Transcript
  • 06/01/2015 INTERCULTURALIDADE(LucianaMachadodeVasconcelos)Podemosdizerqueosintercmbiosculturaisentresociedadescoincidemcom

    http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:9Xh9FAOx0EkJ:www.cult.ufba.br/maisdefinicoes/INTERCULTURALIDADE.pdf+&cd=3&hl=pt 1/6

    Estaaversoemhtmldoarquivohttp://www.cult.ufba.br/maisdefinicoes/INTERCULTURALIDADE.pdf.Googlecriaautomaticamenteversesemtextodedocumentosmedidaquevasculhaaweb.

    Page1

    INTERCULTURALIDADE(LucianaMachadodeVasconcelos)

    Podemosdizerqueosintercmbiosculturaisentresociedadescoincidemcomo

    inciodahistriadahumanidade,desdeaGrciaClssicaeoImprioRomano,comas

    inmerastrocaseinteraesocorridasnoMediterrneo,passandopelaexpansoda

    EuropaemdireoAmricaeafricasempreocorreuocontatoentrediferentes

    culturas(Canclini,2006).

    Pormaquestodadiversidadeculturalcomeaasertemadeinteressede

    cientistassociaisapartirdoprocessodedescolonizaoocorridonafrica,Amrica

    Latinaesia,comoconseqentefluxonumerosodeemigrantesvindosdaexcolnias

    paraocontinenteeuropeu.Estemovimentomigratrio,quealcanouseuaugenosanos

    setentaeoitentadosc.XXprovocandoumatransformaodemogrficaemalgumas

    cidadeseuropias,tevecomoconseqnciaosurgimentodesituaeslimitesde

    tolerncia.Asociedadeeuropiaagoraeraforadaconvivnciacomooutro,queat

    entoviviadistante,seguramentecontrolado.Ooutro,oexcolonizado,freqenta

    agoraasruasepraas,mercadoseigrejas,escolasecinemascotidianamente,disputa

    vagasdeemprego,submetesetuteladoestadoqueresponsvelporsuasade,pela

    educaodeseusfilhoseporsuaseguridadesocialetrazconsigovaloresquecolocam

    emchequesuastradiesmoraiscomoinstituiofamiliaremonogamia.Odiscusso

    sobreestasituaosejadapartedosexcolonizados,sejanaperspectivadosantigos

    colonizadores,nopodenoseconstituircomoumdrama.(Moura,2005).

  • 06/01/2015 INTERCULTURALIDADE(LucianaMachadodeVasconcelos)Podemosdizerqueosintercmbiosculturaisentresociedadescoincidemcom

    http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:9Xh9FAOx0EkJ:www.cult.ufba.br/maisdefinicoes/INTERCULTURALIDADE.pdf+&cd=3&hl=pt 2/6

    nestecontextoquesurgeoconceitodeinterculturalidade,usadoparaindicar

    umconjuntodepropostasdeconvivnciademocrticaentrediferentesculturas,

    buscandoaintegraoentreelassemanularsuadiversidade,aocontrrio,fomentando

    opotencialcriativoevitalresultantedarelaesentrediferentesagenteseseus

    respectivoscontextos(Fleuri,2005).Otermotemorigemevemsendoutilizadocom

    freqncianasteoriaseaespedaggicas,massaiudocontextoeducacionaleganhou

    maioramplitudepassandoareferirsetambmpraticasculturaisepolticaspblicas.

    Estetermodiferenciasedeoutrobastanteusadonoestudodadiversidadeculturalque

    Page2

    odamulticulturalidadequeindicaapenasacoexistnciadediversosgruposculturaisna

    mesmasociedadesemapontarparaumpolticadeconvivncia.(Fleuri,2005).

    Aquestodainterculturalidadeultrapassouoslimitesdospaseshegemnicosa

    partirdofinaldosc.XXcomocrescimentodosprocessosglobalizadoresmercantis

    operadosporinstituiestransnacionaiseadiminuiodopoderdosestadosnaes.A

    criaodeummercadomundial,ondesoefetuadastrocasdebensmateriais,

    mensagenseimigrantesproporcionouumaumentodefluxoseinteraesediminuiuas

    fronteiras.Odesenvolvimentodastecnologiasdecomunicaeseasfacilidadesde

    deslocamentoquepermitemumaumentodoscontatosdepessoas,idias,bense

    significadosprovocaramtambmummaiorcontatoentreasdiversasculturas.

    Cancliniapontaascaractersticasambivalentesdoatualpanoramacultural

    mundial,deumladooprocessodeglobalizao,comtendnciasdeintegrao

    reveladasemprticasmercadolgicaseideologiashomogeneizantes,deoutro,a

    conscientizaodafragmentaodoplanetaemumamiradedediversidadesculturais.

    Aglobalizao,quandodefinidaemtermospolticoseeconmicos,apontaparauma

    submissodacivilizaomundialsprticasdomercadocomaprevalnciadomodelo

  • 06/01/2015 INTERCULTURALIDADE(LucianaMachadodeVasconcelos)Podemosdizerqueosintercmbiosculturaisentresociedadescoincidemcom

    http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:9Xh9FAOx0EkJ:www.cult.ufba.br/maisdefinicoes/INTERCULTURALIDADE.pdf+&cd=3&hl=pt 3/6

    centroperiferia.Mas,aoconsiderarmosaculturacomofatorsubjacentespraticaseconmicas,ouoculturaldefinidoporCanclini1,comooconjuntodeprocessosatravs

    dosquaisgruposexpressamimaginariamenteosocialeestruturamasrelaescom

    outrosgrupos,marcandosuasdiferenas,verificamosqueofenmenodaglobalizao

    temoefeitodeevidenciaradiversidadeculturaldomundoeapontarparaanecessidade

    dedilogoentreestasdiferentescivilizaes.Ouseja,aglobalizaotambmpodeser

    consideradacomoumacomplexarededeprojetosdesociedadeedediversidadede

    interessestraduzidosnasdisputasdasrepresentaesideolgicas,polticaseculturais

    queestoemcursoatualmente(Canclini,2004).

    EstaambivalnciadomundoglobalizadotambmapontadaporMiltonSantos,

    queconsideraaglobalizaoumafbulaquedefendeummercadoavassaladorglobal,

    supostamentecapazdehomogeneizaroplaneta,quandonaverdadeacentuaas

    1ConceitodesenvolvidonolivroDiferente,desigualesydesconectadosdeNestorGarciaCanclini.

    Page3

    desigualdadeslocais.Enquantoocultoaoconsumonestemercadoglobalincentivado,

    omundosetornamaisdistantedeumaverdadeiracidadaniauniversal(Santos,2006).

    Aotratardasinterfacesentreculturasdiversas,Canclinialertasobredois

    conceitosquecostumamseconfundir:diferenaedesigualdade.Apesardeestarem,na

    maioriadasvezes,intrinsecamenterelacionados,adesigualdadesemanifestacomo

    desigualdadescioeconmicaenquantoadiferenatransparecenasprticasculturais

    (Canclini,2004).

    Nestepontopodemostrazerestadiscussoparaarealidadebrasileiranocaso

    porexemplodamigraonordestinaparaosgrandescentrosurbanosdocentrosuldo

    pas.Estefortefluxomigratriopossibilitouaconstituiodeumgruposocialquetinha

    emcomumsuaorigemeumaidentidadeculturalprpria,diferentedaculturaurbanado

    centrosul.Apesardautilizaodestamodeobraabundante,combaixaqualificao

  • 06/01/2015 INTERCULTURALIDADE(LucianaMachadodeVasconcelos)Podemosdizerqueosintercmbiosculturaisentresociedadescoincidemcom

    http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:9Xh9FAOx0EkJ:www.cult.ufba.br/maisdefinicoes/INTERCULTURALIDADE.pdf+&cd=3&hl=pt 4/6

    tcnicaeconsequentementebarata,tersidoumdosmotoresdodesenvolvimentoaceleradodestaregio,ogrupodemigrantesnordestinosfoitratadodeformadesiguale

    preconceituosapelasforashegemnicasdestascidades.Podemosidentificarnestecaso

    brasileiroautilizaodadiferenaculturalparaesconderaquestodefundoquea

    desigualdadesocial.

    OutroexemploaindamaisevidenteequepermeiatodaarealidadedoBrasila

    questodainserodosafrodescendentesnasociedadebrasileiraapsaabolioda

    escravatura.Estegrupotnicodeforteidentidadeculturalpormhistoricamenteprivado

    decidadaniaedireitoshumanosfoi,desdesuachegadaaopas,umdosmaiores

    contribuintesaodesenvolvimentodomesmo.Noentantoestemesmogrupo,exatamente

    porsuaorigemtantohistricaquantogeogrficaesuaidentificaotnicocultural

    diversadosgruposdominantesnacionais,continuaexcludoemarginalizadoapsmais

    decemanosdeabolio,comresultadossociaisdesastrososcomoanalfabetismo,

    desempregoeviolncia.

    Estasduasinterfacesculturaisconflituosastemseusrespectivoscontrapontos.A

    convivnciadestesgruposculturaiscomaculturahegemnicatambmpermitiuuma

    Page4

    certapermeabilidade,gerandoamestiagem,osincretismoreligiosoe,indomaisalm:

    aconstruodeumaidentidadenacionalcomum.Aconstruodaidentidadebrasileira

    sedeuprincipalmenteatravsdavalorizaodaculturanacionaleparticularmente

    atravsdamsicapopular:ograndesucessodamsicanordestinaqueseiniciadesdea

    dcadade40comLuizGonzaganaRdioNacional,passouporciclosdesucessoe

    permaneceathojecomofenmenodemercadocomooforruniversitrioeosgrupos

    deforrespetacularizados.Noquedizrespeitocontribuiodaculturanegrana

    construodaidentidadenacionalfundamentaldestacaraeleiodosambacomo

    smbolodaculturabrasileira,passandoarepresentaramesmatantonoBrasilcomono

    exterior,segundoHermanoViannaestefatoresultadodasmediaesentreosdiversos

  • 06/01/2015 INTERCULTURALIDADE(LucianaMachadodeVasconcelos)Podemosdizerqueosintercmbiosculturaisentresociedadescoincidemcom

    http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:9Xh9FAOx0EkJ:www.cult.ufba.br/maisdefinicoes/INTERCULTURALIDADE.pdf+&cd=3&hl=pt 5/6

    gruposculturaisocorridasdesdeofimdosc.XIX(Vianna,1995).

    Canclinipreferechamarestesprodutosresultantesdainterfaceentregrupos

    culturaisdistintosdehibridao,termoescolhidoparadesignarasmisturas

    interculturaispropriamentemodernas,entreoutras,aquelasgeradaspelasintegraes

    dosEstadosnacionais,ospopulismospolticoseasindstriasculturais(Canclini,

    2003,p.XXVII).Ahibridaoseriaotermoadequadoparatraduzirosprocessos

    derivadosdainterculturalidade,nosasfusesraciaiscomumentedenominadasde

    mestiagemouosincretismoreligioso,mastambmasmisturasmodernasdoartesanal

    comoindustrial,docultocomopopularedoescritocomovisual,ouseja,tratasede

    umconceitodemaioramplitudeeatualidadequeexplicariamelhoroscomplexos

    processoscombinatrioscontemporneosnosascombinaesdeelementostnicos

    oureligiosos,mastambmadeprodutosdetecnologiaavanadaseprocessossociais

    modernosoupsmodernos(Canclini,2003,p.XXIX).

    Pormhquesetomarcuidadocomesteconceitodeinterculturalidadeou

    hibridaoquenopodeserconfundidocomconcessesquegarantamalguma

    visibilidadegruposculturaisdiversos,atuandocomoaesconciliatrias,masqueno

    fundomascaramumaperversadesigualdadesocialeeconmica.

    REFERNCIASBIBLIOGRFICASEWEBGRFICA:

    Page5

    CANCLINI,NestorGarcia.Diferentes,desigualesydesconectados:mapasdelainterculturalidade.Barcelona:Gedisa,2004.

    CANCLINI,NestorGarcia.CulturasHbridas.SoPaulo:EditoradaUniversidadedeSoPaulo,2006.

    SANTOS,Milton.PorUmaOutraGlobalizao:DoPensamentonicoConscinciaUniversal.RiodeJaneiro:Record,2006.

    MOURA,Milton.DiversidadeCulturaleDemocracia:BreveReflexosobreos

  • 06/01/2015 INTERCULTURALIDADE(LucianaMachadodeVasconcelos)Podemosdizerqueosintercmbiosculturaisentresociedadescoincidemcom

    http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:9Xh9FAOx0EkJ:www.cult.ufba.br/maisdefinicoes/INTERCULTURALIDADE.pdf+&cd=3&hl=pt 6/6

    DesafiosdaPluralidade.TextoseContextos,Salvador,v3,n3,p.2938,2005.

    FLEURI,ReinaldoMatias,inPalestraProferidanoVColquioInternacionalPauloFreire 2005. www.paulofreire.org.br/Textos/fleuri_2005_recife_resumo_e_texto_completo.pdf

    VIANNA,Hermano.OMistriodoSamba.RiodeJaneiro:JorgeZahar,1995.


Recommended