102
SEGUNDA EDIÇÃO

Caderno de declinações (2ª Edição) versão final · panela guirlanda, coroa palco, cena ... hora despojo, presa de guerra ano equus,-I m forum, I n signum,-I m cavalo foro (centro

  • Upload
    others

  • View
    0

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

  • SEGUNDA EDIÇÃO

  •  

  •     

    CADERNO DE DECLINAÇÕES 

  • CADERNO DE DECLINAÇÕES 

    BASEADO NO LIVRO 

    APRENDENDO 

    LATIM  

    2ª edição    

    ORGANIZAÇÃO 

    Katia Teonia Costa de Azevedo e Pedro Schmidt     

    COLABORAÇÃO 

    Kleveland Barbosa   

    REVISÃO 

    Katia Teonia Azevedo  Pedro Schmidt  Mariana Correia Jabor   

    Rio de Janeiro 

    2020 

  • A994c Azevedo, Katia Teonia Costa de. Caderno de declinação baseado no livro Aprendendo latim / Katia Teonia Costa

    de Azevedo; Pedro Baroni Schmidt. – 2. ed. Rio de Janeiro, 2020. 97p.

    ISBN 978-65-00-10744-9

    1. Língua latina – Declinação. 2. Língua latina – Gramática. 3. Língua latina –Problemas, exercícios etc. I. Schmidt, Pedro Baroni. II. Jones, Peter V. Aprendendo Latim. III. Siwell, Keith C. Aprendendo latim. IV. Título. V. Título: Aprendendo latim

    CDD 475

    470.71

    Aprovado pelo colegiado departamental em reunião ordinária realizada em 04 de dezembro de 2020

  • 1  

    SUMÁRIO   

    1. APRESENTAÇÃO  

    2. METODOLOGIA DE ESTUDO  

    3. CADERNO DE DECLINAÇÕES  

    4. GABARITO  

    5. AUTORES 

  • 2  

    1. APRESENTAÇÃO    

    O estudo do  latim é muitas vezes  reduzido ao ensino da gramática, causando 

    certa dificuldade na aquisição de um conhecimento propriamente linguístico, razão que 

    faz das declinações um “bicho‐papão” das aulas de  latim. O  fato de o  latim ser uma 

    língua morfossintática salienta o papel das declinações na estrutura da  língua  latina e 

    requer do aprendiz uma maior aplicação nesse aspecto da  língua, o que não significa 

    dizer que estudar declinação tenha quer ser uma prática enfadonha. 

    Independentemente  da  abordagem  metodológica  assumida,  é  fundamental 

    conhecer bem as declinações latinas. Este material foi concebido para auxiliar o aluno 

    não apenas a fixar as declinações, bem como para contribuir para uma aquisição lexical 

    mínima,  destacada  ao  longo  do  livro  que  adotamos  em  nossas  aulas  – Aprendendo 

    Latim, no campo denominado Vocabulário a memorizar. 

    O Caderno de Declinação, portanto, está  fundamentado no  livro Aprendendo 

    Latim1, versão brasileira da  série  inglesa Reading  Latin2 de Peter V.  Jones e Keith C. 

    Sidwell, que compreende, em sua versão original, dois volumes, quais sejam: Reading 

    Latin:  text3 e Reading  Latin: grammar, vocabulary and exercises4. A edição brasileira 

    segue o modelo da espanhola5 que adotou um formato compilado, reunindo, em um 

    único  volume,  o  livro  texto  e  o  livro  dedicado  à  gramática,  aos  exercícios  e  ao 

    vocabulário. 

      

    1 JONES, Peter V., SIDWELL, Keith C. Aprendendo Latim. Tradução e supervisão técnica Isabella Tardin Cardoso e Paulo Sérgio de Vasconcellos. Odysseus Editora, São Paulo, 2012. 2 JONES, Peter V., SIDWELL, Keith C. Reading Latin. Cambridge University Press, Cambridge, 1986. 3 JONES, Peter V., SIDWELL, Keith C Reading Latin: text. 18. ed. Cambridge: Cambridge University Press, 2005 4 Reading Latin: grammar, vocabulary and exercises. 19. ed. Cambridge: Cambridge University Press, 2005 5 Reading Latin: texto, vocabulario y ejercicios. Trad. Joaquín B. Delgado, Juan J.G. Rúa y Begoña U. Artaloitia. Barcelona: Promociones y Publicaciones Universitarias, 1989.

  • 3  

    Cabe ressaltar que a utilização do Caderno de Declinação não se restringe aos 

    usuários  do  livro  Aprendendo  latim,  uma  vez  que  o  vocabulário  selecionado  pelos 

    autores  da  série  didática  Reading  Latin  está  pautado  em  grande  parte  em  índices 

    frequenciais do léxico 

    dos  principais  autores  clássicos  latinos.  Esse  vocabulário  é  apresentado  a  partir  da 

    adaptação de textos de autores como Plauto, Cícero e Salústio. 

    Selecionamos, portanto, todos os substantivos indicados para memorização ao 

    longo das seções, totalizando 406 nomes, distribuídos da seguinte forma: 

    INTRODUÇÃO e SEÇÃO 1: 47 nomes SEÇÃO 2: 41 nomes SEÇÃO 3: 28 nomes SEÇÃO 4: 81 nomes SEÇÃO 5: 139 nomes SEÇÃO 6: 70 nomes 

      

    Por fim, vale ressaltar que este material terá a sua distribuição de forma digital 

    e  gratuita  e  que  atualizações  e  revisões  serão  realizadas  e  novas  edições  serão 

    publicadas  sempre  que  necessário.  Aproveitamos  para  agradecer  as  sugestões 

    recebidas que contribuíram para o aperfeiçoamento deste material. 

    Desde já agradecemos as críticas vindouras que podem ser enviadas aos nossos 

    e‐mails, indicados no final desse material. 

  • 4  

    2. METODOLOGIA DE ESTUDO     

    Para um melhor resultado da prática do Caderno de Declinação, recomenda‐se 

    que o aluno estabeleça certa disciplina; o  foco e a atenção durante os exercícios são 

    fundamentais para a correta execução e a profunda memorização das formas. Reservar 

    um horário ou um dia específico, desligar celulares, televisões, rádios e outros aparelhos 

    que causem dispersão, e procurar um ambiente de concentração máxima são algumas 

    maneiras de otimizar os  resultados. Declinar  as palavras em  voz  alta  também é um 

    excelente  exercício  mnemônico.  Para  que  o  aluno  possa  aproveitar  ainda  mais  a 

    atividade é  importante conservar as marcações das quantidades das vogais  longas e 

    ainda observar o gênero das palavras, que estão organizadas por seções, de acordo com 

    a ordem de apresentação, isto é, da Introdução à seção 6. 

    A cada seção as palavras se subdividem em declinações e em seguida em ordem 

    alfabética.  A  ordem  que  o  aluno  deverá  seguir  para  declinação  das  palavras  deve 

    priorizar,  para  fins  didáticos,  aquela  apresentada  pelo  livro,  a  saber:  NOMINATIVO, 

    ACUSATIVO, GENITIVO, DATIVO, ABLATIVO. Uma sexta linha foi acrescida para que o aluno possa 

    incluir o VOCATIVO em sua declinação. 

    O gabarito, disponível na parte final deste material, só deve ser consultado em 

    caso  de  dúvidas  ou,  terminado  o  exercício,  para  checagem  das  respostas;  copiar  as 

    formas diretamente do gabarito não obterá efeito algum. É preciso não ter pressa em 

    encontrar as respostas; quanto mais tempo o aluno refletir sobre as formas, maior será 

    a memorização. 

  • 5  

    Estabelecer atalhos de memória, como pequenas frases contendo os morfemas 

    ou algumas ligações lógicas (exemplos: os nominativos e acusativos dos nomes neutros 

    são sempre iguais entre si; o genitivo singular é igual ao nominativo plural em algumas 

    declinações, etc.) tornará o exercício ainda mais produtivo e capaz de obter maior 

    impacto nos estudos. Além disso, o Caderno de Declinação será mais proveitoso se o 

    aluno praticar as palavras concomitantemente ao cumprimento das seções do método 

    Aprendendo Latim; portanto, vista a seção 1A, deve‐se trabalhar com as palavras da 

    seção 1A, e assim sucessivamente. Agora é só começar! Vamos declinar! 

  • 6  

    INTRODUÇÃO

      familia,-ae f

      f lia,-ae f

      Phaedra,-ae f

    família filha Fedra

           

    serua,-ae f Staphyla,-ae f Eucliõ, Eucliõnis m serva Estáfila Euclião

          

  • 7  

    SEÇÃO 1A

    aula,-ae f corõna,-ae f scaena,-ae f panela guirlanda, coroa palco, cena

           

    aurum,- n coquus,- m seruus,- m ouro cozinheiro servo

             

    Lar,-is m deus Lar

  • 8  

    SEÇÃO 1B

    cüra,-ae f deus,- m thesaurus,- m

    cuidado, preocupação deus tesouro

    unguentum,- n aedis,-is f für, füris m

    unguento, perfume, óleo cômodo, templo; no plural, templos, casa muita, em grande quantidade

    honor, honõris m senex, senis m respeito, sacrifício velho

  • 9  

    SEÇÃO 1C

    aqua,-ae f dominus,- m oculus,- m água senhor, patrão, dono olho

    u c nus,- m ignis,-is m vizinho fogo

  • 10  

    SEÇÃO 1D

    femina,-ae f pecünia, -ae f puella,-ae f mulher dinheiro menina, moça

    f lius,- m uir,- m filho homem, esposo

  • 11  

    SEÇÃO 1E

    nüptiae,-ãrum f animus,- m cõnsilium,- n núpcias, casamento mente, coração, espírito plano, conselho, opinião

    pluralia tantum

    dõs, dõtis f homo, hominis m facinus, facinoris n dote homem, pessoa, sujeito ação, feito, crime, atentado, ato criminoso

    onus, oneris n scelus, sceleris n fardo, carga crime, criminoso

  • 12  

    SEÇÃO 1F

    cena,-ae f turba,-ae f c uis, -is m.f. jantar, ceia multidão, turba, tumulto cidadão

  • 13  

    SEÇÃO 1G

    audãcia,-ae f continentia, -ae f fãnum,- n audácia, ousadia moderação, autocontrole santuário, templo

    iuuenis, -is m uirtüs, uirtütis f jovem (homem), rapaz virilidade, coragem, retidão, virtude

  • 14  

    SEÇÃO 2A

    amIca,-ae f astütia,-ae f cera,-ae f amante, amiga astúcia; (pl.) truques, artimanhas cera

    lüna,-ae f tabellae,-arum f uia,-ae f lua tábuas sobre as quais se escrevia estrada, rua

    pluralia tantum

    nummus, -I m officium, -I n oppidum, -I n moeda ofício, obrigação cidade

    stilus, -I m nox, noctis f sõl, sõlis m estilete com o qual se escrevia sobre as tábuas noite sol

  • 15  

    manus,-üs f sümptus,-üs m mão gasto

  • 16  

    SEÇÃO 2B

    litterae,-arum f sapientia,-ae f lectus,-I m carta sabedoria leito, cama

    pluralia tantum

    uerbum,-I n opus, operis n caput, capitis n palavra trabalho, tarefa, obra cabeça, chefe

    dies, diei m.f res, rei f dia coisa, assunto, situação, propriedade, negócio

  • 17  

    SEÇÃO 2C

    meretrIx, meretrIcis f mIles, mIlitis m mõs, mõris m prostituta soldado costume, hábito; (pl.) caráter, comportamento

    mulier, mulieris f mulher

  • 18  

    SEÇÃO 2D

    hõra,-ae f praeda, -ae f annus,-I m hora despojo, presa de guerra ano

    equus,-I m forum, I n signum,-I m cavalo foro (centro comercial da cidade) selo, sinal

    tempus,-oris n urbs, urbis f exercitus, üs m tempo cidade exército

  • 19  

    SEÇÃO 2E

    uIta,-ae m malum, -I n foris, foris f vida mal, problema porta

    mors, mortis f ouis, ouis f uõx, uõcis f morte ovelha voz

  • 20  

    SEÇÃO 3A

    uictõria,-ae f bellum, -I n imperium, -I n vitória, triunfo guerra ordem, comando

    dux, ducis m Iuppiter, Iouis m rex, regis m comandante, chefe, general Júpiter, Jove rei

  • 21  

    SEÇÃO 3B

    cõpiae,-arum f ferõcia, -ae f terra, -ae f tropas ferocidade, violência terra, país

    pluralia tantum

    ager, agrI m castra,-õrum n õtium,-I n campo, território acampamento militar repouso, tranquilidade

    pluralia tantum

    proelium, -I n eques, equitis m hostis, hostis m batalha cavaleiro, cavalaria (sobretudo no plural) inimigo

    legiõ, legiõnis f nauis, nauis f pax, pacis f legião navio paz

  • 22  

    mão, tropa

    manus,-üs f

  • 23  

    SEÇÃO 3C

    fõrma,-ae f dolus,-I m pügnus,-I m aparência trapaça punho

    nemo, neminis m pes, pedis m ninguém pé

  • 24  

    SEÇÃO 3D

    gratia,-ae f auxilium,-I n impedImentum,-I n obrigado, agradecimento, recompensa auxílio, ajuda obstáculo

    uoluptas, uoluptatis f desejo, amor, paixão

  •  

    SEÇÃO 4A(i)

    f ma, -ae f

    Agrigent nus, - m

    n ntius, - m

    rumor, fama, reputação agrigentino, habitante de Agrigento mensageiro

    simul crum, - n templum,- n custos, custodis m.f imagem, estátua, cópia templo guarda, vigia

    Verres, is u s; u res, u ribus f impetus, - s m Verres força, violência; (pl.) força, forças militares ataque, investida

    25

  • 26  

    SEÇÃO 4A(ii)

    negotium, -i n i dex, -i dicis m negócio, trabalho, tarefa juiz

  • 27  

    SEÇÃO 4A(iii)

    am cus, - m locus, - m (loca, -orum n) sacra, -orum n amigo, aliado lugar, local rituais

    pluralia tantum

    signum, - n sacerdos, -otis m.f uirgo, -inis f estátua, selo, sinal, indício, sinal sacerdote, sacerdotisa moça, virgem

    magistr tus, - s m sen tus, - s m magistrado senado

  • 28  

    SEÇÃO 4A(iv)

    Syr c s nus, - m cl mor, -oris m lex, -gis f siracusano, habitante da Siracusa grito, clamor, protesto, barulho lei

  • 29  

    SEÇÃO 4B(i)

    Asia, -ae f Lampsacenus, - m calamit s, - tis f Ásia Menor pessoa de Lâmpsaco desastre, calamidade

    comes, -itis m hospes, -itis m companheiro, amigo (pl) comitiva anfitrião, hospede, amigo, convidado

  • 30  

    SEÇÃO 4B(ii)

    consul, -is m cupidit s, -tis f cônsul luxúria, ganância, desejo

  • 31  

    SEÇÃO 4B(iii)

    i nua, -ae f laetitia, -ae f conu uium, - n porta alegria, festividade, regozijo festa, banquete

    grauit s, -tis f sermo, -nis m seriedade, solenidade, importância, autoridade conversa, discussão

  • 32  

    SEÇÃO 4B(iv)

    celerit s, -tis f praetor, -oris m rapidez, velocidade pretor (autoridade pública)

  • 33  

    SEÇÃO 4C(i)

    argentum, - n poculum, - n genus, generis n prata, prataria, dinheiro taça família, estirpe, tribo

  • 34  

    SEÇÃO 4C(ii)

    prou ncia, -ae f Roma, -ae f Sicilia, -ae f província Roma Sicília

    modus, - m ratio, -nis f modo, maneira plano, método, razão, conta, lista, cálculo

  • 35  

    SEÇÃO 4D(i)

    nauta, -ae m

    p r ta, -ae m

    praefectus, -i m

    marinheiro pirata capitão, administrador

    classis, -is f cohors, -tis f praedo, -nis m frota comitiva, coorte pirata, ladrão

    portus, - s m porto

  • 36  

    SEÇÃO 4D(ii)

    numerus, - m sec ris, -is f uestis, -is f número machado roupa, vestimenta, veste

  • 37  

    SEÇÃO 4E(i)

    imper tor, -oris m

    l tus, -oris n

    pr nceps, -cipis m

    líder, general, comandante litoral líder, chefe

    cibus, - m populus, - m Cleomenes, -is m comida povo Cleômenes

  • 38  

    SEÇÃO 4E(ii)

    nequitia, -ae f incendium, - n mare, -is n

    perversidade incêndio mar

    multit do, -dinis f multidão

  • 39  

    SEÇÃO 4E(iii)

    gloria, -ae f mentio, -nis f moenia, -ium n glória menção muros, muralhas

    pluralia tantum

    metus, - s m medo, terror

  • 40  

    SEÇÃO 4F(i)

    causa, -ae f

    l ctor, -is m

    sal s, - tis f

    causa, razão, motivo litor, assistente de magistrado romano segurança, salvação bem-estar

    sanguis, -inis m testis, -is m uerber, -is n sangue testemunha açoite, verga, golpe, (pl) pancadas, chibatadas

  • 41  

    SEÇÃO 4F(ii)

    uinc(u)lum, - n furor, -oris m os, oris n

    corrente raiva, fúria, loucura face, rosto, boca

  • 42  

    SEÇÃO 4G(i)

    mora, -ae f neglegentia, -ae f praesidium, n adiamento, demora negligência, descuido proteção, defesa, guarda

    l bert s, l bert tis f liberdade

  • 43  

    SEÇÃO 4G(ii)

    causa, -ae f supplicium, - n c uit s, -tis f causa, razão, caso punição Estado

    eques, -itis m i s, i ris n cavaleiro, (pl) cavalaria lei, justiça

  • 44  

    SEÇÃO 5A (i)

    arma,-õrum n coniuratiõ, -õnis f coniurator, -õris m armas, homens armados conspiração conspirador

    pluralia tantum

    cõnsulatus,-us m mõns, montis m res publica, rei publicae f consulado montanha Estado, república

  • 45  

    SEÇÃO 5A (ii)

    aes alienum, aeris alieni n aetas, aetatis f liberi, -õrum m dívida idade, tempo de vida, geração filhos

    pluralia tantum

    libidõ, libidinis f corõna,-ae f scaena,-ae f luxúria guirlanda, coroa palco, cena

    litterae,-arum f matrõna,-ae f uersus,-us m literatura, letras matrona, esposa e mãe de família, senhora verso/poesia

    pluralia tantum

  • 46  

    SEÇÃO 5A (iii)

    insidiae,-arum f Italia, -ae f opera, -ae f emboscada, armaldilha Itália serviço, atenção

    pluralia tantum

    pars, partis f socius, -i m telum, -i n parte aliado, cúmplice arma, dardo

  • 47  

    SEÇÃO 5B (i)

    auctõritas, auctõritatis f gens, gentis f natura,-ae f peso, autoridade tribo, raça, família, povo natureza

    spes, spei f esperança, expectativa

  • 48  

    SEÇÃO 5B (ii)

    fortuna,-ae f praemium,-i n opes, opum f fortuna, sorte; (pl.) riqueza recompensa, prêmio recursos, riquezas (sg. Ops, opis - socorro, ajuda)

    studium, -i n entuasiamo, empenho

  • 49  

    SEÇÃO 5B (iii)

    caedes, caedis f parens, parentis-i m/f carnificina, massacre pai, gentinor, mãe

  • 50  

    SEÇÃO 5C (i)

    exemplum, -i n ius iurandum, iuris iurandi n cópia, exemplo juramento

  • 51  

    SEÇÃO 5C (ii)

    gladius, -i m põns, pontis m espada ponte

  • 52  

    SEÇÃO 5C (iii)

    poena, -ae f setentia, -ae f castigo opinião, julgamento, frase, máxima

  • 53  

    SEÇÃO 5D (i)

    arx, arcis f dolor, dolõris m fuga, -ae f cidadela dor, angústia fuga

    lux, lucis f luz

  • 54  

    SEÇÃO 5D (ii)

    genus, generis n imperium, -i n õrdo, õrdinis m tipo, espécie, (família, estirpe, tribo) poder, autoridade, domínio (ordem, comando) classe social, fileira de soldados

    patres cõnscripti m patria, -ae f uoluntas, uoluntatis f senadores pátria vontade, desejo

    pluralia tantum

  • 55  

    SEÇÃO 5D (iii)

    concordia, -ae f dignitas, dignitatis f diligentia, -ae f concórdia, harmonia distinção, posição social, honra, status, alto cargo cuidado, diligência

  • 56  

    SEÇÃO 5D (iv)

    ara, -ae f labor, labõris m altar sofrimento, trabalho duro, labor, problema

  • 57  

    SEÇÃO 5E (i)

    carcer, carceris m facies, -ei f factum,-i n cárcere, prisão aparência, face feito, ação

    humus,-i f chão

  • 58  

    SEÇÃO 5E (ii)

    agmen, agminis n iter, itineris n occasiõ, occasiõnis f coluna marcha, percurso feito, ação

    pugna, -ae f batalha, luta

  • 59  

    SEÇÃO 5F (i)

    contiõ, contiõnis f decus, decoris n dextra, -ae f reunião, assembléia honra, beleza mão direita, destra

    diuitiae, -arum f ferrum, -i n frumentum, -i n riquezas espada, ferro trigo

    pluralia tantum

  • 60  

    SEÇÃO 5F (ii)

    bona,-õrum n exsilium ou exilium, -i n necessitudõ, necessitudinis f bens exílio, desterro necessidade

  • 61  

    SEÇÃO 5G (i)

    acies,-ei f centuriõ, centuriõnis m cornu, -us n linha de batalha, gume afiado, ponta, agudeza (de visão) centurião ala (do exército), chifre

    latrõ, latrõnis m legatus, -i m signum, -i n salteador, bandido lugar-tenente (pl. embaixadores) estandarte, toque de trombeta (selo, sinal, signo, estátua)

    subsidium, -i n reserva, subsídio, auxílio

  • 62  

    SEÇÃO 5G (ii)

    latus, lateris n pilum, -i n lado, flanco pilo, dardo pesado

  • 63  

    SEÇÃO 5G (iii)

    anima, -ae f corpus, corporis n gaudium, -i n alma, vida, sopro, respiração corpo alegria, contentamento

    luctus,-us m uulnus, uulneris n uultus, -us m lamento, luto ferida rosto, fisionomia, expressão

  • 64  

    SEÇÃO 6A (i)

    amor, amõris m uinum, -i n amor, relação sexual vinho

  • 65  

    SEÇÃO 6A (ii)

    facetiae, -arum f iocus, -i m lepõs, lepõris m graça, gracejo piada, gracejo, brincadeira encanto, charme, elegância

    geralmente no plural

    munus, muneris n sodalis, sodalis m presente, cargo amigo

  • 66  

    SEÇÃO 6A (iii)

    membrum, -i n quies, quietis f somnus,-i m membro sono, descanso sono

  • 67  

    rumor, rumõris m

    SEÇÃO 6A (iv)

    diz-que-diz, fofoca, censura

  • 68  

    SEÇÃO 6A (v)

    harena, -ae f lingua, -ae f õrac(u)lum, -i n areia língua, linguagem oráculo

    sepulc(h)rum, -i n sidus, sideris n túmulo estrela

  • 69  

    SEÇÃO 6A (vi)

    Não há substantitvos a memorizar

    SEÇÃO 6A (vii)

    aequor, aequoris n culpa, -ae f planície, mar erro, culpa

  • 70  

    SEÇÃO 6B (i)

    fabula, -ae f memoria, -ae f boato, peça teatral lembrança, memória, recordação, história, narrativa, crônica

  • 71  

    SEÇÃO 6B (ii)

    Não há substantitvos a memorizar

    SEÇÃO 6B (iii)

    Não há substantitvos a memorizar

    SEÇÃO 6B (iv)

    colega

    collega, -ae m

  • 72  

    SEÇÃO 6B (v)

    Não há substantitvos a memorizar

    SEÇÃO 6B (vi)

    condiciõ, condiciõnis f discordia, -ae f pars, partis f condição, termos condiciõnem ferre - propor os temos discussão, disputa lado (partido)

    spatium, -i n timor, timõris m espaço, tempo medo, temor

  • 73  

    amicitia, -ae f

    SEÇÃO 6B (vii)

    amizade

  • 74  

    SEÇÃO 6B (viii)

    adulescens, adulescentis m casus, -us m fides, fidei f

    jovem resultado, acontecimento, incidente, desgraça, morte, c s = por acaso, casualmente lealdade, fidelidade, confiança, fé, promessa, proteção

  • 75  

    SEÇÃO 6C (i)

    Não há substantitvos a memorizar

    SEÇÃO 6C (ii)

    cursus, -us m equitatus, -us m tergum,-i n corrida, percurso, direção, viagem cavalaria costas

  • 76  

    SEÇÃO 6C (iii)

    flumen, fluminis n opus, operis n rio fortificação (obra, trabalho, tarefa)

  • 77  

    SEÇÃO 6C (iv)

    Não há substantitvos a memorizar

    SEÇÃO 6D (i)

    caelum, -i n diuus, -i m flamma,-ae f céu, firmamento deus chama

    mens, mentis f nix, niuis f õrdõ, õrdinis m mente neve ordem, série

  • 78  

    SEÇÃO 6D (ii)

    ars, artis f autumnus, -i m frigus, frigoris n habilidade, arte, ofício outono frio (pl. períodos frios)

    lumen, luminis n ripa,-ae f silua, -ae f luz (pl. olhos) margem floresta

    umbra, -ae f umerus, -i m unda, -ae f sombra, escuridão, a sombra de um morto, fantasma ombro água, onda

  • 79  

    SEÇÃO 6D (iii)

    arbor, arboris f campus, -i m coma, -ae f árvore campo, planície cabelo, folhagem

    tenebrae, -arum f trevas, escuridão

  • 80  

    túnica Caderno de Declinações  45 

    tunica, -ae f

    SEÇÃO 6D (iv)

    collum, -i n lacertus, -i m latebrae, -arum f

    pescoço, colo braço, a parte superior do braço esconderijo, toca

    pluralia tantum

    pudor, pudõris m thalamus, -i m torus, -i m pudor, sentimento de vergonha quarto de dormir, aposento leito, cama

  • 81  

    GABARITO

    INTRODUÇÃO

    familia

    familiae

    filia

    filiae Phaedra

    Phaedrae

    serua

    seruae

    familiam familias filiam filias Phaedram Phaedras seruam seruas

    familiae familiarum filiae filiarum Phaedrae Phaedrarum seruae seruarum

    familiae familiis filiae filiabus Phaedrae Phaedris seruae seruis

    familia familiis filia filiabus Phaedra Phaedris serua seruis

    familia familiae filia filiae Phaedra Phaedrae serua seruae

    Staphyla

    Staphylam

    Sytaphylae

    Staphylae

    Staphylae

    Staphyla

    Staphylae

    Staphylas

    Staphylarum

    Staphylis

    Staphylis

    Staphylae

    Eucliõ

    Eucliõnem

    Eucliõnis

    Eucliõnis

    Eucliõni

    Eucliõ

    Eucliõnes

    Eucliõnes

    Eucliõnum

    Eucliõnibus

    Eucliõnibus

    Eucliõnes

    SEÇÃO 1A

    aula

    aulae

    corõna

    corõnae scaena

    scaenae

    aurum

    aura

    aulam aulas corõnam corõnas scaenam scaenas aurum aura

    aulae aularum corõnae corõnarum scaenae scaenarum auri aurõrum

    aulae aulis corõnae corõnis scaenae scaenis aurõ auris

    aula aulis corõna corõnis scaena scaenis aurõ auris

    aula aulae corõna corõnae scaena scaenae aurum aura

    coquus

    coquum

    coqui

    coquõ

    coquõ

    coque

    coqui

    coquõs

    coquõrum

    coquis

    coquis

    coqui

    seruus

    seruum

    serui

    seruõ

    seruõ

    serue

    serui Lar

    seruõs Larem

    seruõrum Laris

    seruis Lari

    seruis Lare

    serui Lar

    Lares

    Lares

    Larum

    Laribus

    Laribus

    Lares

    SEÇÃO 1B

    cura

    curae

    deus

    di/dei / dii thesaurus

    thesauri

    unguentum

    unguenta

    curam curas deum deõs thesaurum thesaurõs unguentum unguenta

    curae curarum dei deõrum / deum thesauri thesaurõrum unguenti unguentõrum

    curae curis deõ dis thesaurõ thesauris unguentõ unguentis

    cura curis deõ dis thesaurõ thesauris unguentõ unguentis

    cura curae deus di thesaure thesauri unguentum unguenta

    aedis

    aedes

    fur fures honor honõres

    senex

    senes

    aedem aedis (-es) furem fures honõrem honõres senem senes

    aedis aedium furis furum honõris honõrum senis senum

  • 82  

    aedi

    aedi (-e)

    aedis

    aedibus

    aedibus

    aedes

    furi

    fure

    fur

    furibus

    furibus

    fures

    honõri

    honõre

    hono

    honõribus

    honõribus

    honõres

    seni

    sene

    senex

    senibus

    senibus

    senes

    SEÇÃO 1C

    aqua

    aquae

    dominus

    domini

    uicinus

    uicini

    oculus

    oculi

    aquam aquas dominum dominõs uicinum uicinõs oculum oculõs

    aquae aquarum domini dominõrum uicini uicinõrum oculi oculõrum

    aquae aquis dominõ dominis uicinõ uicinis oculõ oculis

    aqua aquis dominõ dominis uicinõ uicinis oculõ oculis

    aqua aquae domine domini uicine uicini ocule oculi

    SEÇÃO 1D

    femina feminae

    feminam feminas

    feminae feminis

    feminae feminis

    femina feminarum

    femina feminae

    uir uiri magnus magni diues diuites frater frates

    uirum uirõs magnum magnõs diuitem diuites fratrem frates

    uiri uirõrum magni magnõrum diuitis diuitum fratis fratum

    uirõ uiris magnõ magnis diuiti diuitibus frati fratibus

    uirõ uiris magnõ magnis diuite diuitibus frate fratibus

    uir uiri magne magni diues diuites frater frates

    pater

    patres

    pauper

    pauperes

    soror

    sorõres

    uxõr

    uxõres

    patrem patres pauperem pauperes sorõrem sorõres uxõrem uxõres

    patris patrum pauperis pauperum sorõris sorõrum uxõris uxõrum

    patri patribus pauperi pauperibus sorõori sorõribus uxõri uxõribus

    patre patribus paupere pauperibus sorõre sorõribus uxõrem uxõribus

    pater patres pauper pauperes sorõr sorõres uxõr uxõres

    nõmen nõmina

    nõmen nõmina

    nõminis nõminum

    nõmini nõminibus

    nõmine nõminibus

    nõmen nõmina

    pecunia pecuniae puella puellae filius filii

    pecuniam pecunias puellam puellas filium filiõs

    pecuniae pecuniarum puellae puellarum filii filiõrum

    pecuniae pecuniis puellae puellis filiõ filiis

    pecunia pecuniis puella puellis filiõ filiis

    pecunia pecuniae puella puellae fili filii

  • 83  

    SEÇÃO 1E

    nuptiae

    animus

    animi

    consilium

    consilia

    dõs

    dõtes

    nuptias animum animõs consilium consilia dõtem dõtes

    pluralia tantun nuptiarum animi animõrum consilii consiliõrum dõtis dõtum nuptiis animõ animis consiliõ consiliis dõti dõtibus nuptiis animõ animis consiliõ consiliis dõtem dõtibus nuptiae anime animi consilium consilia dõs dõtes

    homo

    homines

    facinus

    facinora

    onus

    onera

    scelus

    scelera

    hominem homines facinus facinora onus onera scelus scelera

    hominis hominum facinoris facinorum oneris onerum sceleris scelerum

    homini hominibus facinori facinoribus oneri oneribus sceleri sceleribus

    homine hominibus facinore facinoribus onere oneribus scelere sceleribus

    homo homines facinus facinora onus onera scelus scelera

    SEÇÃO 1F

    cena

    cenae

    turba

    turbae

    ciuis

    ciues

    cenam cenas turbam turbas ciuem ciues

    cenae cenarum turbae turbarum ciuis ciuium

    cenae cenis turbae turbis ciui ciuibus

    cena cenis turbar turbis ciui (-e) ciuibus

    cena cenae turba turbae ciuis ciues

    SEÇÃO 1G

    audacia

    audaciae

    continentia

    continetiae

    fanum

    fana

    iuuenis

    iuuenes

    audaciam audacias continentiam continentias fanum fana iuuenem iuuenis (-es)

    audaciae audaciarum continetiae continentiarum fani fanõrum iuuenis iuuenium

    audaciae audaciis continetiae continentiis fanõ fanis iuueni iuuenibus

    audacia audaciis cotinentia continentiis fanõ fanis iuueni (-e) iuuenibus

    audacia audaciae continentia continetiae fanum fana iuuenis iuuenes

    uirtus

    uirtutes

    uirtutem uirtutes

    uirtutis uirtutum

    uirtuti uirtutibus

    uirtute uirtutibus

    uirtus uirtutes

  • 84  

    SEÇÃO 2A

    amica

    amicae

    astutia

    astutiae

    cera

    cerae

    luna

    lunae

    amicam amicas astutiam astutias ceram ceras lunam lunas

    amicae amicarum astutiae astutiarum cerae cerarum lunae lunarum

    amicae amicis astutiae astutiis cerae ceris lunae lunis

    amica amicis astutia astutiis cera ceris luna lunis

    amica amicae astutia astutiae cera cerae luna lunae

    uia

    uiae

    nummus

    nummi

    officium

    officia

    oppidum

    oppida

    uiam uias nummum nummõs officium officia oppidum oppida

    uiae uiarum nummi nummõrum officii officiõrum oppidi oppidõrum

    uiae uiis nummõ nummis officiõ officiis oppidõ oppidis

    uia uiis nummõ nummis officiõ officiis oppidõ oppidis

    uia uiae numme nummi officium officia oppidum oppida

    stilus

    stili

    nox

    noctes

    sõl

    sõles

    manus

    manus

    stilum stilõs noctem noctes sõlem sõles manum manus

    stili stilõrum noctis noctium sõlis sõlum manus manuum

    stilõ stilis nocti noctibus sõli sõlibus manui manibus

    stilõ stilis nocte noctibus sõle sõlibus manu manibus

    stile stili nox noctes sõl sõles manus manus

    sumptus

    sumptum

    sumptus

    sumptui

    sumptu

    sumptus

    sumptus

    sumptus

    sumptuum

    sumptibus

    sumptibus

    sumptus

    SEÇÃO 2B

    litterae

    sapientia

    sapientiae

    lectus

    lecti

    uerbum

    uerba litteras sapientiam sapientias lectum lectõs uerbum uerba litterarum sapientiae sapientiarum lecti lectõrum uerbi uerbõrum litteris sapientiae sapientiis lectõ lectis uerbõ uerbis litteris sapientia sapientiis lectõ lectis uerbõ uerbis litterae sapientia sapientiae lecte lecti uerbum uerba

    opus

    opera

    caput

    capita

    dies

    dies

    res

    res

    opus opera caput capita diem dies rem res

    operis operum capitis capitum

    operi operibus capiti capitibus s opere operibus capite capitibus die diebus re rebu

    opus opera caput capita dies dies res res

    diei dierum rei rerum

    diei diebus rei rebus

  • 85  

    SEÇÃO 2C

    meretrix meretrices miles milites mõs mõres mulier mulieres

    meretricem meretrices militem milites mõrem mõres mulierem mulieres

    meretricis meretricum militis militum mõris mõrum mulieris mulierum

    meretrici meretricibus militi militibus mõri mõribus mulieri mulieribus

    meretrice meretricibus milite militibus mõre mõribus muliere mulieribus

    meretrix meretrices miles milites mõs mõres mulier mulieres

    SEÇÃO 2D

    hõra hõrae praeda praedae annus anni equus equi hõram hõras praedam praedas annum annõs equum equõs hõrae hõrarum praedae praedarum anni annõrum equi equõrum hõrae hõris praedae

    hõra hõris praeda praedis

    praedis

    annõ

    annõ

    annis

    annis

    equõ

    equõ equis

    equis

    hõra hõrae praeda praedae anne anni eque equi

    forum

    fora

    signum

    signa

    tempus

    tempora

    urbs

    urbes

    forum fora signum signa tempus tempora urbem urbes

    fori forõrum signi signõrum temporis temporum urbis urbium

    forõ foris signõ signis tempori temporibus urbi urbibus

    forõ foris signõ signis tempore temporibus urbe urbibus

    forum fora signum signa tempus tempora urbs urbes

    exercitus

    exercitum

    exercitus

    exercitui

    exercitu

    exercitus

    exercitus

    exercitus

    exercituum

    exercitibus

    exercitibus

    exercitus

    SEÇÃO 2E

    uita uitae

    uitam uitas

    uitae uitarum

    uitae uitis

    uita uitis

    uita uitae

    ouis oues

    ouem oues

    ouis ouium

    oui ouibus

    oue ouibus

    ouis oues

    malum mala foris fores mors mortes

    malum mala forem fores mortem mortes

    mali malõrum foris forium mortis mortium

    malõ malis fori foribus morti mortibus

    malõ malis fore foribus morte mortibus

    malum mala foris fores mors mortes

    uõx

    uõcem

    uõcis

    uõci

    uõce

    uõces

    uõces

    uõces

    uõcum

    uõcibus

    uõcibus

    uõces

  • 86  

    SEÇÃO 3A uictõria

    uictõriae

    bellum

    bella

    imperium

    imperii

    dux

    duces

    uictõriam uictõrias bellum bella imperium imperiõs ducem duces uictõriae uictõriarum belli bellõrum imperii imperiõrum ducis ducum uictõriae uictõriis bellõ bellis imperiõ imperiis duci ducibus uictõria uictõriis bellõ bellis imperiõ imperiis duce ducibus uictõria uictõriae bellum bella imperium imperii dux duces

    rex regem regis regi rege rex

    reges reges regum regibus regibus reges

    Iuppiter Iouem Iouis Ioui Ioue Iuppiter

    SEÇÃO 3B cõpiae

    ferõcia

    ferõciae

    terra

    terrae

    ager

    agri

    cõpias ferõciam ferõcias terram terras agrum agrõs

    pluralia tantum

    pluralia tantum castris õtiõ õtiis proeliõ proeliis equiti equitibus

    castris õtiõ õtiis proeliõ proeliis equite equitibus castra õtium õtia proelium proelia eques equites

    hostis hostes legiõ legiõnes nauis naues pax paces hostem hostis (-es) legiõnem legiõnes nauem nauis (-es) pacem paces hostis hostium legiõnis legiõnum nauis nauium pacis pacum hosti hostibus legiõni legiõnibus naui nauibus paci pacibus hosti (-e) hostibus legiõnem legiõnibus naui (-e) nauibus pacem pacibus hostis hostes legiõ legiõnes nauis naues pax paces

    manus manus

    manum manus

    manus manuum

    manui manu

    manibus manibus

    manus manus

    SEÇÃO 3C fõrma

    fõrmae

    dolus

    doli

    pugnus

    pugni

    nemo

    fõrmam fõrmas dolum dolõs pugnum pugnõs neminem fõrmae fõrmarum doli dolõrum pugni pugnõrum neminis fõrmae fõrmis dolõ dolis pugnõ pugnis nemini fõrma fõrmis dolõ dolis pugnõ pugnis neminis fõrma fõrmae dole doli pugne pugni nemo

    pes pedes

    pedem pedes pedis pedum pedi pedibus pede pedibus pes pedes

    SEÇÃO 3D

    gratia gratiae auxilium auxilia impedimentum impedimenta uoluptas uoluptates gratiam gratias auxilium auxilia impedimentum impedimenta uoluptatem uoluptates gratiae gratiarum auxilii auxiliõrum impedimenti impedimentõrum uoluptatis uoluptatum gratiae gratiis auxiliõ auxiliis impedimentõ impedimentis uoluptati uoluptatibus gratia gratiis auxiliõ auxiliis impedimentõ impedimentis uoluptate uoluptatibus gratia gratiae auxilium auxilia impedimentum impedimenta uoluptas uoluptates

    cõpiarum ferõciae ferõciarum terrae terrarum agri agrõrum cõpiis ferõciae ferõciis terrae terris agrõ agris cõpiis ferõcia ferõciis terra terris agrõ agris cõpiae ferõcia ferõciae terra terrae ager agri

    castra õtium õtia proelium proelia eques equites castra õtium õtia proelium proelia equitem equites castrõrum õtii õtiõrum proelii proeliõrum equitis equitum

  • 87  

    SEÇÃO 4A

    fama

    famae

    Agrigentinus

    Agrigentini

    nuntius

    nuntii

    simulacrum

    simulacra

    famam famas Agrigentinum Agrigentinõs nuntium nuntiõs simulacrum simulacra

    famae famarum Agrigentini Agrigentinõrum nuntii nuntiõrum simulacri simulacrõrum

    famae famis Agrigentinõ Agrigentinis nuntiõ nuntiis simulacrõ simulacris

    fama famis Agrigentinõ Agrigentinis nuntiõ nuntiis simulacrõ simulacris

    fama famae Agrigentine Agrigentini nuntie nuntii simulacrum simulacra

    templum

    templa

    custõs

    custõdes

    Verres

    uis

    uires

    templum templa custõdem custõdes Verrem uim uires

    templi templõrum custõdis custõdum Verris não há uirium

    templõ templis custõdi custõdibus Verri não há uiribus

    templõ templis custõde custõdibus Verre ui uiribus

    templum templa custõs custõdes Verres não há uires

    impetus

    impetus

    iudex

    iudices

    negõtium

    negõtia

    amicus

    amici

    impetum impetus iudicem iudices negõtium negõtia amicum amicõs

    impetus impetuum iudicis iudicum negõtii negõtiõrum amici amicõrum

    impetui impetibus iudici iudicibus negõtiõ negõtiis amicõ amicis

    impetu impetibus iudice iudicibus negõtiõ negõtiis amicõ amicis

    impetus impetus iudex iudices negõtium negõtia amice amici

    locus

    loci

    locus

    loca

    magistratus

    magistratus

    sacerdõs

    sacerdõtes

    locum locõs locum loca magistratum magistratus sacerdõtem sacerdõtes

    loci locõrum loci locõrum magistratus magistratuum sacerdõtis sacerdõtum

    locõ locis locõ locis magistratui magistratibus sacerdõti sacerdõtibus

    locõ locis locõ locis magistratu magistratibus sacerdõte sacerdõtibus

    loce loci loce loca magistratus magistratus sacerdõs sacerdõtes

    sacra

    senatus

    senatus

    signum

    signa

    uirgõ

    uirgines

    sacra senatum senatus signum signa uirginem uirgines

    sacrõrum senatus senatuum signi signõrum uirginis uirginum

    sacris senatui senatibus signõ signis uirgini uirginibus

    sacris senatu senatibus signõ signis uirgine uirginibus

    sacra senatus senatus signum signa uirgõ uirgines

    clamor

    clamõrem

    clamõris

    clamõri

    clamõre

    clamõres

    clamõres

    clamõrum

    clamõribus

    clamõribus

    lex

    legem

    legis

    legi

    lege

    leges

    leges

    legum

    legibus

    legibus

    Syracusanus

    Syracusanum

    Syracusanus

    Syracusanui

    Syracusanu

    hospes hospites

    hospitem hospites

    hospitis hospitum

    siae calamitati calamitatibus comiti comitibus hospiti hospitibus

    sia calamitate calamitatibus comite comitibus hospite hospitibus

    sia calamitas calamitates comes comites hospes hospites

    Lampsacenus

    Lampsaceni

    cõnsul

    cõnsules

    cupiditas

    cupiditates

    conuiuium

    conuiuia

    clamor clamõres lex leges Syracusanus

    SEÇÃO 4B

    sia

    calamitas

    calamitates

    comes

    comites

    siam

    siae

    calamitatem

    calamitatis

    calamitates

    calamitatum

    comitem

    comitis

    comites

    comitum

  • 88  

    Lampsacenum Lampsacenos cõnsulem cõnsules cupiditatem cupiditates conuiuium conuiuia

    Lampsaceni Lampsacenõrum

    Lampsacenõ Lampsacenis

    Lampsacenõ Lampsacenis

    Lampsacene Lampsaceni

    gravitas gravitates

    gravitatem gravitates

    gravitatis gravitatum

    gravitati gravitatibus

    gravitate gravitatibus

    gravitas gravitates

    celeritas celeritates

    celeritatem celeritates

    celeritatis celeritatum

    celeritati celeritate

    celeritas

    celeritatibus celeritatibus

    celeritates

    praetõri

    praetõre

    praetõr

    praetõribus

    praetõribus

    praetõres

    SEÇÃO 4C

    argentum

    argenta

    genus

    genera

    põculum

    põcula

    modus

    modi

    argentum argenta genus genera põculum põcula modum modõs

    argenti argentõrum generis generum põculi põculõrum modi modõrum

    argentõ argentis generi generibus põculõ põculis modõ modis

    argentõ argentis genere generibus põculõ põculis modõ modis

    argentum argenta genus genera põculum põcula mode modi

    prõuincia

    prõuinciae

    ratiõ

    ratiõnes

    Rõma

    Sicilia

    prõuinciam prõuincias ratiõnem ratiõnes Rõmam Siciliam

    prõuinciae prõuinciarum ratiõnis ratiõnum Rõmae Siciliae

    prõuinciae prõuinciis ratiõni ratiõnibus Rõmae Siciliae

    prõuincia prõuinciis ratiõne ratiõnibus Rõma Sicilia

    prõuincia prõuinciae ratiõ ratiõnes Rõma Sicilia

    SEÇÃO 4D

    classis

    classes

    cohors

    cohortes

    nauta

    nautae

    pirata

    piratae

    classem classis/ classes cohortem cohortes nautam nautas piratam piratas

    classis classium cohortis cohortum nautae nautarum piratae piratarum

    classi classibus cohorti cohortibus nautae nautis piratae piratis

    classi/ classe classibus cohorte cohortibus nauta nautis pirata piratis

    classis classes cohors cohortes nauta nautae pirata piratae

    portus

    portus

    praedõ

    praedõnes

    praefectus

    praefecti

    numerus

    numeri

    portum portus praedõnem praedõnes praefectum praefectõs numerum numerõs

    portus portuum praedõnis praedõnum praefecti praefectõrum numeri numerõrum

    portui portibus praedõni praedõnibus praefectõ praefectis numerõ numeris

    portu portibus praedõne praedõnibus praefectõ praefectis numerõ numeris

    portus portus praedõ praedõnes praefecte praefecti numere numeri

    securis

    securim/securem

    secures

    securis/ secures

    uestis

    uestem

    uestes

    uestes

    cõnsulis cõnsulum cupiditatis cupiditatum conuiuii conuiuiõrum

    cõnsuli cõnsulibus cupiditati cupiditatibus conuiuiõ conuiuiis

    cõnsule cõnsulibus cupiditate cupiditatibus conuiuiõ conuiuiis

    cõnsul cõnsules cupiditas cupiditates conuiuium conuiuia

    ianua

    ianuae

    laetitia

    laetitiae

    sermõ

    sermõnes

    ianuam ianuas laetitiam laetitias sermonem sermõnes

    ianuae

    ianuae

    ianua

    ianua

    ianuarum

    ianuis

    ianuis

    ianuae

    laetitiae

    laetitiae

    laetitia

    laetitia

    laetitiarum

    laetitiis

    laetitiis

    laetitiae

    sermõnis sermõni

    sermone

    sermõ

    sermõnum

    sermõnibus

    sermõnibus

    sermõnes

    praetõr

    praetõrem

    praetõris

    praetõres

    praetõres

    praetõru

  • 89  

    securis

    securi

    securi/secure

    securis

    securium

    securibus

    securibus

    secures

    uestis

    uesti

    ueste

    uestis

    uestum

    uestibus

    uestibus

    uestes

    SEÇÃO 4E

    cibus

    cibi

    Cleomenes

    imperator

    imperatõres

    litus

    litora

    cibum cibõs Cleomenem imperatõrem imperatõres litus litora

    cibi cibõrum Cleomenis imperatõris imperatõrum litoris litorum

    cibõ cibis Cleomeni imperatõri imperatõribus litori litoribus

    cibõ cibis Cleomene imperatõre imperatõribus litore litoribus

    cibe cibi Cleomenes imperator imperatõres litus litora

    populus

    populi

    princeps

    príncipes

    incendium

    incendia

    mare

    maria

    populum populõs principem principes incendium incendia mare maria

    populi populõrum principis principum incendii incendiõrum maris marium

    populõ populis principi principibus incendiõ incendiis mari maribus

    populõ populis principe principibus incendiõ incendiis mari maribus

    popule populi princeps principes incendium incendia mare maria

    multitudõ

    multitudines

    nequitia

    nequitiae

    glõria

    glõriae

    mentiõ

    mentiõnes

    multitudinem multitudines nequitiam nequitias glõriam glõrias mentiõnem mentiõnes

    multitudinis multitudinum nequitiae nequitiarum glõriae glõriarum mentiõnis mentiõnum

    multitudini multitudinibus nequitiae nequitiis glõriae glõriis mentiõni mentiõnibus

    multitudine multitudinibus nequitia nequitiis glõria glõriis mentiõne mentiõnibus

    multitudõ multitudines nequitia nequitiae glõria glõriae mentiõ mentiõnes

    metus

    metum

    metus

    metui

    metu

    metus

    metus

    metus

    metuum

    metibus

    metibus

    metus

    moenia

    moenia

    moenium

    moenibus

    moenibus

    moenia

    SEÇÃO 4F

    causa

    causae

    lictor

    lictõres

    salus

    salutes

    sanguis

    sanguines

    causam causas lictõrem lictõres salutem salutes sanguinem sanguines

    causae causarum lictõris lictõrum salutis salutum sanguinis sanguinum

    causae causis lictõri lictõribus saluti salutibus sanguini sanguinibus

    causa causis lictõre lictõribus salute salutibus sanguine sanguinibus

    causa causae lictor lictõres salus salutes sanguis sanguines

    testis

    testes

    uerber

    uerbera

    furor

    furores

    õs

    õra

    testem testis/testes uerber uerbera furõrem furõres õs õra

    testis testium uerberis uerberum furõris furõrum õris õrum

    testi testibus uerberi uerberibus furõri furõribus õri õribus

    testi/teste testibus uerbere uerberibus furõre furõribus õre õribus

    testis testes uerber uerbera furor furõres õs õra

    uinculum

    uinculum

    uinculi

    uincula

    uincula

    uinculõrum

  • 90 Caderno de Declinações  63  

    uinculõ

    uinculõ

    uinculum

    uinculis

    uinculis

    uincula

    SEÇÃO 4G

    libertas

    libertates

    mora

    morae

    neglegentia

    neglegentiae

    praesidium

    praesidia

    libertatem libertates moram moras neglegentiam neglegentias praesidium praesidia

    libertatis libertatum morae morarum neglegentiae neglegentiarum praesidii praesidiõrum

    libertati libertatibus morae moris neglegentiae neglegentiis praesidiõ praesidiis

    libertate libertatibus mora moris neglegentia neglegentiis praesidiõ praesidiis

    libertas libertates mora morae neglegentia neglegentiae praesidium praesidia

    causa

    causae

    ciuitas

    ciuitates

    eques

    equites

    ius

    iura

    causam causas ciuitatem ciuitates equitem equites ius iura

    causae causarum ciuitatis ciuitatum equitis equitum iuris iurum

    causae causis ciuitati ciuitatibus equiti equitibus iuri iuribus

    causa causis ciuitate ciuitatibus equite equitibus iure iuribus

    causa causae ciuitas ciuitates eques equites ius iura

    supplicium

    supplicium

    supplicii

    suppliciõ

    suppliciõ

    supplicium

    supplicia

    supplicia

    suppliciõrum

    suppliciis

    suppliciis

    supplicia

    SEÇÃO 5A arma

    coniuratiõ

    coniuratiõnes

    coniurator

    coniuratores

    cõnsulatus

    cõnsulatus

    arma coniuratiõnem coniuratiõnes coniuratorem coniuratores cõnsulatum cõnsulatus armõrum coniuratiõnis coniuratiõnum coniuratoris coniuratorum cõnsulatus cõnsulatuum armis coniuratiõni coniuratiõnibus coniuratori coniuratoribus cõnsulatui cõnsulatibus armis coniuratiõne coniuratiõnibus coniuratore coniuratoribus cõnsulatu cõnsulatibus arma coniuratiõ coniuratiõnes coniurator coniuratores cõnsulatus cõnsulatus

    mõns

    montes

    res publica

    res publicae

    aes alienum

    aera aliena

    aetas

    aetates

    montem montes/montis rem publicam res publicas aes alienum aera aliena aetatem aetates

    montis montium rei publicae rerum publicarum aeris alieni aerum alienõrum aetatis aetatum

    monti montibus rei publicae rebus publicis aeri alienõ aeribus alienis aetati aetatibus

    monte montibus re publica rebus publicis aere alienõ aeribus alienis aetate aetatibus

    mõns montes res publica res publicae aes alienum aera aliena aetas aetates

    liberi

    libidõ

    libidines

    litterae

    matrõna

    matrõnae

    liberõs libidinem libidines litteras matrõnam matrõnas liberõrum libidinis libidinum litterarum matrõnae matrõnarum liberis libidini libidinibus litteris matrõnae matrõnis liberis libidine libidinibus litteris matrõna matrõnis liberi libidõ libidines litterae matrõna matrõnae

    uersus

    uersus

    insidiae

    ltalia

    opera

    operae

    uersum uersus insidias ltaliam operam operas

  • 91 Caderno de Declinações  64  

    uersus uersuum insidiarum ltaliae operae operarum

    uersui uersibus insidiis ltaliae operae operis

    uersu uersibus insidiis ltalia opera operis

    uersus uersus insidiae ltalia opera operae

    pars

    partes

    socius

    socii

    telum

    tela

    partim/ partem partis/ partes socium sociõs telum tela

    partis partium socii sociõrum teli telõrum

    parti partibus sociõ sociis telõ telis

    parti partibus sociõ sociis telõ telis

    pars partes socie socii telum tela

    SEÇÃO 5B

    auctõritas

    auctõritates

    gens

    gentes

    natura

    naturae

    spes

    spes

    auctõritatem auctõritates gentem gentes/ gentis naturam naturas spem spes

    auctõritatis auctõritatum gentis gentium naturae naturarum spei sperum

    auctõritati auctõritatibus genti gentibus naturae naturis spei spebus

    auctõritate auctõritatibus gente gentibus natura naturis spe spebus

    auctõritas auctõritates gens gentes natura naturae spes spes

    studium studia

    studium studia

    studii studiõrum

    fortunae fortunis praemiõ praemiis opi opibus studiõ studiis

    fortuna fortunis praemiõ praemiis ope opibus studiõ studiis

    fortuna caedes

    fortunae

    caedes

    praemium

    parens

    praemia

    parentes

    ops opes studium studia

    caedem caedes/caedis

    caedis caedium

    caedi caedibus

    caede caedibus

    caedes caedes

    SEÇÃO 5C

    exemplum exempla

    exemplum exempla

    exempli exemplõrum

    exemplõ exemplis

    exemplõ exemplis

    exemplum exempla ius iurandum iura iuranda gladi gladïi põns pontes

    poena poenae sententia sententiae poenam poenas sententiam sententias

    poenae

    poenae

    poena

    poena

    poenarum

    poenis

    poenis

    poenae

    sententiae

    sententiae

    sententia

    sententia

    sententiarum

    sententiis

    sententiis

    sententiae

    SEÇÃO 5D

    arx

    arces

    dolor

    dolõres

    fuga

    fugae

    lux

    luces

    arcem arces/arcis dolõrem dolõres fugam fugas lucem luces

    ius iurandum iura iuranda gladïus gladïi põns pontes

    ius iurandum iura iuranda gladïum gladïõs pontem pontes/pontis

    iuris iurandi iurum iurandõrum gladïi gladïõrum pontis pontium

    iuri iurandõ iuribus iurandis gladïõ gladïis ponti pontibus

    iure iurandõ iuribus iurandis gladïõ gladïis ponte pontibus

    fortuna fortunae praemium praemia ops opes

    fortunam fortunas praemium praemia opem opes

    fortunae fortunarum praemii praemiõrum opis opum

    parentem parentes

    parentis parentum

    parenti parentibus

    parente parentibus

    parens parentes

  • 92  

    arcis arcium dolõris dolõrum fugae fugarum lucis lucum

    arci arcibus dolõri dolõribus fugae fugis luci lucibus

    arce arcibus dolõre dolõribus fuga fugis luce lucibus

    arx arces dolor dolõres fuga fugae lux luces

    genus

    genera

    imperium

    imperia

    õrdõ

    õrdines

    cõnscriptus pater

    cõnscripti patres

    genus

    genera

    imperium

    imperia

    õrdinem

    õrdines

    cõnscriptum patrem

    cõnscriptõs patres

    generis generum imperii imperiõrum õrdinis õrdinum cõnscripti patris cõnscriptõrum patrum

    generi generibus imperiõ imperiis õrdini õrdinibus cõnscriptõ patri cõnscriptis patribus

    genere generibus imperiõ imperiis õrdine õrdinibus cõnscriptõ patre cõnscriptis patribus

    genus genera imperium imperia õrdõ õrdines cõnscripte pater cõnscripti patres

    patria

    patriae

    uoluntas

    uoluntates

    concordia

    concordiae

    dignitas

    dignitates

    patriam patrias uoluntatem uoluntates concordiam concordias dignitatem dignitates

    patriae patriarum uoluntatis uoluntatum concordiae concordiarum dignitatis dignitatum

    patriae patriis uoluntati uoluntatibus concordiae concordiis dignitati dignitatibus

    patria patriis uoluntate uoluntatibus concordia concordiis dignitate dignitatibus

    patria patriae uoluntas uoluntates concordia concordiae dignitas dignitates

    diligentia

    diligentiae

    ara

    arae

    labor

    labõres

    diligentiam diligentias aram aras labõrem labõres

    diligentiae diligentiarum arae ararum labõris labõrum

    diligentiae diligentiis arae aris labõri labõribus

    diligentia diligentiis ara aris labõre labõribus

    diligentia diligentiae ara arae labor labõres

    SEÇÃO 5E

    carcer carceres facies facies factum facta humus humi

    carcerem carceres faciem facies factum facta humum humõs

    carceris carcerum faciei facierum facti factõrum humi humõrum

    carceri carceribus faciei faciebus factõ factis humõ humis

    carcere carceribus facie faciebus factõ factis humõ humis

    carcer carceres facies facies factum facta hume humi

    agmen

    agmina

    iter

    itinera

    occasiõ

    occasiõnes

    pugna

    pugnae

    agmen agmina iter itinera occasiõnem occasiõnes pugnam pugnas

    agminis agminum itineris itinerum occasiõnis occasiõnum pugnae pugnarum

    agmini agminibus itineri itineribus occasiõni occasiõnibus pugnae pugnis

    agmine agminibus itinere itineribus occasiõne occasiõnibus pugna pugnis

    agmen agmina iter itinera occasiõ occasiõnes pugna pugnae

    SEÇÃO 5F

    contiõ contiõnes decus decora dextra dextrae diuitiae

    contiõnem contiõnes decus decora dextram dextras diuitias

    contiõnis contiõnum decoris decorum dextrae dextrarum diuitiarum

    contiõni contiõnibus decori decoribus dextrae dextris diuitiis

    contiõne contiõnibus decore decoribus dextra dextris diuitiis

    contiõ contiõnes decus decora dextra dextrae diuitiae

    ferrum

    ferra

    frumentum

    frumenta

    ignauia

    ignauiae

    õratiõ

    õratiõnes

    ferrum ferra frumentum frumenta ignauiam ignauias õratiõnem õratiõnes

    ferri ferrõrum frumenti frumentõrum ignauiae ignauiarum õratiõnis õratiõnum

  • Caderno de Declinações  67 93  

    ferrõ ferris frumentõ frumentis ignauiae ignauiis õratiõni õratiõnibus

    ferrõ ferris frumentõ frumentis ignauia ignauiis õratiõne õratiõnibus

    ferrum ferra frumentum frumenta ignauia ignauiae õratiõ õratiõnes

    potentia potentiae bona exsilium exsilia necessitudõ necessitudines

    potentiam potentias bona exsilium exsilia necessitudinem necessitudines

    potentiae potentiarum bonõrum exsilii exsiliõrum necessitudinis necessitudinum

    potentiae potentiis bonis exsiliõ exsiliis necessitudini necessitudinibus

    potentia potentiis bonis exsiliõ exsiliis necessitudine necessitudinibus

    potentia potentiae bona exsilium exsilia necessitudõ necessitudines

    SEÇÃO 5G

    acies acies centuriõ centuriõnes cornu cornua latrõ latrõnes

    aciem acies centuriõnem centuriõnes cornu cornua latrõnem latrõnes

    aciei acierum centuriõnis centuriõnum cornus cornuum latrõnis latrõnum

    aciei aciebus centuriõni centuriõnibus cornu cornibus latrõni latrõnibus

    acie aciebus centuriõne centuriõnibus cornu cornibus latrõne latrõnibus

    acies acies centuriõ centuriõnes cornu cornua latrõ latrõnes

    legatus legati signum signa subsidium subsidia latus latera

    legatum legatõs signum signa subsidium subsidia latus latera

    legati legatõrum signi signõrum subsidii subsidiõrum lateris laterum

    legatõ legatis signõ signis subsidiõ subsidiis lateri lateribus

    legatõ legatis signõ signis subsidiõ subsidiis latere lateribus

    legate legati signum signa subsidium subsidia latus latera

    pilum pila anima animae corpus corpora gaudium gaudia

    pilum pila animam animas corpus corpora gaudium gaudia

    pili pilõrum animae animarum corporis corporum gaudii gaudiõrum

    pilõ pilis animae animis corpori corporibus gaudiõ gaudiis

    pilõ pilis anima animis corpore corporibus gaudiõ gaudiis

    pilum pila anima animae corpus corpora gaudium gaudia

    luctus luctus uulnus uulnera uultus uultus

    luctum luctus uulnus uulnera uultum uultus

    luctus luctuum uulneris uulnerum uultus uultuum

    luctui luctibus uulneri uulneribus uultui uultibus

    luctu luctibus uulnere uulneribus uultu uultibus

    luctus luctus uulnus uulnera uultus uultus

    SEÇÃO 6A

    amor amõres uinum uina facetiae iocus ioci

    amõrem amõres uinum uina facetias iocum iocõs

    amõris amõrum uini uinõrum facetiarum ioci iocõrum

    amõri amõribus uinõ uinis facetiis iocõ iocis

    amõre amõribus uinõ uinis facetiis iocõ iocis

    amor amõres uinum uina facetiae ioce ioci

    lepor lepõres munus munera sodalis sodales membrum membra

    lepõrem lepõres munus munera sodalim/sodalem sodalis/sodales membrum membra

    lepõris lepõrum muneris munerum sodalis sodalium membri membrõrum

  • 94  

    lepõri lepõribus muneri muneribus sodali sodalibus membrõ membris

    lepõre lepõribus munere muneribus sodali/sodale sodalibus membrõ membris

    lepor lepõres munus munera sodalis sodales membrum membra

    quies

    quietes

    somnus

    somni

    rumor

    rumõres

    harena

    harenae

    quietem quietes somnum somnõs rumõrem rumõres harenam harenas

    quietis quietum somni somnõrum rumõris rumõrum harenae harenarum

    quieti quietibus somnõ somnis rumõri rumõribus harenae harenis

    quiete quietibus somnõ somnis rumõre rumõribus harena harenis

    quies quietes somne somni rumor rumõres harena harenae

    lingua

    linguae

    õraculum

    õracula

    sepulchrum

    sepulchra

    sidus

    sidera

    linguam linguas õraculum õracula sepulchrum sepulchra sidus sidera

    linguae linguarum õraculi õraculõrum sepulchri sepulchrõrum sideris siderum

    linguae linguis õraculõ õraculis sepulchrõ sepulchris sideri sideribus

    lingua linguis õraculõ õraculis sepulchrõ sepulchris sidere sideribus

    lingua linguae õraculum õracula sepulchrum sepulchra sidus sidera

    aequor

    aequor

    aequoris

    aequori

    aequore

    aequor

    aequora

    aequora

    aequorum

    aequoribus

    aequoribus

    aequora

    culpa

    culpam

    culpae

    culpae

    culpa

    culpa

    culpae

    culpas

    culparum

    culpis

    culpis

    culpae

    SEÇÃO 6B

    fabula

    fabulae

    memoria

    memoriae

    collega

    collegae

    condiciõ

    condiciõnes

    fabulam fabulas memoriam memorias collegam collegas condiciõnem condiciõnes

    fabulae fabularum memoriae memoriarum collegae collegarum condiciõnis condiciõnum

    fabulae fabulis memoriae memoriis collegae collegis condiciõni condiciõnibus

    fabula fabulis memoria memoriis collega collegis condiciõne condiciõnibus

    fabula fabulae memoria memoriae collega collegae condiciõ condiciõnes

    timor timõres

    timõrem timõres

    timõris timõrum

    discordiae discordiis parti partibus spatiõ spatiis timõri timõribus

    discordia discordiis parti/parte partibus spatiõ spatiis timõre timõribus

    discordia discordiae pars partes spatium spatia timor timõres

    amicitia

    amicitiae

    adulescens

    adulescentes

    casus

    casus

    fides

    fides

    amicitiam amicitias

    amicitiae amicitiarum

    amicitiae amicitiis

    amicitia amicitiis adulescente adulescentibus casu casibus fide fidebus

    amicitia amicitiae adulescens adulescentes casus casus fides fides

    SEÇÃO 6C

    cursus cursus

    cursum cursus equitatus equitatus tergum terga flumen flumina

    equitatum equitatus tergum terga flumen flumina

    discordia discordiae pars partes spatium spatia

    discordiam discordias partim/partem partis/partes spatium spatia

    discordiae discordiarum partis partium spatii spatiõrum

    adulescentem adulescentes/adulescentis casum casus fidem fides

    adulescentis adulescentium casus casuum fidei fiderum

    adulescenti adulescentibus casui casibus fidei fidebus

  • 95  

    cursus cursuum equitatus equitatuum tergi tergõrum fluminis fluminum cursui cursibus equitatui equitatibus tergõ tergis flumini fluminibus cursu cursibus equitatu equitatibus tergõ tergis flumine fluminibus cursus cursus equitatus equitatus tergum terga flumen flumina

    opus

    opera

    opus opera

    operis operum

    operi operibus

    opere operibus

    opus opera

    SEÇÃO 6D

    caelum caela diuus diui flamma flammae mens mentes

    caelum caela diuum diuõs flammam flammas mentem mentes/mentis

    caeli caelõrum diui diuõrum flammae flammarum mentis mentium

    caelõ caelis diuõ diuis flammae flammis menti mentibus

    caelõ caelis diuõ diuis flamma flammis mente mentibus

    caelum caela diue diui flamma flammae mens mentes

    nix

    niues

    õrdõ

    õrdines

    pietas

    pietates

    uentus

    uenti

    niuem niues õrdinem õrdines pietatem pietates uentum uentõs

    niuis niuum õrdinis õrdinum pietatis pietatum uenti uentõrum

    niui niuibus õrdini õrdinibus pietati pietatibus uentõ uentis

    niue niuibus õrdine õrdinibus pietate pietatibus uentõ uentis

    nix niues õrdõ õrdines pietas pietates uente uenti

    uõtum

    uõta

    ars

    artes

    autumnus

    autumni

    frigus

    frigora

    uõtum uõta artem artes/artis autumnum autumnõs frigus frigora

    uõti uõtõrum artis artium autumni autumnõrum frigoris frigorum

    uõtõ uõtis arti artibus autumnõ autumnis frigori frigoribus

    uõtõ uõtis arte artibus autumnõ autumnis frigore frigoribus

    uõtum uõta ars artes autumne autumni frigus frigora

    lumen

    lumina

    ripa

    ripae

    silua

    siluae

    umbra

    umbrae

    lumen lumina ripam ripas siluam siluas umbram umbras

    luminis luminum ripae riparum siluae siluarum umbrae umbrarum

    lumini luminibus ripae ripis siluae siluis umbrae umbris

    lumine luminibus ripa ripis silua siluis umbra umbris

    lumen lumina ripa ripae silua siluae umbra umbrae

    umerus

    umeri

    unda

    undae

    arbor

    arbores

    campus

    campi

    umerum umerõs undam undas arborem arbores campum campõs

    umeri umerõrum undae undarum arboris arborum campi campõrum

    umerõ umeris undae undis arbori arboribus campõ campis

    umerõ umeris unda undis arbore arboribus campõ campis

    umere umeri unda undae arbor arbores campe campi

    coma

    comae

    tenebra

    tenebrae

    collum

    colla

    lacertus

    lacerti

    comam comas tenebram tenebras collum colla lacertum lacertõs

    comae comarum tenebrae tenebrarum colli collõrum lacerti lacertõrum

    comae comis tenebrae tenebris collõ collis lacertõ lacertis

  • 96  

    coma comis tenebra tenebris collõ collis lacertõ lacertis

    coma comae tenebra tenebrae collum colla lacerte lacerti

    latebrae

    pudor

    pudõres

    thalamus

    thalami

    torus

    tori

    latebras pudõrem pudõres thalamum thalamõs torum torõs latebrarum pudõris pudõrum thalami thalamõrum tori torõrum latebris pudõri pudõribus thalamõ thalamis torõ toris latebris pudõre pudõribus thalamõ thalamis torõ toris latebrae pudor pudõres thalame thalami tore tori

    tunica

    tunicam

    tunicae

    tunicae

    tunica

    tunica

    tunicae

    tunicas

    tunicarum

    tunicis

    tunicis

    tunicae

  • 97  

    AUTORES    

    Katia Teonia Costa de Azevedo 

    Bacharela em Letras (Português/Latim), Mestra e Doutora em Letras Clássicas pela Universidade Federal 

    do Rio de Janeiro (UFRJ). Desde 2011 atua como Professora efetiva de Língua e Literatura Latina junto à 

    Faculdade de Letras da Universidade Federal do Rio de Janeiro (UFRJ). Contato: [email protected] 

     

    Pedro Schmidt 

    Bacharel em Letras  (Português/Latim), Mestre e Doutor em Letras Clássicas pela Universidade de São 

    Paulo (USP). Desde 2014 atua como Professor efetivo de Língua e Literatura Latina junto à Faculdade de 

    Letras da Universidade Federal do Rio de Janeiro (UFRJ). Contato: [email protected]