TAMBA SA MAK GESTAUN SAI ASSUNTU IMPORTANTE BA ONG IHA TIMOR LESTE?

Husi:

Naran kompletu : Plácido Soares

Nre : 09.02.05.041

: Cidalia Boavida Guterres

Nre : 09.02.05.007

Semester : 5

Docente : Antonio Soares

Lissaun : Ekonomia dos media

ANTESSIDENTES BA KASU

A. Istoria Gestaun

Liafuan manejamen/gestaun husi dalen prancis antigo MÁNAGEMENT ne’ebe iha arti katak halo ou maneja/aranja. Tantu ne’e manejamen sidauk iha signifikasaun ne’ebe luan.

Tuir peritus sira katak manejamen hansan:

1. Mary parker follet nia magarti manejamen hanesan arte ida ne’ebe hodi serbiso hamutuk ho ema seluk, ho difinisaun ne’e signifika katak hanesan ema gestor ida nia serviso mak atu maneja no hatudu dalan ba ema seluk hodi atingi organizasaun nia objective ikus.

2. Ricky W. Griffin nia halo difinisaun ba manejamen hanesan prosesu ba planu ida, organiza, kordena, no kontrolu ba rekursu atu atinji efetivu no efesiensia. Efectivu signifika katak objective atu atinji ba planu, no efisien katak servisu ne’ebe halo ho lolos, organiza tuir orariu ne’ebe iha.

B. klasifikasaun manejamen

1. Ligasaun/aliran klasika

Ligasaun ne’e mengartikan manejamen tuir lolos funsaun gestor nian ba nia atensaun no abelidade ne’ebe persija hodi hare ba funsaun-funsaun hirak ne’e.

2. Ligasaun/aliran karakteistika (prilaku) ne’ebe bain-bain bolu manejemen ne’ebe iha relasaun ho ema.3. Ligasaun/aliran ilmiah ligasaun ne’e uja matematika no siencia estatistika hodi desenvolve nia teoria4. Ligasaun sistema analija, ligasaun ne’e hare liu ba hanoin ba problema iha area seluk atu haforsa nia teoria5. Ligasaun manejemen basea ba rejultado tuir petter drucker iha inisio 1950 nia hare liu ba rejultadu hanoin husi ema

boot sira laos husi kariawan sira/staff sira 6. Ligasaun manejamen mutu/kuantidade, nia hare liu ba kualidade sasan apakah nia kliente ne’ebe atu ba hola barak ka

lae?

Hare ba isoria no klasifikasaun hirak ne’e organizasaun non gorvermental(ONG), ACF ne’ebe foin moris iha tinan 2010 nia mos iha organigrama tuir klasifikasaun neen ne’ebe iha leten, ne’ebe mós kaer metin knar gestor nian hodi organiza nia ema sira iha laran tuir lolos funsaun ne’ebe iha. Maske iha problema ne’ebe ONG ne’e hasoru hanesan problem ba staff sira, atividades no konaba fasilidade ne’ebe iha ACF, maibe problema hirak ne’e top manejer konsege rejolve, no to’o agora staff, fasilidades no atividades lao ho diak.

Action for change foundation ne’ebe mak base iha dili no estabelese hare ba kondisaun joventude barak mak defisil atu hetan serviso tamba falta de rekursu atu buka servisu, rekursu atu halo komunikasaun ho dalen ingles, portages, no seluk tan inklui defisil atu uja fasilidades hanesan komputador, no teknologia seluk ne’ebe avansadu liu ona.

C. objectivu ong lokal ACF

1. Hare ba falta rekursu humanu joven timor ona sira nian2. Prepara timor oan ne’ebe iha intrese atu tuir kursu ba area manajemen hodi luta kontra desemprego iha timor leste.

1. Ba rekursu humanu

ACF inisiu loke kursu ingles, portugues, administrasaun komo hare ba area hirak ne’e sei falta entaun husi top manejer nebe ita konsidera hanesan director, iha planu hodi loke tan kursu ba desain grafika no auto cad training. Hodi aumenta joven sira nia kapasidade atu nune’e sira bele hadia an hodi buka servisu ba sira nia an.

2. ACF iha mos ligasaun ho ministerio hotu iha timor leste, hodi fahe nia kliente ne’ebe tuir kursu manejamen/administrasaun hodi koko servisu iha sira nia offisina, tantu ne’e terinu sira atu sai ema ne’ebe diak hodi hodi prepara iha future oin mai.

D. prosesu financial

ACF bain-bain hetan osan husi ema hirak ne’ebe frekuente hela kursu iha fatin ne’eba. Maske ACF rekoñese ona husi fontil maibe husi parte governo liu husi secretado estado da formasaun professional sidauk fo ajudu maximu ba organizasaun ne’e. maibe iha meius seluk ACF halo mak :

Kria serviso hamutuk ho nasaun seluk hanesan Australia, Singapore, no Honkong ne’ebe sempre fo apoiu ba organizasaun ne’e. sira nia kontribuisan liu husi osan no material logistika seluk hodi atinji objectuvu organizasaun nian.

FORMULASAUN PROBLEMA

Kasu ne’ebe define iha leten hau formula mak tuir mai ne’e :

Kasu staff Kasu asset Kasu fasilidade Kasu ba apoiu husi governu ne’ebe kompotente

Kasu staff Tuir informasaun ne’ebe ami simu husi staff balun katak salariu kada staff sira la hanesan tamba balun hetan $ 50, $ 75 no $ 1.50

Solusan ne’ebe ami hetan mak kada staff sira ne’e salari lahanesan tamba balun serbisu loron baluk deit tamba rejaun ba eskola no balu serviso oras 12 deit no balun servisu durante oras 24 nia laran.

Kasu asset, iha mos problema ba uma ne’ebe sira uja hodi fo formasaun ba iha departementu 6 ne’ebe sira prepara tiha ona, tamba uma ne’e Indonesia sira husik hela no ema seluk mak ba aporfeita

Solusaun tantu ne’e sira fo finansa uitoan kada fulan ba ema ne’ebe aproveita uluk no hodi fo fatin ba sira uja.

Kasu fasilidade iha mos problema ba fasilidade ne’ebe ACF hasoru mak problema eletrisidade dala wain akontese wainhira prosesu aprendizazem iha aula komesa lao tamaba barak liu mak ahi mate beik-beik hodi perturba ba prosesu aprendizazem nian.

Solusaun ACF training centre mos iha ona ligasaun ho empreza governu nian hanesan EDTL hodi garantia ba ahi ne’ebe sempre prekalsu ba prosesu hirak ne’ebe iha hanesan material teknologian nian.

Kasu ba apoiu nian ACF durante ne’e halo ona buat barak liu-liu ba area kapasitasaun nian no tuir ona regras ne’ebe sefope fo maibe sira dala wain la hatan ba problema ne’ebe ACF hasoru

Solusan meius seluk ne’ebe ACF halo mak kolabora ho nasaun seluk hodi fo apoiu finanseiru ba problema staff no fasilidade nian.

OBJEKTIVU

iha ne’e ami hare liu ba parte kapasitasun no ba salario staff sira nian, hanesan iha inisiu ami halo ona introdusan ba iha kapasitasaun no salariu staff nian maibe iha parte ida nee ami hakarak kolia secara rinci konaba asuntu rua nee.

1o parte kapasitasun, iha parte kapasitasaun ne’e nian, atu prepara rekusu humanu hodi luta kontra desenpregu iha timor leste tamba dala barak joven timor oan ba buka servisu maibe kapasidade/skil sidauk to’o atu servisu iha organizasaunn ne’ebé refere, ita mos hatene katak governu timor leste iha planu no servisu hamutuk ho nasaun vizinho hodi fo sai timor oan atu servisu ba nasaun seluk liu liu iha Australia, korea nst. Tantu ne’e prepara antis molok governu buka hodi servisu iha nasaun seluk.

2o Ba salario staff sira nian, hanesan ita hatene katak osan mak fator determinante ba moris I iha ONG local ACF mos dala barak fo salary ba iha nia staff sira tuir enquadramanto ne’ebe deside hamutuk iha forum. No husi enquadramento ne’ebe desidi staff sira mos to’o fulan sira simu la ulun moras.

KONKLUSAUN

Iha konklusaun ne’e hau hakarak foti remusu badak deit konaba teoria husi peritos balun no introdusan ba ONG ne’ebe hau fo ona nia antesidentes kasu ne’ebe iha. Iha hanoin husi peritos balun hanesan RICKY W. GRIFFING nia halo difinisaun ba manajemen hanesan prosesu ba planu ida, koordena, orienta no kontrola ba rekursu atu atingi efetivu no efisiensia. Tantu idea ne’e mós la muda ses husi organizasaun laos governu nian ACF ne’ebe tuir duni idea hirak ne,e tamba durante prosesu hari no to’o agora ONG ne’e iha nia top manajemen ida ne’be sempre kontrola no halo planu rasik ba iha organizasaun ne’e. iha mos klasifikasaun manajemen balun ne’ebe hau kesi hamutuk ho ONG ne’e nian ligasaun hirak ne’e la muda ses husi organizasaun ne’e nian tamba husi ligasaun klasika nia hateten ba funsaun gestor nian, ligasaun karakteristika/prilaku iha ligasaun ne’e mos hare ba ema signifika wainhira atu alvu abjektivu organizasaun nian tenke kaer metin ema, no persija ema atu serbisu hamutuk hodi alkansa programa ne’ebe iha, ligasaun ilmiah iha ne’ebe organizasaun ne’e mos iha kalkulasaun liu - liu husi departamento finansas nian, sistema analija iha sistema ne’e hanesan ema gestor nia tenke ser iha analijasaun klean ba problema seluk atu kompara ho ONG ne’e rasik hodi nune’e nia bele rejolve problema ne’ebe mosu iha ONG ne’e hodi hetan solusaun.

Ida ne’e mak rezumu badak husi ami obrigado ba ita hotu ne’ebe fo tempu, hodi rona no atensaun ba apresentasaun ne’e.