FONÉTICA E FONOLOXÍA DO GALEGOUnidade 1

Fonema: unidade lingüística mínima, sen significado e abstracta que presenta trazos distintivos.

DISCIPLINAS LINGÜÍSTICAS

Estuda Fonemas entre / / Estuda Sons entre [ ]

Fonoloxía

Son: realización física do fonema (trazos distintivos + indistintivos).

Fonética

mesa 4 fonemas /m/ /e/ /s/ /a/

/p/ serven para distinguir significados

Galego: 26 fonemas Galego: máis sons

[m]: pechazón beizos e expusión aire polo nariz

PRODUCIÓNDE SONS

Aparato fónico ou fonador

PRODUCIÓN DE SONSPRODUCIÓN DE SONSAPARATOFÓNICO

OU FONADORRespiración

Fonación

Articulación

SISTEMAVOCÁLICO

Fonética e Fonoloxía

SISTEMA VOCÁLICOSaída libre do aire (sonoras)

Núcleo silábico

Átona postónica (/a/ /E/ /i/ /O/ /u/)

Átona final (/a/ /E/ /O/)

ARQUIFONEMA

7 Fonemas/sons (tónica/pretónica)

SISTEMA VOCÁLICO

Trazos Distintivos

Grao Abertura

Pto. Articulación

abertamedia

pechada

palatalcentralvelar

Páx. 13

SISTEMA VOCÁLICO

Sucesión Vogais

Hiato

Ditongo

Tritongo

crecentedecrecentehomoxéneo

Vacilación vocálica

Tónica

Átona

vocálicametafonía

nasal final sílaba

Adición prótese epéntese paragoxe

Supresión aférese síncopa apócope

VOGAIS MEDIAS

Til Diacrítico

VOGAIS MEDIAS

Parellas Palabras

Con til

Sen til

aberta

pechada

DICIONARIO PRONUNCIA LINGUA GALEGA (ILG)

VOGAIS MEDIAS PECHADAS

PRESENTAN VOGAL MEDIA PECHADA (EN POSICIÓN TÓNICA): /E//O/

TENDENCIA EXEMPLO EXCEPCIÓNS

Demostrativos. este(s), esta(s), ese(s), esa(s) e aquel(es). aquela(s) (ambas posibilidades)

P3 e P6 do Pronome Persoal Tónico. el e eles. ela(s) (ambas posibilidades)

A secuencia –on (final palabra)/–on– (interior palabra).

lacón, lambón, con, non…

ponte, conta, monte, lonxe…conde, cónsul, pomba, onte, antonte e

verbos con alternancia vocálica

Verbos regulares da CII –er. comer, varrer, escoller…

Substantivos en –er procedentes de verbos. deber, saber, pracer, anoitecer…

Sílaba trabada por nasal. ferramenta, vento, dente… sempre, conde, ben...

Palabras rematadas –or/–ora. arredor, amor, calor, albor,…señor/a, profesor/a… demora, eslora, amora, ora…

Palabras rematadas –ollo/–olla. antollo, piollo, ferrollo…escolla, rolla, solla…

Palabras rematadas –oma. aroma, goma, idioma, broma…

VOGAIS MEDIAS ABERTAS

PRESENTAN VOGAL MEDIA ABERTA (EN POSICIÓN TÓNICA): /Ε//Ɔ/

TENDENCIA EXEMPLO EXCEPCIÓNS

Ditongo crecente en castelán. sempre, herba, ben, óso, moa, xoves… ventre, mente (subst.)...

P2, P3 e P6 dos verbos CII/CIII con alternancia vocálica. comes, bebe, feren, sofres, sobes…

Palabras rematadas en vogal tónica. abofé, café, pé, avó, só… nomes consoantes, abecé, mercé, porqué, sé (vbo. ser), avó, aló, bo

Monosílabos e agudas rematadas en –el/–ol. papel, albanel, anzol, caracol,… el e aquel

sol [acepta as dúas variantes]

Sílaba tónica trabada por –l–. rebelde, celta, delta, polbo, golfo, dolmen … poldro, colcha, olmo, polpa, solta, soldo.

Sílaba tónica trabada por –r–. berce, esquerda, verme, merlo, caderno…

(non escasean casos con /e/): terzo, verde, enfermo, verza…

Vogal trabada por consonantes ou grupos consonánticos cultos. contexto, correcto, óxido, óptica…

Palabras coa secuencia <ex>+vogal [εks] nexo, sexo, exame, hexágono…

Palabras esdrúxulas non patrimoniais. arquipélago, atónito, binóculo, cosmética, cédula, crédulo… bébedo, pétalo, cómaro, cóncavo…

Palabras rematadas en –en/–er (substantivos).

tamén, alén…culler, muller, neceser, somier… lecer.

Palabras rematadas en –oz/–ote, –ota. feroz, precoz, veloz…bigote, bote, bota, nota, flota… noz, voz (dialectal).

SISTEMACONSONÁTICO

Fonética e Fonoloxía SISTEMA CONSONÁNTICO

Saída non libre do aire Marxe silábica

19 Fonemas/sons Nasais posición implosiva /N/ (caso n velar)

Vibrantes distinción intervocálica /R/ (páx. 17)

ARQUIFONEMA

Correspondencias grafía—símbolo (páx. 15)

bilabiallabiodental

dentalinterdental

alveolarpalatalvelar

SISTEMA CONSONÁNTICO

Trazos Distintivos

Modo Articulación

Punto Articulación

Fonación Xordas

Páx. 16

Sonoras

oclusivafricativaafricada

nasallateral

vibrante

SÍLABA

Fonética e Fonoloxía SÍLABAUnidade fónica básica (agrupa fonemas/sons)

Un ou máis fonemas

Formada

Núcleo silábico (vogal)

Marxe silábica (consoantes/semivogais) Implosiva (posnuclear)

Explosiva (prenuclear)

Tipos

Normas división silábica (páx. 17)

FONEMA FINAL libres trabadas

POSICIÓN ACENTO tónicas átonas

✍ Tarefa

Texto proposto Traballamos o texto e a gramática U1.

Probas ABAU (durante a revisión)

Exercicio 5 PAU xuño 2013 opción B.

Exercicio 5 PAU setembro 2016 opción A.

Apuntamentos Exercicio consoante nasal apuntamentos.

PROBAS ABAU