21
GYÂZKGH BHYTKWZH • ; GYÂZKGH bhytkwzh H Y Z K N O W “U###R h xvfwzço jo Fwzhjo ë vbh jhw bhkw gobplfthw, bhkw jkmâgfkw f, zhl}fq, h bhkw fbiyvldhjh pflow fyvjkzow, fwgykzoyfw f mkl÷womow ivynvfwfw# U###R Zojo hxvflf xvf xvkwfy bfjkzhy wfykhbfczf woiyf flh f hwwkbklè"lh poy wk, zfb jf hioyjhy fwwh xvfwzço }èykhw }fqfw f }olzhy h flh vbh f ovzyh }fq, gocwkjfyhy h xvfwzço woi jk}fywow écnvlow, h mkb jf gocwfnvky vbh gobpyffcwço glhyh f mkybf#]# K# Láckc 8 Ë ihwzhczf gocdfgkjo phyh wfy yfzobhjo hxvk o mhzo jf xvf, fbioyh gocw" zhwwf jo pyoafzo kczflfgzvhl jf Bhyt wvibfzfy o “Fwzhjoh vb zyhzhbfczo bhkw wkwzfbèzkgo gobo hzfwzhb, poy ftfbplo, wvhw ghyzhw h M# Lhwwhllf $jf O Fwzhjo gobo kcwzkzvkîço# Vbh lfkzvyh jhw oiyhw dkwz÷ykghw jf Bhyt ! HJYKHCO CFY]O GOJHZO !! YFCHZO BOCWFMM PFYKWWKCOZZO !!! ! Phyzf jfwzf hyzkno mok hpyfwfczhjh, pflo wfv pykbfkyo hvzoy, co K  Gol÷xvko Bhyt"Fcnflw pyobo}kjo pflo Gfczyo jf Fwzvjow Bhytkwzhw $Gfbhyt+ jo Kcwzkzvzo jf Mklowomkh f Gkácgkhw Dvbhchw $KMGD+ jh Vck}fywkjhjf Fwzhjvhl jf Ghbpkchw $VCKGHBP+ fczyf 8= f 84 jf co}fbiyo jf 8;;;# H }fywço mkchl xvf o lfkzoy zfb fb bçow mok hpyfwfczhjh pflow jokw hvzoyfw co gol÷xvko O gocgfkzo jf Fwzhjo ch mklowomkh bojfych f goczfbpoyécfh pyobo}kjo pflo Jfphyzhbfczo jf Mklowomkh jh Vck}fywkjhjf Mfjfyhl jo Phyhcè $VMPY+, fczyf 8> f 90 jf hiykl jf 9000# Vbh }fywço yfjvqkjh jo zftzo hphyfgfv fb1 Wzhclf{ Hyoco~kzq f Pfzfy Iyhzwkw $fjw#+, Yfzdkcekcn zdf Wzhzf 1 Bklkihcj, Povlhczqhw hcj wzhzf zdfoy{ zojh{ # Bkccfwozh, Vck}fykwz{ om Bkccfwozh Pyfww, 9008# Hnyhjfgfbow how phyfgfykwzhw jf Gyâzkgh Bhytkwzh ow yfphyow f wvnfwzöfw à pykbfkyh }fywço jfwzf hyzkno# !! Pyomfwwoy Hwwkwzfczf jf Gkácgkh Polâzkgh jh Vck}fywkjhjf Mfjfyhl jo Phyhcè $VMPY+# !!! Pyomfwwoy Hjavczo jf Gkácgkh Polâzkgh jh Vck}fywkjhjf Mfjfyhl jo Phyhcè $VMPY+# 8 “Woiyf o Fwzhjo# Gocmfyácgkh ch Vck}fywkjhjf W}fyjlo}, 88 jf avldo jf 8;8;# Kc1 Láckc, ]# 8# Oiyhw fwgoldkjhw fb zyáw zobow # Lkwioh/Bowgov, “H}hczf(/Pyonyfwwo, 8;>;# }# 8, z# 9, p# 8>=, nykmo cowwo#

CODATO, Adriano. O Estado como instituição. Crítica Marxista, v. 13, p. 9-28, 2001

Embed Size (px)

Citation preview

8/7/2019 CODATO, Adriano. O Estado como instituição. Crítica Marxista, v. 13, p. 9-28, 2001

http://slidepdf.com/reader/full/codato-adriano-o-estado-como-instituicao-critica-marxista-v-13-p 1/20

GYÂZKGH BHYTKWZH • ; 

GYÂZKGH

bhytkwzh

HYZKN

OW

“U###R h xvfwzço jo Fwzhjo ë vbh jhw bhkw gobplfthw,

bhkw jkmâgfkw f, zhl}fq, h bhkw fbiyvldhjh pflow fyvjkzow,

fwgykzoyfw f mkl÷womow ivynvfwfw# U###R Zojo hxvflf xvf xvkwfy 

bfjkzhy wfykhbfczf woiyf flh f hwwkbklè"lh poy wk, zfb jf

hioyjhy fwwh xvfwzço }èykhw }fqfw f }olzhy h flh vbh f

ovzyh }fq, gocwkjfyhy h xvfwzço woi jk}fywow écnvlow, h mkb

jf gocwfnvky vbh gobpyffcwço glhyh f mkybf#‒

]# K# Láckc8

Ë ihwzhczf gocdfgkjo phyh wfy yfzobhjo hxvk o mhzo jf xvf, fbioyh gocw"zhwwf jo pyoafzo kczflfgzvhl jf Bhyt wvibfzfy o “Fwzhjo‒ h vb zyhzhbfczobhkw wkwzfbèzkgo ‗ gobo hzfwzhb, poy ftfbplo, wvhw ghyzhw h M# Lhwwhllf $jf

O Fwzhjo gobokcwzkzvkîço# Vbh

lfkzvyh jhw �oiyhwdkwz÷ykghw� jf Bhyt!

HJYKHCO CFY]O GOJHZO !! 

YFCHZO BOCWFMM PFYKWWKCOZZO !!! 

! Phyzf jfwzf hyzkno mok hpyfwfczhjh, pflo wfv pykbfkyo hvzoy, co K  Gol÷xvko Bhyt"Fcnflw pyobo}kjopflo Gfczyo jf Fwzvjow Bhytkwzhw $Gfbhyt+ jo Kcwzkzvzo jf Mklowomkh f Gkácgkhw Dvbhchw $KMGD+ jh

Vck}fywkjhjf Fwzhjvhl jf Ghbpkchw $VCKGHBP+ fczyf 8= f 84 jf co}fbiyo jf 8;;;# H }fywço mkchlxvf o lfkzoy zfb fb bçow mok hpyfwfczhjh pflow jokw hvzoyfw co gol÷xvko O gocgfkzo jf Fwzhjo chmklowomkh bojfych f goczfbpoyécfh pyobo}kjo pflo Jfphyzhbfczo jf Mklowomkh jh Vck}fywkjhjfMfjfyhl jo Phyhcè $VMPY+, fczyf 8> f 90 jf hiykl jf 9000# Vbh }fywço yfjvqkjh jo zftzo hphyfgfvfb1 Wzhclf{ Hyoco~kzq f Pfzfy Iyhzwkw $fjw#+, Yfzdkcekcn zdf Wzhzf 1 Bklkihcj, Povlhczqhw hcj wzhzf zdfoy{ zojh{ # Bkccfwozh, Vck}fykwz{ om Bkccfwozh Pyfww, 9008# Hnyhjfgfbow how phyfgfykwzhw jfGyâzkgh Bhytkwzh ow yfphyow f wvnfwzöfw à pykbfkyh }fywço jfwzf hyzkno#

!! Pyomfwwoy Hwwkwzfczf jf Gkácgkh Polâzkgh jh Vck}fywkjhjf Mfjfyhl jo Phyhcè $VMPY+#

!!! Pyomfwwoy Hjavczo jf Gkácgkh Polâzkgh jh Vck}fywkjhjf Mfjfyhl jo Phyhcè $VMPY+#

8 “Woiyf o Fwzhjo‒# Gocmfyácgkh ch Vck}fywkjhjf W}fyjlo}, 88 jf avldo jf 8;8;# Kc1 Láckc, ]# 8# Oiyhw fwgoldkjhw fb zyáw zobow # Lkwioh/Bowgov, “H}hczf(‒/Pyonyfwwo, 8;>;# }# 8, z# 9, p# 8>=, nykmo cowwo#

8/7/2019 CODATO, Adriano. O Estado como instituição. Crítica Marxista, v. 13, p. 9-28, 2001

http://slidepdf.com/reader/full/codato-adriano-o-estado-como-instituicao-critica-marxista-v-13-p 2/20

80 • O FWZHJO GOBO KCWZKZVKÎÇO# VBH LFKZVYH###

99 jf mf}fyfkyo jf 8464+, h M# Fcnflw $jf 9 jf hiykl jf 8464+ f h A# ̂ f{jfbf{fy$jf 8o jf mf}fyfkyo jf 846;+, yfjknkjhw ihwzhczf gfjo, hczfw bfwbo jh pvilkgh"îço, fb Ifylkb, jf Phyh h gyâzkgh jh fgocobkh polâzkgh ‗, kwwo cvcgh zfcdh wfyfhlkqhjo# Knvhlbfczf, o py÷pyko fwzvjo woiyf o “ghpkzhl‒ $f, jfczyo jflf, o

ghpâzvlo woiyf hw “glhwwfw‒+ pfybhcfgfv kcgobplfzo9

#Bfwbo hwwkb, ë yhqoè}fl wvwzfczhy xvf ftkwzf, ch oiyh jf Bhyt f Fcnflw,vbh gocgfpîço nfcëykgh woiyf o Fwzhjo f xvf pojf wfy}ky, phyh vwhy vbhftpyfwwço jo py÷pyko Bhyt, gobo “mko gocjvzoy‒ $“Pyfmègko‒ jf 846;+ phyh hhcèlkwf polâzkgh# Zhl gocgfpîço gocwkwzf, cvbh phlh}yh, ch jfzfybkchîço jhchzvyfqh jf glhwwf jo Fwzhjo# H zfoykh bhytkwzh jh polâzkgh kbplkgh, poyzhczo,vbh yfafkîço ghzfn÷ykgh jh }kwço wfnvcjo h xvhl o Fwzhjo wfykh o hnfczf jh“wogkfjhjf gobo vb zojo‒ f jo “kczfyfwwf chgkochl‒7# Fwwh ë, fb yfwvbo, hfwwácgkh jf zojh gocgfpîço bhytkwzh woiyf o Fwzhjo, wkczfzkqhjh gob cozè}fl

glhyfqh ch gocdfgkjh m÷ybvlh jo Bhckwmfwzo gobvckwzh1 “O pojfy ftfgvzk}ojo Fwzhjo bojfyco cço phwwh jf vb gobkzá phyh nfyfcgkhy ow hwwvczow go"bvcw jf zojh h ivynvfwkh‒:# O py÷pyko Fcnflw ftpyfwwov h bfwbh kjëkh cvbhphwwhnfb knvhlbfczf gëlfiyf1 “H moyîh jf gofwço jh wogkfjhjf gk}klkqhjh ë oFwzhjo, xvf, fb zojow ow pfyâojow zâpkgow, ë ftglvwk}hbfczf o Fwzhjo jh glhw"wf jobkchczf f, jf xvhlxvfy bojo, fwwfcgkhlbfczf vbh bèxvkch jfwzkchjh hyfpykbky h glhwwf opykbkjh f ftployhjh‒6#

Zojh}kh, wf h jfzfybkchîço jh chzvyfqh jf glhwwf jo hphyfldo jf Fwzhjo ë

vbh gocjkîço cfgfwwèykh phyh h hcèlkwf jo wkwzfbh fwzhzhl, xvhcjo wf zyhzh jfgobpyffcjfy wvh gocmknvyhîço kczfych, wfvw câ}fkw jfgkw÷ykow f hw mvcîöfw

9 Gm# Yhlpd Bklkihcj# “Bhyt f o Fwzhjo‒# Kc1 Zob Iozzoboyf $oyn#+# Ehyl Bhyt # Yko jf Ahcfkyo, Qhdhy,8;48# p# 89>"894#

7 Vbh jhw gocxvkwzhw zf÷ykghw bhkw mvcjhbfczhkw phyh h zfoykh polâzkgh bojfych mok h jfzfybkchîçojh chzvyfqh jf glhwwf jow pyogfwwow jf jobkchîço polâzkgh pflow glèwwkgow jo bhytkwbo# ]fy, hpyop÷wkzo, G# I# Bhgpdfywoc# “Cfgfwwkzhbow jf vbh zfoykh jo Fwzhjo?‒ Kc1 Hwgfcwço f xvfjh jhavwzkîh fgocúbkgh f ovzyow fcwhkow 1 o phpfl jo Fwzhjo, jhw glhwwfw f jh pyopykfjhjf ch jfbogyhgkh

jo wëgvlo TT# Yko jf Ahcfkyo, Phq f Zfyyh, 8;;8# p# 4>"4;#: Ehyl Bhyt f Mykfjykgd Fcnflw# Bhckmfwzo gobvckwzh# Zyhj# Bhykh Lvgkh Gobo# :h fj# yf}kwzh# Yko jfAhcfkyo, Phq f Zfyyh, 8;;;# p# 89# Fwwh ë zhbiëb h kczfypyfzhîço jf Yhlpd Bklkihcj h yfwpfkzo jocñglfo jh gocgfpîço bhytkhch $f bhytkwzh+ woiyf o Fwzhjo# Gm# o }fyifzf “Fwzhjo‒ fb1 Zob Iozzoboyf$oyn#+# Jkgkocèyko jo pfcwhbfczo bhytkwzh# Yko jf Ahcfkyo, Qhdhy, 8;44# p# 877# Gm# knvhlbfczf LvgkhcoNyvppk# Zvjo gobfîov gob Bhxvkh}fl $hw gocgfpîöfw jf Fwzhjo fb Bhyt, Fcnflw, Láckc f Nyhbwgk+ #Poyzo Hlfnyf, L-PB, 8;47#

6 Mykfjykgd Fcnflw# H oyknfb jh mhbâlkh, jh pyopykfjhjf pyk}hjh f jo Fwzhjo # Zyhj# Lfhcjyo Eocjfy#4#fj# Yko jf Ahcfkyo, Gk}klkqhîço Iyhwklfkyh, 8;49# p# 8;;# Phyh zojow ow fmfkzow, fwwh phwwhnfb pojfwfy zobhjh gobo h bhkw yfpyfwfczhzk}h jo cñglfo jf vbh “zfoykh nfyhl jo Fwzhjo‒ co ghbpo jobhytkwbo ov, bhkw pyopykhbfczf, gobo h bhkw yfpyfwfczhzk}h jf vbh gocgfpîço nfcëykgh jo Fwzhjofb nfyhl#

8/7/2019 CODATO, Adriano. O Estado como instituição. Crítica Marxista, v. 13, p. 9-28, 2001

http://slidepdf.com/reader/full/codato-adriano-o-estado-como-instituicao-critica-marxista-v-13-p 3/20

GYÂZKGH BHYTKWZH • 88

xvf ow jk}fywow gfczyow jf pojfy gvbpyfb, wfah gobo pyojvzoyfw jf jfgkwöfw,wfah gobo oynhckqhjoyfw polâzkgow jow kczfyfwwfw jhw glhwwfw f myhîöfw jobk"chczfw, flh ë hbplhbfczf kcwvmkgkfczf# O hphyfldo  jf Fwzhjo, lfbiyh C#Povlhczqhw, “cço wf fwnozh co pojfy jf Fwzhjo‒# “O Fwzhjo hpyfwfczh vbh

owwhzvyh bhzfykhl py÷pykh xvf cço pojf jf bhcfkyh hlnvbh wfy yfjvqkjh wkb"plfwbfczf à jobkchîço polâzkgh‒=# Cfwwf wfczkjo, h mvcîço jf bfjkhîço xvf ohphyfldo jf Fwzhjo jfwfbpfcdh, hzyh}ëw jf wvhw hzk}kjhjfw hjbkckwzyhzk}hw fivyogyèzkghw yozkcfkyhw, hjxvkyf hxvk vbh kbpoyzécgkh jfgkwk}h phyh h jfzfybk"chîço jf wfv ghyèzfy jf glhwwf# Jf moybh hcèlonh, fwwf ñlzkbo pyoilfbh cçopojf wf yfmfyky, ftglvwk}hbfczf, how “yfwvlzhjow jh polâzkgh fwzhzhl ‗ xvf fwzçolknhjow à xvfwzço, hchlkzkghbfczf jkwzkczh, poyëb fbpkykghbfczf bvkzo py÷tk"bh, jo pojfy fwzhzhl ‗, bhw UhczfwR à moybh f ho goczfñjo kczyâcwfgo‒ hwwvbk"jow pflo wkwzfbh kcwzkzvgkochl jow hphyfldow jf Fwzhjo $wkwzfbh fwzhzhl+ cvbh

gocavczvyh gocgyfzh>#Fb xvf pfwf h hj}fyzácgkh jf N# Zdfyioyc, o zyhîo bhkw bhyghczf co

jfwfc}ol}kbfczo jh zfoykh polâzkgh bhytkwzh goczfbpoyécfh mok h hvwácgkh jhwxvfwzöfw yfmfyfczfw how pyogfwwow oynhckqhzk}ow kczfycow jo hphyfldo jf Fwzh"jo# O py÷pyko Povlhczqhw, xvf pyogvyov gobpyffcjfy o wkwzfbh fwpfgâmkgo jfoynhckqhîço f mvcgkochbfczo kczfyco jo hphyfldo jf Fwzhjo ghpkzhlkwzh woi ogocgfkzo jf “ivyogyhzkwbo‒, ftployov, pykcgkphlbfczf, ow fmfkzow kjfol÷nkgow

jfwwf wkwzfbh woiyf hw pyèzkghw jow hnfczfw jo Fwzhjo $ivyogyhgkh+4#

Wfnvcjo h gyâzkgh goyyfczf, hw yhqöfw jfwwf fwxvfgkbfczo wkwzfbèzkgo jf"}fykhb wfy ivwghjhw avwzhbfczf ch gocmvwço pyobo}kjh pflh zyhjkîço bhytkw"zh xvf zfkbhykh fb kjfczkmkghy pojfy jf Fwzhjo gob pojfy jf glhwwf, yfjvqkcjoo hphyfldo jf Fwzhjo h vb kcwzyvbfczo goczyolhjo pflow kczfyfwwfw jobkchc"zfw# Ë gobo wf h kjfczkmkghîço jh chzvyfqh jf glhwwf jo Fwzhjo zk}fwwf jkwpfc"whjo ow bhytkwzhw jf hchlkwhy hw moybhw gocgyfzhw hzyh}ëw jhw xvhkw flh wfyfhlkqh $o mvcgkochbfczo jo Fwzhjo+# Co bètkbo, h hzfcîço jow bhytkwzhwyfghkykh woiyf o wfczkjo $jf glhwwf+ jh polâzkgh fwzhzhl $kwzo ë, ow wfzoyfw wogkhkwifcfmkgkèykow poy vbh jfgkwço jfzfybkchjh, fb nfyhl fgocúbkgh+, bhw cço

woiyf o bojo jf oynhckqhîço kczfych jo hphyfldo jf Fwzhjo f wvhw yfpfygvw"wöfw woiyf o pyogfwwo jfgkw÷yko, ow jkmfyfczfw gfczyow jf pojfy, h hîço ghyhg"zfyâwzkgh jow “hnfczfw fwzhzhkw‒ $h “ivyogyhgkh‒, fb wfczkjo hbplo+ fzg#

= Ckgow Povlhczqhw# O Fwzhjo, o pojfy, o wogkhlkwbo # 9h fj# Yko jf Ahcfkyo, Nyhhl, 8;46# p# 8>, nykmowcowwow#

> Nýyhc Zdfyioyc# Gobo jobkch lh glhwwf jobkchczf? Hphyhzow jf Fwzhjo { pojfy fwzhzhl fc fl mfvjhlkwbo, fl ghpkzhlkwbo { fl wogkhlkwbo# :#fj# Bëtkgo, J# M#, Wknlo TTK, 8;4;# p# 7>#

4 ]fy Pov}oky polkzkxvf fz glhwwfw wogkhlfw# Phykw, Bhwpfyo, 8;=4# }# 9, ghp# 61 “Wvy lh ivyfhvgyhzkf fzlfw ëlkzfw‒, p# 867"8;7#

8/7/2019 CODATO, Adriano. O Estado como instituição. Crítica Marxista, v. 13, p. 9-28, 2001

http://slidepdf.com/reader/full/codato-adriano-o-estado-como-instituicao-critica-marxista-v-13-p 4/20

89 • O FWZHJO GOBO KCWZKZVKÎÇO# VBH LFKZVYH###

Dè jvhw }fywöfw jfwwh gyâzkgh# H pykbfkyh, wvwzfczhjh poy C# Ioiiko, wv"ilkcdh ow fmfkzow jfwwh gocgfpîço yfwzykzk}h jh polâzkgh f jo Fwzhjo woiyf h“zfoykh jhw moybhw jf no}fyco‒ $ow yfnkbfw polâzkgow+5 h wfnvcjh, gvah moczfwço ow hvzoyfw “cfo"kcwzkzvgkochlkwzhw‒ $Z# Weogpol, M# Iloge+, gdhbh h hzfc"

îço phyh hw jkmkgvljhjfw jfgoyyfczfw jh hvwácgkh jf vbh “zfoykh jo Fwzhjo‒fb Bhyt f cow bhytkwbow powzfykoyfw#

O oiafzk}o jfwzf hyzkno ë hpyfwfczhy vbh lfkzvyh jh zfoykh bhytkwzh jo Fw"zhjo bhkw gobplfth f hbikgkowh jo xvf hxvflh mfkzh pflhw yfgfczfw gyâzkghw“cfo"kcwzkzvgkochlkwzhw‒# H phyzky jh yfgocwkjfyhîço jhw “oiyhw dkwz÷ykghw‒ jfBhyt ‗ cobfhjhbfczf1 H ivynvfwkh f h goczyh"yf}olvîço $84:4+, Hw lvzhw jf

glhwwf fb Myhcîh jf 84:4 h 8460 $8460+ f O jfqokzo iyvbèyko jf Lvâw

Iochphyzf $8469+ ‗ pyfzfcjfbow jfbocwzyhy xvf fwwf hvzoy powwvk vbh goc"gfpîço jf Fwzhjo xvf lf}h fb goczh h wvh jkcébkgh kcwzkzvgkochl kczfych wfb,

fczyfzhczo, hiyky bço jh pfywpfgzk}h glhwwkwzh# Jfwwh moybh, ho kczyojvqky, fbwvhw hcèlkwfw polâzkghw, ow hwpfgzow kcwzkzvgkochkw jo hphyfldo fwzhzhl ghpkzhlkw"zh, Bhyt fwzhykh hpyfwfczhcjo vbh gocgfpîço jf Fwzhjo ho bfwbo zfbpobhkw womkwzkghjh jo xvf h jfmfcjkjh pflh pfywpfgzk}h “kcwzyvbfczhlkwzh‒ ‗ pyfwfc"zf zhczo ch oiyh jf hlnvcw bhytkwzhw, xvhczo, knvhlbfczf, jf hlnvcw gyâzkgow jobhytkwbo ‗, f bfcow moybhlkwzh xvf hw kczfypyfzhîöfw “kcwzkzvgkochlkwzhw‒#

O fcwhko fwzè jk}kjkjo fb xvhzyo phyzfw# Ch pykbfkyh, yfwvbkbow hw gyâzk"ghw goyyfczfw à “zfoykh bhytkwzh jo Fwzhjo‒, jfmkckbow cowwh nyhjf jf lfkzvyh

f h}hcîhbow h dkp÷zfwf jf zyhihldo# H wfnvcjh phyzf jo zftzo gocwkwzf ihwkgh"bfczf ch hcèlkwf f kczfypyfzhîço jhw phwwhnfcw wflfgkochjhw jhw “oiyhw dkwz÷"ykghw‒ jf Bhyt# Ch zfygfkyh phyzf, kcwkwzkbow woiyf h lknhîço cfgfwwèykh fczyfhw coîöfw jf “hphyfldo jf Fwzhjo‒ f “pojfy jf Fwzhjo‒, f, poy mkb, ch xvhyzhphyzf jo hyzkno, yfzobhbow f hpyomvcjhbow h jkwzkcîço, h cowwo }fy pyfwfczfchw hcèlkwfw jf Bhyt, fczyf h jkbfcwço mvcgkochl f h jkbfcwço kcwzkzvgkochl

jo Fwzhjo#

Hw gyâzkghw à zfoykh bhytkwzh jo FwzhjoH phyzky jf bfhjow jow hcow wfzfczh, cozhjhbfczf ch Kzèlkh, h lkzfyhzvyhxvf wf kcgoypoyov à }hnh “yf}kwkockwzh‒ xvf wf wfnvkv à “gykwf jo bhytkwbo‒pyomfzkqhjh poy Lvgko Gollfzk fcmhzkqov h kcgkpkácgkh jh zfoykh polâzkgh bhytkwzh;#

Wfnvcjo Coyifyzo Ioiiko, o mhzo jf Bhyt cço zfy yfjknkjo o lk}yo plhcf"ahjo woiyf o Fwzhjo $o xvf pojfykh wfy vb hynvbfczo hpfchw gkygvcwzhcgkhl+,

; H gyâzkgh h Bhyt f how bhytkwbow powzfykoyfw xvf yfwvbf fwwh pyopowkîço pojf wfy lkjh pykcgkphl"bfczf fb Lvgko Gollfzk# Vlzyhphwwhcjo o bhytkwbo # Yko jf Ahcfkyo, Moyfcwf"Vck}fywkzèykh, 8;47#

Woiyf o “wvijfwfc}ol}kbfczo‒ jh pyojvîço kczflfgzvhl bhytkwzh co jobâcko jh zfoykh polâzkgh ffgocúbkgh h phyzky jow hcow zykczh, f h pyf}hlácgkh jow fwzvjow gvlzvyhkw, fwzëzkgow f mklow÷mkgow, }fyzhbiëb Pfyy{ Hcjfywoc# Gocwkjfyhzkocw oc ~fwzfyc bhytkwb# Locjyfw, Cf~ Lfmz Iooew, 8;>=#

8/7/2019 CODATO, Adriano. O Estado como instituição. Crítica Marxista, v. 13, p. 9-28, 2001

http://slidepdf.com/reader/full/codato-adriano-o-estado-como-instituicao-critica-marxista-v-13-p 5/20

GYÂZKGH BHYTKWZH • 87

w÷ gocmkybov o zyhzhbfczo fc}kfwhjo xvf o pyoilfbh yfgfifv poy phyzf jfwwhzyhjkîço zf÷ykgh# O Fwzhjo myfxüfczfbfczf mok pfcwhjo gobo “kcwzyvbfczhl‒$ch jobkchîço jf glhwwf+, gobo wkbplfw “moyîh yfpyfwwk}h‒ $h wfy}kîo jh “ivy"nvfwkh‒+ ov gobo pvyo “yfmlfto‒ $jhw jfzfybkchîöfw fbhchjhw jh “ihwf‒ fgo"

cúbkgh+# Oyh, fwzhykhb avwzhbfczf hâ ‗ fb mvcîço jfwwh “gocgfpîço cfnhzk}hjo Fwzhjo‒80, woljhjh ho fgocobkgkwbo ghyhgzfyâwzkgo jf wvh Mklowomkh jh Dkw"z÷ykh ‗ hw jkmkgvljhjfw pykcgkphkw phyh o bhytkwbo zfbhzkqhy jokw pyoilfbhwghyow h zojh h zyhjkîço jo pfcwhbfczo polâzkgo1 o pyoilfbh jhw “moybhw jfno}fyco‒ f o pyoilfbh goyyflhzo, xvf polhykqov h hnfcjh zf÷ykgh jh GkácgkhPolâzkgh ch wfnvcjh bfzhjf jo wëgvlo TT, jhw “kcwzkzvkîöfw polâzkghw‒#

Ch wvh fwwácgkh, o hynvbfczo pojf wfy hwwkb hpyfwfczhjo1 ho kcwkwzky chchzvyfqh jf glhwwf jo pojfy jf Fwzhjo, ow glèwwkgow jo bhytkwbo cçozfbhzkqhyhb ow jk}fywow “bojow‒ pflow xvhkw fwwf pojfy wfykh ftfygkjo# Vbh

}fq xvf wfbpyf fwzk}fyhb pyfogvphjow gob o “xvfb‒ jh jobkchîço polâzkghf cço gob o “gobo‒5 cvbh wogkfjhjf jk}kjkjh f fwzyhzkmkghjh fb glhwwfw, ono}fyco, xvhlxvfy no}fyco, woi xvhlxvfy “moybh‒ $wfah “jfbogyèzkgh‒, wfah“jkzhzoykhl‒+, fwzhykh wfbpyf }olzhjo h gvbpyky ow kczfyfwwfw nfyhkw jh glhwwfjobkchczf, kcjfpfcjfczfbfczf jh wvh “moybh‒# Ë o xvf wf jfpyffcjf jh wf"nvkczf phwwhnfb1

Bhyt f Fcnflw $f woiyf wvh lkcdh, vb gdfmf yf}olvgkocèyko gobo Láckc+,goc}fcgkjow gobo fwzh}hb jf xvf h fwmfyh jh polâzkgh mowwf h fwmfyh jh moyîh

$f ckwwo zkcdhb pfymfkzhbfczf yhqço+, gologhyhb"wf wfbpyf o pyoilfbh johynvbfczo dkwz÷ykgo jfwwh moyîh, kcjk}kjvhlkqhjo ch glhwwf jobkchczf jf zfb"pow fb zfbpow, fb }fq jo pyoilfbh jow jk}fywow bojow pflow xvhkw fwwhmoyîh pojkh wfy ftfygkjh $xvf ë o pyoilfbh jhw kcwzkzvkîöfw+88,

yfwvlzhcjo jhâ vbh zfoykh jo Fwzhjo, wfnvcjo C# Ioiiko, fwwfcgkhlbfczf kc"gobplfzh f phygkhl89#

Pyoilfbh zf÷ykgo bhw zhbiëb pyoilfbh polâzkgo# Ow hzyhwow, lhgvchw fgoczyhjkîöfw jh “gkácgkh polâzkgh bhytkwzh‒, cfwwf phyzkgvlhy, zoychyhb bfwbojkmâgkl o jfwfc}ol}kbfczo jf vbh yfmlftço bhkw hyzkgvlhjh h yfwpfkzo jh “moy"

bh‒ jf oynhckqhîço jo Fwzhjo wogkhlkwzh ‗ h “jkzhjvyh jo pyolfzhykhjo‒ ‗ f jfwvhw kcwzkzvkîöfw fwpfgâmkghw# Jhâ xvf h vbh zfoykh $“cfnhzk}h‒+ jo Fwzhjoghpkzhlkwzh avwzhpúw"wf h mhlzh gobplfzh jf vbh zfoykh wogkhlkwzh jo Fwzhjo#

80 Coyifyzo Ioiiko# H zfoykh jhw moybhw jf no}fyco ch dkwz÷ykh jo pfcwhbfczo polâzkgo # Iyhwâlkh,Fjkzoyh jh VcI, 8;40# p# 86:#

88 Coyifyzo Ioiiko# “Ftkwzf vbh jovzykch bhytkwzh jo Fwzhjo?‒# Kc1 Coyifyzo Ioiiko, fz hl # O bhytkw" bo f o Fwzhjo # Yko jf Ahcfkyo, Nyhhl, 8;>;# p# 94"9;, nykmow cowwow# Zyhj# bojkmkghjh#

89 Coyifyzo Ioiiko# “Jfbogyhgkh wogkhlkwzh?‒# Kc1 Xvhl wogkhlkwbo? Jfihzf woiyf vbh hlzfychzk}h#9#fj# Yko jf Ahcfkyo, Phq f Zfyyh, 8;47# p# 98"76#

8/7/2019 CODATO, Adriano. O Estado como instituição. Crítica Marxista, v. 13, p. 9-28, 2001

http://slidepdf.com/reader/full/codato-adriano-o-estado-como-instituicao-critica-marxista-v-13-p 6/20

8: • O FWZHJO GOBO KCWZKZVKÎÇO# VBH LFKZVYH###

Xvhcjo wf }fykmkgh xvf o kczfyfwwf jow zf÷ykgow jo wogkhlkwbo pflo pyoilf"bh pyèzkgo f vynfczf jh gocxvkwzh jo pojfy kcjvqkv vbh bhkoy hzfcîço woiyfh xvfwzço jo phyzkjo $oynhckqhîço yf}olvgkocèykh+ jo xvf pyopykhbfczf woiyfo Fwzhjo, f xvf, gob ihwf fb vbh goc}kgîço jkmvcjkjh wfnvcjo h xvhl vbh

}fq gocxvkwzhjo o pojfy, o Fwzhjo wfykh vb mfcúbfco zyhcwkz÷yko $h “jkzhjvyh jopyolfzhykhjo‒+ jfwzkchjo h jfwhphyfgfy ch mvzvyh wogkfjhjf gobvckwzh, pojf"wffwzkbhy o pfwo jfwwfw jfzfybkchczfw, jf hgoyjo gob Ioiiko, ch povgh hzfcîçofcmkb jfjkghjh ho “pyoilfbh jhw kcwzkzvkîöfw‒ f ho ftfygâgko jo pojfy87#

H powkîço ftpyfwwh hgkbh mok yfmoyîhjh f hbplkhjh pflh lkzfyhzvyh goczfb"poyécfh jf Gkácgkh Polâzkgh, gvah goyyfczf doaf pyfjobkchczf ‗ o cfo"kcwzkzvgkochlkwbo ‗ pyf}á vbh “}olzh ho Fwzhjo‒ f vbh yfgvwh jhw jfzfybkch"îöfw pvyhbfczf wogkfzhkw ch hioyjhnfb jow pyogfwwow dkwz÷ykgow#

Fwwh gyâzkgh wvwzfczh, fb yfwvbo, xvf h }kwço xvf Bhyt powwvâh jo Fwzhjo$f jh ivyogyhgkh+ fyh poiyf f fwxvfbèzkgh, f xvf cço dh}fykh, cow wfvw fwgyk"zow, vb zyhzhbfczo bhkw jfzkjo jo pyoilfbh xvf mowwf hlëb jh bfyh gocwzhzhîço

jh chzvyfqh jf glhwwf jow pyogfwwow jf jobkchîço polâzkgh8:# Gobo gocwf"

87 Ioiiko# “Ftkwzf vbh jovzykch bhytkwzh jo Fwzhjo?‒ Op# gkz#, p# 8:# Cço dè fwphîo phyh yfhlkqhy hxvkvbh h}hlkhîço poybfcoykqhjh jfwwhw pyopowkîöfw# Cowwhw jkmfyfcîhw fb yflhîço h flhw $fwpfgkmkgh"bfczf1 fb yflhîço à “zfoykh bhytkwzh jo Fwzhjo‒+ mkghyço glhyhw ch wfxüácgkh jfwzf hyzkno# Ow bfldo"yfw yfphyow mfkzow h hwpfgzow lhzfyhkw jh gyâzkgh jf Ioiiko ‗ h “mlhnyhczf kcftkwzácgkh‒, wfah jf vbhzfoykh bhytkwzh jh Polâzkgh, wfah jf vbh zfoykh jo Fwzhjo wogkhlkwzh ‗ jf}f"wf lfy fb Nkvwfppf ]hgghf fb Ëzkfccf Ihlkihy# ]hggh jfwboczh h pyfzfcwço jf Ioiiko fb wkzvhy h yflhzk}h poiyfqh jf zâzvlowjf hvzoyfw bhytkwzhw jfjkghjow à Polâzkgh jvyhczf o wëgvlo TT fb mvcîço jhw goczyhjkîöfw jo “bhy"tkwbo zf÷ykgo‒5 Ihlkihy, poy wvh }fq, wvilkcdh o jfwpyop÷wkzo fb ftknky"wf jf Bhyt o jfwfc}ol}kbfczojf vb wkwzfbh jhw kcwzkzvkîöfw jh wogkfjhjf wogkhlkwzh ov gobvckwzh, vbh “vzopkh‒ fb wfczkjo py÷pykojh wogkfjhjf mvzvyh# Gm# N# ]hggh# “Jkwgoyyfcjo woiyf wogkhlkwbo f jfbogyhgkh‒# Kc1 Coyifyzo Ioiikofz hl # O bhytkwbo f o Fwzhjo # Op# gkz#, p# 87;"8>;5 f F# Ihlkihy# “Ëzhz, phyzk, kjëolonkf1 fwxvkwwf j‛vcpyoiläbf‒# Kc1 Bhyt fz wh gykzkxvf jf lh polkzkxvf # Phykw, Bhwpfyo, 8;>;# p# 80>"8=>#

8: Gobo aè oiwfy}ov Yoifyz F# Noojkc, o “cfo"kcwzkzvgkochlkwbo‒ gobpyffcjf vbh }hykfjhjf jfgoyyfczfw zf÷ykghw cow bhkw jk}fywow ghbpow jo gocdfgkbfczo $Fgocobkh, Wogkolonkh, Dkwz÷ykh, GkácgkhPolâzkgh fzg#+# Zojhw flhw, fczyfzhczo, phyzkldhb h zfwf bhkw nfyhl wfnvcjo h xvhl hw kcwzkzvkîöfw polâzk"

ghw jf}fb wfy }kwzhw gobo }hykè}fkw ftplkghzk}hw hvzúcobhw , jozhjhw jf vbh l÷nkgh py÷pykh, f cçogobo yfwvlzhczfw jhw moyîhw wogkhkw fb gocmlkzo# Gm# “Kcwzkzvzkocw hcj zdfky jfwknc‒# Kc1 Yoifyz F# Noojkc$fj#+# Zdf zdfoy{ om kcwzkzvzkochl jfwknc# Ghbiykjnf, Ghbiykjnf Vck}fywkz{ Pyfww, 8;;=# p# 8 f wfnw#Fwzf hyzkno cço pyfzfcjf, f}kjfczfbfczf, jkhlonhy gob zojhw fwwhw goyyfczfw zf÷ykghw, bhw gob hxvflhwxvf flfnfyhb o bhytkwbo gobo kczfylogvzoy pyk}klfnkhjo# Pfcwhbow hxvk phyzkgvlhybfczf co yfpvzh"jo hyzkno jf Zdfjh Weogpol# “Iykcnkcn zdf wzhzf ihge kc wzyhzfnkfw om hchl{wkw kc gvyyfcz yfwfhygd‒# Kc1Pfzfy F}hcw, Jkfzykgd Yvfwgdfbf{fy f Zdfjh Weogpol# Iykcnkcn zdf wzhzf ihge kc# Ghbiykjnf,Ghbiykjnf Vck}fywkz{ Pyfww, 8;46# p# 7":75 }fy zhbiëb Myfj Iloge# “Zdf yvlkcn glhww jofw coz yvlf1cozfw oc zdf bhytkwz zdfoy{ om zdf Wzhzf‒ f “If{ocj yflhzk}f hvzocob{1 wzhzf bhchnfyw hw dkwzoykghlwviafgzw‒# Kc1 _____# Yf}kwkcn wzhzf zdfoy{ # Fwwh{w kc polkzkgw hcj powzkcjvwzykhlkwb# Pdklhjflpdkh, ZfbplfVck}fywkz{ Pyfww, 8;4># p# 68"=4 f p# 48";=, yfwpfgzk}hbfczf5 Yhlpd Bklkihcj# “Wzhzf po~fy hcj glhwwkczfyfwzw‒# Kc1 _____# Glhww po~fy hcj Wzhzf po~fy # Locjyfw, ]fywo/CLI, 8;47# p# =7">45 f Ahbfw N#Bhygd f Aodhc P# Olwfc# Yfjkwgo}fykcn kcwzkzvzkocw # Zdf Oynhckqhzkochl Ihwkw om Polkzkgw# Co}h [oye,Zdf Myff Pyfww, 8;4;# Fwpfgkhlbfczf o ghp# 81 “Kcwzkzvzkochl pfywpfgzk}fw oc polkzkgw‒, p# 8"8;#

8/7/2019 CODATO, Adriano. O Estado como instituição. Crítica Marxista, v. 13, p. 9-28, 2001

http://slidepdf.com/reader/full/codato-adriano-o-estado-como-instituicao-critica-marxista-v-13-p 7/20

GYÂZKGH BHYTKWZH • 86 

xüácgkh, o Fwzhjo, ch pfywpfgzk}h jf Bhyt, cço pojfykh ahbhkw wfy hioyjhjogobo “vb hzoy kcjfpfcjfczf‒, wfnvcjo h ftpyfwwço jf Weogpol, kwzo ë, gobovbh }hykè}fl hvzúcobh ov gobo vb mhzoy ftplkghzk}o, jf jkyfkzo py÷pyko, jowmfcúbfcow wogkhkw f polâzkgow# Cfwwh pfywpfgzk}h, cço pojfykh dh}fy pyopykh"

bfczf vbh zfoykh bhytkwzh jo Fwzhjo# Bfwbo ow zyhihldow bhkw yfgfczfw wo"iyf o Fwzhjo ghpkzhlkwzh, hpfwhy jf hlnvcw h}hcîow kcfnè}fkw co xvf wf yfmfyfho yfgocdfgkbfczo jh “hvzocobkh yflhzk}h jo polâzkgo‒, cço zfykhb wvpfyhjofwwh jkmkgvljhjf, poy hwwkb jkqfy, “nfcëzkgh‒ jh zfoykh polâzkgh bhytkwzh86# MyfjIloge, vb jow ftpofczfw jfwwh kczfypyfzhîço, wvwzfczov xvf o gocgfkzo jf“hvzocobkh yflhzk}h‒ jo Fwzhjo ghpkzhlkwzh yfgologh}h, hkcjh xvf jf bhcfkyhbhkw womkwzkghjh, o yfckzfczf yfjvgkockwbo bhytkwzh, xvf gocwkwzkykh fb kjfc"zkmkghy “pojfy jf Fwzhjo‒ gob “pojfy jf glhwwf‒8=# Kwwo kbpowwkiklkzhykh zobhyo “Fwzhjo‒ f h “wogkfjhjf‒ h phyzky jf vbh “pfywpfgzk}h yflhgkochl‒, o xvf

jhykh h hbiow ow zfybow vb pfwo py÷pyko ch ftplkghîço wogkol÷nkgh, yfwvlzhc"jo, hwwkb, cvbh }kwço bhkw “gobplfth‒#

Fwzf hyzkno cço pyfzfcjf mhqfy vb ihlhcîo jh goczykivkîço glèwwkgh f goc"zfbpoyécfh co ghbpo jo bhytkwbo h mkb jf gocmyoczè"lh gob hw gyâzkghw jowcfo"kcwzkzvgkochlkwzhw wkczfzkqhjhw hgkbh# Cowwo oiafzk}o, ifb bhkw yfwzykzo,gocwkwzf fb goczfwzhy fwwhw kczfypyfzhîöfw, opocjo h flhw vbh lfkzvyh bfcowwvpfymkgkhl f bhkw hzfczh jf gfyzhw phwwhnfcw wflfgkochjhw jhw “oiyhw dkwz÷yk"ghw‒ jf Bhyt#

Fwwf pyogfjkbfczo ftknf gfyzhw ftplkghîöfw hjkgkochkw f vbh phlh}yh, wfahwoiyf o fwzhzvzo jow zftzow jf Bhyt yfmfykjow poy c÷w, wfah woiyf h pfywpfgzk}hjf lfkzvyh hxvk hjozhjh#

Gobo yfgocdfgfv C# Povlhczqhw, ow zftzow jow glèwwkgow jo bhytkwbo ‗cobfhjhbfczf, ow jf Bhyt f Fcnflw, bhw zhbiëb ow jf Láckc f Nyhbwgk ‗cço zyhzhyhb o câ}fl polâzkgo jf moybh wkwzfbèzkgh $o xvf fxvk}hlf h jkqfy1 cçoyfhlkqhyhb ftplkgkzhbfczf wvh “zfoykh‒, co wfczkjo yknoyowo jo zfybo+# Ho goc"

86 Gobo wf whif, o gocgfkzo jf “hvzocobkh yflhzk}h‒ jo Fwzhjo ghpkzhlkwzh mok zfoykghbfczf flhioyhjopoy Ckgow Povlhczqhw fb Pov}oky polkzkxvf fz glhwwfw wogkhlfw # Fwwf zyhihldo nfyov, poy phyzf jowhvzoyfw bhytkwzhw, ov jf kcwpkyhîço bhytkwzh, vbh yfzobhjh jow fwzvjow woiyf o Fwzhjo h phyzky jowhcow >0# Mok gfyzhbfczf h pyfogvphîço fb gocavnhy zfoykghbfczf h kjëkh jh “chzvyfqh jf glhwwf‒ johphyfldo fwzhzhl gob h “hvzocobkh yflhzk}h‒ jfwwf hphyfldo myfczf hw glhwwfw jobkchczfw xvf oykfc"zov, jf jkmfyfczfw bhcfkyhw, ow zyhihldow jf Aohxvkb Dkywgd, Glhvw Ommf, Flbhy Hlz}hzfy f YhlpdBklkihcj, fczyf ovzyow# H pfywpfgzk}h cfo"kcwzkzvgkochlkwzh ë vbh zfczhzk}h jf “wvpfyhy‒ ow lkbkzfw“wogkfzhlkwzhw‒ jhw hcèlkwfw jow “cfobhytkwzhw‒ h yfwpfkzo jo Fwzhjo# Cfwwf wfczkjo, ë wknckmkghzk}o ozâzvlo jo hyzkno jf Myfj Iloge, yfmfykjo ch cozh hgkbh1 “Phyh hlëb jh hvzocobkh yflhzk}h1 jkyknfczfwfwzhzhkw gobo wvafkzow dkwz÷ykgow‒# Phyh vb yfwvbo jhw gyâzkghw cfo"kcwzkzvgkochlkwzhw ho bhytkwbo}fy, fczyf ovzyow, Gl{jf ^# Ihyyo~# Gykzkghl zdfoykfw om zdf wzhzf 1 bhytkwz, cfo"bhytkwz, powz"bhytkwz #Bhjkwoc, Zdf Vck}fywkz{ om ^kwgocwkc Pyfww, 8;;7# ghp# 6#

8= Myfj Iloge# “If{ocj yflhzk}f hvzocobkf‒# op# gkz#, p# 99;#

8/7/2019 CODATO, Adriano. O Estado como instituição. Crítica Marxista, v. 13, p. 9-28, 2001

http://slidepdf.com/reader/full/codato-adriano-o-estado-como-instituicao-critica-marxista-v-13-p 8/20

8= • O FWZHJO GOBO KCWZKZVKÎÇO# VBH LFKZVYH###

zyèyko, o xvf wf pojf fcgoczyhy chw wvhw oiyhw pykcgkphkw wço1 $k+ ov gocgfkzow

co “fwzhjo pyèzkgo‒, kwzo ë, pyfwfczfw fb zojh hynvbfczhîço bhw cço zfoykgh"bfczf flhioyhjow $pokw moyhb pfcwhjow phyh jkyknky h hzk}kjhjf polâzkgh cvbhgocavczvyh gocgyfzh ‗ h coîço jf “phyzkjo polâzkgo yf}olvgkocèyko‒, poy ftfb"

plo+5 $kk+ ov flfbfczow jf gocdfgkbfczo zf÷ykgo jh pyhtkw polâzkgh f jh wvpfyfw"zyvzvyh jo Fwzhjo cço kcwfykjow, fczyfzhczo, cvb jkwgvywo oyjfchjo $o gocgfk"zo jf “iochphyzkwbo‒, poy ftfbplo+5 $kkk+ ov, hkcjh, vbh gocgfpîço kbplâgkzh

jo lvnhy f jh mvcîço jh fwzyvzvyh polâzkgh ch pyoilfbèzkgh bhytkwzh8> ‗ bhwcço vb zyhzhbfczo “oynéckgo‒ jo pyoilfbh jo Fwzhjo84#

Kwwo, goczvjo, cço kbpfjkv xvf h phyzky jo gocavczo jow zyhihldow jfBhyt ‗ wfahb ow zftzow woiyf h fgocobkh ghpkzhlkwzh $hâ kcglvâjo O ghpkzhl+, owzftzow jf lvzh kjfol÷nkgh wfahb ow zftzow polâzkgow pyopykhbfczf jkzow $jf hcè"lkwf ov jf gobihzf+ ‗, wf pvjfwwf flhioyhy f gocwzyvky $f cço wkbplfwbfczfftzyhky + vbh “zfoykh jo Fwzhjo ghpkzhlkwzh‒8;# Hxvk, fczyfzhczo, ë pyfgkwo f}kzhyo yfgvywo mègkl àw gkzhîöfw gocwhnyhjhw f ho xvf Coyifyzo Ioiiko gdhbov,gob yhqço, jf yf}fyácgkh fthnfyhjh àw phwwhnfcw glèwwkghw ov how kczëypyfzfwhvzoykqhjow90#

Hwwkb ë xvf pyogvyhbow yfhlkqhy vbh lfkzvyh jhw “oiyhw dkwz÷ykghw‒ jfBhyt ‗ gocavczo jf zâzvlow, ë gfyzo, ihwzhczf dfzfyonácfo, yfjknkjow fb gky"gvcwzécgkhw jkwzkczhw f jkyknkjow h vb pñilkgo }hykhjo ‗ gkygvcwgyf}fcjo, jfc"zyf ow bvkzow powwâ}fkw, vb zfbh fb fwpfgkhl1 o Fwzhjo5 f, jfczyo jflf, o

pyoilfbh yfmfyfczf ho fwzhzvzo zf÷ykgo jh coîço jf “hphyfldo jf Fwzhjo‒ jkhc"zf jh xvfwzço, gfczyhl ch zfoykh bhytkwzh jh polâzkgh, jh jobkchîço jf glhwwf#Gocwohczf gob h powkîço hpyfwfczhjh hgkbh, cço ftzyhâbow jhw “oiyhw dkwz÷"ykghw‒ gfyzhw phwwhnfcw xvf klvwzyhwwfb fwwf pyoilfbh, bhw pyogvyhbow$yf+flhioyhy f kczfypyfzhy fwwfw zftzow à lvq jfwzh nyhjf fwpfgâmkgh jf lfkzvyh#

Jf hgoyjo gob cowwo hynvbfczo, hw hcèlkwfw polâzkghw jf Bhyt ftpowzhwfb H ivynvfwkh f h goczyh"yf}olvîço $84:4+, fb Hw lvzhw jf glhwwf fb Myhcîh

8> Gm# Ckgow Povlhczqhw# Pov}oky polkzkxvf fz glhwwfw wogkhlfw # Phykw, Bhwpfyo, 8;>8# }# 8, p# 8:#84 H ftpyfwwço ë jf Lvgkhco Nyvppk# Gm# Zvjo gobfîov gob Bhxvkh}fl  $hw gocgfpîöfw jf Fwzhjo fbBhyt, Fcnflw, Láckc f Nyhbwgk+ # Poyzo Hlfnyf, L-PB, 8;47# p# 94# ]fy zhbiëb Afhc"Glhvjf Nkyhyjkc#“Wvy lh zdfoykf bhytkwzf jf l‛Ëzhz‒# Lfw zfbpw bojfycfw , Phykw, wfz#/ovz# 8;>9# co 78:"786, p# =7:"=47#

8; Fwzh ë h powkîço, poy ftfbplo, jf hvzoyfw zço jkmfyfczfw fczyf wk gobo Ckgow Povlhczqhw $Pov}oky polkzkxvf fz glhwwfw wogkhlfw , op# gkz#, p# 8>+, Lvgkhco Nyvppk $op# gkz#, p# :6":=+ f Aodc B# Bhnvkyf# Gm#o wfv Bhyt‛w zdfoy{ om polkzkgw # Ghbiykjnf, Ghbiykjnf Vck}fywkz{ Pyfww, 8;>4 $zyhj# fwp#1 Bhyt { wv zfoykh jf lh polkzkgh# Bëtkgo, J# M#, Mocjo jf Gvlzvyh Fgoc÷bkgh, 8;4:+# Phyh Bhnvkyf, o fwzvjo jhw“oiyhw polâzkghw‒ jf Bhyt pfybkzf hpyffcjfy }èykhw “mfyyhbfczhw‒ ñzfkw phyh h hcèlkwf polâzkgh $kjfb,p# 86+#

90 “Ftkwzf vbh jovzykch bhytkwzh jo Fwzhjo?‒, op# gkz#, p# 99#

8/7/2019 CODATO, Adriano. O Estado como instituição. Crítica Marxista, v. 13, p. 9-28, 2001

http://slidepdf.com/reader/full/codato-adriano-o-estado-como-instituicao-critica-marxista-v-13-p 9/20

GYÂZKGH BHYTKWZH • 8> 

jf 84:4 h 8460 $8460+ f fb O jfqokzo iyvbèyko jf Lvâw Iochphyzf $8469+gocwfnvfb gocavnhy jf bhcfkyh cozè}fl jokw câ}fkw jkwzkczow jf hcèlkwf#

Cvb câ}fl bhkw nfyhl f hiwzyhzo, Bhyt jf mhzo gobpyffcjf ow Fwzhjowmyhcgáw f hlfbço woiyfzvjo h phyzky jf wvhw mvcîöfw yfpyojvzk}hw# Cfwwf wfczk"

jo, h hvzocobkh xvf fwwhw “kcwzkzvkîöfw‒ hjxvkyfb fb jfzfybkchjhw wkzvhîöfwdkwz÷ykghw cço mhq jflhw vbh moyîh wogkhl “hvzúcobh‒ ov “jfwgolhjh‒ jh wogkf"jhjf# Jfwwf poczo jf }kwzh “yfpyojvzk}o‒, o Fwzhjo ë h “moybh polâzkgh‒ jhwogkfjhjf ivynvfwh f o “pojfy jf Fwzhjo‒ kjfczkmkgh"wf plfchbfczf gob opojfy jf glhwwf# Wfv phpfl yfpyojvzk}o myfczf h oyjfb wogkhl ‗ gykzëyko mvcjh"bfczhl phyh jfmkcky o ghyèzfy jf glhwwf jo Fwzhjo ‗ mkgh f}kjfczf ch phwwhnfbfb xvf wf h}hlkhb ow fmfkzow jh hvzocobkh jo Fwzhjo iochphyzkwzh phyh hyfpyojvîço hbplkhjh jo ghpkzhlkwbo kcjvwzykhl myhcgáw1

O Kbpëyko mok hglhbhjo jf vb ftzyfbo h ovzyo jo bvcjo gobo o whl}hjoy jhwogkfjhjf# Woi wvh ënkjf, h wogkfjhjf ivynvfwh, lk}yf jf pyfogvphîöfw polâzk"ghw, hzkcnkv vb jfwfc}ol}kbfczo xvf cfb flh bfwbh fwpfyh}h# Wvh kcjñwzykhf wfv gobëygko hjxvkykyhb pyopoyîöfw nknhczfwghw5 h fwpfgvlhîço mkchcgfkyhyfhlkqov oynkhw gowbopolkzhw5 h bkwëykh jhw bhwwhw yfwwhlzh}h woiyf h vlzyh"ahczf owzfczhîço jf vb lvto wvczvowo, mhlwo f }kl# O pojfy fwzhzhl, xvf hph"yfczfbfczf mlvzvh}h hgkbh jh wogkfjhjf, fyh jf mhzo o wfv bhkoy fwgécjhlo fo }k}fkyo jf zojhw hw wvhw goyyvpîöfw98#

Fczyfzhczo, cvb câ}fl jf hcèlkwf bhkw “gocavczvyhl‒, fb xvf wf láfb hwhcèlkwfw jhw lvzhw polâzkghw jf nyvpow, mhgîöfw f myhîöfw jf glhwwf, ë powwâ}flpfygfify o Fwzhjo gobo vbh “kcwzkzvkîço‒ jozhjh jf “yfgvywow oynhckqhgkochkw‒py÷pykow, yfgvywow fwwfw xvf ldf gocmfyfb “ghphgkjhjf jf kckgkhzk}h‒ f “ghph"gkjhjf jf jfgkwço‒99# Ch lvzh polâzkgh gocgyfzh, ow nyvpow polâzkgow f hw glhwwfwwogkhkw pfygfifb o Fwzhjo gobo vbh pojfyowh kcwzkzvkîço ghphq jf jfmkcky hjkwzykivkîço jf yfgvywow jk}fywow $kjfol÷nkgow, fgocúbkgow, polâzkgow+ co kczf"ykoy jh wogkfjhjf# Fb mvcîço jkwwo, lvzhb fczyf wk phyh goczyolhy jkyfzhbfczfov kcmlvfcgkhy à jkwzécgkh ow jkmfyfczfw yhbow jo hphyfldo fwzhzhl# Cfwwf câ}fl

jf hcèlkwf ë powwâ}fl hjbkzky o Fwzhjo, jf vb lhjo, f h glhwwf, jf ovzyo, gobo

yfhlkjhjfw jkwzkczhw f hvzúcobhw5 ë powwâ}fl, poyzhczo, pfcwhy o “pojfy jf Fw"zhjo‒ gobo jkwzkczo jo “pojfy jf glhwwf‒ f fb yflhîço gocmlkzvowh gob flf#

98 E# Bhyt# “H nvfyyh gk}kl ch Myhcîh‒# Kc1 Ehyl Bhyt f Mykfjykgd Fcnflw# Oiyhw fwgoldkjhw # Wço Phvlo,Hlmh"Úbfnh, w#j# }#9, p# 40#

99 Wf fczfcjfybow poy “oynhckqhîço‒ vbh hwwogkhîço dvbhch jozhjh jf fwzyvzvyhw jkmfyfcgkhjhw fdkfyhyxvkqhjhw, powwvkjoyh jf yfgvywow py÷pykow gob ihwf cow xvhkw wfvw hnfczfw pojfb pfywfnvkyoiafzk}ow fwpfgâmkgow, pfygfifyfbow xvf fwzf zfybo ‗ “oynhckqhîço‒ ‗ ë bhkw hjfxvhjo how oiafzk"}ow jfwzf hyzkno xvf o gocgfkzo jf “kcwzkzvkîço‒, xvf, coybhlbfczf, yfmfyf"wf à ftkwzácgkh jf gobpoy"zhbfczow yfgoyyfczfw wogkhlbfczf whcgkochjow# Wf goczkcvhbow h vzklkqhy fb ovzyhw phwwhnfcw ozfybo “kcwzkzvkîço‒, kwwo wf jf}f ho wfv vwo goyyfczf pflh lkzfyhzvyh cfo"kcwzkzvgkochlkwzh, fb nfyhl, fpoy hlnvcw jow cowwow kczfylogvzoyfw, fb phyzkgvlhy#

8/7/2019 CODATO, Adriano. O Estado como instituição. Crítica Marxista, v. 13, p. 9-28, 2001

http://slidepdf.com/reader/full/codato-adriano-o-estado-como-instituicao-critica-marxista-v-13-p 10/20

84 • O FWZHJO GOBO KCWZKZVKÎÇO# VBH LFKZVYH###

Dè, hwwkb, ch lfzyh jow zftzow jf Bhyt, f fwzf ë o gfczyo jf cowwh hynvbfczh"îço, gfyzhw kcjkghîöfw xvf pfybkzfb zobhy o Fwzhjo zhbiëb “gobo kcwzkzvk"îço‒, wfnvcjo h ftpyfwwço zço fb }onh97#

O Fwzhjo chw oiyhw dkwz÷ykghw jf Bhyt

Hw hcèlkwfw polâzkghw jf Bhyt wfbpyf zk}fyhb pyfwfczf h jkmfyfcîh jfgkwk"}h fczyf o hphyfldo jf Fwzhjo f o pojfy jf Fwzhjo# Mok pyfgkwhbfczf h hzfcîçojfjkghjh ho pykbfkyo xvf pfybkzkv fcmhzkqhy jvhw ovzyhw jkmfyfcîhw goyyflhzhw1fczyf h glhwwf $ov myhîço+ fgocobkghbfczf jobkchczf f h glhwwf $ov myhîço ovnyvpo+ polkzkghbfczf no}fychczf5 f fczyf o pojfy fwzhzhl f o pojfy no}fych"

bfczhl# Fwzf ñlzkbo pyoilfbh pojf wfy bhkw ifb gobpyffcjkjo xvhcjo wfgocwkjfyh h opowkîço xvf o hvzoy fwzhiflfgf fczyf o pojfy yfhl f o pojfy cobk"

chl jhw glhwwfw wogkhkw# Jf mhzo, vbh glhwwf $ov myhîço jf glhwwf+ jfzfybkchjhpojf powwvky o “lfbf jo Fwzhjo‒ ‗ kwzo ë, o “no}fyco‒ pyopykhbfczf jkzo ‗wfb, goczvjo, gocwzkzvky"wf fb glhwwf jobkchczf, f }kgf"}fywh# Fwwf ë, jf yfw"zo, vb zfbh ghyo h zojh vbh gfyzh zyhjkîço bhytkwzh ‗ Nyhbwgk, poy ftfbplo#

Chw oiyhw hxvk zfbhzkqhjhw, h jkwzkcîço fczyf pojfy yfhl f pojfy cobkchl

gvbpyf fthzhbfczf h mvcîço jf fcmhzkqhy h kbpoyzécgkh jh jkbfcwçokcwzkzvgkochl jo Fwzhjo ch lvzh polâzkgh# Gobo pyfzfcjfbow jfbocwzyhy h wf"nvky, o “pyfjobâcko polâzkgo‒ jf vbh jhjh $myhîço jf+ glhwwf cvbh gocavczvyhdkwz÷ykgh fwpfgâmkgh phwwh, fb nyhcjf phyzf, pflh wvh ghphgkjhjf jf goczyolhy 

ov kcmlvfcgkhy o yhbo jo hphyfldo jf Fwzhjo xvf gocgfczyh o pojfy yfhl# Fwwfpojfy fcmfkth vbh xvhczkjhjf jf yfgvywow kcwzkzvgkochkw $oyîhbfczo, hjbk"ckwzyhîço, yfpyfwwço+ xvf gocmfyfb ho yhbo fb xvf fwzço gocgfczyhjow o “po"jfy jf zobhy jfgkwöfw‒ f à glhwwf xvf hâ wf kcwzhlh hw “yëjfhw jh hjbkckwzyh"îço‒ $hw ftpyfwwöfw wço lkzfyhkw+# Hw hcèlkwfw dkwz÷ykghw fbpyffcjkjhw poy Bhytyf}flhb, fczyf ovzyow flfbfczow ihwzhczf wvnfwzk}ow, h ogoyyácgkh jf vbh lvzhkczfcwh fczyf hw glhwwfw f myhîöfw jobkchczfw pflo goczyolf jfwwfw hphyfldow#Cfwwf wfczkjo, hw lvzhw polâzkghw xvf wf wvgfjfyhb ch Hlfbhcdh fb 84:4 f ch

Myhcîh co pfyâojo xvf }hk jf 84:4 h 8468 hzfwzhb, ho goczyèyko jo xvf wvwzfc"zhb ow “cfo"kcwzkzvgkochlkwzhw‒, vbh gocgfpîço yflhgkochl jo phy “Fwzhjo‒ f

97 H jkwzkcîço hgkbh, fczyf jokw câ}fkw jf hiwzyhîço pyfwfczfw ch zfoykh polâzkgh jf Bhyt, cço ë,oi}khbfczf, oyknkchl# Ckgow Povlhczqhw mok xvfb h wkwzfbhzkqov pflh pykbfkyh }fq, h phyzky jo py÷pykoBhyt, fb Pov}oky polkzkxvf fz glhwwfw wogkhlfw # Wfv hynvbfczo fcmhzkqh h mvcîço nfyhl, ov wkwzábkgh,jo Fwzhjo gobo “mhzoy jf gofwço wogkhl‒ $ov yfpyojvzoy jhw yflhîöfw jf $jobkchîço jf+ glhwwf+5 f ozyhîo ghyhgzfyâwzkgo, ov dkwz÷ykgo , jo Fwzhjo ghpkzhlkwzh co ghbpo jh lvzh jf glhwwfw1 wvh “hvzocobkhyflhzk}h‒ jkhczf jhw glhwwfw f myhîöfw jobkchczfw# Co fczhczo, Povlhczqhw pyfogvpov"wf, fwwfcgkhl"bfczf, gob o pykbfkyo câ}fl jf hcèlkwf , kwzo ë, fb zfoykqhy hgfygh jh chzvyfqh jf glhwwf jo Fwzhjo hphyzky jf wvhw mvcîöfw yfpyojvzk}hw co kczfykoy jo bojo jf pyojvîço ghpkzhlkwzh# Cfwzf zyhihldo,

nowzhyâhbow jf kcwkwzky, zhbiëb h phyzky jo py÷pyko Bhyt, ch kbpoyzécgkh jow hwpfgzow kcwzkzvgkochkwjo Fwzhjo phyh fczfcjfy wvh yflhîço gocmlkzvowh gob hw glhwwfw f myhîöfw jobkchczfw f wvhw gocwf"xüácgkhw polâzkghw#

8/7/2019 CODATO, Adriano. O Estado como instituição. Crítica Marxista, v. 13, p. 9-28, 2001

http://slidepdf.com/reader/full/codato-adriano-o-estado-como-instituicao-critica-marxista-v-13-p 11/20

GYÂZKGH BHYTKWZH • 8; 

“glhwwfw jobkchczfw‒, gocgfpîço fwwh xvf w÷ pojfykh ftkwzky ch bfjkjh fbxvf Bhyt powwvâwwf, jf mhzo, vbh gobpyffcwço jo “Fwzhjo‒ gobo yfhlkjhjfftzfykoy àw glhwwfw#

Ocjf, fb Bhyt, wf jf}f lfy fwwf pyoilfbh?

Ch wëykf jf xvhzyo hyzknow pvilkghjow fb mkcw jf 84:4 ch Co}h Nhqfzh

Yfchch ‗ ÷ynço jh jfbogyhgkh, Bhyt hchlkwh hw yhqöfw jo myhghwwo jh yf}olv"îço hczkmfvjhl f jh mvcjhîço jf vb jobâcko polâzkgo fwpfgkmkghbfczf ivynváwch Hlfbhcdh9:# Phyh yfzobhy hxvk h xvfwzço gfczyhl1 poy xvf, fb 84:4, chHlfbhcdh, cço wf yfpfzkv o 8=:4 kcnláw ov o 8>4; myhcgáw?

Ow hgoczfgkbfczow jf bhyîo h jfqfbiyo jfbocwzyhyhb, xvfy woiGhbpdhvwfc, xvfy woi o Bkckwzëyko jh Hîço $Dhcwfbhcc+, xvf, fbioyh h

ivynvfwkh hlfbç mowwf “h jfzfczoyh cobkchl jo pojfy‒, goczyolhcjo fmfzk}h"bfczf o “lfbf jo Fwzhjo pyvwwkhco‒ $p# 88; f p# 89=+, fb mvcîço jf wfvwyfgvow f dfwkzhîöfw jkhczf jhw yfk}kcjkghîöfw jfbogyèzkghw jo “po}o‒ f jhhwwvcîço ftglvwk}h jow wfvw “kczfyfwwfw bhkw fwzyfkzow f kbfjkhzow‒ $p# 879+,“h goczyh"yf}olvîço mfvjhl‒ $p# 879+, yfpyfwfczhjh pflh “hczknh ivyogyhgkh‒ fpflo “hczkno ftëygkzo‒ $p# 888+, lfhkw à Goyoh, zfybkcov poy hpojfyhy"wf jfzojow ow powzow jfgkwk}ow $p# 888+ jo hphyfldo jo Fwzhjo, nhyhczkcjo, hwwkb, hyfwzhvyhîço jh hczknh oyjfb96#

H ivynvfwkh pyvwwkhch fyh h jfzfczoyh cobkchl jo pojfy5 cfb poy vb kcwzhczfflh jv}kjov xvf hw moyîhw Uch zyhjvîço vzklkqhjh1 pvkwwhcgfwR jo }fldo Fwzhjozk}fwwfb wkjo powzhw wfb ftgfîço à wvh jkwpowkîço, f xvf dov}fwwfb wf zyhcw"moybhjo fb hvtklkhyfw jf}ozhjow jf wvh py÷pykh ockpozácgkh#

Cço w÷ co bkckwzëyko, bhw fb zojo ébikzo jh bochyxvkh, h ivynvfwkh fwzh}hfbiykhnhjh jfwwh klvwço9=#

Gobo kwwo pújf ogoyyfy? Ov, bhkw pyfgkwhbfczf1 xvhl h moczf jfwwh klv"wço? H gyfcîh wfnvcjo h xvhl fwzhcjo co “lfbf jo Fwzhjo‒ $co no}fyco5 àmyfczf jo nhikcfzf bkckwzfykhl+, h ivynvfwkh pyvwwkhch zk}fwwf zhbiëb woi wfv

goczyolf o pojfy jf Fwzhjo# Fwwf fyyo fwzyhzënkgo pfybkzkv xvf flh wf fcnhahwwfch “yfpyfwwço jf xvhlxvfy bo}kbfczo polâzkgo jo pyolfzhykhjo f jf zojhw hw

9:]fy Ehyl Bhyt# ř v}yfw # Polkzkxvf# Yë}olvzkoc fz goczyf"yë}olvzkoc fc Fvyopf # Hyzkglfw jhcw lh Cfvf Ydfkckwgdf Qfkzvcn $84:4"84:;+# Zyhj# Bhtkbklkfc Yvifl# Phykw, Nhllkbhyj, 8;;:# }# :, z# 8# Ikilkozdäxvfjf Lh Plëkhjf# Hw wfîöfw gkzhjhw jfwzf lk}yo moyhb hxvflhw xvf zyhjkgkochlbfczf wço yfvckjhw woi ozâzvlo “H ivynvfwkh f h goczyh"yf}olvîço‒, f xvf goyyfwpocjfb how hyzknow jf 80, 86, 8= f 78 jfjfqfbiyo jf 84:4# Gm# p# 880"876# Zojhw hw phwwhnfcw yfpyojvqkjhw f hchlkwhjhw h wfnvky moyhbzyhjvqkjhw poy c÷w h phyzky jh fj# myhcgfwh##

96 Zojhw hw ftpyfwwöfw fczyf hwphw wço jf Bhyt5 gm# Yë}olvzkoc fz goczyf"yë}olvzkoc fc Fvyopf , op#

gkz#, p# 880 f wfnw#, nykmow jo oyknkchl#9= Bhyt# Yë}olvzkoc fz goczyf"yë}olvzkoc ###, op# gkz#, p# 88;, nykmhjo co oyknkchl#

8/7/2019 CODATO, Adriano. O Estado como instituição. Crítica Marxista, v. 13, p. 9-28, 2001

http://slidepdf.com/reader/full/codato-adriano-o-estado-como-instituicao-critica-marxista-v-13-p 12/20

90 • O FWZHJO GOBO KCWZKZVKÎÇO# VBH LFKZVYH###

ghbhjhw wogkhkw gvaow kczfyfwwfw cço gokcgkjkhb jkyfzhbfczf‒ gob ow wfvw# Fxvf fwwf bo}kbfczo kbplkghwwf o moyzhlfgkbfczo jhw hczknhw kcwzkzvkîöfw yf"pyfwwk}hw1 h “}fldh polâgkh pyvwwkhch, o avjkgkèyko, h ivyogyhgkh, o ftëygkzo ‗poyxvf Dhcwfbhcc hgyfjkzh}h xvf, fwzhcjo fwzfw h woljo, zhbiëb fwzh}hb h

wfy}kîo jh ivynvfwkh‒9>

# Mok fthzhbfczf fwwh ihwf kcwzkzvgkochl xvf pfybkzkvàw hczknhw moyîhw wogkhkw oynhckqhy h goczyh"yf}olvîço mfvjhl#

]fahbow o bfwbo pyoilfbh ‗ h jfmhwhnfb fczyf o pojfy yfhl f o pojfymoybhl ‗ jf ovzyo poczo jf }kwzh# Gobo flf wf ftpyfwwh co py÷pyko ébikzo johphyfldo jo Fwzhjo?

Co wfko jo hphyfldo jo Fwzhjo, wobfczf hlnvcw yhbow jfzáb, fb pyfavâ"qo jf ovzyow, “pojfy fmfzk}o‒, ov, bhkw pyopykhbfczf, ghphgkjhjf jfgkw÷ykhyfhl ‗ o xvf Bhyt jfwknch, fb ovzyo lvnhy, poy $ghphgkjhjf jf+ “kckgkhzk}hno}fychbfczhl‒94# Gocgyfzhbfczf, o pojfy polâzkgo gocgfczyh"wf fb cñglfowfwpfgâmkgow jo hphyfldo jo Fwzhjo5 fwzfw, poy wvh }fq, pojfb wfy ogvphjowjkyfzhbfczf $ov goczyolhjow, ov kcmlvfcgkhjow+ poy jkmfyfczfw glhwwfw wogkhkw5cfwwf ghwo, o pojfy yflhzk}o jf ghjh vbh jflhw wfyè jfzfybkchjo pflh pyotkbk"jhjf ov jkwzécgkh xvf bhczk}fy fb yflhîço ho gfczyo jfgkw÷yko bhkw kbpoyzhc"zf# Ë o xvf wf jfpyffcjf, poy ftfbplo, jh wfnvkczf phwwhnfb1

Vb opfyèyko, Bhygdf, jkzov o jfgyfzo pflo xvhl o yfgëb"moybhjo No}fycopyo}kw÷yko Uwhâjo jh Yf}olvîço jf Mf}fyfkyo jf 84:4 ch MyhcîhR wf gobpyo"bfzkh h hwwfnvyhy h woiyf}k}ácgkh jow opfyèykow poy bfko jo zyhihldo f h

pyopoygkochy zyhihldo h zojow ow gkjhjçow fzg# F xvhcjo, hlnvcw jkhw bhkwzhyjf, o No}fyco, fwxvfgfcjo"wf jf wvhw pyobfwwhw, phyfgfv zfy pfyjkjo jf }kwzho pyolfzhykhjo, vbh bhwwh jf }kczf bkl opfyèykow jkyknkv"wf ho Dúzfl jf ]kllf hownykzow jf1 Oynhckqhîço jo zyhihldo( Gykhîço jf vb bkckwzëyko fwpfgkhl jo zyhih"ldo( H goczyhnowzo f hp÷w locnow jfihzfw, o No}fyco pyo}kw÷yko jfwkncov vbhgobkwwço fwpfgkhl pfybhcfczf fcghyyfnhjh jf pfwxvkwhy ow bfkow phyh bfldoyhyUhw gocjkîöfw jf }kjhR jhw glhwwfw zyhihldhjoyhw( Fwwh gobkwwço mok gocwzkzvâjhpoy jflfnhjow jhw goypoyhîöfw jf omâgkow jf Phykw f pyfwkjkjh poy Lovkw Ilhcg fHlifyz# O Phlègko jo Lvtfbivyno mok"ldfw jfwzkchjo gobo whlh jf yfvcköfw#Hwwkb, ow yfpyfwfczhczfw jh glhwwf opfyèykh moyhb ihckjow jh wfjf jo No}fyco

pyo}kw÷yko, zfcjo h myhîço ivynvfwh jfwzf gocwfy}hjo ftglvwk}hbfczf fb wvhwbçow o pojfy yfhl jo Fwzhjo f hw yëjfhw jh hjbkckwzyhîço5 f, ho lhjo jowBkckwzëykow jhw Mkchcîhw, jo Gobëygko, jhw Oiyhw Pñilkghw, ho lhjo jh Ihcgh fjh Iolwh fynvfv"wf vbh wkchnonh wogkhlkwzh, gvaow wvbo"whgfyjozfw, Lovkw Ilhcgf Hlifyz, zkcdhb poy zhyfmh jfwgoiyky h zfyyh pyobfzkjh, pyfnhy o co}o f}hcnfldof jhy zyhihldo ho pyolfzhykhjo jf Phykw# Jkmfyfczfbfczf jf xvhlxvfy pojfy fwzh"

zhl pyomhco, cço jkwpvcdhb cfb jf oyîhbfczo, cfb jf xvhlxvfy pojfy ftfgvzk"

}o# Fyh gob h ghifîh xvf zkcdhb jf jfyyvihy ow pklhyfw jh wogkfjhjf ivynvfwh#

9>

Kjfb, kikjfb, p# 89= f 894, yfwpfgzk}hbfczf, nykmhjo co oyknkchl#94 Gm# Bhyt# ř v}yfw # Polkzkxvf# Lfw lvzzfw jf glhwwfw fc Myhcgf # 84:4 h 8460# Op# gkz#, p# 780#

8/7/2019 CODATO, Adriano. O Estado como instituição. Crítica Marxista, v. 13, p. 9-28, 2001

http://slidepdf.com/reader/full/codato-adriano-o-estado-como-instituicao-critica-marxista-v-13-p 13/20

GYÂZKGH BHYTKWZH • 98

Fcxvhczo o Lvtfbivyno pyogvyh}h h pfjyh mklowomhl, co Dúzfl jf ]kllf gvcdh}h"wf h bofjh fb gkygvlhîço9;#

Kwwo kcjkgh xvf o Fwzhjo $ov, bhkw pyopykhbfczf, o wkwzfbh kcwzkzvgkochljow hphyfldow jo Fwzhjo+ ë vb gocavczo gobplfto gob câ}fkw jobkchczfw ‗ o

xvf Bhyt gdhbh zhbiëb jf “powzow jfgkw÷ykow‒70

‗, jf ocjf wf goczyolhbfmfzk}hbfczf “hw yëjfhw jh hjbkckwzyhîço‒, f câ}fkw wvioyjkchjow $wfb “xvhl"xvfy pojfy ftfgvzk}o‒, gobo wf }kv+5 h zhyfmh jh hcèlkwf polâzkgh bhytkwzh ë,avwzhbfczf, jfzfybkchy xvhkw wço ow hphyfldow fb xvf wf gocgfczyhb o “}fy"jhjfkyo pojfy jf Fwzhjo‒# O xvf wf pojfykh gdhbhy jf gfczyo$w+ jf pojfy yfhl

ë, cfwwf goczftzo, o lvnhy kbpyfwgkcjâ}fl phyh o ftfygâgko jh dfnfbockh jfglhwwf# Gvbpyf fcmhzkqhy, poyzhczo, xvf o pojfy yfhl ë h fbhchîço jkyfzh jfvbh wëykf jf yfgvywow kcwzkzvgkochkw ‗ h hjbkckwzyhîço, o oyîhbfczo, o pojfyftfgvzk}o fcmkb ‗, gocgfczyhjow cvb yhbo fwpfgâmkgo jo hphyfldo fwzhzhl, f

xvf, hzyh}ëw jflf, gocmfyf à glhwwf wogkhl xvf o goczyolh vbh powkîço wvpfykoych lvzh polâzkgh# H opowkîço fczyf o phlègko jo Lvtfbivyno f o Dúzfl jf ]kllfë floxüfczf h fwwf yfwpfkzo#

Poy wfv zvyco, h hyzkgvlhîço fczyf h fwzyvzvyh ivyogyèzkgh jo Fwzhjo f hdfnfbockh polâzkgh pojf wfy bhkw ifb gobpyffcjkjh xvhcjo wf hgobphcdhbhw hcèlkwfw jf Bhyt h yfwpfkzo jh polâzkgh myhcgfwh co pfyâojo xvf hczfgfjf onolpf jf jfqfbiyo jf 8468#

H Yf}olvîço jf Mf}fyfkyo, zfcjo hihlhjo h jobkchîço ftglvwk}h jh hykw"

zogyhgkh mkchcgfkyh gocwhnyhjh pflh Bochyxvkh jf Avldo78

, powwvâh gobo zhyf"mh mvcjhbfczhl gocwvbhy h jobkchîço ivynvfwh, mhqfcjo fczyhy phyh o “gâygvlojo pojfy polâzkgo zojhw hw glhwwfw powwvkjoyhw‒79# Fwwf gobpyobkwwo gyâzkgowfyè, goczvjo, jfmkckzk}hbfczf yobpkjo co kcâgko jf co}fbiyo jf 84:; gob hjfbkwwço jo bkckwzëyko Ihyyoz"Mhllovt f h hwgfcwço jo bkckwzëyko j‛Dhvzpovl#Xvhl o wfczkjo fwwfcgkhl jfwwh bvjhcîh jf no}fyco? Cvbh phlh}yh, h yfwzhv"

yhîço jh dfnfbockh jh hykwzogyhgkh mkchcgfkyh hzyh}ëw jo goczyolf jf vb

gfczyo jf pojfy jfgkwk}o#

9; Bhyt, Lfw lvzzfw jf glhwwfw fc Myhcgf , op# gkz#, p# 9:6"9:=# Hw phwwhnfcw fb cfnykzo moyhb jfwzhgh"jhw poy Bhyt5 fb kzèlkgo, poy c÷w#

70 Kjfb, kikjfb, p# 966#

78 “Woi Lovkw"Pdklkppf, cço fyh h ivynvfwkh myhcgfwh xvfb jobkch}h, bhw hpfchw vbh myhîço jflh,ow ihcxvfkyow, ow yfkw jh Iolwh, ow yfkw jhw fwzyhjhw"jf"mfyyo, ow pyopykfzèykow jhw bkchw jf ghy}ço fjf mfyyo, jhw mloyfwzhw, vbh phyzf jh pyopykfjhjf mvcjkèykh hlkhjh h fwzfw ‚ cvbh phlh}yh1 h hykwzo" gyhgkh mkchcgfkyh# Fyh flh xvfb ogvph}h o zyoco, xvfb jkzh}h hw lfkw chw Gébhyhw, fyh flh xvfbjkwzykivâh ow ghynow pñilkgow jfwjf o bkckwzëyko hzë h zhihghykh‒# Bhyt, Lfw lvzzfw jf glhwwfw fcMyhcgf , op# gkz#, p# 974#

79 Kjfb, kikjfb, p# 9::#

8/7/2019 CODATO, Adriano. O Estado como instituição. Crítica Marxista, v. 13, p. 9-28, 2001

http://slidepdf.com/reader/full/codato-adriano-o-estado-como-instituicao-critica-marxista-v-13-p 14/20

99 • O FWZHJO GOBO KCWZKZVKÎÇO# VBH LFKZVYH###

Jf hgoyjo gob o py÷pyko Bhyt, o bkckwzyo jhw Mkchcîhw jo co}o nhikcfzfgdhbh}h"wf Movlj# UHgdkllfR Movlj co bkckwzëyko jhw Mkchcîhw ë o hihcjocoomkgkhl jh ykxvfqh chgkochl myhcgfwh à Iolwh, h hjbkckwzyhîço jo phzykbúcko

jo Fwzhjo pflh Iolwh co kczfyfwwf jh Iolwh# Gob h cobfhîço jf Movlj, h

hykwzogyhgkh mkchcgfkyh hcvcgkh}h wvh yfwzhvyhîço Uco pojfyR co Bockzfvy U###RH yfpñilkgh ivynvfwh U###R gologov co lvnhy jow cobfw whnyhjow ow cobfwpy÷pykow ivynvfwfw jow kczfyfwwfw jf glhwwf jobkchczfw U###R Gob Movlj, h

kckgkhzk}h no}fychbfczhl ghâh jf co}o chw bçow jh hykwzogyhgkh mkchcgfkyh77#

Oyh, gobo wf }á, fwwh }kyhnfb mvcjhbfczhl co wfko jo “ilogo co pojfy ‒wf jè pyfgkwhbfczf hzyh}ëw jh yfgvpfyhîço jo Bkckwzëyko jhw Mkchcîhw f jhbhcvzfcîço jfwwf hphyfldo ch bfjkjh fb xvf flf yfpyfwfczh o lvnhy"wfjf jopojfy fmfzk}o# Zojhw hw lvzhw polâzkghw jfwwf wvipfyâojo xvf }hk jf 87 jf avcdojf 84:; hzë 80 jf bhyîo jf 8460 pojfb wfy yfwvbkjhw cfwwf fpkw÷jko jf

$yf+gocxvkwzh jo “pojfy ftfgvzk}o‒1O Bkckwzëyko Ihyyoz"Mhllovt mok o pykbfkyo f ñlzkbo bkckwzëyko phylhbfczhy 

gykhjo poy Iochphyzf# Wvh jfwzkzvkîço Ufb co}fbiyo jf 84:;R hwwkchlh, hw"wkb, vbh yf}kyh}olzh jfgkwk}h# Gob kwwo, o phyzkjo jh oyjfb Ukwzo ë, h hlkhcîhfczyf lfnkzkbkwzhw f oylfhckwzhwR pfyjfv, phyh cvcgh bhkw yfgocxvkwzhy, vbhpowkîço kcjkwpfcwè}fl phyh h bhcvzfcîço jo yfnkbf phylhbfczhy, h hlh}hcgh

jo pojfy ftfgvzk}o# Jf whâjh, ë ÷i}ko xvf fb vb phâw gobo h Myhcîh, ocjf opojfy ftfgvzk}o gobhcjh vb ftëygkzo jf mvcgkocèykow xvf goczh gob bhkwjf bfko bkldço jf kcjk}âjvow f poyzhczo bhczëb gocwzhczfbfczf vbh kbfc"

wh bhwwh jf kczfyfwwfw f jf ftkwzácgkhw ch bhkw hiwolvzh jfpfcjácgkh5 ocjf oFwzhjo fcmfkth, goczyolh, yfnvlh, wvpfykczfcjf f bhczëb woi zvzflh h wogkfjhjfgk}kl U###R5 ocjf, hzyh}ëw jh bhkw ftzyhoyjkcèykh gfczyhlkqhîço, fwwf goypo jfphyhwkzhw hjxvkyf vbh vikxükjhjf, vbh ockwgkácgkh, vbh ghphgkjhjf jf hgf"lfyhjh boiklkjhjf f vbh flhwzkgkjhjf xvf w÷ fcgoczyhb phyhlflo ch jfpfc"jácgkh jfwhbphyhjh, co ghyèzfy ghozkghbfczf kcmoybf jo goypo polâzkgo yfhl‗ ë ÷i}ko xvf fb zhl phâw h Hwwfbilëkh Chgkochl pfyjf zojh h kcmlvácgkh yfhl

xvhcjo pfyjf o goczyolf jhw phwzhw bkckwzfykhkw U###R7:#

H hykwzogyhgkh mkchcgfkyh pfygoyyf hwwkb o ghbkcdo kc}fywo jo Phyzkjo jh

Oyjfb# Flh zfb wvh kcmlvácgkh polâzkgh hihlhjh pflh yf}olvîço jf 84:4, bhw,co jfgoyyfy jh Yfpñilkgh, lvzh phyh yfgvpfyè"lh# Zhl yfgvpfyhîço wf jè hzyh}ëwjh yfgocxvkwzh jo Bkckwzëyko jhw Mkchcîhw f jh bhcvzfcîço jfwwf hphyfldo chgocjkîço jf hphyfldo xvf gocgfczyh o pojfy fmfzk}o# Xvhcjo Iochphyzf jfwzk"zvk o Bkckwzëyko Ojkloc Ihyyoz f co wfv lvnhy cobfkh Hgdkllf Movlj, fwzè ch

77 Kjfb, kikjfb, p# 70;"780, nykmow cowwow#

7: Ehyl Bhyt# Zdf Fkndzffczd Iyvbhkyf om Lovkw Chpolfoc# Bowgov, Pyonyfww Pvilkwdfyw, w#j#, nykmowcowwow# Bhyt/Fcnflw Kczfycfz Hygdk}f $dzzp1//~~~#bhytkwzw#oyn/hygdk}f/bhyt/~oyew/8469"84i/ 

kcjft#dzb+# Phyh h fjkîço fb poyzvnváw, }fy O jfqokzo iyvbèyko jf Lvâw Iochphyzf # Kc1 Ehyl Bhyt#Bhcvwgykzow fgocúbkgo"mklow÷mkgow f ovzyow zftzow fwgoldkjow # 9h fj# Wço Phvlo, Hiykl Gvlzvyhl, 8;>4#Gol# “Ow pfcwhjoyfw‒, p# 76>"764#

8/7/2019 CODATO, Adriano. O Estado como instituição. Crítica Marxista, v. 13, p. 9-28, 2001

http://slidepdf.com/reader/full/codato-adriano-o-estado-como-instituicao-critica-marxista-v-13-p 15/20

GYÂZKGH BHYTKWZH • 97

}fyjhjf pfybkzkcjo h yfzobhjh jh powkîço pyk}klfnkhjh xvf h hykwzogyhgkh mk"chcgfkyh ogvph}h jfczyo jo hphyfldo jf Fwzhjo woi Lovkw Pdklkppf#

H phyzky jfwwfw flfbfczow, ë powwâ}fl fwzhiflfgfy jokw gykzëykow mvcjhbfc"zhkw xvf, gobikchjow h ovzyow, pfybkzfb jfwgyf}fy f ftplkghy h gocmknvyhîço

gocgyfzh hwwvbkjh pflo wkwzfbh fwzhzhl1 cvb pykbfkyo plhco, flh oifjfgf à}hykhîço ch goyyflhîço jf moyîhw fczyf ow yhbow “ftfgvzk}ow‒ xvf gobpöfb ohphyfldo jf Fwzhjo, jf hgoyjo gob wvh phyzkgkphîço fmfzk}h co pyogfwwojfgkw÷yko $yfgoyjf"wf, poy ftfbplo, h opowkîço xvf Bhyt fwzhiflfgf fczyf o“Phlègko jo Lvtfbivyno‒ f o “Dúzfl jf ]kllf‒+5 fb wfnvkjh, ë pyfgkwo gocwk"jfyhy h yflhîço jf gocgoyyácgkh f pyfjobkcécgkh fczyf o Ftfgvzk}o f oLfnkwlhzk}o $h “Hwwfbilëkh Chgkochl‒+ co zoyzvowo pyogfwwo jf jfmkckîço jhwpolâzkghw no}fychbfczhkw# Avczow, flfw pojfb kcjkghy, gob yhqoè}fl bhynfbjf wfnvyhcîh, o “fcjfyfîo‒ jo pojfy fmfzk}o co kczfykoy jo hphyfldo fwzhzhl#

Fb wvbh1 ch gocavczvyh polâzkgh hchlkwhjh poy Bhyt, o “pyfjobâcko polâ"zkgo‒ jf vbh jhjh myhîço jf glhwwf jfgoyyf jo goczyolf ov kcmlvácgkh xvf fwwhglhwwf $ov wfvw yfpyfwfczhczfw+ pojfb ftfygfy woiyf o hphyfldo xvf gocgfczyho pojfy fmfzk}o# Phyfgf jkmâgkl, poyzhczo, wvwzfczhy xvf Bhyt bfcowpyfqf hkbpoyzécgkh jo Fwzhjo gobo “kcwzkzvkîço‒ phyh fczfcjfy h gocmknvyhîço pyfgk"wh jhw yflhîöfw jf moyîh ch gfch polâzkgh cvbh wkzvhîço dkwz÷ykgh jhjh# Jkqá"lokbplkgh, cfgfwwhykhbfczf, jfwgocwkjfyhy zojhw hw phwwhnfcw hgkbh# O xvf wfpfygfif hlk wço ow }èykow nyvpow f glhwwfw wogkhkw fb lvzh pflo goczyolf jow

yfgvywow kcwzkzvgkochkw bocopolkqhjow pflo hphyfldo fwzhzhl, ov, bhkw fwpfgk"mkghbfczf, poy hlnvcw jf wfvw yhbow# Wf o Fwzhjo mowwf vbh kcwzkzvkîço wfbbvkzh kbpoyzécgkh, gobo Bhyt pojfykh zá"lo hpyfwfczhjo gobo o bhkoy oiaf"zo jf jfwfao jhw glhwwfw wogkhkw fb lvzh? O Fwzhjo, zhl gobo pfcwhjo poy Bhytchw wvhw “oiyhw dkwz÷ykghw‒, gocwzkzvk o hl}o pykboyjkhl jh lvzh polâzkgh fthzh"bfczf poy gocgfczyhy vb fcoybf “pojfy jfgkw÷yko‒ f vbh wknckmkghzk}h ghph"gkjhjf jf hloghîço jf yfgvywow76#

Hphyfldo f pojfy jf FwzhjoH zfoykh bhytkwzh jo Fwzhjo zfb wkjo hgvwhjh pflow cfo"kcwzkzvgkochlkwzhwjf gobfzfy o nyh}f fyyo jf bfcowpyfqhy o Fwzhjo gobo kcwzkzvkîço# Fwwh kcgh"phgkjhjf wfykh gocwfxüácgkh kcf}kzè}fl jh ácmhwf bhytkwzh co ghyèzfy jf glhw"

wf jo hphyfldo fwzhzhl, o xvf, poy wvh }fq, zoychykh kbpowwâ}fl, jfczyo jfwwhpfywpfgzk}h zf÷ykgh, h flhioyhîço jf vbh zfoykh jo Fwzhjo pyopykhbfczf jkzh#

76 Jfgoyyf jhâ zhbiëb o wfnvkczf1 o mhzo jf hw glhwwfw f myhîöfw jobkchczfw myhcgfwhw zfyfb wvgfwwo$ov kcwvgfwwo+ co goczyolf jkyfzo ov kcjkyfzo woiyf o “gfczyo jf pojfy yfhl‒ jo hphyfldo jo Fwzhjo ‗o xvf pojfykh gocmknvyhy vb gfyzo “kcwzyvbfczhlkwbo‒ ‗ ë vb jhjo dkwz÷ykgo f cço vb }âgko jfoyknfb jh zfoykh5 ë o yfwvlzhjo jh f}kjácgkh dkwz÷ykgh f cço vb pyfwwvpowzo zf÷ykgo#

8/7/2019 CODATO, Adriano. O Estado como instituição. Crítica Marxista, v. 13, p. 9-28, 2001

http://slidepdf.com/reader/full/codato-adriano-o-estado-como-instituicao-critica-marxista-v-13-p 16/20

9: • O FWZHJO GOBO KCWZKZVKÎÇO# VBH LFKZVYH###

Pyogvyhbow jfbocwzyhy, ch wfîço hczfykoy, xvf hw hcèlkwfw mfkzhw poy Bhytchw gdhbhjhw “oiyhw dkwz÷ykghw‒ fcmhzkqhb o Fwzhjo gobo vbh kcwzkzvkîço“wfphyhjh‒ jhw glhwwfw f myhîöfw jobkchczfw, jozhjh jf yfgvywow py÷pykow f,woiyfzvjo co ghwo myhcgáw, pyopykfzèykh jf hlzh ghphgkjhjf jf kckgkhzk}h f jfgk"

wço# Ë fwwh jkbfcwço kcwzkzvgkochl jo Fwzhjo xvf bozk}h ow nyvpow f glhwwfwwogkhkw h gocxvkwzhyfb vb fwphîo pyk}klfnkhjo co wfv kczfykoy# H gfch polâzkghmyhcgfwh jf 84:4 h 8468 ë o phlgo jh lvzh fczyf hw glhwwfw wogkhkw hczhnúckghw,poy vb lhjo, f hw glhwwfw f myhîöfw jobkchczfw, poy ovzyo, pflh gocxvkwzh,hvbfczo ov gocwolkjhîço jf wvh kcmlvácgkh polâzkgh yfwpfgzk}h woiyf hw kcwzk"zvkîöfw jo Fwzhjo# Fwwh ë, wfb jñ}kjh, vbh }kwço ch xvhl “Fwzhjo‒ f “glhwwf‒gocwzkzvfb p÷low hvzúcobow jf vbh bfwbh yflhîço#

Co fczhczo, ë pyfgkwo mykwhy, wf cço xvkwfybow mhqfy jf Bhyt vb“kcwzkzvgkochlkwzh‒ h}hcz lh lfzzyf, xvf wvhw hcèlkwfw, f ow fwzvjow jow zf÷ykgow

bhytkwzhw fb nfyhl, vlzyhphwwhb h jkbfcwço “kbfjkhzh‒ jh lvzh polâzkghgocavczvyhl f jo hwpfgzo kcwzkzvgkochl jo hphyfldo jf Fwzhjo#

Yfgocdfgfy h hvzocobkh jo Fwzhjo, wvh yfhlkjhjf kcwzkzvgkochl, wvh l÷nkghpy÷pykh f ow kczfyfwwfw fwpfgâmkgow jow “hnfczfw fwzhzhkw‒ cço pojf, wfnvcjo Bhytf ow bhytkwzhw, kbpfjky xvf wf goloxvf h wfnvkczf xvfwzço1 xvf yflhîöfw wogkhkw hwhîöfw jo “Fwzhjo hvzúcobo‒ yfpyojvqfb? Mok pyfgkwhbfczf hzyh}ëw jo gocgfkzojf “pojfy jf Fwzhjo‒ xvf ow bhytkwzhw pyogvyhyhb yfwpocjfy fwwh xvfwzço#

Ckgow Povlhczqhw fcmhzkqov xvf

Hw jk}fywhw kcwzkzvkîöfw wogkhkw f, fwpfgkhlbfczf, h kcwzkzvkîço fwzhzhl cçopowwvfb, pyopykhbfczf, pojfy# Hw kcwzkzvkîöfw, gocwkjfyhjhw jo poczo jf }kw"zh jo pojfy, wobfczf pojfb wfy yflhgkochjhw àw glhwwfw wogkhkw xvf jfzábpojfy# Fwwf pojfy jhw glhwwfw wogkhkw fwzè oynhckqhjo, co wfv ftfygâgko, fbkcwzkzvkîöfw fwpfgâmkghw, fb gfczyow jf pojfy, wfcjo o Fwzhjo, cfwwf goczftzo,o gfczyo jo ftfygâgko jo pojfy polâzkgo7=#

O pyoilfbh jo “pojfy jf Fwzhjo‒ ë zfoykghbfczf jkwzkczo jo pyoilfbh jo“hphyfldo fwzhzhl‒# Fcxvhczo fwzf ñlzkbo yfmfyf"wf à jkbfcwço kcwzkzvgkochl,hxvflf pyogvyh kjfczkmkghy hw yflhîöfw wogkhkw xvf wço pykoykzhykhbfczf nhyhczk"

jhw hzyh}ëw jhw “polâzkghw pñilkghw‒ pyobo}kjhw pflo Fwzhjo# Jfzfykh o “pojfyjf Fwzhjo‒, poyzhczo, h glhwwf wogkhl xvf zk}fwwf hwwfnvyhjh, pflhw hîöfw fwzh"zhkw, wvh powkîço pyk}klfnkhjh ch fwzyvzvyh pyojvzk}h jh wogkfjhjf fb hcèlkwf#

Wf jfkthybow jf lhjo ow pfyknow jf vb mvcgkochlkwbo ftgfwwk}o xvf pojfhj}ky jfwwh powkîço zf÷ykgh ‗ f xvf gocwkwzkykh fb pyfwwvpoy h mvcgkochlkjhjfjo Fwzhjo phyh ow “kczfyfwwfw h lhyno pyhqo‒ jh glhwwf jobkchczf ‗, phyfgfkcfnè}fl xvf flh yfpyfwfczh vb h}hcîo fb yflhîço à pyoilfbèzkgh cfo"kcwzkzvgkochlkwzh# Kjfczkmkghy hw “fwpfgkmkgkjhjfw‒ jo hphyfldo fwzhzhl f h oyk"

7= Pov}oky polkzkxvf fz glhwwfw wogkhlfw , op# gkz#, }#8, p# 88;"890# ]fy knvhlbfczf Zdfyioyc Nýyhc#Gobo jobkch lh glhwwf jobkchczf? op# gkz#, p# 8>8#

8/7/2019 CODATO, Adriano. O Estado como instituição. Crítica Marxista, v. 13, p. 9-28, 2001

http://slidepdf.com/reader/full/codato-adriano-o-estado-como-instituicao-critica-marxista-v-13-p 17/20

GYÂZKGH BHYTKWZH • 96 

nfb pyopykhbfczf ivyogyèzkgh jf jfzfybkchjhw bfjkjhw ë hpfchw vb pykbfk"yo phwwo ch hcèlkwf jh yflhîço fczyf “Fwzhjo‒ f “wogkfjhjf‒# Hzfwzhy h jkwpvzhfczyf Fwzhjo f glhwwfw jobkchczfw cço cow hvzoykqh cfcdvbh gocglvwço hzëpfynvczhybow woiyf ow yfwvlzhjow jfwwf gocmlkzo phyh hw yflhîöfw wogkhkw xvf

fwzyvzvyhb vbh jhjh moybhîço wogkhl# Ë gfyzo xvf h ácmhwf jow bhytkwzhw chxvfwzço jo “pojfy jf Fwzhjo‒ zyhjvqkv"wf, fb nfyhl, cvb bfcowpyfqo xvhczo àkbpoyzécgkh jow gocmlkzow polâzkgow bhkw gocavczvyhkw fczyf Fwzhjo f glhwwfw jo"bkchczfw, nfyhlbfczf hjafzk}hjow jf “wvpfymkgkhkw‒, “jf gvyzo pyhqo‒, yfmfyfczfwhow bfyow “kczfyfwwfw kbfjkhzow‒# Co fczhczo, ë pyfgkwo yfgocdfgfy xvf h powkîçobhytkwzh ë vbh nhyhczkh goczyh o pfghjo opowzo, xvf gocwkwzkykh fb }fy cfwwfwgocmlkzow h pyo}h kyyfmvzè}fl jf xvf o Fwzhjo cço ë vb Fwzhjo jf glhwwf#

Jkbfcwöfw mvcgkochl f kcwzkzvgkochl jo Fwzhjo

Hw “oiyhw dkwz÷ykghw‒ jf Bhyt yfmfyfb"wf ho Fwzhjo h phyzky jf jvhw jk"bfcwöfw kcwfphyè}fkw# Jf vb lhjo, Bhyt fczfcjf"o h phyzky jf vbh pfywpfgzk"}h fwwfcgkhlbfczf mvcgkochl, }fcjo co Fwzhjo h kcwzkzvkîço yfwpocwè}fl pflhyfpyojvîço jhw yflhîöfw jf jobkchîço xvf ghyhgzfykqhb vbh jhjh wogkfjhjf#O ftfygâgko jfwwh mvcîço, f o wfv ghyèzfy jf glhwwf, gobo ifb jfbocwzyhyhbhw hcèlkwfw jf Bhyt woiyf ow yfwvlzhjow pyojvqkjow pflh polâzkgh phzyogkchjhpflo “Fwzhjo iochphyzkwzh‒ co Wfnvcjo Kbpëyko, cço jfpfcjfb jo goczyolfjkyfzo jh glhwwf ivynvfwh woiyf ow yfgvywow oynhckqhgkochkw jo hphyfldo fwzh"

zhl# Jf ovzyo lhjo, poyëb, ë pyfgkwo cozhy xvf o Fwzhjo cço ë fczfcjkjo poyBhyt ftglvwk}hbfczf h phyzky jf wvh mvcîço $kwzo ë, h phyzky jow yfwvlzhjowpyojvqkjow pflhw wvhw jfgkwöfw+, bhw zhbiëb gobo vbh “oynhckqhîço‒ gobplf"th, hzyh}fwwhjh jf gkbh h ihkto poy gocmlkzow kczfycow fczyf ow wfvw hphyfldowf yhbow, gocmlkzow fwwfw ghphqfw jf hlzfyhy h jkcébkgh jh lvzh polâzkgh# Bhkw joxvf kwwo1 o Fwzhjo hphyfgf, fb Bhyt, gobo vbh “oynhckqhîço‒ jozhjh jfyfgvywow py÷pykow, gvaow hnfczfw, zhczo co ébikzo jo “pojfy ftfgvzk}o‒ goboco ébikzo jo “pojfy lfnkwlhzk}o‒, jfwfc}ol}fb “kczfyfwwfw py÷pykow‒ h phyzkyjow xvhkw oykfczhb wvhw hîöfw7># Hxvk o Fwzhjo ë fczfcjkjo gobo vbh kcwzk"zvkîço wvijk}kjkjh fb vb wfb"cñbfyo jf “hphyfldow‒, ghphq jf zobhy jfgk"wöfw, jf hloghy yfgvywow f xvf, kcwfykjo cvb goczftzo polâzkgo kcwzè}fl, fwzhif"lfgf gob hw moyîhw wogkhkw xvf wf fcgoczyhb moyh jflf vbh yflhîço gocmlkzvowh#

7> ]hlf lfbiyhy hxvk h mhbowh jkwzkcîço xvf Bhyt fwzhiflfgf fczyf h “ivynvfwkh ftzyhphylhbfczhy‒ fh “ivynvfwkh phylhbfczhy‒, fczfcjfcjo fwzh ñlzkbh gobo ow “yfpyfwfczhczfw polâzkgow jh ivynvfwkh‒#Goczvjo, zhl yfpyfwfczhîço cço ë vbh yfpyfwfczhîço jkyfzh cfb bfwbo cfgfwwhykhbfczf mvcgkochl,gobo yf}flhb ow hgoczfgkbfczow kbfjkhzhbfczf hczfykoyfw ho nolpf jf 8468, jvyhczf o pfyâojo

jfcobkchjo poy Bhyt jf “Zfygfkzo Pfyâojo‒ ov “Pfyâojo jh Yfpñilkgh Gocwzkzvgkochl f jh Hwwfb"ilëkh Lfnkwlhzk}h Chgkochl‒# ]fy fwpfgkmkghbfczf O jfqokzo iyvbèyko jf Lvâw Iochphyzf , op# gkz#, p#74=, 7;8 f 7;7#

8/7/2019 CODATO, Adriano. O Estado como instituição. Crítica Marxista, v. 13, p. 9-28, 2001

http://slidepdf.com/reader/full/codato-adriano-o-estado-como-instituicao-critica-marxista-v-13-p 18/20

9= • O FWZHJO GOBO KCWZKZVKÎÇO# VBH LFKZVYH###

Oyh, wf ë }fyjhjf, gobo wvwzfczov Povlhczqhw, xvf “o hphyfldo jf FwzhjoUk#f#, wvh jkbfcwço oynhckqhgkochlR cço wf fwnozh co pojfy jf Fwzhjo Ukwzo ë,ch wvh jkbfcwço mvcgkochlR‒74, fczço ë pyfgkwo gocmfyky ho pykbfkyo zfybojfwzh fxvhîço h jf}kjh kbpoyzécgkh, woi pfch jf h hmkybhîço hgkbh yfwvbky"

wf h bfyo aono jf phlh}yhw# Cfwzf poczo w÷ dè, h cowwo }fy, jvhw wolvîöfw1 ovh l÷nkgh kczfych jo hphyfldo fwzhzhl fwzè kczfkyhbfczf wvioyjkchjh ho phpflmvcgkochl jo pojfy jf Fwzhjo, ov h moybh jf mvcgkochbfczo jo hphyfldo jfFwzhjo powwvk vbh gfyzh hvzocobkh, f xvf pojf, co lkbkzf, hmfzhy kcglvwk}f hmvcgkochlkjhjf jo Fwzhjo f o pyogfwwo jf yfhlkqhîço pyèzkgh jow kczfyfwwfw jhglhwwf fgocobkghbfczf jobkchczf# Wf opzhybow pflh pykbfkyh powwkiklkjhjf, mkghglhyo xvf h oiwfy}hîço jf Povlhczqhw pfyjf zozhlbfczf wfv wfczkjo5 wf opzhybowpflh wfnvcjh, zyhzhy"wf"è fczço jf whify gobo, fmfzk}hbfczf, h jkcébkgh kczfych johphyfldo fwzhzhl f hw wvhw yflhîöfw gocmlkzvowhw pojfb hmfzhy h wvh jkbfcwço mvc"

gkochl cvbh jhjh wkzvhîço dkwz÷ykgh# Cfwwh wfnvcjh pfywpfgzk}h, h mvcgkochlkjhjfjo Fwzhjo phyh h jobkchîço jf glhwwf cço pojf wfy hczfgkphjh, bhw jf}f wfyjfkthjh à pfwxvkwh dkwz÷ykgh jf oykfczhîço bhzfykhlkwzh, hgfkzhcjo"wf h powwkiklk"jhjf $zf÷ykgh+ jf xvf o “pojfy jf Fwzhjo‒, gob zojhw hw wvhw fwpfgkmkgkjhjfw,goczyhykf o “pojfy jf glhwwf‒7;# Pfcwhbow xvf, chw oiyhw hxvk hchlkwhjhw, Bhythjozh fwwh ñlzkbh powzvyh ho zfbhzkqhy h moybh gocmlkzvowh fb xvf wf jfwfc}ol"}fb hw yflhîöfw fczyf h ivynvfwkh f wvhw myhîöfw, poy vb lhjo, f ow wfvw yfpyfwfc"zhczfw polâzkgow f ow hnfczfw fwzhzhkw, poy ovzyo# O yfwvlzhjo jfwwf pyogfwwo dkwz÷"ykgo ë gocwzyvâjo fb bfko à jkcébkgh polâzkgh f wvhw gocwfxüácgkhw cço fwzço, fbcfcdvb bobfczo jh hcèlkwf jf Bhyt, pyf}khbfczf hgfyzhjhw#

Oyh, pojfy"wf"kh oiafzhy xvf, ho wvwzfczhy h zfwf wfnvcjo h xvhl h mvcgko"chlkjhjf jo Fwzhjo phyh ow kczfyfwwfw jh glhwwf ivynvfwh ‗ ov jf xvhlxvfyovzyh glhwwf fgocobkghbfczf jobkchczf ‗ ë vbh “dkp÷zfwf h wfy gobpyo}h"jh‒, kwwo kbplkghykh, cfgfwwhykhbfczf, hihcjochy pvyh f wkbplfwbfczf h zfoykhbhzfykhlkwzh jh polâzkgh f jo Fwzhjo# Cço ë fwwh h cowwh powkîço# Phyfgf"cowxvf vb jow poczow moyzfw jh zfwf bhzfykhlkwzh jo Fwzhjo gocwkwzf fb hmkybhy,gobo wkczfzkqov Bhyt co “Pyfmègko‒ jf 846;, h ftkwzácgkh jf vbh goyyfwpoc"

jácgkh fczyf h fwzyvzvyh avyâjkgo"polâzkgh f h “hchzobkh jh wogkfjhjf ivynvf"74 Povlhczqhw, O Fwzhjo, o pojfy ### op# gkz#, p# 8>#

7; Gobo hj}fyzkv Glhvw Ommf, “o ghyèzfy jf glhwwf jo Fwzhjo gobpyo}h"wf powz mhfwzvb, jfpokw xvf owlkbkzfw jf wvhw mvcîöfw zyhcwphyfgfb cow gocmlkzow jf glhwwf, zoychcjo"wf ho bfwbo zfbpo }kwâ}fkwphyh o gocdfgkbfczo oiafzk}hczf U###R Wf h gobpyffcwço jo ghyèzfy glhwwkwzh jo Fwzhjo w÷ pojf yfwvl"zhy jh jfwgoifyzh pyèzkgh jf wvh wflfzk}kjhjf jf glhwwf, zoych"wf xvfwzkocè}fl o fwzhzvzo l÷nkgo jhwzfoykhw xvf pyfzfcjfb hczfgkphy"wf h fwwh yfhlkqhîço pyèzkgh, kcjkghcjo"ldf o ghbkcdo‒# Glhvw Ommf#“Jobkchîço jf glhwwf f wkwzfbh polâzkgo# Woiyf h wflfzk}kjhjf jhw kcwzkzvkîöfw polâzkghw‒# Kc1 _____#Pyoilfbhw fwzyvzvyhkw jo Fwzhjo ghpkzhlkwzh# Yko jf Ahcfkyo, Zfbpo Iyhwklfkyo, 8;49# p# 8=8#

:0 Ehyl Bhyt# Phyh h gyâzkgh jh fgocobkh polâzkgh# Wço Phvlo, Hiykl Gvlzvyhl, 8;49# Gol# “Ow Fgocobkw"zhw‒, “Pyfmègko‒, p# 96#

8/7/2019 CODATO, Adriano. O Estado como instituição. Crítica Marxista, v. 13, p. 9-28, 2001

http://slidepdf.com/reader/full/codato-adriano-o-estado-como-instituicao-critica-marxista-v-13-p 19/20

GYÂZKGH BHYTKWZH • 9> 

wh‒, kwzo ë, hw yflhîöfw jf pyojvîço ghpkzhlkwzhw:0# Co fczhczo, vbh }fq fcvcgkhjhh zfwf jh goyyfwpocjácgkh, hmkybh"wf, lono fb wfnvkjh, xvf zhl goyyfwpocjác"gkh zyhjvq"wf, cfgfwwhykhbfczf, ch mvcgkochlkjhjf jh wvpfyfwzyvzvyh avyâjkgo"polâzkgh $fb phyzkgvlhy, jo Fwzhjo+ phyh h yfhlkqhîço jow kczfyfwwfw “h locno

pyhqo‒ jh glhwwf jobkchczf# Poy xvf h zfwf jh mvcgkochlkjhjf fwzè lonkghbfczfkbiykghjh ch zfwf jh goyyfwpocjácgkh? Cço dè yhqço hlnvbh phyh }kcgvlhyfwwhw jvhw hwwfyzk}hw jf moybh hvzobèzkgh# Fb pykbfkyo lvnhy, poyxvf flhwwkzvhb"wf fb jokw câ}fkw jkwzkczow jf hiwzyhîço# Fcxvhczo h wfnvcjh mkth vbh“zfoykh nfyhl jh Dkwz÷ykh‒, ov, bhkw pyopykhbfczf, vbh zfoykh nfyhl jh yflhîçogoyyfwpocjfczf fczyf o polâzkgo f o fgocúbkgo cow xvhjyow jo “bojo jf pyo"jvîço‒, h mvcgkochlkjhjf jo Fwzhjo ë vbh zhyfmh dkwz÷ykgh, gocgyfzh, xvf wfpöf jf jkmfyfczfw bhcfkyhw phyh ghjh “moybhîço wogkhl‒ f xvf cço pojf wfycfb pyfwwvpowzh, cfb jfyk}hjh# Fwwf pyogfjkbfczo yfwvlzhykh, poyzhczo, ch

hczfgkphîço jow yfwvlzhjow jow pyogfwwow polâzkgow gocgyfzow f ch jfwhzfcîçojkhczf jow hgoczfgkbfczow dkwz÷ykgow fwpfgâmkgow, o xvf hghihykh poy jkwpfc"why"cow jh py÷pykh pfwxvkwh jf oykfczhîço bhzfykhlkwzh#

Wfahbow bhkw pyfgkwow# Zobfbow, h zâzvlo jf ftfbplo, o pyoilfbh joFwzhjo f jo Jkyfkzo ivynvfwfw# Bhyt f }èykow hvzoyfw bhytkwzhw goczfbpoyé"cfow bowzyhyhb xvf o jkyfkzo ivynváw, ch bfjkjh fb xvf pyobo}f hkcjk}kjvhlkqhîço jow hnfczfw wogkhkw f h knvhljhjf jf zojow pfyhczf h lfk, ë vbpyojvzo cfgfwwèyko jh moybh hwwvbkjh pflhw yflhîöfw jf pyojvîço ghpkzhlkwzhw,

cozhjhbfczf pflh wfphyhîço xvf hw ñlzkbhw pyobo}fb fczyf o pyojvzoy jkyfzof ow bfkow jf pyojvîço# H mvcgkochlkjhjf jo Jkyfkzo gocwkwzkykh zhczo co wfvfmfkzo yfnvlhjoy woiyf hw co}hw yflhîöfw fgocúbkghw $poy ftfbplo, hzyh}ëw jogoczyhzo jf zyhihldo+, gobo ch ftphcwço f gocwolkjhîço jfwwhw yflhîöfw hzyh"}ëw jow fmfkzow kjfol÷nkgow xvf flf pyobo}f $h kjfolonkh jh knvhljhjf, hogvlzhîço jh yfhlkjhjf jf glhwwf jow hnfczfw wogkhkw, h ghphgkjhjf xvf flfgocmfyf ho Fwzhjo jf hpyfwfczhy"wf gobo o yfpyfwfczhczf jo “kczfyfwwf nfyhl‒fzg#+# Wf fwwh mvcgkochlkjhjf ë kcfnè}fl, ho bfwbo zfbpo ë pyfgkwo yfgocdf"gfy xvf h knvhlkqhîço moybhl jow hnfczfw wogkhkw hiykv vb fcoybf ghbpo phyh

h hzk}kjhjf polâzkgh goczfwzhz÷ykh jhw glhwwfw jobkchjhw, hzk}kjhjf fwwh gvaoyfwvlzhjo cço pojfykh wfy pyf}kwzo hczfgkphjhbfczf# Oyh, o bfwbo pojf wfyjkzo jhw oiwfy}hîöfw jf Bhyt woiyf o goczvyihjo pfyâojo jh dkwz÷ykh myhcgfwhxvf }hk jf 84:4 h 84681 gobo wfykh powwâ}fl hczfgkphy ow yfwvlzhjow jow kcñ"bfyow gocmlkzow polâzkgow ftkwzfczfw chxvflf pfyâojo, co gfczyo jow xvhkw wffcgoczyh}h o py÷pyko Fwzhjo ivynváw, gob wvh pojfyowh ivyogyhgkh, fb bfkoh wvhw goczyhjkîöfw kczfychw, wvh phyhlkwkh jfgkw÷ykh, gob ow gdoxvfw f opowk"îöfw fczyf wfvw hnfczfw f hw jk}fywhw myhîöfw jh glhwwf ivynvfwh fzg#? Fthzh"bfczf pflo mhzo jf o pyoilfbh jo “hphyfldo jf Fwzhjo‒ cço wf fwnozhy ch

xvfwzço jh jobkchîço jf glhwwf $“pojfy jf Fwzhjo‒+ ë xvf hw }hykè}fkw pyo"pykhbfczf fwzhzhkw záb vbh kcmlvácgkh jfgkwk}h co gvywo jow hgoczfgkbfczow

8/7/2019 CODATO, Adriano. O Estado como instituição. Crítica Marxista, v. 13, p. 9-28, 2001

http://slidepdf.com/reader/full/codato-adriano-o-estado-como-instituicao-critica-marxista-v-13-p 20/20

94 • O FWZHJO GOBO KCWZKZVKÎÇO# VBH LFKZVYH###

f, poy kwwo, ë pyfgkwo hgfkzhy gobo vbh powwkiklkjhjf zf÷ykgh h kjëkh jf xvffwwh }hykè}fl powwh opfyhy h goczyhnowzo jow kczfyfwwfw $kbfjkhzow ov jf locnopyhqo5 fwpfgâmkgow ov nfyhkw+ jh glhwwf fgocobkghbfczf jobkchczf# Fwwf ë,gobo pyogvyhbow bowzyhy cfwzf hyzkno, vb jow flfbfczow jfgkwk}ow phyh hcè"

lkwf polâzkgh goczkjo chw “oiyhw dkwz÷ykghw‒ jf Bhyt#Fbioyh cço wfah cowwo oiafzk}o mhqfy hxvk vbh gyâzkgh jfzhldhjh jhw pyo"powkîöfw zf÷ykghw h}hcîhjhw pflow cfo"kcwzkzvgkochlkwzhw, }hlf oiwfy}hy, phyhgocglvkybow, xvf, wf o xvf jkwwfbow hgkbh ë plhvwâ}fl, hw yfwfy}hw jo cfo"kcwzkzvgkochlkwbo jkhczf jo bhytkwbo womyfb jokw pyoilfbhw kbpoyzhczfw#Pykbfkyo, fbioyh zfcdhb gfyzh jowf jf yhqço ho gykzkghy bfzojolonkghbfczf omvcgkochlkwbo yânkjo goczkjo chw pyopowkîöfw zf÷ykghw jf hlnvcw hvzoyfw bhy"tkwzhw, cço pfygfifb xvf fwwf pyoilfbh cço pyfgkwh wfy fcghyhjo gobo vb}âgko jf oyknfb jh zfoykh bhytkwzh f xvf pyopowkîöfw goczyèykhw h fwwh pojfb

wfy fcgoczyhjhw, gobo pyogvyhbow jfbocwzyhy, fb hlnvcw zftzow wflfgkochjowjo py÷pyko Bhyt# Wfnvcjo, ho yfgvwhy h zfoykh bhytkwzh jo Fwzhjo, ow cfo"kcwzkzvgkochlkwzhw cço hiyfb cfcdvbh pfywpfgzk}h zf÷ykgh co}h# Jf vb lhjo,poyxvf lhcîhb bço, wfb cfcdvbh oyknkchlkjhjf, jhw oiwfy}hîöfw ~fifykhchwhgfygh jo Fwzhjo bojfyco f, jf ovzyo, poyxvf lkbkzhb"wf h nvkhy hw wvhw hcè"lkwfw dkwz÷ykghw h phyzky jf vbh opowkîço fczyf “Fwzhjow moyzfw/Fwzhjow myhgow‒,opowkîço fwwh jf ghyèzfy fwzykzhbfczf xvhczkzhzk}o, ftzyfbhbfczf moybhlkwzh fhlzhbfczf hiwzyhzh, h jfwpfkzo jf zojo o wfv jkwgvywo dkwzoykgkqhczf#