Olympiakoi Agones 9468:Layout 1 10/7/15 10:02 Page 3media.public.gr/Books-PDF/9789601662671-1116433.pdf · Olympiakoi Agones_9468:Layout 1 10/7/15 10:02 Page 17 θαυμω. Κθε

ΣΥΛΛ�ΓΗ ΠΕΡΙΣΤΕΡΙΑ

Λ��ετε θ�σεις!

Olympiakoi Agones_9468:Layout 1 10/7/15 10:02 Page 3

Μαραθων�της ε�μαι, τ�π ς μ υ Μαραθ$νας. Σετ �τα τα μ�ρη �ω. %να μικρ� "ωρι υδ�κι ε�ναι Μα-ραθ$νας, μια " �'τα �νθρωπ ι, λ�γα σπ�τια κι �ναςδρ�μ ς σαν '�δι, "ωματ�δρ μ ς �λ λακκ ��ες, π υσε πηγα�νει στη μεγ�λη π�λη, στην Αθ�να.

Μικρ� παιδ�κι ε�μαι ακ�μα. Αμ �στακ , �γ υρ ,�λ�πω γ�ρω μ υ τ ν "αλασμ� και �"ω εντυπωσιαστε�.Μιλ �ν ι ντ�πι ι για ιστ ρ�α και θ�λω να μ�θω. Ναμ�θω και να ��σω.


MAΡΑΘΩΝΑΣ

Τετάρτη 27 Μαρτίου 1896, μεσημέρι

Μ�υ αρ�σ�υν �ι ιστ�ρ&ες και δε με ν�ι(?ει δι�λ�υ π�ιεςνα ’ναι αληθιν�ς και π�ιες π(λι ψε'τικες. Gταν μ�υ διη-γ�'νται μια ιστ�ρ&α, κλε&νω τα μ(τια και ακ�'γ�ντ(ς τη6(?ω τ�ν εαυτ� μ�υ μ�σα της.

Hρωας δεν μπ�ρ= να ε&μαι, α8�' ε&μαι �να παιδ(κι�4τ= 4ρ�ν=ν. �'τε 6�ηθ�ς ν�μ&?ω, γιατ& δεν ευκαιρ=να τρ�4ω απ�δ= κι απ�κε&. Μ�υ 8τ(νει να 6ρ&σκ�μαικ(π�υ μ�σα της, κι ας ε&μαι κι η τελευτα&α τρ'πα της 8λ�- γ�ρας, π�υ λ�ει κι � παππ�'ς. Να ?!σω κι εγ= μα?& της.

Σ!μερα απ� τ� πρω& �λ�ι λ�νε για μια ιστ�ρ&α π�υ�ρ4εται απ’ τα παλι(, π�ρα για π�ρα αληθιν!. Λ�νε πωςδεν τελε&ωσε τ�τε. Την �4ω συν�4εια μες στα αυτι( μ�υ.Jε4ωρ&?ει, ε&ναι αλ!θεια, τ� καταλα6α&νω και μ�να4�ςμ�υ.

Εγ= σαν μικρ� παιδ& δεν �4ω )ανα?!σει π�τ� στ�νμ�4ρι τ=ρα 6&� μ�υ τ�τ�ιες στιγμ�ς. Μα κι �ι μεγαλ'-

11


τερ�ι τ�υ 4ωρι�' λ�νε και ματαλ�νε πως �'τε κε&ν�ι�4�υν ?!σει παρ�μ�ιες. Κι ας �4�υν δει τ�σα και τ�σα ταμ(τια τ�υς. «Τ�τ�ιες δ�)ες � Μαραθ=νας απ� τ�τε μετ�υς Π�ρσες �4ει να ?!σει» λ�νε απ’ τ� πρω& στ� κα8ε-νε&� «απ� την επ�4! τ�υ Μιλτι(δη». Και γελ(νε κι �λ�γεια μας και ?!τω μας και μπρ(6� μας και δ=σ’ τ�υ ταπ�τ!ρια να τα τσ�υγκρ&?�υν και να π&ν�υν σαν να γ&-νεται γ(μ�ς.

K4ω στ!σει αυτ& κι αν(θεμ( με αν καταλα6α&νω τ&-π�τε. Ψαρε'ω σκ�ρπιες κ�υ6�ντες μ!πως ακ�'σω κ(τιπαραπαν&σι�, αλλ(, �σα λ�για κι αν 8τ(ν�υν στ’ αυτι(μ�υ, ακαταλα6&στικα μ�υ 8α&ν�νται. Λ�νε για κ(τι ν&κεςκ(π�ιων αρ4α&ων Ελλ!νων με κ(π�ι�υς Π�ρσες καιμπερδε'�μαι ακ�μη περισσ�τερ�. Ακ�υστ( �4ω μ�ν�για τις ν&κες με τ�υς Τ�'ρκ�υς, για την επαν(σταση π�υτην ε&4αμε γι�ρτ(σει την 25η Μαρτ&�υ, μ�λις δυ� μ�ρεςπριν. Δε μ�υ �4ει μιλ!σει καν�νας για Π�ρσες. Απ� π�'να ’ναι (ραγε �ι Π�ρσες; Τι σ�ι Τ�'ρκ�ι ε&ναι τ�'τ�ι εδ=�ι Π�ρσες; Αμ και τ’ (λλ� με τ�ν Μιλτι(δη, τι ε&ναι καιπ(λι τ�'τ�; Επ�4! τ�υ Μιλτι(δη λ�νε. Εγ= τ� «Τρ�παι�τ�υ Μιλτι(δη» )�ρω μ�ν�.

Τ� «Τρ�παι� τ�υ Μιλτι(δη» �μως τ� )�ρω – και π�λ'καλ( μ(λιστα, σ4εδ�ν σαν τ� σπ&τι μ�υ. Ε&ναι �να απ�τα κα8ενε&α τ�υ Μαραθ=να και κ(νω εκε& τ�ν 6�ηθ�.Κ(θε 8�ρ( π�υ �4�υν κ�σμ� και θ�λ�υν δυ� 4�ρια να6�ηθ!σ�υν, στ�λνει � κα8ετ?!ς να μ�υ μην'σ�υν κιεγ= πι(νω π�στ�.

Καμ(ρι τ� ’4ω και παρ(π�ν� καν�να. Και καλ( μ�υ

12


8�ρεται και 6αρι�ς δ�υλει�ς δε με 6(?ει να κ(νω και μεαπ�?ημι=νει με τ� παραπ(νω. Και κ(θε 8�ρ(, �ταν8τ(ν�υν τα σ4�λ(σματα της δ�υλει(ς, π(ντα �να πι(τ�με 8αO με περιμ�νει. «Να μη 8'γει τ� παιδ& νηστικ�»�4ει δ=σει � κα8ετ?!ς διαταγ! κι ε&ναι παραπ(νω απ�ν�μ�ς για �λ�υς στ�ν κα8εν�. Με �4�υν σαν να ε&μαιτης �ικ�γ�νειας, κι εγ= �μως σαν να ’ναι �ικ�γ�νει( μ�υτ�υς 6λ�πω.

Τ� κα8ενε&� τ� �4ει � Σταμ(της. Σταμ(τη �'τε ημ(να τ�υ δε θυμ(ται πια �τι τ�ν λ�νε. Gλ�ι τ�ν 8ων(-?�υν Γεια4αρ(. Δε'τερη λ�)η για 4αιρετισμ� δεν �4ει.�'τε καλημ�ρες �'τε καλησπ�ρες, μ�ν� γεια 4αρ(. �κα8ετ?!ς � Γεια4αρ(ς. Δεν !θελαν και π�λ' να τ�υ τ�κ�λλ!σ�υν τ� παρατσ�'κλι. Τ� σ�ρνει μα?& τ�υ απ�τ�τε π�υ !ταν παλικαρ(κι και μ(λλ�ν δε θα τ� απ�-4ωριστε& π�τ�ς τ�υ, λ�νε στ� 4ωρι�. Μ�ν� η γυνα&κατ�υ τ� γλ&τωσε. Gταν παντρε'τηκε με τ�ν Σταμ(τη, τ�νΓεια4αρ(, (ρ4ισαν και κε&νη να τη λ�νε Γεια4αρ�', τ�υςτ� )�κ�ψε �μως απ� την πρ=τη στιγμ!. Π!ρε τ� �ν�ματ�υ (ντρα της, τ� )ε4ασμ�ν�, �γινε η Σταμ(ταινα. Η γυ-να&κα τ�υ Σταμ(τη. Η γυνα&κα τ�υ Γεια4αρ( δηλαδ!.

Τ� κα8ενε&� τ� κρατ(ει περιπ�ιημ�ν� η Σταμ(ταινα.Σε �λα �4ει 6(λει τ� 4ερ(κι της. Τακτ�π�ιημ�ν� �λ�'θε.Να ’ναι �λα 8τιαγμ�να �μ�ρ8α, ωρα&α και με τ()η.Π(νω απ� την π�ρτα ε&ναι η μεγ(λη ταμπ�λα με την�ν�μασ&α «Τ� Τρ�παι� τ�υ Μιλτι(δη». Μ�σα, στ�υςτ�&4�υς � Γεια4αρ(ς �4ει κρεμ(σει κ�μμ(τια απ� στ(-μνες με σ4�δια απ(νω τ�υς. Τ�ν ε&4α ρωτ!σει τ�ν Γεια -

13


4αρ( π�' τα ’4ε 6ρει και μ�υ ’πε πως ε&ναι αρ4α&α αγ-γε&α π�υ τα ’4ε 6ρει σπαρμ�να στ�ν κ(μπ�. Δεν τ�ν π&-στεψα, γιατ& σπ�ρ� για στ(μνα δεν (κ�υσα π�τ�ς μ�υ.Απ’ αλλ�' τα 6ρ!κε, δε με γελ(ει εμ�να.

Στ� 6(θ�ς τ�υ μαγα?ι�' ε&ναι κι �να δε'τερ� δωμ(-τι�. �ωρισμ�ν� στα δ'�, τ� μισ� ε&ναι κ�υ?ιν(κι, τ� αρ-4ηγε&� της Σταμ(ταινας, και τ’ (λλ� μισ� �να μικρ�μπακ(λικ� �π�υ 6ρ&σκει κ(θε ντ�πι�ς �,τι 6(νει � ν�υςτ�υ. K4ει λ�υκ�'μια για κερ(σματα, σκ�νες για 6α8�ς,κλωστ�ς και 6ελ�νες, κα8� και ?(4αρη, κ(θε λ�γ!ς�σπρι� και απ� παστ(, �υ, �να σωρ� –σαρδ�λες, ρ�γκες,μπακαλι(ρ�– κι �να μ(τσ� 4αρτι( για τ� τ'λιγμα.

Αυτ( τα λ&γα )�ρω για τ�ν Μιλτι(δη και π�' 4ρ�ν�ςνα σκε8τ= περισσ�τερα. ;λλωστε εμ�να τ�'τη την =ρα(λλ� με απασ4�λε& πι� π�λ'. Ε&ναι π�υ 6λ�πω �λ�υςτ�υς 4ωριαν�'ς να μη στ�κ�νται στιγμ!. Δε μ�υ 8τ(-ν�υν τα ακαταλα6&στικα, τ�υς 6λ�πω � �νας να τρ�4ειαπ�δ= και � (λλ�ς απ�κε&. Κ�ιτ(ω και τις γυνα&κες ναασ6εστ=ν�υν περ6(?ια και αυλ�ς, �λα να πρ�πει να’ναι για κ(π�ι� λ�γ� στην εντ�λεια.

Τ� μ�ν� π�υ κατ(8ερα να μ(θω ε&ναι πως περιμ�-ν�υν �λ�ι να �ρθει η Παρασκευ!. Τι θα γ&νει την Πα-ρασκευ!; Μεγ(λη Παρασκευ! !ταν την πρ�ηγ�'μενη6δ�μ(δα. Μ!πως )αναρθε& π(λι; Μην ε&ναι (ραγε μιαδια8�ρετικ! 4ρ�νι( κι �4�υμε δυ� Μεγ(λες Παρα-σκευ�ς, �πως �4�υμε τη δ&σεκτη 4ρ�νι( με την παρα-παν&σια μ�ρα; Αλλ( απ� την (λλη, δεν πρ�λ(6αμε νααναστ!σ�υμε τ�ν Κ'ρι�, θα τ�ν )ανασταυρ=σ�υμε;

14


Μ!πως �4�υμε καν�ναν γ(μ�; Π�ι�ς �μως να πα -ντρε' εται; Πρ�πει να μ(θω. Τα λ�γαρι(?ω, ε&ναι Τε-τ(ρτη, η επ�μενη Π�μπτη και σε δυ� μ�ρες θα ε&ναιΠαρασκευ!. Γ&ν�νται γ(μ�ι Π�μπτη; Γ&ν�νται Παρα-σκευ!; Δε γ&ν�νται! Μ�ν� Κυριακ!! Βρε να παντρε'ε-ται κ(π�ι�ς Π�ρσης και να �4�υν δια8�ρετικ( �θιμα;Μ!πως επειδ! ε&ναι Π�ρσης να μην π(ει με τ� τι μ�ραε&ναι 8�τ�ς αλλ( με τ� τι μ�ρα !ταν π�ρσι;

Αδια8�ρ�'ν �λ�ι για τις δικ�ς μ�υ ανησυ4&ες κι εγ=,�σ� δε μαθα&νω, τ�σ� τις κ(νω σκ�ψεις. Ακ�μα και γιατ�ν κακ� καιρ� αδια8�ρ�'ν. Η ρημ(δα η 6ρ� 4! π�8τεικαι σταματ(ει και )αναπ�8τει και )ανασταματ(ει, λεςκαι δεν �4ει (λλη δ�υλει( να κ(νει. K4ει κ(νει �λ�υςτ�υς δρ�μ�υς 6�'ρκ�. Καν�νας �μως δε δ&νει σημασ&αστ�ν καιρ� �'τε και σ’ εμ�να, σαν κ(τι (λ λ� τ�'τη τηστιγμ! να ε&ναι τ� σημαντικ�τερ�. Λ�νε μ�ν� καμι( 6λα-στ!μια, γιατ& αργ�'ν να τελει=σ�υν τις δ�υλει�ς τ�υς,κι αυτ! �μως μ�σα απ� τα δ�ντια τ�υς, γιατ& ε&ναι γρ�υ-σ�υ?ι( να 6λαστημ(νε.

Ρωτ(ω για να μ(θω, ε&μαι και περ&εργ�ς, καν�νας�μως δε μ�υ ε)ηγε& τι ακρι6=ς περιμ�ν�υμε. Rσως ε&ναιεπειδ! ε&μαι μικρ�ς, &σως επειδ! δεν �4ω κ(π�ια συγκε -κριμ�νη δ�υλει( και μπλ�κ�μαι στα π�δια τ�υς. Με πα-ραμελ�'ν και με α8!ν�υν να με τρ=ει η αγων&α. Δενμπ�ρ= να 4ων�ψω πως �λ�ι �ι (λλ�ι )�ρ�υν κ(τι ε)�ναπ� μ�να. Π�ι�ν εμ�να; Τ�ν περιεργ�περσσ�τερ�!

Μ�ν� σαν 6λ�πω τ�ν Στ�λι� τ�ν Κ(καρη, π�υ )�ρωπως με συμπαθε& π�λ', αναθαρρε'ω κ(πως. Ε&μαι σ&-

15


γ�υρ�ς �τι θα 6ρει μια στιγμ�'λα να σταματ!σει καινα μ�υ ε)ηγ!σει τι στ� καλ� γ&νεται. Τ�υ 8ων(?ω με�ση δ'ναμη �4ει η 8ων! μ�υ:

«Στ�λι�, γιατ& τρ�4ετε �λ�ι, παντρε'εται κ(π�ι�ς;». Απ�γ�ητε'�μαι! Ακ�μα κι αυτ�ς δε σταματ(ει. Μ� -

ν�, καθ=ς περν(ει τρε4(τ�ς δ&πλα μ�υ, κ(τι μ�υρμ�υ-ρ&?ει μ�σα στ� λα4(νιασμ( τ�υ. Καθ=ς τ� �4ω ακ�'σεικ�μμ(τι κ�μμ(τι, πρ�σπαθ= στα γρ!γ�ρα να τ� εν=σω.«�-λυ-μπι-α-κ�&-α-γ=-νες, 4α 4α 4α». Τ� τελευτα&� τ�κατ(λα6α, ε&ναι γ�λι�, αλλ( με τα πρ=τα δε 6γ(?ω(κρη. Δε 4ασ�μερ(ω και τρ�4ω π&σω τ�υ μ!πως τ�νπρ�λ(6ω και τ�ν )αναρωτ!σω. Να μ�υ πει ακρι6=ς τιενν��'σε με τα λ�για τ�υ. Κι �πωσδ!π�τε να μην αγκ� -μα4(ει �ταν μιλ(ει, για να καταλ(6ω. Gσ� γρ!γ�ρα�μως κι αν τρ�4ω, τ�ν Στ�λι� δεν τ�ν πρ�λα6α&νω.

Τ�ν Στ�λι� καν�νας δεν μπ�ρε& να τ�ν πρ�λ(6ει σ’�λ�κληρ� τ�ν Μαραθ=να. Gμως κι απ’ τα γ'ρω 4ωρι(�σ�ι πρ�σπ(θησαν να παρα6γ�'ν μα?& τ�υ στ� τρ�)ιμ�,�λ�ι �8αγαν τη σκ�νη τ�υ, �τσι �λεγαν στ� κα8ενε&� καικ�κ�ρευ�ταν � Στ�λι�ς ακ�'γ�ντ(ς τ�. Τ� π=ς τρ=γεταιη σκ�νη, για να πω την αλ!θεια, δεν )�ρω, αλλ(, για νατ� λ�νε �ι μεγαλ'τερ�ι, κ(τι θα γνωρ&?�υν. Δεν τ�λμησαπ�τ� να ρωτ!σω λεπτ�μ�ρειες. Τηγανητ! να την τρ=νε,ψητ!, δε με ν�ι(?ει· ε)(λλ�υ εμ�να δε μ’ αρ�σει η σκ�νη.Εμ�να μ’ αρ�σει τ� αρν(κι στη σ�'6λα κι � κ�κ�ραςκαι στ� μ�ν� π�υ 6(?ω λ&γη σκ�νη ε&ναι στις γκ�γκλιες�ταν τρ&6ω μυ?!θρα. J�ρω �μως καλ( πως τ�υ Στ�λι�υδεν τ�υ παρα6γα&νεις στ� τρ�)ιμ�. Τ� �4ω δει με τα &δια

16


μ�υ τα μ(τια. Μερικ( πρωιν( π�υ κατε6α&νει με 8�'ριαστα 4ωρ(8ια π�υ �4ει δ&πλα στ�ν Σωρ�,τ�ν 4α?ε'ω απ�μακρι( να τρ�4ει κι ε&ναι τα π�δια τ�υ σαν να μην πα-τ(νε στη γη, ε&ναι σαν να πετ(νε στ�ν αγ�ρα.

� μ�ν�ς π�υ θα μπ�ρ�'σε κ(π�τε να τ�υ παρα6γε&στην τρε4(λα ε&μαι εγ=. Kτσι λ�νε στ� κα8ενε&�. Α8�'τ� λ�νε, δε θ�λω να τ�υς τ� 4αλ(σω. Κι � &δι�ς � Στ�λι�ςτ� λ�ει, κι �4ι μ�ν� τ� λ�ει, τ� )αναλ�ει και τ� )αναλ�ει,τ� δε&4νει, αλλ( τ� πιστε'ει κι�λας.

Πριν καν�ναν μ!να, αν δεν κ(νω λ(θ�ς, εγ= σερ6&-ρι?α στ� κα8ενε&� κι � Στ�λι�ς 8=να)ε δυνατ( για νατ�ν ακ�'σ�υν �λ�ι:

«Να 6ρε, τ�'τ�ς � μικρ�ς ε&ναι καλ'τερ�ς απ� μ�να,τ�'τ�ς � μικρ�ς σε λ&γα 4ρ�νια θα με κερδ&σει».

Γ�λασε μ�ν�ς τ�υ με τα &δια τ�υ τα λ�για και μετ( με�πιασε απ� τ�υς =μ�υς μ�υ και με σ!κωσε ψηλ( στημ�ση τ�υ κα8εν� σαν να ’μ�υν τρ�παι�. Gλ�ι )�σπασαντ�τε σε γ�λια δυνατ( και μερικ�& 4ειρ�κρ�τ�'σαν κι�-λας. Και μετ( με κατ�6ασε κ(τω, μ’ αγκ(λιασε και με 8&-λησε στ� μ�τωπ�. Με 4τ'πησε τρεις 8�ρ�ς 8ιλικ( στηνπλ(τη και μ�υ �δωσε πρ�σταγ! για παραγγελ&α: «Φ�ρεμ�υ τ=ρα μια ρετσ&να, Σπυρ(κ�, απ� την καλ!, απ� τηνκαλ!». Κι εγ= ανατρ&4ιασα, 4(ρηκα π�λ' και σκ�τ=-θηκα να κ(νω γρ!γ�ρα. Να τ�υ π(ω την παραγγελ&αστ� (ψε σ6!σε, για να μην τ�ν πρ�σ6(λω, μα περισσ�-τερ� για να τ�ν ευ4αριστ!σω με τη 6ι(ση μ�υ.

Ε&μαι σ&γ�υρ�ς πως μ’ αγαπ(ει � Στ�λι�ς. Κι εγ=τ�ν αγαπ(ω, κρυ8( �μως τ�ν ?ηλε'ω και 8ανερ( τ�ν

17


θαυμ(?ω. Κ(θε 8�ρ( π�υ λ�ει καλ( λ�για για τ�υλ�γ�υ μ�υ, νι=θω μ�σα στ� στ!θ�ς μ�υ σαν να ?ει �ναςσπ�υργ&της και να πεταρ&?ει τις 8τερ�'γες τ�υ. Στα μ(-γ�υλ( μ�υ νι=θω πως αν(6�υν 8ωτι�ς και πετ(γ�νταιαπ�κε& σπ&θες σαν αυτ�ς π�υ πετ(ει τ� κ�'τσ�υρ� π�υκα&γεται στ� τ?(κι. Μ�υ ’ρ4εται να κ(νω τ�'μπες απ’τη 4αρ( μ�υ �ταν τ�ν ακ�'ω.

K4�υμε την &δια ?�'ρλια με τ� τρ�)ιμ�, δε 4ρει(?ε-ται τ&π�τε περισσ�τερ� για να ταιρι()�υμε. Μ�ν� π�υαυτ�ς ε&ναι κ�ντ( ε&κ�σι 4ρ�νια μεγαλ'τερ�ς μ�υ. K4εικι �να μ�υστ(κι � (τιμ�ς, δε'τερ� μ�υστ(κι δεν υπ(ρ-4ει σ’ �λ(κερη την περι�4!. Μια τερ(στια, πα4ι(, μα'ρηγραμμ! απ� τρ&4ες περν(ει μπρ�στ( απ� τ� πρ�σωπ�τ�υ και περισσε'ει κι�λας �)ω κι απ’ τα δυ� τ�υ μ(-γ�υλα. Ε&μαι σ4εδ�ν 6�6αι�ς πως στ� μ�υστ(κι τ�υ�8ε&λεται η δ'ναμ! τ�υ στ� τρ�)ιμ�. Σαν τ�ν κ�ιτ(ω,8�ρνω κι εγ= τα δ(4τυλ( μ�υ στ� π(νω 4ε&λ�ς μ�υ ναδω μη 6γ!καν τρ&4ες, αλλ( �'τε 4ν�'δι δε 6ρ&σκω.

K4�υμε κι (λλ� �να κ�ιν�. Αυτ� �μως δεν ε&ναικαλ�. Ε&ναι μ(λλ�ν κακ�. Και για μ�να και για κε&ν�ν.Μας λ�νε και τ�υς δυ� καημ�ν�υς. Για μ�να λ�νε � καη-μ�ν�ς επειδ! ε&μαι �ρ8αν�ς, εκε&ν�ς δεν ε&ναι �ρ8αν�ς.Για κε&ν�ν λ�νε πως ε&ναι σε 4ειρ�τερη κατ(σταση,ακ�μα κι απ� μ�να, γιατ& �4ει να παντρ�ψει δυ� αδελ-8�ς μεγαλ'τερες απ� τ�ν &δι�. Λ�νε στ� 4ωρι� πως πρ�-πει να τρ�)ει δυ� και τρεις 8�ρ�ς περισσ�τερ� απ’ �σ�τρ�4ει και π(λι δεν �4ει π�λλ�ς ελπ&δες να τα κατα8�-ρει. �ι αδελ8�ς τ�υ, �πως λ�νε �ι γιαγι(δες π�υ )�ρ�υν

18


τα π(ντα, μπ�ρε& να ε&ναι καλ�ς κ�π�λες, μπ�ρε& ναε&ναι τ&μιες και ηθικ�ς και να πηγα&ν�υν τακτικ( στηνεκκλησ&α, μπ�ρε& να μην �4ει καν�νας απ� τ� 4ωρι� ναπει κακι( κ�υ6�ντα για κε&νες, μπ�ρε& και την �μ�ρ-8(δα τ�υς να την �4�υν, αλλ( τ�υς λε&πει τ� πι� 6α-σικ� για να παντρευτ�'ν. Δεν �4�υν πρ�&κα!

Kτσι, γ&ναμε �ι καημ�ν�ι, αυτ�ς για την �ικ�γ�νειαπ�υ �4ει κι εγ= για την �ικ�γ�νεια π�υ δεν �4ω. Αν καιμικρ�τερ�ς, εγ= �4ω κι �ναν ακ�μη τ&τλ� ευγενε&ας,�πως θα �λεγαν και στα παραμ'θια με τ�υς 6ασιλι(δεςκαι τις πριγκ&πισσες. Ε&μαι � (μ�ιρ�ς. Αυτ� τ�ν τ&τλ�μ�' τ�ν ε&4ε δ=σει �νας γ�ρ�ς π�υ μ�υ παρ(γγελνε στ�κα8ενε&� και, κ(θε 8�ρ( π�υ τ�ν σ�ρ6ιρα, με κ�ιτ�'σεμε λ'πηση απ�π(νω μ�4ρι κ(τω. Δεν �8τανε �μως μ�ν�αυτ�. Μια 8�ρ( π�υ δεν ε&4α πρ�λ(6ει να κ(νω �'τεδυ� 6!ματα απ� τ� τραπ�?ι τ�υ, τ�ν (κ�υσα να λ�ει σ’αυτ�'ς π�υ κ(θ�νταν μα?& τ�υ: «Κρ&μα, � μικρ�ς δεν�4ει στ�ν !λι� μ�&ρα!». Αυτ� μ’ εν�4λησε π(ρα π�λ',δεν μπ�ρ�'σα να τ� κρ'ψω. Θυμ!θηκα τα λ�για τ�υπαππ�' μ�υ. Με ε&4ε συμ6�υλ�ψει «καλ'τερα να σε ?η-λε'�υν παρ( να σε λυπ�'νται» κι εμ�να αυτ! η λ'πησημε θ'μωνε.

Σε6(στηκα τα 4ρ�νια τ�υ και κρατ!θηκα. Kκαναυπ�μ�ν!. H)ερα πως � !λι�ς για �λ�υς 6γα&νει απ� τηνΕ'6�ια και κρ'6εται στ� Κ�τρ=νι κι ε&ναι �νας στρ�γ-γυλ�ς κ&τριν�ς δ&σκ�ς στ�ν �υραν�. Π=ς θα γιν�τανεγ= να �4ω μ�&ρα π(νω σ’ αυτ� τ�ν καυτ� κ'κλ�; Α8�'τ� (κ�υσα αρκετ�ς 8�ρ�ς, μια μ�ρα δεν κρατ!θηκα.

19


;8ησα παρ(μερα σ�6ας και 4ρ�νια. Hταν πριν απ�τρεις μ!νες, παραμ�ν! Πρωτ�4ρ�νι(ς θυμ(μαι. Μ�υε&4ε παραγγε&λει, κι εν= τ�υ π!γα την παραγγελι(, �ναςαπ� την παρ�α τ�υ π�υ ε&4ε τσ�')ει καν( δυ� π�τηρ(-κια παραπ(νω κι !θελε να δ�κιμ(σει τα θ�λω μ�υ με ρ=-τησε:

«Εσ', Σπ'ρ�, τι περιμ�νεις απ’ τ�ν καιν�'ρι� 4ρ�ν�;»«Να μ�υ δ=σει π(νω στ�ν !λι� μια μ�&ρα, για να μη

μ�υ λ�νε μερικ�& μερικ�& �τι δεν �4ω στ�ν !λι� μ�&ρα!»τ�υ απ(ντησα απ�τ�μα, δ&4ως να τ� σκε8τ= δι�λ�υ.

Jεμ(κρυνα και !ταν η πρ=τη 8�ρ( τ�ν τελευτα&�καιρ� π�υ δεν (κ�υσα τη γν=ριμη 8ρ(ση π�υ με θ'-μωνε και δεν την )αν(κ�υσα π�τ� απ� τ�τε. Δεν )�ρωαν λ�γεται ακ�μα, εγ= π(ντως δεν την ακ�'ω! Συνε-4&?ω να ακ�'ω �μως για τ�ν Στ�λι� πως δε θα κατ�ρ-θ=σει να 8τι()ει πρ�&κα στις αδερ8(δες τ�υ.

Για να πω την αλ!θεια, εμ�να δε με �4ει ν�ι()ει π�υε&μαι �ρ8αν�ς. Δε μ�υ αρ�σει �μως να με λυπ�'νται.Γ�νε&ς δεν �4ω γνωρ&σει. Αμ�σως μετ( τη γ�ννησ! μ�υε&4αν κ�λλ!σει μια αρρ=στια και �ι δυ�. � παπ(ς τ�υ4ωρι�' 8�6!θηκε και με π!ρε τ�τε απ� κ�ντ( τ�υς μηνκ�λλ!σω κι εγ= και με �8ερε εδ= στ�ν Μαραθ=να, π�υ?�'σε � κ�ντιν�τερ�ς συγγεν!ς μας.

Εδ= ?�'σε � αδελ8�ς τ�υ παππ�' μ�υ. Τ�ν καν�-νικ� μ�υ παππ�' δεν πρ�λα6α να τ�ν γνωρ&σω. � και-ν�' ρι�ς παππ�'ς με δ�4τηκε, με �4ει σαν εγγ�ν(κι τ�υ.Εγγ�νι τ�υ αγαπημ�ν�υ τ�υ αδελ8�' ε&μαι, (ρα και δικ�τ�υ.

20


Με δυσκ�λ&α τα �8ερνε 6�λτα και μ’ εμ�να π�υ τ�υ!ρθα �υραν�κατ�6ατ�ς δυσκ�λ�τερα. Δεν �δει)ε �μωςπ�τ� τ�υ �τι τ�υ �γινα 6(ρ�ς και δεν τ� �κανε θ�μα �υ-δ�π�τε. K4ει �να κτηματ(κι στ�ν Βραν( με μια μικρ! π�-τρινη καλ'6α στη μ�ση κι εκε& μ�ν�υμε �ι δυ� μας. Τ�σπ&τι τ�υ στ� 4ωρι� τ� �4ει α8!σει στ�ν γι� τ�υ, στη ν'8ητ�υ και στα εγγ�νια. Τ�ν 6�ηθ(ω �σ� μπ�ρ= στ’ αμπ�-λια, στα 4ωρ(8ια και στα λ&γα ?=α π�υ �4ει.

Π�λλ�ς 8�ρ�ς ανε6α&ν�υμε μα?& π(νω στ� Κ�τρ=νι,εκε& π�υ �4�υμε τα ?=α, και κ�ιτ(με μ�4ρι εκε& π�υ 6λ�-πει τ� μ(τι μας. Μ�υ δε&4νει � παππ�'ς τ�ν κ(μπ�, μ�υδε&4νει και τ� 4ωρι� και μ�υ λ�ει:

«Ε&ναι �μ�ρ8�ς τ�π�ς, Σπ'ρ� μ�υ, � Μαραθ=νας,κι ας ε&ναι, καταπ=ς λ�νε, μικρ�ς. Τ�ν ?�υν τα αμπ�λια,�ι ελι�ς και τα στ(ρια».

Τα κ�ιτ(?ω κι εγ= − τα αμπ�λια με τα κλ!ματα ε&ναιτ�σα π�λλ(, π�υ δεν μπ�ρε&ς να τα μετρ!σεις. Μα κι �ιελι�ς ε&ναι π�λλ�ς, λιγ�τερες �μως απ� τα αμπ�λια. Ελι�ςκι αμπ�λια και στ(4υα. Και κ(θε 8�ρ( ε&τε στ�ν τρ'γ�,ε&τε στ� λι�μ(?εμα, ε&τε στ� θ�ρ�ς �να �λ�κληρ� 4ωρι�6ρ&σκεται στ� π�δ(ρι. «Θ�ρ�ς, τρ'γ�ς, π�λεμ�ς» λ�νεστ� 4ωρι� και μ(λλ�ν δεν �4�υν (δικ�.

Μ�υ μιλ(ει και για τα 6�υν(. Και μ�υ τα δε&4νει. Τε -ντ=νει τ� 4�ρι και μ�υ λ�ει για τ� ’να για τ’ (λλ�. Gσ� μι-λ(ει, τ�σ� μ�υ αρ�σει και π�λλ�ς 8�ρ�ς μ(ς πι(νει ην'4τα π(νω στ� 6�υν�, αλλ( αυτ� δι�λ�υ δε μας ν�ι( ?ει.

«K4ει και τα 6�υν( τ�υ, Σπ'ρ� μ�υ, � Μαραθ=νας.Τ�ν 8υλ(γ�υν τ�'τ�ι �ι �γκ�ι απ� π(ντα. Να, κ�&τα,

21


μ�ν� απ’ τη μερι( π�υ συναντ(ει τη θ(λασσα μ�νειλε'τερ�ς. Εδ= π�υ ’μαστε εμε&ς τ� Κ�τρ=νι και δ&πλατ’ Αγριελ&κι, τα π�δια της Πεντ�λης, και εκε& απ�ναντιτ� Σταυρ�κ�ρ(κι, κ�τρ�νες και θυμαρι�ς, αγκ(θια καιπ�υρν(ρια να τ�ν ?=ν�υν».

;λλες 8�ρ�ς π(λι με πα&ρνει και γυρν(με �ι δυ� μαςγ'ρω απ’ τ� 4ωρι�. Περπατ(με σ’ �λ� τ�ν τ�π�. Ανε-6α&ν�υμε συ4ν( και στην �ιν�η. Εκε& δ&πλα απ� τ�νψηλ� π'ργ�, στα μεγ(λα πλατ(νια. Δεν πηγα&ν�υμε�μως μ�σα απ� τ� 4ωρι�, πα&ρν�υμε τ�ν π&σω δρ�μ�δ&πλα απ� τ� κτ!μα τ�υ Ηρ=δη τ�υ Αττικ�', π�υ λ�εικι � παππ�'ς, απ� τη Μ(ντρα της Γρι(ς, π�υ τ� λ�νεστ� 4ωρι�. Κ�ιτ(?�υμε τ�ν �(ραδρ� π�υ �ρ4εται απ�ψηλ( και, καθ=ς ε&μαστε καθισμ�ν�ι, μιλ(ει � παππ�'ςμε την αργ!, 6αρι( 8ων! τ�υ:

«Κ�&τα, Σπ'ρ�, τ�ν �(ραδρ�· κ�6ει τ� 4ωρι� στημ�ση, ε&ναι τ� π�τ(μι π�υ μας δ&νει ?ω!. Κι 'στερα,α8�'περ(σει αν(μεσα απ’ τα σπ&τια, 4'νεται και σκ�ρπ(ειμ�σα στ�ν κ(μπ�, για να 8τ(σει αργ( ως τη θ(λασσα».

Θαυμ(?�υμε τ� π�τ(μι και 6λ�π�υμε και 4ωριαν�'ςπ�υ �λ� και �4�υν μια δ�υλει( να απ�σ=σ�υν δ&πλα σ’αυτ�. Ε&ναι �ι γυνα&κες π�υ μα?ε'�νται για να πλ'ν�υντα 4ρ(μια της νερ�τρι6!ς με τ�ν κ�παν�. Ε&ναι κι �ι (ν-τρες π�υ κ�υ6αλ(νε στ�υς νερ�μυλ�υς τ� στ(ρι με τα?=α, για να τ� π(ρ�υν �πειτα αλε'ρι.

Ε&μαι τυ4ερ�ς π�υ μεγαλ=νω σε τ�'τ� τ�ν τ�π�. Με-γαλ=νω μ(λιστα και π�λ' γρ!γ�ρα. Απ� τα ε8τ( μ�υανε6α&νω μ�ν�ς μ�υ στ�ν Μαραθ=να. Κ(νω θελ!ματα

22


για να 8τι()ω τη ?ω! μ�υ και τ�υ παππ�' μ�υ λ&γ� κα-λ'τερες. Β�ηθ(ω �σ� μπ�ρ= με τις μικρ�ς μ�υ δυν(-μεις. J�ρω πως 6�ηθ(ει και τα δικ( τ�υ εγγ�νια, �τσικι εγ= δε θ�λω να τ�ν 8�ρτ=νω με περισσ�τερα 6(ρη.

Κ(π�ια στιγμ! τ�ν ρ=τησα για τ�υς γ�νε&ς μ�υ καιμ�υ ε&πε πως τ�υς !θελε � Θε�ς και τ�υς π!ρε κ�ντ(τ�υ. Α8�' τ�υς !θελε � Θε�ς, π�ι�ς !μ�υν εγ= π�υμπ�ρ�'σα να π(ω αντ&θετα με τ� θ�λημ( τ�υ; Ε)(λλ�υ�μαθα, !θελα δεν !θελα, να ε&μαι δυνατ�ς, κι αν 6ρ&σκωδυσκ�λ&ες, γ&ν�μαι δυνατ�τερ�ς, κι ας ε&μαι μια σταλι(πρ(μα.

Για μ�να 6�6αια �λ� τ� 4ωρι� λ�ει τα καλ'τερα. Ταλ�για των 4ωριαν=ν κ(ν�υν να παρα8�υσκ=νει τ� στ!-θ�ς τ�υ παππ�' μ�υ. �α&ρ�μαι κι εγ=, �4ι τ�σ� γιατ&α8�ρ�'ν την α8εντι( μ�υ, αλλ( για τ�ν παππ�', π�υ6λ�πει πως �ι κ�π�ι τ�υ να με αναθρ�ψει δεν π(νεστρ(8ι. Λ�νε κι (λλα για μ�να, περ&εργα, ακαταν�ητακαι κ(θ�μαι μ�ν�ς μ�υ �ταν 8υλ(ω τα ?=α και τα συλ-λ�γι�μαι, μα π(λι (κρη δε 6γ(?ω.

Λ�νε, ας π�'με, πως �4ω τσαγαν�. K4ω ψα4τε& απ�την κ�ρ8! ως τα ν'4ια και δε 6ρ!κα να �4ω κ(τι δια-8�ρετικ�. Κι �ι γιαγι(δες π�υ κ(θ�νται στα πε?�'λιατ�υ Αϊ-Γι(ννη και δεν τ�υς )ε8ε'γει τ� παραμικρ�ε&4αν πει κ(τι για τα μ(τια μ�υ. Ναι, τ� θυμ(μαι σανκαι τ=ρα. «Αστρ(8τ�υν τα μ(τια τ�υ» ε&πε μια απ’ τιςγιαγι(δες και συμ8=νησαν και �ι (λλες. Τ� (κ�υσα καιπαρα)ενε'τηκα. Σ!κωσα αμ�σως τ� 6λ�μμα στ�ν �υ-ραν� και κ�ιτ�'σα για =ρα τα σ'ννε8α. Περ&μενα να

23


κ(νω αστραπ�ς με τα μ(τια μ�υ. Τ&π�τα. Μα και αρ-γ�τερα, σαν καθρεπτι?�μ�υν ! �ταν κ�&τα?α σε στ(-σιμ� νερ�, π�τ� μ�υ δεν τα ε&δα να αστρ(8τ�υν. Μ(τιασαν �λων των ανθρ=πων �4ω και μ(λιστα τα πι� συ-νηθισμ�να. Μικρ( και κασταν(.

Μ’ αυτ( και μ’ αυτ( )ε4(στηκα κι εμ�να (λλ� με κα&ει…«�-λυ-μπι-α-κ�&-α-γ=-νες, 4α 4α 4α» ε&πε � Στ�λι�ς, κια8�' δεν τ�ν πρ�λα6α, μ�ν�ς μ�υ πρ�πει να )εδιαλ'νωτ� μυστ!ρι�. Πετ(ω λ�ιπ�ν τ� 4α 4α 4α τ�υ γ�λι�υ καιεπαναλαμ6(νω απ� μ�σα μ�υ τ� υπ�λ�ιπ� για να τ�8τι()ω, μπας και τ� καταλ(6ω. «�-λυ-μπι-α-κ�&-α-γ=-νες». Τελικ( καταλ!γω σε δ'� σκ�ψεις.

«�λυμπ&α και Αγ=νες» η πρ=τη. Π�ια να ’ναι τ=ρατ�'τη η �λυμπ&α, απ� π�' )ε8'τρωσε και τι ε&δ�υςαγ=νες να γ&ν�νται; J�ρω για τ�υς αγ=νες με τ�υςΤ�'ρκ�υς για να ελευθερωθ�'με, σ!μερα (κ�υσα καιγια αγ=νες με (λλ�υς Τ�'ρκ�υς π�υ τ�υς �λεγαν Π�ρ-σες, τ=ρα �4ω και μια �λυμπ&α π�υ δ&νει αγ=νες – μεπ�ι�ν (ραγε; Μ(λλ�ν μ�νη της.

Η δε'τερη σκ�ψη ε&ναι να μ�υ ε&πε «�λυμπιακ!Αγ=νες», να ε&ναι αυτ� �ν�μα κι επ=νυμ� – π=ς με λ�νεεμ�να, για παρ(δειγμα, Σπ'ρ� Ρ�'σση, �τσι να ε&ναι κιεκειν!ς τ� �ν�μα! Π�ια �μως π(λι να ’ναι τ�'τη η κυρ&α�λυμπιακ!; Να ’ναι (ραγε καμι( 8&λη της 6ασ&λισσας;Μ!πως καμι( )�νη 6ασ&λισσα; Να ’ναι 8&λη της κυρα-δημαρ4&νας; Συμπ�ρασμα δεν μπ�ρ= να 6γ(λω.

24


Μ�ν� τρ&α (τ�μα μπ�ρ�'ν να μ�υ λ'σ�υν τις απ�ρ&εςμ�υ. Πρ=τ�ς πρ=τ�ς ε&ναι 8υσικ( � Στ�λι�ς, αλλ( δενυπ(ρ4ει περ&πτωση να τ�ν πρ�λ(6ω στην τρε4(λα. Μετ(ε&ναι � παππ�'ς � Jεν�8=ντας, π�υ 6ρ&σκεται στ�ν Βρα -ν( και θα τ�ν δω τ� 6ρ(δυ,�ταν θα γυρ&σω στην καλ'6α.Τρ&τ�ς και πι� ε'καιρ�ς ε&ναι � μπαρμπα-Σαρ( ντ�ς,π�υ)�ρει π�λλ(, α8�' ε&ναι κ�σμ�γυρισμ�ν�ς.

� μπαρμπα-Σαρ(ντ�ς ε&ναι μια π�λ' παρ()ενη 8ι-γ�'ρα τ�υ 4ωρι�'. Κ�υ6αλ(ει μια περ&εργη ιστ�ρ&α. Τ�μισ� 4ωρι� �μως τη λ�ει με τ�ν �ναν τρ�π� και τ� (λλ�μισ� με �ναν (λλ�.

Εγ= �μως θ�λω να τα μαθα&νω �λα και για �λ�υς.Καλ( π�υ �4ω τη Σταμ(ταινα και μπ�ρ= να τη ρωτ(ωνα μ�υ λ�ει. Τη ρωτ�'σα συν�4εια για τ�ν Σαρ(ντ�. Τηνε&4α πρ!)ει. Gλ� ερωτ!σεις τ!ς �κανα. Κι εκε&νη, π�υγνωρ&?ει τα π(ντα, αλλ( �4ει κ�υσ�'ρι να μη μιλ(ει γιατ&π�τε, μ�υ απαντ�'σε με δυσκ�λ&α. Με τ� τσιγκ�λι τ!ς�παιρνα τις κ�υ6�ντες. Κι �λες τις απαντ!σεις στηλ(σκα της δ�υλει(ς, στη 8�'ρια �'τε λ�)η. Για να πωτην αλ!θεια, κι εγ= στη 8�'ρια δεν τ�λμ�'σα να ρω-τ!σω, γιατ& θα μ�υ 8=να?ε. G4ι πως θα ενν��'σε τιςκ�υ6�ντες π�υ θα με στ�λι?ε, αλλ( να, δεν !θελα ναδ&νω δικαι=ματα. Κι αν δεν !ταν αιτ&α εκε&ν�ς � κ�κ�-ρας, δε θα μ(θαινα και π�λλ(. � κ�κ�ρας με 6�!θησεκαι �μαθα αρκετ(. Kλυσε τη Σταμ(ταινα και π!γε ηγλ=σσα της ρ�δ(νι.

Ε&4ε 6(λει �ναν κ�κ�ρα στη 8ωτι(. Τ�ν �6ρα?ε για=ρες, αλλ( εκε&ν�ς δεν !θελε να 6ρ(σει. Ε&4ε γ&νει κ�κ-

25


κινη απ’ τ�ν θυμ� της η Σταμ(ταινα. Εγ= την ε&δα π�υ!ταν �τσι,αλλ( ν�μισα πως ε&ναι απ� τη δ�υλει(. Π�' να!)ερα πως !ταν απ� τ�ν κ�κ�ρα. Της �κανα και μια ερ=-τηση, �πως συν!θι?α,για τ�ν Σαρ(ντ� και,για να μην )ε-σπ(σει στ�ν κ�κ�ρα και στην κατσαρ�λα και 6ρεθ�'νκαι τα δυ� στ�ν �(ραδρ�, )�σπασε στις απα ντ!σεις.

Αρ4ικ( μ�υ ε&πε για την ηλικ&α τ�υ. � Σαρ(ντ�ς ε&ναιπεν!ντα π�ντε 4ρ�ν=ν. Δε μ�υ τ� ε&πε �τσι σκ�τα, αλλ(μ�υ ε&πε πως ε&ναι π�ντε 4ρ�νια μεγαλ'τερ�ς της, &σα μετ�ν μεγ(λ� της αδελ8�.

«Και π�σ� ε&σαι εσ', με τ� συμπ(θι�;» ρ=τησα τηΣταμ(ταινα για να κ(νω τ�ν λ�γαριασμ�.

«Πεν!ντα» μ�υ ’πε. «Γενν!θηκα τ� ’46». Kκανε μ�ν(4η τ�ν λ�γαριασμ�. Kτσι για μ�να �μεινε

τ� ε'κ�λ�. Πεν!ντα η Σταμ(ταινα και π�ντε τα παρα-παν&σια, (ρα πεν!ντα π�ντε 4ρ�ν=ν � Σαρ(ντ�ς.

«Ε&ναι απ� τ�υς λ&γ�υς στ�ν Μαραθ=να π�υ ε&4ε 8' -γει κ(π�τε απ� τ� 4ωρι�» μ�υ ε&πε.

«Π�τε �8υγε;» τη ρ=τησα, γιατ& εγ= τ�ν Σαρ(ντ�π(ντα εδ= τ�ν θυμ(μαι.

«Γ'ρω στα ε&κ�σι π�ντε τ�υ 4ρ�νια. Hθελε να μ(θειτ�ν κ�σμ�. Jεκ&νησε να κ(νει τ� μεγ(λ� τα)&δι».

;κ�υσα εγ= για τα)&δι και με �πιασε η μαν&α να μ( -θω λεπτ�μ�ρειες. Kκανα δεν )�ρω κι εγ= π�σες ερω-τ!σεις στη Σταμ(ταινα. Π!ρα σε �λες απαντ!σεις, αλλ(τ=ρα δεν τις θυμ(μαι π=ς ακρι6=ς μ�υ τις ε&πε. Θυ-μ(μαι μ�ν� π�υ μ�υ ε&πε �τι � Σαρ(ντ�ς !θελε να π(ειστην Κωνσταντιν�'π�λη.

26


«Δεν !θελε �μως να π(ρει τ� καρ(6ι απ� τ�ν Πειραι(και τσ�υπ να 8τ(σει με τη μια στην Π�λη. Θα π!γαινε μετα π�δια � αθε�8�6�ς, �τσι τ� ε&4ε απ�8ασ&σει. Τρελ!σκ�ψη, αλλ( σ(μπως κι εκε&ν�ν τρελ� δεν τ�ν �λεγαν;»ε&πε κατ( λ�)η η Σταμ(ταινα.

�ρ&στε κι η Σταμ(ταινα, π�υ λ�γ� �4ει δ'σκ�λ�,τρελ� τ�ν ε&πε. Μετ( με τ�ν λ�γ� της μ�υ αρ(διασε μιασειρ( απ� π�λεις π�υ θα περν�'σε. Δεν τις θυμ(μαι�λες. Θυμ(μαι μ�ν� τις μεγ(λες.

«Θα κιν�'σε να π(ει πρ=τα στα Γι(ννενα, απ�κε& στηΘεσσαλ�ν&κη, μετ( θα περν�'σε απ� την Κα6(λα καιτ�λ�ς τ� ’4ε σκ�π� μ�σω της Αδριαν�'π�λης να 8τ(σειστην Π�λη. Hθελε να περ(σει για να δει �λες τις μεγ(-λες π�λεις της Ελλ(δας π�υ !ταν ακ�μα στα 4�ρια τωνΤ�'ρκων. Gλες �σες δεν ε&4αμε ελευθερ=σει τ� Εικ�-σι�να».

Μ�υ τα ’λεγε αυτ( κι ε&4ε 6�υρκ=σει η Σταμ(ταινα κιεγ= δεν !)ερα αν ε&ναι για τα λ�για π�υ μ�υ ’λεγε ! γιατ�ν κ�κ�ρα π�υ δεν �6ρα?ε.

«Και π�' ε&ναι αυτ�ς �ι σκλα6ωμ�νες π�λεις;» τη ρ=-τησα.

«Απ� τη Θεσσαλ&α και παραπ(νω ε&ναι �λες �ι πε-ρι�4�ς στην �θωμανικ! Αυτ�κρατ�ρ&α» μ�υ απ(ντησε.

Gταν τη ρ=τησα, �μως, π�' ε&ναι η Θεσσαλ&α, εκε&νημ�υ ε&πε θυμωμ�νη «π&σω απ’ τ� 6�υν�, �γινες 4ειρ�-τερ�ς απ’ τ�ν κ�κ�ρα, σε 6λ�πω κι εσ�να μες στην κα-τσαρ�λα». Επειδ! εγ= δεν !μ�υν για κατσαρ�λες �'τε!θελα να �4ω την τ'4η τ�υ κ�κ�ρα, δεν )αναρ=τησα

27


τ&π�τε απ� εκε&νη τη μ�ρα τη Σταμ(ταινα για τ�ν Σα-ρ(ντ�.

Ρ=τησα �μως τ�ν παππ�'. Μ�υ τα ε&πε �λα �σα!)ερε κι αυτ�ς 4αρτ& και καλαμ(ρι.

«G,τι σ�υ ε&πε η Σταμ(ταινα ε&ναι αλ!θεια. Kτσι,Σπ'ρ� μ�υ, ε&4ε )εκιν!σει τ� τα)&δι τ�υ � μπαρμπα-Σα-ρ(ντ�ς. �λ�κληρ�ς � Μαραθ=νας τ�ν )επρ�6�δισεκαθ=ς �παιρνε τ�ν δρ�μ� για να 8τ(σει στην Αθ!να.Π�ντε 4ρ�νια κρ(τησε τ� τα)&δι τ�υ. Ν�� απ� τ�ν Σα-ρ(ντ� δεν ε&4αμε π(ρει �λ� αυτ� τ� δι(στημα. ;ρ4ι-σαν να λ�νε τ�τε κ(π�ι�ι �τι δε θα )αναγυρ&σει π�τ�.Gτι �8τια)ε τη ?ω! τ�υ στην Κωνσταντιν�'π�λη. Πωςπαντρε'τηκε μια �μ�ρ8η Τ�υρκ(λα· κ(π�ι�ι ε&παν �τιτ�'ρκεψε κι � &δι�ς».

;κ�υγα τ�ν παππ�' με μεγ(λ� ενδια8�ρ�ν και πε-ρ&μενα να συνε4&σει με αγων&α.

«Μια μ�ρα �μως γ'ρισε. Τ�ν ε&δαν τα παιδι( να περ-ν(ει απ� τ� γε8'ρι στ�ν �(ραδρ� και τρ�μα)αν. Hρθανστην πλατε&α και 8=να?αν πως τ� 8(ντασμα τ�υ Σα-ρ(ντ�υ γ'ρισε π&σω. Gλ�ι π(λι τρ�)αμε, απ� περι�ρ-γεια �μως τ�'τη τη 8�ρ(. Θ�λαμε να τ�ν απαντ!σ�υμε,να τ�υ μιλ!σ�υμε, να τ�ν ρωτ!σ�υμε, να μας πει για τ�τα)&δι τ�υ. Τ�ν ε&δαμε καταταλαιπωρημ�ν� και σκια-4τ!καμε. Μας 8(νηκε π�λ' γερασμ�ν�ς. Κ(π�ι�ι τ�λ-μησαν δειλ( να τ�ν ρωτ!σ�υν: Π�τε θα ελευθερωθε& ηΚωνσταντιν�'π�λη; Π�τε η Θεσσαλ�ν&κη; Π�τε η Μα-κεδ�ν&α; Π�τε η Hπειρ�ς; Κι αυτ�ς δεν απ(ντησε σεκαν�να τ�υς ρ=τημα, δεν τ�υς �λυσε τις απ�ρ&ες, δεν

28


τ�υς ε&πε αυτ� π�υ !θελαν να ακ�'σ�υν, πως =ρα μετην =ρα θα γιν�ταν η Μεγ(λη Ελλ(δα. Kμεινε μ�υγγ�ς,σαν να �4ασε τη λαλι( τ�υ στ� τα)&δι, σαν να τ�υ ε&4ανκλ�ψει τη 8ων! �ταν �κανε την περι!γηση στις σκλα-6ωμ�νες πατρ&δες».

«Και δε μ(θατε π�τ�, παππ�'; Δε σας μ&λησε π�τ�για τ� τα)&δι τ�υ;» ρ=τησα.

«Δε μ&λησε π�τ� για �,τι ε&4ε δει. Μ�ν� κλε&στηκεστ�ν εαυτ� τ�υ και τ� ’ρι)ε στ� π�τ�. Kπινε λ&γ� περισ-σ�τερ� απ� τ� καν�νικ�. Π�λ' σπ(νια, �ταν μιλ�'σε τ�π�τ�, τ�τε τ�υ )�8ευγε και μας �λεγε πως δ'σκ�λα θαελευθερων�τανε η υπ�λ�ιπη Ελλ(δα και η σκλα6ωμ�νηΠ�λη. Kλεγε π(λι πως !τανε �νειρ� π�λ' μακριν� να)αναγ&νει η Κωνσταντιν�'π�λη ελληνικ!. Κι �ταν κ(-π�ι�ι τ�υ αγριευ�ντ�υσαν, εκε&ν�ς δε θ'μωνε, μα �6α?ετα γ�λια. Ασταμ(τητα γ�λια και δυνατ(. Μερικ�& π�υτ�ν �6λεπαν σε αυτ! την κατ(σταση, α8�' δεν μπ�-ρ�'σαν να την ε)ηγ!σ�υν, τ�ν κ�ρ�ιδευαν. Τ�ν περιγε-λ�'σαν, τ�ν �λεγαν αλα8ρ�Oσκιωτ� κι �λεγαν επ&σηςπως ε&4ε απ�τρελαθε& τ�ν καιρ� π�υ �λειπε στ� τα)&δι.Ε&4αν τ(4α θ'μησες απ� τα παλι( πως �τσι !ταν απ�μικρ�ς και ε&ναι δ'σκ�λ� να αλλ()ει τ=ρα π�υ γερ-ν�'σε. Απ� γεννησιμι�' τ�υ !ταν μισ�τρελ�ς, απλ=ςτ=ρα απ�τρελ(θηκε».

«Παππ�',�4ω ακ�'σει να λ�γεται κι αλλι=ς η ιστ�ρ&ατ�υ Σαρ(ντ�υ» ε&πα πρ�σπαθ=ντας να μ(θω κι (λλα.

«Ναι, τ� )�ρω. Λ�γανε για τ�ν Σαρ(ντ� πως π�τ� δεντα)&δεψε, πως π!γε μ�ν� μ�4ρι τη Θ!6α κι εκε& �4ασε

29


τ�ν δρ�μ� και δεν μπ�ρ�'σε να γυρ&σει π&σω. Gτι�κανε π�ντε �λ(κερα 4ρ�νια για να τ�ν 6ρει».

«Gλ�ι μ&λαγαν (σ4ημα για τ�ν Σαρ(ντ�, παππ�';»ρ=τησα.

«Ευτυ4=ς �4ι �λ�ι. Υπ!ρ4αν και λ&γ�ι, μετρημ�ν�ιστα δ(4τυλα, �4ι τ�σ� επιπ�λαι�ι στη σκ�ψη, π�υ �λε-γαν πως �σα ε&δε μ(λλ�ν τ�ν απ�γ�!τευσαν π�λ' καιπως η ελευθερ&α της Ελλ(δας θα !θελε αρκετ( 4ρ�νιαακ�μα για να γ&νει πραγματικ�τητα».

Εμ�να δε με ν�ι(?ει τι λ�ει � κ�σμ�ς, εγ= πιστε'ω γιατ�ν μπαρμπα-Σαρ(ντ� πως ε&ναι καλ�ς (νθρωπ�ς,�πως �λ�ι �σ�ι π&ν�υν λ&γ� παραπ(νω ε&ναι καλ�&. Δεν�4ει εν�4λ!σει π�τ� τ�υ καν�ναν, αν και τ�υ δ&ν�υν π�λ-λ�ς ευκαιρ&ες και να θυμ=σει και να τσακωθε&. Ακ�μαμπ�ρε& και να πιαστε& στα 4�ρια με δι(8�ρ�υς (μυα-λ�υς π�υ τ�ν πρ�καλ�'ν και 4α?�γελ�'ν, �πως κ(ν�υν�λ�ι �ι αν�ητ�ι. Ε&ναι �μως π(ντα !ρεμ�ς και δ&νει τ�π�στην �ργ!.

Εγ= τ�ν εμπιστε'�μαι κι αυτ�ν θα π(ω να 6ρω γιανα μ(θω επιτ�λ�υς τι θα γ&νει μεθα'ρι�, γιατ& κ�ντε'ωνα πεθ(νω απ� την περι�ργεια και (λλ�ν ε'καιρ� να με)εμπερδ�ψει δεν �4ω.

30


Documents

Olympiakoi Agones 9468:Layout 1 10/7/15 10:02 Page 3media.public.gr/Books-PDF/9789601662671-1116433.pdf · Olympiakoi Agones_9468:Layout 1 10/7/15 10:02 Page 17 θαυμω. Κθε