; ut totis viribus, \aReparatione\\\i-

jufmodi Partium minus Reparabilium, fit ex»

udandum ; Itaque admoniti Arifiotelu Ob*

fervacione de Planus, quod fcilicet , Novi

tat morum Truneum ipfum in tranfitu refi-

ciat; iîmilem Rationen) fore arbitran Tumus,

fi Cx pe reparentm Carnes, & Sanguis in Cor-

pore Humano ; ut inde ipfa Offa, & Membra

na, & rcliqua, quae Natura minus funt Repara-

biliaspartim per Tranfitum alacrem Succorum,

partim per Veftitum ilium novum Cärnium

ScSanguinit Recentiorum, irrigentur , & rc-

oorcotur.

l>CA*

l(ß HisTOiu Vit*

CANON XXVIIL

RBfrigeratio , quae non tranfit per Stoma-

cbum, utilis ad Longaevitatem.

EXPLICATIO.

RAtio praefto eft , quia cum Refrigeratio

nonTeniperata, fedPotens (prafemm

Sanguinis) ad vitam Longam fit prxcipue ne-

ceiTaria ; omnino hoc non fieri poffit per in

tus, quantum opus eft , abfque Deitiuctione

Stcmachi & Vifcerum.

CANON XXIX.

ComplicadoAh, quod tam Confumptie,

quam Reparativ, /int Calorie Opera, ma

ximum eft Obftaculum ad Longaewtatcra.

EXPLICATIO.

DEftruantut fere omnia Magna Ooeia à

Naturis Complican* ; cum quod alia Ra-

tione juTct, aHanoceat ; Atque hie libtato Ju*

dicio, Sc fagaci Practica opus eftí Id nos,

quantum ses peiraiuit, & ú*pra£fentiaoeeui>

1it, feeimosi Separando Calores Benignos a. Ne-

civk; & ea , que ad utrunque íaciunt.

CANON XXX.

CVratio Morborum temporariis eget Mede

cines; atZs^wuKViWexpeiaandaeft

ÀDiatis.

EXPLICATIO.

QUAex^árs/Aawzfupetveniunt, fubJatis

Cauffis definuntj At Cierftu Nauera Con-

tinuus, inirarffoivVlabentis , etiam continua

indiget Remigatione, aut Vclificatiene in adver-

fitm: Itaque operaadum eft, rcgulariterper

Diateu.

ET Montis. 19$

TSUuu. DUt& autem genere dupüces funt i

Diett Stau , quae cèrtis temporibus ; & Dutn

FamiliarU , quae in viftu quOtidiano ufurpari

debet : Potentiores autem funt, Ditu Staet,

id eftsScries Remediorum adTeihpus:Etenim

quae tanta Virtute polleut , ut natutatn retre

veuere valeant , fortiota funt plerunque , Sc

magisfubitoalterantia, quam quae familiari-

tes inUfumrecipi tutopoifinr. AtqueinÄe-

msdiis nontis Intentionalibus , tres tantura

Di&tas Statas reperias ; Dutam Opiatami

Dutam Malaciffvntem ; & Dutam Emacian-

tem, Sc Renovantcm. At inter ea, qux ad

Dutam Familiarem , ö■ Villum quotidienum

praeferipta à nobis funt, efficaeiffima funt haec,

quae fequumur ; quae etiam Validitatens Di*'-

tarum Statarum fete xquant: Nitrum, & Sub.

trdinataad Nitrum; Regimen Affèifuum , Sc

Studiorum Centn ¡ Refrigeria , quae non tranf-

eunt perStomachum ; Fotm Rojeidantes ¡ Fer.

Jperfio Sanguinis cum Materia Firmiere , ut

Margaritis, Lignit , Inunciones debitât, ad co-

hibendum Aerem,Sc Detentioncm Spirituum;

Calefattoria per Exterius , tempore A¡fimila-

tionis poftfomnum ; Cautio de iis, quae inceri-

dunt Spiritum, induntque eiCalorem acrem,

ut de Vinis, Sc AromatibtU; St Vfm Moderatиг,

Sc Tempeftivus eorum, quae indent SpiritAus

Calorem Robuftum,ut Croci, Nafturtii, А.Шr,

Enuh, Opiatorum Compofitorum.

*4 CA*

aoo Historia Vit*

CANON ХХХЬ

Spiritus vivиs Inttritum patitur immedia

te, cum deftit uicur aut Motu; aut Refrige

rio; val Alimento.

EXPLICATIO.

S lint haec fcilicec illa tria, quae fuperius vo-

cavimus Atrialn Mortis; Suntque Pafilo

nes Spiritus propriae, & ¡mmediatx. Etenira

Organa omnia partium Piiocipalium ferviunr,

ut hxc uia Officia prxftentur : Et rurfus , O-

mnis Deftruclio Organerum , qua eft Lethife-

ra, eo rem deducit, ut unum , aut plura ex bis

tribus deficiant. Itaque alia omnia funt di-

vcifx viae ad Mortem ; lêd in Ьагс defínunt.

Wabrica autem Partium Organum Spiritus cft;

queraadraedum.8tüle, AnmtrationalU; quae

incorp0rea eft & Divina.

CANON XXXII.

FLamma Subftantia Momentanea eft: Лег

Eixa: ^wsieFminAnimalibus, me

dia eftRatin.

EXPLICATEO.

REs efthaec & altioris Indagationis,. tt

Longioris Explications , quam facia1

ad Inauifitionem praefentem.Sciendum interim

Ilammam continenter generari , & extinguí 5

ut petSucceífionem rantum continuetut. Aër

autem Corpus fixum eft , nee folvitut ; licet

caita Aër ex. Humido Aqueo Novum Ae'rem

gignat; tamen vetus Aër nihilorainusmanet ¡

unde fit Super- eneratio ilia Aëris ; de quo di-

júmusin Titulo de,Ventu. At Spiritus utriuf-

que

ET M О R T' í С 20t

que Natura particepseft, & Flamme», Sc

Ae'ret; quemadmodum&Fomites ejus,func

Oleum, quod eftHomogeneum Flammt ¡ &

Aër , qui eft Homogenous Aqut. Spiritus e-

nimnon nuetitur exOkefi Simplici, neque

ex Aqueo Siraplici , fed ex utroque : atque

licet nee Aër cum Tlamma , nee Oleum cum

Aqua benecomponantur, tamen fan's con-

veniunt in Mifto. Etiam , Spiritus habet ex

Ahe faciles fuas & delicatas Impresiones ,

& Receptees ; A Flammи autem , Nobiles

fuos, & Potentes Л*«s«, Sc Afiivuates. Si

militer etiam Duratio Spiritus Res compofita

eft , nee tam momentanea , quam Flammt ,

nee tamen tam fixa, quam Aëris ¡ Atque eo

magis non fequitur rationes Flammt , quod

Flamma etiam ipfa extinguitur per Accidens ;

nempe à Contratns , Ss Deftruentibus-eirl

cumfufis ; quam caufam & neceffitatem non

habet pariter Spiritus. Reparatur autem Spirit

tus ex Sanguine vivido , & Florido Arteria.

rяот exilium , quae inírauantm in Cerebrum^

Sed fit Repararía ifta fuo modo , de quo nunc

non eft Sermo.

В I Ñ I''$..'

' <- -г' : '. . . S

-t f

Iijr> IN-

:-: ï N DE X

AL PHABETICÜ 5V

; Abfolutiffimi libri, qua mareriam,

: : - qua verba abfolutiffirne

- -, comple&ens. -,

-..' .. ; , i. '.'..: ,' X; -J :...---

ÄSramwpifcit. ' , . i ' - 41

Abfiergentia. - '. \i6

Abfumptio humidt. W&tüeficcMio.

Abfyntbitespotut. , 1)7, i}S

Academicorum Philefophia. 8$

Acanthus centenaria. г0

Accipiter. 3*

Acedo, putrefaclionis genus. >S*,

.AàAs. > .i -:.- ' >3?.'*4

.Aw* ' ¡ - .: ioi,i}),i9+

Actione! naturales. t8$

Admitation'u affeéÎM. *11

Algyptiorum vietjpatia. 54,

Mqumoftialit иnел conditio. 7}

Aèr. 13. jpiritum tondénfans. 101. fimußnri-

tui. 101. globutconnaturahumfciritu*- 187

Aeraquave ambient corpora utrummaguno-

ceat? *l

A'érnimiscalidtu,mort. t6?

Aèr craßorfiamma &jpiritu ; tmuior aqua.

191

Лér cumfiammâ e,jpiritu comparatur. 100

rfíér ,ftamma ¡ diverja, ut oleum , aqua. 1 S6

A'ér in nive & Spumâ.. '•+

A'érprtdatorim. 71,73. exclufut. II7,H?,1?5.

fubftantiafixa. t7*

der« bonitas. 14,1, 143. confubftantiale , a-

qucum.

INDE X.

qtieum.191. mutatio quatenM utilit noxia-

•uel m,ti¡./aütbriuu; tí* 'J** experimen

ta. 74- tqualitas, & mutatio. 74,75. fie-

peronerauo ; unde f »Oo

J£tas,quid.'i} . longa ex antris &Jpeluncis.u$

Áltate proveclorum tiniui temporis catalogw.

$9,60

Xtates animaUum an decurfu ftculorum de-

curtenturl 71 , 71, 7j

Aitates hominis ante diluvium. $o.pofi. j 1 . tem

pore captivitatis Babyhnic*. ¡). apudethni-

J": - Ï*¿Ethiopia. 74

Affeclibus multum dominatur os ventriculi.

1is

Affeclm animorumfenilis& juvenilis . 17g

Affeclus nonnuilifaciunt adealorem robufium,

107

Affecluumvia, brcvis* -- ijj, i$s

Affecluum ratio. но, щ

Africa. n

AgtfilaiSpartani tttu. ¡g

Aguatio comminuitjpirietu. i$o-

Alimentare, ad alimentandumpotentia. 171

Alimentatio. 188. non per ftomachum Jed per

exterim,qu&nam¡ iyj. per clyfteria. j«,

Alimentation!* aitiones. e,?. Differentia& bi

ftoria. "-' ,- .-, - . .щ,л7

Alimenti abfumptio,ß>iritiu vivi орus. - tj»

Alimentiqиantitas, quonamabittota' qmim

non tota excernttur, neque omntreUquum

eonvertaturinfuccos & fubftantiam&>rpo-

I 6 ***-

índex.

ru. 1?0

Aümentirenovatio, quotidiana.169. tridua-

- -'.*•*-:.; : -.- - 170'

Aliments temput. 17 1

Alimentorum ratio. цо. via&tranfiuu. 48

uí/jdw. 7 j

Alteratioßjirituum. XI4

Alternat™. 19 r

Alvtet ventru, y9

Amatut difisputw, bonnes Apcfiolut. 61

Ambragrifia, cordiale. i¡

Ambrt,opiatifecundarii, 100. uftuinßgnu. ib.

АтОГл.-. : iv. ,. ni

Anachoretarum vit». nS,ii9

Armereont'u poet& tías. 55

Anaßafii Dicori imperator'u tía,. < 2.

Andromant, i. Spartam mulieres, 76

Angliea gens , vivax. 70

Anguilla pifeit. 41

Anguillarum quare fciffarum partes diuutu

moveanturi 173,184

Angufiiatio. 31

Anhelitus detentio. 79. temptu. 167. inanima-

libus. 168

Anicii lufiiniani ita*. 61

AnimaUum kiftoria & itates, 3 5

Animaiium ¿, plantarum difirimen quoada-

limentationem& renova1tenem. l1.

Animarationalu ,unde& queifubfißat f 1 бя.

Animerationalu Organum. гоо

AmmipirUdi, 175

INDEX.

M«- . }9,4S

Anthropophagi, j^j

Antonius , ccenobitarum primat, ¿j

Antonius Mufa , meduusAugufii Câfark. «t

Antrorumvita. y, 118

Afenninui. , 73

Aperientta. n¿

Apes per hyemem dormiunt. 1oj

Apollonius, m. centenarius. 66. cum ovo tri-

ginta & centum annorum. ibid.

ApopleHicitrefufiitandisremedia, 174

AppiusCcecus. 66,67

Appetitus acuitarptr varietatem. 190

Appetitus novorumutifrtnandus f 1 14

Appetitusfpiritus , & aëris. 1 8,7

Aqua. 17. adpotum. 130, 15t

Aqua an air corpora ambient plus noceat. 41

Aqua tenuiorpulvere , crajpor aère, iji

Aquaerrhinaodora. 14,

¿¿7<M ardentes&cbymktprofiripu. g7

Л^яa defiecantes. 14

Aquarumflillaticiarum reclus ufus. ^

Aquea , aericonfubftantialut. igjj,

Aquila. 38, 4|

Aquik& Prifiillt, apcftolorum coadjutorum,

им. 6}

Aranea in еШго. 1 8o

Arbores. 16, 19, 10. oclingmtenarU. 10. /ёra-

W/äs ö. produclio Uat'tt earum.xS. intene-

ratio. ibid.

ArcadumviuJâtia,- Í4,6¿

Anadia, 7J.J4

.¿re/*-

INDEX.

Arefaclio. i%i. Vide Heficcatio.

A'ganthonius Gadiumrtx. ff

A,gentum vivum. i¡. an quorundam corpo-

rum monumentum, ut elcBrum formica,

фро/fitt 180

AriftotelicaPhilofophiavapulat. 85,177

Aromafrigidum, nurum. 1ot

Aromatum&nitricollatio. IOj

Aromata acria& mordaciaprojcribuntur. 87

Artaxerxk Perfi ¿Has. 5$

Artefii alieno vivintis halitufeujfciritufabu

la. 8»

Arvumfuo grano haud conferendum. 47

Afini tías, if

Afiniut Pollio. 69

Ajperfio levis, im, 11«

Ajjtmulatio nutrimmtorum. IJ4, 45 , ,W.

quando optima ? 1JJ

Afiringmtia. 115. qua & occludetuU. 157

Aftrologorum Pbilojbpbia. 8»

Athanafit tías. 64

Athenienfcs multeres. 76

Athletarum unSlionet. 14*

Atriola mortis . 164,171, '»'

Atrophia. *7*

Aetenuatio humoris. 3о

Aetracltvafacultas. 47

Auguftus.vitamfabulant effevohàt. ¡f

Auguftietas. '"- -60,61

Aves,capitibus avulfis,curfubfuUent? 173H 84

Aves quam quadrupеdespluresltmgavt. 4;

Avium hifioria&generativ. ¡7, ) 8, 4}

Aures.

INDE X.

Aares. -' ' TÍ

Аиrит. ij. nulloigneminuitur. sb

Aurum aper¡re abfeиe cerrofivu , vel falter»

abfquevenenatis, cordiale haudvulgare. 8j

Амп& gemm&fabeilt & medicintculpabiles.

88, 150

Auri extiniiw inpotum. ' 135

Ami ufm qui improbatur. 117, 11S, ufitsm

cordialibus. j44

B. ..

В Attn*. 4,)41.

Babea. 80,119, чХу1х6,\х7,ц1,цу,\6о.

perpetua. 90. exlacle. yo. in [anguine. 158.

calida. 17j.ficcafupercalefacbi, mors, ijj

Balnea1ionum alimentat to. iff

Balneatio pedum, ...'..... ;^j

Balfamorum medians, culpahiles. 88

Barbarorum montium vita. 119

Barbarojftfomentapuerulivivh ni

Betelradix Orientis narcotica. yp

Beôar cordialie. 8j. ufm. 144.

Bibere calidum. ;i¿

Bilis ratio adlong&vitatem. 4¿

Воnит imala cauffa. 9¿

Bosfitb evifcerationem mugiens. 17j

Bovis etas. ,(

Boum aratorum cxhaufiorum refiitutio. 1 б 1

Branchialocoreßirauonupi/cistm. tut

Brejilia. . '.. » - '.. \. . ; ; £4.

Brefilienfes. , ' , He

Britannia. 7+

Britonu cur Fitii nominati .' . .1 **«

I, N D E X.

Ъrоагит matutmum pro cerebro. 1 tai

JJrutiforor, lunia. -.-,:.' jj.

Bullafertur adbulkm aqiu. -, . 1 g7.

Butyrumfalfum, & vetus. . цо

С,

С Ailaverum confervatio. 15 . putrefañic. j 5

Cadaveri Jpiritus quidam infant qui ¿,

w'w corpori. 18$

Calidafimpltcia robufta. 106, 107. Jpirituofa.

xor, дог. condenfantperfugam.g$. nonfc-

dantJpiritus. 106

Calidabibere. 1}6,150

Calid&natur&noxiacapiti.iA,$.adplantMpr&-

cipitantur. 14;

Cahditas vaporummala. 144

Calor naturalis. 6

Calor ignis, it. corporis. Hfl.Jpiritus. 106,188.

feutemperamenti. 188. ejusproprietas. 183

Calorjpirituumexcitator. 18b

Calorfabrilis , &prndatorius. 106

Calor, magnes aciienumnaturallum. 185

CWur отяяк auеnuat& humeftat. Iit

Calor in deftillando fuifidet. 99

CalorJpiritui -vitali quinam exitiofiss ? 168

Caloris intendendiprtceptum. itf

Caloris opera impltcantia , confumptu &rep#-

ratio. i?8

Caloris proprium nput. }}

Caloris &fucci, in decwfu tiat'u , inclinatui

& ejus ordo. 177

Calvities. 77

Camelisua*. j.;

INDEX.

Camillm. g,

CanalesJpirituum. 184

Canaris.. y,

Cancrorumftuviatiltum ajßmtas-cum aliis. 8j

Candelarumfita. 17

Candidiores minm -vivaces. 77

Canicies. 77

Canicuh,fomentavivafenum. 161

Canisetat. )6. animalcalldtßimum. 161

Cafhe, herba Turcica. $7

Caphura, velcamfora. IOi

Capillitium candidtus, in feneclute nigrefcert

folitum. Й8

Caput. J}

Capitis иnШо. 14J

Capiti notent calida-, 145

Capitemoti , annofi. 70

Capri atat. i¿

Carbones incenfimortem quarc afferant ! го

Carduelic. 4t

Caries pinguium. jt

Carmofinn indumenta. 114. faccului pro fio-

macho. j.g

Carneadii Cyrenùitas. 57. Fhilofophia. g1, gj

Carnes. 130. utiincibum? iji.ignem pafft.iy

Camium corporis ad longtLVitatem pr&fagia.79

Carniumferpentum& cervorum medicinafar-

cafiice culpantw. 8?

Carpiopifiis. A%

Cafes contraclio. 52,

Cafia. Ul, "t*

Calfii uxor , lmia% S9

C*Jpo.

INDEX.

Cajfiodorus. ну

Catalepfibtu remedia. 1 73 1 1 74

Catarrhorum dUta. 19

Cathari\ htretici. 1é}

Cathartic&, nj. qui ventriculum turbare non

debent. 1 64

Cauffa boni mala. 96

Celia¡pirituum. 184

Celfo qui dieta prtferatur s 80. Ss

Cenfut anni Dominici. 3;. quam memoraba

lis? 59

Cep&ferendi ratio. 4*

Cera. s8

Cerata indumenta. 90

Cerebrum , cathedra & umverfitmjpirituum.

Hi

Cerevifia. ТЗЬ 44

Cervina carnis medicina farcaftice culpatur.

fy.adpotumveterandumufut. ij*

Cervi cornu, & •s decordt cervi, cordiah.

«5

Cervorum &tas. bi

Chalybeatuipouti. s49

С^/яa й|я/ <&tta. 1Ä }

Chinenfet: 7 }

Chorea centenariorum ocio. 7o

Cibui &potut adpondus. 70

C?W differentia quoad long&vitatem^ 4+

Cibi &fomni comparatio. XOJf

Ciborum ratio. 131. prtparatio quanti mtmen-

ti .'ijo. я/itt. iji. variatio,cumfimpluita-

te.ijo. diftillatio , nug&. 1 j $

Os*-

INDE*.

Cicada , feneclutisfigura. 179

Ciconit. 39,4}

Clyfteret. Щ,\г6

Clyfiertorum alimentario. '-'. -- . ;-jo,i9j

Clodia Ofilti. - «7

Cogeré in centrum , condenfitre , fugare. $¡

Cogita/iones defixu. no

Cv'mbitwJpintuum. 1 14

Cohibitio rejpiratwriis , mors quart t 167

Celles medii. 71

Colliqualio , opusJpirituum ; ¿iquefailio , ca

loris. 18 1

Collum* 7a

Columba. v:-'h.:uv i,\at' .-л' .¿

Colfamb&fcijßufminmorbuextremu. tj¿

Columnariumvita. 118

Complicatio. jt

Complicarte naturarum contrariarum in иnя

cauffa. i9$

Comprejßofpiriuu vitalii nimia , mort. 166

Concharum affinità cum alus. 8j

Concifioinfruftaferri&judicii. Ijí

Concoclionisfontes. I se

Concoftionis debilis confilium. jo, 19c

Condenfitre , fugare , /n centrum cogere. $>j.

prtcipuum ad prokngandam vitam reme-

diumffiirituum eondenfatio.<)6. ejus dieta о-

piata. 9%.perfrigus, 100. demulcendo. ioj.

fedando. ibid frigoris proprium. ico

Condenfatio bonum e mala caujfa. $б

Confricatiopartium corporis. i48

Cenfufio inpartibus corporis. 181,191

Con-

Ь N D. E X.

Congelatio feu conglaciatio ¡¿quorum, per ni-

vem, glaciemt^nitrumvelfalem, de qua

& in Argenide Barclaji. 101

Conjuncla proficiunt , qui fmgula minia va

lent. tfi1

Confervatio varia. гА,г.7

Confilü opera qualiadeheanteffe? . 164

Conftantini Magni mater, Helena Uritanna. 61

Confubftantialiahumano corpori. i¡S,ifs

Confubfiantial'inm propria, malacitano. 196

Confuetorummodicusufiese/lo, 113,114

Confumptio. 19$. quomodo fiktf 180. ejus

origo. ibid. Vide Deficcatio.

Contemplatio. no. levis ut admiratio. иг.

Contemplames nataraltum longtvi/oient ejje.

' 11t.

Continuatio per futcejfionem folam jи*., 100

Continuity r^denfitat. 191

ContraHiopartium.i1. perignem. jt

Contufio capitis , mort. l6f

Convakfcereeiljuvenefcere. 87

Convulfio , mortis prtcurfir. 17 s

CorallorumufiuquiimprobaUtr. 117

Corcyrti vivaces. 67

Cor evsfcerati in igne affultant. 17}

Cordis motus tempus. V71

Cordis nocumenta, &juvamina. 141

Cordialia medicamenta. 84

Cordialtum diita. , . 144

Corium. 17

Comix. 3Ji45

Cemita. \-¡

Comari

INDEX

CornariVenetidUta. 7" , g

Gorporu contenta duo. ее

Corpork partescur non durent per longos ¿rio-

dos , quum poffsnt ? Ig,

Corporis humantfcala, ь i?.

, Corporisfuecies. Vide Suecus.

Corpert onuiïjpiritutmeit. ,8o

Corpora mortua, viva, quatenm fubfiflere

.ífnt. . . J JJ¡70

Corporumvtvorumfotusarclus, apopkttuis

remedium.

Corrofioomnisfujpea*. ^

Corrugatio.

Corticum quamn ntcefttas ad mtriendumi

Corvinus. ''\9

Corvus. 8'

Cotonea. i9, 4*

Crapulamortem affert. 'JJ

Craßusorator murtnam p.fiem extinclum de-

' Jtens.

Croceata. 41

Crocus. м

Croci opiatifecundatH. юо. •/«* ,"*

Crecodilt. J

Cryflalla. ; J*

Cuniculorum etas.

Cutis contraHio. '

Cutis duriormollierve. It

CKnw- ¿S,¿

<%mr(u Cftrkrumrex. <ss

Dtmo-

I N D EX.

D.

DJEmonwnfabuU. 70, 71

Dando lllyrictu qwngentenerim. 6¡,66

Daniel Stylita. "8

Debilita* соnсоШоn'и utijuvanda m finibmí

... У jo

Desurfiu feculorum nihil ad diutwnitatem

breWatwve'vitt. : , .-'-'-Wlf

Deliquiis animi remedia. ' s7J, r74

Delphiniptfces. : . " . *É

DemocritiAbderiu&tM. tf. Philofopbta. 81.

ni

Demonax Fhilofopbtu. 6*

Dtm*kere$iriW' tof

Denfatio propriumfrigoris optu. 100

Denfatiojpirituum. ■ 8?

Denfitat&continuitas. . *>r

Dentes. 17, 79- eorum defeliwjuvaminm. Щ

Dentitio tema. ,г0

Dsorwn «иn** Arabibut quid? 9*

Deficcationis htforia. 11. acltonestret. jo

Deficcatiofimplex. is. per accident. } }

JtyftMfis ö, putrefacto per eam partem po-

tißimumper quam atimentum. »7

Defiderium* quält cordiale l tJH

Dejmondu comitiffa. 110

Dut* ordinat io accurate, inepti&. 9o

Duu ratio adlongfvitatem. 8 0

Dutn Apud Celfum qutprtferatur 1 So, 8t

Dutaftrifta. 19. menfurata. yo.tenuu. 107.

s^/4/a /,ro condenfauone jpirituum& pro-

longandavita. si, 99. cordialium. 144

INDEX.

Ditmum hifioria. 19%

DiUtatioJpiritui vitalii nimia , mors. 16 á

DionyfúAreopagiuetas. tfj

Diplutionis cauffa. 16. crigo. 180. initium , n-

einem l 4>o

Difiillatio ciborum , nHg*.. ijt

1 Dium.fubdiovivere. 1)1,14$

Diutumitas Uatis exanlrh & jpeluncis.ui.

undejperanda î ц6

Dormitor quinquag'mta feptem annorum. ff

Dormiendo diutim duratur abfyue иliment,.

170

Dormientia animalia per byemem. 109

Euitui e§, linetjpirituum. 1 84

Dulciumußu. I))

Dulcorati licuores. . 140

Duratio corporum duplex. .'. . - 12,

Durabilia , duo. 1 8 , 1 19

Durorum , molliumque inteneratio, ac depr&-

datio. 187,188

Duritiesfitccorum cumoleofitate confertur. 1 3 1

E.

E Briet'as extrema mortem affert. 1 66

Ebur. 1 7* cordiale. %f

Ecftafis voluntaria. HO

Edacitasfinum c¡uorundam,unde? T¡J

Eleärum , monumentum regium infeclorum.

: -. ... --.i.-.. , 180.

Elementa aliis , autorinoftroheterogenit. 181

Elephantisatas. . . 34

Emaciationum cur*. J0

Emollientia. "*

INDEX.

Empltftratio. Т$7

Epülong&vi. 66

Epimenidu tías , antrum & fabula. 54, 90,

1-08,109, 118

Epukprofufr. Щ

Щт tías. iS

Eremiuhngtvifuerunt. V6,40

Errbinum odorum. 14}

Eryfipelat is cura. i}9

Effii annofi. *,6

Ethnicorum numinum commtmoratio fabulis

patrocinatur. ¡4

Evacuauonesmagnimort. 166,170

Evifcerandifupplitium. r?}

Evifieratus pott avulfum torpremmprofеrent

verba. 175

Evolatio aquei. *9*,

Evolatwß/iritusqualisaclior i>}

Euphranorgrammaticat. 6i

Excrementa, animaUum propria. Л9

Exercitatio corporis, to, iiji1)1 >I47,'48>

I74, i51

Exercitatio alimentationemftagitat. 169

Expurgationisfucci veteris dieto. ii}

F Abii Maximi tías. 5 7

Fabrica partium Organumjpirttus. 100

Eoemina, .cujus unicAcommemorataatas, Sa

ra. Ís

Vœmin& tenet tores magis conferunt adalendum

fcetum. I6

fatttjt, Conftamimtd. matris , mort. i«7

Icbrium

IN 0 E: X

Febrium caußa. ifg

Felini fanguinis ufut. .. " itj

Feliumeteü&generatü. i?'

Temora. 7y

Ferca/orum multitudo. 149. &v4r¿atio.i49,^0

fernambucitdificatio. HÖ"

Ferrum. 16

Ferularиm inteneratio. " £$/-

Ficiniconfilium. , ii'f

Ftcinmrefellitur. ту8. illußratur. ' J 161 -

Flamma , aér , jpiritm. 20O

Flamma an aér accenfiu ? xií

Flamma tenuior aere. I o f

Flamma exjpiritu vint, omnium molliJpma.\%¡

Flamma , fubftdnti'a momentanea, miperpetua

generetur ? \y\. intraftammam durat, ibid. .

Flamma adfiammamfertur. jgy

Flamma commentergеneratиr& extinguitur.

_■: *0O "

Flamm& copia. i8p, t <ю. rrряюs. 107. io8

Flamm& , &jpiritcu vivi differentia. i6f

FUmmarum genera. 94. Flammarum abfu-

mentiumgradиs. ' 17 jg

Fluminum confideratio. \±x -

Fodiendt terrt cur vmumgenerofum infunden.

dum ? 1 '.'.-'-.»-' -

Foliorum contralíio. ,'

Терапия decidentium in ßlvis tempore autu.

mnak ufin; & aliamm berbarum fimili-

- '"\ ., '°í 'rementa ex corporibusvivit, . . iíí .

Vomitesßirittu. -' -' ÍOi "

К for.

INDEX.

-p<rmicamtkQro. 180

Tofitia. ií

Нош arclus torporum vivorum, apopleilicie

remed/um. 174

trancifciuDonauu. <6ß

Trancifciu Molinus. 69

Trefiura quidi *0+

Fricationes.ii},4iM7Mo,l90,l$yufui.l7$

Trigiditaïadquidi , 11?

Trigiditaw ¿,ficcitatis, indecurfu etatis , or-

i*. s77

Trigidiorum rtgionum conditio. 7*

Trigid*,nonfpirituofa. Ю1

Trigidorumufm, qualitf 1^

Vrigus. 13, 1 3 1 . nimium uticalorem irritet /117

Trtgoruproprium , dmjauo. MO

ürww. 77

Irußuum confervatie. *J, 1i, *7

JruBusignempajJt. 17

TruBusutiincibum! *Я

Terutices. l9

Tuciper hyemem dormtmt. i°i

F«#?re , sв centrum cogere , condenfare. 9$

Tugafpirituum , mala. tf

TugavacuUncaufuarefaclionu. s0?

fuga, perfugom, ideftpercahrem, condenjant

opiata& calida. 91

Tumigatio matutina. 99

Tamutfoci. *}

f»wиî inftammabills.fitfiamma ; mn tftflam

mt. »84.18$

Вдаж, inter opiate. 97, 99

Fun

INDEX.

funciones naturales. цъ

G.

GAlerUCcpioUtMs. ft

Gallináceas. 40

Gallut Indicus aut Turcicut. 40

Gangräna , ex opio. р6

Gartins Aretinut , Petrarch& prcavus. 69

Gaudia ,111, ingenua & repentina ,mors. 166

Gaudiumfiliatum ¡/pes.. »«

Gemmt. tg

Gemma, cordiales. g>

Geminarum med:cm& сulpabites. 88 , 1 17, 1 tí

Generare liberos , mediocrités in generations

quantum adlong&vitatem ? 7Ä

Generatio , vivificatio. 18г. duplex. 1 8j

Generatio continua. 200

Generatio коvifpiritut. 187

Geftatio , feu mouu. л г

Geftatio uteriad long&vHatemqu&nam preci

pua ? 44

Glaftum. 1га

Globulorumluforioruminteneratio. 18. contra

ilio. }s

Gordianifenioris Atas. 41

Gorgi& Leontini etas. ¿с, щ

Grammaticorumphäofipbia, -i1

Granaría. ¿л г,

Granatorum vinum. it»

Grandefierefmfim , out velociter. 78

Grtu. 4j

Guajari diitn. i«*

К г Gm-

IN DE X.

Guilielmus Poftellus, immer¡to vapulan*. 70

Gummi. 18. quidnam ? 14, 49

Gummifuavia caputgravant. 14J

Hämorrhoides copiofius effluentes, mors,

170

Hebrides. 74

Hedera centenaria. го

Helens, Britann& , Conftant¡ni Magni manu,

tía*. 6s

Heracliti hydropici cura. 158

Herb&svel planta. 17, i$¡19- odorantes. 141, 14}

Herodici ditía. 90

Heterogene& ¡ qu& altis elementa. 181

Hibernia. 74

Hiero Stcilt& rex. . . «7

Hieronymus. *4

Hippocratisstas. 6%

Hominis states.' 34

И<дав ampliffimam Jpirituum сейат habet о-

mnium animalium. 184

Hominum & mftuarum comparatio. 19

Homogeneorum unio. Vide Pmo.

Hor&fortunat&. 8 9

Humanum corpus confiderandum utinanima-

tumj&cur? 18}

Humant corporisfcola. 175

Humeri. 79

Humide, fuper humida novifpiritus generatio.

. 187

-'... ) л . Humi-

I N D E X.

Humidum Corporis à quo depr&detw fiZi. Vi

de Saccus.

Humor radicalis. 6,7 , 13 . aquetu á, oleoftis.if.

Vide Succus.

Hyberni.no. in hneis tgrotare malum. 1Í4

Hydromel. 1 1 ,

Hydropis cura mirifica. ,yg

Hyemelis exe гсitatio. ¡ . g

Нуo/iyamigenus, tobacco. ¿%

H)fopus quedregenaria. i;>

I.

Ijiponenfet. fj

Ibiservu. 4i,4î

lecorU ratio. x¡9. herh*. J}J, 14X

7s/'*Я/А, - '^(t

Ujuniumtriduanum. '.' ,v jg.

1е]иnm haufitu vitandtH. Zig

lentaculum. -ct-. j^f

Ignis proprium орт. ц. regimen. 107, I08

ignem paßa cur diutiui durent t xj

Imbibitiones. . - ;- wg

Impinguatiofoli unde ? 1 0,

Imprimer, tía qua»am dicantur t 196,197

Iniqualitas diffolutionis mater. ' . 1^0

Intenfivanonfedansfpiritus. 106

India. y.

Indigentit motusfpiritalis. 17'

Induràtio. --' 31, 131

К } - *,-

INDEX.

Jndufium oleo cur liniendumf иr, tu

Inedia. 169

Infrigidationis moderatio. 116, 117

Infufiones. 19S

Inktu maris, magues fubfiantU fAminin*, a-

Виаи. Щ

Inquifitionis vit* & mortis ratio generalis. 9.

& articuli particulares. 1 1

Inquifitio acris vitamabbreviat . 1 if

InfeBorum partes moventur. 17}

Jnfitio furculi vel virgulti in proprium truncum

non valet. 47, 48

Infomnia. *Í8, 169

Jofulanorum nauera. 7i

Intcgumentaanimalium. 4$

Intentiones prolongandstvitA mt. 1^.9*

Intemratio. 18, 187.188. per exterius. l$6. car-

nisexhaufta.161. crajßorum. 187

Interitus rerum nullum 180

lavidia. ш

Jnunclio. 147, lío, 15}, 1 97. ViicVnclh.

lohannuScotus,fcholaßicus,fepultuspromor-

tuo. »74

Johannes de Temporibus., trecentexarius. 69 ,

1го

lobi tías. Sx

loviniani imp. mors. ^7

ira. »<

Irrigaría. г*

Irroratio corporis per cibos. 4*

lßcratit etas. 5£ИЧ

luga monttim. 73 , 74

IMMI

INDEX.

Ытa С. Cajßiuxtrts utas. ¡9

lufculajecinorhs. 140

htvenefcere. i?J

toventutit&feneSutisdifcrimma. 176

luvenum cumfeneButeferia coUath. i?l

LAchrymtvegetabilium, quid? 49

Lttitia. in

Ltvor. f1*'- 14

Laneaprtfcruntur limit. i*4

Lapides. i«,-i*

Laßudo. И0, 131

Latinas rex ,ocTmgentenarim , cumfilio ¡áX.

centenario. 6¡

Lavatio infrigidâ.119. cauda. ш, ijr

Lentiginofi magis vivaces, 77

Leonumtías. 34

Leporum itcu. 37

Leprt cura balneofangHinii. .^ -'-158

Leucophlegmatieditía. 19

ligna. 18

Lignorumadinfufionesufui. 11S

Lignifan&i ,,id efttguajaci, ditía. rtf*

Linetfpirituum. 1-84

Linteiputrefaclio. ' .. ".. Jj

Linteafufpeclaprtlaneis. ....t, .:.«. 114

Liquefe¿lto,otus calork , cottiquatiofp'trituum.

:Л..,-,.Л- .-. i**

К 4 £'«-

Г N .р- Е X.

- Literata vita quidpojfit. adlong&vitaetm ? 81

Lithanthraces incenfi quare mortem afférant f

i -, . 167

Litoriut "Epius trecentenarius. ¿g

Livii lull& Augufiiuxoru tías. . js

Lixivium. xi ï

Locaexcelfa, &deprefîa. 75

Long&vitatismaximum obftaculum. 19&

-Zong&vitstspjtiam hereditaria. 77

Lgng&vitasexantris&jpehncis. 118. exuuri

, geftatione. 44. Vide Diuturnitas. ...„-. .

Loquacesfenefiunt.. v.. t,.'. %. -.. .-, -" .. - .. цц

£им Euangeißt tías. 6г.

Luce)* tías. jg

l4lZÏ"lh'.riiii - — - ..- - -*t

\A-¿ceratione¡. ,,,-..- 157

Msgnes aclionum naturalimn. i8j

J\ía¿» ¿оя/ cauffa. 9&

Malaciffatio corporis. ц6.bаЫео. 16o

lâalaciffationum via., brevu , 196. вrЛ.

4 .1 \..-.-л,. , ,bid.

Malacum infolidum. . 1 . ,' Ï5GT

Menichtorumduta. x -\) *- ,-.../ ' *}?

Шnт-л*.i«;.S'.V-,.-.s ,:vO.M >i-V '75

Manus deorum , Arabibtu quid? 9&

----..i s. ;; Л£*Г4

in D E x;

Marafmorum cura. j*

Margaritarum effinitat cum ali'u. 8j. ujut

in corihalibtu. 144. uftu qui imprebatut.

U7,n8

Mafini/ß Numickrum regis itas. S7,S*

Mafticatio odora. 100

Matemasfanguis quantum ad longtvitatem f

76

Mairi'sfubftantia plus confers adlong&vitatem

qukmpatris. 43)44

Млutinumbrodiumpro cerebro, щ6

Matutinm haufius. 1 3 g

Mec&natis infomnia iS$

Mede& confilium in refiituendo Pelia. Ц6

Medicamenta multa, раисa curs,. ' 14*

Medicin& hujm tibri quales .* '. 91, j>i

Meditina ad longtvitatem. 84. culpabiles ,

qui ? 88, 89

Medicina fanitatis , interdum de fiimma vita

detrahunt. 5Г,91

Medicinarum chymicarum laudes quales t

6-

Medici calida forbentis diclum. \j$

Medicorum Turba. - - -'-g-

Medici Ariftotelici vapulant. 177

Mediterraneorum natura. j'r

Mel. 18 , 110. qutdpiamr acutum habetj.

- " v tn

Melancholici humores? nonntmqmm opiati ','

idto ad longtiiuatem. s 8

Membranarum centraSto. 31. .inteneratio.

19t

K-; Men-

I N D E X.

Menfavaria. 149

Mente captiannoß. 70

Merula. 4P

Metallorumduratio.15. malitia.nZ. ignefor-

tiore minuuntur. ti

Metellus centenarias. 66

Metempfychofis ethnicorum ,undef 169

Metus, m . extrema* mortem affert. 16Í

Militari* vita. 8.)

Mihi. }MJ

Mimt cujufdametas. $8

Misericordia. "*

Mithridatium quare non asrev? 107. opia-

tum.9%. ejus ufus. 99

Mitra animalia quare non long&va.' 46

Modus nunquam tentatm rei nunquamfacla.

91

Mceror. 1 1 i; extremus mortem affert. 166

Monachi fanai longevifuemnt. $,6,цо

Monocerotis cornu , cordiale. 8/

Monitum ratio advitam quit 7} , 74, 1 ' Я

Morbi > resetiam hereditaria. 77. artificiales.

87. defperatorum remedium. 49

Morbi emaciantesuti vium prolongent? 19,

87

Morbi vifierum minifirantium tun curati in

principaliaincurrunt. Щ

Morbi Galltciduta. 19,16}

Mortis naturalis vu. 8. atriola. i£4,i7,,")0t

genera. 6, 14, if, 164, 171, 1711 prtcurfores.

}7i,(onfeq$tentia, 17*, x7k

Urn*

ÍNDEX.

Mortificationis remedin ad vivificattonem.

Mortuorum revivifcentium bifiorii. 174

Herum collatio. '-'-'- .. - . J78

Motus corporis. -'..'"- .-. "-....' i- 147

Motus&geftatio animalium. -' -4f

Aiе*и* animatorwn & inanimatorum contra

rius, íyf

Motu* affimilationu debet- effe abfque localimo

tu, iss

Motus inordinatHS magir deprtdatur quàm

conftant& tqualis. j $0

Motm nimii. 1 10. modici. ibid.

Motus&fomni comparait*. I<8

Motus cordis tempus, 167, 171

Motus fpiritut vivi indigent!s,. 171. explïcatio

in iientr¡culis cerebri (¿, nervis. iji

Mabitas. . '. . jy

Msdtafercuiamultimorbi. 146,149

Murtns. 4¿

Murupi/ciumt ïj*

Mufca in elellro. 180

AÍAjfo dormiunt per hfemem; 105

Mufcarumfeißarum poritones cur diutius mo-

veantur ? 184

Mufei depurgandi militas in arboribus. го

Myfleriumrßammet & aére& natur&. s84,

i$S

Myv& , quidl ц-f

INDE. X.

et N.

,i-;. .1: Î..\cn.' -„ .' -.--.. . .:;.

íltT Arcotica, opiata. $8 . narcotic*. i6¡

JLÎ Narcotica radix betel. ".---. »7

Nares. 79

Nafonumcura. .л,- .. lit

Natatio. 13 s

Nitrum. 1 01. 'vegetabíle fpirituofum , & ta-

menfrigidwn. 101. ufus. ici, 103.fpiritus

- terra. .-.'•--'-- шг

Nitrijubordinata. 104. ufiu. ibid.

W«ri e£, aromatum collatio. 105

Nitri&opiicollat'a. 103.104

Nitri cottigendi ratio, ioi; 103. adpotnm u-

fiu. Mn

Nivi aër ineft. .- s8+

NoM« «1 Barbaria Ung&vi ex umbr* ufu.

zoo

NoBuarum& dominum comparatio. га

Novorum nulltu debet efle ufusante appetitum

•vividum.. и4-

Nuclei in cibos¿ 4i

mditatcutis. :- "9

Hum& Romanorum regit etat. 54r

Numerus[ucceffionum nihil ad dtuturnttatcm

Brevitatemveviu. .. 7I,7Г

Nutrices. 7*

Nntrimenti gradue. 49, via {$• tranfuus.

4»'

ajutritionis via Imgi): i£3,J9'

ÍNDEX.

Nutritio. Vide Alimentatit).

Nymрharumfabul&. 70s7Ï

, . -..*..-,'.

!-Л, . -. <fc .'-'..- -.,'- .. - о

i . - '- \. -^;",'- .-- -Л

O-Befitasi .> . . у.>'; , „: ;u-, „ -,,.^ ^.„êr.

Obefitatis caufa. 177

Obfiinatarum partium , ac moilium , intene-

ratio. tS7,i88

Occludentia qutnam dicantar ? 196

Ocrearumintentratio. 19.>

Oculi. 7<>.

Odorum quoddam errhimm; & mafiica-

**n- . }АУ-

Odores ratione cordis. 141

Odorum confervatio lino lanáve. 1 1+

Offiin vino. 137

Officiavit& tipsauitapotiera. 50

Oleum. 17, 110, ur, 114,138. fomes fpiritus.

it*

О/гa chymica profiribuntur. 87

Oleofa , durabtlia. iSá-

Oleofa&pinguia. i9i-nefolltcitentur. ibid.

Oleofitas cum duritie confertur. ; 3 1

Opera confilii qualia debeant effet - • 1 64 .

Operatiofuperfpiritus duplex. 153, iy<r

Operationatn fpiritus & vaporit coliatio.

117

Opiata, sí, jS. narcotica , fiupefacliva. 98.

qutnam? ibi¿. per fumos. 99. quafi opia

ta, fsu fecundaría, &fubordinata. wo.

etiam

INDEX.

et¡am adfedandam; &qaá correclioneHо6,

1 io7

Opiatum aliquidinvino. 144

Opium, jj, 96, i6¡. quibui corrigendum ? 96.

Turcà uuu/urpetur .' 97- quid'.' $,8

Opiumper accident frigidum. ioi

Opii&nitricollatio. 103-5104

Orbiliigrammatici etmt yj

Orcadcs.7),7+.incok. s)o

Orc&, bahnt. 4b

Organhatio. 1 Si

Organorum deflruBio , mors. too

Organumjfriruui .fabrica partium ; ö, itte оr

ganum anima rationafís. 100

Ojja. s7

Otium. 1 }i .fenibus taptandum. n 5. & 9и*'* ?

i!6

Ovidiw, po'éupater. *9

Ovium наa. 3<

P.

PAbuli differentia qua hngmiitatim. 44,

Talihiantes. i1

Talior. 77

РаЫит traHus. "л 74

Talumbes. 40, 4}

Гаn, Arcadum numen, fàbuHsQr, vanitatk

potißimum patrocinan^. J4

Tandort Indiani longavi. 6 8

Farns. ijPsjji. ciborumßrmammtum. i!}

£4«

INDEX.

Papt annofiffimi quinque, <¿, quinam I 6\

Papaveris Jylveftris ufus. 97. faccus , opium.

>.i

Papiliones per kyemem dormiunt. tag

Papyrus. 17. olcata. ibid.

Papyri contractio. ji. puu ef'¡¡clio. jj

Рлгеnшт ratio ad vit& diutumitatem. 7j

Varietes recemer dealbati quare mortem avе

rant Г. ¡¿y

Parmenides. 1 1 1

Partium corporis fabrica , оrganum jpiritus.

гоо

Tartiu cclimeftres, hiemales. 79, 80

Paffer. 40

Patres long&vifucrunt. ¡^í

Pauli eremit& UV. 63

Palio. ¿&

PeBere. щ

Реclus. 75

Pedes. 7P

Pediculifrucluum. 4.9

Pediculorum obducendorumratio in conferva-

tioncfru8uum. 17

Pedum haineatio. 14т

Peli& reftitutte, ц6

4Î

17

Pelicanus.

Pelles

tenetrandi ratio; 154

Percapifis. 41

Perdices. 40

Peregrinatores long&vi. 7S

PjrftHantnretroagHntur, *3*

ÍNDEX.

Perfecfíonis ratio ad long&vuatem. 4J, 46 -

Pergamena. 17

Peripateticorum Philofophia mala. 83 , 1 77

Ptrpenna. 67

Perpotationes. ijj

Perßiirationes prtftantfudoribuH ¡ щ

Peruvi& indoles. 7J

Petrarchtproavtu. <,э

Pharmacop&us quidam ex ufu ambr& centum

- fexagintavixiffeannosperhibetur. 100

Phafiani. 40

Philolai philofiphia. 81

Ph'meat , films Aaronis , & belli Binjomitid

:" - confiliar¿ш. 51

Phlegma in -ventrículos cerebri , mors. 16j

Phoci фроrа marini. • 4l

Phcenix. 59

Pifiis Britonibtu undo nomen ? no

Pigmenta. 90, 110

Pili in capite. 77. inreltquis. 7%

PiluUfiomaehi. Ц7

Pindaripoeta itаa. 5Î

Pinguedo radicalit. ци quid? 177

Pinguefaciendt animalia ratio. 1С). Vide lm-

pinguatio.

Pinguiorhabitui. 7^

Pinguia. 118. durabilia. 188

-Pinguia & oleofa. 1 91. nefollicitentur. ibid.

Pmguium ciborum ratio. 1 5*

Ptfcateres perlarum ex ufu psßunt anhehtum

remirare. 167

Pifies uu m cibumn<si. Pi/cesfaliti. 1}0

Pifciun^

Г N р Е X.

1

Pifciummurii. íji, hifioria. 4Ь41

Planetarumfigilit tmprobantur. %9.

Planicies. ус

Plant&. Vide Herí*.

Plantarum & animalium difcrimen quoadah-

mentationem&renovationem. zx

Plato, H1, -vapulat. ja

Piatonis itin. i7

Platonicaphilofophia ex opt¿mis. S:

.Polycarpi им. ¿у

Ponderis diminutio quid'doceas l igt

Porcimarini. 4's,

PorciiCatonisetat. , . j»

Pofitura corporis frequenter varianda cur?

-.-...' :-..'..-.-'

^

Potus. 1)0,1)8, 151.. ciborum vehiculum. 135.

; vetufii utiluoi. 134. aqut.iji. abjynthites.

: : i}7,ib%. chalybeatus. 14.0. dulcoratus, ibid.

calidus. •-,'.-- -> -" " .., . t, . :-. it£

PotUJ variatio rcßeSlu cibi. - . 15л

Prtparatio ciborum quantimommtiI . ijo-

Principum ecclefii itm. 6f.

Principum Romanorum, Gr¡.corum, Tranco -

rum, Germanorumitates. 69

Prolongando viuintentiones tres. I4i 91

Prolongare vitam , nonuniиs medicamenti о-

рus. r ¡ 91

Prolongatio i'it& noñnunquam cum periculo

valetuénitconjuncía. ' ,- . >b

Propago nihilad vit& diuturnitatem bre-bita-

temvefatit. ".:.7?л7/

Protagort Abderiu stut. $6,1.4,

Pro-

ÍNDEX.

Proximitatis niter alimentäт & alimentatum

ratio. 47, 4*

Pfietacm. 40, 45

Pudor, m

PueIIa vivafomenta apudPerfat. 161

Pueruli vivafomenta Barbarofft. 16 1

Pul/м arterU. T>

Pulfm arteriarum tempm. 1Í7

Pulfiu lethalis, mortis prtcurfer. I71

Pulvis, aqua, aër,ftamma,Jpiriuu. i$i

Pulvis pyrиu , nautarum ф mihtum opium.

101

Pulveret. *4

furgantia. wj,11*

Bargations fM vtntricubm twfartn*n A-

bent. »?

Purgationum utiûtas. > 6i

Putatio arborum. г8

putrefaüa.iniisconfufioquauif iSt

Putrefafao. }i, 1 81. eftjpeciesmettu aßtmil*'

tionis abfque motu locali. 1 5 î

Putrefacto & deficcatio fer earn partem potif-

fimum perquam alimentum. 17

Pyrenti. . 7$

Pythagoricaphikfpphiaex optimit. Si

QVadrupedum hiltoria ($, ttatet. 54

Quadrupèdes pauciores quàm aves lo/t-

¡tVA. 4}

INDEX.

Quantisia cibi & petus. 170. Vide Ati-

mentum.

Quantitatfubftar.tit in retiene confervationit

& long&vitatis. 45

Qutes adaclum affimilationis. ift

Quintarum effemiarum animalium medicins,

culpabiles. Ь8, 8?

R.

RAdicu in cibos. 13 j

Radieum conditio, ^.inarboribus motit,

mala. 18

Ramomm amputationit militat. 11, M

Redmtegrationes viufrequentes. 114

Hefrigeramin. H}.tiS

Hefrigeratio triplex. loi, 158

Refrigerium perfотnит. i 168

Refrigerii indtgentia, mors. x6j

ReJigiofa vita quidconfеrat ad long&vitatem f

Renovatie. Vide Reparatio.

Reparabilia magis minufve. 197

Reparatio ($, renovatio . 197, 198

Rcparauojpiriun.ioi. viu.y. ejmperiodi.i.

procedit per rermn appetitus. i$o. fubita.

196

Reparationsfucci veterit dieta. 16}

Reffirationis cohibido , mors quart 1 167. tem-

pus. ibid, /n animalibm. 1it

Rbetores qui long&vi. »}

Rhstorum fhilofophia. *}

Kn0'

INDEX.

Rhabarbarum. j.«

Rivulorumfpirituum quifont ? ig4

' Roman& multeres.

Romanorum Mates.

Ros radicalu.

Rofeidauo& Amitiesfuccorum. ij i

Rofinarintu (exagmarim. I ¡), го

Rubt atm incerta. го

Rubigo metallorum. j1

Rubor ntmiut.

iRufimagis -vivacesi

Rug& corporum. j *

Rufta. 7}

Rufticana vita. $j

7<

54-

S

S Aba Stylita. itS

Saccharatuipottu, jjj

Sacculus /iomachi. -\ i}8

Siculorum decurfu an animalium decurtetur

Mas? 71.75

Se£. 14. nigrum, in. communis ad conglatian-

dum. 101. fer yе fumpust , vti incorpora

te. Ч1

Sл//*. JH-

Sahnonespifces. 41

Saltatio оBо centenariorum. 7e

Sambucm.- ii

languis tepiduâ, corpori humano confubftantia-

Ш.. ij-8

INDE X.

Sanguis, quid ? ну Per fanguinem herb& &

aliaoperantur injpiruus per circuitum. 105

Sanguis in ventrículos cerebri, mors. i6j -

Sanguis venarum , arteriarum. 170

Sanguinis quantus ufus innutritione fui cor

pora ! 49

Sanguinis miffio. 87. сорго/я profufio , mors,

ijo.fiflendt extraordmarium medium. 159

Sart, unie&ftmint , tías commеmorats. 51

Sarf&perill&di&ta. \$г

Saffafrasligmdi&ta. 16}

Scalahumani corporis. 175

ScholafiicorumphilofophiamaU. 8}

SedareJptritus. 105

Semina in cibuin. ;}j

Seminum difcrimina. 49

Seneca. 6?, HJ

SeneBtitis dista . 109

SeneBus , cicads-comparationeilluftrata. 179

Senilejudicium, garruluas, <¿, oftentatio. 115,

Senes recordationfe oblcclent. ri у. г'я sи vitio-

rum animi & corporis petulans comparatto

cujufdam Galli. 178. & autoris feria cum

juventutecollatio. ibid.

Senumfomenta canieal&. 161

Senis cujufdam dista , ederc ey, bibete priuf-

quamefuriret&fitiret. 81

SeneButis ejpju-ventutis difcrimina. 176

Senfuumratio qu& adlongsrvitatem. 79

Sepultorum re-vivifcentiumhiftori&. 174

Sires Indiani. 6%

Series

INDEX.

Seriss [ucetßionum nihil ad dmturnitatem bre-

vitatemve vita. 7 1 . 7$

Serpentins, сamis medicina farcafiice eulpatur.

Serpenta feift partes cur moveamurs syj ,

184

Sicсat to leme. IS*

SiccJtatis &frigiditatu in tíate ordo. 177

Sigtllaplanetarumrejiciuntur. S9

Singultus lethalis , convulfionu jpecies. 171

Simplicia cordialia. %6. Simplicia fiomachi.

137

Sitis. *$8

Societa1 qui dulcísfenibus. HJ

Soltdum ex malaco. '97

Solonisetos. 5 %

Solutiotonùnuitatis. 'S*

Se/nn«i- 80, 109. refrigerium Jpirituum. i<8.

ordinaria, quahs? i6;>. quid? 170. alimen*

tationiprodefi. ibid.

Somnusadaftumajßmilationis. I5J

Somni tempos. *7i

Sowя/ ö, eibi comparat». 109

Sapboclis poettetas. v, Я

Soportfera. 9 S

Sorices per hyemem dormrtmt. TO5>

Spartan» multeres quando nitpferint ? 7*

Speluncarum vita. 90,118

S/.«. "1

Spiritum corroborantia contra quemvis mer.

bumfacïunt. 97

Spirt-

INDEX.

Spiritus prtdatorius , innatus , <§, vitaus. 8, p,

i8,ij, 30,33, 4J.7Í, 7j, 117,181. Vide Ca

ler.

Spiritus¿ aër, ftamma. 100

Spiritus omni corporiinefi.ito. ejusorigo. ibid,

quid? ubi Ariftotelict nug& ¿, habitualitas

notantur. ,gr

Spiritus vivus queifubfiftat? itg. anperpetuo

generetur ? I7I

Spiritus¿iritum gignit , aut crajßora intene-

rat- 187

Spiritus tenuioraërt. щ. quamdiunontumul-

tuetur ? 19l

Spiritus vitalis, magnes aclionum. 18 $

Spiritus comminutut. i¿io

Spiritus in-vitus quet detineatUT T Ij t

Spiritus vitahs exitum e corpore fuo exhorret.

186

Spiritus nitri qualis ? i0,

Spiritus vitalis in pifcibus conclufus. 4 1

Spiritus terra , nitrum. IOi

Spiritus qutprtd*? \t6,1Zj

Spiritus vivi , &ft*mm& differentia. 1ц

Spiritus vivicollatiocumftamma& aëre. 171,

zoo. indigentit qutnam& quos f jyt

Spiritus exitut feu evolatio. 31. qualis acliof

,«7Sptruus emifjt', detent¡ve, operatienes &pro-

feffus- 118, 11?, 181

Spiritus calor. 18Í. feu temperamento i-

bid.

Spi-

INDE X.

Sp'tritutfomites&nutrtmenta. юr. Organum

quodnam, & tile quodnam? iqo

Spiritus deprtdatorii verum temperammtum.

94' PS

Spiritus reparath. 1ot. SpirituS termini t$, car-

ceres. . iji

Spiritus naturalis animalium (¿, vegetabilium

turba interfalfos philofophos . 169

Spiritus mortuahs defideria duo. ;8<í

Spiritus m corporej"abri &opifices. 9;. quando

alterandi , nec ne t & quomodo f 114. partes

rei continent <¿•frunant. 181

Spiritm mortuales a'ericonfubftantiales ; vita

les, ftamm&. \%$

Spirituum natura , rota fuprema in humano

corpore. 1 9^

Spirituum ^vitalium incenflo,ftammei & аёrеa

naturtmyfterium. . iSj

Spirituum operat¡о , qualis ? II 7

Spirituum folutio. 1 1 3. per quifiat ? ibid.

Spirftuum cobibitio (¿y aluratio. 114. conden-

fatio. 9^, 189. motus imqualis & dquahs.

ino.copia. ¡89.n// corrigenda.' 107.fedes,

Q, ratio ad long&Tiitatem. 4J. celia , cana

les , ducius , ¡теa. 1 84 motus utifrtnandi ?

iô8-.' obleéJamenta.Ui- genera. 185. dtfcri-

mina. 18},184

Spirituofa , calida. 1ot

SpiJßmentaurMuofa. , " I1Ö

Spum&a'èr ineft . ' * 1 84

Statiliafimina annefa.«7

Statu-

í N D' E •&

Statuta corporum an fucceflîonc propaginis de»

ßuatr 7t

Staturagigantum quare major} . irg

Statura confideratioquoadlongevitatetn. ?ï

Stercoratio.%%. omnis nitroßt. ' .10$

Stoicprum philofophia. 81

Stomachm , paterfamilias, цб. tjut fimplicia.

137. piluU. ibid. potus. 137,1 }8. unguen-

tum. 138. facculus. ibid. fomentum vi-

vum. -.,.'-. - > "-..'- ice

Strangulatio. t6y

Struthiones. 41

Stultitia qutprodeft. 114

Stupefaclrva, narcotica, opiata. 9в

Stylitarum,feu Columnarium vita. 118

Stypticn. : MJ

Subnigri magis vivaces. - 7.7

Succejfionum¡tries anquidquam ad diuturni-

tatemvitt- brevitatemve conferat t 71,75

Succi animalium , oleum & aquam habend.

184

Sи«t e£, ftí/orá , s'n decurfit Motu , inclinatto }

& ejus ordo. *iyj

Succm corporis. 119, 130, 13г. Д jиö depm.de-

tur? 18 r. Уiic Humor.

Succtufubdurus & rofcidus. 1^4, ret

Succutuv&,anaqua? - - v ; -? .'.'-' -ift

Sudores. 113,131. improbantes --&]4r£¿

Suffuut defiecantes. 13. е</w. 143/ pro cere

bro. -;' T4J

Sujfocatio. - - .-.. ^ -'- -' ... i<7

L Sиf*-

IN D E X.

Suffumtgatio matutina. 99

StallA camisinpotwveterandoufut. 134

Sutura Mat. }6, }7

Superoneratio a'eris, unit I zoo

Superpelücia. > . 1 . - . 90

Surt. 79

Sufiendii ultromi curioßtatit ergo ЪШеrт.

--'.. \ - . 17S

Suß/enfirettituendi tempos & ratis. 17S

Symeonis Cleoph& &un. 6t

Simeon Stylita anachoreta Columnarn. %i,

itl

T

т.

Angibiliomnifiiritwimfl. 180

_щ, Taproban* indoles. 73) 74

Temperamenti calor,feuJpiritM. 1 88

Tempora, quibtu incokregiomtmdiutiusbre-

vtufve vivunt. 7*

Tempfis , Tmoli failigium. 66

Tenadlas in fufilibut , reetntrix jptrttmm.

18*

1enuiainpartibu*[uucujmufusl iJ4- mо-

bilia. 1%7

Tercer&. 7}

Tereutin Ciceronis itas. , 5*

Terr* fodiends,. cur generofum infundendum

vinumt . .; - , Ml

Terr& recentit odor &ufin. IQ4,ioj

T*rr&J}iritm, nitrum. - IO*

Terra

INDEX.

Terrt altt. 7j

Tbeban& mulieres. 7¿

Tbebis nunquam chonil vîji. 39

Theodor& imperatricis ¿itas. 62.

Theophratti Erefii itas. ' ff

ThertaCa,opiatum.$%. ejut ufиt. $9. quart

non acris? ."- 107

Tboma* Contarenui. -, . <£

liberù &ш. 6o, 6i. »*/и<, £,4»¿», Augufii

uxor. 58

Titbonus in cicadam ; defeneclate. V79

Tinca pifeis. 4«

Х/яоЛ montis ¡mola, annofi. 6é

Tobacco feu peti ufut. $%, $9. hyofcymi g«-

nm.s%. opiatum. ibid.

Trabes biantes. -, "V»M*

Tranfmigratio nti inteWgmda! . \î. '..' i S«

Triilitia. I»

Trun pifas.4*

Tuberes vegetabilium, quid f4*

Tuguriolorum ineoU iong&vi. :.- УS

Ъ/rcis qualis opii ufut ? 97. <$• berbt ел-

pht. : ibid.

Turiares. 4»

VAcuum in nu\lo cavo. 1So, 1îx

Vacuifuga. Vide Fuga. i . -

Valeriani imperatoris etas. ¿t

ValtriiCorvmietfu, ¿4.

L a, railes.

I N D E 3Ç. t

Voies. ," 7}

Vaporum operatio in condenfimdis & refrige-

randis jpiritibfU. - 1oi

Vapor in diilillandofine cahrefurgit. 99

Vapor venenau/t, mortem afire, 166

Vapores mmediateoperantur injpiriuu. ioy

Vapores odori. 144. '

Vaporum operatio , qualit? 117. noxê in aff'e-

Btu.w.6. •umptruminjîritumvit.^. -via,

. brevis. ^,19},196

Variatio ciborum. 149 , 150. pofiturt corporis.

1 . .148

Varietasmedicamentorumignor/intUfilta. 146

VartctM , alternate pothu , дилт tonfitfio.

' .-.„.;.. t ipi"

Vegetabilia cordialia. *€

Véhicula, qutatuù /трrпяеяйт - -'-' tf7

Venerium uti mortem afferat ? ., \&6

Veneris excitatio per opium. $7. adquid? 107.

vfa,&ebs7inA>tó$.-i tc-4 80, 108

Venetiani complures long&vi. ,' ' ' 6»

Жявйr. 7»

ïin/i Martii. *-)

Ventofitas in nitro. 1 01

Ventriculi os claudentia. 1 09, no

Ventriculi oris cura. ."< H<

Vereciendi vivaces. in

Vernix. .'. " 110

Veficarum inteneratio. if. ufiu. 117

Vejpafiani confuetudo. II5

Veßertiliones dormiunt per hyemem. 103

Vtfite

INDEX.

Vejks nimia. 131

Vefiium mundarum & fordidarum ufiu. 111.

perunélarum. 114

VetuSltpotm incommoda ; & remedtum egre-

gium. .' - . 134

Vexatio corporis externa falubris. 148

Via longa, brevis. I?3,í?í

Vichis ratio ad long&vitatem. 80

УШш ordinatio accurata, ¡nерил, 9о

Vigilia. - to

Viminum inteneratio. *8

Vinifortisfîritus efficacia. *4

Vini potus. Ijji'î*, 49

Vint qualitas opiata. - "v*44i

Vhtk. ... '- v-...' 40

Vitllio. 1it, ni, n6, ii7,i57,i«3. capitis.

- : Í4JF

VnHionum alimentatio. 1$y

Vnguendo corpus quendam trecentos anuos vi-

xiffe, an verum? * í^

Vngwenta. 80. ftomacbi. - 13S

Virgarum inteneratio. 18

Virgilisu notatm. "'. 7г

Virginienfes. no

Virgultorum conditio. ..- 49

Viriditatis confervatio. 153

Vifcera principalis , concoQionis fontes* 135.

miniclr-antia. ibid.

Ил*. Vide .Жш.

ï-îto mortalium brevis, quid ? f

Vitam.fabulam promnciavit Auguftus. \9

L 3 Иrл

INDEX.

Vit*, lucrum-, leve, j . cpui charitatit , & bene-

diSiio. j, 6. et minus deiracium poft Serva-

toris tvum quam alus benediRionibwi. 6.

reparatio. 6, 7. periodi. %

Tit& redintegrations frequentes. 114

Vitis fexagenaria. 1 9

Vitrum. 17

Vivificatio , generaùo. lSt

Vnio corporis. 14. homogeneorum , in caufis a-

refaclionis. \%%

Volatile crajfîorum , prtda Jfcmtm. 187. m*-

tallorum, ab igne perit. «

Volucrtt cdi, qui* ? 6 j

Voluntaria aniones effè debent. ti6

Vrimtores ufum habent retinendi *nhttitn*.

Vrßitas. J4i3í

Vrticatio. 14*

Vterigeflatio quoad longlvitatem. 44

Vv*juceиi, an aqua f *8i

Vvarum conftrvatie* . %6,vf

Vulpis etat. 35

Vultures. 3*> 4Î

XEnophanit Colophonii ntdi, 55. pbihft-

phia. %ъ

Xenophilus PythagoriciU. «7

Xenophon. 8$

INDEX.

Z.

iZnonu Ciuiët tíiu.$6,S7

FINIS.

eiayemche |

r. bib thek I

lwüncf;¿n J


Documents

Historia Vitae et Mortis...\Fol.J VIVENTIBUS ET P О STE RI S S AL U Г E M. UMHiñoriam Vitse У 'Mortis, inter Sex Defi-gnationesMenftruass ul-, timolocopofuerimus-,omiti rlohocprafertere\ifumefi,