Upload
others
View
0
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
SEGUNDA EDIÇÃO
CADERNO DE DECLINAÇÕES
CADERNO DE DECLINAÇÕES
BASEADO NO LIVRO
APRENDENDO
LATIM
2ª edição
ORGANIZAÇÃO
Katia Teonia Costa de Azevedo e Pedro Schmidt
COLABORAÇÃO
Kleveland Barbosa
REVISÃO
Katia Teonia Azevedo Pedro Schmidt Mariana Correia Jabor
Rio de Janeiro
2020
A994c Azevedo, Katia Teonia Costa de. Caderno de declinação baseado no livro Aprendendo latim / Katia Teonia Costa
de Azevedo; Pedro Baroni Schmidt. – 2. ed. Rio de Janeiro, 2020. 97p.
ISBN 978-65-00-10744-9
1. Língua latina – Declinação. 2. Língua latina – Gramática. 3. Língua latina –Problemas, exercícios etc. I. Schmidt, Pedro Baroni. II. Jones, Peter V. Aprendendo Latim. III. Siwell, Keith C. Aprendendo latim. IV. Título. V. Título: Aprendendo latim
CDD 475
470.71
Aprovado pelo colegiado departamental em reunião ordinária realizada em 04 de dezembro de 2020
1
SUMÁRIO
1. APRESENTAÇÃO
2. METODOLOGIA DE ESTUDO
3. CADERNO DE DECLINAÇÕES
4. GABARITO
5. AUTORES
2
1. APRESENTAÇÃO
O estudo do latim é muitas vezes reduzido ao ensino da gramática, causando
certa dificuldade na aquisição de um conhecimento propriamente linguístico, razão que
faz das declinações um “bicho‐papão” das aulas de latim. O fato de o latim ser uma
língua morfossintática salienta o papel das declinações na estrutura da língua latina e
requer do aprendiz uma maior aplicação nesse aspecto da língua, o que não significa
dizer que estudar declinação tenha quer ser uma prática enfadonha.
Independentemente da abordagem metodológica assumida, é fundamental
conhecer bem as declinações latinas. Este material foi concebido para auxiliar o aluno
não apenas a fixar as declinações, bem como para contribuir para uma aquisição lexical
mínima, destacada ao longo do livro que adotamos em nossas aulas – Aprendendo
Latim, no campo denominado Vocabulário a memorizar.
O Caderno de Declinação, portanto, está fundamentado no livro Aprendendo
Latim1, versão brasileira da série inglesa Reading Latin2 de Peter V. Jones e Keith C.
Sidwell, que compreende, em sua versão original, dois volumes, quais sejam: Reading
Latin: text3 e Reading Latin: grammar, vocabulary and exercises4. A edição brasileira
segue o modelo da espanhola5 que adotou um formato compilado, reunindo, em um
único volume, o livro texto e o livro dedicado à gramática, aos exercícios e ao
vocabulário.
1 JONES, Peter V., SIDWELL, Keith C. Aprendendo Latim. Tradução e supervisão técnica Isabella Tardin Cardoso e Paulo Sérgio de Vasconcellos. Odysseus Editora, São Paulo, 2012. 2 JONES, Peter V., SIDWELL, Keith C. Reading Latin. Cambridge University Press, Cambridge, 1986. 3 JONES, Peter V., SIDWELL, Keith C Reading Latin: text. 18. ed. Cambridge: Cambridge University Press, 2005 4 Reading Latin: grammar, vocabulary and exercises. 19. ed. Cambridge: Cambridge University Press, 2005 5 Reading Latin: texto, vocabulario y ejercicios. Trad. Joaquín B. Delgado, Juan J.G. Rúa y Begoña U. Artaloitia. Barcelona: Promociones y Publicaciones Universitarias, 1989.
3
Cabe ressaltar que a utilização do Caderno de Declinação não se restringe aos
usuários do livro Aprendendo latim, uma vez que o vocabulário selecionado pelos
autores da série didática Reading Latin está pautado em grande parte em índices
frequenciais do léxico
dos principais autores clássicos latinos. Esse vocabulário é apresentado a partir da
adaptação de textos de autores como Plauto, Cícero e Salústio.
Selecionamos, portanto, todos os substantivos indicados para memorização ao
longo das seções, totalizando 406 nomes, distribuídos da seguinte forma:
INTRODUÇÃO e SEÇÃO 1: 47 nomes SEÇÃO 2: 41 nomes SEÇÃO 3: 28 nomes SEÇÃO 4: 81 nomes SEÇÃO 5: 139 nomes SEÇÃO 6: 70 nomes
Por fim, vale ressaltar que este material terá a sua distribuição de forma digital
e gratuita e que atualizações e revisões serão realizadas e novas edições serão
publicadas sempre que necessário. Aproveitamos para agradecer as sugestões
recebidas que contribuíram para o aperfeiçoamento deste material.
Desde já agradecemos as críticas vindouras que podem ser enviadas aos nossos
e‐mails, indicados no final desse material.
4
2. METODOLOGIA DE ESTUDO
Para um melhor resultado da prática do Caderno de Declinação, recomenda‐se
que o aluno estabeleça certa disciplina; o foco e a atenção durante os exercícios são
fundamentais para a correta execução e a profunda memorização das formas. Reservar
um horário ou um dia específico, desligar celulares, televisões, rádios e outros aparelhos
que causem dispersão, e procurar um ambiente de concentração máxima são algumas
maneiras de otimizar os resultados. Declinar as palavras em voz alta também é um
excelente exercício mnemônico. Para que o aluno possa aproveitar ainda mais a
atividade é importante conservar as marcações das quantidades das vogais longas e
ainda observar o gênero das palavras, que estão organizadas por seções, de acordo com
a ordem de apresentação, isto é, da Introdução à seção 6.
A cada seção as palavras se subdividem em declinações e em seguida em ordem
alfabética. A ordem que o aluno deverá seguir para declinação das palavras deve
priorizar, para fins didáticos, aquela apresentada pelo livro, a saber: NOMINATIVO,
ACUSATIVO, GENITIVO, DATIVO, ABLATIVO. Uma sexta linha foi acrescida para que o aluno possa
incluir o VOCATIVO em sua declinação.
O gabarito, disponível na parte final deste material, só deve ser consultado em
caso de dúvidas ou, terminado o exercício, para checagem das respostas; copiar as
formas diretamente do gabarito não obterá efeito algum. É preciso não ter pressa em
encontrar as respostas; quanto mais tempo o aluno refletir sobre as formas, maior será
a memorização.
5
Estabelecer atalhos de memória, como pequenas frases contendo os morfemas
ou algumas ligações lógicas (exemplos: os nominativos e acusativos dos nomes neutros
são sempre iguais entre si; o genitivo singular é igual ao nominativo plural em algumas
declinações, etc.) tornará o exercício ainda mais produtivo e capaz de obter maior
impacto nos estudos. Além disso, o Caderno de Declinação será mais proveitoso se o
aluno praticar as palavras concomitantemente ao cumprimento das seções do método
Aprendendo Latim; portanto, vista a seção 1A, deve‐se trabalhar com as palavras da
seção 1A, e assim sucessivamente. Agora é só começar! Vamos declinar!
6
INTRODUÇÃO
familia,-ae f
f lia,-ae f
Phaedra,-ae f
família filha Fedra
serua,-ae f Staphyla,-ae f Eucliõ, Eucliõnis m serva Estáfila Euclião
7
SEÇÃO 1A
aula,-ae f corõna,-ae f scaena,-ae f panela guirlanda, coroa palco, cena
aurum,- n coquus,- m seruus,- m ouro cozinheiro servo
Lar,-is m deus Lar
8
SEÇÃO 1B
cüra,-ae f deus,- m thesaurus,- m
cuidado, preocupação deus tesouro
unguentum,- n aedis,-is f für, füris m
unguento, perfume, óleo cômodo, templo; no plural, templos, casa muita, em grande quantidade
honor, honõris m senex, senis m respeito, sacrifício velho
9
SEÇÃO 1C
aqua,-ae f dominus,- m oculus,- m água senhor, patrão, dono olho
u c nus,- m ignis,-is m vizinho fogo
10
SEÇÃO 1D
femina,-ae f pecünia, -ae f puella,-ae f mulher dinheiro menina, moça
f lius,- m uir,- m filho homem, esposo
11
SEÇÃO 1E
nüptiae,-ãrum f animus,- m cõnsilium,- n núpcias, casamento mente, coração, espírito plano, conselho, opinião
pluralia tantum
dõs, dõtis f homo, hominis m facinus, facinoris n dote homem, pessoa, sujeito ação, feito, crime, atentado, ato criminoso
onus, oneris n scelus, sceleris n fardo, carga crime, criminoso
12
SEÇÃO 1F
cena,-ae f turba,-ae f c uis, -is m.f. jantar, ceia multidão, turba, tumulto cidadão
13
SEÇÃO 1G
audãcia,-ae f continentia, -ae f fãnum,- n audácia, ousadia moderação, autocontrole santuário, templo
iuuenis, -is m uirtüs, uirtütis f jovem (homem), rapaz virilidade, coragem, retidão, virtude
14
SEÇÃO 2A
amIca,-ae f astütia,-ae f cera,-ae f amante, amiga astúcia; (pl.) truques, artimanhas cera
lüna,-ae f tabellae,-arum f uia,-ae f lua tábuas sobre as quais se escrevia estrada, rua
pluralia tantum
nummus, -I m officium, -I n oppidum, -I n moeda ofício, obrigação cidade
stilus, -I m nox, noctis f sõl, sõlis m estilete com o qual se escrevia sobre as tábuas noite sol
15
manus,-üs f sümptus,-üs m mão gasto
16
SEÇÃO 2B
litterae,-arum f sapientia,-ae f lectus,-I m carta sabedoria leito, cama
pluralia tantum
uerbum,-I n opus, operis n caput, capitis n palavra trabalho, tarefa, obra cabeça, chefe
dies, diei m.f res, rei f dia coisa, assunto, situação, propriedade, negócio
17
SEÇÃO 2C
meretrIx, meretrIcis f mIles, mIlitis m mõs, mõris m prostituta soldado costume, hábito; (pl.) caráter, comportamento
mulier, mulieris f mulher
18
SEÇÃO 2D
hõra,-ae f praeda, -ae f annus,-I m hora despojo, presa de guerra ano
equus,-I m forum, I n signum,-I m cavalo foro (centro comercial da cidade) selo, sinal
tempus,-oris n urbs, urbis f exercitus, üs m tempo cidade exército
19
SEÇÃO 2E
uIta,-ae m malum, -I n foris, foris f vida mal, problema porta
mors, mortis f ouis, ouis f uõx, uõcis f morte ovelha voz
20
SEÇÃO 3A
uictõria,-ae f bellum, -I n imperium, -I n vitória, triunfo guerra ordem, comando
dux, ducis m Iuppiter, Iouis m rex, regis m comandante, chefe, general Júpiter, Jove rei
21
SEÇÃO 3B
cõpiae,-arum f ferõcia, -ae f terra, -ae f tropas ferocidade, violência terra, país
pluralia tantum
ager, agrI m castra,-õrum n õtium,-I n campo, território acampamento militar repouso, tranquilidade
pluralia tantum
proelium, -I n eques, equitis m hostis, hostis m batalha cavaleiro, cavalaria (sobretudo no plural) inimigo
legiõ, legiõnis f nauis, nauis f pax, pacis f legião navio paz
22
mão, tropa
manus,-üs f
23
SEÇÃO 3C
fõrma,-ae f dolus,-I m pügnus,-I m aparência trapaça punho
nemo, neminis m pes, pedis m ninguém pé
24
SEÇÃO 3D
gratia,-ae f auxilium,-I n impedImentum,-I n obrigado, agradecimento, recompensa auxílio, ajuda obstáculo
uoluptas, uoluptatis f desejo, amor, paixão
SEÇÃO 4A(i)
f ma, -ae f
Agrigent nus, - m
n ntius, - m
rumor, fama, reputação agrigentino, habitante de Agrigento mensageiro
simul crum, - n templum,- n custos, custodis m.f imagem, estátua, cópia templo guarda, vigia
Verres, is u s; u res, u ribus f impetus, - s m Verres força, violência; (pl.) força, forças militares ataque, investida
25
26
SEÇÃO 4A(ii)
negotium, -i n i dex, -i dicis m negócio, trabalho, tarefa juiz
27
SEÇÃO 4A(iii)
am cus, - m locus, - m (loca, -orum n) sacra, -orum n amigo, aliado lugar, local rituais
pluralia tantum
signum, - n sacerdos, -otis m.f uirgo, -inis f estátua, selo, sinal, indício, sinal sacerdote, sacerdotisa moça, virgem
magistr tus, - s m sen tus, - s m magistrado senado
28
SEÇÃO 4A(iv)
Syr c s nus, - m cl mor, -oris m lex, -gis f siracusano, habitante da Siracusa grito, clamor, protesto, barulho lei
29
SEÇÃO 4B(i)
Asia, -ae f Lampsacenus, - m calamit s, - tis f Ásia Menor pessoa de Lâmpsaco desastre, calamidade
comes, -itis m hospes, -itis m companheiro, amigo (pl) comitiva anfitrião, hospede, amigo, convidado
30
SEÇÃO 4B(ii)
consul, -is m cupidit s, -tis f cônsul luxúria, ganância, desejo
31
SEÇÃO 4B(iii)
i nua, -ae f laetitia, -ae f conu uium, - n porta alegria, festividade, regozijo festa, banquete
grauit s, -tis f sermo, -nis m seriedade, solenidade, importância, autoridade conversa, discussão
32
SEÇÃO 4B(iv)
celerit s, -tis f praetor, -oris m rapidez, velocidade pretor (autoridade pública)
33
SEÇÃO 4C(i)
argentum, - n poculum, - n genus, generis n prata, prataria, dinheiro taça família, estirpe, tribo
34
SEÇÃO 4C(ii)
prou ncia, -ae f Roma, -ae f Sicilia, -ae f província Roma Sicília
modus, - m ratio, -nis f modo, maneira plano, método, razão, conta, lista, cálculo
35
SEÇÃO 4D(i)
nauta, -ae m
p r ta, -ae m
praefectus, -i m
marinheiro pirata capitão, administrador
classis, -is f cohors, -tis f praedo, -nis m frota comitiva, coorte pirata, ladrão
portus, - s m porto
36
SEÇÃO 4D(ii)
numerus, - m sec ris, -is f uestis, -is f número machado roupa, vestimenta, veste
37
SEÇÃO 4E(i)
imper tor, -oris m
l tus, -oris n
pr nceps, -cipis m
líder, general, comandante litoral líder, chefe
cibus, - m populus, - m Cleomenes, -is m comida povo Cleômenes
38
SEÇÃO 4E(ii)
nequitia, -ae f incendium, - n mare, -is n
perversidade incêndio mar
multit do, -dinis f multidão
39
SEÇÃO 4E(iii)
gloria, -ae f mentio, -nis f moenia, -ium n glória menção muros, muralhas
pluralia tantum
metus, - s m medo, terror
40
SEÇÃO 4F(i)
causa, -ae f
l ctor, -is m
sal s, - tis f
causa, razão, motivo litor, assistente de magistrado romano segurança, salvação bem-estar
sanguis, -inis m testis, -is m uerber, -is n sangue testemunha açoite, verga, golpe, (pl) pancadas, chibatadas
41
SEÇÃO 4F(ii)
uinc(u)lum, - n furor, -oris m os, oris n
corrente raiva, fúria, loucura face, rosto, boca
42
SEÇÃO 4G(i)
mora, -ae f neglegentia, -ae f praesidium, n adiamento, demora negligência, descuido proteção, defesa, guarda
l bert s, l bert tis f liberdade
43
SEÇÃO 4G(ii)
causa, -ae f supplicium, - n c uit s, -tis f causa, razão, caso punição Estado
eques, -itis m i s, i ris n cavaleiro, (pl) cavalaria lei, justiça
44
SEÇÃO 5A (i)
arma,-õrum n coniuratiõ, -õnis f coniurator, -õris m armas, homens armados conspiração conspirador
pluralia tantum
cõnsulatus,-us m mõns, montis m res publica, rei publicae f consulado montanha Estado, república
45
SEÇÃO 5A (ii)
aes alienum, aeris alieni n aetas, aetatis f liberi, -õrum m dívida idade, tempo de vida, geração filhos
pluralia tantum
libidõ, libidinis f corõna,-ae f scaena,-ae f luxúria guirlanda, coroa palco, cena
litterae,-arum f matrõna,-ae f uersus,-us m literatura, letras matrona, esposa e mãe de família, senhora verso/poesia
pluralia tantum
46
SEÇÃO 5A (iii)
insidiae,-arum f Italia, -ae f opera, -ae f emboscada, armaldilha Itália serviço, atenção
pluralia tantum
pars, partis f socius, -i m telum, -i n parte aliado, cúmplice arma, dardo
47
SEÇÃO 5B (i)
auctõritas, auctõritatis f gens, gentis f natura,-ae f peso, autoridade tribo, raça, família, povo natureza
spes, spei f esperança, expectativa
48
SEÇÃO 5B (ii)
fortuna,-ae f praemium,-i n opes, opum f fortuna, sorte; (pl.) riqueza recompensa, prêmio recursos, riquezas (sg. Ops, opis - socorro, ajuda)
studium, -i n entuasiamo, empenho
49
SEÇÃO 5B (iii)
caedes, caedis f parens, parentis-i m/f carnificina, massacre pai, gentinor, mãe
50
SEÇÃO 5C (i)
exemplum, -i n ius iurandum, iuris iurandi n cópia, exemplo juramento
51
SEÇÃO 5C (ii)
gladius, -i m põns, pontis m espada ponte
52
SEÇÃO 5C (iii)
poena, -ae f setentia, -ae f castigo opinião, julgamento, frase, máxima
53
SEÇÃO 5D (i)
arx, arcis f dolor, dolõris m fuga, -ae f cidadela dor, angústia fuga
lux, lucis f luz
54
SEÇÃO 5D (ii)
genus, generis n imperium, -i n õrdo, õrdinis m tipo, espécie, (família, estirpe, tribo) poder, autoridade, domínio (ordem, comando) classe social, fileira de soldados
patres cõnscripti m patria, -ae f uoluntas, uoluntatis f senadores pátria vontade, desejo
pluralia tantum
55
SEÇÃO 5D (iii)
concordia, -ae f dignitas, dignitatis f diligentia, -ae f concórdia, harmonia distinção, posição social, honra, status, alto cargo cuidado, diligência
56
SEÇÃO 5D (iv)
ara, -ae f labor, labõris m altar sofrimento, trabalho duro, labor, problema
57
SEÇÃO 5E (i)
carcer, carceris m facies, -ei f factum,-i n cárcere, prisão aparência, face feito, ação
humus,-i f chão
58
SEÇÃO 5E (ii)
agmen, agminis n iter, itineris n occasiõ, occasiõnis f coluna marcha, percurso feito, ação
pugna, -ae f batalha, luta
59
SEÇÃO 5F (i)
contiõ, contiõnis f decus, decoris n dextra, -ae f reunião, assembléia honra, beleza mão direita, destra
diuitiae, -arum f ferrum, -i n frumentum, -i n riquezas espada, ferro trigo
pluralia tantum
60
SEÇÃO 5F (ii)
bona,-õrum n exsilium ou exilium, -i n necessitudõ, necessitudinis f bens exílio, desterro necessidade
61
SEÇÃO 5G (i)
acies,-ei f centuriõ, centuriõnis m cornu, -us n linha de batalha, gume afiado, ponta, agudeza (de visão) centurião ala (do exército), chifre
latrõ, latrõnis m legatus, -i m signum, -i n salteador, bandido lugar-tenente (pl. embaixadores) estandarte, toque de trombeta (selo, sinal, signo, estátua)
subsidium, -i n reserva, subsídio, auxílio
62
SEÇÃO 5G (ii)
latus, lateris n pilum, -i n lado, flanco pilo, dardo pesado
63
SEÇÃO 5G (iii)
anima, -ae f corpus, corporis n gaudium, -i n alma, vida, sopro, respiração corpo alegria, contentamento
luctus,-us m uulnus, uulneris n uultus, -us m lamento, luto ferida rosto, fisionomia, expressão
64
SEÇÃO 6A (i)
amor, amõris m uinum, -i n amor, relação sexual vinho
65
SEÇÃO 6A (ii)
facetiae, -arum f iocus, -i m lepõs, lepõris m graça, gracejo piada, gracejo, brincadeira encanto, charme, elegância
geralmente no plural
munus, muneris n sodalis, sodalis m presente, cargo amigo
66
SEÇÃO 6A (iii)
membrum, -i n quies, quietis f somnus,-i m membro sono, descanso sono
67
rumor, rumõris m
SEÇÃO 6A (iv)
diz-que-diz, fofoca, censura
68
SEÇÃO 6A (v)
harena, -ae f lingua, -ae f õrac(u)lum, -i n areia língua, linguagem oráculo
sepulc(h)rum, -i n sidus, sideris n túmulo estrela
69
SEÇÃO 6A (vi)
Não há substantitvos a memorizar
SEÇÃO 6A (vii)
aequor, aequoris n culpa, -ae f planície, mar erro, culpa
70
SEÇÃO 6B (i)
fabula, -ae f memoria, -ae f boato, peça teatral lembrança, memória, recordação, história, narrativa, crônica
71
SEÇÃO 6B (ii)
Não há substantitvos a memorizar
SEÇÃO 6B (iii)
Não há substantitvos a memorizar
SEÇÃO 6B (iv)
colega
collega, -ae m
72
SEÇÃO 6B (v)
Não há substantitvos a memorizar
SEÇÃO 6B (vi)
condiciõ, condiciõnis f discordia, -ae f pars, partis f condição, termos condiciõnem ferre - propor os temos discussão, disputa lado (partido)
spatium, -i n timor, timõris m espaço, tempo medo, temor
73
amicitia, -ae f
SEÇÃO 6B (vii)
amizade
74
SEÇÃO 6B (viii)
adulescens, adulescentis m casus, -us m fides, fidei f
jovem resultado, acontecimento, incidente, desgraça, morte, c s = por acaso, casualmente lealdade, fidelidade, confiança, fé, promessa, proteção
75
SEÇÃO 6C (i)
Não há substantitvos a memorizar
SEÇÃO 6C (ii)
cursus, -us m equitatus, -us m tergum,-i n corrida, percurso, direção, viagem cavalaria costas
76
SEÇÃO 6C (iii)
flumen, fluminis n opus, operis n rio fortificação (obra, trabalho, tarefa)
77
SEÇÃO 6C (iv)
Não há substantitvos a memorizar
SEÇÃO 6D (i)
caelum, -i n diuus, -i m flamma,-ae f céu, firmamento deus chama
mens, mentis f nix, niuis f õrdõ, õrdinis m mente neve ordem, série
78
SEÇÃO 6D (ii)
ars, artis f autumnus, -i m frigus, frigoris n habilidade, arte, ofício outono frio (pl. períodos frios)
lumen, luminis n ripa,-ae f silua, -ae f luz (pl. olhos) margem floresta
umbra, -ae f umerus, -i m unda, -ae f sombra, escuridão, a sombra de um morto, fantasma ombro água, onda
79
SEÇÃO 6D (iii)
arbor, arboris f campus, -i m coma, -ae f árvore campo, planície cabelo, folhagem
tenebrae, -arum f trevas, escuridão
80
túnica Caderno de Declinações 45
tunica, -ae f
SEÇÃO 6D (iv)
collum, -i n lacertus, -i m latebrae, -arum f
pescoço, colo braço, a parte superior do braço esconderijo, toca
pluralia tantum
pudor, pudõris m thalamus, -i m torus, -i m pudor, sentimento de vergonha quarto de dormir, aposento leito, cama
81
GABARITO
INTRODUÇÃO
familia
familiae
filia
filiae Phaedra
Phaedrae
serua
seruae
familiam familias filiam filias Phaedram Phaedras seruam seruas
familiae familiarum filiae filiarum Phaedrae Phaedrarum seruae seruarum
familiae familiis filiae filiabus Phaedrae Phaedris seruae seruis
familia familiis filia filiabus Phaedra Phaedris serua seruis
familia familiae filia filiae Phaedra Phaedrae serua seruae
Staphyla
Staphylam
Sytaphylae
Staphylae
Staphylae
Staphyla
Staphylae
Staphylas
Staphylarum
Staphylis
Staphylis
Staphylae
Eucliõ
Eucliõnem
Eucliõnis
Eucliõnis
Eucliõni
Eucliõ
Eucliõnes
Eucliõnes
Eucliõnum
Eucliõnibus
Eucliõnibus
Eucliõnes
SEÇÃO 1A
aula
aulae
corõna
corõnae scaena
scaenae
aurum
aura
aulam aulas corõnam corõnas scaenam scaenas aurum aura
aulae aularum corõnae corõnarum scaenae scaenarum auri aurõrum
aulae aulis corõnae corõnis scaenae scaenis aurõ auris
aula aulis corõna corõnis scaena scaenis aurõ auris
aula aulae corõna corõnae scaena scaenae aurum aura
coquus
coquum
coqui
coquõ
coquõ
coque
coqui
coquõs
coquõrum
coquis
coquis
coqui
seruus
seruum
serui
seruõ
seruõ
serue
serui Lar
seruõs Larem
seruõrum Laris
seruis Lari
seruis Lare
serui Lar
Lares
Lares
Larum
Laribus
Laribus
Lares
SEÇÃO 1B
cura
curae
deus
di/dei / dii thesaurus
thesauri
unguentum
unguenta
curam curas deum deõs thesaurum thesaurõs unguentum unguenta
curae curarum dei deõrum / deum thesauri thesaurõrum unguenti unguentõrum
curae curis deõ dis thesaurõ thesauris unguentõ unguentis
cura curis deõ dis thesaurõ thesauris unguentõ unguentis
cura curae deus di thesaure thesauri unguentum unguenta
aedis
aedes
fur fures honor honõres
senex
senes
aedem aedis (-es) furem fures honõrem honõres senem senes
aedis aedium furis furum honõris honõrum senis senum
82
aedi
aedi (-e)
aedis
aedibus
aedibus
aedes
furi
fure
fur
furibus
furibus
fures
honõri
honõre
hono
honõribus
honõribus
honõres
seni
sene
senex
senibus
senibus
senes
SEÇÃO 1C
aqua
aquae
dominus
domini
uicinus
uicini
oculus
oculi
aquam aquas dominum dominõs uicinum uicinõs oculum oculõs
aquae aquarum domini dominõrum uicini uicinõrum oculi oculõrum
aquae aquis dominõ dominis uicinõ uicinis oculõ oculis
aqua aquis dominõ dominis uicinõ uicinis oculõ oculis
aqua aquae domine domini uicine uicini ocule oculi
SEÇÃO 1D
femina feminae
feminam feminas
feminae feminis
feminae feminis
femina feminarum
femina feminae
uir uiri magnus magni diues diuites frater frates
uirum uirõs magnum magnõs diuitem diuites fratrem frates
uiri uirõrum magni magnõrum diuitis diuitum fratis fratum
uirõ uiris magnõ magnis diuiti diuitibus frati fratibus
uirõ uiris magnõ magnis diuite diuitibus frate fratibus
uir uiri magne magni diues diuites frater frates
pater
patres
pauper
pauperes
soror
sorõres
uxõr
uxõres
patrem patres pauperem pauperes sorõrem sorõres uxõrem uxõres
patris patrum pauperis pauperum sorõris sorõrum uxõris uxõrum
patri patribus pauperi pauperibus sorõori sorõribus uxõri uxõribus
patre patribus paupere pauperibus sorõre sorõribus uxõrem uxõribus
pater patres pauper pauperes sorõr sorõres uxõr uxõres
nõmen nõmina
nõmen nõmina
nõminis nõminum
nõmini nõminibus
nõmine nõminibus
nõmen nõmina
pecunia pecuniae puella puellae filius filii
pecuniam pecunias puellam puellas filium filiõs
pecuniae pecuniarum puellae puellarum filii filiõrum
pecuniae pecuniis puellae puellis filiõ filiis
pecunia pecuniis puella puellis filiõ filiis
pecunia pecuniae puella puellae fili filii
83
SEÇÃO 1E
nuptiae
animus
animi
consilium
consilia
dõs
dõtes
nuptias animum animõs consilium consilia dõtem dõtes
pluralia tantun nuptiarum animi animõrum consilii consiliõrum dõtis dõtum nuptiis animõ animis consiliõ consiliis dõti dõtibus nuptiis animõ animis consiliõ consiliis dõtem dõtibus nuptiae anime animi consilium consilia dõs dõtes
homo
homines
facinus
facinora
onus
onera
scelus
scelera
hominem homines facinus facinora onus onera scelus scelera
hominis hominum facinoris facinorum oneris onerum sceleris scelerum
homini hominibus facinori facinoribus oneri oneribus sceleri sceleribus
homine hominibus facinore facinoribus onere oneribus scelere sceleribus
homo homines facinus facinora onus onera scelus scelera
SEÇÃO 1F
cena
cenae
turba
turbae
ciuis
ciues
cenam cenas turbam turbas ciuem ciues
cenae cenarum turbae turbarum ciuis ciuium
cenae cenis turbae turbis ciui ciuibus
cena cenis turbar turbis ciui (-e) ciuibus
cena cenae turba turbae ciuis ciues
SEÇÃO 1G
audacia
audaciae
continentia
continetiae
fanum
fana
iuuenis
iuuenes
audaciam audacias continentiam continentias fanum fana iuuenem iuuenis (-es)
audaciae audaciarum continetiae continentiarum fani fanõrum iuuenis iuuenium
audaciae audaciis continetiae continentiis fanõ fanis iuueni iuuenibus
audacia audaciis cotinentia continentiis fanõ fanis iuueni (-e) iuuenibus
audacia audaciae continentia continetiae fanum fana iuuenis iuuenes
uirtus
uirtutes
uirtutem uirtutes
uirtutis uirtutum
uirtuti uirtutibus
uirtute uirtutibus
uirtus uirtutes
84
SEÇÃO 2A
amica
amicae
astutia
astutiae
cera
cerae
luna
lunae
amicam amicas astutiam astutias ceram ceras lunam lunas
amicae amicarum astutiae astutiarum cerae cerarum lunae lunarum
amicae amicis astutiae astutiis cerae ceris lunae lunis
amica amicis astutia astutiis cera ceris luna lunis
amica amicae astutia astutiae cera cerae luna lunae
uia
uiae
nummus
nummi
officium
officia
oppidum
oppida
uiam uias nummum nummõs officium officia oppidum oppida
uiae uiarum nummi nummõrum officii officiõrum oppidi oppidõrum
uiae uiis nummõ nummis officiõ officiis oppidõ oppidis
uia uiis nummõ nummis officiõ officiis oppidõ oppidis
uia uiae numme nummi officium officia oppidum oppida
stilus
stili
nox
noctes
sõl
sõles
manus
manus
stilum stilõs noctem noctes sõlem sõles manum manus
stili stilõrum noctis noctium sõlis sõlum manus manuum
stilõ stilis nocti noctibus sõli sõlibus manui manibus
stilõ stilis nocte noctibus sõle sõlibus manu manibus
stile stili nox noctes sõl sõles manus manus
sumptus
sumptum
sumptus
sumptui
sumptu
sumptus
sumptus
sumptus
sumptuum
sumptibus
sumptibus
sumptus
SEÇÃO 2B
litterae
sapientia
sapientiae
lectus
lecti
uerbum
uerba litteras sapientiam sapientias lectum lectõs uerbum uerba litterarum sapientiae sapientiarum lecti lectõrum uerbi uerbõrum litteris sapientiae sapientiis lectõ lectis uerbõ uerbis litteris sapientia sapientiis lectõ lectis uerbõ uerbis litterae sapientia sapientiae lecte lecti uerbum uerba
opus
opera
caput
capita
dies
dies
res
res
opus opera caput capita diem dies rem res
operis operum capitis capitum
operi operibus capiti capitibus s opere operibus capite capitibus die diebus re rebu
opus opera caput capita dies dies res res
diei dierum rei rerum
diei diebus rei rebus
85
SEÇÃO 2C
meretrix meretrices miles milites mõs mõres mulier mulieres
meretricem meretrices militem milites mõrem mõres mulierem mulieres
meretricis meretricum militis militum mõris mõrum mulieris mulierum
meretrici meretricibus militi militibus mõri mõribus mulieri mulieribus
meretrice meretricibus milite militibus mõre mõribus muliere mulieribus
meretrix meretrices miles milites mõs mõres mulier mulieres
SEÇÃO 2D
hõra hõrae praeda praedae annus anni equus equi hõram hõras praedam praedas annum annõs equum equõs hõrae hõrarum praedae praedarum anni annõrum equi equõrum hõrae hõris praedae
hõra hõris praeda praedis
praedis
annõ
annõ
annis
annis
equõ
equõ equis
equis
hõra hõrae praeda praedae anne anni eque equi
forum
fora
signum
signa
tempus
tempora
urbs
urbes
forum fora signum signa tempus tempora urbem urbes
fori forõrum signi signõrum temporis temporum urbis urbium
forõ foris signõ signis tempori temporibus urbi urbibus
forõ foris signõ signis tempore temporibus urbe urbibus
forum fora signum signa tempus tempora urbs urbes
exercitus
exercitum
exercitus
exercitui
exercitu
exercitus
exercitus
exercitus
exercituum
exercitibus
exercitibus
exercitus
SEÇÃO 2E
uita uitae
uitam uitas
uitae uitarum
uitae uitis
uita uitis
uita uitae
ouis oues
ouem oues
ouis ouium
oui ouibus
oue ouibus
ouis oues
malum mala foris fores mors mortes
malum mala forem fores mortem mortes
mali malõrum foris forium mortis mortium
malõ malis fori foribus morti mortibus
malõ malis fore foribus morte mortibus
malum mala foris fores mors mortes
uõx
uõcem
uõcis
uõci
uõce
uõces
uõces
uõces
uõcum
uõcibus
uõcibus
uõces
86
SEÇÃO 3A uictõria
uictõriae
bellum
bella
imperium
imperii
dux
duces
uictõriam uictõrias bellum bella imperium imperiõs ducem duces uictõriae uictõriarum belli bellõrum imperii imperiõrum ducis ducum uictõriae uictõriis bellõ bellis imperiõ imperiis duci ducibus uictõria uictõriis bellõ bellis imperiõ imperiis duce ducibus uictõria uictõriae bellum bella imperium imperii dux duces
rex regem regis regi rege rex
reges reges regum regibus regibus reges
Iuppiter Iouem Iouis Ioui Ioue Iuppiter
SEÇÃO 3B cõpiae
ferõcia
ferõciae
terra
terrae
ager
agri
cõpias ferõciam ferõcias terram terras agrum agrõs
pluralia tantum
pluralia tantum castris õtiõ õtiis proeliõ proeliis equiti equitibus
castris õtiõ õtiis proeliõ proeliis equite equitibus castra õtium õtia proelium proelia eques equites
hostis hostes legiõ legiõnes nauis naues pax paces hostem hostis (-es) legiõnem legiõnes nauem nauis (-es) pacem paces hostis hostium legiõnis legiõnum nauis nauium pacis pacum hosti hostibus legiõni legiõnibus naui nauibus paci pacibus hosti (-e) hostibus legiõnem legiõnibus naui (-e) nauibus pacem pacibus hostis hostes legiõ legiõnes nauis naues pax paces
manus manus
manum manus
manus manuum
manui manu
manibus manibus
manus manus
SEÇÃO 3C fõrma
fõrmae
dolus
doli
pugnus
pugni
nemo
fõrmam fõrmas dolum dolõs pugnum pugnõs neminem fõrmae fõrmarum doli dolõrum pugni pugnõrum neminis fõrmae fõrmis dolõ dolis pugnõ pugnis nemini fõrma fõrmis dolõ dolis pugnõ pugnis neminis fõrma fõrmae dole doli pugne pugni nemo
pes pedes
pedem pedes pedis pedum pedi pedibus pede pedibus pes pedes
SEÇÃO 3D
gratia gratiae auxilium auxilia impedimentum impedimenta uoluptas uoluptates gratiam gratias auxilium auxilia impedimentum impedimenta uoluptatem uoluptates gratiae gratiarum auxilii auxiliõrum impedimenti impedimentõrum uoluptatis uoluptatum gratiae gratiis auxiliõ auxiliis impedimentõ impedimentis uoluptati uoluptatibus gratia gratiis auxiliõ auxiliis impedimentõ impedimentis uoluptate uoluptatibus gratia gratiae auxilium auxilia impedimentum impedimenta uoluptas uoluptates
cõpiarum ferõciae ferõciarum terrae terrarum agri agrõrum cõpiis ferõciae ferõciis terrae terris agrõ agris cõpiis ferõcia ferõciis terra terris agrõ agris cõpiae ferõcia ferõciae terra terrae ager agri
castra õtium õtia proelium proelia eques equites castra õtium õtia proelium proelia equitem equites castrõrum õtii õtiõrum proelii proeliõrum equitis equitum
87
SEÇÃO 4A
fama
famae
Agrigentinus
Agrigentini
nuntius
nuntii
simulacrum
simulacra
famam famas Agrigentinum Agrigentinõs nuntium nuntiõs simulacrum simulacra
famae famarum Agrigentini Agrigentinõrum nuntii nuntiõrum simulacri simulacrõrum
famae famis Agrigentinõ Agrigentinis nuntiõ nuntiis simulacrõ simulacris
fama famis Agrigentinõ Agrigentinis nuntiõ nuntiis simulacrõ simulacris
fama famae Agrigentine Agrigentini nuntie nuntii simulacrum simulacra
templum
templa
custõs
custõdes
Verres
uis
uires
templum templa custõdem custõdes Verrem uim uires
templi templõrum custõdis custõdum Verris não há uirium
templõ templis custõdi custõdibus Verri não há uiribus
templõ templis custõde custõdibus Verre ui uiribus
templum templa custõs custõdes Verres não há uires
impetus
impetus
iudex
iudices
negõtium
negõtia
amicus
amici
impetum impetus iudicem iudices negõtium negõtia amicum amicõs
impetus impetuum iudicis iudicum negõtii negõtiõrum amici amicõrum
impetui impetibus iudici iudicibus negõtiõ negõtiis amicõ amicis
impetu impetibus iudice iudicibus negõtiõ negõtiis amicõ amicis
impetus impetus iudex iudices negõtium negõtia amice amici
locus
loci
locus
loca
magistratus
magistratus
sacerdõs
sacerdõtes
locum locõs locum loca magistratum magistratus sacerdõtem sacerdõtes
loci locõrum loci locõrum magistratus magistratuum sacerdõtis sacerdõtum
locõ locis locõ locis magistratui magistratibus sacerdõti sacerdõtibus
locõ locis locõ locis magistratu magistratibus sacerdõte sacerdõtibus
loce loci loce loca magistratus magistratus sacerdõs sacerdõtes
sacra
senatus
senatus
signum
signa
uirgõ
uirgines
sacra senatum senatus signum signa uirginem uirgines
sacrõrum senatus senatuum signi signõrum uirginis uirginum
sacris senatui senatibus signõ signis uirgini uirginibus
sacris senatu senatibus signõ signis uirgine uirginibus
sacra senatus senatus signum signa uirgõ uirgines
clamor
clamõrem
clamõris
clamõri
clamõre
clamõres
clamõres
clamõrum
clamõribus
clamõribus
lex
legem
legis
legi
lege
leges
leges
legum
legibus
legibus
Syracusanus
Syracusanum
Syracusanus
Syracusanui
Syracusanu
hospes hospites
hospitem hospites
hospitis hospitum
siae calamitati calamitatibus comiti comitibus hospiti hospitibus
sia calamitate calamitatibus comite comitibus hospite hospitibus
sia calamitas calamitates comes comites hospes hospites
Lampsacenus
Lampsaceni
cõnsul
cõnsules
cupiditas
cupiditates
conuiuium
conuiuia
clamor clamõres lex leges Syracusanus
SEÇÃO 4B
sia
calamitas
calamitates
comes
comites
siam
siae
calamitatem
calamitatis
calamitates
calamitatum
comitem
comitis
comites
comitum
88
Lampsacenum Lampsacenos cõnsulem cõnsules cupiditatem cupiditates conuiuium conuiuia
Lampsaceni Lampsacenõrum
Lampsacenõ Lampsacenis
Lampsacenõ Lampsacenis
Lampsacene Lampsaceni
gravitas gravitates
gravitatem gravitates
gravitatis gravitatum
gravitati gravitatibus
gravitate gravitatibus
gravitas gravitates
celeritas celeritates
celeritatem celeritates
celeritatis celeritatum
celeritati celeritate
celeritas
celeritatibus celeritatibus
celeritates
praetõri
praetõre
praetõr
praetõribus
praetõribus
praetõres
SEÇÃO 4C
argentum
argenta
genus
genera
põculum
põcula
modus
modi
argentum argenta genus genera põculum põcula modum modõs
argenti argentõrum generis generum põculi põculõrum modi modõrum
argentõ argentis generi generibus põculõ põculis modõ modis
argentõ argentis genere generibus põculõ põculis modõ modis
argentum argenta genus genera põculum põcula mode modi
prõuincia
prõuinciae
ratiõ
ratiõnes
Rõma
Sicilia
prõuinciam prõuincias ratiõnem ratiõnes Rõmam Siciliam
prõuinciae prõuinciarum ratiõnis ratiõnum Rõmae Siciliae
prõuinciae prõuinciis ratiõni ratiõnibus Rõmae Siciliae
prõuincia prõuinciis ratiõne ratiõnibus Rõma Sicilia
prõuincia prõuinciae ratiõ ratiõnes Rõma Sicilia
SEÇÃO 4D
classis
classes
cohors
cohortes
nauta
nautae
pirata
piratae
classem classis/ classes cohortem cohortes nautam nautas piratam piratas
classis classium cohortis cohortum nautae nautarum piratae piratarum
classi classibus cohorti cohortibus nautae nautis piratae piratis
classi/ classe classibus cohorte cohortibus nauta nautis pirata piratis
classis classes cohors cohortes nauta nautae pirata piratae
portus
portus
praedõ
praedõnes
praefectus
praefecti
numerus
numeri
portum portus praedõnem praedõnes praefectum praefectõs numerum numerõs
portus portuum praedõnis praedõnum praefecti praefectõrum numeri numerõrum
portui portibus praedõni praedõnibus praefectõ praefectis numerõ numeris
portu portibus praedõne praedõnibus praefectõ praefectis numerõ numeris
portus portus praedõ praedõnes praefecte praefecti numere numeri
securis
securim/securem
secures
securis/ secures
uestis
uestem
uestes
uestes
cõnsulis cõnsulum cupiditatis cupiditatum conuiuii conuiuiõrum
cõnsuli cõnsulibus cupiditati cupiditatibus conuiuiõ conuiuiis
cõnsule cõnsulibus cupiditate cupiditatibus conuiuiõ conuiuiis
cõnsul cõnsules cupiditas cupiditates conuiuium conuiuia
ianua
ianuae
laetitia
laetitiae
sermõ
sermõnes
ianuam ianuas laetitiam laetitias sermonem sermõnes
ianuae
ianuae
ianua
ianua
ianuarum
ianuis
ianuis
ianuae
laetitiae
laetitiae
laetitia
laetitia
laetitiarum
laetitiis
laetitiis
laetitiae
sermõnis sermõni
sermone
sermõ
sermõnum
sermõnibus
sermõnibus
sermõnes
praetõr
praetõrem
praetõris
praetõres
praetõres
praetõru
89
securis
securi
securi/secure
securis
securium
securibus
securibus
secures
uestis
uesti
ueste
uestis
uestum
uestibus
uestibus
uestes
SEÇÃO 4E
cibus
cibi
Cleomenes
imperator
imperatõres
litus
litora
cibum cibõs Cleomenem imperatõrem imperatõres litus litora
cibi cibõrum Cleomenis imperatõris imperatõrum litoris litorum
cibõ cibis Cleomeni imperatõri imperatõribus litori litoribus
cibõ cibis Cleomene imperatõre imperatõribus litore litoribus
cibe cibi Cleomenes imperator imperatõres litus litora
populus
populi
princeps
príncipes
incendium
incendia
mare
maria
populum populõs principem principes incendium incendia mare maria
populi populõrum principis principum incendii incendiõrum maris marium
populõ populis principi principibus incendiõ incendiis mari maribus
populõ populis principe principibus incendiõ incendiis mari maribus
popule populi princeps principes incendium incendia mare maria
multitudõ
multitudines
nequitia
nequitiae
glõria
glõriae
mentiõ
mentiõnes
multitudinem multitudines nequitiam nequitias glõriam glõrias mentiõnem mentiõnes
multitudinis multitudinum nequitiae nequitiarum glõriae glõriarum mentiõnis mentiõnum
multitudini multitudinibus nequitiae nequitiis glõriae glõriis mentiõni mentiõnibus
multitudine multitudinibus nequitia nequitiis glõria glõriis mentiõne mentiõnibus
multitudõ multitudines nequitia nequitiae glõria glõriae mentiõ mentiõnes
metus
metum
metus
metui
metu
metus
metus
metus
metuum
metibus
metibus
metus
moenia
moenia
moenium
moenibus
moenibus
moenia
SEÇÃO 4F
causa
causae
lictor
lictõres
salus
salutes
sanguis
sanguines
causam causas lictõrem lictõres salutem salutes sanguinem sanguines
causae causarum lictõris lictõrum salutis salutum sanguinis sanguinum
causae causis lictõri lictõribus saluti salutibus sanguini sanguinibus
causa causis lictõre lictõribus salute salutibus sanguine sanguinibus
causa causae lictor lictõres salus salutes sanguis sanguines
testis
testes
uerber
uerbera
furor
furores
õs
õra
testem testis/testes uerber uerbera furõrem furõres õs õra
testis testium uerberis uerberum furõris furõrum õris õrum
testi testibus uerberi uerberibus furõri furõribus õri õribus
testi/teste testibus uerbere uerberibus furõre furõribus õre õribus
testis testes uerber uerbera furor furõres õs õra
uinculum
uinculum
uinculi
uincula
uincula
uinculõrum
90 Caderno de Declinações 63
uinculõ
uinculõ
uinculum
uinculis
uinculis
uincula
SEÇÃO 4G
libertas
libertates
mora
morae
neglegentia
neglegentiae
praesidium
praesidia
libertatem libertates moram moras neglegentiam neglegentias praesidium praesidia
libertatis libertatum morae morarum neglegentiae neglegentiarum praesidii praesidiõrum
libertati libertatibus morae moris neglegentiae neglegentiis praesidiõ praesidiis
libertate libertatibus mora moris neglegentia neglegentiis praesidiõ praesidiis
libertas libertates mora morae neglegentia neglegentiae praesidium praesidia
causa
causae
ciuitas
ciuitates
eques
equites
ius
iura
causam causas ciuitatem ciuitates equitem equites ius iura
causae causarum ciuitatis ciuitatum equitis equitum iuris iurum
causae causis ciuitati ciuitatibus equiti equitibus iuri iuribus
causa causis ciuitate ciuitatibus equite equitibus iure iuribus
causa causae ciuitas ciuitates eques equites ius iura
supplicium
supplicium
supplicii
suppliciõ
suppliciõ
supplicium
supplicia
supplicia
suppliciõrum
suppliciis
suppliciis
supplicia
SEÇÃO 5A arma
coniuratiõ
coniuratiõnes
coniurator
coniuratores
cõnsulatus
cõnsulatus
arma coniuratiõnem coniuratiõnes coniuratorem coniuratores cõnsulatum cõnsulatus armõrum coniuratiõnis coniuratiõnum coniuratoris coniuratorum cõnsulatus cõnsulatuum armis coniuratiõni coniuratiõnibus coniuratori coniuratoribus cõnsulatui cõnsulatibus armis coniuratiõne coniuratiõnibus coniuratore coniuratoribus cõnsulatu cõnsulatibus arma coniuratiõ coniuratiõnes coniurator coniuratores cõnsulatus cõnsulatus
mõns
montes
res publica
res publicae
aes alienum
aera aliena
aetas
aetates
montem montes/montis rem publicam res publicas aes alienum aera aliena aetatem aetates
montis montium rei publicae rerum publicarum aeris alieni aerum alienõrum aetatis aetatum
monti montibus rei publicae rebus publicis aeri alienõ aeribus alienis aetati aetatibus
monte montibus re publica rebus publicis aere alienõ aeribus alienis aetate aetatibus
mõns montes res publica res publicae aes alienum aera aliena aetas aetates
liberi
libidõ
libidines
litterae
matrõna
matrõnae
liberõs libidinem libidines litteras matrõnam matrõnas liberõrum libidinis libidinum litterarum matrõnae matrõnarum liberis libidini libidinibus litteris matrõnae matrõnis liberis libidine libidinibus litteris matrõna matrõnis liberi libidõ libidines litterae matrõna matrõnae
uersus
uersus
insidiae
ltalia
opera
operae
uersum uersus insidias ltaliam operam operas
91 Caderno de Declinações 64
uersus uersuum insidiarum ltaliae operae operarum
uersui uersibus insidiis ltaliae operae operis
uersu uersibus insidiis ltalia opera operis
uersus uersus insidiae ltalia opera operae
pars
partes
socius
socii
telum
tela
partim/ partem partis/ partes socium sociõs telum tela
partis partium socii sociõrum teli telõrum
parti partibus sociõ sociis telõ telis
parti partibus sociõ sociis telõ telis
pars partes socie socii telum tela
SEÇÃO 5B
auctõritas
auctõritates
gens
gentes
natura
naturae
spes
spes
auctõritatem auctõritates gentem gentes/ gentis naturam naturas spem spes
auctõritatis auctõritatum gentis gentium naturae naturarum spei sperum
auctõritati auctõritatibus genti gentibus naturae naturis spei spebus
auctõritate auctõritatibus gente gentibus natura naturis spe spebus
auctõritas auctõritates gens gentes natura naturae spes spes
studium studia
studium studia
studii studiõrum
fortunae fortunis praemiõ praemiis opi opibus studiõ studiis
fortuna fortunis praemiõ praemiis ope opibus studiõ studiis
fortuna caedes
fortunae
caedes
praemium
parens
praemia
parentes
ops opes studium studia
caedem caedes/caedis
caedis caedium
caedi caedibus
caede caedibus
caedes caedes
SEÇÃO 5C
exemplum exempla
exemplum exempla
exempli exemplõrum
exemplõ exemplis
exemplõ exemplis
exemplum exempla ius iurandum iura iuranda gladi gladïi põns pontes
poena poenae sententia sententiae poenam poenas sententiam sententias
poenae
poenae
poena
poena
poenarum
poenis
poenis
poenae
sententiae
sententiae
sententia
sententia
sententiarum
sententiis
sententiis
sententiae
SEÇÃO 5D
arx
arces
dolor
dolõres
fuga
fugae
lux
luces
arcem arces/arcis dolõrem dolõres fugam fugas lucem luces
ius iurandum iura iuranda gladïus gladïi põns pontes
ius iurandum iura iuranda gladïum gladïõs pontem pontes/pontis
iuris iurandi iurum iurandõrum gladïi gladïõrum pontis pontium
iuri iurandõ iuribus iurandis gladïõ gladïis ponti pontibus
iure iurandõ iuribus iurandis gladïõ gladïis ponte pontibus
fortuna fortunae praemium praemia ops opes
fortunam fortunas praemium praemia opem opes
fortunae fortunarum praemii praemiõrum opis opum
parentem parentes
parentis parentum
parenti parentibus
parente parentibus
parens parentes
92
arcis arcium dolõris dolõrum fugae fugarum lucis lucum
arci arcibus dolõri dolõribus fugae fugis luci lucibus
arce arcibus dolõre dolõribus fuga fugis luce lucibus
arx arces dolor dolõres fuga fugae lux luces
genus
genera
imperium
imperia
õrdõ
õrdines
cõnscriptus pater
cõnscripti patres
genus
genera
imperium
imperia
õrdinem
õrdines
cõnscriptum patrem
cõnscriptõs patres
generis generum imperii imperiõrum õrdinis õrdinum cõnscripti patris cõnscriptõrum patrum
generi generibus imperiõ imperiis õrdini õrdinibus cõnscriptõ patri cõnscriptis patribus
genere generibus imperiõ imperiis õrdine õrdinibus cõnscriptõ patre cõnscriptis patribus
genus genera imperium imperia õrdõ õrdines cõnscripte pater cõnscripti patres
patria
patriae
uoluntas
uoluntates
concordia
concordiae
dignitas
dignitates
patriam patrias uoluntatem uoluntates concordiam concordias dignitatem dignitates
patriae patriarum uoluntatis uoluntatum concordiae concordiarum dignitatis dignitatum
patriae patriis uoluntati uoluntatibus concordiae concordiis dignitati dignitatibus
patria patriis uoluntate uoluntatibus concordia concordiis dignitate dignitatibus
patria patriae uoluntas uoluntates concordia concordiae dignitas dignitates
diligentia
diligentiae
ara
arae
labor
labõres
diligentiam diligentias aram aras labõrem labõres
diligentiae diligentiarum arae ararum labõris labõrum
diligentiae diligentiis arae aris labõri labõribus
diligentia diligentiis ara aris labõre labõribus
diligentia diligentiae ara arae labor labõres
SEÇÃO 5E
carcer carceres facies facies factum facta humus humi
carcerem carceres faciem facies factum facta humum humõs
carceris carcerum faciei facierum facti factõrum humi humõrum
carceri carceribus faciei faciebus factõ factis humõ humis
carcere carceribus facie faciebus factõ factis humõ humis
carcer carceres facies facies factum facta hume humi
agmen
agmina
iter
itinera
occasiõ
occasiõnes
pugna
pugnae
agmen agmina iter itinera occasiõnem occasiõnes pugnam pugnas
agminis agminum itineris itinerum occasiõnis occasiõnum pugnae pugnarum
agmini agminibus itineri itineribus occasiõni occasiõnibus pugnae pugnis
agmine agminibus itinere itineribus occasiõne occasiõnibus pugna pugnis
agmen agmina iter itinera occasiõ occasiõnes pugna pugnae
SEÇÃO 5F
contiõ contiõnes decus decora dextra dextrae diuitiae
contiõnem contiõnes decus decora dextram dextras diuitias
contiõnis contiõnum decoris decorum dextrae dextrarum diuitiarum
contiõni contiõnibus decori decoribus dextrae dextris diuitiis
contiõne contiõnibus decore decoribus dextra dextris diuitiis
contiõ contiõnes decus decora dextra dextrae diuitiae
ferrum
ferra
frumentum
frumenta
ignauia
ignauiae
õratiõ
õratiõnes
ferrum ferra frumentum frumenta ignauiam ignauias õratiõnem õratiõnes
ferri ferrõrum frumenti frumentõrum ignauiae ignauiarum õratiõnis õratiõnum
Caderno de Declinações 67 93
ferrõ ferris frumentõ frumentis ignauiae ignauiis õratiõni õratiõnibus
ferrõ ferris frumentõ frumentis ignauia ignauiis õratiõne õratiõnibus
ferrum ferra frumentum frumenta ignauia ignauiae õratiõ õratiõnes
potentia potentiae bona exsilium exsilia necessitudõ necessitudines
potentiam potentias bona exsilium exsilia necessitudinem necessitudines
potentiae potentiarum bonõrum exsilii exsiliõrum necessitudinis necessitudinum
potentiae potentiis bonis exsiliõ exsiliis necessitudini necessitudinibus
potentia potentiis bonis exsiliõ exsiliis necessitudine necessitudinibus
potentia potentiae bona exsilium exsilia necessitudõ necessitudines
SEÇÃO 5G
acies acies centuriõ centuriõnes cornu cornua latrõ latrõnes
aciem acies centuriõnem centuriõnes cornu cornua latrõnem latrõnes
aciei acierum centuriõnis centuriõnum cornus cornuum latrõnis latrõnum
aciei aciebus centuriõni centuriõnibus cornu cornibus latrõni latrõnibus
acie aciebus centuriõne centuriõnibus cornu cornibus latrõne latrõnibus
acies acies centuriõ centuriõnes cornu cornua latrõ latrõnes
legatus legati signum signa subsidium subsidia latus latera
legatum legatõs signum signa subsidium subsidia latus latera
legati legatõrum signi signõrum subsidii subsidiõrum lateris laterum
legatõ legatis signõ signis subsidiõ subsidiis lateri lateribus
legatõ legatis signõ signis subsidiõ subsidiis latere lateribus
legate legati signum signa subsidium subsidia latus latera
pilum pila anima animae corpus corpora gaudium gaudia
pilum pila animam animas corpus corpora gaudium gaudia
pili pilõrum animae animarum corporis corporum gaudii gaudiõrum
pilõ pilis animae animis corpori corporibus gaudiõ gaudiis
pilõ pilis anima animis corpore corporibus gaudiõ gaudiis
pilum pila anima animae corpus corpora gaudium gaudia
luctus luctus uulnus uulnera uultus uultus
luctum luctus uulnus uulnera uultum uultus
luctus luctuum uulneris uulnerum uultus uultuum
luctui luctibus uulneri uulneribus uultui uultibus
luctu luctibus uulnere uulneribus uultu uultibus
luctus luctus uulnus uulnera uultus uultus
SEÇÃO 6A
amor amõres uinum uina facetiae iocus ioci
amõrem amõres uinum uina facetias iocum iocõs
amõris amõrum uini uinõrum facetiarum ioci iocõrum
amõri amõribus uinõ uinis facetiis iocõ iocis
amõre amõribus uinõ uinis facetiis iocõ iocis
amor amõres uinum uina facetiae ioce ioci
lepor lepõres munus munera sodalis sodales membrum membra
lepõrem lepõres munus munera sodalim/sodalem sodalis/sodales membrum membra
lepõris lepõrum muneris munerum sodalis sodalium membri membrõrum
94
lepõri lepõribus muneri muneribus sodali sodalibus membrõ membris
lepõre lepõribus munere muneribus sodali/sodale sodalibus membrõ membris
lepor lepõres munus munera sodalis sodales membrum membra
quies
quietes
somnus
somni
rumor
rumõres
harena
harenae
quietem quietes somnum somnõs rumõrem rumõres harenam harenas
quietis quietum somni somnõrum rumõris rumõrum harenae harenarum
quieti quietibus somnõ somnis rumõri rumõribus harenae harenis
quiete quietibus somnõ somnis rumõre rumõribus harena harenis
quies quietes somne somni rumor rumõres harena harenae
lingua
linguae
õraculum
õracula
sepulchrum
sepulchra
sidus
sidera
linguam linguas õraculum õracula sepulchrum sepulchra sidus sidera
linguae linguarum õraculi õraculõrum sepulchri sepulchrõrum sideris siderum
linguae linguis õraculõ õraculis sepulchrõ sepulchris sideri sideribus
lingua linguis õraculõ õraculis sepulchrõ sepulchris sidere sideribus
lingua linguae õraculum õracula sepulchrum sepulchra sidus sidera
aequor
aequor
aequoris
aequori
aequore
aequor
aequora
aequora
aequorum
aequoribus
aequoribus
aequora
culpa
culpam
culpae
culpae
culpa
culpa
culpae
culpas
culparum
culpis
culpis
culpae
SEÇÃO 6B
fabula
fabulae
memoria
memoriae
collega
collegae
condiciõ
condiciõnes
fabulam fabulas memoriam memorias collegam collegas condiciõnem condiciõnes
fabulae fabularum memoriae memoriarum collegae collegarum condiciõnis condiciõnum
fabulae fabulis memoriae memoriis collegae collegis condiciõni condiciõnibus
fabula fabulis memoria memoriis collega collegis condiciõne condiciõnibus
fabula fabulae memoria memoriae collega collegae condiciõ condiciõnes
timor timõres
timõrem timõres
timõris timõrum
discordiae discordiis parti partibus spatiõ spatiis timõri timõribus
discordia discordiis parti/parte partibus spatiõ spatiis timõre timõribus
discordia discordiae pars partes spatium spatia timor timõres
amicitia
amicitiae
adulescens
adulescentes
casus
casus
fides
fides
amicitiam amicitias
amicitiae amicitiarum
amicitiae amicitiis
amicitia amicitiis adulescente adulescentibus casu casibus fide fidebus
amicitia amicitiae adulescens adulescentes casus casus fides fides
SEÇÃO 6C
cursus cursus
cursum cursus equitatus equitatus tergum terga flumen flumina
equitatum equitatus tergum terga flumen flumina
discordia discordiae pars partes spatium spatia
discordiam discordias partim/partem partis/partes spatium spatia
discordiae discordiarum partis partium spatii spatiõrum
adulescentem adulescentes/adulescentis casum casus fidem fides
adulescentis adulescentium casus casuum fidei fiderum
adulescenti adulescentibus casui casibus fidei fidebus
95
cursus cursuum equitatus equitatuum tergi tergõrum fluminis fluminum cursui cursibus equitatui equitatibus tergõ tergis flumini fluminibus cursu cursibus equitatu equitatibus tergõ tergis flumine fluminibus cursus cursus equitatus equitatus tergum terga flumen flumina
opus
opera
opus opera
operis operum
operi operibus
opere operibus
opus opera
SEÇÃO 6D
caelum caela diuus diui flamma flammae mens mentes
caelum caela diuum diuõs flammam flammas mentem mentes/mentis
caeli caelõrum diui diuõrum flammae flammarum mentis mentium
caelõ caelis diuõ diuis flammae flammis menti mentibus
caelõ caelis diuõ diuis flamma flammis mente mentibus
caelum caela diue diui flamma flammae mens mentes
nix
niues
õrdõ
õrdines
pietas
pietates
uentus
uenti
niuem niues õrdinem õrdines pietatem pietates uentum uentõs
niuis niuum õrdinis õrdinum pietatis pietatum uenti uentõrum
niui niuibus õrdini õrdinibus pietati pietatibus uentõ uentis
niue niuibus õrdine õrdinibus pietate pietatibus uentõ uentis
nix niues õrdõ õrdines pietas pietates uente uenti
uõtum
uõta
ars
artes
autumnus
autumni
frigus
frigora
uõtum uõta artem artes/artis autumnum autumnõs frigus frigora
uõti uõtõrum artis artium autumni autumnõrum frigoris frigorum
uõtõ uõtis arti artibus autumnõ autumnis frigori frigoribus
uõtõ uõtis arte artibus autumnõ autumnis frigore frigoribus
uõtum uõta ars artes autumne autumni frigus frigora
lumen
lumina
ripa
ripae
silua
siluae
umbra
umbrae
lumen lumina ripam ripas siluam siluas umbram umbras
luminis luminum ripae riparum siluae siluarum umbrae umbrarum
lumini luminibus ripae ripis siluae siluis umbrae umbris
lumine luminibus ripa ripis silua siluis umbra umbris
lumen lumina ripa ripae silua siluae umbra umbrae
umerus
umeri
unda
undae
arbor
arbores
campus
campi
umerum umerõs undam undas arborem arbores campum campõs
umeri umerõrum undae undarum arboris arborum campi campõrum
umerõ umeris undae undis arbori arboribus campõ campis
umerõ umeris unda undis arbore arboribus campõ campis
umere umeri unda undae arbor arbores campe campi
coma
comae
tenebra
tenebrae
collum
colla
lacertus
lacerti
comam comas tenebram tenebras collum colla lacertum lacertõs
comae comarum tenebrae tenebrarum colli collõrum lacerti lacertõrum
comae comis tenebrae tenebris collõ collis lacertõ lacertis
96
coma comis tenebra tenebris collõ collis lacertõ lacertis
coma comae tenebra tenebrae collum colla lacerte lacerti
latebrae
pudor
pudõres
thalamus
thalami
torus
tori
latebras pudõrem pudõres thalamum thalamõs torum torõs latebrarum pudõris pudõrum thalami thalamõrum tori torõrum latebris pudõri pudõribus thalamõ thalamis torõ toris latebris pudõre pudõribus thalamõ thalamis torõ toris latebrae pudor pudõres thalame thalami tore tori
tunica
tunicam
tunicae
tunicae
tunica
tunica
tunicae
tunicas
tunicarum
tunicis
tunicis
tunicae
97
AUTORES
Katia Teonia Costa de Azevedo
Bacharela em Letras (Português/Latim), Mestra e Doutora em Letras Clássicas pela Universidade Federal
do Rio de Janeiro (UFRJ). Desde 2011 atua como Professora efetiva de Língua e Literatura Latina junto à
Faculdade de Letras da Universidade Federal do Rio de Janeiro (UFRJ). Contato: [email protected]
Pedro Schmidt
Bacharel em Letras (Português/Latim), Mestre e Doutor em Letras Clássicas pela Universidade de São
Paulo (USP). Desde 2014 atua como Professor efetivo de Língua e Literatura Latina junto à Faculdade de
Letras da Universidade Federal do Rio de Janeiro (UFRJ). Contato: [email protected]