225
7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1] http://slidepdf.com/reader/full/manual-de-mtodos-de-anilise-de-solo1 1/225

Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

Embed Size (px)

Citation preview

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    1/225

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    2/225

    Documentos 132

    2a edio

    revista

    Manual de Mtodos deAnlise de Solo

    Embrapa Solos

    Rio de Janeiro, RJ

    2011

    ISSN 1517-2627

    Dezembro, 2011

    Empresa Brasileira de Pesquisa Agropecuria

    Embrapa Solos

    Ministrio da Agricultura, Pecuria e Abastecimento

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    3/225

    Embrapa SolosRua Jardim Botnico, 1.024 - Jardim Botnico. Rio de Janeiro, RJFone: (21) 2179-4500Fax: (21) 2274-5291Home page: www.cnps.embrapa.brE-mail (sac): [email protected]

    Comit Local de Publicaes

    Presidente:Daniel Vidal PrezSecretrio-Executivo:Jacqueline Silva Rezende MattosMembros:Ademar Barros da Silva, Cludia Regina Delaia, MaurcioRizzato Coelho, Elaine Cristina Cardoso Fidalgo, Joyce MariaGuimares Monteiro, Ana Paula Dias Turetta, Fabiano de Carvalho

    Balieiro, Quitria Snia Cordeiro dos Santos.Supervisor editorial: Jacqueline Silva Rezende MattosNormalizao bibliogrfica:Ricardo Arcanjo de LimaReviso de texto:Andr Luiz da Silva LopesEditorao eletrnica:Jacqueline Silva Rezende MattosCapa:Eduardo Guedes Godoy

    2aedio1aimpresso (2011): online

    Todos os direitos reservados.

    A reproduo no-autorizada desta publicao, no todo ou em parte, constituiviolao dos direitos autorais (Lei no9.610).

    Embrapa 2011

    D674m Donagema, Guilherme Kanguss.

    Manual de mtodos de anlise de solos / organizadores, Guilherme Kanguss

    Donagema... [et al.]. Dados eletrnicos. Rio de Janeiro : Embrapa Solos, 2011.

    230 p. - (Documentos / Embrapa Solos, ISSN 1517-2627 ; 132)

    Sistema requerido: Adobe Acrobat Reader.

    Modo de acesso: < http://www.cnps.embrapa.br/publicacoes/>.

    Ttulo da pgina da Web (acesso em 21 dez. 2011).

    1. Anlise do solo. 2. Anlise fsica . 3. Anlise qumica 4. Anlise mineralgica. I.

    Campos, David Vilas Boas de. II. Calderano, Sebastio Barreiros. III. Teixeira,

    Wenceslau Geraldes. IV. Viana, Joo Herbert Moreira. V. Ttulo. VI. Srie.

    CDD (21.ed.) 631.40202

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    4/225

    Organizadores

    Guilherme Kanguss Donagema

    Pesquisador A da Embrapa Solos; D.Sc. Fsica do

    Solo. E-mail: [email protected]

    David Vilas Boas de Campos

    Pesquisador A da Embrapa Solos; D.Sc. Fertilidade

    do Solo/Tecnologia de Fertilizantes.

    E-mail: [email protected]

    Sebastio Barreiros Calderano

    Pesquisador B da Embrapa Solos; M.Sc. Geologia e

    Mineralogia de Solos.

    E-mail: [email protected]

    Wenceslau Geraldes Teixeira

    Pesquisador A da Embrapa Solos; Ph.D. Geoecologia.

    E-mail: [email protected]

    Joao Herbert Moreira Viana

    Pesquisador A da Embrapa Milho e Sorgo; D.Sc.

    Solos e Nutrio de Plantas.

    E-mail: [email protected]

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    5/225

    Apresentao

    A Empresa Brasileira de Pesquisa Agropecuria (Embrapa), atravs do Centro

    Nacional de Pesquisa de Solos (Embrapa Solos), centro que referncia para

    pesquisa de solos no Brasil, tem desenvolvido, entre outras atividades tcni-

    co-cientficas, manuais de trabalho de campo e laboratrio, bem como proce-

    dimentos para execuo de levantamentos de solos e de avaliao do poten-

    cial de uso das terras, voltados para o estabelecimento de critrios e

    parmetros obtidos a partir de descries morfolgicas e ampla caracteriza-

    o analtica. Alm disso, a Embrapa Solos vem trabalhando em pesquisas

    que visam o uso sustentvel dos solos tropicais.

    Com esta publicao, pretende-se dotar a comunidade cientfica ligada

    Cincia do Solo de meios para a obteno de dados analticos essenciais para

    identificao, classificao e interpretao de levantamentos necessrios ao

    planejamento do uso dos solos das regies tropicais.

    Esta edio apresenta o mesmo contedo da anterior, sendo que foram

    revistas as unidades, alguns conceitos e a descrio dos mtodos analticos, o

    que dever favorecer os usurios das mais diversas reas da Cincia do Solo

    uniformidade analtica.

    Maria de Lourdes Mendona Santos Brefin

    Chefe Geral Embrapa Solos

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    6/225

    Prefcio

    O presente manual, em sua 2aedio, rene mtodos clssicos empregados

    na caracterizao fsica, qumica e mineralgica de solos, incluindo mtodos

    internacionais e nacionais desenvolvidos e adaptados pela Embrapa Solos

    (antigo Servio Nacional de Levantamento e Conservao de Solos) para

    solos tropicais de carga varivel, durante vrias dcadas de pesquisa em

    Cincia do Solo.

    Os mtodos apresentados neste manual esto divididos em trs partes: an-

    lises fsicas, anlises qumicas e anlises mineralgicas. Em cada uma daspartes detalham-se aspectos metodolgicos que facilitam o entendimento

    dos procedimentos analticos e sua execuo, incluindo alguns essenciais ao

    desenvolvimento de trabalhos especficos de pesquisa.

    As determinaes analticas descritas so feitas nas amostras secas ao ar,

    destorroadas e passadas em peneira de 20 cm de dimetro e malha de 2 mm

    (terra fina seca ao ar - TFSA). Os resultados obtidos para as amostras so

    multiplicados pelos respectivos fatores de umidade para expressar os valores

    a 105oC (terra fina seca em estufa - TFSE).

    A expresso dos resultados est de conformidade com o Sistema Internacio-

    nal de Unidades (SI). Por se tratar de relaes entre expresses de resulta-dos, relaes como C/N, Ki, Kr no sofreram quaisquer alteraes quando

    confrontadas com os resultados apresentados na 1aedio do manual.

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    7/225

    A gua utilizada destilada e, em casos de determinaes de elementos

    residuais e micronutrientes, a gua, alm de destilada, deionizada.

    A vidraria no foi listada, visto que a normalmente utilizada em todos os

    laboratrios do gnero.

    Os equipamentos listados em cada mtodo representam as opes e disponi-

    bilidades instrumentais dos laboratrios do CNPS.

    As abreviaes EAA e EAM referem-se ao espectrofotmetro de absoro

    atmica e espectrofotmetro de absoro molecular, respectivamente.

    Os procedimentos descritos no presente manual requerem medidas de segu-

    rana que devem ser observadas. O manuseio de reagentes txicos e volteisdeve ser realizado em capela. Ao realizar a impregnao da amostra na

    confeco de lminas delgadas de solo, alm da capela, o operador deve

    trabalhar com mscara e luvas de proteo.

    O controle de qualidade dos dados analticos obtidos pela equipe laboratorial

    feito atravs de superviso permanente de tcnicos de nvel superior.

    Ao longo da preparao desta nova edio, contou-se com a colaborao de

    profissionais das mais diversas reas. Cabendo destacar o apoio dado em

    todas as fases da elaborao desse manual, pelas chefias da Embrapa Solos -

    Maria de Lourdes Mendona Santos Brefin (Chefe Geral) e Daniel Vidal Prez

    (Chefe Adjunto de Pesquisa e Desenvolvimento); na diagramao feita por

    Jacqueline Silva Rezende Mattos; na atualizao das normas de referncias

    bibliogrficas por Ricardo Arcanjo de Lima; na confeco da capa por Eduar-

    do Guedes Godoy; e no desenho das figuras por Cludio Edson Chaffin.

    Por fim, deve-se ressaltar o esforo dos autores da 1a edio deste manual,

    Luiz Bezerra de Oliveira, Jos Lopes de Paula, Washington de Oliveira

    Barreto, Maria Amlia de Morais Duriez, Ruth Andrade Leal Johas, Raphael

    Minnoti Bloise, Jos Flvio Dynia, Gisa Castellini Moreira, Loiva Lizia

    Antonello e Therezinha da Costa Lima Bezerra, e da 2aedio deste manual,

    Marie Elisabeth Christine Claessen, Washington de Oliveira Barreto, Jos

    Lopes de Paula e Mariza Nascimento Duarte, bases do presente trabalho.

    Rio de Janeiro, RJ

    Os Autores

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    8/225

    Sumrio

    Apresentao

    Parte I - Anlises Fsicas ................................................... 13

    1. Preparo da amostra ...................................................... 15

    2. Terra fina, cascalho e calhaus ....................................... 17

    3. Umidade atual ............................................................. 19

    4. Umidade residual e fator f ......................................... 21

    5. Umidade obtida no aparelho extrator de Richards .......... 23

    6. Umidade obtida com a mesa de tenso ......................... 267. Densidade do solo ....................................................... 29

    8. Densidade de partculas ............................................... 35

    9. Porosidade total .......................................................... 37

    10. Microporosidade (Mtodo Mesa de Tenso) ................. 39

    11. Macroporosidade ....................................................... 41

    12. Anlise granulomtrica (Disperso Total) ..................... 43

    13. Argila dispersa em gua ............................................. 54

    14. Grau de floculao .................................................... 56

    15. Relao silte/argila ..................................................... 57

    16. Condutividade hidrulica .......................................... 58

    17. Volume de saturao ................................................. 61

    18. Percentagem de agregados ......................................... 63

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    9/225

    19. Limite de liquidez ...................................................... 67

    20. Limite e ndice de plasticidade .................................... 71

    21. Limite de pegajosidade .............................................. 73

    22. Limite de contrao (LC) (Mtodo do Mercrio Metlico) 75

    23. Grau de contrao (GC) ............................................. 78

    24. Superfcie especfica (Mtodo Simplificado) ................ 79

    25. Separao de argila e silte para anlises de raios X ...... 82

    26. Coeficiente de extensibilidade linear (COLE) ................ 84

    27. Expresso dos resultados ........................................... 8728. Bibliografia ............................................................... 89

    PARTE II - Anlises Qumicas ........................................... 95

    1. pH (H20, KCl e CaCl

    2) ................................................. 97

    2. Carbono orgnico ........................................................ 99

    3. Nitrognio total ........................................................ 103

    4. Capacidade de troca de ctions (CTC) e bases trocveis 107

    5. Acidez do solo .......................................................... 121

    6. Hidrognio extravel ................................................... 128

    7. Valor T CTC (Capacidade de Troca de Ctions) ......... 129

    8. Valor V (Percentagem de Saturao de Bases) ............. 130

    9. Percentagem de saturao por alumnio ...................... 131

    10. Percentagem de saturao por sdio ......................... 132

    11. Troca compulsiva (CTC e CTA) ................................. 133

    12. Ponto de carga zero (PCZ) ........................................ 137

    13. Ataque sulfrico ...................................................... 140

    14. Slica ...................................................................... 143

    15. Ferro no extrato sulfrico ......................................... 14616. Alumnio no extrato sulfrico .................................. 149

    17. Titnio no extrato sulfrico ...................................... 152

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    10/225

    18. Mangans no extrato sulfrico ................................ 156

    19. Fsforo no extrato sulfrico ..................................... 158

    20. Relaes moleculares Ki e Kr .................................... 161

    21. Relao molecular Al2O

    3/Fe

    2O

    3................................. 163

    22. Ferro, alumnio, mangans e slica extraveis .............. 164

    23. Sais solveis ........................................................... 170

    24. Equivalente de carbonato de clcio ........................... 183

    25. Necessidade de gesso .............................................. 185

    26. Enxofre ................................................................... 18727. Microelementos ....................................................... 190

    28. Fsforo assimilvel .................................................. 193

    29. Ataque tricido ....................................................... 196

    30. Expresso dos Resultados ........................................ 198

    31. Bibliografia ............................................................. 200

    PARTE III - Anlises Mineralgicas .................................. 213

    1. Confeco de lminas delgadas de solo ...................... 215

    2. Difratometria de raios X ............................................. 221

    3. Anlise mineralgica de gros .................................... 226

    4. Bibliografia ............................................................... 229

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    11/225

    P I

    A F

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    12/225

    1

    PREPARO DA AMOSTRA

    1.1 P

    Saa a a c a a a a 40C

    aa, aa a a a a caa aa a ca, ca aca.

    1.2 P

    Cca a aa caa ab aa 40 60 8 c, aa a aa.

    Da ca a c a ca ca a a.

    Pa aa a aa a aa a aaa.

    Pc a cca a aa b a c 60 60 c 4 a 5 a, aa aa a a a a. Pa aa aa a a a. T ca aa ba a cc.

    V a aa aa aa c 2 a,a ca aa 20 a ba c aa 2 .

    O aa a a 20 (caa) a 2

    (caca) cca ca caa c a,a 10 L NaOH 1 L 1, aa c a ba a a a a a a.

    Laa b aa b a c aa 2 .

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    13/225

    16

    Da ca a, a a caa a. Cca aa ac c c a caa aaa a aa a a aca.

    1.3 R

    H 1 1 a 40 1 L a.

    1.4 E

    20 2 .

    B.

    E.

    B:

    BRASIL. M a Aca. C Naca E PaAca. I Qca Aca. M .R Ja, 1949. (IQA. B, 11).

    EMBRAPA. S Naca Laa Ca S

    (R Ja, RJ). M .R Ja,1979. 1.

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    14/225

    17

    2

    TERRA FINA, CASCALHO E CALHAS

    2.1 P

    Qaca a a a a, caca caa a

    aa a, aa a a caa a a a.

    2.2 C

    C a aa a aa a, caca caa, caca a :

    1000

    =a

    bTcasc

    1000

    =a

    cTcalh

    ( )[ ]casccalhtf TTT += 1000

    Tcac= T caca ( 1)

    Tca= T caa ( 1

    )T= T a a ( 1)

    a = aa a a aa ()

    b = aa caca ()

    c = aa caa ()

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    15/225

    18

    B:

    BRASIL. M a Aca. C Naca E PaAca. I Qca Aca. M .R Ja, 1949. (IQA. B, 11).

    EMBRAPA. S Naca Laa Ca S(R Ja, RJ). M .R Ja,1979. 1.

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    16/225

    19

    3

    MIDADE ATAL

    3.1 P

    Da a a aa ,

    aaa baa aa.

    3.2 P

    Cca a aa, c a aa, aa a aa aa cca.

    Pa a aa a a 105 110C, a ac a 24 a.

    Ra a a, cca ca, a a a.

    3.3 C

    3.3.1 (.1)

    =

    b

    baUg

    3.3.2 (3.3)

    =

    c

    baUv

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    17/225

    20

    sdUgUv =

    U = Ua aca (.1)

    U = Ua ca (3.3)

    a = aa a aa a ()

    b = aa a aa ca ()

    c = a aa (3)

    = a ( 3)

    3.4 E

    E.

    B.

    B:

    EMBRAPA. S Naca Laa Ca S(R Ja, RJ). M .R Ja,1979. 1.

    UHLAND, R.E. Ra . S SS A P, Ma, .15, .391393, 1951.

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    18/225

    21

    4

    MIDADE RESIDAL E FATOR

    4.1 P

    UR Ua ca a aa , a aaa ca

    a a a a 40C.

    Fa c a a a a a ca a a a a ca a a 105C.

    4.2 P

    Cca aaa 20 aacca c aa 0,001 .

    Pa baaa c c aa 0,001 .

    Ta aa a a 105C a a a .

    Cca ca, a a c aa 0,001 .

    4.3 C

    =

    b

    baUr

    U = a a (.1)

    a = aa a aa ca a a ()

    b = aa a aa ca a 105C ()

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    19/225

    22

    b

    af =

    = Fa

    a = aa a aa ca a a ()

    b = aa a aa ca a 105C ()

    4.4 E

    E.

    B.

    D.

    E.

    B:

    BRASIL. M a Aca. C Naca E PaAca. I Qca Aca. M .R Ja, 1949. (IQA. B, 11).

    EMBRAPA. S Naca Laa Ca S(R Ja, RJ). M .R Ja,1979. 1.

    PAIVA NETTO, J.E.; JORGE, W. . E a a aaa Ea S Pa. I. CONGRESSO BRASILEIRO DECINCIA DO SOLO, 1., 1947, R Ja. A... R Ja:Sca Baa Cca S, 1950. . 5979.

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    20/225

    23

    5

    MIDADE OBTIDA NO APARELHO

    ETRATOR DE RICHARDS

    5.1 P

    Aa aaa ccaa aca cca baa a aaa ba a a aa, a a a a a a a ca ,c acaa. Da a a aaa. A a aa : 0,01; 0,033; 0,1; 0,5; 1,5 MPa. C a, aba a ca caacca a .

    5.2 P

    Cca a aca cca 1 ba aa a baa

    0,01 a 0,1 MPa a 15 ba aa a 0,5 1,5 MPa.A cca a aca, cca aa a a aaa a a a.

    Db a PVC 5 c c 1 c aa a aca a aa a 25 a 30 .Caca c a a aa .

    Aca a a aca cca, a a b a ba a PVC. Da a aa ac, a ca aa, a a a .

    Ra a, ca a aca, a a c a cca aa a Rca.

    Aa b aa ab a ,aaa, a a ac a aa.

    Da 24 a a, ca b aa a a aa.

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    21/225

    24

    Saa a aa aa a aa aa cca, a a aa.

    Dcaa a , a a aca a a aaaa aa a aa, c a a a a.

    Pa a aa , c aa 0,05 ,cca a a, a 24 a, ca, a aa.

    5.3 C

    =

    b

    baU

    U = a (.1)

    a = aa a aa a ba aa

    b = aa a aa ca a 105C ()

    O:

    O aa c a aa aaa a a c ca. P aca a aa.

    5.4 E

    A .

    C.

    E.

    B.

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    22/225

    25

    B:

    HAISE, H.R.; HAAS, H.J.; JENSEN, L.R. S a a : 1. F caac a a 1/3 aca, a M P a a 15 a 26 aca. S S S A P, Ma,.19, . 2025, 1955.

    OLIVEIRA L.B. . A cca a a a N. S a, cac c a a. PA B,R Ja, .1, .715, 1966.

    PIERANTONI, H. Ca aa ca ca a Ma G. I: CONGRESSO BRASILEIRO DECINCIA DO SOLO, 13., 1971, Va. R... R Ja:Sca Baa Cca S, 1973. .22.

    RICHARDS, L. A. (E.). D . Wa: USDA, 1954. 160 . (USDA Ac Hab,60).

    RICHARDS, L. A. A ba ac aaa . S S, Ba, . 51, . 377386, 1941.

    RICHARDS, L. A.; WEAVER, L.R. F a ca a a

    a ca. S S,Ba, .56, .331339, 1943.

    RIGHES, A.A.; VEIGA, C.L. Caaca ca a a baa c a aa aa. I:SEMINRIO NACIONAL DE IRRIGAO E DRENAGEM, 3., 1975,Faa. A...Faa: M I: ABID: DNOCS, 1976.

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    23/225

    26

    6

    MIDADE OBTIDA COM A MESA DE TENSO

    6.1 P

    Aa ccaa b a a

    aaa. Aa a aa a ca a aba a a aa 100c aa b a 0,01 MPa aa 60 c aa ba 0,006 MPa. Ea ca a a a a a , aa c caa c a a a .

    6.2 P

    La b a a cca a a ca 0,25 aa 40 40 c, acaaa.

    Cca a a a aab c 45 45 c caaa a aca aaa 500 L a ca a a aa. Naa, ac ca a 60 100 caba aab, a a.

    C aab, aa a c aca aaa, a ca a b aba a aa ba a a a. Cca aa ca a, c, aab c aa a, c ca a.

    Fa ca a a , c a a ca a ca a c aab a ac . N ca ba a ca, aa baa ac aca a ca a b a.

    D a a aaa, cca b aab a PVC 1 c aa 6 c . Ec c a a acaa a, c a, c aa a .

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    24/225

    27

    Pc a aa a aa, ca a a a a b aab a ac a a a a aca aab.

    Cb a aa c baa c a aaa 16 a 24 a. E a, abaa ac aa c c a 100 c aa ca a. Daa a .

    Vca ba a ca a. Raaa a aa cca aa a aa aa.

    Pa a aa c a aa a aa a a 105C. Daa 16 a 24 a, cca ca, a a.

    6.3 C

    =

    b

    baU

    U = a (.1)

    a = aa a aa a ba aa

    b = aa a aa ca a 105C ()

    6.4 E

    .

    A C.

    E.

    B.

    B:

    EMBRAPA. S Naca Laa Ca S.M .R Ja, 1979. 1.

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    25/225

    28

    LEAMER, R.W.; SHAW, B. A aaa a caa ca. J A S A,Wa,. 33, . 10031008, 1941.

    OLIVEIRA, L.B. . Da a ac ca a a aa c a aa. PA B, R Ja, . 3, . 197200, 1968.

    OLIVEIRA, L. B. .; PAULA, J. L. . C .R Ja: EMBRAPASNLCS, 1983. 23. (EMBRAPASNLCS. Dc, 6).

    PAULA, J. L. .; OLIVEIRA, L. B. . 1/10 . R Ja: EMBRAPASNLCS, 1984. (EMBRAPASNLCS. B Pa, 33).

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    26/225

    29

    7

    DENSIDADE DO SOLO

    7.1 M

    7.1.1 P

    Ca aa c a aa aa a a (Kc) ba ca 50c3.

    7.1.2 P

    Da aa a c c aaa.

    Pa c aa a aa, a a aa aaaa a aa aa cca, a.

    Cca a a a 105C , a 24 48 a, a, aa a.

    7.1.3 C

    b

    aDs =

    D = a (.3)

    a = aa a aa ca a 105C ()

    b = a c (3)

    O:

    Vca, a a aa a aa a c, a

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    27/225

    30

    cca a aa a, ca, a a a a a a aa, a a caa.

    7.1.4 E

    A .

    E.

    B:

    ARCHER, J. R.; SMITH, P. D. T a b b , aaab

    a caac a a caac . J S S, O,. 23, . 475480, 1972.

    MILLER, W. F. V ca b a. S S,Ba, . 100, . 300304, 1966.

    OLIVEIRA L. B. . C () E E C. Rc: I Ac N, 1961. 32 . (IAN. B Tcc, 16).

    UHLAND, R.E. Pca a b c aaa. S S S A P, Ma, .14,.361366, 1949.

    UHLAND, R.E. Ra . S SS A P, Ma, .15, .391393, 1951.

    7.2 M

    7.2.1 P

    Da a aa caca c aaca a a 100 L.

    7.2.2 P

    Pa a a 100 L, c aa 0,5 a 1 .

    Ec a a c , c c a : cca, caa , aaa 35 L, c bc 50 L,a ca a a caca ba aa 10 b baca 5 a, c

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    28/225

    31

    ca a a 10 c; a a a a , a a aa a c a a a a.

    Pa a a c a aa caca a a .

    7.2.3 C

    b

    aDs =

    D = a (.3)

    a = aa a aa ca a 105C ()

    b = a a (3)

    O:

    Ea a a a aa/ , a ca a b a,aa aa a, c aa a a.

    7.2.4 E

    .

    B:

    BRASIL. M a Aca. C Naca E PaAca. I Qca Aca. M .R Ja, 1949. (IQA. B, 11).

    EMBRAPA. S Naca Laa Ca S(R Ja, RJ). M .R Ja,1979. 1.

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    29/225

    32

    7.3 M

    7.3.1 P

    Iaba ca, a caaa a a SARAN, aa a a a .

    7.3.2 P

    Pa ca 4 a 7 c ,

    ca a a.

    Cca a aca aa aaa aa ca a aa.

    Ma aaa a (60 65C) aSARAN, a ba a a aba.

    Pa aba a.

    Cca a aa aa a a baaa, a c ca 200 a a baaa.

    I aaa bc c a. A,b a aa aba a a.

    Ra , a c a aca a a a , aaa, aa a aa a, a a a a.

    7.3.3 C

    +=

    b

    aPtor

    1

    P= P c a 105C ()

    a = aa ()

    b = a a baa ( 1)

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    30/225

    33

    ( )( )cbaVtor =

    V= V (3)

    a = aa aaa ()

    b = aa aaa a a ()

    c = a aaa = aa a aaa / 0,90 (3)

    b

    aDs =

    D = a (.3)

    a = aa c a 105C ()

    b = (3)

    7.3.4 R

    .

    7.3.5 E

    B.

    .

    .

    B:

    ARENA, A. L .B A: C

    Naca Ca, 1945. .1.

    BLACK, C. A. (E.). M . Ma: Aca Sc A, 1965. 2 . (A, 9).

    BRASHER, B. R.; FRANZMEIER, D. P.; VALASSIS, V.; DAVIDSON, S. E.U aa ca aa c b a a a. S S, Ba, . 101, . 108, 1966.

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    31/225

    34

    EMBRAPA. S Naca Laa Ca S.M .R Ja, 1979. 1.

    FRANZMEYER, D. P.; STEINHARDT, G. C.; CRUM, J. R.; NORTON, L. D.S I:1. F a aba c. WLaa: P U, 1977. 31 . (Rac B, 943).

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    32/225

    35

    8

    DENSIDADE DE PARTCLAS

    8.1 P

    Da c c aa ca a

    caaca ba c, c c a.

    8.2 P

    Pa 20 , cca aa a aacca, a a, a 6 a 12 a, ca a, a b a aa a aa ca a 105C.

    Ta a aa aa ba a 50 L.

    Aca c c, aa b ba aa a aba a a.

    P c a a, aaa, a a aca ba ca ba.

    Aa c a.

    8.3 C

    =

    b

    aDp

    50

    D = Da aca ( 3)

    a = aa a aa ca a 105C ()

    b = c a (3)

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    33/225

    36

    8.4 R

    .

    8.5 E

    E.

    B:

    BRASIL. Daa Naca Eaa Ra. D

    Pa Na Tcca. M . 4. . R Ja,1972. 206 .

    DONAHUE, R.L. L .[S..]: Ia,1952. 151 .

    EMBRAPA. S Naca Laa Ca S.M .R Ja, 1979. 1 .

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    34/225

    37

    9

    POROSIDADE TOTAL

    9.1 P

    Da a ca a

    / a.

    9.2 C

    100

    =

    a

    baPT

    PT = Pa a

    a = a aca ( 3)

    b = a ( 3 )

    (2) P = ( + )

    (3) P =

    B:

    DONAHUE, R.L. L .[S..]: Ia,1952. 151.

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    35/225

    38

    EMBRAPA. S Naca Laa Ca S(R Ja, RJ). M .R Ja,1979. 1.

    FORSYTHE, W. F : aa aba. Taba: IICA,1975. 221 .

    OLIVEIRA, L. B. .; DANTAS, H. S.; CAMPELO, A. B.; GALVO, S. J.;GOMES, I. F. Caaca aa b a a Tab a Ea Ea Ca, Rc. PA B, R Ja, . 3, . 207214, 1968.

    VOMOCIL, J. A. P. I: BLACK, C. A. (E.). M .Ma: Aca Sc A, 1965. a 1, . 299314.(A, 9).

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    36/225

    39

    10

    MICROPOROSIDADE

    (M M T)

    10.1 P

    Aa aaa ccaa b a a a aa a a ac ( c 0,05 ). A a,a a a 105C, b ac c c a aa.

    10.2 P

    D a a aaa, c c 6.2, cca c c a aa aaa aa b aab, cb c baa c abaa ac aa c c a 60 c aa

    ca a.

    A 24 a, a c c a a, a a a ca bacca aa.

    Vca ba a ca a.

    E a a a c cca c aca P, a a aa a a.

    A 24 48 a, a a a aa bc c a

    105C.

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    37/225

    40

    10.3 C

    =

    c

    baMip

    M = Mca (33)

    a = aa a aa a ba a a 60 c ca a ()

    b = aa a aa ca a 105C ()

    c = c ( 3)

    10.4 E

    .

    E.

    B.

    B:

    EMBRAPA. S Naca Laa Ca S(R Ja, RJ). M .R Ja,1979. 1 .

    OLIVEIRA, L.B. . Da a ac ca a a aa c a aa. PA B, R Ja, . 3, .197200, 1968.

    OLIVEIRA, L.B. .; PAULA, J.L. . C .R Ja: EMBRAPASNLCS, 1983. 23 . (EMBRAPASNLCS. Dc, 6).

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    38/225

    41

    11

    MACROPOROSIDADE

    11.1 P

    V c a c 0,05 .

    11.2 C

    MipVsMap =

    Ma = aca (33)

    V = V aa (33)

    M = Mca (33)

    MipPtMap =

    Ma = aca (33)

    PT = a a (33)

    M = Mca (33)

    B:

    EMBRAPA. S Naca Laa Ca S

    (R Ja, RJ). M .R Ja,1979. 1 .

    OLIVEIRA, L.B. . Da a ac ca a a aa c a aa. PA B, R Ja, . 3, .197200, 1968.

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    39/225

    42

    OLIVEIRA, L.B. .; PAULA, J.L. . C .R Ja: EMBRAPASNLCS, 1983. 23 . (EMBRAPASNLCS. Dc, 6).

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    40/225

    43

    12

    ANLISE GRANLOMTRICA

    (D T)

    12.1 M

    12.1.1 P

    Baa a ca a a aca c . Fa aa ca ca a c a, a a a a c (a ca).Pa a , aa a a aa ca a aa. A a a (aa a a) aaa aa, ca a aa aa b c ca. O c a c ca aa 100%. b a a a a a aa a.

    12.1.2 P

    12.1.2.1 S

    Cca 20 c c 250 L. Aca 100L a 10 L a , 10 L aaa , aa c caba . Aac ba a a a , cb c c .

    Ta c aa c c aa c

    c a a a, a 300 L. Cca c aa c aa a 15 aa a a a 5 aa a.

    Paa c aa a 20 c aa 0,053 ( 270), ccaa b aa , aba a a 1.000 L c a (K ). Laa aa a a c

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    41/225

    44

    a cca a a 3 aa, a b a a aa aaa c a a aa. Ca c a a, c a a a.

    Aa a a 20 c ba, , a a a , a aa baca c c c a.Maca a cc a aa.

    Paa a a bac, cca a a a 1.000 L c a. Ca , aa a

    20 aca . M a aa a a bac a aa ca a Taba 2 a a aaa aa 5 c a. Caca , a a 50 L, ccaa a ac baca, a aa 5 c, ca a .

    Ta aa ca caa, bc a aa cca, a c a a aa aa. R a a aa a a bac. Cca a caa a a a a a aa ca a. Ra, cca ca, a a a caa 0,0001 , cc, a, a a a aa a a bac.

    Ca a aa a aa a a a 0,053 ca a a. Ta a a aa aa aa a aa aa cca, a c a cca a a. A ca (3 a 5 a), a a a, caa 0,05 , b a a aa a aa a + aaa. Ta a a aa a 20 c aa 0,2 ( 70), ccaa b c c , c aa a aa a.

    Ta a aa a aa a a aa aaa a.

    Cca a a a aa aaa acc aa a aa, a aa aaa aca (a caa).

    12.1.2.2 S

    Cca 50 ca caa aca

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    42/225

    45

    c cc a 10%, aa a aa c ba .

    S a a c a ba acca, cb c a a .

    Aca a c c ca a aca cca.

    Ta a aa aa c a .

    Laa a aa c a a a a a a a c a aa.

    Cca a c a aa a baa aa caa a.

    Ha a aa , a, a a aaca aa a a aca.

    Pc a a a caa aa cac, aca aa a aa a ca.

    Pc a a a caa aa a,a aaa .

    O:

    N ca a aa a aa a ca aa a, a aa a aa cca a :

    cca 50 c a aca c c a 60%, cca a aa aa a a;

    ca a aa a a a a a a c a aa;

    cca a c a aa a ca a a;

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    43/225

    46

    a a aa a a aa caaa a a aca.

    >>>>

    Ea a a a caa aa a, c a aa aaa c a aa, cca ca a :

    Cca 50 ca caa, aca c a ca a aa a 30 (5 a

    10 L).

    Aa c ba ca a a c.

    S a a a a aa, cb a ca c a a a .

    R a a a a aac a.

    Cca a ca aa ca a a 50C 60C aca a a aa a aa (5 L).

    Paa a aa aa c a

    aa a c a (3 a 5 ).

    Sca a aa a a, a a a aaca aa a a aca.

    12.1.3 C

    Caca a a a ac c a :

    1000argarg += dd mmmT

    Ta = aa ( 1)

    marg= massa de argila (g)

    md = massa de dispersante (g)

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    44/225

    47

    50= afaf mT

    Ta= T aa a ( 1)

    Ma = aa aa a ()

    50= afatag mmT

    Ta

    = T aa a (

    1

    )a = aa aa a ()

    a = aa aa a ()

    agafs TTTT ++= arg1000

    T= ( 1)

    Ta = aa ( 1)

    Ta= T aa a ( 1)

    Ta= T aa a ( 1)

    Caca a a aa (a 0,002 ), aa, aa a a 5 c, a a aa, ac c a ca a a :

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    45/225

    48

    TaaC

    T TaaC

    T

    10 5 11 23 3 43

    11 5 03 24 3 38

    12 4 55 25 3 33

    13 4 47 26 3 28

    14 4 39 27 3 24

    15 4 33 28 3 19

    16 4 26 29 3 15

    17 4 20 30 3 10

    18 4 12 31 3 07

    19 4 06 32 3 03

    20 4 00 33 2 58

    21 3 54 34 2 55

    22 3 48 35 2 52

    O:

    Cacaa a L S, ca a a aca (a) a a 2,65.

    12.1.4 R

    H 1 a 40 NaOH aaa, ca aa 1 .

    a 35,7 aaa ca, a ca ba 1 ,aca 7,94 caba a ca .

    60% 600 L c c 98 GL aa ca 1 . A a c ac.

    30 ba a cc.

    HC 10% 100 L HC cca a ca aa 1 .

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    46/225

    49

    12.1.5 E

    .

    E.

    D.

    B:

    BERGOGLIO, H. Na a b a a aaca a a cca . I: CONGRESSO BRASILEIRO DECINCIA DO SOLO, 5., 1955, Pa. A...R Ja: ScaBaa Cca S, 1959. .6869.

    GROHMANN, F. A ba aca a aa. I: CONGRESSO BRASILEIRO DE CINCIA DO SOLO, 15.,1975, Caa. A... Caa: Sca Baa Cca S, 1976. .2729.

    GROHMANN, F.; RAIJ, B. a. Ica aa a a aa . I: CONGRESSO BRASILEIRO DE CINCIA DOSOLO, 14., 1973, Saa Maa. A... R Ja: ScaBaa Cca S, 1974. .123132.

    KILMER, V. J.; ALEXANDER, L. T. M a cacaaa . S S, Ba, .68, . 1524, 1949.

    MEDINA, H .P.; GROHMANN, F. Cb a aaca . I: CONGRESSO BRASILEIRO DE CINCIA DOSOLO, 6., 1957, Saa. A...R Ja: Sca Baa Cca S, 1962. . 2938.

    OLIVEIRA L.B. . A cca a a a N. S a, cac c a a. PA B,R Ja, . 1, . 715, 1966.

    RICHARDS, L. A. (E.). D

    .Wa: USDA, 1954. 160. (USDA Ac Hab, 60).

    TYNER, E.H. T aa caca aa . S S S A P, Ma, . 4, . 106113, 1963.

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    47/225

    50

    12.2 M

    12.2.1 P

    Baa a a a aca c .A a a a c, a c aa aa a a a a acca a aa. A a a (aa a a) aaa aa aa. O b a.

    12.2.2 P

    Cca 50 c c. Aca 100 L a 25 L 1 M 25 L aaa aaa c caba . Aa cba a c cb a a .

    Ta c aa c c aa c c a a a, a a 300 L. Cca c aa c a aa a 15 aa a a a 5 aa a.

    Paa c aa a 20 c aa 0,053 , ccaa b aa ,

    aba a a 1.000 L c a. Laa aa a a c a cca a a 3 aa, a ba a aa a aa c a aaa. Ca a a a a.

    Aa a a 20 c ba, a a a a aa baca c c c c a.Maca a cc a aa.

    Paa a a bac, cca a a a 1 L c c a , ca , aa a20 aca . A 90 a,a a ( c aba a a) aa c c 300 L. P a,a a c K b c c a.

    Paa c aa a 250 L aa. I a a a c aa 0,25. S

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    48/225

    51

    ca a a , cca 2 a 3 a aa a . Pc a a a bac aa.

    Laa a aa a a a 0,053 c a a. Ta a a aa aa a aa a aa aa cca, a c a cca a a. Aca (3 a 5 a), a a c aa 0,05 ,b a a aa a aa a + aa a. Paa a aaa a 13 c aa 0,2 ( 70), bc c aa a aa a.

    Paa a aa a aa a a aa aa a

    a.

    Cca a a a aa, aaa, ac c aa a aa, a aa aa aaca (a caa).

    12.2.3 C

    Caca a a a ac c a :

    ( ) 20arg = Brd LLT

    Ta = aa ( 1)

    Ld= Leitura do densmetro

    LBr = leitura da prova em branco

    20= faf aT

    Ta= T aa a ( 1)

    a= aa a ()

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    49/225

    52

    20= ftag aaT

    Ta= T aa a ( 1)

    a= aa a ()

    a = aa a

    agafs TTTT ++= arg1000

    T= ( 1)

    Ta = aa ( 1)

    Ta= T aa a ( 1)

    Ta= T aa a ( 1)

    O:

    E ca aa a ba c NaOH.

    12.2.4 R

    H 1 1 a 40 NaOH a ca a 1 L.

    F a 1 aa 100 L c c.

    12.2.5 E

    .

    D.

    E.

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    50/225

    53

    B:

    EMBRAPA. S Naca Laa Ca S.M .R Ja, 1979. 1 .

    FORSYTHE, W. F : aa aba. Taba: IICA,1975. 221 .

    VETTORI, L. M . R Ja: Ec Pa Fa S, 1969. 34 . (B Tcc, 7).

    VETTORI, L.; PIERANTONI, H. A : aa

    a a a aa. R Ja: Ec Pa Fa S, 1968. 8 . (B Tcc, 3).

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    51/225

    54

    13

    ARGILA DISPERSA EM GA

    13.1 P

    O aa c aa a a

    . Dc aa a ca aa, a aca ca , a aa a 100% caa.

    13.2 P

    Cca 50 c c 250 L.

    Aca 125 L a, aa c ba , a a a , cb c c .

    Ta c aa c c aa, c aa, aa aa aa a a 0,053 , aa a

    aa, ca aa 1.000 L, aa a 20, a a a 90 a a a .

    Paaa, a a a bac a a a .

    Abaa a aa.

    13.3 C

    ( ) 20+= baTA

    TA = aa ( 1)

    a = a a aa

    b = a a a bac

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    52/225

    55

    13.4 E

    .

    D.

    B:

    EMBRAPA. S Naca Laa Ca S.M .R Ja, 1979. 1 .

    VETTORI, L. M . R Ja: Ec

    Pa Fa S, 1969. 34 . (B Tcc, 7).

    VETTORI, L.; PIERANTONI, H. A : aaa a a aa. R Ja: Ec Pa Fa S, 1968. 8 . (B Tcc, 3).

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    53/225

    56

    14

    GRA DE FLOCLAO

    14.1 P

    Ra a aa aa a a aa a,

    ba a . Ica a a a aa cacaa, a b a aba aa.

    14.2 C

    100

    =

    a

    baGF

    GF = a ca

    a = aa a (%)b = aa a a (%)

    B:

    EMBRAPA. S Naca Laa Ca S.M .R Ja, 1979. 1 .

    VETTORI, L. M . R Ja: Ec Pa Fa S, 1969. 34 . (B Tcc, 7).

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    54/225

    57

    15

    RELAO SILTE////ARGILA

    15.1 P

    Oba a a a a aca. aac ca a ab aaa a aa .

    15.2 C

    Caca a a a a aa a .

    arg

    /T

    TARS s=

    RS/A = a /aa

    TS= T

    Ta=T aa

    B:

    EMBRAPA. S Naca Laa Ca S.M .R Ja, 1979. 1 .

    VETTORI, L. M . R Ja: Ec Pa Fa S, 1969. 34 . (B Tcc, 7).

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    55/225

    58

    16

    CONDTIIDADE HIDRLICA

    16.1 P

    Vca c a a a aa .

    Aa aaa ccaa caa ca, a a aaa a ca ca ba aa aaca a a Dac a 7 8 a, a aa a aba.

    16.2 P

    Ca bc c c a PVC a ba c, c a. Cca a a c a c a baca.Cca a a c a a 2 c aa, aa a c a aa .

    Cca c cba c a a a aa .Ta c aa ( Fa 1). Oca ca c 500 L.

    Cca c b a a, a b a, a a c a bca a, aa a a caa ca 2 c aa.

    C a a a, cca a caa.

    N c, a a a, a aa a

    a.

    Oba aa c a ca caac.

    M c a ca a 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 8 a.

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    56/225

    59

    16.3 C

    =

    tHA

    LQK

    K = ca ca c/

    Q = ca L, a, a a a a a aa a a, a a a aa a aa aa.

    L = aa bc c

    H = aa bc a ca c

    A = a c c2

    = a

    16.4 E

    (Fa 1).

    C.

    B:

    EMBRAPA. S Naca Laa Ca S.M .R Ja, 1979. 1 .

    FERNANDES, B.; GALLOWAY, H.M.; BRONSON, R.D.; MANNERING, J.V.Ca ca aa a a.R C, Va, . 30, . 169, . 232241, 1983.

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    57/225

    Figura1Diagramadopermemetrodecargaconstante

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    58/225

    61

    17

    OLME DE SATRAO

    17.1 P

    Qaa a a , a, a

    a a a .

    17.2 P

    Paa bc c c, a a ac cca, a a a , a a c c.

    Cca c c aa aa aa aaa.

    Ta aa cba ca c aa a c,aca a, a a b a ba

    c.

    Da a a a a a aa aa a c ba.

    Ra aa c, cca a ca aa a. A a c a aa, a a, c a.

    S a a aa aa a a, cc aca aa a a b a aa bc a 105C.

    Ca c, a a a a baca, cca c c

    a aa a aa a aa c a aa a a105C.

    A 24, 48 72 a, a a a, a a a a a.

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    59/225

    62

    17.3 C

    =

    c

    baVS

    VS = V aa (33)

    a =aa bc aa ()

    b =aa bc c a 105C ()

    c = c (3)

    17.4 E

    C C.

    E.

    B.

    B:

    EMBRAPA. S Naca Laa Ca S .R Ja, 1979. 1 .

    OLIVEIRA L.B. . C () E E C.Rc: I Ac N, 1961. 32 . (IAN. B Tcc, 16).

    UHLAND, R.E. Pca a b c aaa. S S S A P, Ma, .14, . 361366, 1949.

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    60/225

    63

    18

    PERCENTAGEM DE AGREGADOS

    18.1 M

    18.1.1 P

    M a aa b aa aa a, aca c a aaa.

    18.1.2 P

    Ca a aa aa a c ca a ca a a. Da c a caa,ba aa a.

    Paa a aa a 20 c c aba aa 4 a 2 . Ha b, a 50aa caa aaa a.

    Cca a a aa aa a aacca, a aa a a a 105C a , a ca a. A aa a aa ca a 105C aaaa cc aa.

    Cca a a a aa a a c a 13 c , a caa , bc a a : 2 ; 1 ; 0,50 0,25 aba aa.

    Aa a a c, aac a a a c caaa. Da 4 , ca a a a a aa a a a aa.

    La aa ca ca aa aa aa 4 c aa a ca 32 ca .

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    61/225

    64

    Aa a 4 , a c a a caa a a aa aa a aa aa cca, c a.

    Ea c a cca a a 105C a. Ra a a, a ca a caa a.

    18.1.3 C

    Caca aa caa a, a : 4 2 ; 2 1 ; 1 0,50 ; 0,50 0,25 ,a :

    1000

    =b

    aTA

    A= T aa

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    62/225

    65

    PAULA, J. L. ; COELHO, M. A. M aa a aaba aa c ac. RB C S,Caa, . 6, . 3, .155160, 1982.

    OLIVEIRA, L. B. .; PAULA, J. L. . C .R Ja: EMBRAPASNLCS, 1983. 23 . (EMBRAPASNLCS. Dc, 6).

    18.2 M

    18.2.1 P

    M a aa b aa aa cca a c. O a b a a c ba , a aba a, aa aaca aa a a .

    18.2.2 P

    Pa 100 a aa aaa (ca a a aaa a 4 aa a a 2 ).

    Cca a a a 2,00; 1,00;

    0,50 0,25 aa 20 c .

    La aa a 15 .

    Ra c a aa caaa aa aa a aa aa cca

    Cca a a a a aa a 105C.

    E a aa 100 a a aa a 105C aaa cc aa.

    18.2.3 C

    1000

    =b

    aTA

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    63/225

    66

    A= T aa ( 1)

    a = aa aa c a 105C ()

    b = aa a aa ca a 105C ()

    18.2.4 E

    .

    A .

    E.

    B.

    B:

    EMBRAPA. S Naca Laa Ca S .R Ja, 1979. 1 .

    OLIVEIRA, L. B. .; PAULA, J. L. . N :c aa bca a . Saa Maa: UFSM,1973. Maa.

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    64/225

    67

    19

    LIMITE DE LIQIDE

    19.1 P

    Da a aa

    a aa a c, a a a caa caa.

    19.2 P

    Cca aaa 100 ca caa.

    Aca a, c a a a a aa a.

    Eaa 30 L a aa a ca ca aa Caaa, a a ca a 1 c a.

    Ca a aa a a a ca c ca aa, aa a a 2.

    Ga a aa aa a ca ca 2a . Aa acaa a a aaca ca a 1 c.

    Ma b a aa ca a ca ca a a a. S acaa > 18

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    65/225

    68

    O:

    N ca c b a c aa aa a 25 acaa, a a a acaa c c ; Aca Sc T Maa, ca S, a a a:

    ( ) 12,025

    NWLL N=

    LL =

    WN= ca a c a N acaa

    N = acaa a a

    A Taba 1 aa cc a c aa 25acaa, cacaa a a a.

    TABELA 1. (N/25)0,12 .

    N (N/25)0,12 N (N/25)0,12

    18 0,961 26 1,005

    20 0,974 28 1,014

    22 0,985 30 1,022

    24 0,995 32 1,030

    25 1,000

    19.3 C

    1000

    =

    b

    baUmidade

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    66/225

    69

    Ua = Ua (.1)

    a = aa a aa a ()

    b = aa a aa ca a 105C ()

    19.4 E

    A C (Fa 2).

    C .

    C .

    5 .

    40 (# 0.42 ) AB.

    E.

    B:

    ASSOCIAO BRASILEIRA DE NORMAS TCNICAS. N .R Ja, 1948. 378 .

    EMBRAPA. S Naca Laa Ca S

    .R Ja, 1979. 1 .

    FORSYTHE, W. F :aa aba. Taba: IICA,1975. 221 .

    GOMES, A.S.; CABEDA, M. S. V. Cca ac R Ga S a ca aca. I: CONGRESSOBRASILEIRO DE CINCIA DO SOLO, 15., 1975, Caa. A...R Ja: Sca Baa Cca S, 1976. .3134.

    PINTO, S.; OLIVEIRA, O. V. . M .R Ja: IPF, 1975. 16. (Pbca, 165).

    SOWERS, G.F. Cc. I: BLACK, C.A. (E.). M .Ma: Aca Sc A, 1965. a 1, .391399. (A, 9).

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    67/225

    Figura 2 Aparelho de Casagrande

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    68/225

    71

    20

    LIMITE E NDICE DE PLASTICIDADE

    20.1 P

    Da a aa

    a c aa a aa a cc.

    20.2 P

    Ra aaa 10 a 15 a aa a a a a ba.

    C a ba b aca c a , a a ba cc 3 a 4 .

    R a a 3 a , aca a aaa , ba a cc a ba

    a a 3 a 4 ; c caa, a ba c .

    A a c, cca ba aa aaa, a a a ca a a; a aa a c aa 0,01 .

    O aca a a a a aca a a 3 a a.

    20.3 C

    ====L L

    20.4 E

    5 .

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    69/225

    72

    E.

    30 30 .

    B 3 10 .

    40 (# 0.42 ) AB.

    B:

    ASSOCIAO BRASILEIRA DE NORMAS TCNICAS. N .R Ja, 1948. 378 .

    EMBRAPA. S Naca Laa Ca S .R Ja, 1979. 1 .

    FORSYTHE, W. F :aa aba. Taba: IICA,1975. 221 .

    GOMES, A.S.; CABEDA, M. S. V. Cca ac R Ga S a ca aca. I: CONGRESSOBRASILEIRO DE CINCIA DO SOLO, 15., 1975, Caa. A...R Ja: Sca Baa Cca S, 1976. .3134.

    OLIVEIRA, L. B. .; PAULA, J. L. . N :c aa bca a . Saa Maa: UFSM,

    1973. Maa.

    SOWERS, G. F. Cc. I: BLACK, C.A. (E.). M .Ma: Aca Sc A, 1965. a 1, .391399. (A, 9).

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    70/225

    73

    21

    LIMITE DE PEGAJOSIDADE

    21.1 P

    T a a aa

    aaa c a aa aca a a a c aa,ca ca a c.

    21.2 P

    Cca ca caa a a a aa a a , a 50 a 100 .

    Aca a c a c , c a a,a a aa .

    C a a a b ca c a a ac b aaa , aa a a aca.

    S a aca ca, a a,aca a a a .

    Ua a , a a a aaa , cca aa a aa, a a a a a a.

    R a a 3 a.

    A a caa cca a a a b a 2%.

    O aa a a a a 3 aa.

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    71/225

    74

    21.3 E

    E .

    E.

    40 (# 0.42 ) AB.

    5 .

    B:

    EMBRAPA. S Naca Laa Ca S

    .R Ja, 1979. 1 .

    FORSYTHE, W. F :aa aba. Taba: IICA,1975. 221 .

    OLIVEIRA, L. B. .; PAULA, J. L. . N :c aa bca a . Saa Maa: UFSM,1973. Maa.

    SOWERS, G. F. Cc. I: BLACK, C.A. (E.). M .Ma: Aca Sc A, 1965. a 1, .391399. (A, 9).

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    72/225

    75

    22

    LIMITE DE CONTRAO (LC)

    (M M M)

    22.1 P

    Da a aa c a, a aa ca, ba c a.

    22.2 P

    Pa aaa 50 a aa aaa a 0,42 aa ( 40) cca ca caa 100 L, a a aa a a .

    Aca a aa, a b a aa a ca aa a aaa, a, aa c ba a.

    Da, a, a ca caca c. Na b c aca c 3 .Ra a aca c a aa c aca (Fa 3).

    Lbca a a a ca ca c aa aca a aa aaa (1/3 caa ). Ba a b a c , cba c a baca a,

    a aa a a a a.Ca a a a a c a aa aa.

    Cca a ca aa ca a a a aa a a aaa a c a aa a a 105C, a .

    Ra a a, a a a c aa 0,01 .

    Da a aa ca c :cca a

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    73/225

    76

    cba a ca caa, caca c (Fa 3). Ma a aa a cba ,c a aa a aca 3 , a c. M a 25 L c ca a ca caa. Aa a aa ca.

    22.3 C

    10001

    =

    cb

    aLC a

    LC = ca

    a = a aa ca (c3)

    a= a a a ( c3), aa a

    b = aa a aa ca ()

    c = a aca a aa ( 8) ( c3)

    22.4 E

    C ( ) (Fa 3).

    40 (# 0.42 ) AB.

    E 105C.

    C .

    .

    .

    B:

    ASSOCIAO BRASILEIRA DE NORMAS TCNICAS. N .

    R Ja, 1948. 378 .

    BRASIL. Daa Naca Eaa Ra. D Pa Na Tcca. M . 4. . R Ja,1972. 206 .

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    74/225

    Figura 3 Cpsula de contrao

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    75/225

    78

    23

    GRA DE CONTRAO (GC)

    23.1 P

    Ra a ca, a a

    ca a ca c a (aa), a a ca.

    23.2 C

    100

    =

    A

    baGC

    GC = a ca

    = ca a aa (c3)

    = a a aa (c3)

    A = ca a aa (c3)

    B:

    ASSOCIAO BRASILEIRA DE NORMAS TCNICAS. N .R Ja, 1948. 378 .

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    76/225

    79

    24

    SPERFCIE ESPECFICA

    (M S)

    24.1 P

    Baa a a. A aa c c (EMEG), aa, a a EMEG a a a,a a caaa ca. A aa EMEG ca c . Na c, acaa 0,000286 EMEG c a caaa ca aa aa.

    24.2 P

    Pa 0,8 a 1 aa a 60 . Cca aa a aa cca c aa 0,0001

    a c aa aa.

    Eaa a aa, , a aa a a ca a a 105C a a .

    Ra a aa a a a, ca aa, cca ca c c cc. Da a a baaa c c aa 0,0001 .

    Ta a aa a aa ca 25 c aca aa 1,2 L EMEG. Da ba 15.

    E caa, a a aa c c a b ca ab a a , aca a c a 45 .Da ca aa ab a 6 a.

    A , c , a aca a a aa a a, a ca a aa a a ca ( c a a aa).

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    77/225

    80

    Rabc c a 45 , a a 6 a a .

    A a, c a , aa aa a, cca a aa a a aa a aa, baaa c c aa 0,0001 .

    Rcca a aa ca a a caa aa a cca , a, a a a a a a aa a 0,2 .

    24.3 C

    A c cca a (S) ba a :

    ( )ba

    St

    =000286,0

    S = c cca a (21)

    a = aa EMEG a aa ()

    b = aa a aa ca a a 105C ()

    24.4 R

    (EEG).

    C .

    24.5 E

    B .

    E.

    .

    D.

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    78/225

    81

    B:

    CHIHACEK, L. J.; BREMNER, J. M. A c c a ac aa. S S S A J,Ma, . 43, . 4, .821822, 1979.

    EMBRAPA. S Naca Laa Ca S .R Ja, 1979. 1 .

    HEILMAN, M. F.; CARTER, D. L.; GONZALEZ, C. L. T c (EGME) c ac aa. SS, Ba,. 100, .409413, 1965.

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    79/225

    82

    25

    SEPARAO DE ARGILA E SILTE PARA

    ANLISES DE RAIOS

    25.1 P

    Vca a aca c b a aaa a a aa a. A aca a (aa) aaa aa, a aa a.

    25.2 P

    Pa 50 cca ca. Aca 300 L a 20 L NaOH 1 L1 20 L Ca.

    Cca a ca aa c aa a

    (), 5 . Da a . Aa 10.

    Paa c aa a 20 c aa 0,053 . Laa aa a a c a ca a a a a a.

    Aa a a 20 , aca ba, a a a c acc 5 c , c c.

    Dca 24 a, a a, a a a

    a 20 c a a a ca, b c , c a, a a aa aa ca caa.

    Cca a ca a cabaa a 45C, caa cca a aa, a a, ca a.

    Dcaa a aa c a a ca a a ca a a, aa ca.

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    80/225

    83

    Ca a 1 , aa caa a ca, a 45 , a , a 20 , ca aa aa a a.

    Ta aa ca caa, aa a a, caa c a cca aa ca a a 45C.

    25.3 R

    H 1 1 a 40 NaOH, a a a 1 L.

    35,7 aaa a , aca 7,94 caba a a a 1 L.

    B:

    ANTUNES, F. S.; BARRETO, W. O. C L M G.R Ja: IME, 1982. 13 .

    ANTUNES, F. S.; WERNICKE, J.; VETTORI, L. C () .R Ja: IME,1975. (Pbca Tcca, 42).

    EMBRAPA. S Naca Laa Ca S .R Ja, 1979. 1 .

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    81/225

    84

    26

    COEFICIENTE DE ETENSIBILIDADE LINEAR (COLE)

    26.1 P

    Da a aa a ca , aa

    a aa aa a a SARAN.

    26.2 P

    Aaa a aa a aa aa aa 5 a 8 c . Ma aa aSARAN 1:4 a ca 10 a 30 .

    R a a a SARAN 1:7 a ca.

    Ca a a aa a a aba aa a caaa SARAN . Cca a ac

    caa a c , c.

    Cca aa aa caaa a cba c a 48 a a a a a a c a aa aba.

    A a aa, cca a aa aca cca 1 ba aaa aca a 1/3 ba. A b, a a aa, aba a ac caa (a)c SARAN, ba a aa aba c a ba bb SARAN a. Ob, a, a aa a 1/3 ba.

    Cca a a baaa a bc c a. Ob a aa a 1/3 baa a.

    Ra a a baaa cca a a 105C a . Ra a a, a ca a.

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    82/225

    85

    Cca a a a baaa c a a aa c a. A, a aa aba c a 105C, a a.

    26.3 C

    ( )baVu =

    = a 33 Pa (c3)

    a = aa a a ()

    b = aa a a ()

    ( )baVs =

    = c a 105C (c3)

    a = aa c a 105C ()

    b = aa c a 105C a a ()

    13

    1

    =

    u

    S

    V

    VCOLE

    = a 33 Pa (c3)

    = c a 105C (c3)

    13

    1

    =

    u

    S

    D

    DCOLE

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    83/225

    86

    D=a c a 105C ( c3)

    D=a a 33 Pa ( c3)

    26.4 R

    AA F. 310 SARAN ca,a a 1:4 1:7.

    26.5 EE.

    B:

    BRASHER, B. R.; FRANZMEIER, D. P.; VALASSIS, V.; DAVIDSON, S. E.U aa ca aa c b a a a. S S, Ba, . 101, . 108, 1966.

    FRANZMEYER, D. P.; ROSS, S. J. S : aba aa a . S S S AP,Ma, . 32, . 4, . 573577, 1968.

    GROSSMAN, R. B.; BRASHER, B. R.; FRANZMEIER, D. P.; WALKER, J. L.La b a caca aac b a. S S S A P,Ma, .32, . 4, . 570571, 1968.

    PALMIERI, F. A S C R G S S,B.1986. 258 . P. D (T) P U, W Laa.

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    84/225

    87

    27

    EPRESSO DOS RESLTADOS (1)

    D1 (1979)

    2 *

    (1997)3 *

    (2011)P

    ( )

    1 Pa a aa - - -

    2 Ta a, caa caca

    /100 / / 0

    3 Ua aa /100 /100 /100 /100 1

    4 Ua a /100 /100 /100 3

    5 Ua ba aa a Rca

    /100 1 1

    1

    6 Ua ba ca a (0,01 0,06)

    /100

    1 1

    1

    7 Da aa /c3 /c3

    /3

    2

    8 Da aca /c3 /c3

    /3

    2

    9 Pa a c3/100 c3 (2) c3/100 c3(2)

    3/3 (2) 0

    10 Mca c3/100 c3 (2) c3/100 c3(2)

    3/3 (2) 0

    11 Maca c3/100 c3 (2) c3/100 c3

    (2)

    3/3 (2) 0

    12 A aca

    aa a ( 2 0,2)

    /100 / / 0

    aa a ( 0,2 0,05 )

    /100 / / 0

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    85/225

    88

    ( 0,05 0,002)

    /100 / / 0

    aa a (

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    86/225

    89

    28

    BIBLIOGRAFIA

    ANTUNES, F. S.; BARRETO, W. O. C L M G.R Ja: IME, 1982. 13 .

    ANTUNES, F. S.; WERNICKE, J.; VETTORI, L. C () . R Ja: IME,1975. (Pbca Tcca, 42).

    ARCHER, J. R.; SMITH, P. D. T a b b , aaaba caac a a caac . J S S, O,. 23, . 475480, 1972.

    ARENA, A. L .B A: CNaca Ca, 1945. .1.

    ASSOCIAO BRASILEIRA DE NORMAS TCNICAS. N .R Ja, 1948. 378 .

    BERGOGLIO, H. Na a b a a aaca a a cca . I: CONGRESSO BRASILEIRO DECINCIA DO SOLO, 5., 1955, Pa. A...R Ja: ScaBaa Cca S, 1959. .6869.

    BLACK, C. A. (E.). M . Ma: Aca Sc A, 1965. 2 . (A, 9).

    BRASHER, B. R.; FRANZMEIER, D. P.; VALASSIS, V.; DAVIDSON, S. E.U aa ca aa c b a a a. S S, Ba, . 101, . 108, 1966.

    BRASIL. Daa Naca Eaa Ra. D Pa Na Tcca. M . 4. . R Ja,1972. 206 .

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    87/225

    90

    BRASIL. M a Aca. C Naca E PaAca. I Qca Aca. M .R Ja, 1949. (IQA. B, 11).

    CHIHACEK, L. J.; BREMNER, J. M. A c c a ac aa. S S S A J,Ma, . 43, . 4, .821822, 1979.

    DONAHUE, R.L. L .[S..]: Ia,1952. 151.

    EMBRAPA. S Naca Laa Ca S(R Ja, RJ). M .R Ja,1979. 1.

    FERNANDES, B.; GALLOWAY, H.M.; BRONSON, R.D.; MANNERING, J.V.Ca ca aa a a.R C, Va, . 30, . 169, . 232241, 1983.

    FERNANDES, B.; SYKES, I. D. Caaca ca a Ma Ga.R C,Va, .15, .18, .139,1968.

    FORSYTHE, W. F : aa aba. Taba: IICA,1975. 221 .

    FRANZMEYER, D. P.; ROSS, S. J. S : aba aa a . S S S AP,Ma, . 32, . 4, . 573577, 1968.

    FRANZMEYER, D. P.; STEINHARDT, G. C.; CRUM, J. R.; NORTON, L. D.S I:1. F a aba c. WLaa: P U, 1977. 31 . (Rac B, 943).

    GOMES, A.S.; CABEDA, M. S. V. Cca ac R Ga S a ca aca. I: CONGRESSOBRASILEIRO DE CINCIA DO SOLO, 15., 1975, Caa. A...R Ja: Sca Baa Cca S, 1976. .3134.

    GROHMANN, F. A ba aca a aa. I: CONGRESSO BRASILEIRO DE CINCIA DO SOLO, 15.,1975, Caa. A... Caa: Sca Baa Cca S, 1976. .2729.

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    88/225

    91

    GROHMANN, F.; RAIJ, B. a. Ica aa a a aa . I: CONGRESSO BRASILEIRO DE CINCIA DOSOLO, 14., 1973, Saa Maa. A... R Ja: ScaBaa Cca S, 1974. .123132.

    GROSSMAN, R. B.; BRASHER, B. R.; FRANZMEIER, D. P.; WALKER, J. L.La b a caca aac b a. S S S A P,Ma, .32, . 4, . 570571, 1968.

    HAISE, H. R.; HAAS, H.J.; JENSEN, L.R. S

    a a : 1. F caac a a 1/3 aca, a M P a a 15 a 26 aca. S S S A P, Ma,.19, . 2025, 1955.

    HEILMAN, M. F.; CARTER, D. L.; GONZALEZ, C. L. T c (EGME) c ac aa. SS, Ba,. 100, .409413, 1965.

    KILMER, V. J.; ALEXANDER, L. T. M a caca aa . S S, Ba, .68, . 1524, 1949.

    LEAMER, R.W.; SHAW, B. A aaa a caa ca. J A S A,Wa,. 33, . 10031008, 1941.

    MEDINA, H .P.; GROHMANN, F. Cb a aaca . I: CONGRESSO BRASILEIRO DE CINCIA DOSOLO, 6., 1957, Saa. A...R Ja: Sca Baa Cca S, 1962. . 2938.

    MILLER, W. F. V ca b a. S S,Ba, . 100, . 300304, 1966.

    OLIVEIRA L. B. . C () E E C. Rc: I Ac N, 1961. 32 . (IAN. B Tcc, 16).

    OLIVEIRA L. B. . A cca a a a N. S a, cac c a a. PA B,R Ja, . 1, . 715, 1966.

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    89/225

    92

    OLIVEIRA, L. B. .; DANTAS, H. S.; CAMPELO, A. B.; GALVO, S. J.;GOMES, I. F. Caaca aa b a a Tab a Ea Ea Ca, Rc. PA B, R Ja, . 3, . 207214, 1968.

    OLIVEIRA, L. B. .; PAULA, J. L. . C .R Ja: EMBRAPASNLCS, 1983. 23. (EMBRAPASNLCS. Dc, 6).

    OLIVEIRA, L. B. .; PAULA, J. L. . N : c aa bca a . Saa Maa: UFSM,

    1973. Maa.

    OLIVEIRA, L.B. . Da a ac ca a a aa c a aa. PA B, R Ja, . 3, .197200, 1968.

    OLIVEIRA, L. B. ; MARTINS, A. M. C. M. Ca b aa a 15 aa a a ca (c), N. P A B,R Ja, .1, .9195, 1966.

    PAIVA NETTO, J.E.; JORGE, W. . E a a a

    aa Ea S Pa. I. CONGRESSO BRASILEIRO DECINCIA DO SOLO, 1., 1947, R Ja. A... R Ja:Sca Baa Cca S, 1950. . 5979.

    PALMIERI, F. A S C R G S S,B.1986. 258 . P. D (T) P U, W Laa.

    PAULA, J. L. . E E C. 1981. 55 . Da (Ma) UaFa Ca, Faa.

    PAULA, J. L. .; OLIVEIRA, L. B. . 1/10 . R Ja: EMBRAPASNLCS, 1984. (EMBRAPASNLCS. B Pa, 33).

    PAULA, J. L. ; COELHO, M. A. M aa a aaba aa c ac. RB C S,Caa, . 6, . 3, .155160, 1982.

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    90/225

    93

    PIERANTONI, H. Ca aa ca ca a Ma G. I: CONGRESSO BRASILEIRO DECINCIA DO SOLO, 13., 1971, Va. R... R Ja:Sca Baa Cca S, 1973. .22.

    PINTO, S.; OLIVEIRA, O. V. . M .R Ja: IPF, 1975. 16. (Pbca, 165).

    RANZANI, G. A cca Bcca. I: CONGRESSO BRASILEIRO DE CINCIA DO SOLO, 5.,

    1955, Pa. A...R Ja: Sca Baa Cca S, 1959. .1831.

    RICHARDS, L. A. (E.). D . Wa: USDA, 1954. 160 . (USDA Ac Hab,60).

    RICHARDS, L. A. A ba ac aaa . S S, Ba, . 51, . 377386, 1941.

    RICHARDS, L. A.; WEAVER, L.R. F a ca a a a ca. S S,Ba, .56, .331

    339, 1943.

    RIGHES, A.A.; VEIGA, C.L. Caaca ca a a baa c a aa aa. I:SEMINRIO NACIONAL DE IRRIGAO E DRENAGEM, 3., 1975,Faa. A...Faa: M I: ABID: DNOCS, 1976.

    RIGHES, A. A.; VEIGA, C.L.; POHLMAN, G.G. Laba ca b a a b. SS, Ba, .57, .197213, 1944.

    SOWERS, G. F. Cc. I: BLACK, C.A. (E.). M

    .Ma: Aca Sc A, 1965. a 1, .391399. (A, 9).

    SOWERS, G.F. Cc. I: BLACK, C.A. (E.). M .Ma: Aca Sc A, 1965. a 1, .391399. (A, 9).

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    91/225

    94

    TYNER, E.H. T aa caca aa . S S S A P, Ma, . 4, . 106113, 1963.

    UHLAND, R.E. Pca a b c aaa. S S S A P, Ma, .14, . 361366, 1949.

    UHLAND, R.E. Ra . S SS A P, Ma, .15, .391393, 1951.

    VETTORI, L. M . R Ja: Ec Pa Fa S, 1969. 34 . (B Tcc, 7).

    VETTORI, L.; PIERANTONI, H. A : aaa a a aa. R Ja: Ec Pa Fa S, 1968. 8 . (B Tcc, 3).

    VOMOCIL, J. A. P. I: BLACK, C. A. (E.). M .Ma: Aca Sc A, 1965. a 1, . 299314.(A, 9).

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    92/225

    P II

    A Q

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    93/225

    1

    H

    (H20, KC CC2)

    1.1 P

    Md d ca ca d dcbad :d (a, KC CaC2 ), 1:2,5

    1.2 P

    Cca 10 L d c c d 100 L ad.

    Adca 25 L d d (a, KC 1M CaC20,01 M).

    Aa a aa c ba d d dda da a a.

    Aa cada aa c ba d d, a d a ada cd a a d H.

    1.3 R

    C 1 d 74,5 d KC a a a 1L.

    CC2 1 a 147 d CaC2 2H2Oaa 1L d . Aa, da a ca .

    CC20,01 d 10 L d ad aa cada d . Md a C.E. da , d da d d

    2,3S/c.

    H 4,00 H 7,00 d aa ad.

    1.4 E

    .

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    94/225

    98

    O:

    La c 30 a d ca a ad.

    A c c a ad H 4,00 H7,00.

    Tabaad , c aa d a a aa, a d a d d a aa c a ad. Paa c aadc (S Tc) a a , :a 1:1.

    B:

    EMBRAPA. S Naca d Laa Ca d S(R d Ja, RJ). M .R d Ja,1979. 271.

    FASSBENDER, H. W. Q AL. Taba: IICA, 1975. 398 .

    JACKSON, M. L. S . N Y: Pc Ha, 1958.498 .

    PEECH, M. HdI Ac. I: BLACK, C. A. (Ed.). M .Mad: Aca Sc A, 1965a. a 2, . 914926. (A, 9).

    SCHOFIELD, R. K.; TAYLOR, A. W. Ma ac ba . J S S, Od, .6, .137146, 1955.

    VETTORI, L. M . R d Ja: E dPda Fdad d S, 1969. 34 . (B Tcc, 7).

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    95/225

    99

    2

    CARBONO ORGNICO

    2.1 P

    Oda da aa ca a da c dca d

    c, ad c d a caddd d cd c / ac. O c d dcaa a da ad c ad d a aaca (a d M).

    2.2 P

    Ta aada 20 d , a a aa a d 80 .

    Pa 0,5 d ad cca d 250L.

    Adca 10,00 L (ad) da d dca d 0,0667 M. Ic bac c 10,00 L da ddca d aa d a aacaa.

    Cca b d a d 25 d d 250 daa c d a a bca d , cad ccdad.

    Ac aca ca a a a bada, da 5.

    Da a a 80 L d a dada, dda ca, 2 L d cd c 3 a d dcad daa.

    Ta c d a aaca 0,1 L 1a a c a daaa, cdd a d.

    Aa d a.

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    96/225

    100

    2.3 C

    0,6)(40C(/) =

    )(40/ =

    A ca d aa ca cacada cad ad d cab c 1,724. E a ad d d ad , a c da d , cabaca c 58%.

    1,724(/)C(/)OM =

    O:

    Paa > 2% d cab, a adadcc d dca d : 20,00, 30,00, 40,00, 50,00 La a ca da aa aaa, a d d.Pcd a , a a, d a d 1:5, a, aa d 100, 150, 200 250 L, ca. Pa 50,00 L,d c a a c a ; aca a dcadaaa cc d cab, a a aa cd a 10 L da d dca d .

    Paa a aa 50 L da d dca d c aa da da aa ca, a 0,25

    d .

    E ca d a, adca a ada d a daa a ad d dca d .

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    97/225

    101

    2.4 R

    2C27, 0,0667 1 d39,22 d K2C2O7 .a. (a c a a 130C aa), 500 L d a cda ba ad d 2 L. Ja aa, a, d 1.000 L d cd c ccad 500 L da. Aa b aa d d a, a ca dba c a.

    0,1 1 d 40 d F (NH4)2 (SO4)2.6H2O caad, (a d M), 500 L d acd 10 L d cd c ccad. Aa ca aa 1 L.

    D () a 1 d daa d 100 L d cd c ccad.

    ( )a a (A2SO4 ).

    (H34) (85%) .. accad.

    2.5 E

    B .

    A .

    B:

    BRASIL. M da Aca. C Naca d E PaAca. I d Qca Aca. M .R d Ja, 1949. 66 . (IQA. B Tcc, 11).

    DONAHUE, R. L. L .[S..]: Ia,1952. 151 .

    EMBRAPA. S Naca d Laa Ca d S(R d Ja, RJ). M .R d Ja,1979. 271.

    FRATTINI, C. T. A.; KALCKAMN, R. E. Ca a dd da d cab. P A B, R dJa, . 2, . 259261, 1967.

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    98/225

    102

    JACKSON, M. L. S . N Y: Pc Ha, 1958.498 .

    SCHOLLENBERGER, C. J. A ad aa d d ac a. S S,Ba, . 24, . 6568, 1927.

    SCHOLLENBERGER, C. J. Da ac a. SS, Ba, . 59, . 5356, 1945.

    VERDADE, F. C. da. Ica da aa ca a caacdad d cad c d . B, Caa, . 15, . 3542, 1956.

    VETTORI, L. M . R d Ja: E dPda Fdad d S, 1969. 34 . (B Tcc, 7).

    WALKLEY, A. A cca aa a ad d da,ac cab : c aa d cd adac c. S S, Ba, . 63, . 251263,1946.

    WALKLEY, A.; BLACK, I. A. A aa da d d ac a ad a d dca ccacd a d. S S,Ba, . 37, . 2938, 1934.

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    99/225

    103

    3

    NITROGNIO TOTAL

    3.1 P

    O ca aca ad

    aa ca. N d, N cd a d aaa d da c a a d CSO4, H2SO4 Na2SO4 K2SO4(aa).

    P aca, a d a cdda aa ca ba aa , caa d d, cada d cd bc cd dcad , da dad acda (H2SO4 HC).

    Da cca dca cdad c:

    Kda caa d d;

    Kda da a a.

    3.2 P

    3.2.1 K .

    Pa 0,7 d , cca ba da d 100 L,ad c aa d 0,001 .

    Adca 15 L d a cda d a cd ad, d cd da 1 a a, a cad da aa ca.

    Da a, a 25 L d a, aa aa a adca 2 a d aa d c c.

    Ja, adaa, d NaOH a 30% a a a ca caaca (c da a dc bc d ).

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    100/225

    104

    Da a, cca ba a baaa, adca a a b d ba a 60,35 a b a .

    Paa a caa d d, ccad b a baaa a adca, c a d a, 12 da acaaada (cd a 140 d ).

    Cca 2,5 L da d cd bc 4 a ddcad c c, d caab a caa d d.

    Adca a d cd a caa d aa, 2 L

    da d NaOH 30% ca daa. Cca aa a aada caa aa a da d aa ada a a.

    Aa a a aa d cca da da a .

    Ab a caa, a c d c cd cdbc a aa bc d 100 L, aad c a 10 Ld a.

    Ta c d H2SO40,005 L 1 HC 0,01 L1Ma a daa da ca a aa a.

    Ua a a bac caca a adad d N aaa.

    3.2.2 K

    Pa 0,7 d , cca ba da d 100 L,ad c aa d 0,001 .

    Adca 15 L da a cda d a cd ad, d cd da 1 a a, a cad da aa ca.

    Da a, a 25 L d a, aa aa a adca 2 a d aa d c c.

    Ja, adaa, d NaOH a 30% a a a ca caaca (c da a dc bc d ).

    Da a, cca ba a baaa, adca a a b d ba a 60,35 a b a .

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    101/225

    105

    Ta 12 (10 L) da aca aada(a d da aa d N) aa cdad da.

    Paaa, cca 25 L d d cd bc a 4% d 125 L, adcad a a 5 a ddcad .

    I a dad d dad a , d cdad d aa a a a da da.

    Adca aca aada (a dda aa d N) 2 L d da 30% cd a da da

    aa, a a, da 5 .

    Ta dad, d d , c adada d H2SO4 0,005 L1, a a daa da c a aadaaa a.

    Fa, cd a bac.

    3.3 C

    N ( ) =

    a = L d cd 0,005 L1 a aa.

    b = L d cd da a bac.

    O:

    A caa d d cda d a d a baa,dd 80 30 , c aa ada. O c c ad d aa d d 30 d d.

    Paa d aa d , ad ad c a; a, a da cdada c c aaca.

    3.4 R

    a 180 dNa2SO4 d aada 1 d a cda ba

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    102/225

    106

    ad d 2 . Adca 18 d CSO4 5H2O , da, 600 Ld H2SO4ccad; da a ca .

    30% a 300 d NaOH,d a ca aa 1 .

    I . ( + ) d 0,1 d d d bc 0,02 d d a c c ca aa 100 L.

    cd c 0,005 L1 cd cdc 0,01 L1aa a a da M 0,1M.

    a 40 d cd, d a a a1 .

    3.5 E

    D .

    B .

    B:

    BATAGLIA, O. C.; FURLANI, A. M. C.; TEIXEIRA, J. P. F.; FURLAM, P. R.;

    GALLO, J. R. M . Caa: IAC,1983. 48 . (IAC. B Tcc, 78).

    BREMNER, J. M. Da b da d.J A S, Cabd (GBaa), . 55, .1133, 1960.

    CATTANI, R. A.; KUPPER, A. Aa caacca ca d d Ead d S Pa a a aaca. B, Caa,..6, .147164, 1946.

    EMBRAPA. S Naca d Laa Ca d S(R d Ja, RJ). M .R d Ja,

    1979. 271.

    RICHARDS, L. A.; ATTOE, O. J.; MOSKAL, S.; TRUOG, E. A Ccad d aaab . I: INTERNATIONALCONGRESS OF SOIL SCIENCE, 7., 1960, Mad. T.G: Iaa Sc S Scc, [1960]. . 2835.

    VETTORI, L. M . R d Ja: E dPda Fdad d S, 1969. 34 . (B Tcc, 7).

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    103/225

    107

    4

    CAPACIDADE DE TROCA DE CTIONS (CTC) E

    BASES TROCVEIS

    4.1 P

    A CTC d dda c d a a a d c d a c cda a d aa a aa. E c add d aa d a, cc, b d cd dda dad d c, d ab aca.

    4.2 P

    Qa cca d a dca ca.

    4.2.1 M KC 1 L1

    4.2.1.1 E

    Pa 7,5 d , cca d 250 L adca 150 L d d KC 1 L1.

    Fca c a d baca aa c cca, ad a a a; a a a ada.

    D da a aa, da c a a

    a ca d d d da da a.

    Pa aa d 200 L da aa d 50,00 Lda a bada da , aa da d a a,cc + a cc c.

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    104/225

    108

    O:

    F d c a aa cc, a a,a d a a dada a a A+++ (S + A+++), a a a da ba , a a a a, ca d Ca++ M++.

    A a bdad d caba aca KC1 L1, ba c cac.

    4.2.1.2 R

    C 1 1 a 74,6 d a, ac a, aa cada d a aada.

    B:

    EMBRAPA. S Naca d Laa Ca d S(R d Ja, RJ). M .R d Ja,1979. 271.

    McLEAN, E. O.; HEDLESON, M. R.; BARTLETT, R. J.; HOLOWAYCHUK,D. R. A : I. Eac d ad ad ca O. S S S A P, Mad, . 22, . 5,.382387, 1958.

    VETTORI, L. M . R d Ja: E dPda Fdad d S, 1969. 34 . (B Tcc, 7).

    4.2.2 M HC 0,05 M

    4.2.2.1 E

    Pa 10 d , cca d 200 L adca 100 L da d cd cdc 0,05 L1.

    Fca c a d baca aa c cca, ad a a a; a a a ada.

    D da a aa, da c a aa ca d d d da da a.

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    105/225

    109

    Fa , ad, da d d caa, da aa dda c d Na+ K+ a aa.

    4.2.2.2 R

    S d HC 0,05 L1 aa d a a dd ccad d a adad.

    B:

    EMBRAPA. S Naca d Laa Ca d S(R d Ja, RJ). M .R d Ja,1979. 271.

    VETTORI, L. M . R d Ja: E dPda Fdad d S, 1969. 34 . (B Tcc, 7).

    4.2.3 M H 7,0

    4.2.3.1 E

    Pa 10 d , cca d 200 L a150 L d d aca d cc H 7,0.

    Fca c a d baca aa c cca, ad a a a; a a a ada.

    D da a aa, da c ca aa ca d d d da da a.

    Ua bada da aa a da daacd a (H++ A+++).

    4.2.3.2 R

    1 1 H 7,0 a 80 da aa aa 1 L d , dd a. A c c aa H 7,0 a 7,1, ad cd acc aca dd d cc.

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    106/225

    110

    B:

    EMBRAPA. S Naca d Laa Ca d S(R d Ja, RJ). M .R d Ja,1979. 271.

    SHAW, W. M. Da caab d ad . J A O AC,Wa, . 32, . 437452, 1949.

    SHAW, W. M.; McINTIRE, W. H. Ecaab d a dd ba cd a caac cac

    dc. J A O A C,Wa,. 34, . 471492, 1951.

    VETTORI, L. M . R d Ja: E dPda Fdad d S, 1969. 34 . (B Tcc, 7).

    4.2.4 M H 7,0

    4.2.4.1 E

    Pa 12,5 d , cca d 250 L adca 125 L da d aca d a a H 7,0.

    Fca c a d baca, aa c cca, ad a a a a a a ada.

    D da a aa, da c a aa ca d da da a .

    Pa 100 L d d bada aa aa dd c c aa, d d ada a aa aa dad c.

    O:O Na+ K+ dad d caa

    Ca++ M++ EDTA ca d ab aca.

    4.2.4.2 R

    1 1H 7,0 a 116L d cd acc aca aa bc d 3 cd

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    107/225

    111

    aada 1.600 L d a. Adca 140 L d dd da ccad, d d a a a a , aa a a aa d dd d a.Aa adca a a d 2 . La a aa c aa, adcad cd acc dd d a, H a 7,0. Paa aa ba ad d 2 ca .

    B:

    BLACK, C. A. (Ed.). M . Mad: Aca Sc

    A, 1965. 2 . (A, 9).

    DANTAS, M. S. d. D .Rc: I Ac d Nd, 1961.(IAN. B Tcc, 15).

    ESTADOS UNIDOS. Da Ac. S Ca Sc.S S Laba Sa. S .Wa, 1992. (USDA. S S Ia R, 42).

    JUO, A. S. R.; AYANLAJA, S. A.; OGUNWALE, J. A. A aa ca ca caac a c.C S S P A, N Y, . 7, .

    75161, 1976.

    JUO, A.S.R. S . Ibada:Iaa I Ac, 1978. 52 .

    VERDADE, F. C. da. Ica da aa ca a caacdad d cad c d . B, Caa, . 15, . 3542, 1956.

    4.3 D

    4.3.1 A

    4.3.1.1 P

    Ea c KC 1 L1 da cac dda d NaOH.

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    108/225

    112

    4.3.1.2 P

    E a da da aa d 50 L bda a a cKC 1 M, adca 3 a d dcad a d b a c d NaOH 0,025 1 L1 , a a ca daada.

    O:

    O KC, a dad d cd ba , daa a bac ca. O a d d ba cdca, da a d b a a ad da a a d NaOH. O

    Ca+++M++ dad a aa a a da d A+++.

    N ca d c aa ca, a dacca ab aca a dcada, d dcad da a a c KC abdad d c.

    O a d dad cca d acdc cd dc Maa d Md d A d S d1979, 2.8.

    4.3.1.3 C

    NOHL/)(A =

    4.3.1.4 R

    I a 0,1 d dcad, cca a d a adca 1,6 L d NaOH 0,1 L1. Ta a ad ca. Ca a c d daaa, adca aaa d NaOH. Paa d aa ba d 100 L ca c a.

    H 0,025 1 a 25 L da a d NaOH aa ba ad d 1 , cad ca.

    4.3.1.5 E

    B .

    EAA.

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    109/225

    113

    B:

    EMBRAPA. S Naca d Laa Ca d S(R d Ja, RJ). M .R d Ja,1979. 271.

    KAMPRATH, E. J. Ecaab a a a c acd a . S S S A P,Mad, . 34, . 252254, 1970.

    KASTER, G.; POETSCH, E. Caa aa ca aa d . I: REUNIO BRASILEIRA DE CINCIA DO

    SOLO, 2., 1949, Caa. A...R d Ja: Scdad Baad Cca d S, 1953. . 183187.

    LIN, C.; COLEMAN, N. T. T a caab a ad ca. S S S A P, Mad,.29, .374378, 1965.

    LOPES, H. D. S. Ea b da d a d cca. I: REUNIO BRASILEIRA DE CINCIA DO SOLO, 5., 1955,Pa. A... R d Ja: Scdad Baa d Cca d S,1959. . 105110.

    McLEAN, E. O.; HEDLESON, M. R.; BARTLETT, R. J.; HOLOWAYCHUK,

    D. R. A : I. Eac d ad ad ca O. S S S A P, Mad, . 22, . 5,.382387, 1958.

    OLMOS ITURRI LARACH, J.; CAMARGO, M.N. Occa d ac d Ba; a caaca db. C C,S Pa, . 28, . 2, .171180, 1976.

    4.3.2 C

    4.3.2.1 P

    Ea c KC 1 L1 dacca a d dcad d c da cac.

    4.3.2.2 P

    N , d a a a d A+++ c,adca 1 a d a d b aa d a d b .

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    110/225

    114

    Adca 6,5 L d c a 4 a d dcadc bac a, daa, c a d EDTA 0,0125 L1, a a da c aada aa a dada (c a a dad ca (Ca++M++).

    Aa d EDTA a.

    4.3.2.3 C

    EDTAL/)(MC

    =+

    ++++

    4.3.2.4 R

    C : H 10 d 67,5 dNH4C 200 L d a cca ba ad d 1 . Adca600 L d NH4OH ccad, 0,616 d MSO4.7H2O 0,930 dEDTA, a ddc. Aa b a d ca .

    Vca a adad da a a EDTA aa, ccad 50 L d a d 125 L, 3 L da a 4 a d d c; a c aadad a aa a a ad d a a d EDTA 0,0125 M.Ma 300 L da a H 10 c 300 L d aaa 50 L d ca d a 10%, aa ada ac .

    EDA 0,0125 1a 4,653 d EDTA .a.a c a d a cda ba d 1, cad .

    I ( )d 100 d dcad 25 L d c c cd 16 d ba . Ea d ada caada dd acdad d da.

    a 0,5 d dcad, cca a dcaa a c 100 d a d c ,ad b. Gada d c.

    C H 10% a 100 , cca baad d 1 cd a, d ca ca .

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    111/225

    115

    4.3.2.5 E

    B .

    B:

    DEL NEGRO, G.; VETTORI, L. A .R d Ja: I d Qca Aca, 1938. 44. (IQA. B Tcc, 3).

    EMBRAPA. S Naca d Laa Ca d S

    (R d Ja, RJ). M .R d Ja,1979. 271.

    HOROWITZ, A. D .Faa: DNOCS, 1952. 32 . (Pbca, 1511A).

    VETTORI, L. M . R d Ja: E dPda Fdad d S, 1969. 34 . (B Tcc, 7).

    4.3.3 C

    4.3.3.1 P

    Ea c KC 1M da cca a d dcad d c (c) da cac.

    4.3.3.2 P

    N d , cca 2 L d aaa a 50%,2 L d KOH a 10% a ada d da (50 ). Ta c d EDTA 0,0125 L1a a da c a aa a.

    Aa d EDTA a, cd a cc

    .

    4.3.3.3 C

    Caca a ca d cc a aa d d acdc a :

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    112/225

    116

    EDTAL/)(C =++

    4.3.3.4 R

    V 4.3.2.3.

    4.3.3.5 E

    B .

    B:

    DEL NEGRO, G.; VETTORI, L. A .R d Ja: I d Qca Aca, 1938. 44. (IQA. B Tcc, 3).

    EMBRAPA. S Naca d Laa Ca d S(R d Ja, RJ). M .R d Ja,1979. 271.

    VETTORI, L. M . R d Ja: E dPda Fdad d S, 1969. 34 . (B Tcc, 7).

    4.3.4 M

    4.3.4.1 D

    Da a d Ca+++M++ ( 4.3.2) Ca++( 4.3.3).

    4.3.5 P

    4.3.5.1 P

    Ea c dda d cd cdc da ca d caa.

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    113/225

    117

    4.3.5.2 P

    Paa a d bd c HC 0,05 L 1 d caa, ad d .

    Fa a a d a ca a a aa a dad ad.

    4.3.5.3 C

    L/)(K =+

    L = La da aa

    O:

    Paa b d a , aa 4 ad d K+ Na+cd cada a 0,01 0,02 0,03 0,04 cc /L.

    4.3.5.4 R

    C C (0,1 /) a 0,0746 dKC 0,0585 da NaC a c a d d HC 0,05 M a ca d 1 .

    + + a aa ba ad d500,00 L a adad da a: 50,00, 100,00,150,00 200,00 L. Ca c d HC 0,05 L1. Ta aa ac aa a cca d 0,01 0,02 0,03 0,04 cc /L ca.

    Paa a 4 aa a daa, d cd a a d ad d 0,02 cc /L dK+ Na+ aa a ad da caa d aa.

    Taa c a cca da a .

    4.3.5.5 E

    F .

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    114/225

    118

    B:

    CASTRO, A. F. d; ANASTCIO, M. L. A.; BARRETO, W. O. d. Pd ca d a ba. PA B S A, R d Ja, . 7, .7580,1972.

    CATTANI, R. A.; KUPPER, A. Aa caacca ca d d Ead d S Pa a a aaca. B, Caa,..6, .147164, 1946.

    DEL NEGRO, G.; VETTORI, L. A

    .R d Ja: I d Qca Aca, 1938. 44. (IQA. B Tcc, 3).

    EMBRAPA. S Naca d Laa Ca d S(R d Ja, RJ). M .R d Ja,1979. 271.

    FEIGENBAUM, S.; HAGIN, J. Eaa d daaab bad a a b a. J SS,Od, . 18, .197203, 1967.

    HOROWITZ, A. D .Faa: DNOCS, 1952. 32 . (Pbca, 1511A).

    PAIVA NETTO, J. E.; CATTANI, R. A.; KUPPER, A. Cb a dd d aac d a aa caaca ca d d Ead d S Pa. I: REUNIO BRASILEIRA DE CINCIA DO SOLO,1., 1947, R d Ja. A...R d Ja: Scdad Baa dCca d S, 1950. .79108.

    VETTORI, L. M . R d Ja: E dPda Fdad d S, 1969. 34 . (B Tcc, 7).

    4.3.6 S

    4.3.6.1 P

    Ea c dda d cd cdc da c ca d caa.

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    115/225

    119

    4.3.6.2 P

    Paa a d bd c HC 0,05 L 1 d caa, ad d Na+.

    Pcd a a d aa; d a ad a aaaa a caa d aa.

    4.3.6.3 C

    N L/)(N =+

    L = La da aa

    O:

    Paa a b d a Na, aa 4 adcd:

    0,1 0,2 0,3 0,4 cc /L d Na+, c 4.3.5.4,da a ca, aa c a cca d Na+, aa

    cc d a Na.

    A ad d d d aada ada;a, c a da d c a dada (Na+ K+), a a a ca. Qad aa d c Na+, cdad d cda d aa d a a caa d aa.

    4.3.6.4 R

    4.3.5.4.

    4.3.6.5 E

    F .

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    116/225

    120

    B:

    DEL NEGRO, G.; VETTORI, L. A .R d Ja: I d Qca Aca, 1938. 44. (IQA. B Tcc, 3).

    HOROWITZ, A. D .Faa: DNOCS, 1952. 32 . (Pbca, 1511A).

    PAIVA NETTO, J. E.; CATTANI, R. A.; KUPPER, A. Cb a dd d aac d a aa caaca ca d d Ead d S Pa. I: REUNIO BRASILEIRA DE CINCIA DO SOLO,

    1., 1947, R d Ja. A...R d Ja: Scdad Baa dCca d S, 1950. .79108.

    4.3.7 S ( S)

    4.3.7.1 C

    ++++++++++++++++++++++++ ++++++++++++==== NaKMgCa/kg)(cmolSValor c

    B:

    BRASIL. M da Aca. C Naca d E PaAca. I d Qca Aca. M .R d Ja, 1949. 66 . (IQA. B Tcc, 11).

    EMBRAPA. S Naca d Laa Ca d S(R d Ja, RJ). M .R d Ja,1979. 271.

    SETZER, J. A caacca d ca d d Ead d

    S Pa. B, Caa, . 1, . 4, . 255359, 1941.

    VETTORI, L. M . R d Ja: E dPda Fdad d S, 1969. 34 . (B Tcc, 7).

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    117/225

    121

    5

    ACIDEZ DO SOLO

    S dc d d d aa a da daacd d :

    A a acd (H + A) bada a a c aada d KC. Pd dada c acd a ada aa da da CTC a, ddac a a da ba + (H + A).

    A a acd bda a a c aada d aca d cc 1 L1H 7,0. Pd dadac acd a acd daa c acd c. ada aa caca a CTC d, dda c a a da ba + acd ca.

    5.1 A

    5.1.1 P

    S aada d a c KC d acd dca d adca cabc (H+), a H++ A+++dad cd a c.

    A da a ad c NaOH a daa c dcad.

    5.1.2 P

    Da cca d a da acd c dca

    ca.

    5.1.2.1 M KC 1 L1

    Cca 10 d d 125 L adca 50L d KC 1 L1.

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    118/225

    122

    Aa aa aa da da30 .

    Fa a d Waa 42 d 5,5 c dd, adcad da d 10 L d KC 1 L1.

    Adca a ad 6 a d aa a 0,1% ac NaOH 0,1 L1a aac da c a.

    a) C

    100MV/)(A =

    V = d NaOH a a a L

    M = adad d NaOH

    = da aa

    b) R

    C 1 L1 d 74,5 d a 1 d a.

    F (0,1%) d 0,1 100 L d c c

    H 0,1 1 d 1 aa d c. D 100 L aa 1 L.

    c) E

    B .

    5.1.2.2 M BC20,1 M

    Cca 10 d d 250 L adca100,00 L d BaC20,1 L1.

    Aa aad cc 1 a aa 1, dad a b a .

    Pa 50,00 L d bada.

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    119/225

    123

    Da a acd c NaOH 0,025 L1, ad 3 ad aa 1% c dcad.

    Fa a a bac caa c d a ddcad.

    a) C

    0,5V/)(AH =+ ++++

    V = d NaOH 0,025 L1a a a

    b) R

    BC2.2H2 0,1 1 a 24,4 d a, cca ba c d 1 cd 700 L d a ca .

    H 0,025 L1 d a aa ad ( aa) d NaOH c . Cca 25 L da ba c ca a 1 .

    c) E

    B .

    B:

    BARRETO, W. d O. E :caacdad da da caada ca. Iaa: UFRRJ, 1986. 273 . TDad.

    BASCOMB, C. L. Rad d da ca cacaac caca ad caca . J S F A, E, .15, .821823, 1964.

    DURIEZ, M. A. d M.; JOHAS, R. A. L.; BARRETO, W. d O. A : caa a da aca dS Naca d Laa Ca d S (SNLCS). Rd Ja: EMBRAPASNLCS, 1982a. 10 . (EMBRAPASNLCS. Bd Pa 10).

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    120/225

    124

    DURIEZ, M. A. d M.; MELO, M. E. C. C.; JOHAS, R. A. L.; ARAJO, W.S. Aa ECEC Baa ad aab ca dd d ac. I: INTERNATIONAL SOILCLASSIFICATION WORKSHOP, 8., 1986, R d Ja. P...R d Ja: EMBRAPASNLCS/USDA/U P Rc, 1988.. 4955. Pa 1: a.

    EMBRAPA. S Naca d Laa Ca d S(R d Ja, RJ). M .R d Ja,1979. 271.

    GILLMAN, G. P. A d d a ca

    ad . A J S R,Mb, .17, . 1, .129139, 1979.

    GILLMAN, G. P.; BELL, L. C. S d ad ca N Q ad. A J S R,Mb,. 16, .1, . 6677, 1978.

    GILLMAN, G. P.; BRUCE, R. C.; DAVEY, B. G.; KIMBLE, J. M.; SEARLE, P.L.; SKJEMSTAB, J. O. A caa d d da ca ca caac. C S S PA, N Y,. 14, . 11, . 10051015, 1983.

    JUO, A. S. R.; AYANLAJA, S. A.; OGUNWALE, J. A. A aa

    ca ca caac a c.C S S P A, N Y, . 7, .75161, 1976.

    PEECH, M. HdI Ac. I: BLACK, C. A. (Ed.). M .Mad: Aca Sc A, 1965a. a 2, . 914926. (A, 9).

    PEECH, M.; ALEXANDER, L. T., DEAN, L. A.; REED, J. F. M . Wa: USDA, 1947. 25.

    PEECH, M.; COWAN, R. L.; BAKER, J. H. A cca d BaC2

    Taaa ad a aca d d d c . S S S A P,Mad, . 26, . 3740, 1962.

    TUCKER, B. M.; BEATY, H. J. Ecaab ca ad ca cacaac. I: METHODS aa ad . S:Ca Aca Ba, 1974. (Tcca Cca,54).

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    121/225

    125

    YUAN, T. L. Da caab d b ad. S S,Ba, . 88, . 3, .164167, 1959.

    5.1.3 C

    A CTC a d cacada:

    )AS(V/)(CTC +=

    S(cc/) = (Ca+++M+++Na++ K+)

    acd ca (cc/)= (H++A+++)

    aa a da da ba c ca 4.

    5.2 A

    5.2.1 P

    Ea da acd d c aca d cc aad aH 7,0 dad ca c d NaOH a d aa c dcad.

    Paa d ca ad, d d c d bc aaa aada a H 8,2 a ad.

    5.2.2 P

    Pa 100,00 L da bada bda c acad cc ( 4.2.3.1) aa aa d 200 L (a aa d aca d ).

    Adca 5 a da d aa a 3% a c

    a d 0,0606 L1d NaOH a d da c a.

    Paa cada d aa a a a bac.

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    122/225

    126

    5.2.3 C

    )(/)(AH =+ ++++

    a = L NaOH da aa

    b = L NaOH da a bac

    O:

    O d NaOH 0,0606 L1 a a 1,65a ad cc d (H++ A+++).

    5.2.4 R

    I 3% d 3 d dcad cc, cad aa 100 L.

    0,0606 1 aa a ad ad d NaOH aa d d d aa ( aa), c .

    5.2.5 E

    B .

    B:

    CASTRO, A. F. d; ANASTCIO, M. L. A.; BARRETO, W. O. d. Pd ca d a ba. PA B S A, R d Ja, . 7, .7580,1972a.

    CASTRO, A. F. d; BARRETO, W. d. O.; ANASTACIO, M.L.A Ca H aa d ba d a ba. PA B S A, R d Ja, . 7, .917,1972b.

    EMBRAPA. S Naca d Laa Ca d S(R d Ja, RJ). M .R d Ja,1979. 271.

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    123/225

    127

    FREITAS, G. C. D a a a da. I: REUNIOBRASILEIRA DE CINCIA DO SOLO, 1., 1947, R d Ja. A...Rd Ja: Scdad Baa d Cca d S, 1950. . 109144.

    MOHR, W. A d aa d aca a ac. I:REUNIO BRASILEIRA DE CINCIA DO SOLO, 1., 1947, R d Ja.A R d Ja: Scdad Baa d Cca d S, 1950..185215.

    RAMOS, F.; KEHRIG, A. G. Dc cca d d d a. I:REUNIO BRASILEIRA DE CINCIA DO SOLO, 1., 1947, R d Ja.A... R d Ja: Scdad Baa d Cca d S, 1950.

    .583604.

    SETZER, J. A caacca d ca d d Ead dS Pa. B, Caa, . 1, . 4, . 255359, 1941.

    VETTORI, L. D . R dJa: I d Qca Aca, 1948. 36 . (B Tcc, 7).

    VETTORI, L. M . R d Ja: E dPda Fdad d S, 1969. 34 . (B Tcc, 7).

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    124/225

    128

    6

    HIDROGNIO EXTRAVEL

    6.1 C

    )(A)A(H/)(H ++++++++ +=

    O:

    Dad aa c H a aba d 7,0.

    B:

    EMBRAPA. S Naca d Laa Ca d S(R d Ja, RJ). M .R d Ja,

    1979. 271.

    PRATT, P. F.; ALVAHYDO, R. Caacca d a d c da d Ead d S Pa. P A B,Rd Ja, . 1, . 104106, 1966.

    VETTORI, L. M . R d Ja: E dPda Fdad d S, 1969. 34 . (B Tcc, 7).

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    125/225

    129

    7

    VALOR T CTC

    (C T C)

    7.1 C

    )A(HSV/)(TV ++++ ++=

    B:

    EMBRAPA. S Naca d Laa Ca d S(R d Ja, RJ). M .R d Ja,1979. 271.

    RAIJ, B. a. A caacdad d ca d c da a ca a . B,Caa, .28, .85112, 1969.

    VETTORI, L. M . R d Ja: E dPda Fdad d S, 1969. 34 . (B Tcc, 7).

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    126/225

    130

    8

    VALOR V

    (P S B)

    8.1 C

    TV

    SV100(V%)VV =

    O:

    Ra a aca da ba c a a

    a d c c. E a ad aa a caacad c dc.

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    127/225

    131

    9

    PERCENTAGEM DE SATURAO POR ALUMNIO

    9.1 C

    A ca d aa c a dada a :

    )AS(V

    A100AS.

    +++

    +++

    +=

    O:

    Ea a ada a aa d ca d a a ca c.

    B:

    CAMARGO, M. N. Icdca d a d cca da d Ba. I: CONGRESSO BRASILEIRODE CINCIA DO SOLO, 15., 1975, Caa. A. R d Ja:Scdad Baa d Cca d S, 1976. . 603613.

    EMBRAPA. S Naca d Laa Ca d S(R d Ja, RJ). M .R d Ja,1979. 271.

    VETTORI, L. M . R d Ja: E dPda Fdad d S, 1969. 34 . (B Tcc, 7).

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    128/225

    132

    10

    PERCENTAGEM DE SATURAO POR SDIO

    10.1 C

    A ca d aa c d dada a :

    T)(V

    N100SS.

    +

    =

    O:

    O a d Na+ cd a d c; a ad a caca d a, dc a.

    B:

    EMBRAPA. S Naca d Laa Ca d S(R d Ja, RJ). M .R d Ja,1979. 271.

    RICHARDS, L. A. (Ed.). D . Wa: USDA, 1954. 160 . (Hadb, 60).

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    129/225

    133

    11

    TROCA COMPULSIVA (CTC CTA)

    11.1 P

    Tca ca baada a aa d c d

    BaC2 ad d ad d MSO4. A adad dM++ada d MSO4a a CTC (ca caca) C da CTA (ca aca). Ea da a a H d ccca ca a cada ca.

    11.2 P

    Pa 1,0 d cca b d ca d 30 La ad.

    Adca 20 L d BaC20,05 L1 aa 2 a aad cc.

    Ca bada aa dad c c, Ca++, M++, Na+ K+, ca.

    Laa da c 20 L d BaC20,002 L1, aad 1a cada aa. Dcaa bada.

    A a da aa c BaC2 dd, a bcd d aa da d BaC2 a.

    Adca 20 L d MSO40,0025 L1 aa 1 a.Aa a cddad ca aa 0,3 S /c, ad adada a d MSO40,0025 L1. Aa 1 a

    da a .

    Pa b aa da d MSO40,0025 L1 a.

    Ca da M++ C bada.

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    130/225

    134

    O:

    O M++ d dad ca c EDTA, ab aca C ca c H(NO3)2 a d dcabaa a d b c dcad. Aada d H(NO3)2 0,02 L1 cdada, da a c d NaC 0,02 L1

    11.3 C

    CTC

    S M++ adcad aa a da cddad da.

    )VCV(0,005001/)(CTC 312 =

    S a adcada aa a da cddad da.

    )VC(0,05001/)(CTC 31 =

    CTA

    )VCV(C001/)(CTA 1233 =

    V1= L d BaC2a

    V2= L d MSO4adcad

    V3= L a d bada

    C1= cca a (/) d M++ bada

    C2 = cca (/) d Ca d BaC20,002 L1

    C3= cca a (/) d C bada

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    131/225

    135

    11.4 R

    BC2.2H2 0,1 1 d 24,4 d a a ca a 1L.

    BC2 0,002 1 aa a a d aaadada.

    4 0,0025 1 aa a a daa adada.

    H (3 )2 .0,01 1 adca ba

    c d 1 c 700 L d a, 20 L d HNO32 L13,0 d H (NO3)2. Aa a d ca d a ca c a.

    D + d 0,1 dcada dcad 100 L d a. Ca a ada.

    C 0,02 1 ca a (120C) 6 a aaa d a P.A. A a dcad, a 1,169 , d ba c ca a 1L c a. Ua a aaada H (NO3)2.

    11.5 E

    B .

    EAA.

    B:

    BARRETO, W. d O. E :caacdad da da caada ca. Iaa: UFRRJ, 1986. 273 . TDad.

    BASCOMB, C. L. Rad d da ca cacaac caca ad caca . J S F A, E, .15, .821823, 1964.

    BLAKEMORE, L. C.; SEARLE, P. L.; DALY, B. K. M . W: N Zad S Ba, 1981. (SccR, 10A).

  • 7/25/2019 Manual de Mtodos de Anilise de Solo[1]

    132/225

    136

    GILLMAN, G. P. A d d a ca ad . A J S R,Mb, .17, . 1, .129139,