Upload
phungmien
View
219
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Uso
Racio
nal
de A
nti
bi
tico
s e
n A
du
lto
s y
An
cia
no
s
Infe
ccio
nes
cut
neas
Infe
ccio
nes
cut
Infe
ccio
nes
cut
neas
neas
Javi
er M
uoz
Gut
irr
ezjm
unoz
g@sa
lud.
mad
rid.
org
Sep
tiem
bre,
201
5
Infe
ccio
nes
cut
Infe
ccio
nes
cut
neas
neas
Intr
oduc
ciIn
trod
ucci
nn
18
% m
otiv
os d
e co
nsul
ta e
n A
tenc
i18
% m
otiv
os d
e co
nsul
ta e
n A
tenc
i n
Prim
aria
n
Prim
aria
so
n pr
oces
os in
fecc
ioso
sso
n pr
oces
os in
fecc
ioso
s
De
esos
, 6%
son
infe
ccio
nes
cut
De
esos
, 6%
son
infe
ccio
nes
cut
neas
neas
In
fecc
ione
s ba
cter
iana
sIn
fecc
ione
s ba
cter
iana
s
2,2%
con
sult
as p
or c
elul
itis
2,2%
con
sult
as p
or c
elul
itis
0,
3 %
con
sult
as p
or im
p0,
3 %
con
sult
as p
or im
p ti
goti
go
D
erm
atof
itos
isD
erm
atof
itos
is
Prev
alen
cia
de in
fecc
iPr
eval
enci
a de
infe
cci
n f
n f
ngic
a en
el
pie:
35
ngic
a en
el
pie:
35 --
40%
40
%
Infe
ccio
nes
cut
Infe
ccio
nes
cut
neas
neas
Infe
ccio
nes
bact
eria
nas
Infe
ccio
nes
bact
eria
nas
Mic
robi
ota
Mic
robi
ota
habi
tual
habi
tual
Mic
roor
gani
smos
aer
obio
s (
Mic
roor
gani
smos
aer
obio
s ( C
oryn
ebac
teri
um
Cory
neba
cter
ium
spp
., sp
p.,
esta
filo
coco
s co
agul
asa
nega
tivo
, es
tafi
loco
cos
coag
ulas
a ne
gati
vo, M
icro
cocc
us
Mic
roco
ccus
spp
., sp
p.,
Aer
ococ
cus
Aer
ococ
cus
spp.
, sp
p., N
eiss
eria
Nei
sser
iasp
p. n
o pa
tsp
p. n
o pa
t ge
nas
y ge
nas
y es
trep
toco
cos
alfa
y n
o he
mol
estr
epto
coco
s al
fa y
no
hem
ol t
icos
, etc
.) ti
cos,
etc
.) A
naer
obio
s (
Ana
erob
ios
( Pro
pion
ibac
teri
umPr
opio
niba
cter
ium
spp.
, sp
p., C
lost
ridi
umCl
ostr
idiu
msp
p.,
spp.
, Pe
ptos
trep
toco
ccus
Pept
ostr
epto
cocc
ussp
p.).
spp.
).
Pat
Pat
geno
s ha
bitu
ales
geno
s ha
bitu
ales
Estr
epto
coco
s Es
trep
toco
cos
beta
hem
olbe
tahe
mol
tic
osti
cos ,
, Sta
phyl
ococ
cus
Stap
hylo
cocc
usau
reus
aure
usEn
tero
cocc
usEn
tero
cocc
ussp
p.,
spp.
, Bac
illus
Ba
cillu
s an
thra
cis
anth
raci
s , , P
seud
omon
as
Pseu
dom
onas
ae
rugi
nosa
aeru
gino
saA
naer
obio
s (
Ana
erob
ios
( Bac
tero
ides
Bact
eroi
des
spp.
, sp
p., P
revo
tella
Prev
otel
lasp
p.,
spp.
, Po
rphy
rom
onas
Porp
hyro
mon
assp
p. y
sp
p. y
Pep
tost
rept
ococ
cus
Pept
ostr
epto
cocc
ussp
p.)
spp.
)
Infe
ccio
nes
cut
Infe
ccio
nes
cut
neas
neas
Infe
ccio
nes
bact
eria
nas
Infe
ccio
nes
bact
eria
nas
S
uper
fici
ales
Sup
erfi
cial
es
Piod
erm
ias
Piod
erm
ias
Ce
lulit
is/E
risi
pela
Celu
litis
/Eri
sipe
la
Infe
ccio
nes
prof
unda
s pi
el y
tej
idos
bla
ndos
Infe
ccio
nes
prof
unda
s pi
el y
tej
idos
bla
ndos
Infe
ccio
nes
vIn
fecc
ione
s v
rica
s de
pie
l y m
ucos
asri
cas
de p
iel y
muc
osas
Infe
ccio
nes
Infe
ccio
nes
mic
mic
tic
asti
cas
supe
rfic
iale
ssu
perf
icia
les
Infe
ccio
nes
bact
eria
nas
supe
rfic
iale
sIn
fecc
ione
s ba
cter
iana
s su
perf
icia
les
Erit
rasm
a
Cory
neba
cter
ium m
inut
issimum
Tra
tam
ient
o t
pico
Que
rato
ltic
os (
per
xido
de
benz
oilo
2,5
%)
Erit
rom
icin
a 2
vece
s /
da,
7d A
zole
s
Tra
tam
ient
o si
stm
ico
Erit
rom
icin
a 50
0 m
g/6h
14
dT
etra
cicl
ina
250
mg/
6h 1
4 d
Infe
ccio
nes
bact
eria
nas
supe
rfic
iale
sIn
fecc
ione
s ba
cter
iana
s su
perf
icia
les
Que
rat
lisis
pun
ctat
a
Mic
roco
ccus
M
icro
cocc
us s
eden
tari
usse
dent
ariu
sD
erm
atop
hilu
sD
erm
atop
hilu
sco
ngol
ensi
sco
ngol
ensi
sCo
ryne
bact
eriu
mCo
ryne
bact
eriu
mspsp
..
D
istr
ibuc
iD
istr
ibuc
i nnmun
dial
mun
dial
, m, m s
fre
cuen
te
s fr
ecue
nte
entr
e qu
iene
s en
tre
quie
nes
van
vande
scalzo
sde
scalzo
senen
regi
ones
regi
ones
trop
icales
trop
icales
oope
rson
as q
ue
pers
onas
que
tr
abaj
an c
on c
alza
do d
e se
guri
dad.
tr
abaj
an c
on c
alza
do d
e se
guri
dad.
D
iagn
Dia
gn s
tico
dif
eren
cial
stic
o di
fere
ncia
l
Ti
Ti
a pe
dis
inte
rdig
ital
a pe
dis
inte
rdig
ital
Er
itra
sma
Erit
rasm
a
Cand
idia
sis
en in
tert
rigo
Ca
ndid
iasi
s en
inte
rtri
go
T
rata
mie
nto
tT
rata
mie
nto
t pi
copi
co
Que
rato
lQ
uera
tol t
icos
(pe
rti
cos
(per
xid
o de
xi
do d
e be
nzoi
lo 2
,5%
)be
nzoi
lo 2
,5%
)
Ab
Ab
tt pi
cos:
eri
trom
icin
a,
pico
s: e
ritr
omic
ina,
cl
inda
mic
ina,
aci
do
clin
dam
icin
a, a
cido
fusfus
dico
dico
, , m
upir
ocin
am
upir
ocin
a
Piod
erm
ias
Piod
erm
ias
Infe
ccio
nes
supe
rfic
iale
s de
la e
pide
rmis
, que
a
Infe
ccio
nes
supe
rfic
iale
s de
la e
pide
rmis
, que
a
vece
s se
ext
iend
en a
der
mis
, pr
oduc
idas
por
ve
ces
se e
xtie
nden
a d
erm
is,
prod
ucid
as p
or
Stap
hylo
cocc
us
aure
usSt
aphy
loco
ccus
au
reus
y y St
rept
ococ
cus
Stre
ptoc
occu
s py
ogen
espy
ogen
eslo
caliz
ados
en
la p
iel.
loca
lizad
os e
n la
pie
l.
Im
pIm
p ti
go/E
ctim
ati
go/E
ctim
a
Fo
licul
itis
infe
ccio
saFo
licul
itis
infe
ccio
sa
Fo
rFo
r nc
ulo,
abs
ceso
ncul
o, a
bsce
so
Piod
erm
ias
Piod
erm
ias
Imp
Imp
tigo
/Ect
ima
tigo
/Ect
ima
Micro
biolog
Micro
biolog
aa
Stap
hylo
cocc
us a
ureu
sSt
aphy
loco
ccus
aur
eus
(m(m s
fre
cuen
te,
y ge
rmen
cau
sal
s fr
ecue
nte,
y g
erm
en c
ausa
l de
l im
pde
l im
p ti
go a
mpo
lloso
)ti
go a
mpo
lloso
)
Str
epto
cocc
us p
yoge
nes
Str
epto
cocc
us p
yoge
nes
he
mol
hem
ol t
ico
grup
o A
tico
gru
po A
Ep
idem
iolog
Epidem
iolog aa
33
prob
lem
a cu
tpr
oble
ma
cut
neo
mne
o m
s f
recu
ente
en
nis
frec
uent
e en
ni
osos
Inci
denc
ia a
nual
: 2,8
% 0
Inci
denc
ia a
nual
: 2,8
% 0
-- 4 a4 a
os y
1,6
% 5
os y
1,6
% 5
-- 15
a15
a o
sos
Fact
ores
pr
edis
pone
ntes
: te
mpe
ratu
ra
elev
ada,
gr
ado
Fact
ores
pr
edis
pone
ntes
: te
mpe
ratu
ra
elev
ada,
gr
ado
elev
ado
de h
umed
ad, e
nfer
med
ad c
utel
evad
o de
hum
edad
, enf
erm
edad
cut
nea
de
base
, eda
d,
nea
de b
ase,
eda
d,
trat
amie
nto
anti
bitr
atam
ient
o an
tibi
tic
o pr
evio
, hi
gien
e es
casa
, fa
lta
de
tico
pre
vio,
hig
iene
esc
asa,
fal
ta d
e cu
idad
os e
n tr
aum
atis
mos
leve
scu
idad
os e
n tr
aum
atis
mos
leve
s
Imp
Imp
tigo
no
ampo
lloso
tigo
no
ampo
lloso
Ve
sVe
s cu
las
o p
cula
s o
p st
ulas
st
ulas
pe
que
pequ
e as
, su
perf
icia
les,
as
, su
perf
icia
les,
tr
ansi
tori
as,
que
se
tran
sito
rias
, qu
e se
ro
mpe
n da
ndo
luga
r a
rom
pen
dand
o lu
gar
a er
osio
nes
que
se
eros
ione
s qu
e se
re
cubr
en p
or c
ostr
as d
e re
cubr
en p
or c
ostr
as d
e co
lor
amar
illo
colo
r am
arill
o --or
oor
o
DD
isem
inad
asis
emin
adas
, bie
n , b
ien
delim
itad
as,
delim
itad
as,
conf
luen
tes,
con
co
nflu
ente
s, c
on
lesi
ones
sat
lesi
ones
sat
lit
e po
r lit
e po
r au
toin
ocul
aci
auto
inoc
ulac
i nn
Piod
erm
ias
Piod
erm
ias
Piod
erm
ias
Piod
erm
ias
Imp
Imp
tigo
am
pollo
soti
go a
mpo
lloso
Ve
sVe
s cu
las
o am
polla
scu
las
o am
polla
s
CC o
nonll q
uido
am
arill
o qu
ido
amar
illo
clar
ocl
aro
SS
ininer
item
a er
item
a aa l
rede
dor
lred
edor
, sob
re p
iel
, sob
re p
iel
norm
al
norm
al
Piod
erm
ias
Piod
erm
ias
Diagn
Diagn
stico
difer
encial
stico dife
renc
ial
Er
osi
Eros
i n
con
/ sin
costra
/
n co
n /
sin
costra
/
desc
amac
ide
scam
aci nn :
ex
cori
acio
nes,
de
rmat
itis
:
exco
riac
ione
s,
derm
atit
is
peri
buca
lpe
ribu
cal ,
derm
atit
is
sebo
rrei
ca,
derm
atit
is
, de
rmat
itis
se
borr
eica
, de
rmat
itis
de
con
tact
o, h
erpe
s si
mpl
ede
con
tact
o, h
erpe
s si
mpl
e
Ampo
lla int
acta
Ampo
lla int
acta
: de
rmat
itis
de
cont
acto
, :
derm
atit
is d
e co
ntac
to,
herp
es
sim
ple,
he
rpes
zo
ster
, fo
licul
itis
he
rpes
si
mpl
e,
herp
es
zost
er,
folic
ulit
is
bact
eria
na,
quem
adur
a t
bact
eria
na,
quem
adur
a t
rmic
a,
rmic
a,
penf
igoi
depe
nfig
oide
ampo
lloso
, de
rmat
itis
am
pollo
so,
derm
atit
is
herp
etif
orm
ehe
rpet
ifor
me ,
, po
rfir
iapo
rfir
iacu
tcu
t ne
a ta
rda
nea
tard
a
lcer
a co
n / sin co
stra
/
lcer
a co
n / sin co
stra
/
desc
amac
ide
scam
aci nn :
: lc
eras
her
plc
eras
her
p ti
cas
crti
cas
cr n
icas
, ni
cas,
pi
cadu
ras
de in
sect
o co
n ex
cori
acio
nes,
pi
cadu
ras
de in
sect
o co
n ex
cori
acio
nes,
ex
cori
acio
nes
exco
riac
ione
sne
urne
ur t
icas
, ti
cas,
por
firi
apo
rfir
iacu
tcu
t ne
a ne
a ta
rda,
ta
rda,
lc
eras
ven
osas
lcer
as v
enos
as
Piod
erm
ias
Piod
erm
ias
Ecti
ma
U
lcer
aci
n co
n co
stra
gru
esa
y ad
here
nte,
a v
eces
do
loro
sa a
la
palp
aci
n
M
s f
recu
ente
en
porc
ione
s di
stal
es d
e la
s ex
trem
idad
es
Tratamiento t
Tratamiento tpico
pico
E
n c
aso
s le
ves
y lo
caliz
ados
En c
aso
s le
ves
y lo
caliz
ados
M
upiroci
na
Mupiroci
na
, , re
tapam
ulin
are
tapam
ulin
ao
o
cido
cido f
us
fus
dic
odic
o,
2 v
ece
s/d,
5 d
, 2 v
ece
s/d,
5 d
as
as
Pio
de
rmia
sP
iod
erm
ias
Imptigo/Ectim
a
Co
nse
nso
20
09
RecA-I
IDS
A 2
01
4 GRADE Fuerte/alta
Tratamiento sistmico
E
n e
ctim
a,
caso
s m
s
ext
enso
s, c
on li
nfa
de
nopat
as,
y e
n im
ptig
o a
mpollo
so
E
lecc
in
C
loxa
cilin
a 5
00
mg
/6h
7 d
as
C
efa
lexi
na
250
-50
0 m
g/6
h 7
da
s
E
n a
lrg
ico
s a
pe
nic
ilin
as:
Clin
da
mic
ina
30
0-4
50 m
g/8
h
Etio
log
a e
stre
pto
cci
ca
P
en
icili
na
-Be
nza
tina
1.2
00
. 0
00
U/I
M d
osi
s
nic
a
F
en
oxi
me
tilp
eni
cilin
a 2
50
-50
0 m
g/6
h/1
0 d
as
Inte
rven
cion
es e
n Im
ptigo
Revisin
de
68 e
nsay
os, co
n 55
78 pac
ient
es 6/5
756/
575
2,24
(1.
612,
24 (1.
61-- 3
.13)
3.13
)Mup
iroc
ina
o Mup
iroc
ina
o acac
. . fu
sfu
s dico
dico
vsvsplac
ebo
plac
ebo
4/44
04/
440
1,03
(1,
03 (0.
95
0.95
1.
111.
11))
Mup
iroc
ina
Mup
iroc
ina
vsvsacac
. . fu
sfu
s dico
dico
10/5
8110
/581
1,07
(1,
07 (1.
01
1.01
1.
131.
13))
Mup
iroc
ina
tMup
iroc
ina
t pica
pica
vsvs
eritro
micina
oral
eritro
micina
oral
NN
ensa
yos/
nen
sayo
s/n
RR (IC
95%
)RR
(IC
95%
)FA
RMACO
FARM
ACO
2/29
22/
292
1.15
1.15
(( 1.0
11.
01-- 1
.32)
1.32
)Ab
Ab
tt pico
pico
vsvs
desinf
ecta
ntes
desinf
ecta
ntes
2/16
62/
166
1.59
(1.
211.
59 (1.
21-- 2
.08)
2.08
)Clox
acilina
ora
l Clox
acilina
ora
l vsvs
Penicilin
a or
al
Penicilin
a or
al
2/79
2/79
1.29
(1.
071.
29 (1.
07-- 1
.56)
1.
56)
Eritro
micina
oral
Eritro
micina
oral vsvs
Penicilin
a or
al
Penicilin
a or
al
Koni
ngS
et
al.
Inte
rven
tion
s fo
r im
peti
go.
Coch
rane
Dat
abas
e of
Sys
tem
atic
Rev
iew
s 20
12, I
ssue
1
Piod
erm
ias
Piod
erm
ias
Folic
ulit
is in
fecc
iosa
Mic
robi
olog
Mic
robi
olog
aa
Stap
hylo
cocc
us a
ureu
sSt
aphy
loco
ccus
aur
eus
(m(m s
fre
cuen
te)
s fr
ecue
nte)
Ps
eudo
mon
as,
gram
nega
tivo
s,
derm
atof
itos
, Ps
eudo
mon
as,
gram
nega
tivo
s,
derm
atof
itos
, Ca
ndid
a al
bica
nsCa
ndid
a al
bica
ns
Fact
ores
pre
disp
onen
tes
Fact
ores
pre
disp
onen
tes
af
eita
do d
e zo
nas
pilo
sas,
dep
ilaci
afei
tado
de
zona
s pi
losa
s, d
epila
ci nn
oc
lusi
oclu
si n
, tem
pera
tura
ele
vada
, hum
edad
alt
an,
tem
pera
tura
ele
vada
, hum
edad
alt
a
este
roid
es t
este
roid
es t
pic
os, d
iabe
tes,
inm
unos
upre
sipi
cos,
dia
bete
s, in
mun
osup
resi
nn
Piod
erm
ias
Piod
erm
ias
Folic
ulit
is in
fecc
iosa
PP pu
la o
ppu
la o
p s
tula
en
el o
rifi
cio
stul
a en
el o
rifi
cio
de s
alid
a de
l fol
de s
alid
a de
l fol
cul
ocu
lo
Cara
Cara
folic
ulit
is s
uper
fici
al p
or
folic
ulit
is s
uper
fici
al p
or S
. S.
au
reus
aure
us; g
ram
nega
tivo
s; g
ram
nega
tivo
s
Barb
aBa
rba
fo
licul
itis
de
la b
arba
(si
cosi
s)
folic
ulit
is d
e la
bar
ba (
sico
sis)
po
r po
r S.
aur
eus
S. a
ureu
s ; d
erm
atof
itos
; der
mat
ofit
os
Cuer
o ca
bellu
doCu
ero
cabe
lludo
S.
are
usS.
are
us; d
erm
atof
itos
; der
mat
ofit
os
Tro
nco
Tro
nco
S.
are
usS.
are
usen
axi
las;
fol
icul
itis
en
axi
las;
fol
icul
itis
po
r po
r P.
Aer
ugin
osa
P. A
erug
inos
a(f
olic
ulit
is
(fol
icul
itis
de
l ba
del b
a o
calie
nte)
o ca
lient
e)
Prof
ilaxis
Prof
ilaxis
La
vado
con
jab
Lava
do c
on j
ab n
ant
isn
anti
s pt
ico
o so
luci
ptic
o o
solu
ci n
de
per
n de
per
xid
o de
ben
zoilo
xido
de
benz
oilo
Tra
tamient
o t
Tra
tamient
o t
pico
pico
Er
itro
mic
ina
2% (
solu
ciEr
itro
mic
ina
2% (
solu
ci n
, loc
in,
loci
n, g
el) 2
vec
es /
dn,
gel
) 2 v
eces
/ d
aa
Clin
dam
icin
a (s
oluc
iCl
inda
mic
ina
(sol
uci
n, lo
cin,
loci
n, g
el)
2 ve
ces
/ d
n, g
el)
2 ve
ces
/ d
aa
Mup
iroc
ina
2% c
rem
a 2
vece
s /
dM
upir
ocin
a 2%
cre
ma
2 ve
ces
/ d
aa
Per
Per
xido
de
benz
oilo
2.5
, 4.0
, 5.0
, xi
do d
e be
nzoi
lo 2
.5, 4
.0, 5
.0,
10%
(cr
ema,
loci
10%
(cr
ema,
loci
n, g
el)
2n,
gel
) 2 --
4 4 ve
ces
/ d
vece
s /
d aa
Tra
tamient
o sist
Tra
tamient
o sist
mico
mico
En
cas
os g
ener
aliz
ados
, per
sist
ente
s o
recu
rren
tes,
o c
uand
o fr
aEn
cas
os g
ener
aliz
ados
, per
sist
ente
s o
recu
rren
tes,
o c
uand
o fr
a cas
a el
ca
sa e
l tr
atam
ient
o t
trat
amie
nto
t pi
co
pico
Rec
Rec
EE --II
I ID
SA
200
5II
I ID
SA
200
5
Clox
acili
na 5
00m
g/6h
7Cl
oxac
ilina
500
mg/
6h 7
-- 10d10
d
Cefa
lexi
na 5
00m
g /6
h 7
Cefa
lexi
na 5
00m
g /6
h 7 --
10d,
am
oxic
ilina
10d,
am
oxic
ilina
-- cla
vul
clav
ul n
ico
500
mg/
8 h
10 d
nico
500
mg/
8 h
10 d
A
zitr
omic
ina
500m
g/d
3 d
Azi
trom
icin
a 50
0mg/
d 3
d as
, Cla
ritr
omic
ina
500m
g/12
h 7
as, C
lari
trom
icin
a 50
0mg/
12h
7 --10
d10
d
Clin
dam
icin
a 30
0mg/
8h
7Cl
inda
mic
ina
300m
g/ 8
h 7 --
10d,
10
d, D
oxic
iclin
a 50
Dox
icic
lina
50-- 1
00m
g10
0mg /
12h
2/1
2h 2
-- 4se
m4s
em
Piod
erm
ias
Piod
erm
ias
Folic
ulitis inf
eccios
a
Piod
erm
ias
Piod
erm
ias
Folic
ulitis inf
eccios
a re
curren
te
Fact
ores
pre
disp
onen
tes
Pres
enci
a S.
Aur
eus
en f
osas
nas
ales
(20-
40%
pob
laci
n g
ener
al)
Tra
tamient
o *
M
upir
ocin
a t
pica
en
fo
sas
nasa
les,
2
vece
s/d
5 d
as/m
es
Clin
dam
icin
a or
al 1
50 m
g/d,
en
una
sola
dos
is, 3
mes
es
Reco
men
daci
n A
-I I
DS
A 2
005
Pio
de
rmia
sP
iode
rmia
sF
or
ncu
lo.
Ab
sceso
A
bsc
eso
Absc
eso
Q
uis
te e
pid
Quis
te e
pid
rm
ico
rmic
o
infla
mad
oin
flam
ad
o
F
or
For
ncu
lo/
ncu
lo/
ntr
ax
ntr
ax
Sta
ph
ylo
co
ccu
sS
tap
hylo
co
ccu
sau
reu
sau
reu
s
Pio
de
rmia
sP
iode
rmia
sF
or
ncu
lo.
Ab
sceso
Tratamiento
Ca
lor
loca
lIn
cisi
n y
dre
naje
cua
ndo h
ay
fluct
uaci
n
Tra
tam
iento
antim
icro
bia
no s
ist
mic
o s
lo
si
afe
ctaci
n g
enera
l o in
munosu
pre
sin
C
loxa
cilin
a 5
00
mg/
6h
7-1
0d
C
efa
lexi
na
500
mg
/6h
7-1
0dC
lind
am
icin
a 3
00
mg
/ 8h
7-1
0d
IDS
A 2
014 G
RA
DE
Fu
ert
e/a
lta
IDS
A 2
014 G
RA
DE
Fu
ert
e/b
aja
Pio
de
rmia
sP
iode
rmia
sA
bsc
eso
s re
curr
en
tes
Inve
stig
ar
causa
s lo
cale
s: q
uis
te p
ilon
ida
l, hid
rosa
de
niti
s, c
uerp
o e
xtra
o
Inci
sin y
dre
naje
, co
n c
ulti
vo
Tra
tam
iento
antim
icro
bia
no s
ist
mic
o 5
-10
da
s, s
egn a
ntib
iogra
ma
Va
lora
r M
upiroci
na
intr
anasa
l(2 v
ece
s/da
dura
nte
5 d
as)
, la
vad
os
con c
lorh
exi
din
a y
desc
onta
min
aci
n d
e o
bje
tos
pers
ona
les
IDS
A 2
014 G
RA
DE
Fu
ert
e/m
od
era
da
IDS
A 2
014 G
RA
DE
Db
il/b
aja
Eris
ipel
a. C
elul
itis
Eris
ipel
a. C
elul
itis
Mic
robi
olog
Mic
robi
olog
aa
Eris
ipel
aEr
isip
ela
Str
Str
pyog
enes
py
ogen
es
hem
olhe
mol
tic
o gr
upo
Ati
co g
rupo
A
Celu
litis
Celu
litis
Str
Str
pyog
enes
pyog
enes
, , S.a
ureu
sS.
aure
us, , H
aem
ophi
lus
Hae
mop
hilu
s , ,
Gra
mne
gati
vos
Gra
mne
gati
vos
Er
isip
eloi
deEr
isip
eloi
deEr
ysip
elot
hrix
rhu
siop
athi
aeEr
ysip
elot
hrix
rhu
siop
athi
ae
Epid
emio
log
Epid
emio
log
aa
Edad
: cua
lqui
er e
dad,
ni
Edad
: cua
lqui
er e
dad,
ni
os
3-- 4
epis
od
ios/
a4
epis
od
ios/
a
o
a
pesa
r de
trata
r fa
ctore
s o
a
pesa
r de
trata
r fa
ctore
s pre
dis
pon
ente
spre
dis
pon
ente
s
Ob
esid
ad,
O
bes
ida
d,
linfe
de
ma
linfe
de
ma
, in
sufic
ienc
ia
ven
osa
EE
II,
, in
sufic
ienc
ia
ven
osa
EE
II,
afe
ctac
ia
fect
aci
n in
terd
igita
ln
inte
rdig
ital
Ce
lulit
is r
ecu
rre
nte
Ce
lulit
is r
ecu
rre
nte
De
finic
in
y f
act
ore
s p
red
isp
on
en
tes
IDS
A 2
014 G
RA
DE
Fu
ert
e/m
od
era
da
IDS
A 2
014 G
RA
DE
Fu
ert
e/m
od
era
da
Pro
fila
xis
an
tibi
tica
Pen
icili
na b
enza
tina 1
.200.0
00
U I
M m
ensu
al
Pen
icili
na b
enza
tina 1
.200.0
00
U I
M m
ensu
al
Pen
icili
na V
250m
g/1
2h d
iari
aP
en
icili
na V
250m
g/1
2h d
iari
a E
ritr
om
icin
a 2
50m
g/1
2h d
iari
aE
ritr
om
icin
a 2
50m
g/1
2h d
iari
a
Infe
ccio
nes
prof
unda
s de
pie
l In
fecc
ione
s pr
ofun
das
de p
iel
y te
jido
s bl
ando
sy
teji
dos
blan
dos
Infe
ccio
nes
Infe
ccio
nes
necr
otiz
ante
sne
crot
izan
tes
de
de
piel
y t
ejid
os b
land
ospi
el y
tej
idos
bla
ndos
Mor
dedu
ras
Mor
dedu
ras
Infe
ccio
nes
com
plic
adas
de
piel
In
fecc
ione
s co
mpl
icad
as d
e pi
el
y te
jido
s bl
ando
sy
teji
dos
blan
dos
Por
loca
lizac
iPo
r lo
caliz
aci
n y
exte
nsi
n y
exte
nsi
nnPr
ofun
das
Prof
unda
sD
ifus
asD
ifus
asPe
rine
ales
Peri
neal
esCe
rvic
ofac
iale
sCe
rvic
ofac
iale
sClCl
nic
osni
cos
Esta
do t
Esta
do t
xic
oxi
coH
ipot
ensi
Hip
oten
si n
y s
hock
n y
shoc
kN
ecro
sis
Nec
rosi
s Co
mor
bilid
adCo
mor
bilid
adIn
mun
odep
resi
Inm
unod
epre
si nn
Art
erio
pat
Art
erio
pat
aaH
epat
opat
Hep
atop
at aa
crcr n
ica
nica
In
sufi
cien
cia
rena
l In
sufi
cien
cia
rena
l U
DVP
U
DVP
Sec
unda
rias
a
lesi
ones
S
ecun
dari
as
a le
sion
es
prev
ias
prev
ias
Por
mor
dedu
raPo
r m
orde
dura
Pie
diab
Pie
diab
tic
oti
coPo
squi
rPo
squi
r rg
icas
rgic
as
lcer
as p
or p
resi
lcer
as p
or p
resi
nnQ
uem
adur
as
Que
mad
uras
M
icro
biol
Mic
robi
ol g
icos
gico
sS
ARM
SA
RMPo
limic
robi
anas
Polim
icro
bian
asA
naer
obio
sA
naer
obio
sCl
ostr
idiu
mCl
ostr
idiu
msp
p.
spp.
Salga
do O
rd
eset
al. I
nfec
cion
es d
e piel y
par
tes blan
das.
Conf
eren
cia
de con
sens
o. M
edClin
(Bar
c) 2
009
Infe
ccio
nes
Infe
ccio
nes
necr
otiz
ante
sne
crot
izan
tes
de
de
piel
y t
ejid
os b
land
ospi
el y
tej
idos
bla
ndos
DIF
EREN
CIA
SD
IFER
ENCI
AS
Pres
enta
ciPr
esen
taci
n c
ln
cl n
ica
nica
Man
ifes
taci
ones
sis
tM
anif
esta
cion
es s
ist
mic
as c
oexi
sten
tes
mic
as c
oexi
sten
tes
Estr
ateg
ia t
erap
Estr
ateg
ia t
erap
uti
caut
ica
Infe
ccio
nes
prof
unda
s: a
fect
an a
com
part
imen
tos
mus
cula
res
y/o
fasc
ias
Infe
ccio
nes
dev
asta
dora
s:g
ran
dest
rucc
in
tisu
lar,
des
enla
ce
fata
l
Infe
ccio
nes
secu
ndar
ias:
tra
s af
ecta
cin
cut
nea
por
tra
uma
o ci
rug
a
Infe
ccio
nes
Infe
ccio
nes
necr
otiz
ante
sne
crot
izan
tes
de p
iel y
de
pie
l y
teji
dos
blan
dos
teji
dos
blan
dos
Fasc
itis
Fasc
itis
necr
otiz
ante
necr
otiz
ante
ClCl n
ica
nica
80%
cas
os: p
or e
xten
si80
% c
asos
: por
ext
ensi
n d
esde
lesi
ones
cut
n de
sde
lesi
ones
cut
nea
s (a
bras
ione
s,
neas
(ab
rasi
ones
, pi
cadu
ras
de in
sect
os,
pica
dura
s de
inse
ctos
, ven
opun
cive
nopu
nci
nn ))
20%
no
tien
e le
sion
es v
isib
les
20%
no
tien
e le
sion
es v
isib
les
Pres
enta
ciPr
esen
taci
n in
icia
ln
inic
ial
com
o ce
lulit
is (
90%
), qu
e av
anza
con
may
or o
men
or r
apid
ez,
com
o ce
lulit
is (
90%
), qu
e av
anza
con
may
or o
men
or r
apid
ez,
con
edem
a (8
0%),
deco
lora
cico
n ed
ema
(80%
), de
colo
raci
n c
utn
cut
nea
o ga
ngre
na (
70%
) y
nea
o ga
ngre
na (
70%
) y
anes
tesi
a de
la p
iel a
fect
ada
anes
tesi
a de
la p
iel a
fect
ada
toxi
cida
d si
stto
xici
dad
sist
mic
a as
ocia
dam
ica
asoc
iada
no e
s po
sibl
e di
stin
guir
a l
a pa
lpac
ino
es
posi
ble
dist
ingu
ir a
la
palp
aci
n lo
s pl
anos
n
los
plan
os f
asci
ales
fasc
iale
sy y
mus
cula
res
mus
cula
res
Paci
ente
Paci
ente
con
con
ante
cede
ntes
ante
cede
ntes
de d
iabe
tes
de d
iabe
tes
Refi
ere
dolo
r in
tens
o y
tum
efac
ciRe
fier
e do
lor
inte
nso
y tu
mef
acci
n e
n la
car
a n
en la
car
a ex
tern
a de
l mus
lo d
erec
hoex
tern
a de
l mus
lo d
erec
hoPr
esen
ta a
dem
Pres
enta
ade
m s
gra
ve a
fect
aci
s gr
ave
afec
taci
n d
el e
stad
o n
del e
stad
o ge
nera
l, co
n hi
pote
nsi
gene
ral,
con
hipo
tens
i n
y fr
acas
o m
ulti
org
n y
frac
aso
mul
tior
g ni
co
nico
Infe
ccio
nes
Infe
ccio
nes
necr
otiz
ante
sne
crot
izan
tes
de p
iel y
de
pie
l y
teji
dos
blan
dos
teji
dos
blan
dos
Fasc
itis
Fasc
itis
necr
otizan
tene
crot
izan
teCa
ract
erCa
ract
er s
tica
s ba
cter
iol
stic
as b
acte
riol
gic
asgi
cas
Form
a Fo
rma
mon
omic
robi
ana
mon
omic
robi
ana
S.
S. p
yoge
nes
pyog
enes
, S. a
ureu
s, V
. , S
. aur
eus,
V. v
ulni
ficu
svu
lnif
icus
, A.
, A. h
ydro
phila
hydr
ophi
la, ,
stre
ptoc
occi
stre
ptoc
occi
anae
robi
os
(an
aero
bios
( P
epto
stre
ptoc
occu
sPe
ptos
trep
toco
ccus
spec
ies
spec
ies ))
La m
ayor
La m
ayor
a a
dqui
rida
s en
la
com
unid
ad,
2/3
en
a ad
quir
idas
en
la c
omun
idad
, 2/
3 en
EE
IIEE
IIPa
tolo
gPa
tolo
g a
suby
acen
te:
diab
etes
, en
ferm
edad
a
suby
acen
te:
diab
etes
, en
ferm
edad
va
scul
ar
arte
rios
cler
vasc
ular
ar
teri
oscl
er t
ica,
in
sufi
cien
cia
veno
sa
tica
, in
sufi
cien
cia
veno
sa
con
edem
aco
n ed
ema
Mor
talid
ad 5
0M
orta
lidad
50 --
70%
70%
Cara
cter
Cara
cter
sti
cas
bact
erio
lst
icas
bac
teri
ol g
icas
gica
sFo
rma
Form
a po
limic
robi
ana
polim
icro
bian
aA
naer
obio
s pr
oced
ente
s de
flo
ra in
test
inal
Ana
erob
ios
proc
eden
tes
de f
lora
inte
stin
alA
soci
ada
a 4
situ
acio
nes
clA
soci
ada
a 4
situ
acio
nes
cl n
icas
nica
s
Ciru
gCi
rug
a qu
e af
ecta
in
test
ino
o tr
aum
a a
que
afec
ta
inte
stin
o o
trau
ma
abdo
min
al p
enet
rant
eab
dom
inal
pen
etra
nte
lcer
as p
or d
eclc
eras
por
dec
bit
o o
absc
eso
bito
o a
bsce
so p
eria
nal
peri
anal
Pu
ntos
de
Punt
os d
e ve
nopu
nci
veno
punc
i nn
en C
DVP
en C
DVP
D
isem
inac
iD
isem
inac
i n
de u
n ab
sces
o en
las
gl
n de
un
absc
eso
en l
as g
l nd
ulas
nd
ulas
de
de
Bar
thol
ino
Bart
holin
o
Infe
ccio
nes
Infe
ccio
nes
necr
otiz
ante
sne
crot
izan
tes
de p
iel y
de
pie
l y
teji
dos
blan
dos
teji
dos
blan
dos
Fasc
itis
Fasc
itis
necr
otizan
tene
crot
izan
te
Dia
gnD
iagn
sti
cost
ico
Sig
nos
de s
ospe
cha
de a
fect
aci
Sig
nos
de s
ospe
cha
de a
fect
aci
n de
pla
nos
n de
pla
nos
prof
undo
s an
te u
n cu
adro
de
celu
litis
prof
undo
s an
te u
n cu
adro
de
celu
litis
Frac
aso
en
la
resp
uest
a al
tr
atam
ient
o Fr
acas
o en
la
re
spue
sta
al
trat
amie
nto
anti
mic
robi
ano
inic
ial
anti
mic
robi
ano
inic
ial
Palp
aci
Palp
aci
n in
dura
da d
el t
ejid
o su
bcut
n in
dura
da d
el t
ejid
o su
bcut
neo
, ne
o,
mm s
all
s al
l de
l de
l re
a cu
tre
a cu
t ne
a af
ecta
dane
a af
ecta
daT
oxic
idad
sis
tT
oxic
idad
sis
t m
ica
mic
aLe
sion
es
Lesi
ones
bul
losa
sbu
llosa
sEq
uim
osis
y n
ecro
sis
cut
Equi
mos
is y
nec
rosi
s cu
t ne
ane
a
Infe
ccio
nes
Infe
ccio
nes
necr
otiz
ante
sne
crot
izan
tes
de p
iel y
de
pie
l y
teji
dos
blan
dos
teji
dos
blan
dos
Fasc
itis
Fasc
itis
necr
otizan
tene
crot
izan
te
Infe
ccio
nes
Infe
ccio
nes
necr
otiz
ante
sne
crot
izan
tes
de p
iel y
de
pie
l y
teji
dos
blan
dos
teji
dos
blan
dos
D
atos
cl
Dat
os c
l nic
os
nico
s t
iles
para
dif
eren
ciar
ti
les
para
dif
eren
ciar
in
fecc
iin
fecc
i n n
necr
otiz
ante
necr
otiz
ante
de c
elul
itis
de c
elul
itis
D
olor
sev
ero,
con
stan
teD
olor
sev
ero,
con
stan
te
Pres
enci
a de
bul
las,
por
ocl
usi
Pres
enci
a de
bul
las,
por
ocl
usi
n pr
ofun
da d
e va
sos
n pr
ofun
da d
e va
sos
sang
usa
ngu
neos
neos
N
ecro
sis
cut
Nec
rosi
s cu
t ne
a/eq
uim
osis
nea/
equi
mos
is
Pres
enci
a de
gas
en
teji
dos
blan
dos
(cre
pita
ciPr
esen
cia
de g
as e
n te
jido
s bl
ando
s (c
repi
taci
n)n)
Ed
ema
que
se e
xtie
nde
mEd
ema
que
se e
xtie
nde
m s
all
s al
l de
l eri
tem
a de
l eri
tem
a su
perf
icia
lsu
perf
icia
l
Ane
stes
ia c
utA
nest
esia
cut
neanea
S
igno
s de
tox
icid
ad s
ist
Sig
nos
de t
oxic
idad
sis
t m
ica
(sep
sis)
mic
a (s
epsi
s)
RR p
ida
dise
min
aci
pida
dis
emin
aci
nn
Infe
ccio
nes
Infe
ccio
nes
necr
otiz
ante
sne
crot
izan
tes
de p
iel y
de
pie
l y
teji
dos
blan
dos
teji
dos
blan
dos
CL
ASIF
ICACI
ON
CLASIF
ICACI
ON
Fa
scit
isFa
scit
isne
crot
izan
tene
crot
izan
te
M
iosi
tis
Mio
siti
spo
r po
r es
trep
toco
cses
trep
toco
csan
aero
bios
anae
robi
os
Pi
omio
siti
sPi
omio
siti
s
Ce
lulit
is
Celu
litis
nec
roti
zant
ene
crot
izan
tesi
nsi
n rg
ica
rgic
a
G
angr
ena
de
Gan
gren
a de
Fou
rnie
rFo
urni
er// M
ione
cros
isM
ione
cros
ispo
r po
r Cl
ostr
idiu
mCl
ostr
idiu
m
Act
itud
tera
pA
ctitu
d t
era
p
utic
au
tica
Deri
vaci
Deri
vaci
n h
osp
itala
ria
n h
osp
itala
ria
Desb
ridam
iento
quir
Desb
ridam
iento
quir
rg
ico
rgic
o
Tra
tam
iento
antim
icro
bia
no I
VT
rata
mie
nto
antim
icro
bia
no I
VC
arb
ap
ene
mC
arb
ap
ene
mo
o
Ce
falo
spor
ina
Ce
falo
spor
ina
33 +
met
roni
da
zol
+m
etro
nid
azo
l
Infe
ccio
ne
s In
fecc
ion
es
ne
cro
tiza
nte
sne
cro
tiza
nte
sde
pie
l y
de
pie
l y
tejid
os
bla
nd
os
tejid
os
bla
nd
os
Fascitis
Fascitis
necrotizante
necrotizante
IDS
A 2
014 G
RA
DE
Fu
ert
e/b
aja
Mor
dedu
ras
Mor
dedu
ras
Mor
dedu
ras
de a
nim
ales
Mor
dedu
ras
de a
nim
ales
Mor
dedu
ras
hum
anas
Mor
dedu
ras
hum
anas
Mor
dedu
ras
de p
erro
sM
orde
dura
s de
per
ros
Dat
os e
pide
mio
lD
atos
epi
dem
iol
gico
sgi
cos
La m
itad
de
los
nort
eam
eric
anos
son
mor
dido
s a
lo
La m
itad
de
los
nort
eam
eric
anos
son
mor
dido
s a
lo
larg
o de
su
vida
, gen
eral
men
te p
or u
n pe
rro
larg
o de
su
vida
, gen
eral
men
te p
or u
n pe
rro
80%
lev
es;
20%
req
uier
en a
tenc
i80
% l
eves
; 20
% r
equi
eren
ate
nci
n m
n m
dic
a; 1
%
dica
; 1%
pr
ecis
an a
tenc
ipr
ecis
an a
tenc
i n
hosp
ital
aria
urg
ente
n ho
spit
alar
ia u
rgen
teIn
cide
ncia
anu
alIn
cide
ncia
anu
al74
0 pe
rson
as/1
0000
0 74
0 pe
rson
as/1
0000
0 ha
bha
b22
/100
0 en
ni
22/1
000
en n
i os
< 1
5 a
os 6
hora
s de
evo
luci
n
Tej
ido
desv
ital
izad
o
Her
idas
prev
iam
ente
sut
urad
as
Her
idas
pr
ofun
das,
qu
e af
ecta
n te
ndon
es,
ligam
ento
s y
arti
cula
cion
es
Mor
dedu
ras
en m
iem
bros
, sob
re t
odo
en m
anos
Mor
dedu
ras
de p
erro
sM
orde
dura
s de
per
ros
Bact
erio
log
Bact
erio
log
aaLa
s he
rida
s pu
eden
ser
no
puru
lent
as (
30%
mor
dedu
ras
perr
os y
42
% d
e ga
tos)
, pur
ulen
tas
(58%
per
ros
y 39
% g
atos
) o
absc
esif
icad
as(1
2% p
erro
s y
19%
gat
os)
60%
pr
esen
ta
flor
a m
ixta
co
mpu
esta
po
r ba
cter
ias
aero
bias
y
anae
robi
asPa
steu
rella
mul
toci
da50
% p
erro
s y
75%
gat
osS
taph
yloc
occu
sy
Str
epto
cocc
us e
n 40
% m
orde
dura
s de
am
bos
anim
ales
Capn
ocyt
opha
gaca
nim
orsu
spu
ede
caus
ar b
acte
riem
ia y
sep
sis
fata
l tr
as m
orde
dura
de
anim
ales
, so
bre
todo
en
aspl
nic
oso
paci
ente
s co
n en
ferm
edad
hep
tic
a de
bas
eBa
cter
oide
ssp
, fus
obac
teri
a, P
orph
yrom
onas
spec
ies,
Pre
vote
llahe
pari
noly
tica
, pr
opio
niba
cter
ia,
y pe
ptos
trep
toco
cci
son
anae
robi
os c
omn
men
te a
isla
dos
en h
erid
as p
or m
orde
dura
tan
to
de p
erro
s co
mo
gato
s
Mord
edura
s de p
err
os
Mord
edura
s de p
err
os
C
uC
undo
reco
mendare
mos
trata
mie
nto
ndo
reco
mendare
mos
trata
mie
nto
antib
iantib
i tic
o?
tico?
Pro
fila
xis
H
eri
das
en
las
manos,
pie
s o e
n la
cara
H
eri
das
pu
nza
nte
s
Heri
das
que
afe
ctan
art
icula
ciones,
te
nd
ones,
lig
am
ento
s o s
osp
ech
a d
e f
ract
ura
H
eri
das
qu
e h
an s
ido s
utu
radas
P
aci
ente
s co
n p
rte
sis
valv
ula
res
o art
icula
res,
dia
bete
s, c
irrosi
s, a
sple
nia
o in
munosu
pre
sin
Tra
tam
iento
H
eri
das
con d
ato
s cl
nic
os
de in
fecc
in
IDS
A 2
014 G
RA
DE
Fu
ert
e/b
aja
IDS
A 2
014 G
RA
DE
Fu
ert
e/m
od
era
da
Mord
edura
s de p
err
os
Mord
edura
s de p
err
os
Antib
iA
ntib
i tic
os
reco
mendado
stic
os
reco
mendado
s
Tra
tam
iento
ora
l/paci
ente
s am
bula
torios
A
mo
xici
lina
/cla
vul
nic
o 5
00-8
75
mg
/12
ho
ras
D
oxi
cicl
ina
10
0 m
g/1
2 h
P
en
icili
na
V 5
00
mg
/6 h
+ d
iclo
xaci
lina
50
0 m
g/6
h
Flu
orq
uin
olo
nas,
T
MP
-SM
X
o
cefu
roxi
ma
, as
oci
ada
s a
cl
ind
am
icin
a o
me
tron
idaz
ol
Tra
tam
iento
pare
nte
ral
C
om
bin
acio
nes
de
-l
act
mic
o/in
hib
ido
r d
e
las
-
lact
am
asa
s(a
mp
icili
na
su
lba
cta
m),
ce
falo
spor
ina
sd
e
2
ge
ner
aci
n, c
arb
ap
ene
m ID
SA
2014 G
RA
DE
Fu
ert
e/m
od
era
da
Mor
dedu
ras
de p
erro
sM
orde
dura
s de
per
ros
Ant
ibi
Ant
ibi
tico
s re
com
enda
dos
tico
s re
com
enda
dos
En
muj
eres
em
bara
zada
s al
rgi
cas
a be
tala
ctm
icos
se
han
utili
zado
oc
asio
nalm
ente
m
acr
lidos
(a
zitr
omic
ina
o er
itro
mic
ina)
, au
nque
de
ben
ser
estr
echa
men
te v
igila
das
por
ries
go d
e fr
acas
o te
rap
utic
o
Deb
en
evit
arse
la
s ce
falo
spor
inas
de
1ge
nera
cin
, pe
nici
linas
res
iste
ntes
a p
enic
ilina
sas
(dic
loxa
cilin
a),
mac
rlid
os
(eri
trom
icin
a)
o cl
inda
mic
ina
dada
su
es
casa
ac
tivi
dad
in
Vitr
o fr
ente
a P
aste
urel
lam
ulto
cida
(REC
D-I
II I
DS
A)
Ste
vens
, D. L.
Guide
lines
forSkin an
dSof
t-Tissu
eIn
fect
ions
. CI
D 2
005
Mor
dedu
ras
hum
anas
Mor
dedu
ras
hum
anas
Frec
uent
emen
te m
Frec
uent
emen
te m
s g
rave
s qu
e la
s m
orde
dura
s de
s
grav
es q
ue l
as m
orde
dura
s de
an
imal
esan
imal
esH
erid
as p
or m
orde
dura
H
erid
as p
or m
orde
dura
perper
seseH
erid
as s
obre
el
puH
erid
as s
obre
el
pu o
, tr
as g
olpe
ar l
os d
ient
es d
e ot
ro
o, t
ras
golp
ear
los
dien
tes
de o
tro
indi
vidu
oin
divi
duo
Mic
robi
olog
Mic
robi
olog
aaSt
rept
ococ
cus
del g
rupo
St
rept
ococ
cus
del g
rupo
vir
idan
svi
rida
ns(8
0%)
(80%
)St
aphy
loco
ccus
Stap
hylo
cocc
usH
aem
ophi
lus
Hae
mop
hilu
sEi
kene
llaEi
kene
llaco
rrod
ens
corr
oden
sA
naer
obio
s:
Ana
erob
ios:
Fus
obac
teri
umFu
soba
cter
ium
, , pep
tost
rept
ococ
cus
pept
ostr
epto
cocc
us, , P
revo
tella
Prev
otel
la, ,
Porp
hyro
mon
asPo
rphy
rom
onas
Tra
nsm
isi
Tra
nsm
isi
n po
tenc
ial d
e he
rpes
vir
us, h
epat
itis
B y
C, V
IHn
pote
ncia
l de
herp
es v
irus
, hep
atit
is B
y C
, VIH
Pat
Pat
geno
s im
plicad
os.
geno
s im
plicad
os.
Resisten
cias
ant
imicro
bian
asRe
sisten
cias
ant
imicro
bian
as
Es
trep
toco
cos de
l gr
upo
Estrep
toco
cos de
l gr
upo
virida
nsvirida
ns::
prev
alen
cia
de r
esis
tenc
ia a
pen
icili
na: 1
0pr
eval
enci
a de
res
iste
ncia
a p
enic
ilina
: 10 --
15%
.15
%.
prev
alen
cia
de r
esis
tenc
ia a
mac
rpr
eval
enci
a de
res
iste
ncia
a m
acr
lidos
: 35
lidos
: 35 --
70%
.70
%.
prev
alen
cia
de r
esis
tenc
ia a
clin
dam
icin
a: 1
5%.
prev
alen
cia
de r
esis
tenc
ia a
clin
dam
icin
a: 1
5%.
Eike
nella
Eike
nella
corrod
ens
corrod
ens ::
Re
sist
ente
a m
etro
nida
zol.
Resi
sten
te a
met
roni
dazo
l.
Resi
sten
te a
clin
dam
icin
a y
mac
rRe
sist
ente
a c
linda
mic
ina
y m
acr
lidos
.lid
os.
Re
sist
ente
a
Resi
sten
te a
cef
alos
pori
nas
cefa
losp
orin
asde
1de
1
y 2
y 2
gene
raci
gene
raci
n.n.
AracilB
et
al.
J A
nti
mic
rob
Ch
em
oth
er2001;48:592-4
Rodrguez-AvialI e
t al.
Rev
Esp
Qu
imio
ter2001;14:275-80
Mord
edura
s hu
ma
nas
Mord
edura
s hu
ma
nas
C
uC
undo
reco
mendare
mos
trata
mie
nto
ndo
reco
mendare
mos
trata
mie
nto
antib
iantib
i tic
o?
tico?
Se
rec
omie
nda
inic
iar
pro
fila
xis
an
timic
rob
ian
a ta
n p
ron
to c
omo
sea
p
osi
ble
a t
odo
s l
os
pac
ien
tes
ind
epe
ndie
nte
me
nte
de
la
ap
arie
ncia
d
e la
her
ida
.
Tra
tam
ien
to o
ral/p
aci
ent
es a
mb
ula
tori
osA
mo
xici
lina
/cla
vul
nic
o 5
00-8
75
mg
/12
ho
ras
Do
xici
clin
a 1
00
mg
/12
hC
ipro
floxa
cin
o o
le
voflo
xaci
no
+ m
etro
nid
azo
l, o
mo
xiflo
xaci
no
en
mo
no
tera
pia
T
rata
mie
nto
pa
ren
tera
l-l
act
mic
o/in
hib
ido
r d
e la
s -l
acta
mas
as(a
mp
icili
na
sulb
acta
m),
ce
falo
spor
ina
sd
e 2
ge
ner
aci
n, c
arb
apen
em
IDS
A 2
014 G
RA
DE
Fu
ert
e/m
od
era
da
Infe
ccio
nes
vri
cas
de p
iel y
muc
osas
Mol
usco
con
tagi
oso
Viru
s de
l pap
ilom
a hu
man
o
Viru
s he
rpes
sim
ple
Viru
s he
rpes
zos
ter
Infe
ccio
nes
vIn
fecc
iones
v rica
s de p
iel y
muco
sas
rica
s de p
iel y
muco
sas
Mo
lusc
o c
on
tag
ioso
Vir
us
del m
olu
sco
co
nta
gio
so
Vir
us
del m
olu
sco
co
nta
gio
so
(( po
xvir
usp
oxv
irus
VM
C 1
y 2
)V
MC
1 y
2)
Tra
tam
ien
toT
rata
mie
nto
tt p
ico
pic
o
Curetaje, criocirug
Curetaje, criocirug aa
C
anta
ridin
aC
anta
ridin
a
P
odofil
oto
xin
aP
odofil
oto
xin
a
A
cA
c . S
alic
. S
alic
licolico
R
etin
oid
es
Retin
oid
es
C
rem
a d
e
Cre
ma d
e im
iquim
od
imiq
uim
od
3
3
vece
s/ve
ces/
sem
sem
11-- 3
mese
s3 m
ese
s
E
lect
rodese
caci
Ele
ctro
dese
caci
nn
o c
iru
go c
iru
g a
a
con l
con l
ser
en c
aso
s ext
enso
s y
ser
en c
aso
s ext
enso
s y
refr
act
arios
refr
act
arios
Ningn tratamiento definitivamente efectivo
V
an
de
rW
ou
de
nJ
C
et
al
Co
ch
ran
eD
ata
ba
se
Sy
sR
ew
.2
00
9 O
ct
7
Viru
s de
l pa
pilo
ma
hum
ano
Viru
s de
l pa
pilo
ma
hum
ano
(VPH
gen
otip
os 1
,2,5
,8)
(VPH
gen
otip
os 1
,2,5
,8)
Form
as c
lFo
rmas
cl n
icas
nica
sVe
rrug
a vu
lgar
Verr
uga
vulg
arVe
rrug
a pl
anta
rVe
rrug
a pl
anta
rVe
rrug
a pl
ana
Verr
uga
plan
aVa
lora
r tr
atam
ient
o en
cas
os
Valo
rar
trat
amie
nto
en c
asos
re
frac
tari
os o
dol
oros
ore
frac
tari
os o
dol
oros
oT
rata
mie
nto
tT
rata
mie
nto
t pi
copi
co
En
lesi
ones
pe
que
En
lesi
ones
pe
que
as:
as:
cid
o sa
licci
do
salic
lico
10
lico
10-- 2
0%
y 20
%
y c
ido
lci
do l
ctic
o en
col
odi
ctic
o en
col
odi
nn
En l
esio
nes
gran
des:
En
les
ione
s gr
ande
s:
cido
ci
do
salic
salic
lico
40%
en
empl
asto
, lic
o 40
% e
n em
plas
to,
dura
nte
1 se
man
a, s
egui
do
dura
nte
1 se
man
a, s
egui
do
de
aplic
aci
de
aplic
aci
n de
n
de
cid
o ci
do
salic
salic
licolico --
cid
o l
cido
l ct
ico
ctic
o
Crio
ciru
gCr
ioci
rug
a,
a, e
lect
roci
rug
elec
troc
irug
aa
Infe
ccio
nes
vIn
fecc
ione
s v
rica
s de
pie
l y m
ucos
asri
cas
de p
iel y
muc
osas
Viru
s de
l pap
ilom
a hu
man
o
Clinical rec
ommen
dation
Evidence
rating
To
pic
al s
alic
ylic
aci
d t
he
rap
y is
re
com
me
nd
ed
fo
r n
on
ge
nita
lcu
tan
eo
us
wa
rts.
A
Cry
oth
era
py
is n
ot
reco
mm
en
de
d o
ver
salic
ylic
aci
d f
or
tre
atm
en
t o
f n
on
ge
nita
lcu
tane
ou
sw
art
s.A
Th
ere
is p
oo
r e
vid
en
ce t
o r
eco
mm
en
d p
uls
ed
dye
lase
r th
era
py
for
no
ng
en
italc
uta
neo
us
wa
rts.
B
Th
ere
is in
suff
icie
nt
evi
de
nce
to
re
com
me
nd
imiq
uim
od
for
tre
atm
en
t o
f cu
tan
eo
us
wa
rts.
B
Th
ere
is in
con
sist
en
t e
vid
en
ce t
o r
eco
mm
en
d b
leo
myc
info
r tr
ea
tme
nt
of
cuta
ne
ou
sw
art
s.B
Intr
ale
sio
nal
imm
un
oth
era
py
with
Ca
nd
ida
ski
n t
est
an
tige
n c
an
be
u
sed
as
a s
eco
nd
-lin
e t
he
rap
y fo
r cu
tan
eo
us
wa
rts.
B
A =
co
nsi
sten
t, g
ood
-qua
lity
pa
tien
t-o
rien
ted
evi
den
ce;
B =
inco
nsi
sten
t o
r lim
ited
-qua
lity
patie
nt-
orie
nte
d
evi
den
ce;
C =
con
sen
sus,
dis
ease
-orie
nte
d e
vid
ence
, u
sual
pra
ctic
e, e
xpe
rt o
pin
ion
, o
r ca
se s
erie
s
Infe
ccio
nes
vIn
fecc
ione
s v
rica
s de
pie
l y m
ucos
asri
cas
de p
iel y
muc
osas
Viru
s de
l pap
ilom
a hu
man
o
Bace
lieri
, R.A
mFa
mPh
ysic
ian
2005
Infe
ccio
nes
vIn
fecc
iones
v rica
s de p
iel y
muco
sas
rica
s de p
iel y
muco
sas
Ensa
yo cl
Ensa
yo cl nico
nico
que
que
com
para
com
para
la e
fect
ivid
ad c
lla
efe
ctiv
ida
d c
l nic
a y
el c
ost
e d
e la
nic
a y
el c
ost
e d
e la
cr
iote
rap
ia y
el
crio
tera
pia
y e
l ci
do s
alic
cido s
alic
lico
tlic
o t
pic
o e
n e
l tra
tam
iento
de la
s ve
rrugas
pic
o e
n e
l tra
tam
iento
de la
s ve
rrugas
pla
nta
res.
pla
nta
res.
240 p
art
icip
ante
s del e
stud
io,
240 p
art
icip
ante
s del e
stud
io,
ma
yore
sm
ayo
res
de 1
2 a
de 1
2 a
os,
os,
fuero
nfu
ero
nra
ndom
izad
os
random
izad
os
para
reci
bir
para
reci
bir
cido s
alic
cido s
alic
lico
tlic
o t
pic
o c
om
o u
na s
olu
cipic
o c
om
o u
na s
olu
cin a
l n a
l 50%
de a
uto
50%
de a
uto
-- aplic
ada (
dia
ria
mente
un m
aplic
ada (
dia
ria
mente
un m
xi
mo d
e 8
xi
mo d
e 8
se
manas)
sem
anas)
oocr
iote
rapia
crio
tera
pia
(hast
a c
uatr
o t
rata
mie
nto
s de d
os
a t
res
(hast
a c
uatr
o t
rata
mie
nto
s de d
os
a t
res
sem
anas
de d
ifere
nci
a).
sem
anas
de d
ifere
nci
a).
No
Nohubo diferen
cias significativas entre los grupos de
hubo diferen
cias significativas entre los grupos de cido
cido
salic
salic lico y la crioterapia
lico
y la crioterapia
con
con
xito
: 14,2
9%
(17/1
19)
xito
: 14,2
9%
(17/1
19)
vsvs13.6
4%
13.6
4%
(1
5/1
10)
no t
en
(15/1
10)
no t
en
an v
err
ugas
a la
s 12 s
em
ana
s.
an v
err
ugas
a la
s 12 s
em
ana
s.
Parece por tanto que el tratamiento
Parece por tanto que el tratamiento definitivo
definitivodedelas verrugas plantares
las verrugas plantares
sigue a
sigue an sin concretarse, y ni
n sin concretarse, y ni lalacrioterapia
crioterapianinielelcido
cidosalic
salic lico
lico
probablemente
probablementesean
seanmms eficaces que la simple actitud de "esperar y
s eficaces que la simple actitud de "esperar y
ver."
ver."
Vir
us
de
l pa
pilo
ma
hu
ma
no
Tra
tam
ien
to
Cock
ayn
eS
. et a
l BM
J 201
1;34
2:d3
271
Infe
ccio
ne
s v
Infe
ccio
ne
s v
rica
s de
pie
l y m
uco
sas
rica
s de
pie
l y m
uco
sas
Virus
de
l pap
ilom
a h
um
ano
Tra
tam
iento
1.2
4 [
1.0
7,
1.4
3]
1.2
4 [
1.0
7,
1.4
3]
Crioterapia + AS
Crioterapia + AS vs
vscrioterapia
crioterapia
1.2
3 [
0.8
8,
1.7
1]
1.2
3 [
0.8
8,
1.7
1]
Crioterapia
Crioterapia vs
vsAS
AS
1.9
0 [
1.1
5,
3.1
5]
1.9
0 [
1.1
5,
3.1
5]
Crioterapia agresiva
Crioterapia agresiva vs
vscrioterapia
crioterapia
suave
suave
1.4
5 [
0.6
5,
3.2
3]
1.4
5 [
0.6
5,
3.2
3]
Crioterapia
Crioterapia vs
vsplacebo
placebo
2.6
7 [
1.4
3,
5.0
1]
2.6
7 [
1.4
3,
5.0
1]
AS
AS vs
vsplacebo (manos)
placebo (manos)
1.5
6 [
1.2
0,
2.0
3]
1.5
6 [
1.2
0,
2.0
3]
cido salic
cido salic lico (AS)
lico (AS) vsvs
placebo
placebo
(total)
(total)
EFECTO (RR, IC 95%)
EFECTO (RR, IC 95%)
INTERVENCI
INTERVENCI NN
KwokC, GibbsS, Ben
nettC, HollandR, AbbottR. Tratamientos locales para las verrugas cutneas
CochraneDatabaseofSystematicReview
s2014 Issue2
Infe
ccio
nes
vIn
fecc
ione
s v
rica
s de
pie
l y m
ucos
asri
cas
de p
iel y
muc
osas
Viru
s he
rpes
sim
ple
Mic
robi
olog
Mic
robi
olog
aa
VHS
VHS
-- 11
Her
pes
labi
al
(80
Her
pes
labi
al
(80 --
90%
), ge
nita
l (1
090
%),
geni
tal
(10 --
30%
), pa
nadi
zo
30%
), pa
nadi
zo
herp
herp
tic
o en
< 2
0 a
tico
en
< 20
a o
sos
VHS
VHS
-- 22
Her
pes
geni
tal
(70
Her
pes
geni
tal
(70 --
90%
), la
bial
(1
090
%),
labi
al
(10 --
20%
), pa
nadi
zo
20%
), pa
nadi
zo
herp
herp
tic
o en
adu
ltos
tico
en
adul
tos
Epid
emio
log
Epid
emio
log
aa
MM s
fre
cuen
te e
n ad
ulto
s j
s fr
ecue
nte
en a
dult
os j
ven
esve
nes
T
rans
mis
iT
rans
mis
i n:
con
tact
o pi
eln:
con
tact
o pi
el-- p
iel,
piel
piel
, pie
l --m
ucos
am
ucos
a
Per
Per
odo
de in
cuba
ciod
o de
incu
baci
n: 2n: 2
-- 20
d20
d a
s pa
ra la
infe
cci
as p
ara
la in
fecc
i n
prim
aria
n pr
imar
ia
Fact
ores
pre
cipi
tant
esFa
ctor
es p
reci
pita
ntes
de
las
reci
diva
s:
irri
taci
de
las
reci
diva
s:
irri
taci
n
de
n de
pi
el/m
ucos
a, a
lter
acio
nes
horm
onal
es, f
iebr
e, I
RApi
el/m
ucos
a, a
lter
acio
nes
horm
onal
es, f
iebr
e, I
RA
Infe
ccio
nes
vIn
fecc
ione
s v
rica
s de
pie
l y m
ucos
asri
cas
de p
iel y
muc
osas
Infe
cci
Infe
cci n pr
imar
ian pr
imar
ia
Gin
givo
stom
atit
is h
erp
Gin
givo
stom
atit
is h
erp
tica
pri
mar
iati
ca p
rim
aria
H
erpe
s ge
nita
l pri
mar
ioH
erpe
s ge
nita
l pri
mar
io
Infe
cci
Infe
cci
n pr
imar
ia e
n ot
ras
zona
s de
inoc
ulac
in
prim
aria
en
otra
s zo
nas
de in
ocul
aci
nn
Her
pes
cut
Her
pes
cut
neo
dise
min
ado
asoc
iado
a in
mun
osup
resi
neo
dise
min
ado
asoc
iado
a in
mun
osup
resi
n c
utn
cut
nea
nea
H
erpe
s pr
imar
io e
n pa
cien
tes
con
inm
unos
upre
siH
erpe
s pr
imar
io e
n pa
cien
tes
con
inm
unos
upre
si n
sis
tn
sist
mic
am
ica
Infe
cci
Infe
cci n re
curren
ten re
curren
te
Prim
era
infe
cci
Prim
era
infe
cci
n si
ntom
n si
ntom
tic
ati
ca
Her
pes
labi
alH
erpe
s la
bial
H
erpe
s ge
nita
lH
erpe
s ge
nita
l
Her
pes
recu
rren
te e
n ot
ras
loca
lizac
ione
sH
erpe
s re
curr
ente
en
otra
s lo
caliz
acio
nes
H
erpe
s cu
tH
erpe
s cu
t ne
o di
sem
inad
o re
curr
ente
aso
ciad
o a
neo
dise
min
ado
recu
rren
te a
soci
ado
a in
mun
osup
resi
inm
unos
upre
si nn
H
erpe
s re