16
a gréCia na PoeSia e na MúSiCa a embaixada da grécia no brasil e a fundação onassis (eua) homenageiam a Presidência helênica da união européia com o espectáculo musical Alexandra Gravas, mezzo-soprano Despina Apostolou-Hölscher, pianista Participação especial do coral Cantus Firmus Segunda-feira, 7 de abril de 2014, 20 horaS Casa Thomas Jefferson, asa norte, Sgan 606, acesso pela Via l3

Poesia Grega

  • Upload
    marco

  • View
    217

  • Download
    0

Embed Size (px)

DESCRIPTION

some poetry

Citation preview

Page 1: Poesia Grega

a gréCia na PoeSia e na MúSiCaa embaixada da grécia no brasil e a fundação onassis (eua)

homenageiam a Presidência helênica da união européia

com o espectáculo musical

Alexandra Gravas, mezzo-soprano

Despina Apostolou-Hölscher, pianista

Participação especial

do coral Cantus Firmus

Segunda-feira, 7 de abril de 2014, 20 horaS

Casa Thomas Jefferson, asa norte, Sgan 606, acesso pela Via l3

Onassis P&M Program (Brazil) Final2 3/20/14 4:16 PM Page 1

Page 2: Poesia Grega

no programa, serão apresentadas obras dos renomados poetas gregos: odysseas elytis, georgios Seferis e Constantine Cavafy, musicados pelos célebres compositores Mikis Theodorakis, Manos hadjidakis, dimitris Papadimitriou, dentre outros.

alexandra gravas

alexandra gravas, mezzo soprano, estudou Musicologia, filosofia e

filologia germânica na universidade de frankfurt. em londres, fez

estudos avançados de Canto com loh Siew Tuan, Vera rozsa e Sarah

Walker. Sua origem helênica exerce forte influencia em sua carreira.

divulga os compositores contemporâneos gregos, ao lado do reportório

alemão, francês, italiano e inglês. estreou obras de compositores

aclamados internacionalmente, como demosthenes Stephanidis, Mimis Plessas, alexandros Karozas,

francis James brown, george Tsontakis, achim burg, harue Kunieda, Constantine Caravassilis, dante

borsetto, Jonnusuke Yamamoto e otto freudenthal. Suas gravações incluem a obra sinfônica Raven

de Mikis Theodorakis com a State Academic Cappella de São Petersburgo, sob a regência do próprio

compositor; Opera por dante borsetto, hommage de C. Cavafy e The Dream of Icarus de alexandros

Karozas, regida por richard Williams; Das Wort alter Steine e Unstete Wege de achim burg, e Bitter

Tears de demosthenis Stephanidis, que venceu o prêmio Tomos Contemporary Music Award nos eua.

despina apostolou-hölscher

despina apostolou-hölscher nasceu em Salónica, grécia. Concluiu

seus estudos de piano no novo Conservatório de Salónica, no seu país

natal, na academia nacional de Música “Pancho Vladigerov” em Sófia,

capital da bulgária, e na hochschule für Musik und darstellende Kunst

de frankfurt do Main, alemanha, estudando com os professores Stella

dimitrova-Maistorova, Catherine Vickers e bernhard Wetz. recebeu

bolsas de estudo e prêmios do rotary Club de frankfurt, da ensemble Modern Summer academy

e do festival de Música niedersachen. Como solista, intérprete de câmara e acompanhante

participou em festivais internacionais de Música e colaborou com artistas destacados. despina

apostolou-hölscher é Vice-presidente da associação de nova Música de frankfurt (fgnM).

Onassis P&M Program (Brazil) Final2 3/20/14 4:16 PM Page 2

Page 3: Poesia Grega

Maria PolYdouri

1. Έλα μαζί μου (Vem comigo)

Música de Kalliopi Tsoupaki

MYriTióTiSSa (Theoni drakopoulou)

2. Σ’ αγαπώ (Amo-te)

Música de Manos Hadjidakis

niKoS gaTSoS

3. Τώρα που πας στην ξενιτιά

(Agora que vais para terras estrangeiras)

4. Χάρτινο το φεγγαράκι (Lua de Papel)

5. Τ’αστέρι του βοριά (A Estrela do Norte)

Música de Manos Hadjidakis

ConSTanTine P. KaVafiS

6. Δυνάμωσις (Fortalecimento)

7. Επέστρεφε (Continua a Voltar)

Música de Dimitris Papadimitriou

8. Επέστρεφε (Continua a voltar)

9. Φωνές (Vozes)

10. Μακρυά (Longe)

Música de Pantelis Palamidis

11. Ιθάκη (Ítacα)

Música de Elies Monxolí Cervero

georgioS SeferiS

12. Άρνηση (Negação)

13. Κράτησα τη ζωή μου (Conservei Minha Vida)

14. Μέσα στις θαλλασινές σπηλιές

(Dentro das Cavernas Marinhas)

Música de Mikis Theodorakis

YanniS riTSoS

15. Μέρα Μαϊού (Dia de Maio)

Música de Mikis Theodorakis

odYSSeaS elYTiS

16. Ανοίγω το στόμα μου (Abro Minha Boca)

17. Της αγάπης αίματα (Sangue do Amor)

18. Ένα το χελιδόνι (Uma Andorinha)

19. Της δικαοσύνης ήλιε νοητέ

(Sol Mental da Justiça)

Música de Mikis Theodorakis

Pablo neruda

20. Excertos do Canto Geral.

Música de Mikis Theodorakis

Onassis P&M Program (Brazil) Final2 3/20/14 4:16 PM Page 3

Page 4: Poesia Grega

ΜΑΡΙΑ ΠΟΛΥΔΟΥΡΗ

eλα μαζι μου

Έλα μαζί μου, αφού ήθελες ν' ανέβεις

σε τούτη την απόκοσμη κορφή.

Μονάχα μη θελήσεις να κατέβεις,

δεν είναι πουθενά μια επιστροφή.

Την πλάνα ανησυχία σου θα πληρώσεις

όχι, σαν άλλοτε, με χαλασμό.

Τώρα πρώτη φορά θα παραδώσεις

και το στερνό σου ακόμα στοχασμό.

Και τότε πια, τα μάγια θα λυθούνε.

Θα μείνουμε μονάχοι στην ερμιά.

Τα γύρω σ' ένα γύρο θα χαθούνε

και θά 'μαστε σαν κρεμαστά κορμιά.

Τα χέρια μας μονάχα τα μαλλιά μας

θ' αγγίζουνε στο φοβερό κενό.

Σαν άνεμος θα παίρνει τη μιλιά μας

και θά 'ναι τάχα εμπόδιο κοινό,

ενώ μέσα στα λόγια μας θα πνέει

της ίδιας της ψυχής μας ο χαμός.

Και μ' όλα αυτά να μοιάζουμε σα νέοι

κι' ούτε κι' αυτός να λείπει ο στολισμός!

1. Maria Poliduri

Vem comigo (Traduzido por Vítor Vicente)

Vem comigo, pois querias subir

a este inóspito cume.

Somente não queiras descer,

em parte alguma há um regresso.

Tua enganadora inquietação pagarás

não, como outrora, com devastação.

agora pela primeira vez entregarás

até mesmo teu derradeiro pensamento.

e então, o feitiço se quebrará.

Permaneceremos sozinhos no ermo.

Tudo em redor num rodopio se perderá

e ficaremos como corpos suspensos.

nossas mãos somente nossos cabelos

tocarão no tremendo vazio.

Como vento levará nosso discurso

e será na aparência barreira comum,

enquanto dentro de nossas palavras soprará

de nossa própria alma a perdição.

e com tudo isto que sejamos como novos

e que nem nos falte essa beleza!

Onassis P&M Program (Brazil) Final2 3/20/14 4:16 PM Page 4

Page 5: Poesia Grega

2. ΜΥΡΤΙωΤΙΣΣΑ

Σ’ αγαπώ

Σ’ αγαπώ, δεν μπορώ

Τίποτ’ άλλο να πω

Πιο βαθύ, πιο απλό

Πιο μεγάλο!

Μπρος στα πόδια σου εδώ

Με λαχτάρα σκορπώ

Τον πολύφυλλο ανθό

Της ζωής μου

Τα δυο χέρια μου, να...

Στα προσφέρω δετά

Για να γείρεις γλυκά

Το κεφάλι

Κι η καρδιά μου σκιρτά

Κι όλη ζήλια ζητά

Να σου γίνει ως αυτά

Προσκεφάλι

ω μελίσσι μου, πιες

Απ’ αυτόν τις γλυκές

Τις αγνές ευωδιές

Της ψυχής μου!

Σ’ αγαπώ τι μπορώ

Ακριβέ να σου πω

Πιο βαθύ, πιο απλό

Πιο μεγάλο;

2. MirTióTiSa

amo-te (Traduzido por Vítor Vicente)

amo-te, não consigo

nada mais dizer

Mais profundo, mais simples

Maior!

diante de teus pés aqui

Com desejo espalho

a flor de muitas pétalas

de minha vida

Minhas duas mãos...

Tas ofereço atadas

Para pousares docemente

a cabeça

e meu coração palpitante

e todo ciúmes pede

Que seja para ti como elas

Travesseiro

ó minha abelha, bebe

dela os doces

os puros aromas

de minha alma!

amo-te que posso

Meu caro dizer-te

Mais profundo, mais simples

Maior?

Onassis P&M Program (Brazil) Final2 3/20/14 4:16 PM Page 5

Page 6: Poesia Grega

3. ΝΙΚΟΣ ΓΚΑΤΣΟΣ

Τώρα που πας στην ξενιτιά

Τώρα που πας στην ξενιτιά, πουλί θα γίνω του νοτιά

Γρήγορα να σ’ ανταμώσω

Για να σου φέρω το σταυρό που μου παράγγειλες να

βρω

Δαχτυλίδι να σου δώσω

Ήσουν κυπαρίσσι στην αυλή αγαπημένο

Ποιος θα μου χαρίσει το φιλί που περιμένω

Στ’ όμορφο ακρογιάλι καρτερώ να μου ’ρθεις πάλι

σαν μικρό, χαρούμενο πουλί

Χρυσή μου αγάπη, έχε γεια, να ’ναι μαζί σου η Παναγιά

Κι όταν ’ρθει το περιστέρι

θα ’χω κρεμάσει φυλαχτό στο παραθύρι τ’ ανοιχτό

την καρδιά μου σαν αστέρι

4. ΝΙΚΟΣ ΓΚΑΤΣΟΣ

Χάρτινο το φεγγαράκι

Θα φέρει η θάλασσα πουλιά

κι άστρα χρυσά τ’ αγέρι

Να σου χαϊδεύουν τα μαλλιά

να σου φιλούν το χέρι

Χάρτινο το φεγγαράκι,

ψεύτικη η ακρογιαλιά

Αν με πίστευες λιγάκι,

θα ’ταν όλα αληθινά

Δίχως τη δική σου αγάπη

γρήγορα περνά ο καιρός

Δίχως τη δική σου αγάπη

είναι ο κόσμος πιο μικρός

Χάρτινο το φεγγαράκι,

ψεύτικη η ακρογιαλιά

Αν με πίστευες λιγάκι,

θα ’ταν όλα αληθινά

3. niKoS gaTSoS

agora que partes para terras estrangeiras

(Traduzido por Vítor Vicente)

agora que partes para terras estrangeiras,

tornar-me-ei pássaro do sul

Para depressa te encontrar

Para te trazer a cruz que me pediste que achasse

e um anel te dar

eras no jardim cipreste favorito

Quem me dará o beijo ansiado

na linda praia espero que venhas a mim de novo

Como pequeno, alegre pássaro

Meu amor de ouro, fica bem, que nossa Senhora

esteja contigo

e quando chegar a pomba

Terei pendurado amuleto na janela aberta

Meu coração como estrela

4. niKoS gaTSoS

lua de papel (Traduzido por Vítor Vicente)

o mar trará pássaros

e astros dourados a brisa

Para te acariciarem os cabelos

para te beijarem a mão

lua de papel,

praia a fingir

Se em mim acreditasses um pouco,

seria tudo verdadeiro

Sem o teu amor

o tempo passa voando

Sem o teu amor

é mais pequeno o mundo

lua de papel,

praia a fingir

Se em mim acreditasses um pouco,

seria tudo verdadeiro

Onassis P&M Program (Brazil) Final2 3/20/14 4:16 PM Page 6

Page 7: Poesia Grega

5. ΝΙΚΟΣ ΓΚΑΤΣΟΣ

Τ’ αστέρι του βοριά

Τ’ αστέρι του βοριά θα φέρει ξαστεριά

Μα πριν φανεί μέσα απ’ το πέλαγο πανί

θα γίνω κύμα και φωτιά, να σ’ αγκαλιάσω ξενιτιά

Και συ χαμένη μου πατρίδα, μακρινή

θα γίνεις χάδι και πληγή σαν ξημερώσεις σ’ άλλη γη

Τώρα πετώ για της ζωής το πανηγύρι

Τώρα πετώ για της χαράς μου τη γιορτή

Φεγγάρια μου παλιά, καινούργια μου πουλιά

διώξτε τον ήλιο και τη μέρα απ’ το βουνό

για να με δείτε να περνώ σαν αστραπή στον ουρανό

6. ΚωΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑβΑΦΗΣ

Δυνάμωσις

Όποιος το πνεύμα του ποθεί να δυναμώσει

να βγει απ’ το σέβας κι από την υποταγή.

aπό τους νόμους μερικούς θα τους φυλάξει,

αλλά το περισσότερο θα παραβαίνει

και νόμους κ’ έθιμα κι απ’ την παραδεγμένη

και την ανεπαρκούσα ευθύτητα θα βγει.

aπό τες ηδονές πολλά θα διδαχθεί.

Την καταστρεπτική δεν θα φοβάται πράξι•

το σπίτι το μισό πρέπει να γκρεμισθεί.

Έτσι θ’ αναπτυχθεί ενάρετα στην γνώσι.

5. niKoS gaTSoS

a estrela do norte (Traduzido por Vítor Vicente)

a estrela do norte trará céu estrelado

Mas antes que apareça no mar vela

tornar-me-ei onda e fogo, para te abraçar terra

estrangeira

e tu minha pátria perdida, longínqua

tornar-te-ás carícia e ferida ao acordares noutra terra

agora voo para a festa da vida

agora voo para a celebração de minha alegria

Minhas luas antigas, meus novos pássaros

levai o sol e o dia da montanha

para me verdes passar como relâmpago no céu

6. ConSTanTine P. CaVafY

fortalecimento (Traduzido por Vítor Vicente)

Quem seu espírito deseja fortalecer

saia do respeito e da submissão.

das leis algumas respeitará,

mas a maioria transgredirá

tanto leis como tradições e da consensual

e insuficiente rectidão sairá.

dos prazeres muito aprenderá.

a acção destruidora não temerá;

Metade da casa terá de ser demolida.

assim se desenvolverá virtuosamente no

conhecimento.

Onassis P&M Program (Brazil) Final2 3/20/14 4:16 PM Page 7

Page 8: Poesia Grega

7-8. ΚωΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑβΑΦΗΣ

Επέστρεφε

Επέστρεφε συχνά και παίρνε με,

αγαπημένη αίσθησις επέστρεφε και παίρνε με —

όταν ξυπνά του σώματος η μνήμη,

κ’ επιθυμία παληά ξαναπερνά στο αίμα•

όταν τα χείλη και το δέρμα ενθυμούνται,

κ’ αισθάνονται τα χέρια σαν ν’ αγγίζουν πάλι.

Επέστρεφε συχνά και παίρνε με την νύχτα,

όταν τα χείλη και το δέρμα ενθυμούνται...

9. ΚωΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑβΑΦΗΣ

Φωνές

Ιδανικές φωνές κι αγαπημένες

εκείνων που πεθάναν, ή εκείνων που είναιγια μας

χαμένοι σαν τους πεθαμένους.Κάποτε μες

στα όνειρά μας ομιλούνε•

κάποτε μες στην σκέψι τες ακούει το μυαλό.

Και με τον ήχο των για μια στιγμή επιστρέφουν

ήχοι από την πρώτη ποίησι της ζωής μας —σα

μουσική, την νύχτα, μακρυνή, που σβύνει

10. ΚωΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑβΑΦΗΣ

Μακρυά

Θάθελα αυτήν την μνήμη να την πω...

Μα έτσι εσβύσθη πια... σαν τίποτε δεν απομένει —

γιατί μακρυά, στα πρώτα εφηβικά μου χρόνια κείται.

Δέρμα σαν καμωμένο από ιασεμί...

Εκείνη του aυγούστου — aύγουστος ήταν; — η

βραδυά...

Μόλις θυμούμαι πια τα μάτια• ήσαν, θαρρώ, μαβιά...

a ναι, μαβιά• ένα σαπφείρινο μαβί.

7-8. ConSTanTine P. CaVafY

Continua a voltar*

Continua a voltar frequentemente e a tomar-me,

sensação amada continua a voltar e a tomar-me -

quando acorda a memória do corpo,

e desejo antigo volta a passar no sangue;

quando os lábios e a pele se lembram,

e sentem as mãos como se tocassem de novo.

Continua a voltar frequentemente e a tomar-me à noite,

quando os lábios e a pele se lembram....

9. ConSTanTine P. CaVafY

Voces*

Vozes ideais e amadas

daqueles que morreram, e daqueles que são

para nós perdidos como os mortos.

Às vezes nos nossos sonhos falam;

às vezes no pensamento as ouve a mente.

e com o seu som por um momento regressam

sons da primeira poesia da nossa vida -

qual música, à noite, longínqua, que se apaga.

10. ConSTanTine P. CaVafY

longe*

Queria esta memória dizê-la...

bom mas já se apagou... como que nada resta -

pois que longe, nos anos da minha primeira

adolescência jaz.

Pele como se de jasmim feita...

aquele agosto - era agosto? - ao anoitecer...

apenas me lembro já dos olhos; eram roxos, estou em crer...

ah sim, roxos; um roxo que a safira deita.

* OS POEMAS, Konstantinos Kavafis, tradução de Joaquim Manuel Magalhães e Nikos Pratsinis, Relógio d'Água Editores(http://www.relogiodagua.pt/)

Onassis P&M Program (Brazil) Final2 3/20/14 4:16 PM Page 8

Page 9: Poesia Grega

11. ΚωΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΚΑβΑΦΗΣ

Ιθάκη

Σα βγεις στον πηγαιμό για την Ιθάκη,

να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμος,

γεμάτος περιπέτειες, γεμάτος γνώσεις.

Τους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπας,

τον θυμωμένο Ποσειδώνα μη φοβάσαι,

τέτοια στον δρόμο σου ποτέ σου δεν θα βρεις,

αν μέν’ η σκέψις σου υψηλή, αν εκλεκτή

συγκίνησις το πνεύμα και το σώμα σου αγγίζει.

Τους Λαιστρυγόνας και τους Κύκλωπας,

τον άγριο Ποσειδώνα δεν θα συναντήσεις,

αν δεν τους κουβανείς μες στην ψυχή σου,

αν η ψυχή σου δεν τους στήνει εμπρός σου.

Να εύχεσαι νάναι μακρύς ο δρόμος.

Πολλά τα καλοκαιρινά πρωιά να είναι

που με τι ευχαρίστησι, με τι χαρά

θα μπαίνεις σε λιμένας πρωτοειδωμένους•

να σταματήσεις σ’ εμπορεία Φοινικικά,

και τες καλές πραγμάτειες ν’ αποκτήσεις,

σεντέφια και κοράλλια, κεχριμπάρια κ’ έβενους,

και ηδονικά μυρωδικά κάθε λογής,

όσο μπορείς πιο άφθονα ηδονικά μυρωδικά•

σε πόλεις aιγυπτιακές πολλές να πας,

να μάθεις και να μάθεις απ’ τους σπουδασμένους.

Πάντα στον νου σου νάχεις την Ιθάκη.

Το φθάσιμον εκεί είν’ ο προορισμός σου.

aλλά μη βιάζεις το ταξείδι διόλου.

Καλλίτερα χρόνια πολλά να διαρκέσει•

και γέρος πια ν’ αράξεις στο νησί,

πλούσιος με όσα κέρδισες στον δρόμο,

μη προσδοκώντας πλούτη να σε δώσει η Ιθάκη.

Η Ιθάκη σ’ έδωσε τ’ ωραίο ταξείδι.

Χωρίς αυτήν δεν θάβγαινες στον δρόμο.

Άλλα δεν έχει να σε δώσει πια.

Κι αν πτωχική την βρεις, η Ιθάκη δεν σε γέλασε.Έτσι

σοφός που έγινες, με τόση πείρα,

ήδη θα το κατάλαβες η Ιθάκες τι σημαίνουν.

11. ConSTanTine P. CaVafY

itaca*

Quando saíres a caminho da ida para Ítaca,

faz votos para que seja longo o caminho,

cheio de aventuras, cheio de conhecimentos.

os lestrígones e os Ciclopes,

o zangado Poséidon não temas,

coisas assim no teu caminho não acharás nunca,

se ο teu pensamento permanecer elevado, se emoção

requintada o teu espírito e o teu corpo tocar.

os lestrígones e os Ciclopes,

o selvagem Poséidon não encontrarás,

se com eles não carregares na tua alma,

se a tua alma não os colocar à tua frente.

faz votos para que seja longo o caminho.

Para que sejam muitas as manhãs de verão

nas quais com que contentamento, com que alegria

entrarás em portos vistos pela primeira vez;

para que pares em feitorias fenícias,

e para que adquiras as boas compras

coisas de nácar e coral, de âmbar e de ébano,

e essências de prazer de qualquer espécie,

quanto mais abundantes puderes essências de prazer;

para que vás a muitas cidades egípcias,

para que aprendas e aprendas com os letrados.

deves ter sempre Ítaca na tua mente.

a chegada ali é o teu destino.

Mas não apresses em nada a tua viagem.

é melhor durar muitos anos;

e já velho fundeares na ilha,

rico do que ganhaste no caminho,

sem esperares que te dê Ítaca riquezas.

Ítaca deu-te a bela viagem.

Sem Ítaca não terias saído ao caminho.

Mas já não tem para te dar.

e se um tanto pobre a encontrares, Ítaca não te enganou.

Sábio como te tornaste, com tanta experiência,

já hás-de compreender o que significam Ítacas.

Onassis P&M Program (Brazil) Final2 3/20/14 4:16 PM Page 9

Page 10: Poesia Grega

12. ΥΙΟΡΓΟΣ ΣΕΦΕΡΙΣ

Άρνηση

Στο περιγιάλι το κρυφό κι άσπρο σαν περιστέρι

διψάσαμε το μεσημέρι, μα το νερό γλυφό

Πάνω στην άμμο την ξανθή γράψαμε τ’ όνομά της

ωραία που φύσηξε ο μπάτης και σβήστηκε η γραφή

Με τι καρδιά, με τι πνοή, τι πόθους και τι πάθος

Πήραμε τη ζωή μας λάθος κι αλλάξαμε ζωή

13. ΥΙΟΡΓΟΣ ΣΕΦΕΡΙΣ

Κράτησα τη ζωή μου

Κράτησα τη ζωή μου

ταξιδεύοντας ανάμεσα σε κίτρινα δέντρα,

κάτω απ’ το πλάγιασμα της βροχής

σε σιωπηλές πλαγιές φορτωμένες

με τα φύλλα της οξιάς

καμιά φωτιά

στην κορυφή τους βραδιάζει.

14. ΥΙΟΡΓΟΣ ΣΕΦΕΡΙΣ

Μέσα στις θαλασσινές σπηλιές

Μέσα στις θαλασσινές σπηλιές

υπάρχει μια δίψα υπάρχει μια αγάπη

υπάρχει μια έκσταση,

όλα σκληρά σαν τα κοχύλια

μπορείς να τα κρατήσεις

μες στη παλάμη σου.

Μέσα στις θαλασσινές σπηλιές

μέρες ολόκληρες σε κοίταζα στα μάτια

και δε σε γνώριζα μήτε με γνώριζες.

12. georgioS SeferiS

negação (Traduzido por Vítor Vicente)

na praia escondida e branca como uma pomba

Tivemos sede à tarde, mas a água salobra

Sobre a areia loira escrevemos seu nome

Que bom que soprou a brisa e se apagou o escrito

Com que coração, com que espírito, que

desejos e que paixão

levámos nossa vida erradamente e mudámos de vida

13. giorgoS SeferiS

Conservei minha vida (Traduzido por Vítor Vicente)

onservei minha vida

viajando entre árvores amarelas,

sob a carícia da chuva

em vertentes silenciosas carregadas

com as folhas da faia

algum fogo

em seu topo anoitece..

14. giorgoS SeferiS

dentro das cavernas marinhas*

dentro das cavernas marinhas

há uma sede há um amor

há um êxtase,

tão duro como as conchas

podes segurá-las na palma da tua mão.

dentro das cavernas marinhas

dias inteiros olhava-te nos olhos

e não te conhecia nem tu me conhecias.

* POEMAS ESCOLHIDOS, Yorgos Seferis, tradução de Joaquim Manuel Magalhães e Nikos Pratsinis, Relógio d'Água Editores(http://www.relogiodagua.pt/)

Onassis P&M Program (Brazil) Final2 3/20/14 4:16 PM Page 10

Page 11: Poesia Grega

15. ΓΙΑΝΝΗΣ ΡΙΤΣΟΣ

Μέρα Μαγιού μου μίσεψες

Μέρα Μαγιού μου μίσεψες

μέρα Μαγιού σε χάνω

άνοιξη γιε που αγάπαγες

κι ανέβαινες απάνω

Στο λιακωτό και κοίταζες

και δίχως να χορταίνεις

άρμεγες με τα μάτια σου

το φως της οικουμένης

Και μου ιστορούσες με φωνή

γλυκιά ζεστή κι αντρίκεια

τόσα όσα μήτε του γιαλού

δεν φτάνουν τα χαλίκια

Και μου ̀ λεγες πως όλ’ αυτά

τα ωραία θα ̀ ν’ δικά μας

και τώρα εσβήστης κι έσβησε

το φέγγος κι η φωτιά μας

16. oΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ

Ανοίγω το στόμα μου

Ανοίγω το στόμα μου κι αναγαλλιάζει το πέλαγος

και παίρνει τα λόγια μου στις σκοτεινές του τις

σπηλιές

και στις φώκιες τις μικρές τα ψιθυρίζει

τις νύχτες που κλαιν των ανθρώπων τα βάσανα.

Χαράζω τις φλέβες μου και κοκκινίζουν τα όνειρα

και τσέρκουλα γίνονται στις γειτονιές των παιδιών

και σεντόνια στις κοπέλες που αγρυπνούνε

κρυφά για ν’ ακούν των ερώτων τα θαύματα.

15. YanniS riTSoS

dia de Maio (Traduzido por Vítor Vicente)

dia de Maio fugiste-me

dia de Maio perco-te

Primavera filho que amavas

e subias para cima

do terraço e olhavas

e sem te satisfazeres

ordenhavas com teus olhos

a luz do universo

e contavas-me com voz

doce quente e máscula

tanto que nem da praia

chegam os seixos

e dizias-me que toda essa

beleza será nossa

e agora apagaste-te e apagou-se

nosso brilho e nosso fogo

16. odYSSeaS elYTiS

abro minha boca (Traduzido por Vítor Vicente)

abro minha boca e o mar exulta

e leva minhas palavras às suas cavernas escuras

e às pequenas focas as sussurra

nas noites em que choram os tormentos dos homens.

Sulco minhas veias e avermelham-se os sonhos e

tornam-se arcos de gancheta nos bairros das crianças

e lençóis para as moças que ficam acordadas

às escondidas para ouvirem dos amores as maravilhas.

Onassis P&M Program (Brazil) Final2 3/20/14 4:16 PM Page 11

Page 12: Poesia Grega

17. oΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ

Της αγάπης αίματα

Της αγάπης αίματα με πορφύρωσαν

και χαρές ανείδωτες με σκιάσανε

οξειδώθηκα μες στη νοτιά των ανθρώπων

μακρινή μητέρα ρόδο μου αμάραντο

Στ’ ανοιχτά του πελάγου με καρτέρεσαν

Με μπομπάρδες τρικάταρτες και μου ρίξανε

αμαρτία μου να ̀ χα κι εγώ μιαν αγάπη

μακρινή μητέρα ρόδο μου αμάραντο

Τον Ιούλιο κάποτε μισανοίξανε

τα μεγάλα μάτια της μες στα σπλάχνα μου

την παρθένα ζωή μια στιγμή να φωτίσουν

μακρινή μητέρα ρόδο μου αμάραντο

18. oΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ

Ένα το χελιδόνι

Ένα το χελιδόνι κι η άνοιξη ακριβή

για να γυρίσει ο ήλιος θέλει δουλειά πολλή

Θέλει νεκροί χιλιάδες να ̀ ναι στους τροχούς

Θέλει κι οι ζωντανοί να δίνουν το αίμα τους.

Θε μου Πρωτομάστορα μ’ έχτισες μέσα στα βουνά

Θε μου Πρωτομάστορα μ’ έκλεισες μες στη θάλασσα!

Πάρθηκεν από μάγους το σώμα του Μαγιού

Το ̀ χουνε θάψει σ’ ένα μνήμα του πέλαγου

σ’ ένα βαθύ πηγάδι το ̀ χουνε κλειστό

μύρισε το σκοτάδι κι όλη η άβυσσος

Θε μου Πρωτομάστορα μέσα στις πασχαλιές και Συ

Θε μου Πρωτομάστορα μύρισες την Ανάσταση

17. oduSSeaS elYTiS

o sangue de amor com oferecimento (www.stixoi.info/)

o sangue de amor com oferecimento e as alegrias

impensáveis me sombreiam

rugem recobrindo com vento os homens

distante mãe, rosa imperecível

em teu aberto mar com espera

Com bombardeios em três mastros e me joguei

meu pecado e eu tinha um amor

distante mãe, rosa imperecível

de julho algo dividido

a[os grandes olhos e dentro de meu ventrea virgem

vida, um momento se ilumina

distante mãe, rosa imperecível

18. odYSSeaS elYTiS

uma a andorinha (Tradução de Vitor Vicente)

uma a andorinha e cara a Primavera

para que regresse o sol requer muito trabalho requer

que milhares de mortos estejam nas engrenagens

requer que também os vivos dêem seu sangue.

Meu deus Mestre-de-obras fizeste-me dentro das

montanhas

Meu deus Mestre-de-obras fechaste-me no meio do

mar! levado por feiticeiros o corpo do Maio

enterraram-no num sepulcro do mar

num poço fundo o têm encerrado

exala cheiro a escuridão e todo o abismo

Meu deus Mestre-de-obras dentro dos lilases também

Tu Meu deus Mestre-de-obras cheiraste a ressurreição

Onassis P&M Program (Brazil) Final2 3/20/14 4:16 PM Page 12

Page 13: Poesia Grega

19. oΔΥΣΣΕΑΣ ΕΛΥΤΗΣ

Της δικαιοσύνης ήλιε νοητέ

Της δικαιοσύνης ήλιε νοητέ

και μυρσίνη συ δοξαστική

μη παρακαλώ σας μη

λησμονάτε τη χώρα μου!

Αετόμορφα έχει τα ψηλά βουνά

στα ηφαίστεια κλήματα σειρά

και τα σπίτια πιο λευκά

στου γλαυκού το γειτόνεμα!

Τα πικρά μου χέρια με τον κεραυνό

τα γυρίζω πίσω απ’ τον καιρό

τους παλιούς μου φίλους καλώ

με φοβέρες και μ’ αίματα!

20. Pablo neruda

Canto general “los libertadores”

Y el hombre recogió en las ramas

las corolas endurecidas,

las entregó de mano en mano

como magnolias o granadas

y de pronto, abrieeron la tierra,

crecieron hasta la estrellas.

éste es el árbol de los libres.

el árbol tierra, el árbol nube.

el árbol pan, el árbol flecha,

el árbol puno, el árbol fuego.

lo ahoga el agua tormentosa

de nuestra época nocturna,

pero su mástil balancea

el ruedo de su poderio.

otras veces, de nuevo caen

las ramas rotas por la cólera,

y una ceniza amenazante

cubre su antigua majestad.

19. odYSSeaS elYTiS

o ideal Sol da justiça (www.stixoi.info)

o ideal Sol da justice

e o mirto de sua glória

não peço, que não

esqueça meu país!

em forma de água, os altos montes

vulcões e vinhas em linha

e casas brancas

de azul vizinhança

a minha amarga mão com os relâmpagos

volto atas do tempo

teus velhos bons amigos

com passos e com sangue!

20. Pablo neruda

Canto geral (Traduzido por Paulo Mendes Campos)

e o homem recolheu nos ramos

as corolas endurecidas,

entregando-as de mão em mão

como magnólias ou romãs

e logo abriram a terra,

cresceram até as estrelas.

esta é a árvore dos livres.

a árvore terra, a árvore nuvem.

a árvore pão, a árvore flecha,

a árvore punho, a árvore fogo.

afoga-a a água tempestuosa

de nossa época noturna,

mas seu mastro faz balancer

a círculo de seu poder.

outras vezes de novo tombam

os ramos partidos pela cólera,

e uma cinza ameaçadora

cobre a s ua antiga majestade.

Onassis P&M Program (Brazil) Final2 3/20/14 4:16 PM Page 13

Page 14: Poesia Grega

Maria PolYdouri (1902 – 1930) nasceu em

Kalamata e foi contemporânea do poeta Kostas

Karyotakis, com quem teve uma relação

amorosa intensa. Começou a escrever poesia

na juventude, mas seus poemas importantes

foram escritos durante os últimos quatro anos

de sua vida, quando, sofrendo de tuberculose,

foi internada num sanatório de atenas.

Polydouri morreu de tuberculose em atenas.

niKoS gaTSoS nasceu em 1911 em asea,

arcádia, um distrito do Peloponeso. estudou

filologia, filosofia e história na universidade

de atenas. em atenas, entrou em contacto

com os círculos literários da época, tornando-

se amigo do poeta odysseas elytis. após a

Segunda guerra Mundial, colaborou com

a greek-british review como tradutor e com

a ellinikí radiofonía como diretor radiofônico.

durante esse período, começou a escrever

as letras para a música de Manos hadjidakis,

iniciando uma brilhante carreira na música

moderna grega. algumas de suas traduções

de peças teatrais tornaram-se célebres no

mundo literário. Morreu em atenas a 12 de

maio de 1992.

ConSTanTine P. CaVafY (1863 – 1933) é um

renomado poeta grego que viveu em alexandria

e trabalhou como jornalista e funcionário

público. Poemas de Cavafy apareceram apenas

em panfletos, folhetos impressos por iniciativa

privada e jornais durante seu tempo de vida.

após sua morte tornou-se muito conhecido.

o primeiro livro de seus poemas foi Ποιήματα

(Poemas) publicado postumamente em 1935.

Sua poesia divide-se em três grandes tópicos:

históricos, sensuais e filosóficos. Publicou 154

poemas; dezenas de outros ficaram incompletos

ou em forma de rascunho. atualmente, ele é

considerado um dos melhores poetas gregos

modernos. atribui-se a Cavafy o renascimento e

o reconhecimento da poesia grega, bem como o

estabelecimento de múltiplas facetas da poesia

européia do século XX.

YianniS riTSoS (1909 – 1990) poeta e um

ativista de esquerda. hoje, ritsos é considerado

um dos cinco maiores poetas gregos do século

XX, juntamente com Constantine Cavafy, Kostas

Kariotakis, giorgos Seferis e odysseas elytis. o

poeta francês louis aragon afirmou que ritsos

era "o maior poeta da nossa era." o poema e

obra fundamental epitáfio, publicado em 1936,

rompeu com a forma da poesia popular

tradicional grega e expressou em linguagem

simples e clara uma mensagem de unidade

entre todas as pessoas.

Onassis P&M Program (Brazil) Final2 3/20/14 4:16 PM Page 14

Page 15: Poesia Grega

giorgoS SeferiS, o nome literário de

georgios Seferiades (1900 – 1971), poeta e

diplomata grego, considerado um dos mais

importantes poetas gregos do século XX.

Trabalhou como diplomata de carreira no

Ministério dos negócios estrangeiros helênico,

nomeado como embaixador no reino unido,

entre 1957 e 1962. recebeu diversas

homenagens e prêmios, incluindo o Prêmio

nobel da literatura e doutoramentos honoris

Causa pelas universidades de Cambridge,

oxford, Salonica e Princeton.

odYSSeaS elYTiS (1911 – 1996) considerado

expoente máximo do modernismo romântico

na grécia mundialmente. em 1979, recebeu o

Prêmio nobel da literatura. em 1935, publicou

seu primeiro poema no jornal novas letras

(Νέα Γράμματα), após incentivos de amigos

como george Seferis. a forma telúrica e

original contribuiu para o inicio de uma nova

era na poesia grega e, consequentemente, sua

reforma após a Segunda guerra Mundial. entre

1969 e 1972, durante a Junta Militar de 1967–

1974, elytis exilou-se em Paris. elytis era

recluso e solitário na busca de seus ideais da

verdade poética e experiência.

Pablo neruda (1904 – 1973) foi o nome

literário e, mais tarde, o nome legal do poeta-

diplomata e político chileno neftali ricardo

reyes basoalto. escolheu este nome literário

inspirado no poeta checo Jan neruda. em

1971, recebeu o Prêmio nobel da literatura.

neruda tornou-se conhecido como poeta

enquanto era apenas um adolescente.

escreveu em diversos estilos, incluindo

poemas surrealistas, epopeias históricas,

manifestos políticos, uma autobiografia em

prosa, poemas de amor com marcado cariz

erótico como os de sua antologia de 1924

Vinte Poemas de amor e uma Canção de

desespero. frequentemente, escreveu com

tinta verde, que era seu símbolo pessoal de

desejo e esperança. ocupou diversas posições

diplomáticas e serviu um mandato como

Senador pelo Partido Comunista Chileno.

Onassis P&M Program (Brazil) Final2 3/20/14 4:16 PM Page 15

Page 16: Poesia Grega

Onassis P&M Program (Brazil) Final2 3/20/14 4:16 PM Page 16