1

OP WEG NAAR EEN VALIDE MEETINSTRUMENT,

DE CQI ‘NAASTEN OP DE IC’

MARGO VAN MOL

11-04-2013

Literatuur

• Davidson, J. E., Powers, K., Hedayat, K. M., Tieszen, M., Kon, A. A., Shepard, E., …. Armstrong, D. (2007). Clinical practice guidelines for support of the family in the patient-centered intensive care unit: American College of Critical Care Medicine Task Force 2004 – 2005. Critical Care Medicine 35 (2) 605-622.

• El-Masri, M. M., & Fox-Wasylyshyn, S. M. (2007). Nurses’ roles with families: Perceptions of ICU nurses. Intensive and Critical Care Nursing, 23, 43-50.

• Kaljouw, M. (1998). Behoeften van familieleden van intensive care patiënten. Maastricht: proefschrift.

• Miracle, V. A. (2006). Strategies to meet the needs of families of critically ill patients. Dimensions of Critical Care Nursing, 25, (3), 121-125.

• Molter, N. C. (1979). Needs of relatives of critically ill patients: a descriptive study. Heart & Lung, 8(2), 332-339.

• Söderstrom, I. K., Saveman, B., Hagberg, M. S., & Benzein, E. (2009). Family adaptation in relation to a family member’s stay in ICU. Intensive and Critical Care Nursing, 25, 250-257.

• Rollnick, S., Miller, W. R., & Butler, C. C. (2008). Motivational interviewing in health care: helping patients change behavior. New York: The Guilford Press.

• Roter, D., & Hall, J. A. (2006). Doctors talking with patients/patients talking with doctors: Improving communication in medical visits. Westport:Praeger.

• Verhaeghe, S., Defloor, T., Zuuren, F. van, Duijnstee, M., & Grypdonck, M. (2005). The needs and experiences of family members of adult patients in an intensive care unit: a review of the literature. Journal of Clinical Nursing, 14, 501-509.

• Verharen, L. (2010). Psychosociale hulpverlening voor naasten van traumapatiënten. Doorbreken van de cirkel van verdriet. Proefschrift Universiteit voor Humanistiek. Houten: Bohn, Stafleu van Loghem.

• Kaljouw, M. (1998). Behoeften van familieleden van intensive care patiënten. Maastricht: proefschrift.

• Verharen, L. (2010). Psychosociale hulpverlening voor naasten van traumapatiënten. Doorbreken van de cirkel van verdriet. Proefschrift Universiteit voor Humanistiek. Houten: Bohn, Stafleu van Loghem.

Angst

Verwarring

Verdriet

emotie = effect

onverwerkt = nadelig

Aandacht helpt echt !

Onmacht

Naasten hebben behoefte aan: • Informatie • Eenduidigheid • Toegankelijkheid • Emoties verwerken • Steun

Project familiebegeleiding IC-volwassenen

Family-centered Care

Wat is het probleem?

Wat is het effect van de interventie op de tevredenheid van naasten?

6

Samenwerkingsverband

Kwaliteit Waarborgen

Kwaliteit verbeteren

Kwaliteit evalueren

Waarom nodig?

NVIC geeft indicatie

• Vele ‘eigen’ vragenlijsten

• Parent Satisfaction Instrument (PSI) [2]

Andere IC-afdelingen Nederland

• Critical Care Family Needs Inventory (CCFNI) [3]

• Family Satisfaction in Intensive Care Unit (FS-ICU) 24/36 [4]

• Critical Care Family Satisfaction Survey (CCFSS) [5]

Internationaal

Ontwikkelen van de Consumer Quality Index (CQI) ‘Ervaringen van naasten op de Intensive Care’

Tevredenheid meten?

[1] Nederlandse Vereniging voor Anesthesiologie (2006). Richtlijn. Organisatie en werkwijze op intensive care-afdelingen voor volwassenen in Nederland.

[2] Latour, et al .(2011). Differences in the perceptions of parents and healthcare professionals on pediatric intensive care practices. Pediatric Critical Care Medicine, 12(6),

[3] Molter, N. C. (1979). Needs of relatives of critically ill patients: a descriptive study. Heart & Lung, 8(2), 332-339.

[4] Heyland, K., & Tranmer, J. E. (2001). Measuring Family Satisfaction With Care in the Intensive Care Unit: The Development of a Questionnaire and Preliminary Results. Journal of

Critical Care, 16 (4), 142-149.

[5] Wall, et al. (2007). Refinement, scoring and validation of the Family Satisfaction in the Intensive Care Unit (FS-ICU) survey. Critical Care Medicine, 35 (1), 271-278.

[1]

Kopje koffie…..

…of mag het iets meer zijn

1 2 3 4

1

2

3

4

(Zeer) ontevreden

(Zeer) tevreden

v e r w a c h t i n g e

rvar

ing

Tevredenheid = Ervaring – Verwachting Service Quality Model van Parasuraman (Babakus & Mangold, 1992)

Communicatie met naasten

Figuur naar het Theoretisch Model voor Patiëntgerichte Communicatie (Bensing, Dulmen, & De Heas, 2010)

Tevredenheid

= totale kwaliteitsoordeel van naasten met de opvang, de begeleiding en de communicatie met zorgverleners

Hoe gemeten?

Sixma, H., Hendriks, M., De Boer, D., & Delnoij, D. (2008). Handboek CQI Ontwikkeling: richtlijnen en voorschriften voor de ontwikkeling van een CQI meetinstrument. Utrecht: Nivel.

Methodiek CQI

Resultaten totaaloordeel

Ziekenhuis Aantal (%)

Cijfer communicatie verpleegkundigen

Cijfer communicatie arts

Algemeen oordeel

1 211 (46.4)

7.92 7.19 7.08

2 78 (18.7)

8.57 7.78 8.04

3 85 (17.1)

8.34 7.62 7.73

4 48 (10.5)

8.49 6.63 8.00

5 18 (4.0)

8.39 8.39 8.61

6 15 (3.3)

8.40 7.79 8.00

Resultaten belangvragen

Minst belangrijk (mediaan ≤ 2) .

Item Omschrijving Mean (St.Dev) Belangrijkheid

Niet belangrijk

(%)

Eigenlijk wel

belangrijk (%)

43 Ziekenhuis biedt lotgenotencontact 1.78 (0.81) 43.2 38.8

42 Contact lotgenoten 1.80 (0.82) 42.2 38.8

27 Hinder van geluid apparatuur 1.95 (0.99) 42.5 29.0

39 Contact geestelijke verzorging 2.17 (0.90) 25.6 38.6

40 Contact psycholoog 2.27 (0.89) 19.4 43.7

37 Aandacht voor naasten onderling 2.31 (0.89) 18.9 41.3

38 Contact maatschappelijk werk 2.40 (0.83) 13.0 43.5

44 Mogelijkheid tot nazorggesprek 2.43 (01.0) 21.6 30.3

29 Hinder luidruchtigheid personeel 2.48 (0.98) 17.8 34.1

Resultaten belangvragen

Meest belangrijk (mediaan = 4).

Item Omschrijving Mean (St.Dev) Belangrijkheid

Belangrijk

(%)

Heel erg

belangrijk (%)

6 Tegenstrijdige informatie 3.71 (0.52) 23.4 74.2

21 Hulpverleners nemen hen serieus 3.69 (0.46) 30.8 69.2

4 Informatie artsen begrijpelijk 3.69 (0.54) 23.6 72.6

5 Informatie verpleegkundigen 3.66 (0.54) 29.2 68.4

24 Verpleegkundigen luisteren aandachtig 3.62 (0.53) 34.1 63.9

23 Artsen luisteren aandachtig 3.59 (0.55) 35.6 61.5

1 Hulpverlener bij eerste opvang 3.49 (0.71) 30.1 60.3

22 Genoeg tijd 3.46 (0.60) 43.5 51.2

8 Aanspreekpunt bereikbaar 3.46 (0.64) 44.4 52.2

18 Betrokken in besluitvorming beleid 3.45 (0.68) 36.2 55.1

7 Vast aanspreekpunt 3.40 (0.75) 38.0 52.9

Communicatie met naasten

Figuur naar het Theoretisch Model voor Patiëntgerichte Communicatie (Bensing, Dulmen, & De Heas, 2010)

Wat levert het op?

Knelpunten Hoog belangrijk en laag in ervaring

Sterke punten Hoog belangrijk en hoog in ervaring LIKE

DISLIKE

Hulpverlener bij 1e opvang

(geen) Tegenstrijdige informatie

Voldoende privacy

Top 3 sterke punten verwachting en ervaring sluiten wél op elkaar aan

Quality Improvement Scores

Bottom 3 knelpunten verwachting en ervaring sluiten niet op elkaar aan

Informatie maaltijdvoorziening

Informatie bijhouden dagboek

Informatie bijdragen aan zorg

Resultaten factoranalyse

N Mean

(St. Dev)

Minimum-

Maximum

Cronbach’

s alfa Scheefheid Gepiektheid

Communicatie 176 3.37 (0.49) 1.90-4.00 .85 -0.76 0.06

Betrokken worden 184 2.39 (0.76) 1.11-4.00 .86 0.33 -0.81

Organisatie van zorg 192 2.03 (0.79) 1.00-4.00 .54 0.50 -0.71

Hinder 200 3.64 (0.39) 1.50-4.00 .51 -1.74 5.15

Totaaloordeel 193 7.58 (1.72) 1.38-10.0 .89 -1.05 1.52

KMO uitstekend (0.84) en Bartlett’s test of sphericity significant (N = 163 en p < .000)

Resultaten totaaloordeel

IC-afdeling Totaaloordeel Mean (St. Dev)

Cijfer vpk Mean (St. Dev)

Cijfer artsen Mean (St. Dev)

Cijfer opvang Mean

(St. Dev)

ICV-1 (n = 28) 7.34 (2.20) 7.96 (1.80) 6.77 (3.13) 7.04 (2.39)

ICV-2 (n = 72) 7.47 (1.53) 7.59 (1.67) 7.30 (2.02) 6.93 (1.92)

ICV-3 (n = 76) 7.43 (1.81) 7.85 (1.67) 6.86 (2.62) 6.92 (2.25)

ICCU (n = 20) 8.67 (0.88)* 9.11 (0.90)* 8.33 (1.24)* 7.85 (1.14)*

Totaal 7.58 (1.72) 7.90 (1.64) 7.17 (2.38) 7.06 (2.07)

Gemiddelden op totaaloordeel en cijfers voor communicatie en opvang uitgesplitst naar IC-afdeling

* Post-hoc analyse met Games Howell Significant p < .05

Resultaten validatie CQI

• Betrouwbaarheid proces-items hoog, α = .85 en.86

• Betrouwbaarheid totaaloordeel erg hoog, α = .89

• Betrouwbaarheid structuur-items, laag α = .51 en .55

Validiteit en betrouwbaarheid overwegend goed

• ‘Communicatie’ is zeer sterk positief (r = .83 p < .000),

• ‘Betrokken worden’ sterk positief (r = .68 p < .000),

• ‘Organisatie van zorg’ matig positief (r = .36 p < .000)

• ‘Hinder’ zwak positief (r = .30 p < .000).

Correlatie tussen de items en totaalscore is overwegend goed

• Sekse, Opleidingsniveau, Leeftijd, Afkomst, Relatie tot de patiënt, Eigen gezondheid van de naaste, Ligduur van de patiënt, Huidige situatie van de patiënt

Geen significant verschil in gemiddelde totaaloordeel

• Eta kwadraat is hoog (ŋ2 = .272), dus 27.2% van de variantie in totaaloordeel kan verklaard worden door IC-afdeling.

Significant verschil in gemiddelde totaaloordeel per IC-afdeling

De CQI ‘Naasten op IC’ (of ook CQI ‘R-ICU’) •Is valide en betrouwbaar

•Biedt houvast bij het optimaliseren van de opvang en begeleiding van naasten op de IC onder andere door middel van de Quality Impact Score

Conclusie

• Hoge score op begrijpelijke communicatie; verpleegkundigen gemiddeld iets beter dan artsen

• Lage score op het geven van steun/aandacht

• Geen invloed van sociaal demografische variabelen (bijvoorbeeld sekse, leeftijd) op het totaaloordeel van naasten

• Revisie van de huidige versie

• De CQI ‘naasten IC’ (versie 4.0)

• Uitzetten in minimaal 20 ziekenhuizen

• Om verschillen tussen ziekenhuizen en/of patiëntencategorieën op te sporen

Hoe nu verder?

lisbeth.verharen@han.nl

m.vanmol@erasmusmc.nl

Stichting Innovatie Alliantie

Hogeschool van Arnhem en Nijmegen •Ilse Menheere, Ans Rensen, Lisbeth Verharen, Fon Zeegers

Open Universiteit •Esther Bakker, Marjan Nijkamp

Gelderse Vallei •Elma Brunsveld, Bea Maris, Marijke van der Steen, Erica Zegerse

Kennemer Gasthuis •Lorette Gijsbers, Lia van der Lingen, Ellen Verhoogt

Catharina Ziekenhuis •Leonie Claes

Scheper ziekenhuis •Ina van Goor

Ziekenhuis Rivierenland •John van Vlijmen

Erasmus MC •Trudi Boeter, Erna Deitmers, Lobke Hazelaar, Helma van Hilten, Annemare van Koevering, Erwin Kompanje, Trees van der Puil

Met dank aan velen, vooral de naasten

Vragen?