Upload
joao-felipe
View
220
Download
0
Embed Size (px)
DESCRIPTION
Olimpíada Brasileira de Linguística
Citation preview
Preencha seus dados aqui
Nome: Srie Escolar:
E-mail:
Escola*: Cidade: UF:
* A escola aquela em que voc est realizando a prova. Pode ser um clube, curso de idiomas, etc.
Prefcio
Ol! Bem-vindo terceira edio da Olimpada Brasileira de Lingustica! Esperamos que nosso
guarda-chuva abrigue tanta diversidade lingustica quanto o Papiamento agrupou, servindo
como lngua franca entre vocs participantes.
A prova composta por seis questes a serem resolvidas, individualmente, em 4 horas. Cada
questo vale 100 pontos. A pontuao resumida est anotada ao lado de cada item. Voc deve
escrever as respostas na prpria prova, entregando-a no final.
A prova pode ser escrita com qualquer escrevedor: lpis, caneta ou o que a criatividade permitir.
Qualquer que seja o meio, tenha cuidado com sua caligrafia. No permitido consulta a qualquer
outro material escrito durante a prova; queremos que voc use apenas seu raciocnio para
desvendar os padres lingusticos.
No se assuste. Para fazer esta prova, voc no precisa conhecer lnguas ou lingustica; seu
raciocnio deve ser totalmente suficiente para resolv-la. Mas, quanto mais ampla for sua cultura
lingustica, mais fcil (e mais divertido) ser.
No se preocupe em ficar sem a prova. Ela, o gabarito comentado e outras informaes
interessantes sero divulgados por ns na internet. No deixe de nos seguir no Facebook e no
Twitter para receber atualizaes e novidades.
Boa Parapl!
2
Questo 1: Escrevendo Cores Bruno LAstorina
Charles LAstorina
Lusa Pires
Hoje em dia, cores so muito usadas para comunicao visual nas cidades. Esse hbito,
entretanto, cria um problema de acessibilidade: uma parte significativa da populao (pode
chegar a 10% , dependendo da regio) possui algum tipo de daltonismo. Para superar este
problema, o designer portugus Miguel Neiva criou uma codificao universal para cores,
baseada em seus aspectos fundamentais: o ColorADD. A ideia que, em todo sistema codificado
por cores (semforos, linhas de metr, etc.), suas partes coloridas venham acompanhadas por
seus smbolos, permitindo que a sinalizao seja efetiva para todos.
Veja abaixo alguns exemplos de smbolos usados no sistema:
Ao lado, h o desenho de um semforo sem cores. Desenhe, no espao
de cada cor, o smbolo correspondende a ela.15 pt cada
Agora quatro outros smbolos para cores. Eles estavam etiquetados em
roupas das cores: branco, rosa, prata e tijolo no necessariamente
nesta ordem. Escreva, embaixo de cada smbolo, a cor que ele
representa. 10 pt cada
No ColorADD, h duas maneiras de representar a cor cinza. Desenhe-as.15 pt
3
Questo 2: Antnimos Artrs Semeuk, adaptado
10 Olimpada de Lingustica da Letnia
Antnimos so palavras que indicam algum tipo de oposio. Podemos dividi-los em duas
grandes classes: o Tipo 1, aqueles que so como os pares aberto/fechado, casado/solteiro,
original/falsificado e o Tipo 2, os que so como quente/frio, longo/curto, calmo/agitado.
Entretanto, muitos pares de antnimos (possivelmente a maioria deles) podem funcionar como
Tipo 1 ou como Tipo 2, dependendo de como forem usados no discurso. Nas frases a seguir,
usamos o par esperto/trouxa. Assinale, nos espaos entre colchetes, se naquela frase o par
comporta-se como do Tipo 1 ou como Tipo 2. 10 pt cada
[ ] Arnaldo no muito esperto mas trouxa tambm no .
[ ] O mundo dos espertos.
[ ] Alice era a mais esperta de seu grupo, isto ningum negava; sua melhor amiga,
entretanto, no estava de tal forma condenada.
[ ] H apenas trs alunos espertos nesta classe. Voc no um deles.
[ ] Existir algum to esperto que aprenda pela experincia alheia?
[ ] O Sr. Caldeira, aquele velho, tem se tornado cada vez mais senil.
Senil e trouxa, cada vez mais.
Cite outro par de adjetivos tipicamente usado como Tipo 1, e ainda outro par usado como
Tipo 2. 20 pt cada
4
Questo 3: [te ba] Antnio Roberto Giraldes
Lisngela Peruzzo
Segue a transcriao fontica de um ato de leitura de um trecho escrito por Guimares Rosa.
!!!
"
#!
!$
O trecho acima a transcrio fontica da leitura de um trecho de texto de Guimares Rosa.
Nessa transcrio, quatro fonemas foram, propositada e sistematicamente, retirados e
substitudos por *. Indique quais so estes fonemas. 5pt cada
Transcreva para o alfabeto latino, em lngua portuguesa, o trecho sublinhado. 60 pt
Pelo contexto, o que significa [teba] ? 20 pt
5
Questo 4: Papiamento Bruno LAstorina
Victria Flrio
Papiamento ta un idioma crioyo, cu ta e lenga materno di mas cu 300 mil hende cu ta biba na tres
islanan Aruba, Boneiru i Korsou. E idioma probablemente ta deriva for di Portugues of Spao cu e
vocabulario influencia di lenga Africano, Ingles, Hulandes i Arawak. Na Aruba, Papiamento i
Hulandes ta e idiomanan ofisial. Na Antias Hulandes (Korsou i Boneiru), Papiamentu, Ingles i
Hulandes ta ofisial. E Wikipedia na papiamento a habri na aa 2006 i awor tin 1,305 artkulo.
E ortografia (cu nifica: e reglanan di puntuashon i di skribi) di papiamento ta varia un tiki entre
esun uz den Antias Hulandes (papiamentu, mas fontiko) i esun uz na Aruba (papiamento,
mas histriko). Pero tur papiado di papiamento, tantu na Aruba, Boneiru i Korsou ta kompronde
otro perfektamente.
Bo ta bai lesa abou siete paragrafnan: seis di un historia na Papiamento, den un orden kualke, i un
cu no ta hasi sinti den historia. Tradusi kada un pa Portugues. 10 pt kada
1. Despues e piscador a bolbe su rancho e cas a bisa: "Bo no a pisca nada awe?"
2. Diripiente el a sinti algo na su lia. Ora cu el a hala su lia bin ariba e por a nota un pisc
na su anzu. Pa sorpresa e pisc a cuminza papia.
3. No, e homber a contest. Tur mi a pisca un prins encant kende no ta bai sirbi pa come.
Pero awor tur cos ta hopi bon.
4. Kiko ta riba e mesa? Esaki ta un buki kende bo a lesa.
5. Eps!..... e piscador a contest. Bo no tin mester di trata na conbenc mi, cu gusto mi ta
bai tir bo bek den awa, pasobra un pisc cu ta papia hamas mi ta bai come.
6
6. Tabatin um piscador kende tabata biba hunto cu su cas, un yiu homber i un yiu muh,
den un rancho. Tur dia e tabata bai pisca. Pero un dia e tabata piscando pa hopi ora i caba
no por a pisca nada.
7. "Scucha mi bon piscador. No matami pasobra mi no ta cualkier pisc. Mi ta un prins
encant i mi no ta bai sirbi pa come. Pon mi bek den awa."
Skribi abou e orden original di e paragrafnan di e historia. 10 pt
Skribi abou un exempel di cada palabra na papiamento: 2 pt kada
articulo defini
adverbio di cantidad
adverbio di tempo
pronomber personal di
persona di dos (pt. tu)
pronomber relativo
sustantivo cabai (pt. cavalo)
na masculino
sustantivo pisc
na plural
verbo pisca na futuro
verbo deriva na pasado
verbo habri na presente
7
Questo 5: Tupi e Guarani Victria Flrio
As vrias lnguas que compem a famlia Tupi-Guarani espalham-se por toda a parte baixa da
Amrica do Sul e foram bastante importantes na histria da colonizao da Amrica. Linguistas
acreditam que todas elas derivem de um ancestral comum, chamado Proto Tupi-Guarani (PTG).
As duas lnguas mais conhecidas da famlia so o Tupinamb (literalmente, tupi antigo), falado ao
longo da costa da Amrica portuguesa durante os sculos de colonizao jesutica, e o Guarani,
falado ainda hoje em partes da regio sul do Brasil e na Bolvia, Argentina e Paraguai (neste
ltimo, o guarani considerado lngua oficial, junto com o espanhol). Dentre os dialetos atuais
do Guarani, aquele que falado no Brasil chamado guarani embi (mby).
A tabela abaixo mostra algumas palavras do vocabulrio tupinamb e do guarani embi, bem
como seus significados em portugus. Complete os espaos em branco. 2 pt cada
portugus tupinamb guarani embi portugus tupinamb guarani embi
pedra it it escutar senub
terra yb yv vermelho pyranga
gua y y lagarto teju
preto un u eu digo a
cabea akanga ak bonito porang
trazer erur eru boca juru
ouvir endub endu metade kua
experimentar saang ha madeira yvyr
voc quer erepotr erepot voc fica erepyt
sarar puerb kuer alto yvat
eu durmo aker ak kutuk
chefe ubixab erek
costela arukang jaguar
ultrapassar opuan pot
amendoim mandubi ycyp
bater petek
8
A partir desses exemplos, podemos induzir cinco padres de transformao fontica de
tupinamb para guaran mby. Escreva, sucintamente, essas cinco regras: 4 pt cada
1
2
3
4
5
Toponmia o ramo da lingustica que estuda nomes de lugares, suas relaes e transformaes.
Os topnimos brasileiros so largamente marcados por nomes de origem tupi. Relacione as
colunas e descubra o significado de cada um dos nomes das cidades brasileiras. 2 pt cada
1. Ibina (SP) [ ] terra branca
2. Ibiporanga (SP) [ ] rio grande
3. Ina (ES) [ ] lugar de fazer anzis
4. Tijupe (BA) [ ] rio do lagarto
5. Pindamonhangaba (SP) [ ] rio vermelho
6. Jacarecoara (MA) [ ] toca das tartarugas
7. Ibitinga (SP) [ ] barulho que a gua faz na pedra
8. Jericoaquara (CE) [ ] pedra grande
9. Ipiranga (PR) [ ] toca do jacar
10. Tijuau (BA) [ ] terra preta
11. (Usina) Itaip (PR) [ ] rio preto
12. Itatinga (SP) [ ] peixe do rio amarelo
13. Itauu (GO) [ ] terra bonita
14. Piraju (SP) [ ] lagarto grande
15. (Foz do) Iguau (PR) [ ] pedra branca
Nota fontica y representa a vogal central fechada no-arredondada %$. b representa a
consoante bilabial fricativa &$, no a oclusiva como em portugus. ng corresponde consoante
velar nasal '$, como ng na palavra inglesa thing. ( representa a consoante oclusiva glotal, tambm
conhecida como pausa glotal, )$.
9
Questo 6: Bjrk Gumundsdttir (46),
slenskur popptnlistamaur Robson Carapeto
Gurn Eriksdttir Hrafnhildardttir e Jakob Christiansson tiveram trs filhos, dos quais muito se
orgulham, por seus xitos e por todos lhes terem dado netos. Para comemorar seu 70 aniversrio
de casamento, o longevo casal ofereceu uma festa e convidou todos os seus filhos, netos e
bisnetos. Naturalmente, alguns dos seus genros e noras, assim como genros e noras de seus
filhos, tambm estiveram presentes. Veja abaixo todas as pessoas que estavam presentes na festa:
Christian Kristnsson
Daniel Gurnarson Jakobsson
Daniel Steinunnarson orarinssonar
Eva Emilsdttir Kvaran
Gunnar Gunnarsson
Hrafn Kristnsson Viktorsson
Ingimundur Sigurarson Bergmann
Jakob orarinsson
Jn Oddsson Bergmann
Kristn Gurnardttir Aronsdttir
Margret Steinunnardttir Jakobsdttir
Ragnheiur Jakobsdttir
Rakel Ragnheiardttir Bergmann
Robert Bergmann Gunnarsson
Sara Jakobs orarinssonar
Sigurur Jns Bergmann
Stefan Gunnarsson Gunnarssonar
Steinunn Jakobsdttir
Viktor Danielsson Jakobssonar
Viktora Viktorsdttir
Dentre os convidados, quem o descendente mais velho de um imigrante? 10 pt
Qual dos filhos de Gurn e Jakob no tem netos/as? 10 pt
Quantos filhos/as tem Viktor? 10 pt
Quantos filhos/as tem Steinum? 10 pt
Qual dos filhos de Rakel no herdou nenhum de seus nomes? 10 pt
D cinco possveis combinaes de nome e sobrenome(s) para o filho que Eva e Christian esto
esperando, que vai se chamar como o pai de Bjrk. 6 pt cada
10
Steinunn gostava muito de sua av materna; por isso deu seu nome filha que teve com Bjrn
Annasson antes de se casar com o atual marido. O sobrenome da filha, porm, somente faz
referncia filiao paterna. D duas possibilidades de nome completo da filha de Steinunn e
Bjrn. 10 pt cada
Nota fontica j pronuncia-se de forma similar semi-vogal *$ ou $ em portugus.
e representam a consoante fricativa dental +$, correspondente sonora de ,$, como th na
palavra inglesa this.
Avaliao
Qual questo ou questes desta prova voc mais gostou? Por qu?
Qual questo ou questes desta prova voc menos gostou? Por qu?
H alguma lngua, sistema ou fenmeno que voc gostaria de ver na OBL?
Se sim, diga-nos qual!
At o ano que vem!