Arte e Africa Oriente

Embed Size (px)

Citation preview

  • 7/23/2019 Arte e Africa Oriente

    1/8

    EMENTA DA DISCIPLINA 1) ANO 2) SEMESTRE

    3) UNIDADE

    INSTITUTO DE ARTES4) DEPARTAMENTO

    TEORIA E HISTRIA DA ARTE5) CDIGOART01-09397

    6) NOME DA DISCIPLINA

    ARTE E AFRO-BRASILIDADE( ) ObrigatriaEletiva (x) universal (U)

    (x) definida (D)(x) restrita (R)

    7) CH

    458) CRDITOS

    03

    9) CURSOS 10) DISTRIBUIO DE CARGA HORRIA

    Licenciatura em Artes Visuais (U / D) TIPO DE AULA SEMANAL SEMESTRAL

    Bacharelado em Artes Visuais (U / D) TERICA 03 45Bacharelado em Histria da Arte (R) PRTICA

    LABORATRIO

    ESTGIO

    TOTAL 03 45PR-REQUISITO (A):Nenhum 12) CDIGO

    PR-REQUISITO (B):Nenhum 12) CDIGO13) OBJETIVOS

    Estudar a arte e o sistema de arte a partir das prticas culturais afro-descendentes noBrasil. Analisar os fundamentos, as prticas e as reflexes artsticas inerentes s prticasculturais afro-descendentes no Brasil. Estudar os desdobramentos artsticos derivados damigrao das culturas africanas para o Brasil em confronto com referncias das prticasartsticas e dos sistemas de arte ocidentais e autctones. Rever as leituras que oeurocentrismo produziu: da historiografia colonialista aos estudos culturais recentes.

    14) EMENTA

    Afro-brasilidade como unidade cultural da marginalizao eurocntrica conjuntura

    poltica atual. Arte e cultura: alteridade nas relaes entre as matrizes afro-descendentes eoutras matrizes culturais presentes no Brasil. A produo artstica nas prticas culturaisafro-descendentes presentes no Brasil. A incorporao das culturas afro-descendentes nosistema artstico brasileiro, desde o perodo do Brasil-Colnia contemporaneidade.

    15) BIBLIOGRAFIA

    AGUILAR, Nelson (organizador).Mostra do redescobrimento: arte afro-brasileira. So Paulo:Associao Brasil 500 Anos Artes Visuais, 2000.

    --.Mostra do redescobrimento: negro de corpo e alma. So Paulo: Associao Brasil 500 Anos ArtesVisuais, 2000.

    BASBAUM, Ricardo, COIMBRA, Eduardo (organizadores).Afro-amricas. Item: Revista de Arte, Riode Janeiro, Espao Agora/Capacete, n. 5, 2002.

    CUNHA, Mariano Carneiro da. Arte afro-brasileira. In: ZANINI, Walter (organizador).Histria geralda arte no Brasil. So Paulo: Instituto Walter Moreira Salles, 1983, pp. 972-1033.

    PEDROSA, Mrio. O novo MAM ter cinco museus. a proposta de Mrio Pedrosa. In: ARANTES,Otlia (organizadora).Mrio Pedrosa: Poltica das Artes. So Paulo: Edusp, 1995, pp. 309-312.

    16) PROFESSORES PROPONENTESAlberto Cipiniuk, Cludio da Costa, MariaBerbara, Ricardo Basbaum, RobertoConduru, Roberto Corra dos Santos,Sheila Cabo, Vera Siqueira

    17)

    CHEFE DEPARTAMENTORoberto Conduru

    18)

    DIRETOR DA UNIDADERicardo R. Basbaum

    DATA RUBRICA DATA RUBRICA DATA RUBRICA

    / / / / / /

  • 7/23/2019 Arte e Africa Oriente

    2/8

    1) ANO 2) SEM.EMENTA DA DISCIPLINA

    2005

    3) UNIDADE:INSTITUTO DE ARTES

    4) DEPARTAMENTOTEORIA E HISTRIA DA ARTE

    5) CDIGOART01-09712

    6) NOME DA DISCIPLINAARTE E CURADORIA

    ( ) ObrigatriaEletiva ( x ) universal (U)

    ( x ) definida (D)( x ) restrita (R)

    7) CH45

    8) CRD03

    10) DISTRIBUIO DE CARGA HORRIATIPO DE AULA SEMANAL SEMESTRAL

    TERICA 3 45PRTICALABORATRIOESTGIO

    9) CURSO(S)Licenciatura em Artes Visuais (U / D)Bacharelado em Artes Visuais (U / D)Bacharelado em Histria da Arte (R)

    TOTAL 3 4511) PR-REQUISITO (A): nenhum 12) CDIGO

    11) PR-REQUISITO (B): nenhum 12) CDIGO

    13) OBJETIVOSEstudar as relaes entre os agentes de produo, reflexo e difuso em artes visuaisestabelecidas a partir das instituies e eventos. Analisar a problemtica, as teorias, as prticas eas tendncias histricas de curadoria de instituies e eventos: colees, espaos institucionais,exposies, seminrios etc. Investigar as prticas curatoriais como interpretaes histrico-crticas e formas de mediao entre os agentes no sistema de artes visuais.

    14) EMENTAAs relaes entre produo, reflexo e difuso em artes visuais. As curadorias de instituies eeventos [colees, espaos institucionais, exposies, seminrios etc.] como interpretaeshistrico-crticas e formas de mediao no sistema de artes visuais.

    15)BIBLIOGRAFIA

    ADORNO, Theodor W. Museu Valry Proust [1953]. In: __. Prismas. So Paulo: tica, 1998,pp. 173-185.

    HUYSSEN, Andreas. Escapando da Amnsia o museu como cultura de massa. In: __.Memrias do Modernismo. Rio de Janeiro: editora UFRJ, 1996, pp. 222-255.

    PREZIOSI, Donald. Evitando museocanibalismo. In: Fundao Bienal de So Paulo:XXIVBienal de So Paulo: Ncleo Histrico: Antropofagia e Histria de Canibalismos. SoPaulo: A Fundao, 1998, pp. 5056.

    16) PROFESSORES PROPONENTESAlberto Cipiniuk, Cludio da Costa,Maria Berbara, Ricardo Basbaum,Roberto Conduru, Roberto Corra dosSantos, Sheila Cabo, Vera Siqueira

    17) CHEFE DEPARTAMENTORoberto Conduru

    18) DIRETOR UNIDADERicardo R. Basbaum

    DATA RUBRICA DATA RUBRICA DATA RUBRICA

  • 7/23/2019 Arte e Africa Oriente

    3/8

    EMENTA DA DISCIPLINA

    1) ANO 2) SEM.

    3) UNIDADEINSTITUTO DE ARTES

    4) DEPARTAMENTOTEORIA E HISTRIA DA ARTE

    5) CDIGOART01-09394

    6) NOME DA DISCIPLINA

    ARTE E FRICA( ) obrigatriaeletiva (x) universal (U)

    (x) definida (D)(x) restrita (R)

    7) CH

    458) CRDITOS

    03

    9) CURSOS 10) DISTRIBUIO DE CARGA HORRIA

    Licenciatura em Artes Visuais (U/D) TIPO DE AULA SEMANAL SEMESTRAL

    Bacharelado em Artes Visuais (U/D) TERICA 03 45Bacharelado em Histria da Arte (R) PRTICA

    LABORATRIO

    ESTGIO

    TOTAL 03 45PR-REQUISITO (A): nenhum 12) CDIGO

    11)PR-REQUISITO (B): nenhum 12) CDIGO

    13) OBJETIVOS

    Estudar a arte nas sociedades da frica. Analisar os fundamentos, as prticas e as reflexes dasprprias sociedades sobre arte. Estudar os desdobramentos artsticos do contato dessas culturasentre si e com as ocidentais. Rever as leituras que o eurocentrismo produziu: da historiografiacolonialista aos estudos culturais recentes.

    14) EMENTA

    A frica como unidade geo-poltica e cultural da inveno eurocntrica s polticas atuais.Arte e cultura: alteridade nas relaes entre frica e Ocidente. Sociedades da frica como

    unidades culturais inventadas pelo eurocentrismo Arte e cultura: os outros do Ocidente. Aproduo artstica e o sistema de arte na frica. A incorporao da arte negra no sistemacultural moderno. A questo do primitivismo e suas relaes com a produo e o sistemaartsticos, da Idade Moderna contemporaneidade.

    15) BIBLIOGRAFIA

    APPIAH, Kwame Anthony.Na casa de meu pai: a frica na filosofia da cultura. Rio de Janeiro: Contraponto, 1997.BELTING, Hans. "Arte hbrida? Um olhar por trs das cenas globais". In: Arte & Ensaios, Rio de Janeiro, EBA/UFRJ,

    ano IX, n. 9, 2002, p. 166-175.DIDI-HUBERMAN, Georges. O ancronismo fabrica a histria: a inatualidade de Carl Einstein. In: ZIELINSKY,

    Mnica (organizadora). Fronteiras: arte, crtica e outros ensaios. Porto Alegre: Editora da UFRGS, 2003,pp. 19-53.

    FOSTER, Hal. O inconsciente primitivo da arte moderna ou pele branca, mscaras negras. In: --. Recodificao:

    Arte, Mdia, Espetculo. So Paulo: Casa Editorial Paulista, 1996, pp. 235-271.GELL, Alfred. A rede de Vogel: armadilhas como obras de arte e obras de arte como armadilhas. In: Arte & Ensaios,Rio de Janeiro, EBA/UFRJ, ano VIII, n. 8, 2001, pp. 174-191.

    JUNGE, Peter (org.).Arte da frica. Rio de Janeiro: Centro Cultural Banco do Brasil, 2003.PERRY, Gill. O primitivismo e o moderno. In: HARRISON, Charles [et alii]. Primitivismo, Cubismo, Abstrao.

    So Paulo: Cosac & Naify, 1998.PRICE, Sally.Arte primitiva em centros civilizados. Rio de Janeiro: Editora UFRJ, 2000.

    (16) PROFESSORES PROPONENTES

    Alberto Cipiniuk, Cludio da Costa,Maria Berbara, Ricardo Basbaum,Roberto Conduru, Roberto Corra dosSantos, Sheila Cabo, Vera Siqueira

    (17) CHEFE DO DEPARTAMENTO

    Roberto Conduru(18) DIRETOR DA UNIDADE

    Ricardo Basbaum

    DATA RUBRICA DATA RUBRICA DATA RUBRICA

    / / / / / /

  • 7/23/2019 Arte e Africa Oriente

    4/8

    EMENTA DA DISCIPLINA

    1) ANO 2) SEM.

    3) UNIDADE

    INSTITUTO DE ARTES4) DEPARTAMENTO

    TEORIA E HISTRIA DA ARTE5) CDIGO

    ART01-09001

    6) NOME DA DISCIPLINA

    ARTE E AMRICA LATINA I( ) obrigatriaeletiva (x) universal (U)

    (x) definida (D)(x) restrita (R)

    7) CH

    458) CRDITOS

    03

    9) CURSOS 10) DISTRIBUIO DE CARGA HORRIA

    Licenciatura em Artes Visuais (U/D) TIPO DE AULA SEMANAL SEMESTRAL

    Bacharelado em Artes Visuais (U/D) TERICA 03 45Bacharelado em Histria da Arte (R) PRTICA

    LABORATRIO

    ESTGIO

    TOTAL 03 45PR-REQUISITO (A):Nenhum 12) CDIGO

    PR-REQUISITO (B):Nenhum 12) CDIGO

    13) OBJETIVOS

    Estudar a arte nas principais sociedades do continente americano at o processo de colonizaodos pases europeus. Analisar os fundamentos, as prticas e as reflexes destas sociedades sobrearte. Confrontar o impacto da arte destas civilizaes na cultura artstica na Europa com oimpacto da arte europia na cultura dos nativos. Rever as leituras que o eurocentrismo produziu:da historiografia colonialista aos estudos culturais recentes.

    14) EMENTA

    A Amrica pr-colombiana como unidade geo-poltica e cultural da inveno eurocntrica s

    polticas atuais. Arte e cultura: alteridade nas relaes entre Amrica Latina e Ocidente.Periodizao arqueolgica e histrica. Arte, religio e sociedade. Amrica: descoberta ouconquista? Colonizao: dominao ou incorporao? Arte no sistema colonial americano entre a vontade de ocidentalizao e a construo do nativismo. Apropriaes mtuas na arte dasculturas americanas e europias; dilogos mundiais.

    15) BIBLIOGRAFIA

    DISSELHOFF-LINN. Amrica pr-colombiana. Barcelona: Editorial Praxis, 1960.GENDROP, Paul.A civilizao maia. Rio de janeiro: Jorge Zahar Editor, 1987.LEHMANN, Henri.As civilizaes pr-colombianas. Rio de Janeiro: Difel, 1979.MEGGERS.Amrica pr-histrica. Rio de Janeiro: Paz e Terra, 1979.VALLA, Jean Claude.A civilizao dos incas. Rio de Janeiro: Ferni, 1976.

    (16) PROFESSORES PROPONENTESAlberto Cipiniuk, Cludio da Costa,Maria Berbara, Ricardo Basbaum,Roberto Conduru, Roberto Corrados Santos, Sheila Cabo, VeraSiqueira

    (17) CHEFE DO DEPARTAMENTORoberto Conduru

    (18) DIRETOR DA UNIDADERicardo R. Basbaum

    DATA RUBRICA DATA RUBRICA DATA RUBRICA

    / / / / / /

  • 7/23/2019 Arte e Africa Oriente

    5/8

    EMENTA DA DISCIPLINA

    1) ANO 2) SEM.

    3) UNIDADEINSTITUTO DE ARTES

    4) DEPARTAMENTOTEORIA E HISTRIA DA ARTE

    5) CDIGOART01-

    09375

    6) NOME DA DISCIPLINAARTE E AMRICA LATINA II

    ( ) ObrigatriaEletiva (x) universal - (U)

    (x) definida - (D)(x) restrita - (R)

    7) CH45

    8) CRDITOS03

    9) CURSOS 10) DISTRIBUIO DE CARGA HORRIA

    Licenciatura em Artes Visuais (U/D) TIPO DE AULA SEMANAL SEMESTRAL

    Bacharelado em Artes Visuais (U/D) TERICA 03 45Bacharelado em Histria da Arte (R) PRTICA

    LABORATRIO

    ESTGIO

    TOTAL 03 45PR-REQUISITO (A):Nenhum 12) CDIGO

    11)PR-REQUISITO (B):Nenhum 12) CDIGO

    13) OBJETIVOS

    Estudar a arte nas sociedades desenvolvidas na Amrica aps o processos de colonizao dospases europeus. Analisar o desdobramento do sistema de arte europeu no espao social dascolnias. Problematizar a arte aps a emancipao poltica: entre a dependncia e a autonomiacultural. Investigar a integrao dos sistema internacional de arte a partir do modernismo.

    14) EMENTA

    A Amrica Latina como unidade geo-poltica e cultural da inveno eurocntrica s polticasatuais. Arte e cultura: alteridade nas relaes entre Amrica Latina e Ocidente. A arte sob odomnio colonial: entre a construo do nativismo e as ideais de ocidentalizao. Pontos de

    aproximao e afastamento com o sistema artstico europeu. Persistncias e mutaes dossistemas artsticos das civilizaes existentes na Amrica antes da ocupao europia.A presena de componentes africanos, da Oceania e orientais na arte e na cultura da AmricaLatina. A arte e o processo de emancipao poltica. A arte latino-americana como miscigenaode culturas transplantadas. As academias, sua criao e desenvolvimento. O modernismo comondice de autonomia artstica. A contemporaneidade multiculturalista.

    15) BIBLIOGRAFIA

    ADES, Dawn.Arte na Amrica Latina. So Paulo: Cosac & Naify, 1997.BAYON, Damin.Artistas contemporneos de Amria Latina. Barcelona: Serbal, 1981.LUCIE-SMITH, Edward.Latin American Art of the 20th. Century. London: Thames & Hudson, 1997.MORAIS, Frederico.Artes plsticas na Amrica Latina: do transe ao transitrio.Rio de Janeiro: Civilizao

    Brasileira, 1979.

    TRABA, Marta.Duas dcdas vulnerveis nas artes plsticas latino-americanas 1950-1970. Rio de Janeiro:Paz e Terra, 1977.

    (16) PROFESSORES PROPONENTES

    Alberto Cipiniuk, Cludio da Costa,Maria Berbara, Ricardo Basbaum,Roberto Conduru, Roberto Corra dosSantos, Sheila Cabo, Vera Siqueira

    17) CHEFE DO DEPARTAMENTO

    Roberto Conduru18) DIRETOR DA UNIDADE

    Ricardo R. Basbaum

    DATA RUBRICA DATA RUBRICA DATA RUBRICA

    / / / / / /

  • 7/23/2019 Arte e Africa Oriente

    6/8

    EMENTA DA DISCIPLINA

    1) ANO 2) SEMESTRE

    3) UNIDADE

    INSTITUTO DE ARTES4) DEPARTAMENTO

    TEORIA E HISTRIA DA ARTE

    5) CDIGOART01-

    09385

    6) NOME DA DISCIPLINAARTE E OCEANIA

    ( ) obrigatriaeletiva (x) universal (U)

    (x) definida (D)(x) restrita (R)

    7) CH45

    8) CRDITOS03

    9) CURSOS 10) DISTRIBUIO DE CARGA HORRIA

    Licenciatura em Artes Visuais (U/D) TIPO DE AULA SEMANAL SEMESTRAL

    Bacharelado em Artes Visuais (U/D) TERICA 03 45Bacharelado em Histria da Arte (R) PRTICA

    LABORATRIO

    ESTGIO

    TOTAL 03 45PR-REQUISITO (A):Nenhum 12) CDIGO

    11)PR-REQUISITO (B):Nenhum 12) CDIGO

    13) OBJETIVOS

    Estudar a arte nas sociedades da Oceania. Analisar os fundamentos, as prticas e asreflexes das prprias sociedades sobre arte. Estudar os desdobramentos artsticos docontato dessas culturas entre si e com as ocidentais. Rever as leituras que o eurocentrismoproduziu: da historiografia colonialista aos estudos culturais recentes.

    14) EMENTA

    A Oceania como unidade geo-poltica e cultural da inveno eurocntrica s polticasatuais. Arte e cultura: alteridade nas relaes entre Oceania e Ocidente. Sociedades da

    Oceania como unidades culturais inventadas pelo eurocentrismo Arte e cultura: osoutros do Ocidente. A produo artstica na Oceania. A incorporao da arteprimitiva no sistema cultural moderno e contemporneo. A questo do primitivismo esuas relaes com a linguagem artstica europia, do Romantismo contemporaneidade.

    15) BIBLIOGRAFIA

    ELVIRA, Miguel Angel & BRU, Margarita. frica Negra y Oceana.In: Historia 16.Madrid, v.44, 1993.

    PERRY, Gill. O primitivismo e o moderno.In: HARRISON, Charles [et alii]. Primitivismo,Cubismo, Abstrao. So Paulo: Cosac & Naify, 1998.

    RUBIN, William (ed.). Primitivism in 20th. Century Art. 2 v. New York: The Museum ofModern Art, 1985.

    (16) PROFESSORES PROPONENTES

    Alberto Cipiniuk, Cludio daCosta, Maria Berbara, RicardoBasbaum, Roberto Conduru,Roberto Corra dos Santos,Sheila Cabo, Vera Siqueira

    (17) CHEFE DO DEPARTAMENTO

    Roberto Conduru(18) DIRETOR DA UNIDADE

    Ricardo R. Basbaum

    DATA RUBRICA DATA RUBRICA DATA RUBRICA

    / / / / / /

  • 7/23/2019 Arte e Africa Oriente

    7/8

    EMENTA DA DISCIPLINA

    1) ANO 2) SEMESTRE

    3) UNIDADEINSTITUTO DE ARTES

    4) DEPARTAMENTOTEORIA E HISTRIA DA ARTE

    5) CDIGOART01-09000

    6) NOME DA DISCIPLINAARTE E ORIENTE ( ) ObrigatriaEletiva ( x ) universal (U)( x ) definida (D)( x ) restrita (R)

    7) CH458) CRDITOS03

    9) CURSOS 10) DISTRIBUIO DE CARGA HORRIA

    Artes:Licenciatura em Artes Visuais (U / D)

    TIPO DE AULA SEMANAL SEMESTRAL

    Bacharelado em Artes Visuais (U / D) TERICA 03 45Bacharelado em Histria da Arte (R) PRTICA

    LABORATRIO

    ESTGIO

    TOTAL 03 45PR-REQUISITO (A): nenhum 12) CDIGO

    PR-REQUISITO (B): nenhum 12) CDIGO

    13) OBJETIVOS

    Estudar a arte nas sociedades do Oriente, especialmente ndia, China e Japo. Analisar osfundamentos, prticas e reflexes destas sociedades sobre arte. Estudar osdesdobramentos artsticos dos contatos dessas culturas entre si e com as ocidentais. Reveras leituras que o eurocentrismo produziu, da historiografia colonialista aos estudosculturais recentes.

    14) EMENTA

    O Oriente como unidade geo-poltica e cultural da inveno eurocntrica s polticasatuais. Arte e cultura: alteridade nas relaes entre Oriente e Ocidente. ndia, China eJapo: periodizao arqueolgica e histrica, religio e filosofia. ndia, China e Japo:permanncias e transformaes em arquitetura, caligrafia, cermica, escultura, gravura,paisagismo, pintura e demais prticas artsticas. Os dilogos artsticos e a insero da artedo Oriente no sistema internacional de arte nas Idades Moderna e Contempornea.

    15) BIBLIOGRAFIAHEGEL, G. W. F. Esttica. Lisboa: Guimares Editores, 1993.KUDIELKA, Robert. "Arte do mundo arte de todo o mundo?". In: Novos Estudos, So Paulo,

    CEBRAP, n. 67, nov./2003, p. 131-142.PAGLIA, Camile. Oriente e ocidente. Uma experincia de multiculturalismo.In: Sexo, Arte e

    Cultura americana. So Paulo: Companhia das Letras, 1993. Pp. 141-174.SAID, Edward. Orientalismo. O Oriente como inveno do Ocidente. So Paulo: Companhia das

    Letras, 1990.ZIMMER, Heinrich.Mitos e smbolos na arte e civilizao da ndia. So Paulo: Palas Athenas, 1989.

    (16) PROFESSORES PROPONENTES

    Alberto Cipiniuk, Cludio daCosta, Maria Berbara, RicardoBasbaum, Roberto Conduru,Roberto Corra dos Santos, SheilaCabo, Vera Siqueira

    (17) CHEFE DO DEPARTAMENTO

    Roberto Conduru(18) DIRETOR DA UNIDADE

    Ricardo R.Basbaum

    DATA RUBRICA DATA RUBRICA DATA RUBRICA

    / / / / / /

  • 7/23/2019 Arte e Africa Oriente

    8/8

    1) ANO 2) SEM.EMENTA DA DISCIPLINA

    3) UNIDADE:INSTITUTO DE ARTES

    4) DEPARTAMENTOTEORIA E HISTRIA DA ARTE

    5) CDIGOART01-09711

    6) NOME DA DISCIPLINAESTTICA E SEMIOLOGIA

    ( ) obrigatriaeletiva (x) universal (U)

    (x) definida (D)(x) restrita (R)

    7) CH45

    8) CRD03

    10) DISTRIBUIO DE CARGA HORRIATIPO DE AULA SEMANAL SEMESTRAL

    TERICA 3 45PRTICALABORATRIOESTGIO

    9) CURSO(S)Bacharelado em Artes Visuais (U/D)Licenciatura em Artes Visuais (U/D)Bacharelado em Histria da Arte (R)

    TOTAL 3 4511) PR-REQUISITO (A): nenhum 12) CDIGO

    11) PR-REQUISITO (B): nenhum 12) CDIGO

    13) OBJETIVOS

    Caracterizar distintas produes estticas, considerando-se seus principais meios de feitura. Identificar osprocessos utilizados no dilogo histrico-lingstico-filosfico estabelecido entre as artes. Avaliar a foracrtica das grades categoriais oriundas dos campos de saber enfocados.

    14) EMENTA

    Estudo do intercmbio entre diferentes formaes sgnicas constituintes das linguagens artsticas.

    15)BIBLIOGRAFIABARTHES, Roland. O bvio e o obtuso. Trad. Isabel Pascoal. Lisboa: Edies 70, 1984.DELEUZE, Gilles. Cinema 1 a imagem-movimento. Trad. Stella Serra. So Paulo: Brasiliense, s/d.MUKAROVSKY, Jan.Escritos sobre esttica e semitica da arte. Trad. Manuel Ruas. Lisboa: Editorial

    Estampa, 1979.PEIRCE, Charles Sanders. Semitica e filosofia. Trad. Octanny Silveira da Mota e Leonidas Hegenberg.

    So Paulo: Cultrix/Edusp, 1975.SAUSSURE, Ferdinand de. Curso de lingstica geral. Trad. Antnio Chelini, Jos Paulo Paes e Izidoro

    Blikstein. So Paulo: Cultrix, s/d.

    16) PROFESSORES PROPONENTES

    Alberto Cipiniuk, L. Cludio da Costa,Maria C. L. Berbara, RicardoBasbaum, Roberto Conduru, RobertoC. dos Santos, Sheila C.Geraldo, VeraSiqueira

    17) CHEFE DEPARTAMENTO

    Roberto Conduru

    18) DIRETOR UNIDADE

    Ricardo R. Basbaum

    DATA RUBRICA DATA RUBRICA DATA RUBRICA