บทท 4

ผลการปฏบตงานตามโครงการ

4.1 รายละเอยดโครงงาน ในการปฏบตงานจรงไดมการตรวจสอบบญชทดน อาคารและอปกรณโดยอางองหลกเกณฑ ตามมาตรฐานการบญช ฉบบท 16 (ปรบปรง 2552) เรอง ทดน อาคารและอปกรณ (Property, Plant and Equipment) สนทรพยทมตวตนซงเขาเงอนไขทกขอ ดงตอไปน

- กจการมไวเพอใชประโยชนในการผลต เพอใชในการจ าหนายสนคาหรอบรการ เพอใหเชาหรอเพอใชในการบรหารงาน

- กจการคาดวาจะใชประโยชนมากกวา 1 รอบปบญช

การรบรรายการ

กจการจะตองรบรรายการสนทรพยนน กตอเมอ

1. มความเปนไปไดคอนขางแนทกจการจะไดรบประโยชนเชงเศรษฐกจในอนาคตจากรายการนน

2. กจการสามารถวดมลคาตนทนของรายการนนไดอยางนาเชอถอ

ตนทนเรมแรกเปนตนทนของสนทรพย ซงไมไดเปนตนทนเพอเพมประโยชนทางเศรษฐกจโดยตรง แตเปนตนทนทจ าเปนเพอใหไดมาซงสนทรพยนน กจการจะรบรเปนตนทนของสนทรพยสวนตนทนทไดมาภายหลงตองพจารณาตามกรณ

- หากเปนตนทนทเปนคาซอมแซมและบ ารงรกษาทเกดขนเปนประจ า กจการตองรบรรายการเปน คาใชจาย

- หากเปนตนทนในการเปลยนแทน (การเปลยนแทนสวนประกอบทส าคญ หรอเปนตนทนในการตรวจสอบครงใหญของสนทรพย (Major Inspection or Overhaul Costs)) กจการตองรบรรายการนนเปน ตนทนของสนทรพย

กรณการตรวจสอบบญชสนทรพยถาวร การรบรตนทนของสนทรพย กมการพจารณาไปในทางเดยวกบมาตรฐานการบญชทก าหนดไว กลาวคอ ผตรวจสอบจะพจารณาจากเอกสาร หลกฐานการตรวจสอบสนทรพยนน หากเปนตนทนทเปนคาซอมแซมหรอการบ ารงรกษาทเกดเปนประจ า กจการตองบนทกรายการนนเปนคาใชจาย ซงหากกจการบนทกรวมเปนตนทนของสนทรพยตองการเสนอรายการปรบปรง (Adjust) หรอตนทนนนถอเปนตนทนการเปลยน เชน การเปลยนทนงโดยสารบนเครองบนทงล า ตนทนนนกจการตองรบรเปนตนทนของสนทรพย

การรบรคาเสอมราคา

กจการเรมคดคาเสอมราคา (Depreciation) เมอสนคาพรอมใชงานตามวตถประสงคของผบรหารและจะสนสดการคดคาเสอม เมอตดจ าหนายรายการสนทรพยนนออกจากบญช และกจการตองรบรผลก าไรหรอขาดทนทเกดขนจากการตดจ าหนายรายการทดน อาคารและอปกรณ ในก าไรหรอขาดทนเมอกจการตดรายการสนทรพยนนออกจากบญช หรอมการจดประเภทเปนสนทรพยทถอไวเพอขาย กจการตองคดคาเสอมราคา ตนทนในการรอถอน การขนยาย และการบรณะสถานท หากรวมเปนตนทนของสนทรพย

ในทางปฏบตการตรวจสอบบญชสนทรพยถาวร เมอมการขายสนทรพย ผตรวจสอบจะท าการตรวจสอบรายละเอยดการตดจ าหนายสนทรพยจากทะเบยนสนทรพย โดยตรวจยอดยกมาจากกระดาษท าการปกอน มลคาคงเหลอ และคาเสอมราคา พจารณาเอกสาร หลกฐานประกอบการขาย ทงนยงมการจดท ากระดาษท าการเพอบนทก ก าไร (ขาดทน) จากการขายสนทรพย ทดสอบการค านวณก าไร (ขาดทน) จากการขายสนทรพย และตรวจสอบยอดกบบญชแยกประเภท เพอยนยนวากจการมการบนทก ก าไร (ขาดทน) จากการขายสนทรพยไวถกตอง

การก าหนดอายการใชงาน

อายการใชงาน (Useful life) กจการจะประมาณอายการใชงานจากประสบการณการใชสนทรพยทคลายคลงกน โดยมปจจยในการก าหนดประมาณการอายการใชงาน ดงน

1.ประโยชนเชงเศรษฐกจทคาดวาจะไดรบ

2.การช ารดเสยหายทคาดวาเกดขนจากการใชงาน

3.ความลาสมยทางทางดานเทคนคหรอทางพาณชย

4.ขอจ ากดหรอขอก าหนดตามกฎหมาย

วธการคดคาเสอมราคา

กจการตองเลอกใชวธการคดคาเสอมราคาทสะทอนรปแบบของประโยชนเชงเศรษฐกจ ในอนาคตทกจการคาดวาจะไดรบ และตองมการทบทวนวธการคดคาเสอมราคาของสนทรพยอยางนอยทสดทกสนรอบปบญช หากพบวาลกษณะรปแบบของประโยชนเชงเศรษฐกจทคาดวาจะไดรบในอนาคตจากสนทรพยน นเปลยนแปลงไปอยางมนยส าคญ กจการตองเปลยนวธการคดคาเสอมราคาเพอสะทอนถงลกษณะรปแบบของประโยชนเชงเศรษฐกจทเปลยนแปลงไป

วธเสนตรง มผลท าใหคาเสอมราคามจ านวนคงทตลอดอายการใหประโยชนของสนทรพยหากมลคาคงเหลอของสนทรพยนนไมเปลยนแปลง

คาเสอมราคาตอป = (ราคาทนของสนทรพย - ราคาซาก) / อายการใชงาน

วธยอดคงเหลอลดลง มผลท าใหคาเสอมราคาลดลงตลอดอายการใหประโยชนของสนทรพย

คาเสอมราคาตอป = มลคาตนทนคงเหลอยกมา * อตราการหกคาเสอมราคา

วธจ านวนผลผลต มผลท าใหคาเสอมราคาขนอยกบประโยชนหรอผลผลตทคาดวาจะไดรบจากสนทรพย

1.1 วธการปนสวนจ านวนทคดคาเสอมราคา ตามมาตรฐานการบญช ฉบบท 16 (ปรบปรง 2552) เรอง ทดน

อาคารและอปกรณ (Property, Plant and Equipment) สามารถคดค านวณไดหลายวธดวยกน แตจากการ

ปฏบตงานตลอดชวงระยะเวลาสหกจศกษา พบวา วธทกจการทวไปนยมใชปฏบตกน ไดแก วธเสนตรง

(Straight Line Method) และ วธมลคาตนทนคงเหลอ (Declining Balance Method) ซงเปนหนงในวธ

อตราถดถอย (Declining Method) เนองจากเปนวธทไมยงยากซบซอน และสามารถสะทอนถงลกษณะ

รปแบบของประโยชนเชงเศรษฐกจไดจรง

วตถประสงคเพอการตรวจสอบ

1. ทดน อาคาร อปกรณ ณ วนทในงบดลมอยจรง

2. ทดน อาคาร อปกรณเปนกรรมสทธของกจการหรอมภาระผกพนหรอไม

3. ทดน อาคาร อปกรณบนทกไวอยางครบถวนถกตอง และแสดงมลคาขายอยางเหมาะสมตาม

หลกการบญชทรบรองทวไป

4. ทดน อาคาร อปกรณแสดงรายการและเปดเผยขอมลไวในงบการเงนอยางครบถวนถกตอง

5. คาเสอมราคาและคาเสอมราคาสะสมบนทกไวอยางถกตองครบถวน

แนวทางการตรวจสอบบญชทดน อาคารและอปกรณ ประกอบไปดวย

1. การตรวจสอบความมตวตนของสนทรพยถาวร

2. ตรวจสอบการซอสนทรพยในรอบบญช

3. ตรวจสอบการขายสนทรพยในรอบบญช

4. ตรวจสอบการค านวณคาเสอมราคา

การตรวจสอบความมตวตนของสนทรพยถาวร

การตรวจสอบความมตวตนของสนทรพยถาวร โดยใชเทคนคการพสจนเปนการตรวจสอบยอดยกมาใน

งบทดลองปปจจบนกบกระดาษท าการหรองบทดลองของปกอน และทะเบยนทรพยสนของกจการ เพอ

ตรวจสอบความครบถวนและความมอยจรงของสนทรพย ณ วนทในงบดล

1.ตรวจสอบยอดยกมากบกระดาษท าการหรองบทดลองปกอน และตรวจสอบยอดยกไปจาก

บญชแยกประเภทกบงบทดลองแตละบญชสนทรพย

รปภาพท 3 งบทดลอง (สญลกษณตว U แทนกลมของสนทรพยถาวร และสนทรพยทไมมตวตน)

รปภาพท 4.1 บญชแยกประเภทอาคาร

รปภาพท 4.2 บญชแยกประเภทสวนปรบปรงตอเตมอาคาร

รปภาพท 4.3 บญชแยกประเภทเครองตกแตงส านกงาน

รปภาพท 4.4 บญชแยกประเภทยานพาหนะ

รปภาพท 4.5 บญชแยกประเภทเครองใชส านกงาน

รปภาพท 4.6 บญชแยกประเภทเครองจกรและอปกรณ

รปภาพท 4.7 บญชแยกประเภทเครองคอมพวเตอรและอปกรณ

การตรวจสอบการซอสนทรพยสนทรพยถาวร

การตรวจสอบการซอสนทรพยในรอบบญชปจจบน โดยใชวธการการตรวจดเอกสารหลกฐาน

ประกอบการซอและการอนมต การตรวจสอบนจะท าใหทราบความมอยจรงของสนทรพย การตราคา สทธและ

ภาระผกพนทเกดขนจรง

รปภาพท 5 ตวอยางการตรวจสอบยอดยกมา (ใชสญลกษณ W)

1. ตรวจสอบเอกสารการซอสนทรพย ตามทอางองไวในบญชแยกประเภท โดยตรวจจ านวนเงน ประเภท

สนทรพยในเอกสารกบการลงบญชของกจการถกตอง เอกสารทอางองมความนาเชอถอเพยงพอ (เปน

เอกสารทออกโดยบคคลภายนอก เชน ใบเสรจรบเงน ใบวางบล ใบแจงหน ใบสงของ ใบก ากบภาษซอ

ฯลฯ) และท า Tick Mark ในบญชแยกประเภทชดทใชเปนเอกสารในการตรวจสอบ

รปภาพท 6 ตวอยาง แยกประเภทบญชเครองจกร และอปกรณ

2. ส าเนาเอกสารบางสวนไวเพอเปนหลกฐานในการตรวจสอบ

รปภาพท 7 ตวอยางใบเสรจรบเงน (รายการซอสนทรพย)

การตรวจสอบเอกสารการซอสนทรพย กรณทมการซอสนทรพยเปนจ านวนมาก ไมจ าเปนตองตรวจ

100 เปอรเซนตทกรายการ อาจท าการสม เชน การสมจากจ านวน การสมเดอนทจะท าการตรวจสอบ ทงนขนอย

กบวจารณญาณ และประสบการณของผสอบบญชวชาชพ และความมนยส าคญของรายการนน

ตรวจสอบการขายสนทรพยถาวร

การตรวจสอบการขายทรพยสนโดยใชวธการตรวจดหลกฐานการรบเงนและการอนมต รวมทงการ

บนทกบญชไวอยางครบถวนถกตอง และแสดงมลคาขายอยางเหมาะสมตามหลกการบญชทรบรองทวไป ทดน

อาคาร อปกรณแสดงรายการและเปดเผยขอมลไวในงบการเงนอยางครบถวนถกตอง

1.ตรวจสอบยอดยกมากบกระดาษท าการหรองบทดลองปกอน และตรวจสอบยอดยกไปจากบญชแยก

ประเภทกบงบทดลองแตละบญชสนทรพย ตรวจรายการขายในรอบบญชปจจบน

2.ตรวจสอบเอกสารการขายสนทรพย ตามทอางองไวในบญชแยกประเภท โดยตรวจจ านวนเงน

ประเภทสนทรพยในเอกสารกบการลงบญชของกจการถกตอง เอกสารทอางองมความนาเชอถอเพยงพอ (เชน

ใบเสรจรบเงน ใบวางบล ใบแจงหน ใบสงของ ใบก ากบภาษซอ ฯลฯ แมเปนเอกสารทกจการออกเอง เนองจาก

เปนการขาย กสามารถดวามการเซนรบถกตอง) และท า Tick Mark ในบญชแยกประเภท ชดทใชเปนเอกสารใน

การตรวจสอบ

3.จดท ากระดาษท าการการขายสนทรพย (เนองจากการขายสนทรพยจะท าใหเกด ก าไรขาดทนจากการ

ขายทรพยสน จงควรจดท ากระดาษท าการเพอความสะดวกในการค านวณก าไรขาดทนจากการขายทรพยสน

และราคาตามบญชยกไป)

4.ส าเนาเอกสารบางสวนไวเพอเปนหลกฐานในการตรวจสอบ

5. ทดสอบการค านวณมลคาตามบญชยกไป โดยค านวณจากมลคาตามบญชยกมา หกคาเสอมราคาใน

รอบระยะเวลาบญช และท า Tick Mark

การตรวจสอบการค านวณคาเสอมราคา

คาเสอมราคา คอ จ านวนเงนทมลคาของสนทรพยถาวรเสอมคาลงอนเนองมาจากการใชงานสนทรพย

ถาวรนน สนทรพยถาวรนนมอายการใชงานเกน 1 ป แต เมอใชไปแลวจรงอยวาสนทรพยถาวรนนยงไมหมดไป

แตมลคาของสนทรพยถาวรนนกไมเหลอเทาเดมแลว ทงนเนองจากสนทรพยถาวรนนมการเสอมคาลงตามการ

ใชงานนนเอง การทสนทรพยถาวรนนเสอมคาลงในแตละป จนหมดอายการใชงานของสนทรพยถาวรนน คอ

คาเสอมราคาสนทรพยถาวรในแตละป ซงบญชคาเสอมราคานถอเปนคาใชจายของกจการ กจการจะตองท าการ

ปรบปรงบญชส าหรบคาเสอมราคานทกวนสนงวดบญชของกจการ ทงนเนองจากจะไดปรบปรงมลคาสนทรพย

ถาวรใหตรงกบความเปนจรง ซงสนทรพยถาวรทกชนดจะตองมการคดคาเสอมราคา ยกเวนทดน

การตรวจสอบการค านวณคาเสอมราคา โดยใชวธการค านวณ ซงถอเปนวธทนาเชอถอทสด และการ

ท าซ าโดยการน ากระดาษท าการทไดตรวจทานแลว น ามาตรวจทานอกรอบสอง โดยเปลยนคนในการตรวจทาน

ใหเปนคนใหม เพอพสจนความถกตองครบถวนในการบนทกบญชคาเสอมราคาและคาเสอมราคาสะสม

1. ตรวจสอบยอดยกมา (ราคาทรพยสน ณ วนทซอ, คาเสอมราคาสะสมยกมา, มลคาตนทนของรอบ

บญชกอน, อตราการค านวณคาเสอมราคา) กบกระดาษท าการปกอน (Working Papers) และท า

Tick Mark ในทะเบยนทรพยสน ชดทใชเปนเอกสารในการตรวจสอบ

2. ค านวณจ านวนวนทซอสนทรพย เพอความสะดวกในการค านวณคาเสอมราคา เชน 01/04/2555 เปน

จ านวน 275 วน

รปภาพท 8

ตวอยาง การค านวณหาระยะเวลาในการคดคาเสอม เชน ซอมา 31 พ.ค. – วนสนรอบบญช 31 ธ.ค.

พ.ค. ม.ย. ก.ค. ส.ค. ก.ย. ต.ค. พ.ย. ธ.ค.

1 + 30 + 31 + 31 + 30 + 31 + 30 + 31 = 215 วน

3. ทดสอบการค านวณคาเสอมราคา โดยใชวธค านวณทระบตามทะเบยนทรพยสน ซงกจการนยมใช

การค านวณคาเสอมดวยวธเสนตรง และวธอตราถดถอย แบบมลคาตนทนคงเหลอ วธแบบมลคาตนทนคงเหลอ

จะตางกบวธเสนตรงเนองจากวธเสนตรงใชราคาทนในการค านวณ สวนวธมลคาตนทนคงเหลอ จะใชมลคาตาม

บญชยกมาในการค านวณ หารดวยอายการใชงาน ผตรวจสอบตองสงเกตวธการค านวณของกจการ ทงเรองการ

นบวนซอหรอไม เรองตวหาร (ทพบบอย คอกรณทใช 365 เปนตวหาร และบางกรณทใชวนตามจรง ซงบางปจะ

ม 366 วน) ทงนตองมความสม าเสมอในรอบระยะเวลาบญชนน และท า Tick Mark

4. ทดสอบการค านวณมลคาตามบญชยกไป โดยค านวณจากมลคาตามบญชยกมา หกคาเสอมราคาใน

รอบระยะเวลาบญช และท า Tick Mark

รปภาพท 9 ตวอยาง การค านวณหาคาเสอมราคา เชน 12,000 x 20% x 169/365 = 1,111.23

(สญลกษณตว C แทนการค านวณ)

5.จดท ากระดาษท าการ เอกสารประกอบการจดท าหมายเหตประกอบงบการเงน และรายละเอยดการหก

คาเสอม ซงยอดสรปรวมจะตองเทากน และตรวจสอบราคาคงเหลอภายหลงหกคาเสอม กบบญชแยกประเภท

การจดท ากระดาษท าการ

เอกสารประกอบการจดท าหมายเหตประกอบงบการเงน และรายละเอยดการหกคาเสอม ซงยอดสรป

รวมจะตองเทากน และตรวจสอบราคาคงเหลอภายหลงหกคาเสอม กบบญชแยกประเภท

รปภาพท 10 ตวอยาง รายละเอยดการหกคาเสอม

- สนคาเกา (ยอดยกมา) ราคาทซอหรอไดมา, ราคา ณ วนสดทายของรอบบญชกอน, อตรารอยละ จะมาจากกระดาษท าการปกอน

- สนคาใหม (ซอ) ราคาทซอหรอไดมา, อตรารอยละ จะมาจากรายงานตารางคาเสอมราคา สวนทซอเพมในรอบบญช

- คาเสอมทขอหก สนทรพยทมอตรารอยละเทากนจะบวกรวมกนและใสในชองของคาเสอมทขอหก จะมาจากรายงานตารางคาเสอมราคา

- ราคาคงเหลอภายหลงหกคาเสอม จะใชราคา ณ วนสดทายของรอบบญชกอน หก กบ คาเสอมทขอหก

รปภาพท 11 กระดาษท าการรายละเอยดการหกคาเสอมทเสรจเรยบรอย

รปภาพท 12 ตวอยาง การท าเอกสารประกอบการจดท าหมายเหตประกอบงบการเงน

สวนของราคาทนเครองใชส านกงาน

ราคาทน

ชองท 1 ยอดคงเหลอตนป จะมารายละเอยดการหกคาเสอมในสวนของ ราคาทซอหรอไดมา (ยอดยกมา)

รวมกน

ชองท 2 รายการเพมขน จะมาจากรายละเอยดการหกคาเสอมในสวนของ ราคาทซอหรอไดมา (ซอ)

ชองท 3 รายการลดลง (ไมมการขาย จงไมเกดรายการ)

ชองท 4 ยอดคงเหลอปลายป จะใชยอดคงเหลอตนป บวก รายการทเพมขน

รปภาพท 13 การท าเอกสารประกอบการจดท าหมายเหตประกอบงบการเงน

สวนของคาเสอมราคาสะสมเครองใชส านกงาน

คาเสอมราคาสะสม

ชองท 1 ยอดคงเหลอตนป จะมาจากยอดคงเหลอปลายปของกระดาษท าการปกอน

ชองท 2 รายการเพมขน จะมาจากคาเสอมทขอหก ในรายละเอยดการหกคาเสอม บวกรวมกนทงหมด

ชองท 3 รายการลดลง (ไมมรายการขาย จงไมเกดรายการ)

ชองท 4 ยอดคงเหลอปลายป จะใชยอดคงเหลอตนป บวก รายการทเพมขน

เมอกรอกรายละเอยดครบแลว ค านวณเลขแนวตงทกชอง และดผลรวมของ

1. ยอดคงเหลอตนป ในเอกสารประกอบการจดท าหมายเหตประกอบงบการเงน จะตองเทากบ ราคา ณ

วนสดทายของรอบบญชกอน ในรายละเอยดการหกคาเสอม

2. รายการเพมขน ในเอกสารประกอบกาจดท าหมายเหตประกอบงบการเงน จะตองเทากบ คาเสอมทขอ

หก ในรายละเอยดการหกคาเสอม

3. ยอดคงเหลอปลายป ในเอกสารประกอบการจดท าหมายเหตประกอบงบการเงน จะตองเทากบ ราคา

คงเหลอภายหลงหกคาเสอม ในรายละเอยดการหกคาเสอม

*** ถารายการขางตนเทากนทกรายงานแสดงวา การคดคาเสอมราคานนถกตอง ***

รปภาพท 14 ตวอยาง เอกสารประกอบการจดท าหมายเหตประกอบงบการเงน

(ยอดรวมของกระดาษท าการหมายเหตประกอบงบการเงนและรายละเอยดการหกคาเสอมของกจการตอง

เทากน)

6.ท า Link เอกสาร เพออางองกบเอกสารแนบทถายส าเนาไวเปนหลกฐาน จากแนวการตรวจสอบของ

ทางส านกงานกระดาษท าการตรวจสอบสนทรพยถาวรแทนดวยตวอกษร U และเอกสารประกอบยอยๆลงไปจะ

แทนดวย U-1, U-2, U-1/1, U-1/2, U-X/X ในสวนมมทายของกระดาษ