Zekuyc book GRQUYK Layout 1 · Վահագն Պետրոսյան (անկախ փորձագետ) Դավիթ Մարգարյան (ՀՖՄ փորձագետ) Քնարիկ Այվազովա

Մշակվել է ԱՄՆ ՄԶԳ «ՀաՄաՏեղ» ծրագրի շրջանակներում «Համայնքների ֆինանսիստների միավորում» ՀԿ-ի (ՀՖՄ) և

«Հետազոտական ռեսուրսների կովկասյան կենտրոն (ՀՌԿԿ)-Հայաստան» հիմնադրամի կողմից

ՏԵՂԱԿԱՆ ԻՆՔՆԱԿԱՌԱՎԱՐՄԱՆ ՏԱՐԵԿԱՆ ԻՆԴԵՔՍ (ՏԻՏԻ),

ՀԱՅԱՍՏԱՆ

ՄԵԹՈԴԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆ

ԵՐԵՎԱՆ

«Վան Արյան»

2017

Համայնքների

ֆինանսիստների միավորում

Հայաստանի տեղական ինքնակառավարման տարեկան գնահատման մեթոդաբանությունը մշակող փորձագիտական խումբը՝

Տեղական ինքնակառավարման փորձագետներ՝ Վահան Մովսիսյան (ՀՖՄ նախագահ)

Աբրահամ Արտաշեսյան (ՀՖՄ փոխնախագահ)

Վահրամ Շահբազյան (ՀՖՄ փորձագիտական խմբի ղեկավար)

Վահագն Պետրոսյան (անկախ փորձագետ)

Դավիթ Մարգարյան (ՀՖՄ փորձագետ)

Քնարիկ Այվազովա (Արաբյան) (ՀՖՄ փորձագետ)

Լևոն Թումանյան (ՀՖՄ փորձագետ)

Ռուբեն Հայրապետյան (ՀՖՄ փորձագետ)

Վահե Սարգսյան (ՀՖՄ փորձագետ)

ՀՌԿԿ-Հայաստանի մեթոդաբաններ՝ Հեղինե Մանասյան (ՀՌԿԿ-Հայաստանի գործադիր տնօրեն)

Սոնա Բալասանյան (ՀՌԿԿ-Հայաստանի հետազոտությունների գծով տնօրեն)

Տիգրան Մաթոսյան (ՀՌԿԿ-Հայաստանի ավագ հետազոտող)

© ՀՖՄ, 2017

ISBN 978-9939-70-221-6

Սույն գիրքը հրատարակվել է Ամերիկայի ժողովրդի աջակցությամբ՝ ԱՄՆ Միջազգային զարգացման

գործակալության (ԱՄՆ ՄԶԳ) միջոցով։ Այստեղ արտահայտված տեսակետները միմիայն հեղինակներինն

են և պարտադիր չէ, որ արտահայտեն ԱՄՆ ՄԶԳ կամ ԱՄՆ կառավարության տեսակետները։

ԲՈՎԱՆԴԱԿՈՒԹՅՈՒՆ

ՀԱՊԱՎՈՒՄՆԵՐԻ ՑԱՆԿ ......................................................................................................4

ՀԱՄԱՌՈՏԱԳԻՐ ....................................................................................................................5

ՆԵՐԱԾՈՒԹՅՈՒՆ ..................................................................................................................6

ՏԻՏԻ ՀԱՇՎԱՐԿՄԱՆ ՆՊԱՏԱԿՆԵՐԸ .................................................................................8

ՏԵՂԱԿԱՆ ԻՆՔՆԱԿԱՌԱՎԱՐՄԱՆ ԻՆԴԵՔՍԱՎՈՐՄԱՆ

ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ՓՈՐՁԻ ՀԱՄԱՌՈՏ ԱԿՆԱՐԿ . ................................................................9

ՏԵՂԱԿԱՆ ԻՆՔՆԱԿԱՌԱՎԱՐՄԱՆ ԻՆԴԵՔՍԱՎՈՐՈՒՄԸ ՀԱՅԱՍՏԱՆՈՒՄ ...................12

ՏԻՏԻ ԳՆԱՀԱՏՄԱՆ ԸՆԴՀԱՆՈՒՐ ՍԿԶԲՈՒՆՔՆԵՐԸ ......................................................12

ՏԻՏԻ ՓՈՐՁԱԳԻՏԱԿԱՆ ԳՆԱՀԱՏՄԱՆ ՄԵԹՈԴԸ ............................................................13

ՏԻՏԻ ՀԱՇՎԱՐԿՄԱՆ ԳՈՐԾԸՆԹԱՑԸ ..............................................................................14

ՀՀ ԵՒ ԵՄ ԱՆԴԱՄ ԵՐԿՐՆԵՐԻ ՀՆԱ-ՆԵՐԻ

ԵՒ ԱՅԼ ՑՈՒՑԱՆԻՇՆԵՐԻ ՀԱՄԱԴՐԵԼԻՈՒԹՅԱՆ ԱՊԱՀՈՎՄԱՆ ՍԿԶԲՈՒՆՔԸ .........17

ՏԻՏԻ ՀԱՇՎԱՐԿՄԱՆ ԱՐԴՅՈՒՆՔԸ ...................................................................................18

ԱՄՓՈՓՈՒՄ .........................................................................................................................19

ՀՂՈՒՄՆԵՐ ..........................................................................................................................20

ԱՂՅՈՒՍԱԿՆԵՐ...................................................................................................................22

ԱՂՅՈՒՍԱԿ 1 .......................................................................................................................23

ԱՂՅՈՒՍԱԿ 2. ՏԻՏԻ ՑՈՒՑԻՉՆԵՐԻ ՀԱՄԱՊԱՏԱՍԽԱՆՈՒԹՅԱՆ

ՍՏՈՒԳՈՒՄԸ ՊԱՏՇԱՃ ԿԱՌԱՎԱՐՄԱՆ 12 ՍԿԶԲՈՒՆՔՆԵՐԻՆ ..................................28

ԱՂՅՈՒՍԱԿՆԵՐ 3-7. ՏԻՏԻ ՑՈՒՑԻՉՆԵՐԻ ԳՆԱՀԱՏՈՒՄՆ՝

ԸՍՏ ՏԻ ԲՆԱԳԱՎԱՌՆԵՐԻ ԵՒ ԳՈՐԾԱՌՈՒՅԹՆԵՐԻ ..................................................38

ԱՂՅՈՒՍԱԿ 3Ա. ՏԵՂԱԿԱՆ ԻՆՔՆԱԿԱՌԱՎԱՐՄԱՆ ԲԱՐԵՓՈԽՈՒՄՆԵՐ ......................38

ԱՂՅՈՒՍԱԿ 3Բ. ՏԵՂԱԿԱՆ ԻՆՔՆԱԿԱՌԱՎԱՐՄԱՆ ԲԱՐԵՓՈԽՈՒՄՆԵՐ .....................41

ԱՂՅՈՒՍԱԿ 4Ա. ՀԱՄԱՅՆՔԻ ՍԵՓԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ,

ԶԱՐԳԱՑՄԱՆ ԾՐԱԳՐԵՐ ԵՒ ՖԻՆԱՆՍՆԵՐ...................................................................44

ԱՂՅՈՒՍԱԿ 4Բ. ՀԱՄԱՅՆՔԻ ՍԵՓԱԿԱՆՈՒԹՅՈՒՆ,

ԶԱՐԳԱՑՄԱՆ ԾՐԱԳՐԵՐ ԵՒ ՖԻՆԱՆՍՆԵՐ ..................................................................50

ԱՂՅՈՒՍԱԿ 5. ՏԵՂԱԿԱՆ ԺՈՂՈՎՐԴԱՎԱՐՈՒԹՅՈՒՆ .....................................................55

ԱՂՅՈՒՍԱԿ 6. ՀԱՄԱՅՆՔԻ ԿԱՌԱՎԱՐՈՒՄ.......................................................................60

ԱՂՅՈՒՍԱԿ 7. ՀԱՄԱՅՆՔԱՅԻՆ (ՀԱՆՐԱՅԻՆ ԲՆՈՒՅԹԻ)

ԾԱՌԱՅՈՒԹՅՈՒՆՆԵՐԻ ՄԱՏՈՒՑՈՒՄ ..........................................................................63

ԱՂՅՈՒՍԱԿ 8. ՏԻՏԻ ԱՄՓՈՓ ՀԱՇՎԱՐԿՆ ԸՍՏ ՏԵՂԱԿԱՆ ԻՆՔՆԱԿԱՌԱՎԱՐՄԱՆ

ԲՆԱԳԱՎԱՌՆԵՐԻ, 2015Թ. ԵՒ 2016Թ. . .........................................................................70

ՀԱՎԵԼՎԱԾ 1. ՏԵՂԱԿԱՆ ՄԱԿԱՐԴԱԿՈՒՄ ՆՈՐԱՐԱՐՈՒԹՅԱՆ ԵՒ ՊԱՏՇԱՃ

ԺՈՂՈՎՐԴԱՎԱՐԱԿԱՆ ԿԱՌԱՎԱՐՄԱՆ 12 ՍԿԶԲՈՒՆՔՆԵՐԸ ....................................71

ՀԱՎԵԼՎԱԾ 2. ՏԻՏԻ ՑՈՒՑԻՉՆԵՐԻ ԳՆԱՀԱՏՄԱՆ

ՉԱՓԱՆԻՇՆԵՐԻ ՀԻՄՆԱՎՈՐՈՒՄՆԵՐԸ .......................................................................75

ՀԱՊԱՎՈՒՄՆԵՐԻ ՑԱՆԿ

ԱՄՆ ՄԶԳ Ամերիկայի միացյալ նահանգների Միջազգային զարգացման

գործակալություն

ԵՀՀ Եվրասիա համագործակցություն հիմնադրամ

ԵՄ Եվրոպական միություն

ԵՄԱ Երևանի մամուլի ակումբ

ԺԱԱ Գյումրու Ժուռնալիստների «Ասպարեզ» ակումբ

ԽՄ Խորհրդակցական մարմին

ՀաՄաՏեղ Հանրային մասնակցություն տեղական ինքնակառավարմանը

ՀԿ Հասարական կազմակերպություն

ՀԿՏՀ Համայնքային կառավարման տեղեկատվական համակարգ ՀՀ Հայաստանի Հանրապետություն

ՀՆԱ Համախառն ներքին արդյունք

ՀՌԿԿ Հետազոտական ռեսուրսների կովկասյան կենտրոն

ՀՖՄ Համայնքների ֆինանսիստների միավորում

ՄԱԿ Միացյալ ազգերի կազմակերպություն

ՏԻ Տեղական ինքնակառավարում

ՏԻՄ-եր Տեղական ինքնակառավարման մարմիններ

ՏԻՏԻ Տեղական ինքնակառավարման տարեկան ինդեքս

ՏԿԶՆ Տարածքային կառավարման և զարգացման նախարարություն

ՏՀԶՎԿ Տեղեկատվական համակարգերի զարգացման և

վերապատրաստման կենտրոն

ՑԱ Ցուցչի անվանումը

ՑԳ Ցուցչի գնահատականը

ՑՀՀ Ցուցչի հերթական համարը

4

ՀԱՄԱՌՈՏԱԳԻՐ

Հայաստանի ՏԻ տարեկան գնահատման (ՏԻ տարեկան ինդեքսի (ՏԻՏԻ-ի) հաշ-

վարկման) մեթոդաբանությունը մշակվել է ԱՄՆ ՄԶԳ-ի աջակցությամբ՝ վեց կազմակեր-

պությունների համընկերության կողմից իրականացվող «Հանրային մասնակցություն

տեղական ինքնակառավարմանը (ՀաՄաՏեղ)» հնգամյա ծրագրի շրջանակներում, որ-

պես «Տեղական ինքնակառավարումը Հայաստանում» տարեկան զեկույցների մշակման

մեթոդաբանությունը լրացնող փաստաթուղթ։

ՏԻՏԻ հաշվարկումը նպատակ ունի հնարավորինս համապարփակ գնահատել ՀՀ

ՏԻ համակարգի տարեկան գործունեությունը՝ ՀՀ կենտրոնական կառավարությանը,

ՏԻՄ-երին, քաղաքացիական հասարակությանը և այլ շահագրգիռ կողմերին տրամադ-

րելով ՏԻ տարեկան գործունեության թվային գնահատական (ինդեքսի կամ համաթվի

տեսքով):

ՀՀ ՏԻ տարեկան գնահատման մեթոդաբանությունը մշակելու համար ուսումնա-

սիրվել է ՏԻ ինդեքսավորման միջազգային որոշակի փորձ՝ այն տեղայնացնելով և փո-

խառելով ՏԻ ինդեքսավորման մի շարք սկզբունքներ ու մոտեցումներ: Այդուհանդերձ,

ՀՀ ՏԻՏԻ հաշվարկումը յուրահատուկ է հայաստանյան իրականության համար. այն

հիմնվում է Հայաստանի ՏԻ փորձագետների կարծիքների ու տեսակետների, ինչպես

նաև տեղեկատվական տարբեր աղբյուրներից փորձագետների ուսումնասիրած, վերլու-

ծած և ներկայացրած օբյեկտիվ տվյալների վրա: Ի վերջո, ինդեքսը հաշվարկվել է փոր-

ձագիտական գնահատման մեթոդով:

ՏԻՏԻ-ն հաշվարկվել է փորձագիտական խմբի կողմից հաջորդական քայլերի գոր-

ծընթացի իրականացման արդյունքում: ՀՀ ՏԻՏԻ հաշվարկը կատարվել է ըստ ՀՀ ՏԻ 5

ուղղությունների (բնագավառների), 20 գործառույթի, 12 սկզբունքի և 52 ցուցչի: Որպես

ՏԻ տարեկան գնահատման հիմնական բնագավառներ ընտրվել են ՏԻ գործունեության

հետևյալ ընդհանրացված ուղղությունները.

1. տեղական ինքնակառավարման բարեփոխումներ,

2. համայնքի սեփականություն, զարգացման ծրագրեր և ֆինանսներ,

3. տեղական ժողովրդավարություն,

4. համայնքի կառավարում,

5. համայնքային (հանրային բնույթի) ծառայությունների մատուցում:

Մեթոդաբանությունում ներկայացված ՏԻՏԻ հաշվարկն իրականացվել է 2015 և

2016 թվականների համար՝ նպատակ ունենալով համեմատել և վերլուծել ՏԻ համակար-

գում այդ տարիներին կատարված փոփոխությունները և դրանց տրված գնահատական-

ները։

5

`

ՆԵՐԱԾՈՒԹՅՈՒՆ

ՏԻ համակարգի վերլուծությունը, մոնիթորինգը և չափելի գնահատումը1 կարևոր

նշանակություն ունեն ոլորտի զարգացման հետագա քայլերը նախանշելու համար: Հա-

մակարգի վերլուծությունը ենթադրում է նաև դրա գնահատման մեթոդաբանության մշա-

կում, ինչը բխում է ՏԻ բարեփոխումները ուսումնասիրելու և գնահատելու նպատակնե-

րից ու խնդիրներից:

ՏԻ համակարգի գնահատման, չափման կամ հետազոտման ունիվերսալ՝ բոլոր

երկրների համար ընդունելի մեթոդաբանություն գոյություն չունի: ՏԻ համակարգի

ուսումնասիրության եղանակներն ու մոտեցումները տարբեր են՝ կախված ուսումնասիր-

վող երկրի հանրային ոլորտի, սոցիալ-տնտեսական, քաղաքական ու մշակութային

առանձնահատկություններից։

Սոցիալական հիմնախնդիրների ոլորտային ուսումնասիրության համաշխարհային

փորձը ցույց է տալիս, որ հետազոտություններում հաճախ կիրառվում է այսպես կոչված

«ինդեքսավորումը»։ Ինդեքսների (համաթվերի) որոշումը մեր օրերում բավականին ար-

դիական է դարձել և մեծ կարևորություն ունի հատկապես միջազգային համեմատութ-

յունների տեսանկյունից: Օրինակ, Freedom House-ի «Անցումային շրջանի երկրներ» զե-

կույցի տարբեր կատեգորիաների ցուցիչները և ամփոփ ինդեքսը2 միտված են գնահա-

տելու և վերլուծելու այդ երկրների ժողովրդավարության մակարդակի ընթացիկ վիճակը

և փոփոխությունները: «Քաղաքացիական հասարակության կազմակերպությունների

կայունության ինդեքսը»3 գնահատում է տարբեր երկրներում քաղաքացիական հասա-

րակության համար բարենպաստ միջավայրի առկայության վիճակը կամ խնդիրները:

«Զանգվածային լրատվության միջոցների զարգացման կայունության ցուցիչը» (կամ

«Մեդիա կայունության ինդեքսը»)4 չափում է խոսքի ազատության մակարդակը, պրոֆե-

սիոնալ լրագրությունը, լրատվության աղբյուրների բազմազանությունը, բիզնեսի կառա-

վարումը և աջակցող հաստատությունները: «Մարդու իրավունքների համընդհանուր ին-

դեքսը»5 ցույց է տալիս տարբեր երկրներում մարդու քաղաքացիական և քաղաքական,

տնտեսական և սոցիալական ու մշակութային իրավունքների հետ կապված հարցերում

առկա իրավիճակը և դինամիկան: Լայն ճանաչում ունեն նաև «Խաղաղասիրության գլո-

բալ ինդեքսը»6, «Մարդկային զարգացման ինդեքսը»7, «Կոռուպցիայի ընկալման ինդեք-

սը»8, «Դատական բարեփոխումների ինդեքսը»9 և այլն:

ՏԻ համակարգի ուսումնասիրության համաշխարհային փորձը ցույց է տալիս, որ

հետազոտություններում ևս հաճախ կիրառվում է «ինդեքսավորումը»։ Ինդեքսների (հա-

մաթվերի) օգտագործումը հնարավորություն է տալիս գնահատել/չափել ՏԻ համակարգի

առանձին ուղղությունները՝ տվյալների հավաքագրման, ցուցիչների սահմանման,

կշռման, գնահատման և վերջնական ինդեքսի հաշվարկման միջոցով:

1 Տե՛ս, օրինակ, Clarke and Dawson, 1999. 2 https://freedomhouse.org/report/nations-transit-methodology

3 https://www.usaid.gov/what-we-do/democracy-human-rights-and-governance/cso-sustainability-index-methodology 4 https://www.irex.org/sites/default/files/pdf/media-sustainability-index-2016-methodology-armenian.pdf 5 http://www.ohchr.org/EN/Issues/Indicators/Pages/framework.aspx 6 http://visionofhumanity.org/indexes/us-peace-index/ 7 http://hdr.undp.org/sites/default/files/2016_human_development_report.pdf 8 https://www.transparency.org/news/feature/corruption_perceptions_index_2016#resources 9 https://www.americanbar.org/advocacy/rule_of_law/publications/assessments/jri.html

6

Իրականացվող հետազոտության նպատակները հաճախ պայմանավորում են նաև

ինդեքսի հաշվարկման օբյեկտը՝ առանձին համայնքները կամ ՏԻ ամբողջ համակարգը:

Երկու դեպքում էլ ՏԻ ուսումնասիրությունը հիմնվում է ՏԻՄ-երի գործունեության որա-

կական և քանակական ցուցանիշների վրա։

2002թ-ից սկսած՝ ՀՖՄ-ն մշտադիտարկում է ՀՀ ՏԻ համակարգի բարեփոխումնե-

րը: Տարեցտարի հավաքագրված ու համակարգված տվյալներն այժմ արդեն հնարավոր

են դարձրել ՏԻ տարեկան ինդեքսի հաշվարկումը և ՀՀ ՏԻ համակարգի զարգացման

ավելի համապարփակ վերլուծությունն ու գնահատումը:

Հայաստանի ՏԻ տարեկան գնահատման սույն մեթոդաբանությունը մշակվել է

ԱՄՆ ՄԶԳ-ի աջակցությամբ «Հանրային մասնակցություն տեղական ինքնակառավար-

մանը (ՀաՄաՏեղ)» հնգամյա ծրագրի շրջանակներում։ Ծրագրի նպատակներից մեկը

ՀՀ ՏԻ բնագավառի մշտադիտարկումը և ապակենտրոնացման ու ՏԻ բարեփոխումնե-

րում հանրային մասնակցության աստիճանի բարձրացումն է: Ծրագիրն իրականացվում

է Հայաստանի տեղական կազմակերպությունների համընկերության10 կողմից՝ ՏԻ բնա-

գավառում մեծ փորձ ունեցող ՀՖՄ-ի առաջնորդությամբ:

ՏԻՏԻ հաշվարկումը հիմնվում է ՀՀ ՏԻ բնագավառի` տարեկան կտրվածքով հա-

մակարգային վերլուծության վրա` հիմքեր ստեղծելով համակարգում տարբեր տարինե-

րին կատարված փոփոխությունները համեմատելու, ուսումնասիրելու և ՏԻ բնագավա-

ռում բարեփոխումների իրականացման վերաբերյալ առաջարկություններ մշակելու,

դրանք պատկան մարմիններին ու հանրությանը ներկայացնելու համար:

10 «ՀաՄաՏեղ» ծրագրի համընկերությունում գործընկեր կազմակերպություններն են` «Համայնքների

ֆինանսիստների միավորում» ՀԿ-ն, «Տեղեկատվական համակարգերի զարգացման և վերապատրաստման կենտրոն» ՀԿ-ն (ՏՀԶԿԿ), Երևանի մամուլի ակումբը (ԵՄԱ), Գյումրու Ժուռնալիստների «Ասպարեզ» ակումբը (ԺԱԱ), Եվրասիա համագործակցություն հիմնադրամը (ԵՀՀ) և ՀՌԿԿ-Հայաստանը:

7

ՏԻՏԻ հաշվարկման նպատակները

ՏԻՏԻ հաշվարկումը հետապնդում է հետևյալ հիմնական նպատակները (Գծա-

պատկեր 1)`

իրականացնել ՀՀ ՏԻ համակարգի տարեկան գործունեության համապարփակ և

մեթոդական գնահատում,

դասակարգել գնահատման արդյունքները՝ հիմնված ՏԻՄ-երի գործունեության

առանձին բնագավառների ու գործառույթների գնահատումների վրա,

տրամադրել ՀՀ կենտրոնական կառավարությանը, ՏԻՄ-երին, քաղաքացիական

հասարակությանը և այլ շահագրգիռ կողմերին (այդ թվում` միջազգային և տեղա-

կան կազմակերպություններին ու փորձագետներին) ՀՀ ՏԻ համակարգի տարեց-

տարի զարգացումների վերաբերյալ չափելի գնահատականներ:

Գծապատկեր 1. ՏԻՏԻ հաշվարկման հիմնական նպատակները

ՀՀ ՏԻ համակարգիտարեկան

գործունեության գնահատում

Գնահատման արդյունքների դասակարգում՝ ըստ ՏԻ

բնագավառների և գործառույթների

Հանրության իրազեկում

8

10

11 Մշակվել է Պրոտորիայում, այնուհետև տեղայնացվել Աֆրիկայի և Հարավային Ամերիկայի մի շարք

երկրներում՝ Բոտսվանայում, Հարավային Աֆրիկայում, Կամերունում, Էկվադորում, Գանայում, Մադագասկարում ևՏանզանիայում, տե՛ս USAID, Bloom, Sunseri and Leonard, 2007, GSDRC, 2010):

12 Good Governance Index, GGI, see Virola, Costo, Addawe and Reyes, 2004; Virola, Agtarap, Villanueva, and Villaruel, 2016.

Տեղական ինքնակառավարման ինդեքսավորման միջազգային փորձի համառոտ ակնարկ

ՏԻ ինդեքսավորման միջազգային փորձը բազմազան է: Մեթոդաբանության այս

մասում ներկայացվում են միջազգային փորձից մի քանի կարևոր օրինակներ:

ՏԻ ինդեքսավորման գործընթացները հիմնականում տարբերվում են` ըստ գնա-

հատման հետևյալ երկու մոտեցումների.

ինդեքսավորումը վերաբերում է ՏԻ առանձին մեկ կամ մի քանի միավորների, բնա-

գավառների կամ խնդիրների (օրինակ` վստահությունը ՏԻՄ-երի նկատմամբ,

ՏԻՄ-երի հաշվետվողականությունը և այլն),

ինդեքսավորումը վերաբերում է ՏԻ ամբողջ համակարգի համապարփակ գնա-

հատմանը:

ՏԻՄ-երի գործունեությունն՝ ըստ բնագավառների գնահատող ինդեքսավորման

օրինակ է Ինդոնեզիայում կիրառվող ՏԻ ինդեքսը, իսկ համակարգային գնահատումով

ինդեքսավորման օրինակ է ՏԻ բարոմետրը11:

Ինդեքսավորման նպատակով ՏԻ ցուցիչների վերաբերյալ տվյալների հավաքագր-

ման, վերլուծության և ներկայացման եղանակները ևս շատ են: Հնարավոր է ինչպես

որակական, այնպես էլ քանակական հետազոտական մեթոդների կիրառումը: Առավել

կիրառելի որակական մեթոդներ են խորքային հարցազրույցները, ֆոկուս խմբային

քննարկումները և փորձագիտական գնահատումները: Քանակական տվյալները սովո-

րաբար հավաքագրվում են զանգվածային հարցումների, վիճակագրական տեղեկատ-

վական աղբյուրների տվյալների ուսումնասիրության միջոցով:

ՏԻ ինդեքսի հաշվարկման համար անհրաժեշտ տվյալների հավաքագրման աղբ-

յուրները բազմաթիվ են. պետական պաշտոնական տեղեկատվական աղբյուրներն, օրի-

նակ, ընդգրկում են զարգացման ծրագրերն ու ռազմավարությունները, իրավական ակ-

տերը, կատարողական հաշվետվությունները, հրապարակված փաստաթղթերը, ազգա-

յին վիճակագրական տվյալները և այլն։

Ինդեքսավորման հիմնական առանձնահատկությունն այն է, որ գնահատման

տարբեր ցուցիչների արժեքները ի վերջո մեկտեղվում են մեկ թվային արժեքի՝ համաթվի

ներքո: Համընդհանուր ընդունելի և կիրառելի ինդեքսների ստեղծումը բարդ է, քանի որ

ինդեքսի վերջնական արժեքի ձևավորումը կախված է այն բանից, թե ինչպես են որոշա-

կիացվում, կշռվում և համադրվում գնահատման մեթոդներն ու ցուցիչները:

Միևնույն ժամանակ, եթե ինդեքսավորումը ենթադրում է բարդ բանաձևեր ու հաշ-

վարկներ, ապա քիչ հավանական է, որ ինդեքսավորման մեթոդաբանությունը (որպես

հաջողված փորձ կամ օրինակ) տեղայնացվի և հաջողությամբ կիրառվի այլ երկրներում

կամ գնահատման այլ ժամանակահատվածում ու միջավայրում:

Ֆիլիպիններում մշակված «Պատշաճ ինքնակառավարման ինդեքսը»12, օրինակ,

ենթադրում է այնպիսի ցուցիչների սահմանում և գնահատում, որոնք խմբավորված են

վարչական և տնտեսական թեմաների շրջանակներում: Ինդեքսը դասակարգում է երկրի

ՏԻ 81 միավորներն ըստ «լավ» կամ «վատ» կատարողականի: Հետաքրքիր է, որ, չնայած

այս տեղեկատվության հրապարակմանը, ՏԻ միավորների ղեկավարները վերընտրվում

9

էին նաև ՏԻ «վատ» կատարողական ունեցող միավորներում13: Այնուհետև, ՏԻ ինդեքսա-

վորում իրականացնող կազմակերպությունները` Ֆիլիպինների ազգային վիճակագրութ-

յան համակարգող խումբը և Տնտեսական համագործակցության և զարգացման կազմա-

կերպությունը սկսեցին ակտիվորեն գործակցել զանգվածային լրատվամիջոցների հետ՝

բարձրացնելով հանրության տեղեկացվածության մակարդակը (Virola, 2006): Հավելենք

նաև, որ Ֆիլիպիններում ՏԻ ինդեքսավորման փորձը ներառում է նաև ՏԻ

ինքնագնահատման բաղադրիչ:

Միջազգային փորձը ցույց է տալիս, որ ՏԻ ինդեքսավորման ունիվերսալ

մեթոդաբանությունները՝ նախատեսված լինելով ՏԻ բազմաթիվ ենթաոլորտներ

ուսումնասիրելու համար, չափման մեծ սխալ են պարունակում և չեն հանգեցնում

կիրառելի, ազդեցիկ արդյունքների (UNDP 2009, p. 28): Ուստի, ՏԻ ինդեքսավորման մե-

թոդաբանությունների մշակման միջազգային փորձը հաշվի առնելը կարևոր նշանա-

կություն ունի, սակայն տվյալ երկրի պահանջների ու առանձնահատկությունների հիման

վրա մշակված մեթոդաբանությունների կիրառումը հանգեցնում է գնահատման առավել

օբյեկտիվ ու հուսալի արդյունքների։ Այսպես, ՏԻ բարոմետրի ունիվերսալ մեթոդաբա-

նությունը տեղայնացվում է տվյալ երկրի ՏԻ համակարգի համար14: Միևնույն ժամանակ,

ՏԻ բարոմետրի (LGB, 2007) տեղայնացումն ուրիշ երկրում ռեսուրսատար է, քանի որ

վերջինիս հաշվարկման համար կիրառվում են որակական և քանակական տվյալների

մի շարք աղբյուրներ: Միջազգային անկախ փորձագետներն առանձին երկրում ՏԻ բա-

րոմետրի հաշվարկման համար համագործակցում են այդ երկրի ՏԻ շահառուների խմբե-

րի հետ: ՏԻ բարոմետրը կիրառելի է քիչ հետազոտված տարածաշրջաններում, քանի որ

այն որակական և քանակական մեթոդների օգնությամբ նպատակ ունի հետախուզել ու

ախտորոշել ՏԻ համակարգի գործունեությունը:

Ֆիլիպինների ՏԻ համակարգի ուսումնասիրության համար 1999թ-ին մշակված

«Ինքնակառավարումը տեղական զարգացման համար» ինդեքսը15 (GOFORDEV) ժամա-

նակի ընթացքում ձեռք է բերել կայուն և հավաստի տեղեկատվության հիման վրա ձևա-

վորված հաշվարկման մեթոդաբանության համարում, սակայն այն հարմարեցված է

միայն այս երկրի ՏԻ համակարգի ուսումնասիրության նպատակներին և նույնությամբ

կիրառելի չէ այլ երկրների համար։

Ինդոնեզիայի «Կառավարման ռեֆորմների գործընկերություն Կեմիտրաան» կազ-

մակերպությունը (Kemitraan Partnership) ՄԱԿ-ի աջակցությամբ մշակել է ՏԻ ինդեքս,

որի նպատակը հավաստի, ախտորոշիչ տեղեկատվության ստացումը և ՏԻ ոլորտում

հանրային մասնակցության խթանումն է: Ինդեքսավորման այս մեթոդաբանությունը լավ

մշակված է և ենթադրում է անկախ փորձագիտական գնահատում:

13 Ըստ 2004թ-ին իրականացված հետազոտության տվյալների: Ընտրազանգվածի վարքագիծը ուսումնասիրելու

համար Ֆիլիպինների ազգային վիճակագրական ծառայության նախաձեռնած մեկ այլ ուսումնասիրություն՝ ուղղված ընտրազանգվածի «գիտակից» լինելը չափելուն («ընտրազանգվածի ինդեքսի» հաշվարկմամբ), ցույց տվեց, որ ընտրողները չէին կատարում տեղեկացված ընտրություն:

14 USAID, Bloom, Sunseri and Leonard, 2007. 15 Տես՝ Capuno, Garcia and Sardala, 2001.

10

ՏԻ ինդեքսավորման և հետազոտության միջազգային փորձի մասին առավել

մանրամասն կարելի է ծանոթանալ ՄԱԿ-ի հրատարակությունից (UNDP, 2009), ինչպես

նաև առանձին աղբյուրներից, որոնք ներկայացված են Հղումների ցանկում:

11

Աֆղանստանում մշակված «Պատշաճ ինքնակառավարումը տեղական զարգաց-

ման համար» ինդեքսը (GOFORGOOD, 2009) նպատակ ունի խթանելու հանրային մաս-

նակցությունը ՏԻ-անը և նույնպես խիստ հարմարեցված է այդ երկրի ՏԻ համակարգին:

Այն արտացոլում է երկրում ՏԻ առկա իրավիճակը և հետապնդում է դրա ախտորոշման

և մշտադիտարկման նպատակ: Ինդեքսավորման նման մոդելը (ախտորոշիչ, մշտադի-

տարկող) խորհուրդ է տրվում կիրառել ՏԻ կայացող/զարգացող համակարգ ունեցող

երկրներում (UNDP, 2009, p. 66):

Տեղական ինքնակառավարման ինդեքսավորումը Հայաստանում

ՏԻՏԻ գնահատման ընդհանուր սկզբունքները

Հայաստանի համար ՏԻՏԻ մշակելու և հաշվարկելու համար փոխառնվել է ՏԻ

բարոմետրի (LGB, 2007) ինդեքսավորման մեջ կիրառվող գնահատման սանդղակը՝

ցուցչի արժեքի տատանման միջակայք սահմանելով 0-ից 10-ը: Գնահատման 11 աստի-

ճան ունեցող սանդղակի ընտրությունը հիմնավորված է «իմաստալից միջին» գնահա-

տական, տվյալ դեպքում՝ հինգ (5), «միջին՝ ոչ լավ, ոչ վատ», ունենալու նպատակահար-

մարությամբ: Գնահատման 11-րդ աստիճանը, միևնույն ժամանակ, հնարավորություն է

տալիս մանրակրկիտ հիմնավորելու ՏԻՏԻ ցուցիչների գնահատման չափանիշները

(Գծապատկեր 2):

Գծապատկեր 2. ՏԻՏԻ գնահատման սանդղակը

ՏԻՏԻ-ն ունի ՀՀ ՏԻ համակարգը ախտորոշելու և մշտադիտարկելու նպատակ:

Հաշվի առնելով ՏԻ ինդեքսավորման միջազգային փորձը՝ ՏԻՏԻ-ն մշակվել է հատ-

կապես Հայաստանի ՏԻ համակարգի հետազոտության և վերլուծության համար։ Տեղայ-

նացվել են ՏԻ ինդեքսավորման միջազգային փորձում առկա տրամաբանական հիմնա-

կան սկզբունքները, սակայն բնութագրիչ ցուցիչները և դրանց գնահատման չափանիշ-

ները հիմնովին տարբեր են և համապատասխանում են ՏԻ հայաստանյան իրականութ-

յանը։ Վերջիններս մեծապես հիմնված են ՀՖՄ կողմից տարիներ ի վեր իրականացվող

ՏԻ համակարգային մշտադիտարկումների տվյալների ու փորձագիտական առկա գիտե-

լիքի վրա:

ՏԻՏԻ հաշվարկման ընդհանուր տրամաբանությունը հիմնվում է Ինդոնեզիայում

ՏԻ ինդեքսավորման սկզբունքների վրա (տե՛ս Gismar, 2009; Kemitraan Partnership):

Եթե Ինդոնեզիայում ՏԻ ինդեքսը հաշվարկվում է՝ ըստ ՏԻ 4 բնագավառի (ոլորտի),

8 գործառույթի, 6 սկզբունքի և 75 ցուցչի, ապա հայաստանյան ՏԻՏԻ-ն հիմնվում է ՏԻ

5 բնագավառի, 20 գործառույթի և 52 ցուցչի գնահատման վրա: Ցուցիչներն ընտրվել են՝

հիմք ընդունելով Տեղական մակարդակում նորարարության և պատշաճ ժողովրդավա-

րական կառավարման 12 սկզբունքները (տե՛ս Հավելված 1) և ստուգելով ցուցիչների հա-

մապատասխանությունն այդ սկզբունքներին։ Եթե Ինդոնեզիայի ինդեքսավորումը կի-

րառում է 1-10 աստիճանով գնահատման սանդղակ, ապա ՏԻՏԻ-ն կիրառում է 0-10 գնա-

հատման սանդղակը՝ օգտվելով ՏԻ բարոմետրի սանդղակավորման ընթացակարգից:

0 = Գոյություն չունի

1 = Շատ վատ

2 = Վատ

3 = Բավականին վատ

4 = Ավելի շատ վատ, քան լավ

5 = Միջին` ոչ լավ, ոչ վատ

6 = Ավելի շատ լավ, քան վատ

7 = Բավականին լավ

8 = Լավ

9 = Շատ լավ

10 = Կատարյալ

12

Ինդոնեզիայում ինդեքսավորումը գնահատում է բոլոր ՏԻ միավորներն առանձին-առան-

ձին, մինչդեռ առաջարկվող ՏԻՏԻ-ն գնահատում է ՀՀ ՏԻ ամբողջ համակարգը՝ ըստ

ցուցիչների տարեկան արժեքների։

Եթե ՏԻՏԻ հաշվարկման մեթոդաբանության մեջ տեղայնացվում է ՏԻ բարոմետրի

համակարգային ընդհանուր մոտեցումը և գնահատման սանդղակավորման հիմնական

ընթացակարգը (11 աստիճան՝ 0-10), ապա ՏԻ ինդեքսավորման ընթացքում գնահատ-

ման և ինդեքսի հաշվարկման մեթոդաբանությունն իր տրամաբանությամբ ավելի մոտ է

Ինդոնեզիայի ինդեքսավորման մեթոդաբանությանը (UNDP, 2009, p. 81): Այդուհան-

դերձ, ՀՀ ՏԻՏԻ-ն յուրահատուկ է իր հաշվարկման մեթոդաբանությամբ և կիրառման

ենթատեքստով, քանի որ համապատասխանեցված է հայաստանյան իրականությանը և

մշակվել է՝ հաշվի առնելով ՀՀ ՏԻ համակարգի առանձնահատկությունները։

ՀՀ ՏԻ ինդեքսավորման մեջ կիրառված գնահատումները թե՛ որակական են, թե՛

քանակական. դրանք կատարվել են ինչպես օբյեկտիվ, այնպես էլ սուբյեկտիվ աղբյուր-

ներից ստացված տվյալների հիման վրա: Սուբյեկտիվ տվյալները ստացվել են հանրային

ընկալումներին վերաբերող հարցումների, փորձագիտական վերլուծությունների, կար-

ծիքների ու գնահատումների հիման վրա: Օբյեկտիվ տվյալների աղբյուր են հանդիսացել

ՀՀ պաշտոնական վիճակագրական տվյալները, հաշվետվությունները, բյուջետային ամ-

փոփ տվյալները, ՏԻ բնագավառի ՀՀ օրենսդրությունը, պաշտոնական համացանցային

կայքերը, հրապարակային զեկույցները և այլն: Այդ տվյալներն իրենց ողջ ծավալով հիմ-

նականում արտացոլված են ՀՖՄ-ի՝ ՀՀ ՏԻ համակարգի մշտադիտարկման ամենամյա

զեկույց հրապարակումներում (ՀՖՄ, 2004; 2008; 2009; 2011; 2012; 2015ա; 2015բ; 2016):

Որպես տեղեկատվության աղբյուր՝ հատուկ ուշադրություն է դարձվել ՏԻ-անը

վերաբերող միջազգային գրականությանը (հոդվածներ, զեկույցներ, տվյալադարաններ

կամ տվյալների շտեմարաններ, վիճակագրական տվյալներ և այլն)։ Ցուցիչների գնա-

հատման չափանիշները հիմնականում հիմնվել են մեթոդապես հիմնարար գրակա-

նության և առկա (փորձագիտական) մոտեցումների վրա:

ՏԻՏԻ փորձագիտական գնահատման մեթոդը

ՏԻՏԻ-ն, թեև հիմնվում է տեղեկատվական բազմազան օբյեկտիվ և սուբյեկտիվ

աղբյուրների վրա, ի վերջո ձևավորվում է փորձագիտական միջամտությամբ և մեթոդա-

պես հիմնավորված գնահատմամբ: ՏԻ բնագավառի փորձագետները, օգտագործելով

ստացված տվյալները և հիմնվելով գնահատման ընտրված մեթոդի վրա, իրականաց-

նում են ՀՀ ՏԻ համակարգի ինդեքսավորումը:

Տեղին է հիշեցնել, որ ինդեքսավորման փորձագիտական մեթոդը շարունակում է

ընդունված մնալ այլ երկրների ՏԻ ինդեքսավորման գործընթացներում (տե՛ս UNDP,

2009, p. 36-39) և կիրառելի է այն դեպքերում, երբ կարևորվում է իրականացված գնա-

հատման արդյունքների օգտագործումը քաղաքականություն մշակողների և իրականաց-

նողների, քաղաքացիական հասարակության ներկայացուցիչների կողմից: Փորձագի-

տական գնահատման մեթոդը թույլ է տալիս խնայել ժամանակը և ֆինանսական ռե-

սուրսները։ Այն ապահովում է փաստարկված ու հիմնավորված գնահատում, որն իրա-

կանացնում են ՏԻ բնագավառի փորձառու մասնագետները:

ՏԻ փորձագետների կողմից ցուցիչների գնահատումները առավելապես հիմնվում

են հստակ մոտեցումների ու չափումների, օբյեկտիվ տեղեկատվության և հիմնավորված

մեթոդների վրա, այնպես, որ այլ փորձագետներ, փորձագիտական խմբեր կամ ՀՀ ՏԻ

բնագավառի պատկան մարմինների ներկայացուցիչներ՝ օգտագործելով գնահատման

13

նույն չափանիշները, կարողանան հետագա տարիներին իրականացնել ցուցիչների նույ-

նանման գնահատումներ:

ՏԻՏԻ հաշվարկման ներկա փուլում ընտրված փորձագիտական գնահատման մե-

թոդով (Wholey et al., 2013, pp. 292-294) գնահատմանը մասնակցել է ՏԻ ինը փորձագետ

(տե՛ս ՏԻՏԻ-ն մշակող փորձագիտական խումբը): Հետագա տարիների ՏԻՏԻ հաշվարկման ընթացքում, հնարավոր է, ՏԻՏԻ ցուցիչ-

ները և դրանց գնահատման չափանիշները պարզեցվեն, լրացվեն և (կամ) վերաձևա-

կերպվեն որպես հարցաթերթային հարցման ցուցիչներ՝ հնարավորություն տալով իրա-

կանացնել առավել լայնածավալ գնահատումներ շահառուների կամ հանրության շրջա-

նում: Չի բացառվում նաև, որ գնահատող փորձագիտական խմբի կազմը փոփոխվի կամ

ընդլայնվի, որպեսզի շարունակվեն մեթոդաբանության տեղայնացման, հարմարեցման

և զարգացման աշխատանքները:

ՏԻՏԻ հաշվարկման գործընթացը

ՏԻ 52 ցուցիչների բաշխումն, ըստ ՏԻ 5 բնագավառների և 20 գործառույթների,

ներկայացված է Աղյուսակ 1-ում: Ցուցիչների թիվը ՏԻ տարբեր գործառույթների համար

տարբեր է: Յուրաքանչյուր գործառույթի համար սահմանվել է առնվազն մեկ ցուցիչ: ՏԻ

20 գործառույթից 3-ի («Համայնքի զարգացման ծրագրեր և բյուջե)», «Միջազգային ա-

ջակցություն» և «Համայնքային այլ ծառայություններ») համար ցուցիչներ առայժմ չեն

սահմանվել և այդ գործառույթների գնահատում չի իրականացվել 2015թ. և 2016թ. հա-

մար: Այդուհանդերձ, այդ 3 գործառույթները ցուցակագրված են և դրանց համար պլա-

նավորվում է ցուցիչներ սահմանել ՏԻՏԻ հաշվարկման հետագա տարիներին:

Միևնույն ժամանակ, «ՏԻ բարեփոխումներ» բնագավառի «Միջհամայնքային հա-

մագործակցություն» գործառույթի «Կամավոր հիմունքներով ձևավորված միջհամայն-

քային միավորումների կազմում ընդգրկված համայնքների միջին թիվը» և «Օրենքով

ձևավորված միջհամայնքային միավորումների կազմում ընդգրկված համայնքների մի-

ջին թիվը» ցուցիչների համար դեռևս չեն սահմանվել գնահատման չափանիշներ, քանի

որ դրանց սահմանումը մեծապես կախված է ինչպես ՀՀ վարչատարածքային հետագա

բարեփոխումներից, այնպես էլ համապատասխան օրենսդրական դաշտի ձևավորումից

և վերջինիս ուժի մեջ մտնելուց։ 2015 և 2016 թվականների ընթացքում միջհամայնքային

միավորումների վերաբերյալ համապատասխան իրավական ակտեր չեն ընդունվել,

հետևաբար այս տարիներին միջհամայնքային միավորումներ չեն ձևավորվել։ Միջհա-

մայնքային միավորումների մասին իրավական ակտի ընդունումից հետո արդեն հնարա-

վոր կլինի հստակորեն ձևակերպել այդ ցուցիչների գնահատման չափանիշների սանդ-

ղակը և համապատասխան հիմնավորումները։

Ընդհանուր առմամբ՝ ՏԻ ամեն մի գործառույթի համար սահմանվող ցուցիչների

քանակը կախված է ՀՀ ՏԻ բնագավառում լուծման կարիք ունեցող հրատապ և գերակա

խնդիրներից: ՏԻ խնդիրները կարևորվում են՝ ըստ դրանց լուծումներին ուղղորդված

(անգլ.՝ solution-oriented) լինելու ներուժի: Այսինքն՝ հիմնարար է այն գաղափարը, որ ՀՀ համայնքներում առկա հրատապ խնդիրներին պետք է տրվեն լուծումներ, և լավա-գույնն է այն ՏԻ համակարգը, որը կարողանում է լուծել այդ խնդիրները և բնակիչ-ներին մատուցել պատշաճ որակի հանրային ծառայություններ:

ՏԻՏԻ հաշվարկումն իրենից ներկայացնում է հետևյալ հինգ հաջորդական քայլերից

բաղկացած գործընթացի իրականացման արդյունքը (Գծապատկեր 3).

14

Քայլ 1.ՏԻ

բնագավառների, գործառույթների

ու ցուցիչների սահմանում

Քայլ 2. ՏԻ

սկզբունքներինցուցիչների

համապատաս-խանության ստուգում

Քայլ 3. Ցուցիչների

գնահատման չափանիշների սահմանում և հիմնավորում

Քայլ 4.Ցուցիչների գնահատում

Քայլ 5.Ցուցիչների արժեքների միջինացում,

ՏԻՏԻ հաշվարկում

Գծապատկեր 3. ՏԻՏԻ հաշվարկման գործընթացը

Քայլ 1. ՏԻ բնագավառների, գործառույթների ու ցուցիչների սահմանում

Նախ և առաջ, սահմանվել են ՏԻ համակարգի հիմնական բնագավառները՝

օգտվելով ՏԻ ինդեքսավորման միջազգային փորձից (Gismar, 2009; UNDP, 2009, p. 81;

LGB, 2007), ինչպես նաև հաշվի առնելով ՀՖՄ տարեկան զեկույցների մշակման մեթո-

դաբանությունը և կառուցվածքային տրամաբանությունը: Որպես ՏԻ տարեկան գնա-

հատման հիմնական բնագավառներ համարվել են ՏԻ ընդհանրացված հետևյալ ուղ-

ղությունները.

ՏԻ բարեփոխումներ,

համայնքի սեփականություն, զարգացման ծրագրեր և ֆինանսներ,

տեղական ժողովրդավարություն,

համայնքի կառավարում,

համայնքային (հանրային բնույթի) ծառայությունների մատուցում:

Այնուհետև, ՏԻ յուրաքանչյուր բնագավառի համար սահմանվել են այդ բնագավա-

ռին բնորոշ հիմնական գործառույթները և ցուցիչները (տե՛ս Աղյուսակ 1):

Քայլ 2. ՏԻ ընտրված սկզբունքներին ցուցիչների համապատասխանության ստուգում

Դիտարկվել և ստուգվել է յուրաքանչյուր ցուցչի համապատասխանությունը

տեղական մակարդակում նորարարության և պատշաճ ժողովրդավարական

կառավարման 12 սկզբունքներին (CoE, 2008, Հավելված 1): Սրանով ՏԻՏԻ հաշվարկման

փորձագիտական թիմը ցույց է տվել, թե յուրաքանչյուր ցուցիչ որքանով է համապատաս-

խանում վերոնշյալ սկզբունքներից յուրաքանչյուրին (տե՛ս Աղյուսակ 2): Ընդ որում, ՏԻՏԻ

հաշվարկման այս փուլում սկզբունքներին ցուցիչների համապատասխանության ստուգ-

ման համար միայն մատնանշվել է՝ «համապատասխանում է» կամ «չի համապատաս-

խանում», առանց որևէ թվային արժեք տալու: Բանը նրանում է, որ առաջին անգամ

ՏԻՏԻ հաշվարկման ժամանակ անհրաժեշտ էր միայն որոշակիացնել, թե որ ցուցիչներն

15

Քայլ 3. Ցուցիչների գնահատման չափանիշների սահմանում և հիմնավորում

ՏԻՏԻ հաշվարկման ամենաբարդ փուլը ցուցիչների գնահատման չափանիշների

սահմանումն է 11 աստիճան սանդղակով. յուրաքանչյուր ցուցչի գնահատման չափանիշ-

ները հարկավոր է հստակորեն ձևակերպել ու հիմնավորել: Հատկապես կարևոր է ցու-

ցիչների գնահատման չափանիշների սահմանմանը կից համապատասխան հիմնավո-

րումների և մեկնաբանությունների ներկայացումը: Սահմանված բոլոր ցուցիչների գնա-

հատման չափանիշները և դրանց հիմնավորումները ներկայացված են Աղյուսակներ 3-ից 7-ում:

Ցուցիչների գնահատման համար առանցքային նշանակություն ունի գնահատման

սանդղակի հատկապես ստորին և վերին շեմերի սահմանումը, որոնց միջակայքում էլ

ցուցիչները պետք է գնահատվեն և ստանան համապատասխան արժեքներ կամ գնա-

հատականներ։ Ուստի, ցուցիչների գնահատման մեթոդաբանական մոտեցումների

մշակմանը զուգահեռ, ՏԻ փորձագետների առջև խնդիր դրվեց յուրաքանչյուր ցուցչի հա-

մար սահմանել դրա արժեքի առավելագույն շեմը։ Վերջինս պետք է սահմանվեր այն-

պես, որպեսզի 10 գնահատականն արտահայտեր այն հնարավոր ու ցանկալի նպատակը

կամ արդյունքը (կարելի է ասել նաև՝ տեսլականը), որին ձգտում ենք հասցնել ՀՀ ՏԻ

համակարգը՝ տվյալ դեպքում դիտարկելով միայն տվյալ ցուցչի արժեքը։ Այդ իսկ պատ-

ճառով, ՏԻՏԻ հաշվարկումն իրականացնող փորձագիտական խմբի կողմից քննարկ-

ված և ի վերջո ընտրված յուրաքանչյուր ցուցչի համար սահմանվեց վերին կամ ցանկալի-

կատարյալ արժեքի շեմ՝ համապատասխան մեթոդաբանական հիմնավորումներով։

ՏԻՏԻ որոշ ցուցիչների գնահատման չափանիշների սանդղակի վերին աստիճանի

(10=«կատարյալ») ընտրության հիմնավորումները ներկայացվում են Հավելված 2-ում:

Փորձագիտական խումբը ձգտել է գնահատման չափանիշները հնարավորինս չա-

փելի դարձնել: Ցուցիչներից մի քանիսի համար ծագեց նաև դրանք եվրոպական երկր-

ների համանման ցուցանիշների հետ համադրելի դարձնելու խնդիրը, որի լուծման հա-

տուկ մեթոդաբանական մոտեցումը ներկայացվում է ստորև՝ հաջորդ ենթաբաժնում։

Քայլ 4. Ցուցիչների գնահատումը

Ցուցիչների գնահատման տեղեկատվական աղբյուրները բազմակողմ և խիստ

բազմազան են եղել։ Այսպես, համապատասխան փաստաթղթերի ուսումնասիրության և

փորձագիտական գնահատման վրա հիմնվել են ընդամենը 5 ցուցիչներ՝ «ՏԻ բարեփո-

խումներ» բնագավառի «Բարեփոխումների իրավական և ծրագրային գնահատում» գոր-

ծառույթի 4 ցուցիչները և «Արտաքին պարտավորությունների կատարում» գործառույթի

1 ցուցիչը: Մնացած 47 ցուցիչների գնահատման համար անհրաժեշտ տեղեկատվության

հստակ աղբյուրներ են ծառայել ինչպես Հայաստանի, այնպես էլ Եվրամիության անդամ

երկրների պաշտոնական վիճակագրական տվյալները, ամփոփ բյուջետային տվյալները

և այլն:

Հայաստանի ՏԻ տարեկան գնահատման արդյունքները 2015 և 2016 թվականների

համար՝ ըստ 52 ցուցիչների, մանրամասն ներկայացված են Աղյուսակներ 3-ից 7-ում։

CFOA

16

ՏԻ տարեկան գնահատման վերջին փուլում, հիմնվելով ցուցիչների առանձին գնա-

հատականների վրա, թվաբանական միջինի կիրառմամբ, հաշվարկվել է ՀՀ ՏԻՏԻ-ն

2015 և 2016 թվականների համար (տե՛ս Աղյուսակ 8): Ցուցիչների վերջնական գնահատումից երևում է, որ 2015 և 2016 թթ. համար ՏԻ 5

բնագավառներում առանձնացված գործառույթների ու ցուցիչների քանակները տարբեր-

վում են։ Այսպես, այս փուլում առավել շատ թվով ցուցիչներ են սահմանվել հատկապես

«Համայնքի սեփականություն, զարգացման ծրագրեր և ֆինանսներ» բնագավառի հա-

մար: Գնահատման այս դրվածքը, սակայն, կարող է հետագայում փոխվել՝ կապված այլ

բնագավառներում այլ գործառույթների ու ցուցիչների որոշակիացման և սահմանման

հետ:

ՀՀ և ԵՄ անդամ երկրների ՀՆԱ-ների և այլ ցուցանիշների համադրելիության ապահովման սկզբունքը

ՏԻՏԻ ցուցիչների գնահատման չափանիշները սահմանելիս կարևոր էր նաև մշա-

կել մոտեցումներ, որոնք հնարավոր կդարձնեին ՀՀ և ԵՄ անդամ երկրների ՀՆԱ-ների

և այլ ցուցանիշների համադրումը, և ըստ այդմ՝ ՏԻՏԻ ցուցիչների և ինդեքսների համե-

մատելիությունը: Այս սկզբունքը պարզաբանենք կոնկրետ՝ 2016թ-ի օրինակով:

Ըստ Համաշխարհային բանկի տվյալների՝ 2016թ-ին Հայաստանի և ԵՄ անդամ

երկրների մեկ շնչի հաշվով անվանական ՀՆԱ-ն (ընթացիկ գներով) միջինում համապա-

տասխանաբար կազմել են 3606 ԱՄՆ դոլար և 32 059 ԱՄՆ դոլար16:

ԵՄ անդամ երկրների և ՀՀ տնտեսական զարգացվածության ազգային հաշիվների

միջև առկա տարբերությունը հաշվի առնելու, ՀՀ-ն և ԵՄ անդամ երկրները քննարկվող

ցուցանիշների առումով համադրելի մակարդակի բերելու նպատակով՝ ֆինանսական և

ազգային հաշիվների համակարգի ցուցանիշները դիտարկելիս, ԵՄ անդամ երկրների

նույնանուն ցուցանիշի միջին արժեքը նվազեցվել է մինչև ՀՀ և ԵՄ անդամ երկրների մեկ

շնչի հաշվով ՀՆԱ-ների թվերի հարաբերակցությունը՝ սկզբնական թվի նկատմամբ (տո-

կոսներով)։ Մասնավորապես, 2016թ-ի համար մեկ շնչի հաշվով ՀՆԱ-ն Հայաստանում

կազմել է ԵՄ անդամ երկրների մեկ շնչի հաշվով ՀՆԱ-ների միջինի մոտ 11.25 տոկոսը՝

$ 3 606 (ՀՀ մեկ շնչի հաշվով ՀՆԱ)

$ 32 059 (ԵՄ երկրներում մեկ շնչի հաշվով ՀՆԱ)×100% = 11.25%

Հետևաբար, ԵՄ անդամ երկրների ազգային հաշիվների ցուցանիշները դիտարկե-

լիս, դրանք, ՀՀ ցուցանիշների հետ համադրելի դարձնելու նպատակով, նվազեցվել են

մինչև դրանց սկզբնական արժեքների 11.25%-ը։

Նկարագրված մեթոդաբանության կիրառմամբ՝ փորձ է արվել միևնույն մակարդա-

կի բերել ԵՄ անդամ երկրների և ՀՀ տնտեսական զարգացվածության տարբեր մակար-

դակները, սահմանված ցուցիչները հնարավորինս համադրելի դարձնելով ԵՄ անդամ

երկրների նույնանուն ցուցիչների հետ։

16Տե՛ս http://data.worldbank.org/indicator/NY.GDP.PCAP.CD?locations=AM-EU

17

Քայլ 5. Գնահատված ցուցիչների արժեքների միջինացում

ՏԻՏԻ հաշվարկման արդյունքը

Ցուցիչների գնահատականների թվաբանական միջինացումը ցույց տվեց, որ

2015թ-ի ՏԻՏԻ-ն 0-10 սանդղակում կազմել է 4.40 միավոր/բալ, այսինքն՝ ստացել է «Ա-

վելի շուտ վատ, քան լավ» գնահատական, իսկ 2016թ-ին` 4.24 միավոր/բալ, այսինքն

նույն՝ «Ավելի շուտ վատ, քան լավ» գնահատականը: Համաթվի փոքր-ինչ անկումը հիմ-

նականում կապված է եղել «Համայնքի կառավարում» բնագավառի միջինացված գնա-

հատականի հետ, որը 2016թ. համար գնահատվել է 4.8 միավոր/բալ ՝ 2015թ. 5.8-ի դի-

մաց (տե՛ս Աղյուսակ 8):

18

ԱՄՓՈՓՈՒՄ

Սույն մեթոդաբանության մեջ ՏԻ ինդեքսավորման միջազգային փորձի հիման վրա

մանրամասնորեն ներկայացվեցին ՀՀ ՏԻ տարեկան ինդեքսի (ՏԻՏԻ) հաշվարկման մե-

թոդաբանական մոտեցումները, սկզբունքները և փորձագիտական հիմնավորումները՝

արտացոլելով ՀՀ ՏԻ տարեկան գործունեության համակարգային վերլուծությունը: Հաշ-

վի առնելով ՏԻՏԻ հաշվարկման ներկայացված մեթոդաբանական մոտեցումներն ու ուղ-

ղությունները՝ պարզ դարձավ, որ ՏԻՏԻ հաշվարկումը ինդեքսավորման միջազգային

համապատասխան փորձի վերլուծման և տեղայնացման աշխատատար գործընթաց է:

Միևնույն ժամանակ, այն որոշակիորեն արտահայտում է հայաստանյան իրականությու-

նը: ՏԻ տարեկան գնահատման համար սահմանված բնագավառները, գործառույթները

և ցուցիչները բավարար չափով արտահայտում են ՀՀ ՏԻ հրատապ և գերակա խնդիր-

ները:

Մեթոդաբանության մեջ ներկայացվեց ՏԻՏԻ հաշվարկման` փորձագիտական

խմբի կողմից իրականացված հաջորդական քայլերի գործընթացը.

ՏԻ բնագավառների, գործառույթների և ցուցիչների սահմանում,

ցուցիչների համապատասխանության ստուգում ընտրված սկզբունքներին,

ցուցիչների գնահատման չափանիշների սահմանում և հիմնավորում,

ցուցիչների գնահատում,

գնահատված ցուցիչների արժեքների միջինացում՝ ըստ ՏԻ գործառույթների

և բնագավառների։

Մեթոդաբանության մեջ հստակորեն նշվեց, որ ՏԻՏԻ-ի ամենամյա հաշվարկն ունի

ՏԻ համակարգի ախտորոշման և մշտադիտարկման նպատակ: ՏԻՏԻ հաշվարկման ա-

ռաջարկվող մոտեցումը հնարավորություն է տալիս ախտորոշել ՀՀ ՏԻ համակարգում

առկա խնդիրները և բացերը՝ դրանք համակարգված կերպով ըմբռնելու և ուղղորդված

քաղաքականությամբ դրանց համապատասխան լուծումները գտնելու միտումով:

Մասնավորապես, մեթոդաբանությունում նկարագրված ՏԻՏԻ հաշվարկումը կոնկ-

րետ 2015 և 2016 թվականների համար հնարավորություն է տալիս համեմատել և վեր-

լուծել այդ տարիներին ՀՀ ՏԻ համակարգում կատարված փոփոխությունները և տրված

գնահատականները՝ ՀՀ ՏԻ հետագա բարեփոխումների վերաբերյալ համապատաս-

խան եզրակացություններ ու առաջարկություններ ներկայացնելու համար։

19

ՀՂՈՒՄՆԵՐ

1. ՀՖՄ, Թումանյան Դավիթ. (խմբ., 2008) Տեղական ինքնակառավարումը

Հայաստանում (2004-2006), Երևան, Նոյյան Տապան:








Հայաստանում (2011), Երևան, Նոյյան Տապան:

6. ՀՖՄ, Թումանյան Դավիթ. (խմբ., 2015ա) Տեղական ինքնակառավարումը

Հայաստանում (2012-2013), Երևան, Վան Արյան:

7. ՀՖՄ, Թումանյան Դավիթ. (խմբ., 2015բ) Տեղական ինքնակառավարումը

Հայաստանում (2014), Երևան, Վան Արյան:


Հայաստանում (2015թ.), Երևան, Վան Արյան:

9. Capuno J. J., Garcia M. M. S. and J. S. Sardalla (2001) “Tracking Good Governance

and Local Development: Is the GOFORDEV Index a Valid Measure?” [Online].

Available from:

http://c.ymcdn.com/sites/www.istr.org/resource/resmgr/working_papers_cape_town/c

apuno.pdf?hhSearchTerms= [Accessed 14.04.2017].

10. CELoG (2017) “Civic Engagement in Local Governance” [Online] Available from:

http://celog.am/en [Accessed 14.04.2017].

11. Clarke, A., & Dawson, R. (1999). Evaluation research: An introduction to principles,

methods, and practice. London; Thousand Oaks, Calif.: SAGE.

12. CoE, Committee of Ministers, The Strategy for Innovation and Good Governance at

local Level. March 2008. [Online] Available from:

http://www.osce.org/eea/86380?download=true [Accessed 20.07.2017].

13. CRRC (2015) Enhancing Citizens’ Participation in Local Self-government and

Decentralization (CELoG) Survey Outputs [Online] Available from:

http://www.crrc.am/research-and-surveys/ongoing-projects/442-ongoing-

projects/CELoG?lang=en [Accessed 28.12.2016].

14. Gismar A. M. (2009) Partnership Governance Index in Indonesia. [Online] Available

from: http://www.gaportal.org/resources/detail/partnership-governance-index-in-

indonesia-ppt [Accessed 28.12.2016].

15. GOFORGOOD (2009) “Good Governance for Local Development – GOFORGOLD Index” [Online]. Available from: http://www.gaportal.org/resources/detail/good-

governance-for-local-development-goforgold-index [Accessed 14.04.2017].

16. GSDRC (2010) Helpdesk Research Report: Local Government Capacity and

Leadership in Fragile Areas. [Online] Availabe from:

http://www.gsdrc.org/docs/open/hd714.pdf [Accessed 21.06.2017].

17. Kemitraan – Partnership (n.d.) “The Partnership for Governance Reform in

Indonesia” [Online]. Available from: http://www.kemitraan.or.id/our-history [Accessed

14.04.2017].

20

18. LGB (2007) Measuring and Strengthening Local Governance Capacity: The Local

Governance Barometer. [Online] Available from:

http://pdf.usaid.gov/pdf_docs/PNADK250.pdf [Accessed 28.12.2016].

19. UNDP (2009) A Users' Guide to Measuring Local Governance. [Online] Available

from: http://www.undp.org/content/undp/en/home/librarypage/democratic-

governance/local_governance/a-users-guide-to-measuring-local-governance-.html

[Accessed 28.12.2016].

20.USAID, Bloom E., Sunseri A. and Leonard A. (2007) Measuring and Strengthening

21. Virola R. A., Agtarap K. F. S., Villanueva P. C., and Villaruel M. L. C. (2016) “The 2016 Elections and Good Governance Index: Performance, Promises, or Politcal Dynasties” Paper presented during the 13th National Convention on Statistics held

on 3-4 October, EDSA Shangri-la Mandaluyong City, Philippines.

22.Virola, R. (2006) “Empowering And Challenging Voters Through Governance Indicators: The Philippine Experience”. Paper presented in the session on “The

Construction and Use of Indicator Sets: Lessons to Build Modern Democracies”

during the OECD’s 2nd World Forum on Statistics, 27 -30 Istanbul, Turkey. [Online].

Available from:

http://www.oecd.org/dataoecd/48/22/38799205.pdf?contentId=38799206 [Accessed

14.04.2017].

23.Virola, R.A., S.B. de Costo, J.M. Addawe, & L.G. Reyes (2004) “The Best and Worst Provinces in the Philippines: What Happened to Their Leaders in the 2004 Elections?” Convention Papers, Volume 1, pp. 17-46, 9th National Convention on

Statistics, 4-5 October, EDSA Shangri-La Mandaluyong City, Philippines.

24.Wholey, Hatry and Newcomer (2015) “Handbook of Practical Program Evaluation”.

CRC press.

21

ԱՂՅՈՒՍԱԿՆԵՐ

Ստորև ներկայացվում են Մեթոդաբանության աղյուսակներ 1-8-ը.

Աղյուսակ 1. Սահմանված գործառույթներն ու

ցուցիչներն՝ ըստ ՏԻ բնագավառների

Աղյուսակ 2. Ցուցիչների

համապատասխանության ստուգումը

պատշաճ կառավարման 12 սկզբունքներին

Աղյուսակներ 3 - 7. Ցուցիչների

գնահատումն՝ ըստ ՏԻ բնագավառների և

գործառույթների

Աղյուսակ 8. ՏԻՏԻ հաշվարկումը ՏԻ

բնագավառներում՝ ըստ գործառույթների և

ցուցիչների գնահատման արդյունքների,

2015թ. և 2016թ. համար

22

Աղյո

ւսա

կ 1.

ՏԻՏԻ

գոր

ծառո

ւյթնե

րն ո

ւ ցու

ցիչն

երն՝

ըստ

ՏԻ

բնա

գավա

ռներ

ի

Չափ

ի մի

ավո

րը

Բնա

գավա

ռ 1.

Տեղա

կան

ինքն

ակա

ռավա

րմա

նբա

րեփ

ոխու

մներ

(LG

refo

rms)

Գ

ործա

ռույթ

Ցո

ւցիչ

ներ

Բա

րեփ

ոխու

մներ

ի իր

ավա

կան

և ծր

ագր

այի

ն գն

ահա

տու

մ 1.

ՏԻ

բնա

գա

վա

ռի օ

րենսդրութ

յան հ

ամա

պա

տա

սխ

անութ

յուն

ը Հ

Հ Ս

ահմա

նա

դրութ

յանը

(սա

հմա

նա

դրա

կա

ն դ

րույթ

ների ի

րա

վա

կիրա

ռութ

յան ա

ստ

իճա

նը Հ

Հ օ

րենսդրութ

յուն

ում

)

%

2.

ՏԻ

բնա

գա

վա

ռի օ

րենսդրութ

յան հ

ամա

պա

տա

սխ

անութ

յուն

ը Տ

Ի ե

վրոպ

ակա

ն խ

արտ

իա

յին

(ՏԻ

ԵԽ

-ի դ

րույթ

ների ի

րա

վա

կիրա

ռութ

յան ա

ստ

իճա

նը Հ

Հ օ

րենսդրութ

յուն

ում

)

3.

ՏԻ

բնա

գա

վա

ռում

ՀՀ

կա

ռա

վա

րութ

յան հ

եռա

նկա

րա

յին և

միջն

աժա

մկետ

ծրա

գրերով

նա

խա

տեսվա

ծ պ

արտ

ավորութ

յուն

ների ի

րա

կա

նա

ցմա

ն մ

ակա

րդա

կը

4.

ՏԻ

բնա

գա

վա

ռի պ

ետ

ակա

ն լիա

զոր մ

արմնի՝ Հ

Հ Տ

ԿԶ

Ն տ

արեկա

ն ծ

րա

գրերով

նա

խա

տեսվա

ծ ծ

րա

գրերի,

միջո

ցա

ռում

ների ի

րա

կա

նա

ցմա

ն մ

ակա

րդա

կը

Արտ

աքի

ն պ

արտ

ավո

րութ

յուն

ների

կա

տա

րում

5. Տ

Ի բ

նա

գա

վա

ռում

Եվրոպ

այի

խորհրդի, Ե

Խ Տ

եղա

կա

ն և

տա

րա

ծա

շրջա

նա

յին

իշխ

անութ

յուն

ների կ

ոնգրեսի ա

ռջև

Հա

յաստ

անի ս

տա

նձնա

ծ պ

արտ

ավորութ

յուն

ների

իրա

կա

նա

ցմա

ն մ

ակա

րդա

կը

%

Վա

րչա

տա

րածք

այի

ն բա

րեփ

ոխու

մներ

6.

ՀՀ

մեկ հ

ամա

յնքի (

առա

նց Ե

րևա

նի)

բնա

կչո

ւթյա

ն մ

իջի

ն թ

իվը

մա

րդ

7.

ՀՀ

մեկ հ

ամա

յնքի վ

արչա

կա

ն տ

արա

ծքի մ

իջի

ն չ

ափ

ը

կմ

2

Միջ

համա

յնքա

յին

համա

գործ

ակց

ութ

յուն

8.

Միջհ

ամա

յնքա

յին հ

ամա

գործա

կցութ

յան կ

առույցներում

ընդգրկվա

ծ հ

ամա

յնքների

տեսա

կա

րա

ր կ

շիռը Հ

Հ հ

ամա

յնքների ը

նդ

հա

նուր

թվի մ

եջ

%

9.

Կա

մա

վոր հ

իմուն

քներով ձ

ևա

վորվա

ծ մ

իջհ

ամա

յնքա

յին մ

իա

վորում

ների կ

ազմում

ընդ

գրկվա

ծ հ

ամա

յնքների մ

իջի

ն թ

իվը

հա

մա

յնք

10.

Օրենքով ձ

ևա

վորվա

ծ մ

իջհ

ամա

յնքա

յին մ

իա

վորում

ների կ

ազմում

ընդգրկվա

ծ

հա

մա

յնքների մ

իջի

ն թ

իվը

հա

մա

յնք

Բնա

գավա

ռ 2.

Հա

մայն

քի ս

եփա

կանո

ւթյո

ւն, զ

արգ

ացմ

ան

ծրա

գրեր

ևֆի

նանս

ներ

(Mun

icip

al p

rope

rty,

Dev

elop

men

t pro

gram

s & F

inan

ces)

Համա

յնքի

սեփ

ակա

նութ

յան

գույք

11

. Հ

Հ հ

ամա

յնքների (

ներա

ռյա

լ Ե

րևա

նի)

բյո

ւջեների ո

չ ֆ

ինա

նսա

կա

ն ա

կտ

իվների գ

ծով

ծա

խսերի տ

եսա

կա

րա

ր կ

շիռն ը

նդ

հա

նուր

ծա

խսերում

%

12

. Հ

Հ հ

ամա

յնքների (

առա

նց Ե

րևա

նի)

բյո

ւջեների ո

չ ֆ

ինա

նսա

կա

ն ա

կտ

իվների գ

ծով

ծա

խսերի տ

եսա

կա

րա

ր կ

շիռն ը

նդ

հա

նուր

ծա

խսերում

23

Համա

յնքի

զա

րգա

ցմա

ն ծր

ագր

եր

և բյ

ուջե

(պլա

նավո

րում

և

բյու

ջետ

ավա

րում

)

-

Համա

յնքի

բյո

ւջետ

այի

ն եկ

ամո

ւտնե

ր 13

. Հ

Հ հ

ամա

յնքների բ

յուջ

եների ե

կա

մուտ

ների հ

անրա

գում

արի տ

եսա

կա

րա

ր կ

շիռը Հ

Հ

հա

մա

խմբվա

ծ բ

յուջ

եի ը

նդ

հա

նուր

եկա

մուտ

ներում

%

14. Հ

Հ հ

ամա

յնքների (

ներա

ռյա

լ Ե

րևա

նի)

բյո

ւջեների ե

կա

մուտ

ների հ

անրա

գում

արի

փա

ստ

ացի կ

ատ

արում

ը հ

աստ

ատ

վա

ծ պ

լանի ն

կա

տմա

մբ

15. Հ

Հ հ

ամա

յնքների (

առա

նց Ե

րևա

նի)

բյո

ւջեների ե

կա

մուտ

ների հ

անրա

գում

արի փ

աստ

ացի

կա

տա

րում

ը հ

աստ

ատ

վա

ծ պ

լանի ն

կա

տմա

մբ

16.

ՀՀ

հա

մա

յնքների (

ներա

ռյա

լ՝ Ե

րևա

նի)

բյո

ւջեների փ

աստ

ացի ե

կա

մուտ

ը մ

եկ շ

նչի

հա

շվով

ԱՄ

Ն դ

ոլա

ր

17. Հ

Հ հ

ամա

յնքների (

առա

նց Ե

րևա

նի)

բյո

ւջեների փ

աստ

ացի ե

կա

մուտ

ը մ

եկ շ

նչի

հա

շվով

18. Հ

Հ հ

ամա

յնքների բ

յուջ

եների ս

եփ

ակա

ն ե

կա

մուտ

ների տ

եսա

կա

րա

ր կ

շիռն ը

նդ

հա

նուր

եկա

մուտ

ների մ

եջ

(հա

մա

յնքների ֆ

ինա

նսա

կա

ն ա

նկա

խութ

յուն

ը կ

ամ ի

նքնուր

ույնութ

յուն

ը)

%

Փոխ

առո

ւ միջ

ոցնե

ր (պ

արտ

քի

կառա

վարո

ւմ)

19. Հ

Հ հ

ամա

յնքների բ

յուջ

եների փ

ոխ

ատ

վութ

յուն

ների տ

եսա

կա

րա

ր կ

շիռն ը

նդհա

նուր

մուտ

քերում

%

20

. Հ

Հ հ

ամա

յնքների բ

յուջ

եների վ

արկերի տ

եսա

կա

րա

ր կ

շիռն ը

նդհա

նուր

մուտ

քերում

ՏԻՄ

-երի

լիա

զորո

ւթյո

ւննե

րի և

ֆի

նանս

ների

հա

մապ

ատ

ասխ

անո

ւթյո

ւն

21.

ՀՀ

հա

մա

յնքների բ

յուջ

եների ծ

ախ

սերի հ

անրա

գում

արի տ

եսա

կա

րա

ր կ

շիռը Հ

Հ

հա

մա

խմբվա

ծ բ

յուջ

եի ը

նդ

հա

նուր

ծա

խսերում

%

22.

Հա

մա

յնքների բ

յուջ

եների ծ

ախ

սերի հ

անրա

գում

արի տ

եսա

կա

րա

ր կ

շիռը ե

րկրի Հ

ՆԱ

-ում

23. Հ

Հ հ

ամա

յնքների (

ներա

ռյա

լ Ե

րևա

նի)

բյո

ւջեների ծ

ախ

սերի հ

անրա

գում

արի փ

աստ

ացի

կա

տա

րում

ը հ

աստ

ատ

վա

ծ պ

լանի ն

կա

տմա

մբ

24. Հ

Հ հ

ամա

յնքների (

առա

նց Ե

րևա

նի)

բյո

ւջեների ծ

ախ

սերի հ

անրա

գում

արի փ

աստ

ացի

կա

տա

րում

ը հ

աստ

ատ

վա

ծ պ

լանի ն

կա

տմա

մբ

25. Հ

Հ հ

ամա

յնքների (

ներա

ռյա

լ՝ Ե

րևա

նի)

բյո

ւջեների փ

աստ

ացի ծ

ախ

սը մ

եկ շ

նչի

հա

շվով

ԱՄ

Ն դ

ոլա

ր

26. Հ

Հ հ

ամա

յնքների (

առա

նց Ե

րևա

նի)

բյո

ւջեների փ

աստ

ացի ծ

ախ

սը մ

եկ շ

նչի

հա

շվով

27. Ը

նդհա

նուր

բնույթ

ի հ

անրա

յին ծ

առա

յութ

յուն

ների ծ

ախ

սերի տ

եսա

կա

րա

ր կ

շիռը Հ

Հ

հա

մա

յնքների (

ներա

ռյա

լ Ե

րևա

նի)

բյո

ւջեների ը

նդհա

նուր

ծա

խսերում

%

28. Ը

նդհա

նուր

բնույթ

ի հ

անրա

յին ծ

առա

յութ

յուն

ների ծ

ախ

սերի տ

եսա

կա

րա

ր կ

շիռը Հ

Հ

հա

մա

յնքների (

առա

նց Ե

րևա

նի)

բյո

ւջեների ը

նդհա

նուր

ծա

խսերում

%

24

Բնա

գավա

ռ 3.

Տեղ

ակա

ն ժո

ղովր

դավա

րութ

յուն

(Loc

al D

emoc

racy

)

Ընտ

րակա

ն գո

րծըն

թա

ցի

ժողո

վրդա

վարա

ցում

29. Հ

Հ հ

ամա

յնքների ը

նդհա

նուր

թվի մ

եջ

այն

հա

մա

յնքների տ

եսա

կա

րա

ր կ

շիռը,

որտ

եղ

հա

մա

յնքի ա

վա

գա

նու ընտ

րութ

յուն

ներն ա

նց ե

ն կ

ացվում

հա

մա

մա

սնա

կա

ն ը

նտ

րա

կա

րգով

%

30

. Հ

Հ բ

նա

կչո

ւթյա

ն ը

նդհա

նուր

թվում

այն

հա

մա

յնքների բ

նա

կիչն

երի ը

նդհա

նուր

թվի

տեսա

կա

րա

ր կ

շիռը,

որտ

եղ հ

ամա

յնքի ա

վա

գա

նու ընտ

րութ

յուն

ներն ա

նց ե

ն կ

ացվում

հա

մա

մա

սնա

կա

ն ը

նտ

րա

կա

րգ

ով

31.

Տվյա

լ տ

արվա

ընթ

ացքում

ուղ

ղա

կի ը

նտ

րա

կա

րգով կ

այա

ցա

ծ հ

ամա

յնքի ղ

եկա

վա

րի

ընտ

րութ

յուն

ների ժ

ամա

նա

կ 2

-ից ա

վելի

թեկնա

ծուն

եր ա

ռա

ջադրա

ծ հ

ամա

յնքների

տեսա

կա

րա

ր կ

շիռն ա

յդ հ

ամա

յնքների ը

նդ

հա

նուր

թվի մ

եջ

32. Տ

վյա

լ տ

արվա

ընթ

ացքում

կա

յացա

ծ Տ

ԻՄ

-երի ը

նտ

րութ

յուն

ների ժ

ամա

նա

կ բ

նա

կիչն

երի

մա

սնա

կցութ

յան մ

իջի

ն մ

ակա

րդա

կը

Հանր

այի

ն մա

սնա

կցու

թյո

ւն

33. Հ

ամա

յնքի բ

յուջ

եի ն

ախ

ագծի հ

անրա

յին ք

ննա

րկում

ներ/լսում

ներ կ

ազմա

կերպ

ած և

անցկա

ցրա

ծ հ

ամա

յնքների տ

եսա

կա

րա

ր կ

շիռը Հ

Հ հ

ամա

յնքների ը

նդ

հա

նուր

թվի մ

եջ

%

34. Պ

աշտ

ոնա

կա

ն հ

ամա

ցա

նցա

յին կ

այք

ուն

եցող հ

ամա

յնքների տ

եսա

կա

րա

ր կ

շիռը Հ

Հ

հա

մա

յնքների ը

նդ

հա

նուր

թվի մ

եջ

35.

Հա

մա

յնքի ղ

եկա

վա

րին կ

ից գ

ործող Խ

Մ-ն

եր ձ

ևա

վորա

ծ՝ ա

ռնվա

զն 5

00

0 բ

նա

կիչ

ուն

եցող

հա

մա

յնքների տ

եսա

կա

րա

ր կ

շիռը Հ

Հ հ

ամա

յնքների ը

նդհա

նուր

թվի մ

եջ

Ֆին

անս

ակա

ն հա

շվետ

վողա

կանո

ւթյո

ւն

36. Հ

ամա

յնքի բ

յուջ

եի կ

ատ

արմա

ն տ

արեկա

ն հ

աշվ

ետ

վութ

յան ն

ախ

ագծի հ

անրա

յին

քննա

րկում

ներ/լսում

ներ կ

ազմա

կերպ

ած և

անցկա

ցրա

ծ՝ ա

ռնվա

զն 5

00

0 բ

նա

կիչ

ուն

եցող

հա

մա

յնքների տ

եսա

կա

րա

ր կ

շիռը Հ

Հ հ

ամա

յնքների ը

նդհա

նուր

թվի մ

եջ

%

Բնա

գավա

ռ 4.

Հա

մայն

քի կ

առա

վարո

ւմ(M

unic

ipal

Man

agem

enta

nd A

dmin

istra

tion)

Մա

րդկա

յին

ռեսո

ւրսն

երի

կառա

վարո

ւմ և

կա

րողո

ւթյո

ւննե

րի

զարգ

ացո

ւմ

37.

Բա

րձրա

գույն

կրթ

ութ

յամբ հ

ամա

յնքների ղ

եկա

վա

րների տ

եսա

կա

րա

ր կ

շիռն՝ ը

նդհա

նուր

ի մ

եջ

%

38. Հ

ԿՏ

Հ ո

ւնեցող հ

ամա

յնքների տ

եսա

կա

րա

ր կ

շիռն՝ ընդհա

նուր

ի մ

եջ

Համա

յնքա

յին

ծառա

յութ

յուն

39. Հ

ամա

յնքների (

առա

նց Ե

րևա

նի)

աշխ

ատ

ակա

զմերում

հա

մա

յնքա

յին ծ

առա

յութ

յան

հա

ստ

ատ

վա

ծ պ

աշտ

ոնների թ

վի տ

եսա

կա

րա

ր կ

շիռը բ

նա

կչո

ւթյա

ն ը

նդհա

նուր

թվի մ

եջ

%

40

. Վ

երջի

ն տ

արվա

ընթ

ացքում

վերա

պա

տրա

ստ

վա

ծ հ

ամա

յնքա

յին ծ

առա

յողների

տեսա

կա

րա

ր կ

շիռը ն

րա

նց ը

նդհա

նուր

թվի մ

եջ

Միջ

ազգ

այի

ն ա

ջակց

ութ

յուն

-

25

Բնա

գավա

ռ 5.

Հա

մայն

քայի

ն (հ

անր

այի

նբն

ույթ

ի) ծ

առա

յութ

յուն

ների

մատ

ուցո

ւմ(D

elive

ry o

f mun

icip

al se

rvic

es)

Սո

ցիա

լակա

ն ու

ղղվա

ծութ

յուն

ու

նեցո

ղ ծա

ռայո

ւթյո

ւննե

ր (կ

րթու

թյու

ն, մ

շակո

ւյթ,

առո

ղջա

պա

հութ

յուն

, սպ

որտ

, սո

ցիա

լակա

ն պ

աշտ

պա

նութ

յուն

և

այլն

)

41.

Նա

խա

դպ

րոցա

կա

ն կ

րթ

ութ

յան ծ

առա

յութ

յուն

մա

տուց

ող հ

ամա

յնքների տ

եսա

կա

րա

ր

կշի

ռը հ

ամա

յնքների ը

նդհա

նուր

թվի մ

եջ

%

42. Ն

ախ

ադ

պրոցա

կա

ն հ

աստ

ատ

ութ

յուն

ներում

ընդ

գրկվա

ծ երեխ

աների տ

եսա

կա

րա

ր կ

շիռը

ՀՀ

նա

խա

դպ

րոցա

կա

ն տ

արիքի ե

րեխ

աների ը

նդհա

նուր

թվի մ

եջ

43.

Հա

մա

յնքների ա

րտ

ադպ

րոցա

կա

ն դ

աստ

իա

րա

կութ

յան ծ

առա

յութ

յուն

մա

տուց

ող

հա

մա

յնքների տ

եսա

կա

րա

ր կ

շիռը հ

ամա

յնքների ը

նդ

հա

նուր

թվի մ

եջ

44. Հ

ամա

յնքների բ

յուջ

եներում

Հա

նգիստ

, մշա

կույթ

և կ

րոն բ

նա

գա

վա

ռի ը

նդհա

նուր

ծախ

սերը՝ բնա

կչո

ւթյա

ն մ

եկ շ

նչի

հա

շվով

ԱՄ

Ն դ

ոլա

ր

Քաղա

քաշի

նակա

ն-կո

մուն

ալ

ծառա

յութ

յուն

ներ

(քա

ղաքա

շինո

ւթյո

ւն,

աղբ

ահա

նութ

յուն

, մա

քրու

մ,

կանա

չապ

ատ

ում,

բա

րեկա

րգու

մ,

ներհ

ամա

յնքա

յին

փող

ոցնե

րի և

ճա

նապ

արհ

ների

պա

հպա

նում

և

շահա

գործ

ում,

ջր

ամա

տա

կարա

րում

և

ջրա

հեռա

ցում

, բնա

կելի

և ո

չ բն

ակե

լի տ

արա

ծքնե

րի

պա

հպա

նում

, գեր

եզմա

նատ

ների

պ

ահպ

անո

ւմ և

այլն

)

45. Հ

ամա

յնքի գ

լխա

վոր հ

ատ

ակա

գիծ

ուն

եցող հ

ամա

յնքների տ

եսա

կա

րա

ր կ

շիռը

հա

մա

յնքների ը

նդ

հա

նուր

թվի մ

եջ

%

46. Ա

ղբա

հա

նութ

յան ծ

առա

յութ

յուն

մա

տուց

ող հ

ամա

յնքների տ

եսա

կա

րա

ր կ

շիռը

հա

մա

յնքների ը

նդ

հա

նուր

թվի մ

եջ

47.

ՏԻ

Մ-ե

րի կ

ողմից ջ

րա

մա

տա

կա

րա

րմա

ն ծ

առա

յութ

յուն

ստ

ացող բ

նա

կա

վա

յրերի

տեսա

կա

րա

ր կ

շիռը Հ

Հ բ

նա

կա

վա

յրերի ը

նդհա

նուր

թվի մ

եջ

48. Ն

երհա

մա

յնքա

յին փ

ողոցա

յին լուս

ավորութ

յան ծ

առա

յութ

յուն

մա

տուց

ող հ

ամա

յնքների

տեսա

կա

րա

ր կ

շիռը հ

ամա

յնքների ը

նդ

հա

նուր

թվի մ

եջ

49. Հ

ամա

յնքների (

ներա

ռյա

լ Ե

րևա

նի)

բյո

ւջեներում

շրջա

կա

միջա

վա

յրի պ

աշտ

պա

նութ

յան

բնա

գա

վա

ռի ը

նդհա

նուր

ծա

խսերը՝ բնա

կչո

ւթյա

ն մ

եկ շ

նչի

հա

շվով

ԱՄ

Ն դ

ոլա

ր

50

. Հ

ամա

յնքների (

առա

նց Ե

րևա

նի)

բյո

ւջեներում

շրջա

կա

միջա

վա

յրի պ

աշտ

պա

նութ

յան

բնա

գա

վա

ռի ը

նդհա

նուր

ծա

խսերը՝ բնա

կչո

ւթյա

ն մ

եկ շ

նչի

հա

շվով

26

Տնտ

եսա

կան

ուղղ

վածո

ւթյո

ւն

ունե

ցող

ծառա

յութ

յուն

ներ

(ներ

հա-

մայն

քայի

ն հա

սարա

կակա

ն տ

րա-

նսպ

որտ

, առև

տու

ր, ո

ռոգո

ւմ, գ

յու-

ղատ

նտես

ակա

ն, ա

յդ թ

վում

անա

-սն

աբո

ւժա

կան

և բո

ւժա

սանի

տա

-րի

այի

ծա

ռայո

ւթյո

ւննե

ր և

այլն

)

51.

Ներհա

մա

յնքա

յին հ

ասա

րա

կա

կա

ն տ

րա

նսպ

որտ

ի ծ

առա

յութ

յուն

մա

տուց

ող հ

ամա

յնքների

տեսա

կա

րա

ր կ

շիռը հ

ամա

յնքների ը

նդ

հա

նուր

թվի մ

եջ

%

52. Հ

ամա

յնքների բ

յուջ

եներում

տնտ

եսա

կա

ն հ

արա

բերութ

յուն

ների բ

նա

գա

վա

ռի ը

նդհա

նուր

ծա

խսերը՝ բնա

կչո

ւթյա

ն մ

եկ շ

նչի

հա

շվով

ԱՄ

Ն դ

ոլա

ր

Համա

յնքա

յին

այլ

ծառա

յութ

յուն

ներ

(քա

ղաքա

ցիա

կան

կացո

ւթյա

ն ա

կտեր

ի գր

անց

ում,

բն

ապ

ահպ

անա

կան

ծառա

յութ

յուն

ներ

և ա

յլն)

-

ՏԻ 5

բնա

գավա

ռ և

20 գ

ործա

ռույթ

52 ց

ուց

իչ

27

Աղյո

ւսա

կ 2.

ՏԻՏ

Ի ցո

ւցիչ

ների

հա

մապ

ատ

ասխ

անո

ւթյա

ն ստ

ուգո

ւմը

պա

տշա

ճ կա

ռավա

րմա

ն 12

սկ

զբու

նքնե

րին

Ցո

ւցիչ

ը

Ընտրությունների, ներկայացուցչության և մասնակցության արդար

Արձագանքելու պատրաստակամություն

Տնտեսական և սոցիալական արդյունավետություն

Հրապարակայնություն և թափանցիկություն

Իրավունքի գերակայություն

Անբասիր վարք

Իրավասություն և կարողություն

Նորամուծություն և փոփոխություններին պատրաստակամություն

Կայունություն և երկարաժամկետ ուղղվածություն

Հստակ ֆինանսական կառավարում

Մարդու իրավունքներ, մշակութային բազմազանություն և սոցիալական միասնություն

Հաշվետվողականություն

1 2

3

4

5

6

7

8

9

10

11

12

1. Տե

ղակա

ն ին

քնա

կառա

վարմ

ան

բարե

փոխ

ումն

եր

1.1.

Բարե

փոխ

ումն

երի

իրա

վակա

ն և

ծրա

գրա

յին

գնա

հատ

ում

1

ՏԻ

բնա

գա

վա

ռի

օրենսդրութ

յան

հա

մա

պա

տա

սխ

անութ

յուն

ը Հ

Հ

Սա

հմա

նա

դրութ

յանը

(սա

հմա

նա

դրա

կա

ն դ

րույթ

ների

իրա

վա

կիրա

ռութ

յան ա

ստ

իճա

նը

ՀՀ


յուն

ում

), %

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

2

ՏԻ

բնա

գա

վա

ռի


յան

հա

մա

պա

տա

սխ

անութ

յուն

ը Տ

Ի

եվրոպ

ակա

ն խ

արտ

իա

յին

(ՏԻ

ԵԽ

-ի դ

րույթ

ների

իրա

վա

կիրա

ռութ

յան ա

ստ

իճա

նը

ՀՀ


յուն

ում

), %

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

28

3

ՏԻ

բնա

գա

վա

ռում

ՀՀ

կա

ռա

վա

րութ

յան հ

եռա

նկա

րա

յին

և մ

իջն

աժա

մկետ

ծրա

գրերով

նա

խա

տեսվա

ծ

պա

րտ

ավորութ

յուն

ների

իրա

կա

նա

ցմա

ն մ

ակա

րդա

կը, %

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

4

ՏԻ

բնա

գա

վա

ռի

պետ

ակա

ն

լիա

զոր մ

արմնի՝ Հ

Հ Տ

ԿԶ

Ն

տա

րեկա

ն ծ

րա

գրերով

նա

խա

տեսվա

ծ ծ

րա

գրերի,

միջո

ցա

ռում

ների ի

րա

կա

նա

ցմա

ն

մա

կա

րդ

ակը, %

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

1.2.

Արտ

աքի

ն պ

արտ

ավո

րութ

յուն

ների

կա

տա

րում

5

ՏԻ

բնա

գա

վա

ռում

Եվրոպ

այի

խորհրդի, Ե

Խ Տ

եղա

կա

ն և

տա

րա

ծա

շրջա

նա

յին

իշխ

անութ

յուն

ների կ

ոնգ

րեսի ա

ռջև

Հա

յաստ

անի ս

տա

նձնա

ծ

պա

րտ

ավորութ

յուն

ների

իրա

կա

նա

ցմա

ն մ

ակա

րդա

կը, %

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

1.3.

Վա

րչա

տա

րածք

այի

ն բա

րեփ

ոխու

մներ

6

ՀՀ

մեկ հ

ամա

յնքի

(առա

նց

Երևա

նի)

բնա

կչո

ւթյա

ն մ

իջի

ն

թիվը, մա

րդ

X

X

X

X

X

X

X

X

X

7

ՀՀ

մեկ հ

ամա

յնքի վ

արչա

կա

ն

տա

րա

ծքի մ

իջի

ն չ

ափ

ը, կմ

2

X

X

X

X

X

X

X

1.4.

Միջ

համա

յնքա

յին

համա

գործ

ակց

ութ

յուն

8

Միջհ

ամա

յնքա

յին

հա

մա

գործա

կցութ

յան կ

առույց֊

ներում

ընդգրկվա

ծ հ

ամա

յնքների

տեսա

կա

րա

ր կ

շիռը Հ

Հ հ

ամա

յնք֊

ների ը

նդ

հա

նուր

թվի մ

եջ,

%

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

29

9

Կա

մա

վոր

հիմուն

քներով

ձևա

վորվա

ծ մ

իջհ

ամա

յնքա

յին

միա

վորում

ների կ

ազմում

ընդգրկվա

ծ հ

ամա

յնքների մ

իջի

ն

թիվը, հա

մա

յնք

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

10

Օրենքով ձ

ևա

վորվա

ծ

միջհ

ամա

յնքա

յին մ

իա

վորում

ների

կա

զմում

ընդգրկվա

ծ հ

ամա

յնքների

միջի

ն թ

իվը, հա

մա

յնք

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

2.

Համա

յնքի

սեփ

ակա

նութ

յուն

, զա

րգա

ցմա

ն ծր

ագր

եր և

ֆին

անս

ներ

2.1.

Համա

յնքի

սեփ

ակա

նութ

յան

գույք

11

ՀՀ

հա

մա

յնքների

(ներա

ռյա

լ

Երևա

նի) բյո

ւջեների ո

չ

ֆինա

նսա

կա

ն ա

կտ

իվների գ

ծով

ծախ

սերի տ

եսա

կա

րա

ր կ

շիռն

ընդհա

նուր

ծա

խսերում

, %

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

12

ՀՀ

հա

մա

յնքների

(առա

նց Ե

րևա

նի)

բյո

ւջեների ո

չ ֆ

ինա

նսա

կա

ն

ակտ

իվների գ

ծով ծ

ախ

սերի

տեսա

կա

րա

ր կ

շիռն ը

նդհա

նուր

ծախ

սերում

, %

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

2.2.

Հա

մայն

քի զ

արգ

ացմ

ան

ծրա

գրեր

և բ

յուջ

ե (պ

լանա

վորո

ւմ և

բյո

ւջետ

ավա

րում

)

-

2.3.

Հա

մայն

քի բ

յուջ

ետա

յին

եկա

մուտ

ներ

13

ՀՀ

հա

մա

յնքների

բյո

ւջեների

եկա

մուտ

ների հ

ան-ր

ագում

արի

տեսա

կա

րա

ր կ

շիռը Հ

Հ

հա

մա

խմբվա

ծ բ

յուջ

եի ը

նդհա

նուր

եկա

մուտ

ներում

, %

X

X

X

X

X

14

ՀՀ

հա

մա

յնքների

(ներա

ռյա

լ

Երևա

նի)

բյո

ւջեների ե

կա

մուտ

ների

հա

նրա

գում

արի փ

աստ

ացի

կա

տա

րում

ը հ

աստ

ատ

վա

ծ պ

լանի

նկա

տմա

մբ, %

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

30

15

ՀՀ

հա

մա

յնքների

(առա

նց

Երևա

նի)

բյո

ւջեների ե

կա

մուտ

ների

հա

նրա

գում

արի փ

աստ

ացի

կա

տա

րում

ը հ

աստ

ատ

վա

ծ պ

լանի

նկա

տմա

մբ, %

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

16

ՀՀ

հա

մա

յնքների

(ներա

ռյա

լ՝

Երևա

նի)

բյո

ւջեների փ

աստ

ացի

եկա

մուտ

ը մ

եկ շ

նչի

հա

շվով, Ա

ՄՆ

դոլա

ր

X

X

X

X

17

ՀՀ

հա

մա

յնքների

(առա

նց

Երևա

նի)

բյո

ւջեների փ

աստ

ացի

եկա

մուտ

ը մ

եկ շ

նչի

հա

շվով, Ա

ՄՆ

դոլա

ր

X

X

X

X

18

ՀՀ

հա

մա

յնքների

բյո

ւջեների

սեփ

ակա

ն ե

կա

մուտ

ների

տեսա

կա

րա

ր կ

շիռն ը

նդհա

նուր

եկա

մուտ

ների մ

եջ

(հա

մա

յնքների

ֆինա

նսա

կա

ն ա

նկա

խութ

յուն

ը

կա

մ ի

նքնուր

ույնութ

յուն

ը),

%

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

2.4.

Փ

ոխա

ռու մ

իջոց

ներ

(պա

րտքի

կա

ռավա

րում

)

19

ՀՀ

հա

մա

յնքների

բյո

ւջեների

փոխ

ատ

վութ

յուն

ների տ

եսա

կա

րա

ր

կշի

ռն ը

նդհա

նուր

մուտ

քերում

, %

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

20

ՀՀ

հա

մա

յնքների

բյո

ւջեների

վա

րկերի տ

եսա

կա

րա

ր կ

շիռն

ընդհա

նուր

մուտ

քերում

, %

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

2.5.

ՏԻ

Մ-ե

րի լի

ազո

րութ

յուն

ների

և ֆ

ինա

նսնե

րի հ

ամա

պա

տա

սխա

նութ

յուն

21

ՀՀ

հա

մա

յնքների

բյո

ւջեների

ծա

խսերի հ

անրա

գում

արի

տեսա

կա

րա

ր կ

շիռը Հ

Հ

հա

մա

խմբվա

ծ բ

յուջ

եի ը

նդհա

նուր

ծա

խսերում

, %

X

X

X

X

X

22

Հա

մա

յնքների

բյո

ւջեների

ծա

խսերի հ

անրա

գում

արի տ

եսա

֊

կա

րա

ր կ

շիռը ե

րկրի Հ

ՆԱ

-ում

, %

X

X

X

X

X

31

23

ՀՀ

հա

մա

յնքների

(ներա

ռյա

լ

Երև

անի)

բյո

ւջեների ծ

ախ

սերի

հա

նրա

գում

արի փ

աստ

ացի

կա

տա

րում

ը հ

աստ

ատ

վա

ծ պ

լանի

նկա

տմա

մբ, %

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

24

ՀՀ

հա

մա

յնքների

(առա

նց

Երև

անի)

բյո

ւջեների ծ

ախ

սերի

հա

նրա

գում

արի փ

աստ

ացի

կա

տա

րում

ը հ

աստ

ատ

վա

ծ պ

լանի

նկա

տմա

մբ, %

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

25

ՀՀ

հա

մա

յնքների

(ներա

ռյա

լ՝

Երևա

նի)

բյո

ւջեների փ

աստ

ացի

ծա

խսը մ

եկ շ

նչի

հա

շվով, Ա

ՄՆ

դոլա

ր

X

X

X

X

26

ՀՀ

հա

մա

յնքների

(առա

նց

Երևա

նի)

բյո

ւջեների փ

աստ

ացի

ծա

խսը մ

եկ շ

նչի

հա

շվով, Ա

ՄՆ

դոլա

ր

X

X

X

X

27

Ընդհա

նուր

բնույթ

իհա

նրա

յին

ծա

ռա

յութ

յուն

ների ծ

ախ

սերի

տեսա

կա

րա

ր կ

շիռը Հ

Հ հ

ամա

յնք֊

ների (

ներա

ռյա

լ Ե

րևա

նի)

բյո

ւջե֊

ների ը

նդ

հա

նուր

ծա

խսերում

, %

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

28

Ընդհա

նուր

բնույթ

իհա

նրա

յին

ծա

ռա

յութ

յուն

ների ծ

ախ

սերի

տեսա

կա

րա

ր կ

շիռը Հ

Հ հ

ամա

յնք֊

ների (

առա

նց Ե

րևա

նի)

բյո

ւջեների

ընդհա

նուր

ծա

խսերում

, %

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

3.

Տեղա

կան

ժողո

վրդա

վարո

ւթյո

ւն

3.1.

Ընտ

րակա

ն գո

րծըն

թա

ցի ժ

ողով

րդա

վարա

ցում

29

ՀՀ

հա

մա

յնքների ը

նդհա

նուր

թվի

մեջ

այն

հա

մա

յնքների տ

եսա

կա

րա

ր

կշի

ռը, որտ

եղ հ

ամա

յնքի ա

վա

գա

նու

ընտ

րութ

յուն

ներն ա

նց ե

ն կ

ացվում

հա

մա

մա

սնա

կա

ն ը

նտ

րա

կա

րգով, %

X

X

X

X

X

X

X

X

32

30

ՀՀ

բնա

կչո

ւթյա

նընդհա

նուր

թվում

այն

հա

մա

յնքների բ

նա

կիչն

երի

ընդհա

նուր

թվի տ

եսա

կա

րա

ր

կշի

ռը, որտ

եղ հ

ամա

յնքի

ավա

գա

նու ընտ

րութ

յուն

ներն ա

նց

են կ

ացվում

հա

մա

մա

սնա

կա

ն

ընտ

րա

կա

րգով,

%

X

X

X

X

X

X

X

X

31

Տվյա

լ տ

արվա

ընթ

ացքում

ուղ

ղա

կի

ընտ

րա

կա

րգով կ

այա

ցա

ծ

հա

մա

յնքի ղ

եկա

վա

րի

ընտ

րութ

յուն

ների ժ

ամա

նա

կ 2

-ից

ավելի

թեկնա

ծուն

եր ա

ռա

ջադրա

ծ

հա

մա

յնքների տ

եսա

կա

րա

ր կ

շիռն

այդ

հա

մա

յնքների ը

նդհա

նուր

թվի

մեջ,

%

X

X

X

X

X

X

X

X

32

Տվյա

լ տ

արվա

ընթ

ացքում

կա

յացա

ծ Տ

ԻՄ

-երի

ընտ

րութ

յուն

ների ժ

ամա

նա

կ

բնա

կիչն

երի մ

ասնա

կցութ

յան

միջի

ն մ

ակա

րդա

կը,

%

X

X

X

X

X

X

X

X

3.2.

Հա

նրա

յին

մասն

ակց

ութ

յուն

33

Հա

մա

յնքի

բյո

ւջեի

նա

խա

գծի

հա

նրա

յին ք

ննա

րկում

ներ/լսում

ներ

կա

զմա

կերպ

ած և

անցկա

ցրա

ծ

հա

մա

յնքների տ

եսա

կա

րա

ր կ

շիռը

ՀՀ

հա

մա

յնքների ը

նդհա

նուր

թվի

մեջ,

%

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

34

Պա

շտոնա

կա

ն հ

ամա

ցա

նցա

յին

կա

յք ո

ւնեցող հ

ամա

յնքների

տեսա

կա

րա

ր կ

շիռը Հ

Հ հ

ամա

յնք֊

ների ը

նդ

հա

նուր

թվի մ

եջ,

%

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

33

35

Հա

մա

յնքի

ղեկա

վա

րին կ

ից

գործող Խ

Մ-ն

եր ձ

ևա

վորա

ծ՝

առնվա

զն 5

00

0 բ

նա

կիչ

ուն

եցող

հա

մա

յնքների տ

եսա

կա

րա

ր կ

շիռը

ՀՀ

հա

մա

յնքների ը

նդհա

նուր

թվի

մեջ,

%

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

3.3.

Ֆ

ինա

նսա

կան

հաշվ

ետվո

ղակա

նութ

յուն

36

Հա

մա

յնքի

բյո

ւջեի

կա

տա

րմա

ն

տա

րեկա

ն հ

աշվ

ետ

վութ

յան

նա

խա

գծի

հա

նրա

յին ք

ննա

րկում

֊

ներ/լսում

ներ կ

ազմա

կերպ

ած և

անցկա

ցրա

ծ՝ ա

ռնվա

զն 5

00

0

բնա

կիչ

ուն

եցող հ

ամա

յնքների

տեսա

կա

րա

ր կ

շիռը Հ

Հ հ

ամա

յնք֊

ների ը

նդ

հա

նուր

թվի մ

եջ,

%

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

4.

Համա

յնքի

կա

ռավա

րում

4.

1. Մ

արդ

կայի

ն ռե

սուր

սներ

ի կա

ռավա

րում

և կ

արո

ղութ

յուն

ների

զա

րգա

ցում

37

Բա

րձրա

գույն

կրթ

ութ

յամբ

հա

մա

յնքների ղ

եկա

վա

րների

տեսա

կա

րա

ր կ


նուր

ի

մեջ,

%

X

X

X

X

X

X

X

X

38

ՀԿ

ՏՀ

ուն

եցող

հա

մա

յնքների

տեսա

կա

րա

ր կ


նուր

ի

մեջ,

%

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

4.2.

Հա

մայն

քայի

ն ծա

ռայո

ւթյո

ւն

39

Հա

մա

յնքների

(առա

նց Ե

րևա

նի)

աշխ

ատ

ակա

զմերում

հա

մա

յնքա

յին

ծա

ռա

յութ

յան հ

աստ

ատ

վա

ծ

պա

շտոնների թ

վի տ

եսա

կա

րա

ր

կշի

ռը բ

նա

կչո

ւթյա

ն ը

նդհա

նուր

թվի մ

եջ,

%

X

X

X

X

X

X

X

X

X

34

40

Վերջի

ն տ

արվա

ընթ

ացքում

վերա

պա

տրա

ստ

վա

ծ

հա

մա

յնքա

յին ծ

առա

յողների

տեսա

կա

րա

ր կ

շիռը ն

րա

նց

ընդհա

նուր

թվի մ

եջ,

%

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

4.3.

Մ

իջա

զգա

յին

աջա

կցու

թյո

ւն

5.

Համա

յնքա

յին

(հա

նրա

յին

բնու

յթի)

ծա

ռայո

ւթյո

ւննե

րի մ

ատ

ուցո

ւմ

5.1.

Սոցի

ալա

կան

ուղղ

վածո

ւթյո

ւն ո

ւնեց

ող ծ

առա

յութ

յուն

ներ

(կրթ

ութ

յուն

, մշա

կույթ

, առո

ղջա

պա

հութ

յուն

, սպ

որտ

, սոց

իալա

կան

պա

շտպ

անո

ւթյո

ւն և

այլն

)

41

Նա

խա

դպ

րոցա

կա

ն կ

րթ

ութ

յան

ծա

ռա

յութ

յուն

մա

տուց

ող

հա

մա

յնքների տ

եսա

կա

րա

ր կ

շիռը

հա

մա

յնքների ը

նդհա

նուր

թվի մ

եջ,

%

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

42

Նա

խա

դպ

րոցա

կա

ն

հա

ստ

ատ

ութ

յուն

ներում

ընդգրկվա

ծ ե

րեխ

աների

տեսա

կա

րա

ր կ

շիռը Հ

Հ

նա

խա

դպ

րոցա

կա

ն տ

արիքի

երեխ

աների ը

նդհա

նուր

թվի մ

եջ,

%

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

43

Հա

մա

յնքների ա

րտ

ադպ

րոցա

կա

ն

դա

ստ

իա

րա

կութ

յան ծ

առա

յութ

յուն

մա

տուց

ող հ

ամա

յնքների

տեսա

կա

րա

ր կ

շիռը հ

ամա

յնքների

ընդհա

նուր

թվի մ

եջ,

%

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

44

Հա

մա

յնքների բ

յուջ

եներում

Հա

նգիստ

, մշա

կույթ

և կ

րոն

բնա

գա

վա

ռի ը

նդհա

նուր

ծա

խսերը՝

բնա

կչո

ւթյա

ն մ

եկ շ

նչի

հա

շվով,

ԱՄ

Ն դ

ոլա

ր

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

35

5.2.

Ք

աղա

քաշի

նակա

ն-կո

մուն

ալ ծ

առա

յութ

յուն

ներ

(քա

ղաքա

շինո

ւթյո

ւն, ա

ղբա

հանո

ւթյո

ւն, մ

աքր

ում,

կա

նաչա

պա

տու

մ, բ

արե

կարգ

ում,

նե

րհա

մայն

քայի

ն փ

ողոց

ների

և ճ

անա

պա

րհնե

րի պ

ահպ

անո

ւմ և

շահա

գործ

ում,

ջրա

մատ

ակա

րարո

ւմ և

ջրա

հեռա

ցում

, բնա

կելի

և ո

չ բն

ակե

լի տ

արա

ծքնե

րի պ

ահպ

անո

ւմ, գ

երեզ

մանա

տնե

րի պ

ահպ

անո

ւմ և

այլն

)

45

Հա

մա

յնքի գ

լխա

վոր հ

ատ

ակա

գիծ

ուն

եցող հ

ամա

յնքների

տեսա

կա

րա

ր կ

շիռը հ

ամա

յնքների

ընդհա

նուր

թվի մ

եջ,

%

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

46

Աղբա

հա

նութ

յան

ծա

ռա

յութ

յուն

մա

տուց

ող հ

ամա

յնքների

տեսա

կա

րա

ր կ

շիռը հ

ամա

յնքների

ընդհա

նուր

թվի մ

եջ,

%

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

47

ՏԻ

Մ-ե

րի կ

ողմից

ջրա

մա

տա

կա

րա

րմա

ն

ծա

ռա

յութ

յուն

ստ

ացող

բնա

կա

վա

յրերի տ

եսա

կա

րա

ր

կշի

ռը Հ

Հ բ

նա

կա

վա

յրերի

ընդհա

նուր

թվի մ

եջ,

%

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

48

Ներհա

մա

յնքա

յին

փողոցա

յին

լուս

ավորութ

յան ծ

առա

յութ

յուն

մա

տուց

ող հ

ամա

յնքների

տեսա

կա

րա

ր կ

շիռը հ

ամա

յնքների

ընդհա

նուր

թվի մ

եջ,

%

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

49

Հա

մա

յնքների

(ներա

ռյա

լ Ե

րևա

նի)

բյո

ւջեներում

շրջա

կա

միջա

վա

յրի

պա

շտպ

անութ

յան բ

նա

գա

վա

ռի

ընդհա

նուր

ծա

խսերը՝

բնա

կչո

ւթյա

ն մ

եկ շ

նչի

հա

շվով,

ԱՄ

Ն դ

ոլա

ր

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

50

Հա

մա

յնքների

(առա

նց Ե

րևա

նի)

բյո

ւջեներում

շրջա

կա

միջա

վա

յրի

պա

շտպ

անութ

յան բ

նա

գա

վա

ռի

ընդհա

նուր

ծա

խսերը՝

բնա

կչո

ւթյա

ն մ

եկ շ

նչի

հա

շվով,

ԱՄ

Ն դ

ոլա

ր

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

36

5.3.

Տն

տես

ակա

ն ու

ղղվա

ծութ

յուն

ուն

եցող

ծա

ռայո

ւթյո

ւննե

ր (ն

երհա

մայն

քայի

ն հա

սարա

կակա

ն տ

րանս

պոր

տ, ա

ռևտ

ուր,

ոռո

գում

, գյ

ուղա

տնտ

եսա

կան,

այդ

թվո

ւմ ա

նասն

աբո

ւժա

կան

և բո

ւժա

սանի

տա

րիա

յի ծ

առա

յութ

յուն

ներ

և ա

յլն)

51

Ներհա

մա

յնքա

յին

հա

սա

րա

կա

կա

ն

տրա

նսպ

որտ

ի ծ

առա

յութ

յուն

մա

տուց

ող հ

ամա

յնքների

տեսա

կա

րա

ր կ

շիռը հ

ամա

յնքների

ընդհա

նուր

թվի մ

եջ,

%

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

52

Հա

մա

յնքների

բյո

ւջեներում

տնտ

եսա

կա

ն հ

արա

բերութ

յուն

ների

բնա

գա

վա

ռի ը

նդհա

նուր

ծա

խսերը՝

բնա

կչո

ւթյա

ն մ

եկ շ

նչի

հա

շվով,

ԱՄ

Ն դ

ոլա

ր

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

X

5.4.

Հա

մայն

քայի

ն ա

յլ ծա

ռայո

ւթյո

ւննե

ր (ք

աղա

քացի

ակա

ն կա

ցութ

յան

ակտ

երի

գրա

նցու

մ, բ

նապ

ահպ

անա

կան

ծառա

յութ

յուն

ներ

և ա

յլն)

-

37

Աղյ

ուսա

կներ

3-7

. ՏԻՏ

Ի ցո

ւցիչ

ների

գնա

հատ

ումն

՝ ըստ

ՏԻ

բնա

գավա

ռներ

ի և

գործ

առո

ւյթնե

րի

Աղյ

ուսա

կ 3ա

. Տեղ

ակա

ն ին

քնա

կառա

վարմ

ան

բարե

փոխ

ումն

եր

№

Ցուց

չի ա

նվա

նում

ը 20

15

2016

Գ

նահա

տմա

ն սա

նդղա

կը

Ցուց

չի

գնա

հատ

ումը

%

Ցուց

չի գ

նահա

տա

կանի

մե

կնա

բանո

ւթյո

ւնը,

հիմ

նավո

րում

ներ

ՑԱ

*Ց

Գ*

ՑԱ

Ց

Գ

Բնա

գավա

ռի ա

նվա

նում

ը. 1.

Տեղ

ակա

ն ին

քնա

կառա

վարմ

ան

բարե

փոխ

ումն

եր

Գոր

ծառո

ւյթի

անվ

անո

ւմը.

1.1.

Բարե

փոխ

ումն

երի

իրա

վակա

ն և

ծրա

գրա

յին

գնա

հատ

ում

1

ՏԻ

բնա

գա

վա

ռի օ

րենսդրութ

յան

հա

մա

պա

տա

սխ

անութ

յուն

ը Հ

Հ

Սա

հմա

նա

դրութ

յանը

(սա

հմա

նա

դրա

կա

ն դ

րույթ

ների

իրա

վա

կիրա

ռութ

յան ա

ստ

իճա

նը

ՀՀ


յուն

ում

), %

67%

7

55%

6

10Կ

ատ

արյա

լ 10

0%

Հիմք է

ընդուն

վել Հ

Հ

Սա

հմա

նա

դրութ

յան 9

-րդ գ

լխի մ

ի

շարք ի

րա

վա

կա

րգա

վորող դ

րույթ

ների

անհա

մա

պա

տա

սխ

անութ

յուն

ը

օրենսդրա

կա

ն մ

ակա

րդա

կում

: Ա

յդ

դրույթ

ներն ե

ն` 18

2-ր

դ հ

ոդվա

ծի 1

-ին

մա

սի վ

երջի

ն պ

արբերութ

յուն

ը, 18

2-ր

դ

հոդվա

ծի 4

-րդ մ

ասը, 18

3-ր

դ հ

ոդվա

ծի

1-ին և

2-ր

դ մ

ասերը, 18

5-ր

դ հ

ոդվա

ծի

3-ր

դ մ

ասը,

189-ր

դ հ

ոդվա

ծը և

190

-րդ

հոդվա

ծի 2

-րդ ն

ախ

ադա

սութ

յուն

ը:

9

Շա

տ լա

վ

85 -

10

0 %

8

Լա

վ

70

- 8

5 %

7

Բա

վա

կա

նին լա

վ

60

- 7

0 %

6

Ավելի

շա

տ լա

վ,

քա

ն վ

ատ

50

- 6

0 %

5

Միջի

ն` ոչ

լավ ո

չ

վա

տ

40

- 5

0 %

4

Ավելի

շա

տ վ

ատ

,

քա

ն լա

վ

30

- 4

0 %

3

Բա

վա

կա

նին վ

ատ

20

- 3

0 %

2

Վա

տ

10 -

20

%

1 Շ

ատ

վա

տ

0 -

10

%

0

Գոյո

ւթյո

ւն չ

ուն

ի

0%

2

ՏԻ

բնա

գա

վա

ռի օ

րենսդրութ

յան

հա

մա

պա

տա

սխ

անութ

յուն

ը Տ

Ի

եվրոպ

ակա

ն խ

արտ

իա

յին

(ՏԻ

ԵԽ

-ի դ

րույթ

ների

իրա

վա

կիրա

ռութ

յան ա

ստ

իճա

նը

ՀՀ


յուն

ում

), %

56%

6

67%

7

10Կ

ատ

արյա

լ 10

0%

Հ

իմք է

ընդուն

վել Տ

Ի ե

վրոպ

ակա

ն

խա

րտ

իա

յի ո

րոշ

իրա

վա

կա

րգա

վորող

դրույթ

ների

անհա

մա

պա

տա

սխ

անութ

յուն

ը կ

ամ

մա

սնա

կի հ

ամա

պա

տա

սխ

անութ

յուն

ը

ազգա

յին օ

րենսդրութ

յան

մա

կա

րդա

կում

: Ա

յդ դ

րույթ

ներն ե

ն՝ 9-

9

Շա

տ լա

վ

85 -

10

0 %

8

Լա

վ

70

- 8

5 %

7

Բա

վա

կա

նին լա

վ

60

- 7

0 %

6

Ավելի

շա

տ լա

վ,

քա

ն վ

ատ

50

- 6

0 %

5

Միջի

ն` ոչ

լավ ո

չ

վա

տ

40

- 5

0 %

38

4

Ավելի

շա

տ վ

ատ

,

քա

ն լա

վ

30

- 4

0 %

րդ հ

ոդվա

ծի 2

-րդ,

4-ր

դ,

5-ր

դ և

6-ր

դ

մա

սերը:

3

Բա

վա

կա

նին վ

ատ

20

- 3

0 %

2

Վա

տ

10 -

20

%

1 Շ

ատ

վա

տ

0 -

10

%

0

Գոյո

ւթյո

ւն չ

ուն

ի

0%

3

ՏԻ

բնա

գա

վա

ռում

ՀՀ

կա

ռա

վա

րութ

յան

հեռա

նկա

րա

յին և

միջն

աժա

մկետ

ծրա

գրերով

նա

խա

տեսվա

ծ

պա

րտ

ավորութ

յուն

ների

իրա

կա

նա

ցմա

ն մ

ակա

րդա

կը, %

68%

7

72%

8

10Կ

ատ

արյա

լ 10

0%

Հիմք է

ընդուն

վել Հ

Հ կ

առա

վա

րութ

յան

հեռա

նկա

րա

յին և

միջն

աժա

մկետ

ծրա

գրերով ն

ախ

ատ

եսվա

ծ

պա

րտ

ավորութ

յուն

ների կ

ատ

արում

ը:

Հա

մա

ձա

յն ն

շվա

ծ ծ

րա

գրերի

իրա

կա

նա

ցմա

ն վ

երա

բերյա

լ

տեղեկա

տվութ

յան,

կա

ռա

վա

րութ

յուն

ը

կա

տա

րել է

այդ

ծրա

գրերով

նա

խա

տեսվա

ծ գ

ործողութ

յուն

ները

որոշ

բնա

գա

վա

ռներում

ամբողջո

ւթյա

մբ, որոշ

բնա

գա

վա

ռներում

մա

սնա

կիորեն:

9

Շա

տ լա

վ

85 -

10

0 %

8

Լա

վ

70

- 8

5 %

7

Բա

վա

կա

նին լա

վ

60

- 7

0 %

6

Ավելի

շա

տ լա

վ,

քա

ն վ

ատ

50

- 6

0 %

5

Միջի

ն` ոչ

լավ ո

չ

վա

տ

40

- 5

0 %

4

Ավելի

շա

տ վ

ատ

,

քա

ն լա

վ

30

- 4

0 %

3

Բա

վա

կա

նին վ

ատ

20

- 3

0 %

2

Վա

տ

10 -

20

%

1 Շ

ատ

վա

տ

0 -

10

%

0

Գոյո

ւթյո

ւն չ

ուն

ի

0%

4

ՏԻ

բնա

գա

վա

ռի պ

ետ

ակա

ն

լիա

զոր մ

արմնի՝ Հ

Հ Տ

ԿԶ

Ն

տա

րեկա

ն ծ

րա

գրերով

նա

խա

տեսվա

ծ ծ

րա

գրերի,

միջո

ցա

ռում

ների

իրա

կա

նա

ցմա

ն մ

ակա

րդա

կը, %

77%

8

78%

8

10Կ

ատ

արյա

լ 10

0%

Հ

իմք է

ընդուն

վել Հ

Հ կ

առա

վա

րութ

յան

20

15 և

20

16 թ

թ.

ծրա

գրերը,

ինչպ

ես

նա

և 2

015

և 2

016

թթ

. Հ

Հ

կա

ռա

վա

րութ

յան գ

ործուն

եութ

յան

միջո

ցա

ռում

ների ծ

րա

գրերը և

գերա

կա

խնդիրները: Պ

ետ

ակա

ն լիա

զոր

9

Շա

տ լա

վ

85 -

10

0 %

8

Լա

վ

70

- 8

5 %

7

Բա

վա

կա

նին լա

վ

60

- 7

0 %

6

Ավելի

շա

տ լա

վ,

քա

ն վ

ատ

50

- 6

0 %

39

5

Միջի

ն` ոչ

լավ ո

չ

վա

տ

40

- 5

0 %

մա

րմնի կ

ողմից ս

ահմա

նվա

ծ

ժա

մա

նա

կա

ցույցներին

հա

մա

պա

տա

սխ

ան Հ

Հ

Կա

ռա

վա

րութ

յան հ

աստ

ատ

մա

նն ե

ն

ներկա

յացվել նա

խա

տեսվա

ծ բ

ոլո

ր

հա

յեցա

կա

րգերը,

օրենսդրա

կա

ն

նա

խա

գծերը և

զա

րգա

ցմա

ն

ռա

զմա

վա

րութ

յուն

ների ն

ախ

ագծերը:

Սա

կա

յն ի

րա

վա

կիրա

ռութ

յան

ապ

ահովմա

ն գ

ործընթ

ացում

եղել

բա

ցթ

ողում

ներ,

կիրա

ռվել են ո

րոշ

դեպ

քերում

ամբողջո

ւթյա

մբ, որոշ

դեպ

քերում

մա

սնա

կիորեն:

4

Ավելի

շա

տ վ

ատ

,

քա

ն լա

վ

30

- 4

0 %

3

Բա

վա

կա

նին վ

ատ

20

- 3

0 %

2

Վա

տ

10 -

20

%

1 Շ

ատ

վա

տ

0 -

10

%

0

Գոյո

ւթյո

ւն չ

ուն

ի

0%

Գոր

ծառո

ւյթի

անվ

անո

ւմը.

1.2.

Միջ

ազգ

այի

ն պ

արտ

ավո

րութ

յուն

ների

կա

տա

րում

5

ՏԻ

բնա

գա

վա

ռում

Եվրոպ

այի

խորհրդի,

ԵԽ

Տեղա

կա

ն և

տա

րա

ծա

շրջա

նա

յին

իշխ

անութ

յուն

ների կ

ոնգրեսի

առջև

Հա

յաստ

անի ս

տա

նձնա

ծ

պա

րտ

ավորութ

յուն

ների

իրա

կա

նա

ցմա

ն մ

ակա

րդա

կը, %

58

%

6

67%

7

10Կ

ատ

արյա

լ 10

0%

Հիմք է

ընդուն

վել «Հ

այա

ստ

անում

տեղա

կա

ն ժ

ողովրդա

վա

րութ

յան

մա

սին»

№ 3

51

հա

նձնա

րա

րա

կա

նները,

կա

տա

րմա

ն ը

նթ

ացքը,

նա

խա

տեսվող

քա

յլերը (

ճա

նա

պա

րհա

յին ք

արտ

եզը):

Չեն ի

րա

կա

նա

ցվել կա

մ մ

ասնա

կի ե

ն

իրա

կա

նա

ցվել նշվ

ած

հա

նձնա

րա

րա

կա

նի 6

-րդ,

8-ր

դ և

9-ր

դ

կետ

երը:

9

Շա

տ լա

վ

85 -

10

0 %

8

Լա

վ

70

- 8

5 %

7

Բա

վա

կա

նին լա

վ

60

- 7

0 %

6

Ավելի

շա

տ լա

վ,

քա

ն վ

ատ

50

- 6

0 %

5

Միջի

ն` ոչ

լավ ո

չ

վա

տ

40

- 5

0 %

4

Ավելի

շա

տ վ

ատ

,

քա

ն լա

վ

30

- 4

0 %

3

Բա

վա

կա

նին վ

ատ

20

- 3

0 %

2

Վա

տ

10 -

20

%

1 Շ

ատ

վա

տ

0 -

10

%

0

Գոյո

ւթյո

ւն չ

ուն

ի

0%

* Ն

շում

. Այս

տեղ

և հ

աջո

րդող

աղյ

ուսա

կներ

ում

ՑԱ =

ցու

ցչի

արժ

եքը,

ՑԳ

= ց

ուցչ

ի գն

ահա

տա

կանը

:

40

Աղյո

ւսա

կ 3բ

. Տեղ

ակա

ն ին

քնա

կառա

վարմ

ան

բարե

փոխ

ումն

եր

№

Ցուց

չի ա

նվա

նում

ը 20

15

20

16

Գնա

հատ

ման

սանդ

ղակը

Ցո

ւցչի

գն

ահա

տու

մը

Ցուց

չիգն

ահա

տա

կանի

մե

կնա

բանո

ւթյո

ւնը,

հի

մնա

վորո

ւմնե

ր Ց

Ա

ՑԳ

Ց

Ա

ՑԳ

Բնա

գավա

ռի ա

նվա

նում

ը. 1.

Տեղ

ակա

նին

քնա

կառա

վարմ

ան

բարե

փոխ

ումն

եր

Գոր

ծառո

ւյթի

անվ

անո

ւմը.

1.3.

Վա

րչա

տա

րածք

այի

նբա

րեփ

ոխու

մներ

6

ՀՀ

մեկ հ

ամա

յնքի

(առա

նց Ե

րևա

նի)

բնա

կչո

ւթյա

ն մ

իջի

ն

թիվը,

մա

րդ

210

6

4

213

5

4

10

Կա

տա

րյա

լ 16

00

1-ից 1

90

00

մա

րդ

20

16թ

-ի հ

ուն

վա

րի 1

-ի դ

րութ

յամբ Հ

Հ

բնա

կչո

ւթյո

ւնը,

առա

նց Ե

րևա

ն ք

աղա

քի

1924.9

հա

զ.

մա

րդ է

եղել, 2

017

թ-ի

հուն

վա

րի 1

-ի դ

րութ

յամբ՝ 19

10.3

հա

զ.

մա

րդ։

20

15թ

-ին Հ

Հ-ո

ւմ ե

ղել է

915

հա

մա

յնք,

20

16-ի

ն՝ 89

6։

Հետ

ևա

բա

ր,

առա

նց Ե

րևա

նի,

մեկ

հա

մա

յնքի բ

նա

կչո

ւթյա

ն մ

իջի

ն թ

իվը

20

15թ

-ի հ

ամա

ր` 19

24.9

հա

զ.

մա

րդ/9

14

= 2

106 մ

արդ,

20

16թ

-ի հ

ամա

ր՝ 19

10.3

հա

զ.

մա

րդ/8

95

= 2

135 մ

արդ։

Աղբյո

ւրը՝ ar

mst

at.a

m:

9

Շա

տ լա

վ

120

01-

ից 1

60

00

մա

րդ /

190

01

-ից 2

30

00

մա

րդ

8

Լա

վ

820

1-ից 1

20

00

մա

րդ /

230

01-

ից 2

60

00

մա

րդ

7

Բա

վա

կա

նին

լավ

560

1-ից 8

20

0 մ

արդ /

260

01-

ից 2

90

00

մա

րդ

6

Ավելի

շա

տ

լավ,

քա

ն վ

ատ

420

1-ից 5

60

0 մ

արդ /

290

01-

ից 3

50

00

մա

րդ

5

Միջի

ն` ոչ

լավ

ոչ

վա

տ

30

01-

ից 4

20

0 մ

արդ /

350

01-

ից 4

20

00

մա

րդ

4

Ավելի

շա

տ

վա

տ,

քա

ն լա

վ

210

1-ից 3

00

0 մ

արդ /

420

01-

ից 5

00

00

մա

րդ

3

Բա

վա

կա

նին

վա

տ

150

1-ից 2

100

մա

րդ /

50

00

1-ից ա

վելի

մա

րդ

2

Վա

տ

100

1-ից 1

50

0 մ

արդ

1 Շ

ատ

վա

տ

100

0-ի

ց ք

իչ

0

Գոյո

ւթյո

ւն

չուն

ի

0

7

ՀՀ

մեկ հ

ամա

յնքի

վա

րչա

կա

ն տ

արա

ծքի

միջի

ն չ

ափ

ը,

կմ

2

31.

1 4

31.

8

4

10

Կա

տա

րյա

լ 270

.01-

ից 3

30

կմ

2

ՀՀ

տա

րա

ծքը,

առա

նց Ս

ևա

նա

լճի,

28467 ք

առ.

կմ է

։

20

15թ

-ին Հ

Հ-ո

ւմ ե

ղել է

915

հա

մա

յնք,

20

16-ի

ն՝ 89

6։

Հետ

ևա

բա

ր,

ՀՀ

մեկ հ

ամա

յնքի

9

Շա

տ լա

վ

20

0.0

1-ից 2

70

կմ

2 /

330

.01-

ից 4

00

կմ

2

8

Լա

վ

140

.01-

ից 2

00

կմ

2 /

40

0.0

1-ից 5

10 կ

մ2

41

7

Բա

վա

կա

նին

լավ

90

.01-

ից 1

40

կմ

2 /

510

.01-

ից 6

70

կմ

2

վա

րչա

կա

ն տ

արա

ծքի մ

իջի

ն չ

ափ

ը

20

15թ

-ի հ

ամա

ր՝ 28467 ք

առ.կ

մ /

915

=

31.

1 քա

ռ.կ

մ

20

16թ

-ի հ

ամա

ր՝ 28467 ք

առ.կ

մ /

896 =

31.

8 ք

առ.

կմ

Աղբյո

ւրը՝ ar

mst

at.a

m:

6

Ավելի

շա

տ

լավ,

քա

ն վ

ատ

60

.01-

ից 9

0 կ

մ2 /

670

.01-

ից 8

80

կմ

2

5

Միջի

ն` ոչ

լավ

ոչ

վա

տ

40

.01-

ից 6

0կմ

2 /

880

.01-

ից 1

150

կմ

2

4

Ավելի

շա

տ

վա

տ,

քա

ն լա

վ

20

.01-

ից 4

0 կ

մ2 /

1150

.01-

ից 1

50

0 կ

մ2

3

Բա

վա

կա

նին

վա

տ

10.0

1-ից 2

0 կ

մ2 /

150

0.0

1 կմ

2-ի

ց մ

եծ

2

Վա

տ

3.0

1-ից 1

0 կ

մ2

1 Շ

ատ

վա

տ

3 կ

մ2- ի

ց փ

ոքր

0

Գոյո

ւթյո

ւն

չուն

ի

0

Գոր

ծառո

ւյթի

անվ

անո

ւմը.

1.4.

Միջ

համա

յնքա

յին

համա

գործ

ակց

ությ

ուն

8

Միջհ

ամա

յնքա

յին

հա

մա

գործա

կցութ

յան

կա

ռույցներում

ընդգրկվա

ծ

հա

մա

յնքների

տեսա

կա

րա

ր

կշի

ռը

ՀՀ

հա

մա

յնքների ը

նդ

հա

նուր

թվի մ

եջ,

%

46.7

%

5

40

.1

5

10

Կա

տա

րյա

լ Բ

արձր է

90

%-ի

ց

20

15թ

-ին մ

իջհ

ամա

յնքա

յին

հա

մա

գործա

կցութ

յան կ

առույցներում

ընդգրկվա

ծ ե

ն ե

ղել 427 հ

ամա

յնք,

իսկ

20

16թ

-ին՝ 318

հա

մա

յնք։

20

15թ

-ին Հ

Հ-ո

ւմ ե

ղել է

915

հա

մա

յնք,

20

16-ի

ն՝ 79

3*։

Հետ

ևա

բա

ր,

ՄՀ

Կ-ն

երում

ընդգրկվա

ծ

հա

մա

յնքների տ

եսա

կա

րա

ր կ

շիռը կ

լինի՝

20

15թ

-ի հ

ամա

ր՝4

27 /

915

* 1

00

% =

46.7

%:

20

16թ

-ի հ

ամա

ր՝ 318

/ 7

93 *

10

0%

=

40

.1%

:

Աղբյո

ւրը՝ Հ

Հ Տ

ԿԶ

Ն

* Հ

Հ Տ

ԿԶ

Ն տ

րա

մա

րդա

ծ տ

վյա

լներում

9

Շա

տ լա

վ

80

-ից 9

0%

8

Լա

վ

70

-ից 8

0%

7

Բա

վա

կա

նին

լավ

60

-ից 7

0%

6

Ավելի

շա

տ

լավ,

քա

ն վ

ատ

50

-ից 6

0%

5

Միջի

ն` ոչ

լավ

ոչ

վա

տ

40

-ից 5

0%

4

Ավելի

շա

տ

վա

տ,

քա

ն լա

վ

30

-ից 4

0%

3

Բա

վա

կա

նին

վա

տ

20

-ից 3

0%

2

Վա

տ

10-ի

ց 2

0%

42

1 Շ

ատ

վա

տ

0-ի

ց 1

0%

20

16թ

-ին հ

ամա

յնքների թ

իվը

ներկա

յացվա

ծ է

793 հ

ամա

յնքի հ

աշվ

ով։

0

Գոյո

ւթյո

ւն

չուն

ի

0%

9

Կա

մա

վոր հ

իմուն

քներով

ձևա

վորվա

ծ

միջհ

ամա

յնքա

յին

միա

վորում

ների կ

ազմում

ընդգրկվա

ծ

հա

մա

յնքների մ

իջի

ն

թիվը,

հա

մա

յնք

0

0

0

0

10

Կա

տա

րյա

լ 18

-ից ա

վելի

հա

մա

յնք

Ցուց

չի գ

նա

հա

տմա

ն չ

ափ

անիշն

երի

ընտ

րութ

յուն

ը մ

եծա

պես կ

ախ

վա

ծ է

վա

րչա

տա

րա

ծքա

յին

բա

րեփ

ոխ

ում

ներից։ Վ

երջի

նիս

ավա

րտ

ից հ

ետ

ո հ

ստ

ակորեն

կձևա

կերպ

վի գ

նա

հա

տմա

ն

չափ

անիշն

երի ս

անդղա

կը։

Քա

նի ո

ր 2

015

և 2

016

թվա

կա

ններին

միջհ

ամա

յնքա

յին մ

իա

վորում

ների

մա

սին օ

րենք չ

ի ը

նդուն

վել, հ

ետ

ևա

բա

ր

այդ

տա

րիներին մ

իջհ

ամա

յնքա

յին

միա

վորում

ներ չ

են ձ

ևա

վորվել։

9

Շա

տ լա

վ

17-ի

ց 1

8 հ

ամա

յնք

8

Լա

վ

15-ի

ց 1

6 հ

ամա

յնք

7

Բա

վա

կա

նին

լավ

13-ի

ց 1

4 հ

ամա

յնք

6

Ավելի

շա

տ

լավ,

քա

ն վ

ատ

11

-ից 1

2 հ

ամա

յնք

5

Միջի

ն` ոչ

լավ

ոչ

վա

տ

9-ի

ց 1

0 հ

ամա

յնք

4

Ավելի

շա

տ

վա

տ,

քա

ն լա

վ

7-ի

ց 8

հա

մա

յնք

3

Բա

վա

կա

նին

վա

տ

5-ի

ց 6

հա

մա

յնք

2

Վա

տ

3-ի

ց 4

հա

մա

յնք

1 Շ

ատ

վա

տ

2 հ

ամա

յնք

0

Գոյո

ւթյո

ւն

չուն

ի

0-ի

ց 1

հա

մա

յնք

10

Օրենքով ձ

ևա

վորվա

ծ

միջհ

ամա

յնքա

յին

միա

վորում

ների կ

ազմում

ընդգրկվա

ծ

հա

մա

յնքների մ

իջի

ն

թիվը

0

0

0

0

10

Կա

տա

րյա

լ 18

-ից ա

վելի

հա

մա

յնք

Ցուց

չի գ

նա

հա

տմա

ն չ

ափ

անիշն

երի

ընտ

րութ

յուն

ը մ

եծա

պես կ

ախ

վա

ծ է

վա

րչա

տա

րա

ծքա

յին

բա

րեփ

ոխ

ում

ներից։ Վ

երջի

նիս

ավա

րտ

ից հ

ետ

ո հ

ստ

ակորեն

կձևա

կերպ

վի գ

նա

հա

տմա

ն

չափ

անիշն

երի ս

անդղա

կը։

Քա

նի ո

ր 2

015

և 2

016

թվա

կա

ններին

միջհ

ամա

յնքա

յին մ

իա

վորում

ների

մա

սին օ

րենք չ

ի ը

նդուն

վել, հ

ետ

ևա

բա

ր

9

Շա

տ լա

վ

17-ի

ց 1

8 հ

ամա

յնք

8

Լա

վ

15-ի

ց 1

6 հ

ամա

յնք

7

Բա

վա

կա

նին

լավ

13-ի

ց 1

4 հ

ամա

յնք

6

Ավելի

շա

տ

լավ,

քա

ն վ

ատ

11

-ից 1

2 հ

ամա

յնք

5

Միջի

ն` ոչ

լավ

ոչ

վա

տ

9-ի

ց 1

0 հ

ամա

յնք

4

Ավելի

շա

տ

վա

տ,

քա

ն լա

վ

7-ի

ց 8

հա

մա

յնք

43

3

Բա

վա

կա

նին

վա

տ

5-ի

ց 6

հա

մա

յնք

այդ

տա

րիներին մ

իջհ

ամա

յնքա

յին

միա

վորում

ներ չ

են ձ

ևա

վորվել։

2

Վա

տ

3-ի

ց 4

հա

մա

յնք

1 Շ

ատ

վա

տ

2 հ

ամա

յնք

0

Գոյո

ւթյո

ւն

չուն

ի

0-ի

ց 1

հա

մա

յնք

Աղյո

ւսա

կ 4ա

. Հա

մայն

քի ս

եփա

կանո

ւթյո

ւն, զ

արգ

ացմ

ան

ծրա

գրեր

և ֆ

ինա

նսնե

ր

№

Ցուց

չի ա

նվա

նում

ը 20

15

2016

Գ

նահա

տմա

ն սա

նդղա

կը

Ցուց

չի

գնա

հատ

ումը

Ցուց

չիգն

ահա

տա

կանի

մե

կնա

բանո

ւթյո

ւնը,

հի

մնա

վորո

ւմնե

ր ՑԱ

ՑԳ

ՑԱ

ՑԳ

Բնա

գավա

ռի ա

նվա

նում

ը. 2

. Հա

մայն

քի ս

եփա

կանո

ւթյո

ւն, զ

արգ

ացմ

ան

ծրա

գրեր

և ֆ

ինա

նսնե

ր

Գոր

ծառո

ւյթի

անվ

անո

ւմը.

2. 1

. Հա

մայն

քի ս

եփա

կանո

ւթյա

ն գո

ւյք

11

ՀՀ

հա

մա

յնքների (

ներա

ռյա

լ

Երևա

նի)

բյո

ւջեների ո

չ

ֆինա

նսա

կա

ն ա

կտ

իվների

գծով ծ

ախ

սերի տ

եսա

կա

րա

ր

կշի

ռն ը

նդ

հա

նուր

ծա

խսերում

,

%

12.2

%

3

9.6

%

2

10Կ

ատ

արյա

լ > 4

5.0

%

Տեղեկա

տվութ

յան ա

ղբյո

ւրը՝

հա

մա

յնքների 2

015

-20

16թ

թ.

բյո

ւջեների ա

մփ

ոփ

տվյա

լներ,

ww

w.m

infin.a

m :

Հա

շվա

րկմա

ն

մեկնա

բա

նութ

յուն

ը՝

Գ=

Ա /

Բ x

10

0%

,

որտ

եղ 2

015

թ-ի

հա

մա

ր՝

Ա=

16,6

49,0

90

.4 հ

ազ.

դրա

մ,

Բ=

136,7

87,4

69.4

հա

զ.

դրա

մ,

իսկ

20

16թ

-ի հ

ամա

ր՝ Ա

=13

,057,7

92.8

հա

զ.

դրա

մ,

Բ=

136,3

48,0

53.6

հա

զ.

դրա

մ:

9

Շա

տ լա

վ

40

.1 -

45.0

%

8

Լա

վ

35.1

- 4

0.0

%

7

Բա

վա

կա

նին լա

վ

30

.1 -

35.0

%

6

Ավելի

շա

տ լա

վ,

քա

ն վ

ատ

25.1

- 3

0.0

%

5

Միջի

ն` ոչ

լավ ո

չ

վա

տ

20

.1 -

25.0

%

4

Ավելի

շա

տ վ

ատ

,

քա

ն լա

վ

15.1

- 2

0.0

%

3

Բա

վա

կա

նին վ

ատ

10

.1 -

15.0

%

2

Վա

տ

5.1

- 1

0.0

%

1 Շ

ատ

վա

տ

0.1

- 5

.0 %

0

Գոյո

ւթյո

ւն չ

ուն

ի

0%

12

ՀՀ

հա

մա

յնքների (

առա

նց

Երևա

նի)

բյո

ւջեների ո

չ 14

.9

3

13.6

3

10Կ

ատ

արյա

լ > 4

5.0

%

Տեղեկա

տվութ

յան ա

ղբյո

ւրը՝

հա

մա

յնքների 2

015

-20

16թ

թ.

9

Շա

տ լա

վ

40

.1 -

45.0

%

44

ֆինա

նսա

կա

ն ա

կտ

իվների

գծով ծ

ախ

սերի տ

եսա

կա

րա

ր

կշի

ռն ը

նդ

հա

նուր

ծա

խսերում

,

%

8

Լա

վ

35.1

- 4

0.0

%

բյո

ւջեների ա

մփ

ոփ

տվյա

լներ,

ww

w.m

infin.a

m,

ww

w.y

erev

an.a

m:

Հա

շվա

րկմա

ն մ

եկնա

բա

նութ

յուն

ը՝

Գ=

Ա /

Բ x

10

0%

,

որտ

եղ 2

015

թ-ի

հա

մա

ր՝

Ա=

8,2

13,8

86.4

հա

զ.

դրա

մ,

Բ=

54,9

61,

20

3.9

հա

զ.

դրա

մ,

իսկ

20

16թ

-ի հ

ամա

ր՝ Ա

=7,4

46,6

85.5

հա

զ.

դրա

մ,

Բ=

54,6

85,9

49.5

հա

զ.

դրա

մ:

7

Բա

վա

կա

նին լա

վ

30

.1 -

35.0

%

6

Ավելի

շա

տ լա

վ,

քա

ն վ

ատ

25.1

- 3

0.0

%

5

Միջի

ն` ոչ

լավ ո

չ

վա

տ

20

.1 -

25.0

%

4

Ավելի

շա

տ վ

ատ

,

քա

ն լա

վ

15.1

- 2

0.0

%

3

Բա

վա

կա

նին վ

ատ

10

.1 -

15.0

%

2

Վա

տ

5.1

- 1

0.0

%

1 Շ

ատ

վա

տ

0.1

- 5

.0 %

0

Գոյո

ւթյո

ւն չ

ուն

ի

0%

Գոր

ծառո

ւյթի

անվ

անո

ւմը.

2.2

. Հա

մայն

քիզա

րգա

ցմա

նծր

ագի

րև

բյու

ջե(բ

յուջ

ետա

վարո

ւմև

պլա

նավո

րում

)

-

Գոր

ծառո

ւյթի

անվ

անո

ւմը.

2.3

. Հա

մայն

քիբյ

ուջե

տա

յին

եկա

մուտ

ներ

13

ՀՀ

հա

մա

յնքների բ

յուջ

եների

եկա

մուտ

ների հ

անրա

գում

արի

տեսա

կա

րա

ր կ

շիռը Հ

Հ

հա

մա

խմբվա

ծ բ

յուջ

եի

ընդհա

նուր

եկա

մուտ

ներում

, %

10.7

%4

10.7

%4

10Կ

ատ

արյա

լ > 2

5.0

%

Տեղեկա

տվութ

յան ա

ղբյո

ւրը՝

հա

մա

յնքների 2

015

-20

16թ

թ.

բյո

ւջեների ա

մփ

ոփ

տվյա

լներ,

ww

w.m

infin.a

m:

ԵՄ

անդա

մ ե

րկրների

նույն ց

ուց

չի ա

րժեքների մ

իջի

նը

20

15թ

. տ

վյա

լներով կ

ազմում

է մ

ոտ

24.8

%),

htt

p:/

/appss

o.e

uro

stat

.ec.

euro

pa.

eu:

Հա

շվա

րկմա

ն մ

եկնա

բա

նութ

յուն

ը՝

Գ=

Ա /

Բ x

10

0%

,

որտ

եղ 2

015

թ-ի

հա

մա

ր՝ Ա

=12

8.2

մլր

դ.դ

րա

մ,

Բ=

1,20

1.7 մ

լրդ.դ

րա

մ,

իսկ

20

16թ

-ի հ

ամա

ր՝ Ա

=12

8.6

մլր

դ.դ

րա

մ,

Բ=

1,20

5.8

մլր

դ.դ

րա

մ:

9

Շա

տ լա

վ

22.6

- 2

5.0

%

8

Լա

վ

20

.1 -

22.5

%

7

Բա

վա

կա

նին լա

վ

17.6

- 2

0.0

%

6

Ավելի

շա

տ

լավ,

քա

ն վ

ատ

15

.1 -

17.5

%

5

Միջի

ն`

ոչ

լավ

ոչ

վա

տ

12.6

- 1

5.0

%

4

Ավելի

շա

տ

վա

տ,

քա

ն լա

վ

10.1

- 1

2.5

%

3

Բա

վա

կա

նին վ

ատ

7.6

- 1

0.0

%

2

Վա

տ

5.1

- 7

.5 %

1 Շ

ատ

վա

տ

0.1

- 5

.0 %

0

Գոյո

ւթյո

ւն չ

ուն

ի

0%

45

14

ՀՀ

հա

մա

յնքների (

ներա

ռյա

լ

Երևա

նի)

բյո

ւջեների

եկա

մուտ

ների հ

անրա

գում

արի

փա

ստ

ացի կ

ատ

արում

ը

հա

ստ

ատ

վա

ծ պ

լանի

նկա

տմա

մբ,

%

105.6

10

99.6

9

10Կ

ատ

արյա

լ > 1

00

.0 %

Տեղեկա

տվութ

յան ա

ղբյո

ւրը՝

հա

մա

յնքների 2

015

-20

16թ

թ.

բյո

ւջեների ա

մփ

ոփ

տվյա

լներ,

ww

w.m

infin.a

m:

Հա

շվա

րկմա

ն

մեկնա

բա

նութ

յուն

ը՝

Գ=

Ա /

Բ x

10

0%

,

որտ

եղ 2

015

թ-ի

հա

մա

ր՝

Ա=

128,2

25,2

34.4

հա

զ.

դրա

մ,

Բ=

121,

448,8

44.5

հա

զ.դ

րա

մ,

իսկ

20

16թ

-ի հ

ամա

ր՝ Ա

=12

8,6

23,6

29.6

հա

զ.դ

րա

մ,

Բ=

129,1

10,5

94.0

հա

զ.դ

րա

մ:

9

Շա

տ լա

վ

97.1

- 1

00

.0 %

8

Լա

վ

94.1

- 9

7.0

%

7

Բա

վա

կա

նին լա

վ

91.

1 -

94.0

%

6

Ավելի

շա

տ լա

վ,

քա

ն վ

ատ

88.1

- 9

1.0

%

5

Միջի

ն` ոչ

լավ ո

չ

վա

տ

85.1

- 8

8.0

%

4

Ավելի

շա

տ վ

ատ

,

քա

ն լա

վ

82.1

- 8

5.0

%

3

Բա

վա

կա

նին վ

ատ

79.1

- 8

2.0

%

2

Վա

տ

76.1

- 7

9.0

%

1 Շ

ատ

վա

տ

< 7

6.0

%

0

Գոյո

ւթյո

ւն չ

ուն

ի

0%

15

ՀՀ

հա

մա

յնքների (

առա

նց

Երևա

նի)

բյո

ւջեների

եկա

մուտ

ների հ

անրա

գում

արի

փա

ստ

ացի կ

ատ

արում

ը

հա

ստ

ատ

վա

ծ պ

լանի

նկա

տմա

մբ,

%

104.2

10

10

0.8

10

10Կ

ատ

արյա

լ > 1

00

.0 %

Տեղեկա

տվութ

յան ա

ղբյո

ւրը՝

հա

մա

յնքների 2

015

-20

16թ

թ.

բյո

ւջեների ա

մփ

ոփ

տվյա

լներ,

ww

w.m

infin.a

m,

ww

w.y

erev

an.a

m:

Հա

շվա

րկմա

ն մ

եկնա

բա

նութ

յուն

ը՝

Գ=

Ա /

Բ x

10

0%

,

որտ

եղ 2

015

թ-ի

հա

մա

ր՝

Ա=

51,

663,6

14.2

հա

զ.

դրա

մ,

Բ=

49,5

78,0

06.2

հա

զ.դ

րա

մ,

իսկ

20

16թ

-ի հ

ամա

ր՝ Ա

=51,

292,5

21.

4

հա

զ.դ

րա

մ,

Բ=

50

,891,

063.5

հա

զ.դ

րա

մ:

9

Շա

տ լա

վ

97.1

- 1

00

.0 %

8

Լա

վ

94.1

- 9

7.0

%

7

Բա

վա

կա

նին լա

վ

91.

1 -

94.0

%

6

Ավելի

շա

տ լա

վ,

քա

ն վ

ատ

88.1

- 9

1.0

%

5

Միջի

ն` ոչ

լավ ո

չ

վա

տ

85.1

- 8

8.0

%

4

Ավելի

շա

տ վ

ատ

,

քա

ն լա

վ

82.1

- 8

5.0

%

3

Բա

վա

կա

նին վ

ատ

79.1

- 8

2.0

%

2

Վա

տ

76.1

- 7

9.0

%

1 Շ

ատ

վա

տ

< 7

6.0

%

0

Գոյո

ւթյո

ւն չ

ուն

ի

0%

16

ՀՀ

հա

մա

յնքների (

ներա

ռյա

լ՝

Երևա

նի)

բյո

ւջեների

89.4

2

89.6

2

10Կ

ատ

արյա

լ > $

40

0

Տեղեկա

տվութ

յան ա

ղբյո

ւրը՝

հա

մա

յնքների 2

015

-20

16թ

թ.

9

Շա

տ լա

վ

$361

- $40

0

46

փա

ստ

ացի ե

կա

մուտ

ը մ

եկ շ

նչի

հա

շվով,

ԱՄ

Ն դ

ոլա

ր

8

Լա

վ

$316

- $

360

բյո

ւջեների ա

մփ

ոփ

տվյա

լներ,

ww

w.m

infin.a

m,

ww

w.a

rmst

at.a

m:

ԵՄ

անդա

մ ե

րկրների ն

ույն ց

ուց

չի

արժեքը 2

015

թ.

տվյա

լներով կ

ազմել է

մոտ

$ 3

528։ Հ

Հ-ի

և Ե

Մ ե

րկրների

ՀՆ

Ա-ն

երի հ

ամա

դրելի

ութ

յան

ինդեքսը կ

ազմում

է մ

ոտ

11.

25 %

:

Հա

շվա

րկ՝ $3528 *

11.

25%

/ 1

00

% =

$397,

htt

p:/

/appss

o.e

uro

stat

.ec.

euro

pa.

eu:

Հա

շվա

րկմա

ն մ

եկնա

բա

նութ

յուն

ը՝

Գ=

Ա /

Բ /

Դ,

որտ

եղ 2

015

թ-ի

հա

մա

ր՝ Ա

=12

8.2

մլր

դ.դ

րա

մ,

Բ=

3,0

01.

4 հ

ազ.մ

արդ,

Դ=

478 դ

րա

մ, իսկ 2

016

թ-ի

հա

մա

ր՝

Ա=

128.6

մլր

դ.դ

րա

մ,

Բ=

2,9

86.1

հա

զ.մ

արդ,

Դ=

481

դրա

մ:

7

Բա

վա

կա

նին լա

վ

$271

- $315

6

Ավելի

շա

տ լա

վ,

քա

ն վ

ատ

$226 -

$270

5

Միջի

ն` ոչ

լավ ո

չ

վա

տ

$18

1 -

$225

4

Ավելի

շա

տ վ

ատ

,

քա

ն լա

վ

$13

6 -

$18

0

3

Բա

վա

կա

նին վ

ատ

$91

- $13

5

2

Վա

տ

$46 -

$90

1 Շ

ատ

վա

տ

$0

1 -

$45

0

Գոյո

ւթյո

ւն չ

ուն

ի

$0

17

ՀՀ

հա

մա

յնքների (

առա

նց

Երևա

նի)

բյո

ւջեների

փա

ստ

ացի ե

կա

մուտ

ը մ

եկ շ

նչի

հա

շվով,

ԱՄ

Ն դ

ոլա

ր

56.0

2

55.8

2

10Կ

ատ

արյա

լ > $

40

0

Տեղեկա

տվութ

յան ա

ղբյո

ւրը՝

հա

մա

յնքների 2

015

-20

16թ

թ.

բյո

ւջեների ա

մփ

ոփ

տվյա

լներ,

ww

w.m

infin.a

m,

ww

w.y

erev

an.a

m,

ww

w.a

rmst

at.a

m:

ԵՄ

անդա

մ

երկրների ն

ույն ց

ուց

չի ա

րժեքը

20

15թ

. տ

վյա

լներով կ

ազմում

է մ

ոտ

$

3528։

ՀՀ

-ի և

ԵՄ

երկրների Հ

ՆԱ

-

ների հ

ամա

դրելի

ութ

յան ի

նդեքսը

կա

զմում

է մ

ոտ

11.

25 %

: Հ

աշվ

արկ՝

$3528 *

11.

25%

/ 1

00

% =

$397,

htt

p:/

/appss

o.e

uro

stat

.ec.

euro

pa.

eu:

Հա

շվա

րկմա

ն մ

եկնա

բա

նութ

յուն

ը՝

9

Շա

տ լա

վ

$361

- $40

0

8

Լա

վ

$316

- $

360

7

Բա

վա

կա

նին լա

վ

$271

- $315

6

Ավելի

շա

տ լա

վ,

քա

ն վ

ատ

$226 -

$270

5

Միջի

ն` ոչ

լավ ո

չ

վա

տ

$18

1 -

$225

4

Ավելի

շա

տ վ

ատ

,

քա

ն լա

վ

$13

6 -

$18

0

3

Բա

վա

կա

նին վ

ատ

$91

- $13

5

2

Վա

տ

$46 -

$90

1 Շ

ատ

վա

տ

$0

1 -

$45

47

0

Գոյո

ւթյո

ւն չ

ուն

ի

$0

Գ=

Ա /

Բ /

Դ,

որտ

եղ 2

015

թ-ի

հա

մա

ր՝ Ա

=51.

7

մլր

դ.դ

րա

մ,

Բ=

1,929.4

հա

զ.մ

արդ,

Դ=

478 դ

րա

մ,

իսկ 2

016

թ-ի

հա

մա

ր՝

Ա=

51.

3 մ

լրդ.դ

րա

մ,

Բ=

1,910

.3

հա

զ.մ

արդ,

Դ=

481

դրա

մ:

18

ՀՀ

հա

մա

յնքների բ

յուջ

եների

սեփ

ակա

ն ե

կա

մուտ

ների

տեսա

կա

րա

ր կ

շիռն

ընդ

հա

նուր

եկա

մուտ

ների մ

եջ

(հա

մա

յնքների ֆ

ինա

նսա

կա

ն

անկա

խութ

յուն

ը կ

ամ

ինքնուր

ույնութ

յուն

ը),

%

26.5

%3

26.9

%3

10Կ

ատ

արյա

լ 90

.1 -

10

0.0

%

Տեղեկա

տվութ

յան ա

ղբյո

ւրը՝

հա

մա

յնքների 2

015

-20

16թ

թ.

բյո

ւջեների ա

մփ

ոփ

տվյա

լներ,

ww

w.m

infin.a

m:

Հա

շվա

րկմա

ն

մեկնա

բա

նութ

յուն

ը՝

Գ=

Ա /

Բ x

10

0%

,

որտ

եղ 2

015

թ-ի

հա

մա

ր՝ Ա

=33,9

63.1

մլն

. դրա

մ,

Բ=

128,2

25.2

մնլ.դրա

մ,

իսկ 2

016

թ-ի

հա

մա

ր՝ Ա

=34,6

27.0

մլն

.դրա

մ,

Բ=

128,6

23.6

մլն

.դրա

մ:

9

Շա

տ լա

վ

80

.1 -

90

.0 %

8

Լա

վ

70

.1 -

80

.0 %

7

Բա

վա

կա

նին լա

վ

60

.1 -

70

.0 %

6

Ավելի

շա

տ լա

վ,

քա

ն վ

ատ

50

.1 -

60

.0 %

5

Միջի

ն` ոչ

լավ ո

չ

վա

տ

40

.1 -

50

.0 %

4

Ավելի

շա

տ վ

ատ

,

քա

ն լա

վ

30

.1 -

40

.0 %

3

Բա

վա

կա

նին վ

ատ

20

.1 -

30

.0 %

2

Վա

տ

10.1

- 2

0.0

%

1 Շ

ատ

վա

տ

0.1

- 1

0.0

%

0

Գոյո

ւթյո

ւն չ

ուն

ի

0%

Գոր

ծառո

ւյթի

անվ

անո

ւմը.

2.4

. Փոխ

առո

ւմիջ

ոցնե

ր(Պ

արտ

քիկա

ռավա

րում

)

19

ՀՀ

հա

մա

յնքների բ

յուջ

եների

փոխ

ատ

վութ

յուն

ների

տեսա

կա

րա

ր կ

շիռն

ընդհա

նուր

մուտ

քերում

, %

0.0

0

0

.0

0

10Կ

ատ

արյա

լ 5.1

- 6

.0 %

Տ

եղեկա

տվութ

յան ա

ղբյո

ւրը՝

հա

մա

յնքների 2

015

-20

16թ

թ.

բյո

ւջեների ա

մփ

ոփ

տվյա

լներ,

ww

w.m

infin.a

m:

ԵՄ

անդա

մ ե

րկրների

նույն ց

ուց

չի ա

րժեքների մ

իջի

նը

20

15թ

. տ

վյա

լներով կ

ազմում

է մ

ոտ

5.1

%,

htt

p:/

/appss

o.e

uro

stat

.ec.

euro

pa.

eu:

9

Շա

տ լա

վ

4.1

- 5

.0 %

8

Լա

վ

3.6

- 4

.0 %

7

Բա

վա

կա

նին լա

վ

3.1

- 3

.5 %

6

Ավելի

շա

տ լա

վ,

քա

ն վ

ատ

2.6

- 3

.0 %

5

Միջի

ն` ոչ

լավ ո

չ

վա

տ

2.1

- 2

.5 %

48

4

Ավելի

շա

տ վ

ատ

,

քա

ն լա

վ

1.6 -

2.0

%

Հա

շվա

րկմա

ն մ

եկնա

բա

նութ

յուն

ը՝

Գ=

Ա /

Բ x

10

0%

,

որտ

եղ 2

015

թ-ի

հա

մա

ր՝ Ա

=0

.0 մ

լն.

դրա

մ,

Բ=

129,2

40

.2 մ

լն.դ

րա

մ,

իսկ

20

16թ

-ի հ

ամա

ր՝ Ա

=0

.0 մ

լն.դ

րա

մ,

Բ=

130

,161.

0 մ

լն.դ

րա

մ:

3

Բա

վա

կա

նին վ

ատ

1.

1 -

1.5 %

2

Վա

տ

0.6

- 1

.0 %

1 Շ

ատ

վա

տ

0.1

- 0

.5 %

0

Գոյո

ւթյո

ւն չ

ուն

ի

0%

20

ՀՀ

հա

մա

յնքների բ

յուջ

եների

վա

րկերի տ

եսա

կա

րա

ր կ

շիռն

ընդհա

նուր

մուտ

քերում

, %

0.0

0

0

.0

0

10Կ

ատ

արյա

լ 24.1

- 2

7.0

%

Տեղեկա

տվութ

յան ա

ղբյո

ւրը՝

հա

մա

յնքների 2

015

-20

16թ

թ.

բյո

ւջեների ա

մփ

ոփ

տվյա

լներ,

ww

w.m

infin.a

m:

ԵՄ

անդա

մ ե

րկրների

նույն ց

ուց

չի ա

րժեքների մ

իջի

նը

20

15թ

. տ

վյա

լներով կ

ազմում

է մ

ոտ

26.5

%,

htt

p:/

/appss

o.e

uro

stat

.ec.

euro

pa.

eu:

Հա

շվա

րկմա

ն մ

եկնա

բա

նութ

յուն

ը՝

Գ=

Ա /

Բ x

10

0%

,

որտ

եղ 2

015

թ-ի

հա

մա

ր՝ Ա

=0

.0 մ

լն.

դրա

մ,

Բ=

129,2

40

.2 մ

լն.դ

րա

մ,

իսկ

20

16թ

-ի հ

ամա

ր՝ Ա

=0

.0 մ

լն.դ

րա

մ,

Բ=

130

,161.

0 մ

լն.դ

րա

մ:

9

Շա

տ լա

վ

21.

1 -

24.0

%

8

Լա

վ

18.1

- 2

1.0

%

7

Բա

վա

կա

նին լա

վ

15.1

- 1

8.0

%

6

Ավելի

շա

տ լա

վ,

քա

ն վ

ատ

12

.1 -

15.0

%

5

Միջի

ն` ոչ

լավ ո

չ

վա

տ

9.1

- 1

2.0

%

4

Ավելի

շա

տ վ

ատ

,

քա

ն

6.1

- 9

.0 %

3

Բա

վա

կա

նին վ

ատ

4.1

- 6

.0 %

2

Վա

տ

2.1

- 4

.0 %

1 Շ

ատ

վա

տ

0.1

- 2

.0 %

0

Գոյո

ւթյո

ւն չ

ուն

ի

0%

49

Աղյո

ւսա

կ 4բ

. Հա

մայն

քի ս

եփա

կանո

ւթյո

ւն, զ

արգ

ացմ

ան

ծրա

գրեր

և ֆ

ինա

նսնե

ր

№

Ցուց

չի ա

նվա

նում

ը 20

1520

16Գ

նահա

տմա

ն սա

նդղա

կը

Ցուց

չի

գնա

հատ

ումը

Ցուց

չիգն

ահա

տա

կանի

մե

կնա

բանո

ւթյո

ւնը,

հի

մնա

վորո

ւմնե

ր ՑԱ

ՑԳ

ՑԱ

ՑԳ

Բնա

գավա

ռի ա

նվա

նում

ը. 2

. Հա

մայն

քիսե

փա

կանո

ւթյո

ւն, զ

արգ

ացմ

ան

ծրա

գրեր

ևֆի

նանս

ներ

Գոր

ծառո

ւյթի

անվ

անո

ւմը.

2.5

. ՏԻՄ

-երի

լիա

զորո

ւթյո

ւննե

րիև

ֆինա

նսնե

րի հ

ամա

պա

տա

սխա

նութ

յուն

21

ՀՀ

հա

մա

յնքների բ

յուջ

եների

ծա

խսերի հ

անրա

գում

արի

տեսա

կա

րա

ր կ

շիռը Հ

Հ

հա

մա

խմբվա

ծ բ

յուջ

եի

ընդհա

նուր

ծա

խսերում

, %

8.9

%

3

8.8

%

3

10

Կա

տա

րյա

լ > 2

5.0

%

Տեղեկա

տվութ

յան ա

ղբյո

ւրը՝

հա

մա

յնքների 2

015

-20

16թ

թ.

բյո

ւջեների ա

մփ

ոփ

տվյա

լներ,

ww

w.m

infin.a

m:

ԵՄ

անդա

մ ե

րկրների

նույն ց

ուց

չի ա

րժեքների մ

իջի

նը

20

15թ

. տ

վյա

լներով կ

ազմում

է մ

ոտ

24.4

%),

htt

p:/

/appss

o.e

uro

stat

.ec.

euro

pa.

eu:

Հա

շվա

րկմա

ն մ

եկնա

բա

նութ

յուն

ը՝

Գ=

Ա /

Բ x

10

0%

,

որտ

եղ 2

015

թ-ի

հա

մա

ր՝ Ա

=12

9.2

մլր

դ.դ

րա

մ,

Բ=

1,444.0

մլր

դ.դ

րա

մ,

իսկ

20

16թ

-ի հ

ամա

ր՝ Ա

=13

0.2

մլր

դ.դ

րա

մ,

Բ=

1,485.3

մլր

դ.դ

րա

մ:

9

Շա

տ լա

վ

22.6

- 2

5.0

%

8

Լա

վ

20

.1 -

22.5

%

7

Բա

վա

կա

նին լա

վ

17.6

- 2

0.0

%

6

Ավելի

շա

տ լա

վ,

քա

ն վ

ատ

15

.1 -

17.5

%

5

Միջի

ն` ոչ

լավ ո

չ

վա

տ

12.6

- 1

5.0

%

4

Ավելի

շա

տ վ

ատ

,

քա

ն լա

վ

10.1

- 1

2.5

%

3

Բա

վա

կա

նին վ

ատ

7.6

- 1

0.0

%

2

Վա

տ

5.1

- 7

.5 %

1 Շ

ատ

վա

տ

0.1

- 5

.0 %

0

Գոյո

ւթյո

ւն չ

ուն

ի

0%

22

Հա

մա

յնքների բ

յուջ

եների

ծա

խսերի հ

անրա

գում

արի

տեսա

կա

րա

ր կ

շիռը ե

րկրի

ՀՆ

Ա-ո

ւմ,

%

2.5

7%

3

2.5

6%

3

10

Կա

տա

րյա

լ > 1

1.0

%

Տեղեկա

տվութ

յան ա

ղբյո

ւրը՝

հա

մա

յնքների 2

015

-20

16թ

թ.

բյո

ւջեների ա

մփ

ոփ

տվյա

լներ,

ww

w.m

infin.a

m:

ԵՄ

անդա

մ ե

րկրների

նույն ց

ուց

չի ա

րժեքների մ

իջի

նը

20

15թ

. տ

վյա

լներով կ

ազմում

է մ

ոտ

11.1

%),

htt

p:/

/appss

o.e

uro

stat

.ec.

euro

pa.

eu:

Հա

շվա

րկմա

ն մ

եկնա

բա

նութ

յուն

ը՝

Գ=

Ա /

Բ x

10

0%

,

9

Շա

տ լա

վ

9.7

6 -

11.

0 %

8

Լա

վ

8.5

1 -

9.7

5 %

7

Բա

վա

կա

նին լա

վ

7.2

6 -

8.5

%

6

Ավելի

շա

տ լա

վ,

քա

ն վ

ատ

6.0

1 -

7.2

5 %

5

Միջի

ն` ոչ

լավ ո

չ

վա

տ

4.7

6 -

6.0

%

4

Ավելի

շա

տ վ

ատ

,

քա

ն լա

վ

3.5

1 -

4.7

5 %

50

3

Բա

վա

կա

նին վ

ատ

2.2

6 -

3.5

%

որտ

եղ 2

015

թ-ի

հա

մա

ր՝ Ա

=12

9.2

մլր

դ.դ

րա

մ,

Բ=

5,0

32.1

մլր

դ.դ

րա

մ,

իսկ 2

016

թ-ի

հա

մա

ր՝ Ա

=13

0.2

մլր

դ.դ

րա

մ,

Բ=

5,0

79.9

մլր

դ.դ

րա

մ:

2

Վա

տ

1.0

1 -

2.2

5 %

1 Շ

ատ

վա

տ

0.0

1 -

1.0

%

0

Գոյո

ւթյո

ւն չ

ուն

ի

0%

23

ՀՀ

հա

մա

յնքների (

ներա

ռյա

լ

Երևա

նի)

բյո

ւջեների ծ

ախ

սերի

հա

նրա

գում

արի փ

աստ

ացի

կա

տա

րում

ը հ

աստ

ատ

վա

ծ

պլա

նի ն

կա

տմա

մբ,

%

101.

1%10

96.7

%8

10

Կա

տա

րյա

լ > 1

00

.0 %

Տեղեկա

տվութ

յան ա

ղբյո

ւրը՝

հա

մա

յնքների 2

015

-20

16թ

թ.

բյո

ւջեների ա

մփ

ոփ

տվյա

լներ,

ww

w.m

infin.a

m:

Հա

շվա

րկմա

ն

մեկնա

բա

նութ

յուն

ը՝

Գ=

Ա /

Բ x

10

0%

,

որտ

եղ 2

015

թ-ի

հա

մա

ր՝

Ա=

129,2

40

,154.3

հա

զ.

դրա

մ,

Բ=

127,7

91,

152.2

հա

զ.դ

րա

մ,

իսկ

20

16թ

-ի հ

ամա

ր՝ Ա

=13

0,1

60

,976.1

հա

զ.դ

րա

մ,

Բ=

134,5

65,9

36.9

հա

զ.դ

րա

մ:

9

Շա

տ լա

վ

97.1

- 1

00

.0 %

8

Լա

վ

94.1

- 9

7.0

%

7

Բա

վա

կա

նին լա

վ

91.

1 -

94.0

%

6

Ավելի

շա

տ լա

վ,

քա

ն վ

ատ

88.1

- 9

1.0

%

5

Միջի

ն` ոչ

լավ ո

չ

վա

տ

85.1

- 8

8.0

%

4

Ավելի

շա

տ վ

ատ

,

քա

ն լա

վ

82.1

- 8

5.0

%

3

Բա

վա

կա

նին վ

ատ

79.1

- 8

2.0

%

2

Վա

տ

76.1

- 7

9.0

%

1 Շ

ատ

վա

տ

<=

76.0

%

0

Գոյո

ւթյո

ւն չ

ուն

ի

0%

24

ՀՀ

հա

մա

յնքների (

առա

նց

Երևա

նի)

բյո

ւջեների ծ

ախ

սերի

հա

նրա

գում

արի փ

աստ

ացի

կա

տա

րում

ը հ

աստ

ատ

վա

ծ

պլա

նի ն

կա

տմա

մբ,

%

93.7

%7

92.0

%7

10

Կա

տա

րյա

լ > 1

00

.0 %

Տ

եղեկա

տվութ

յան ա

ղբյո

ւրը՝

հա

մա

յնքների 2

015

-20

16թ

թ.

բյո

ւջեների ա

մփ

ոփ

տվյա

լներ,

ww

w.m

infin.a

m,

ww

w.y

erev

an.a

m:

Հա

շվա

րկմա

ն մ

եկնա

բա

նութ

յուն

ը՝

Գ=

Ա /

Բ x

10

0%

,

որտ

եղ 2

015

թ-ի

հա

մա

ր՝

Ա=

52,1

61,

716

.8 հ

ազ.

դրա

մ,

Բ=

55,6

70

,313

.9 հ

ազ.դ

րա

մ,

իսկ

20

16թ

-ի հ

ամա

ր՝ Ա

=51,

679,8

60

.1

հա

զ.դ

րա

մ,

Բ=

56,1

96,4

06.4

հա

զ.դ

րա

մ:

9

Շա

տ լա

վ

97.1

- 1

00

.0 %

8

Լա

վ

94.1

- 9

7.0

%

7

Բա

վա

կա

նին լա

վ

91.

1 -

94.0

%

6

Ավելի

շա

տ լա

վ,

քա

ն վ

ատ

88.1

- 9

1.0

%

5

Միջի

ն` ոչ

լավ ո

չ

վա

տ

85.1

- 8

8.0

%

4

Ավելի

շա

տ վ

ատ

,

քա

ն լա

վ

82.1

- 8

5.0

%

3

Բա

վա

կա

նին վ

ատ

79.1

- 8

2.0

%

2

Վա

տ

76.1

- 7

9.0

%

51

1 Շ

ատ

վա

տ

<=

76.0

%

0

Գոյո

ւթյո

ւն չ

ուն

ի

0%

25

ՀՀ

հա

մա

յնքների (

ներա

ռյա

լ՝

Երևա

նի)

բյո

ւջեների

փա

ստ

ացի ծ

ախ

սը մ

եկ շ

նչի

հա

շվով,

ԱՄ

Ն դ

ոլա

ր

90

.1

3

90

.6

3

10

Կա

տա

րյա

լ > $

40

0.0

Տ

եղեկա

տվութ

յան ա

ղբյո

ւրը՝

հա

մա

յնքների 2

015

-20

16թ

թ.

բյո

ւջեների ա

մփ

ոփ

տվյա

լներ,

ww

w.m

infin.a

m,

ww

w.a

rmst

at.a

m:

ԵՄ

անդա

մ ե

րկրների ն

ույն ց

ուց

չի

արժեքը 2

015

թ.

տվյա

լներով կ

ազմում

է մոտ

$ 3

50

6։ Հ

Հ-ի

և Ե

Մ ե

րկրների

ՀՆ

Ա-ն

երի հ

ամա

դրելի

ութ

յան

ինդեքսը կ

ազմում

է մ

ոտ

11.

25 %

:

Հա

շվա

րկ՝ $350

6 *

11.

25%

/ 1

00

% =

$395,

htt

p:/

/appss

o.e

uro

stat

.ec.

euro

pa.

eu:

Հա

շվա

րկմա

ն մ

եկնա

բա

նութ

յուն

ը՝

Գ=

Ա /

Բ /

Դ,

որտ

եղ 2

015

թ-ի

հա

մա

ր՝ Ա

=12

9.2

մլր

դ.դ

րա

մ,

Բ=

3,0

01.

4 հ

ազ.մ

արդ,

Դ=

478 դ

րա

մ,

իսկ 2

016

թ-ի

հա

մա

ր՝

Ա=

130

.2 մ

լրդ.դ

րա

մ,

Բ=

2,9

86.1

հա

զ.մ

արդ,

Դ=

481

դրա

մ:

9

Շա

տ լա

վ

$360

.1 -

$40

0.0

8

Լա

վ

$315

.1 -

$36

0.0

7

Բա

վա

կա

նին լա

վ

$270

.1 -

$315

.0

6

Ավելի

շա

տ լա

վ,

քա

ն վ

ատ

$225.1

- $

270

.0

5

Միջի

ն` ոչ

լավ ո

չ

վա

տ

$18

0.1

- $

225.0

4

Ավելի

շա

տ վ

ատ

,

քա

ն լա

վ

$13

5.1

- $

180

.0

3

Բա

վա

կա

նին վ

ատ

$90

.1 -

$13

5.0

2

Վա

տ

$45.1

- $

90

.0

1 Շ

ատ

վա

տ

$0

.1 -

$45.0

0

Գոյո

ւթյո

ւն չ

ուն

ի

$0

26

ՀՀ

հա

մա

յնքների (

առա

նց

Երևա

նի)

բյո

ւջեների

փա

ստ

ացի ծ

ախ

սը մ

եկ շ

նչի

հա

շվով,

ԱՄ

Ն դ

ոլա

ր

56.6

2

55.8

2

10

Կա

տա

րյա

լ > $

40

0.0

Տ

եղեկա

տվութ

յան ա

ղբյո

ւրը՝

հա

մա

յնքների 2

015

-20

16թ

թ.

բյո

ւջեների ա

մփ

ոփ

տվյա

լներ,

ww

w.m

infin.a

m,

ww

w.a

rmst

at.a

m:

ԵՄ

անդա

մ ե

րկրների ն

ույն ց

ուց

չի

արժեքը 2

015

թ.

տվյա

լներով կ

ազմում

է մոտ

$ 3

50

6։ Հ

Հ-ի

և Ե

Մ ե

րկրների

ՀՆ

Ա-ն

երի հ

ամա

դրելի

ութ

յան

ինդեքսը կ

ազմում

է մ

ոտ

11.

25 %

:

Հա

շվա

րկ՝ $350

6 *

11.

25%

/ 1

00

% =

9

Շա

տ լա

վ

$360

.1 -

$40

0.0

8

Լա

վ

$315

.1 -

$36

0.0

7

Բա

վա

կա

նին լա

վ

$270

.1 -

$315

.0

6

Ավելի

շա

տ լա

վ,

քա

ն վ

ատ

$225.1

- $

270

.0

5

Միջի

ն` ոչ

լավ ո

չ

վա

տ

$18

0.1

- $

225.0

4

Ավելի

շա

տ վ

ատ

,

քա

ն լա

վ

$13

5.1

- $

180

.0

52

3

Բա

վա

կա

նին վ

ատ

$90

.1 -

$13

5.0

$395,

htt

p:/

/appss

o.e

uro

stat

.ec.

euro

pa.

eu :

Հա

շվա

րկմա

ն մ

եկնա

բա

նութ

յուն

ը՝

Գ=

Ա /

Բ /

Դ,

որտ

եղ 2

015

թ-ի

հա

մա

ր՝ Ա

=52.2

մլր

դ.դ

րա

մ,

Բ=

3,0

01.

4 հ

ազ.մ

արդ,

Դ=

478 դ

րա

մ, իսկ 2

016

թ-ի

հա

մա

ր՝

Ա=

51.

7 մ

լրդ.դ

րա

մ,

Բ=

2,9

86.1

հա

զ.մ

արդ,

Դ=

481

դրա

մ:

2

Վա

տ

$45.1

- $

90

.0

1 Շ

ատ

վա

տ

$0

.1 -

$45.0

0

Գոյո

ւթյո

ւն չ

ուն

ի

$0

27

Ընդհա

նուր

բնույթ

ի հ

անրա

յին

ծա

ռա

յութ

յուն

ների ծ

ախ

սերի

տեսա

կա

րա

ր կ

շիռը Հ

Հ

հա

մա

յնքների (

ներա

ռյա

լ

Երևա

նի)

բյո

ւջեների

ընդհա

նուր

ծա

խսերում

, %

22.7

%6

22.4

%6

10

Կա

տա

րյա

լ <=

5.0

%

Տեղեկա

տվութ

յան ա

ղբյո

ւրը՝

հա

մա

յնքների 2

015

-20

16թ

թ.

բյո

ւջեների ա

մփ

ոփ

տվյա

լներ,

ww

w.m

infin.a

m:

Հա

շվա

րկմա

ն

մեկնա

բա

նութ

յուն

ը՝

Գ=

Ա /

Բ x

10

0%

,

որտ

եղ 2

015

թ-ի

հա

մա

ր՝ Ա

=29,2

81.

0

մլն

. դրա

մ,

Բ=

129,2

40

.2 մ

լն.դ

րա

մ,

իսկ 2

016

թ-ի

հա

մա

ր՝ Ա

=29,1

48.1

մլն

.դրա

մ,

Բ=

130

,161.

0 մ

լն.դ

րա

մ:

9

Շա

տ լա

վ

5.1

- 1

0.0

%

8

Լա

վ

10.1

- 1

5.0

%

7

Բա

վա

կա

նին լա

վ

15.1

- 2

0.0

%

6

Ավելի

շա

տ լա

վ,

քա

ն վ

ատ

20

.1 -

25.0

%

5

Միջի

ն` ոչ

լավ ո

չ

վա

տ

25.1

- 3

0.0

%

4

Ավելի

շա

տ վ

ատ

,

քա

ն լա

վ

30

.1 -

35.0

%

3

Բա

վա

կա

նին վ

ատ

35.1

- 4

0.0

%

2

Վա

տ

40

.1 -

45.0

%

1 Շ

ատ

վա

տ

> 4

5.0

%

0

Գոյո

ւթյո

ւն չ

ուն

ի

100

.0%

28

Ընդհա

նուր

բնույթ

ի հ

անրա

յին

ծա

ռա

յութ

յուն

ների ծ

ախ

սերի

տեսա

կա

րա

ր կ

շիռը Հ

Հ

հա

մա

յնքների (

առա

նց

41.

6%

2

41.

6%

2

10

Կա

տա

րյա

լ <=

5.0

%

Տեղեկա

տվութ

յան ա

ղբյո

ւրը՝

հա

մա

յնքների 2

015

-20

16թ

թ.

բյո

ւջեների ա

մփ

ոփ

տվյա

լներ,

ww

w.m

infin.a

m:

Հա

շվա

րկմա

ն

9

Շա

տ լա

վ

5.1

- 1

0.0

%

8

Լա

վ

10.1

- 1

5.0

%

7

Բա

վա

կա

նին լա

վ

15.1

- 2

0.0

%

53

Երևա

նի)

բյո

ւջեների

ընդհա

նուր

ծա

խսերում

, %

6

Ավելի

շա

տ լա

վ,

քա

ն վ

ատ

20

.1 -

25.0

%

մեկնա

բա

նութ

յուն

ը՝

Գ=

Ա /

Բ x

10

0%

,

որտ

եղ 2

015

թ-ի

հա

մա

ր՝ Ա

=21,

70

6.3

մլն

. դրա

մ,

Բ=

52,1

61.

7 մ

լն.դ

րա

մ,

իսկ

20

16թ

-ի հ

ամա

ր՝ Ա

=21,

524.3

մլն

.դրա

մ,

Բ=

51,

679.9

մլն

.դրա

մ:

5

Միջի

ն` ոչ

լավ ո

չ

վա

տ

25.1

- 3

0.0

%

4

Ավելի

շա

տ վ

ատ

,

քա

ն լա

վ

30

.1 -

35.0

%

3

Բա

վա

կա

նին վ

ատ

35.1

- 4

0.0

%

2

Վա

տ

40

.1 -

45.0

%

1 Շ

ատ

վա

տ

> 4

5.0

%

0

Գոյո

ւթյո

ւն չ

ուն

ի

100

.0%

54

Աղյո

ւսա

կ 5.

Տեղ

ակա

ն ժո

ղովր

դավա

րութ

յուն

№

Ցուց

չի ա

նվա

նում

ը 20

1520

16Գ

նահա

տմա

ն սա

նդղա

կը

Ցուց

չի

գնա

հատ

ումը

Ցուց

չիգն

ահա

տա

կանի

մե

կնա

բանո

ւթյո

ւնը,

հի

մնա

վորո

ւմնե

ր ՑԱ

ՑԳ

ՑԱ

ՑԳ

Բնա

գավա

ռի ա

նվա

նում

ը. 3

. Տեղ

ակա

նժո

ղովր

դավա

րութ

յուն

Գոր

ծառո

ւյթի

անվ

անո

ւմը.

3.1.

Ընտ

րակա

նգո

րծըն

թա

ցիժո

ղովր

դավա

րացո

ւմ

29

ՀՀ

հա

մա

յնքների ը

նդհա

նուր

թվի մ

եջ

այն

հա

մա

յնքների

տեսա

կա

րա

ր կ

շիռը,

որտ

եղ

հա

մա

յնքի ա

վա

գա

նու

ընտ

րութ

յուն

ներն ա

նց ե

ն

կա

ցվում

հա

մա

մա

սնա

կա

ն

ընտ

րա

կա

րգով,

%

0.1

1%

1 0

.33%

1

10Կ

ատ

արյա

լ 10

0%

Աղբյո

ւրները՝ «Հ

Հ

վա

րչա

տա

րա

ծքա

յին բ

աժա

նմա

ն

մա

սին»

ՀՀ

օրենք,

ՀՀ

Ընտ

րա

կա

ն

օրենսգիրք,

«Տեղա

կա

ն

ինքնա

կա

ռա

վա

րմա

ն մ

ասին»

ՀՀ

օրենք։

Հա

շվա

րկմա

ն մ

եկնա

բա

նութ

յուն

ը՝

Գ=

Ա /

Բ x

10

0,

որտ

եղ 2

015

թ-ի

հա

մա

ր՝ Ա

=1

(Երևա

ն),

Բ=

915

, իսկ 2

016

թ-ի

հա

մա

ր՝ Ա

=3 (

Երևա

ն,

Գյո

ւմրի,

Վա

նա

ձոր),

Բ

=896:

9

Շա

տ լա

վ

85.1

- 9

9.9

%

8

Լա

վ

70

.1 -

85.0

%

7

Բա

վա

կա

նին լա

վ

60

.1 -

70

.0 %

6

Ավելի

շա

տ լա

վ,

քա

ն վ

ատ

50

.1 -

60

.0 %

5

Միջի

ն` ոչ

լավ ո

չ

վա

տ

40

.1 -

50

.0 %

4

Ավելի

շա

տ վ

ատ

,

քա

ն լա

վ

30

.1 -

40

.0 %

3

Բա

վա

կա

նին վ

ատ

20

.1 -

30

.0 %

2

Վա

տ

10.1

- 2

0.0

%

1 Շ

ատ

վա

տ

0.1

- 1

0.0

%

0

Գոյո

ւթյո

ւն չ

ուն

ի

0%

30

ՀՀ

բնա

կչո

ւթյա

ն ը

նդհա

նուր

թվում

այն

հա

մա

յնքների

բնա

կիչն

երի ը

նդհա

նուր

թվի

տեսա

կա

րա

ր կ

շիռը,

որտ

եղ

հա

մա

յնքի ա

վա

գա

նու

ընտ

րութ

յուն

ներն ա

նց ե

ն

կա

ցվում

հա

մա

մա

սնա

կա

ն

ընտ

րա

կա

րգով,

%

35.8

%4

42.6

%

5

10Կ

ատ

արյա

լ 10

0%

Ա

ղբյո

ւրները՝ Հ

Հ Ը

նտ

րա

կա

ն

օրենսգիրք,

«Տեղա

կա

ն

ինքնա

կա

ռա

վա

րմա

ն մ

ասին»

ՀՀ

օրենք,

ww

w.a

rmst

at.a

m։

Հա

շվա

րկմա

ն մ

եկնա

բա

նութ

յուն

ը՝

Գ=

Ա /

Բ x

10

0,

որտ

եղ հ

աշվ

արկի ա

րդյո

ւնքում

ստ

ացվել է

20

15թ

֊ի հ

ամա

ր ՝

Ա=

1073.7

, Բ

=2998.6

, իսկ 2

016

թ֊ի

հա

մա

ր՝ Ա

=12

72.5

, Բ

=2986.1

:

9

Շա

տ լա

վ

85.1

- 9

9.9

%

8

Լա

վ

70

.1 -

85.0

%

7

Բա

վա

կա

նին լա

վ

60

.1 -

70

.0 %

6

Ավելի

շա

տ լա

վ,

քա

ն վ

ատ

50

.1 -

60

.0 %

5

Միջի

ն` ոչ

լավ ո

չ

վա

տ

40

.1 -

50

.0 %

4

Ավելի

շա

տ վ

ատ

,

քա

ն լա

վ

30

.1 -

40

.0 %

55

3

Բա

վա

կա

նին վ

ատ

20

.1 -

30

.0 %

2

Վա

տ

10.1

- 2

0.0

%

1 Շ

ատ

վա

տ

0.1

- 1

0.0

%

0

Գոյո

ւթյո

ւն չ

ուն

ի

0%

31

Տվյա

լ տ

արվա

ընթ

ացքում

ուղ

ղա

կի ը

նտ

րա

կա

րգով

կա

յացա

ծ հա

մա

յնքի

ղեկա

վա

րի ը

նտ

րութ

յուն

ների

ժա

մա

նա

կ 2

-ից ա

վելի

թեկնա

ծուն

եր ա

ռա

ջադ

րա

ծ

հա

մա

յնքների տ

եսա

կա

րա

ր

կշի

ռն ա

յդ հ

ամա

յնքների

ընդհա

նուր

թվի մ

եջ,

%

50

.5%

6

50

.1%

6

10Կ

ատ

արյա

լ 10

0%

Աղբյո

ւրները՝ w

ww

.ele

ctio

ns.

am

Հա

շվա

րկմա

ն մ

եկնա

բա

նութ

յուն

ը՝

Գ=

Ա /

Բ x

10

0,

որտ

եղ՝ հա

շվա

րկի ա

րդյո

ւնքում

ստ

ացվել է

20

15թ

-ի հ

ամա

ր՝ Ա

=49,

Բ=

97,

իսկ 2

016

թ֊ի

հա

մա

ր՝ Ա

=291,

Բ=

572:

9

Շա

տ լա

վ

85.1

- 9

9.9

%

8

Լա

վ

70

.1 -

85.0

%

7

Բա

վա

կա

նին լա

վ

60

.1 -

70

.0 %

6

Ավելի

շա

տ լա

վ,

քա

ն վ

ատ

50

.1 -

60

.0 %

5

Միջի

ն` ոչ

լավ ո

չ

վա

տ

40

.1 -

50

.0 %

4

Ավելի

շա

տ վ

ատ

,

քա

ն լա

վ

30

.1 -

40

.0 %

3

Բա

վա

կա

նին վ

ատ

20

.1 -

30

.0 %

2

Վա

տ

10.1

- 2

0.0

%

1 Շ

ատ

վա

տ

0.1

- 1

0.0

%

0

Գոյո

ւթյո

ւն չ

ուն

ի

0 %

32

Տվյա

լ տ

արվա

ընթ

ացքում

կա

յացա

ծ Տ

ԻՄ

-երի

ընտ

րութ

յուն

ների ժ

ամա

նա

կ

բնա

կիչն

երի մ

ասնա

կցութ

յան

միջի

ն մ

ակա

րդ

ակը, %

51.

4%

6

57.5

%

6

10Կ

ատ

արյա

լ > 9

0.0

%

Աղբյո

ւրները՝ w

ww

.ele

ctio

ns.

am:

Հա

շվա

րկմա

ն մ

եկնա

բա

նութ

յուն

ը՝

Գ=

(Ա+

Բ)

/ 2,

որտ

եղ՝ Ա

-֊ն հ

ամա

յնքի ղ

եկա

վա

րի

ընտ

րութ

յուն

ների ժ

ամա

նա

կ

բնա

կիչն

երի մ

ասնա

կցութ

յան մ

իջի

ն

մա

կա

րդա

կն է

,

Բ-֊

ն՝ ա

վա

գա

նու ընտ

րութ

յուն

ների

ժա

մա

նա

կ բ

նա

կիչն

երի

մա

սնա

կցութ

յան մ

իջի

ն մ

ակա

րդա

կը։

Բնա

կիչն

երի մ

ասնա

կցութ

յան մ

իջի

ն

մա

կա

րդա

կը հ

աշվ

արկելո

ւ հա

մա

ր

9

Շա

տ լա

վ

80

.1 -

90

.0 %

8

Լա

վ

70

.1 -

80

.0 %

7

Բա

վա

կա

նին լա

վ

60

.1 -

70

.0 %

6

Ավելի

շա

տ լա

վ,

քա

ն վ

ատ

50

.1 -

60

.0 %

5

Միջի

ն` ոչ

լավ ո

չ

վա

տ

40

.1 -

50

.0 %

4

Ավելի

շա

տ վ

ատ

,

քա

ն լա

վ

30

.1 -

40

.0 %

3

Բա

վա

կա

նին վ

ատ

20

.1 -

30

.0 %

2

Վա

տ

10.1

- 2

0.0

%

56

1 Շ

ատ

վա

տ

0.1

- 1

0.0

%

առա

նձին հ

ամա

յնքներում

մա

սնա

կցութ

յան տ

ոկոսները

գում

արվել են, ստ

ացվա

ծ

հա

նրա

գում

արը բ

աժա

նվել է

այն

հա

մա

յնքների թ

վի վ

րա

, որտ

եղ

կա

յացել են հ

ամա

յնքի ղ

եկա

վա

րի

կա

մ ա

վա

գա

նու ընտ

րութ

յուն

ներ։

Հա

շվա

րկի ա

րդյո

ւնքում

ստ

ացվել է

20

15թ

-ի հ

ամա

ր՝ Ա

=58.6

7%

,

Բ=

44.0

7%

, իսկ 2

016

թ֊ի

հա

մա

ր՝

Ա=

59.2

9%

, Բ

=55.7

5%

:

0

Գոյո

ւթյո

ւն չ

ուն

ի

0%

Գոր

ծառո

ւյթի

անվ

անո

ւմը.

3.2

. Հա

նրա

յին

մասն

ակց

ությ

ուն

33

Առնվա

զն 5

00

0 բ

նա

կիչ

ուն

եցող հ

ամա

յնքների

կա

զմում

հա

մա

յնքի բ

յուջ

եի

նա

խա

գծի հ

անրա

յին

քննա

րկում

ներ/լսում

ներ

կա

զմա

կերպ

ած և

անց

կա

ցրա

ծ հա

մա

յնքների

տեսա

կա

րա

ր կ

շիռը,

%

68.1

%

6

65.9

%6

10Կ

ատ

արյա

լ 10

0%

Աղբյո

ւրները՝ հա

մա

յնքա

յին

հա

րցում

ներ,

ww

w.a

rmst

at.a

m։

Հա

շվա

րկմա

ն մ

եկնա

բա

նութ

յուն

ը՝

Գ=

Ա /

Բ x

10

0,

որտ

եղ՝ 20

15թ

-ի հ

ամա

ր՝ Ա

=49,

Բ=

72,

իսկ 2

016

թ֊ի

հա

մա

ր՝ Ա

=54,

Բ=

82:

9

Շա

տ լա

վ

90

.1 -

99.9

%

8

Լա

վ

80

.1 -

90

.0 %

7

Բա

վա

կա

նին լա

վ

70

.1 -

80

.0 %

6

Ավելի

շա

տ լա

վ,

քա

ն վ

ատ

60

.1 -

70

.0 %

5

Միջի

ն` ոչ

լավ ո

չ

վա

տ

50

.1 -

60

.0 %

4

Ավելի

շա

տ վ

ատ

,

քա

ն լա

վ

40

.1 -

50

.0 %

3

Բա

վա

կա

նին վ

ատ

30

.1 -

40

.0 %

2

Վա

տ

15.1

- 3

0.0

%

1 Շ

ատ

վա

տ

0.1

- 1

5.0

%

0

Գոյո

ւթյո

ւն չ

ուն

ի

0%

34

Պա

շտոնա

կա

ն

հա

մա

ցա

նցա

յին կ

այք

ուն

եցող

հա

մա

յնքների տ

եսա

կա

րա

ր

29.5

%2

22.7

%

2

10Կ

ատ

արյա

լ 10

0%

Ա

ղբյո

ւրները՝ «Հ

Հ

վա

րչա

տա

րա

ծքա

յին բ

աժա

նմա

ն

մա

սին»

ՀՀ

օրենք,

ՀՀ

ՏԿ

ԶՆ

գործուն

եութ

յան տ

արեկա

ն

9

Շա

տ լա

վ

90

.1 -

99.9

%

8

Լա

վ

80

.1 -

90

.0 %

7

Բա

վա

կա

նին լա

վ

70

.1 -

80

.0 %

57

կշի

ռը Հ

Հ հ

ամա

յնքների

ընդհա

նուր

թվի մ

եջ,

%

6

Ավելի

շա

տ լա

վ,

քա

ն վ

ատ

60

.1 -

70

.0 %

հա

շվետ

վութ

յուն

ներ։

Հա

շվա

րկմա

ն մ

եկնա

բա

նութ

յուն

ը՝

Գ=

Ա /

Բ x

10

0,

որտ

եղ՝ 20

15թ

-ի հ

ամա

ր՝ Ա

=270

,

Բ=

915

, իսկ 2

016

թ֊ի

հա

մա

ր՝ Ա

=20

3,

Բ=

896:

5

Միջի

ն` ոչ

լավ ո

չ

վա

տ

50

.1 -

60

.0 %

4

Ավելի

շա

տ վ

ատ

,

քա

ն լա

վ

40

.1 -

50

.0 %

3

Բա

վա

կա

նին վ

ատ

30

.1 -

40

.0 %

2

Վա

տ

15.1

- 3

0.0

%

1 Շ

ատ

վա

տ

0.1

- 1

5.0

%

0

Գոյո

ւթյո

ւն չ

ուն

ի

0%

35

Առնվա

զն 5

00

0 բ

նա

կիչ

ուն

եցող հ

ամա

յնքների

կա

զմում

հա

մա

յնքի

ղեկա

վա

րին կ

ից գ

ործող Խ

Մ-

ներ ձ

ևա

վորա

ծ հ

ամա

յնքների

տեսա

կա

րա

ր կ

շիռը,

%

51.

4%

5

57.3

%

5

10Կ

ատ

արյա

լ 10

0%

Աղբյո

ւրները՝ հա

մա

յնքա

յին

հա

րցում

ներ,

ww

w.a

rmst

at.a

m։

Հա

շվա

րկմա

ն մ

եկնա

բա

նութ

յուն

ը՝

Գ=

Ա /

Բ x

10

0,

որտ

եղ՝ 20

15թ

-ի հ

ամա

ր՝ Ա

=37,

Բ=

72,

իսկ 2

016

թ֊ի

հա

մա

ր՝ Ա

=47, Բ

=82:

9

Շա

տ լա

վ

90

.1 -

99.9

%

8

Լա

վ

80

.1 -

90

.0 %

7

Բա

վա

կա

նին լա

վ

70

.1 -

80

.0 %

6

Ավելի

շա

տ լա

վ,

քա

ն վ

ատ

60

.1 -

70

.0 %

5

Միջի

ն` ոչ

լավ ո

չ

վա

տ

50

.1 -

60

.0 %

4

Ավելի

շա

տ վ

ատ

,

քա

ն լա

վ

40

.1 -

50

.0 %

3

Բա

վա

կա

նին վ

ատ

30

.1 -

40

.0 %

2

Վա

տ

15.1

- 3

0.0

%

1 Շ

ատ

վա

տ

0.1

- 1

5.0

%

0

Գոյո

ւթյո

ւն չ

ուն

ի

0%

Գոր

ծառո

ւյթի

անվ

անո

ւմը.

3.3

. Ֆին

անս

ակա

նհա

շվետ

վողա

կանո

ւթյո

ւն

36

Առնվա

զն 5

00

0 բ

նա

կիչ

ուն

եցող հ

ամա

յնքների

կա

զմում

հա

մա

յնքի բ

յուջ

եի

կա

տա

րմա

ն տ

արեկա

ն

հա

շվետ

վութ

յան հ

անրա

յին

քննա

րկում

ներ/լսում

ներ

8.3

%

1 9.8

%

1

10Կ

ատ

արյա

լ 10

0%

Ա

ղբյո

ւրները՝ հա

մա

յնքա

յին

հա

րցում

ներ,

ww

w.a

rmst

at.a

m։

Հա

շվա

րկմա

ն մ

եկնա

բա

նութ

յուն

ը՝

Գ=

Ա /

Բ x

10

0,

որտ

եղ՝ 20

15թ

-ի հ

ամա

ր՝ Ա

=6,

Բ=

72,

իսկ 2

016

թ-֊

ի հ

ամա

ր՝ Ա

=8,

Բ=

82:

9

Շա

տ լա

վ

90

.1 -

99.9

%

8

Լա

վ

80

.1 -

90

.0 %

7

Բա

վա

կա

նին լա

վ

70

.1 -

80

.0 %

6

Ավելի

շա

տ լա

վ,

քա

ն վ

ատ

60

.1 -

70

.0 %

58

կա

զմա

կերպ

ած և

անցկա

ցրա

ծ

հա

մա

յնքների տ

եսա

կա

րա

ր

կշի

ռը, %

5

Միջի

ն` ոչ

լավ ո

չ

վա

տ

50

.1 -

60

.0 %

4

Ավելի

շա

տ վ

ատ

,

քա

ն լա

վ

40

.1 -

50

.0 %

3

Բա

վա

կա

նին վ

ատ

30

.1 -

40

.0 %

2

Վա

տ

15.1

- 3

0.0

%

1 Շ

ատ

վա

տ

0.1

- 1

5.0

%

0

Գոյո

ւթյո

ւն չ

ուն

ի

0%

59

Աղյո

ւսա

կ 6.

Հա

մայն

քի կ

առա

վարո

ւմ

№

Ցուց

չի ա

նվա

նում

ը 20

1520

16Գ

նահա

տմա

ն սա

նդղա

կը

Ցուց

չի

գնա

հատ

ումը

Ցուց

չիգն

ահա

տա

կանի

մե

կնա

բանո

ւթյո

ւնը,

հի

մնա

վորո

ւմնե

ր ՑԱ

ՑԳ

ՑԱ

ՑԳ

Բնա

գավա

ռի ա

նվա

նում

ը. 4

. Հա

մայն

քիկա

ռավա

րում

Գոր

ծառո

ւյթի

անվ

անո

ւմը.

4.1.

Մա

րդկա

յին

ռեսո

ւրսն

երի

կառա

վարո

ւմև

կարո

ղութ

յուն

ների

զարգ

ացո

ւմ

37

Բա

րձրա

գույն կ

րթ

ութ

յամբ

հա

մա

յնքների ղ

եկա

վա

րների

տեսա

կա

րա

ր կ

շիռն՝

ընդհա

նուր

ի մ

եջ,

%

60

.3%

6

60

.9%

6

10Կ

ատ

արյա

լ 10

0.0

%

Հա

մա

ձա

յն Տ

ԿԶ

Ն Վ

արչա

կա

ն

վերա

հսկողութ

յան և

հա

մա

յնքա

յին

ծա

ռա

յութ

յան հ

արցերի վ

արչո

ւթյա

ն

տրա

մա

դրա

ծ տ

եղեկա

տվութ

յան՝

բա

րձրա

գույն կ

րթ

ութ

յուն

ուն

եցող

հա

մա

յնքի ղ

եկա

վա

րների թ

իվը

20

16թ

-ին ե

ղել է

483,

իսկ

հա

մա

յնքների թ

իվը ն

ույն պ

ահին

եղել է

793:

Հետ

ևա

բա

ր,

483/7

93*1

00

%=

60

.9%

: Ն

ույն

տրա

մա

բա

նութ

յամբ՝ 20

15թ

-ի հ

ամա

ր՝

552/9

15*1

00

%=

60

.3%

:

9

Շա

տ լա

վ

90

.1 -

99.9

%

8

Լա

վ

80

.1 -

90

.0 %

7

Բա

վա

կա

նին լա

վ

70

.1 -

80

.0 %

6

Ավելի

շա

տ լա

վ,

քա

ն վ

ատ

60

.1 -

70

.0 %

5

Միջի

ն` ոչ

լավ ո

չ

վա

տ

50

.1 -

60

.0 %

4

Ավելի

շա

տ վ

ատ

,

քա

ն լա

վ

40

.1 -

50

.0 %

3

Բա

վա

կա

նին վ

ատ

30

.1 -

40

.0 %

2

Վա

տ

20

.1 -

30

.0 %

1 Շ

ատ

վա

տ

0.1

- 2

0.0

%

0

Գոյո

ւթյո

ւն չ

ուն

ի

0 %

38

ՀԿ

ՏՀ

ուն

եցող հ

ամա

յնքների

տեսա

կա

րա

ր կ

շիռն՝

ընդհա

նուր

ի մ

եջ,

%

65.4

%6

62.4

%

6

10Կ

ատ

արյա

լ 10

0.0

%

Հա

մա

ձա

յն Տ

ԿԶ

Ն 2

016

թվա

կա

նի

ընթ

ացքում

կա

տա

րա

ծ հ

իմնա

կա

ն

աշխ

ատ

անքների ա

րդյո

ւնքների

վերա

բերյա

լ հա

շվետ

վութ

յան՝ Հ

ԿՏ

Հ

ուն

եցող թ

իվը 2

016

թ-ի

ն ե

ղել է

559,

իսկ հ

ամա

յնքների թ

իվը ն

ույն պ

ահին

եղել է

896:

Հետ

ևա

բա

ր`

559/8

96*1

00

%=

62.4

%:

Նույն

տրա

մա

բա

նութ

յամբ՝ 20

15թ

-ի հ

ամա

ր՝

598/9

15*1

00

%=

65.4

%:

9

Շա

տ լա

վ

90

.1 -

99.9

%

8

Լա

վ

80

.1 -

90

.0 %

7

Բա

վա

կա

նին լա

վ

70

.1 -

80

.0 %

6

Ավելի

շա

տ լա

վ,

քա

ն վ

ատ

60

.1 -

70

.0 %

5

Միջի

ն` ոչ

լավ ո

չ

վա

տ

50

.1 -

60

.0 %

4

Ավելի

շա

տ վ

ատ

,

քա

ն լա

վ

40

.1 -

50

.0 %

60

3

Բա

վա

կա

նին վ

ատ

30

.1 -

40

.0 %

2

Վա

տ

20

.1 -

30

.0 %

1 Շ

ատ

վա

տ

0.1

- 2

0.0

%

0

Գոյո

ւթյո

ւն չ

ուն

ի

0 %

Գոր

ծառո

ւյթի

անվ

անո

ւմը.

4.2.

Հա

մայն

քայի

նծա

ռայո

ւթյո

ւն

39

Հա

մա

յնքների (

առա

նց

Երևա

նի)

աշխ

ատ

ակա

զմերում

հա

մա

յնքա

յին ծ

առա

յութ

յան

հա

ստ

ատ

վա

ծ պ

աշտ

ոնների

թիվը, 1,

00

0 մ

արդու հա

շվով

2.6

5

2.5

4

10Կ

ատ

արյա

լ > 5

.0

Հա

մա

ձա

յն Տ

ԿԶ

Ն 2

016

թ.

ընթ

ացքում

կա

տա

րա

ծ հ

իմնա

կա

ն

աշխ

ատ

անքների ա

րդյո

ւնքների

վերա

բերյա

լ հա

շվետ

վութ

յան՝

հա

մա

յնքների (

առա

նց Ե

րևա

նի)

աշխ

ատ

ակա

զմերում

հա

մա

յնքա

յին

ծա

ռա

յութ

յան հ

աստ

ատ

վա

ծ

պա

շտոնների թ

իվը 2

016

թ-ի

ն ե

ղել է

4875:

Միևնույն ժ

ամա

նա

կ,

ըստ

ԱՎ

Ծ

տվյա

լների,

նույն շ

րջա

նում

ՀՀ

(առա

նց Ե

րևա

նի)

մշտ

ակա

ն

բնա

կչո

ւթյա

ն թ

իվը ե

ղել է

192490

0:

Հետ

ևա

բա

ր՝ հա

զա

ր մ

արդ

ու հա

շվով՝

4875/1

92490

0*1

00

0=

2.5

: Ն

ույն

տրա

մա

բա

նութ

յամբ՝ 20

15թ

-ի հ

ամա

ր՝

4999/1

93910

0*1

00

0=

2.6

:

9

Շա

տ լա

վ

4.6

- 5

.0

8

Լա

վ

4.1

- 4

.5

7

Բա

վա

կա

նին լա

վ

3.6

- 4

.0

6

Ավելի

շա

տ լա

վ,

քա

ն վ

ատ

3.1

- 3

.5

5

Միջի

ն` ոչ

լավ ո

չ

վա

տ

2.6

- 3

.0

4

Ավելի

շա

տ վ

ատ

,

քա

ն լա

վ

2.3

- 2

.5

3

Բա

վա

կա

նին վ

ատ

1.

9 -

2.2

2

Վա

տ

1.5 -

1.8

1 Շ

ատ

վա

տ

0.1

- 1

.4

0

Գոյո

ւթյո

ւն չ

ուն

ի

0

40

Վերջի

ն տ

արվա

ընթ

ացքում

վերա

պա

տրա

ստ

վա

ծ

հա

մա

յնքա

յին ծ

առա

յողների

տեսա

կա

րա

ր կ

շիռը ն

րա

նց

ընդհա

նուր

թվի մ

եջ,

%

20

.9%

6

10.7

%

3

10Կ

ատ

արյա

լ > 3

3.0

%

Հա

մա

ձա

յն Տ

ԿԶ

Ն 2

016

թ.

ընթ

ացքում

կա

տա

րա

ծ հ

իմնա

կա

ն

աշխ

ատ

անքների ա

րդյո

ւնքների

վերա

բերյա

լ հա

շվետ

վութ

յան՝ 20

16թ

.

ընթ

ացքում

վերա

պա

տրա

ստ

վա

ծ

հա

մա

յնքա

յին ծ

առա

յողների թ

իվը

եղել է

693՝ նրա

նց ը

նդհա

նուր

թվի

մեջ

(6499):

Հետ

ևա

բա

ր՝

693/6

499*1

00

%=

10.7

%:

Նույն

9

Շա

տ լա

վ

30

.1 -

33.0

%

8

Լա

վ

27.1

- 3

0.0

%

7

Բա

վա

կա

նին լա

վ

24.1

- 2

7.0

%

6

Ավելի

շա

տ լա

վ,

քա

ն վ

ատ

20

.1 -

24.0

%

5

Միջի

ն` ոչ

լավ ո

չ

վա

տ

16.1

- 2

0.0

%

4

Ավելի

շա

տ վ

ատ

,

քա

ն լա

վ

12.1

- 1

6.0

%

61

3

Բա

վա

կա

նին վ

ատ

8.1

- 1

2.0

%

տրա

մա

բա

նութ

յամբ՝ 20

15թ

-ի հ

ամա

ր՝

1268/6

076*1

00

%=

20

.9%

: 2

Վա

տ

4.1

- 8

.0 %

1 Շ

ատ

վա

տ

0.1

- 4

.0 %

0

Գոյո

ւթյո

ւն չ

ուն

ի

0 %

Գոր

ծառո

ւյթի

անվ

անո

ւմը.

4.3.

Միջ

ազգ

այի

նա

ջակց

ությ

ուն

-

62

Աղյո

ւսա

կ 7.

Հա

մայն

քայի

ն (հ

անր

այի

ն բն

ույթ

ի) ծ

առա

յութ

յուն

ների

մա

տու

ցում

№

Ցուց

չի ա

նվա

նում

ը Գ

նահա

տմա

ն սա

նդղա

կը՝

Ցուց

չի

գնա

հատ

ումը

Ցուց

չիգն

ահա

տա

կանի

մե

կնա

բանո

ւթյո

ւնը,

հի

մնա

վորո

ւմնե

ր ՑԱ

ՑԳ

ՑԱ

ՑԳ

Բնա

գավա

ռի ա

նվա

նում

ը: 5

. Հա

մայն

քայի

ն(հ

անր

այի

նբն

ույթ

ի) ծ

առա

յութ

յուն

ների

մատ

ուցո

ւմԳ

ործա

ռույթ

ի ա

նվա

նում

ը: 5

.1. Ս

ոցիա

լակա

նու

ղղվա

ծութ

յուն

ունե

ցող

ծառա

յութ

յուն

ներ

(կրթ

ութ

յուն

, մշա

կույթ

, առո

ղջա

պա

հութ

յուն

, սպ

որտ

, սոց

իալա

կան

պա

շտպ

անո

ւթյո

ւն և

այլն

)

Նա

խա

դպ

րոցա

կա

ն

կրթ

ութ

յան ծ

առա

յութ

յուն

մա

տուց

ող հ

ամա

յնքների

տեսա

կա

րա

ր կ

շիռը

հա

մա

յնքների ը

նդ

հա

նուր

թվի

մեջ

Կ

ատ

արյա

լ

Հա

մա

ձա

յն Հ

Հ Տ

ԿԶ

Ն տ

րա

մա

դրա

ծ

տեղեկա

տվութ

յան,

20

15թ

.

ընդհա

նուր

915

հա

մա

յնքից

նա

խա

դպ

րոցա

կա

ն կ

րթ

ութ

յան

ծա

ռա

յութ

յուն

են մ

ատ

ուց

ել 327

հա

մա

յնք, իսկ 2

016

թ-ի

ն՝ ընդհա

նուր

հա

մա

յնքից 3

14 հ

ամա

յնք։

Շ

ատ

լա

վ

Լա

վ

Բ

ավա

կա

նին լա

վ

Ա

վելի

շա

տ լա

վ,

քա

ն վ

ատ

Մ

իջի

ն` ոչ

լավ ո

չ

վա

տ

Ա

վելի

շա

տ վ

ատ

,

քա

ն լա

վ

Բ

ավա

կա

նին

վա

տ

Վ

ատ

Շ

ատ

վա

տ

Գ

ոյո

ւթյո

ւն չ

ուն

ի

Նա

խա

դպ

րոցա

կա

ն

հա

ստ

ատ

ութ

յուն

ներում

ընդ

գրկվա

ծ ե

րեխ

աների

տեսա

կա

րա

ր կ

շիռը Հ

Հ

նա

խա

դպ

րոցա

կա

ն տ

արիքի

երեխ

աների ը

նդհա

նուր

թվի

մեջ,

%

Կ

ատ

արյա

լ

թ տ վ յ ա

Շ

ատ

լա

վ

Լա

վ

Բ

ավա

կա

նին լա

վ

Ա

վելի

շա

տ լա

վ,

քա

ն վ

ատ

Մ

իջի

ն` ոչ

լավ ո

չ

վա

տ

63

Ա

վելի

շա

տ վ

ատ

,

քա

ն լա

վ

Բ

ավա

կա

նին

վա

տ

Վ

ատ

Շ

ատ

վա

տ

Գ

ոյո

ւթյո

ւն չ

ուն

ի

Հա

մա

յնքների

արտ

ադպ

րոցա

կա

ն

դա

ստ

իա

րա

կութ

յան

ծա

ռա

յութ

յուն

մա

տուց

ող

հա

մա

յնքների տ

եսա

կա

րա

ր

կշի

ռը

հա

մա

յնքների

ընդհա

նուր

թվի մ

եջ,

%

Կ

ատ

արյա

լ

Հա

մա

ձա

յն Հ

Հ հ

ամա

յնքների 2

015

-

թթ

. բյո

ւջետ

այի

ն ա

մփ

ոփ

տվյա

լների,

։ Ը

նդ ո

րում

, կես դ

րույքով ա

շխա

տող

մա

սնա

գետ

ի տ

արեկա

ն ն

վա

զա

գույն

աշխ

ատ

ավա

րձը հ

աշվ

արկվում

է

հետ

ևյա

լ կերպ

՝ 0

,5 դ

րույք x

750

00

դրա

մ x

9 ա

միս =

33750

0 դ

րա

մ։

թ-ի

ն ա

յդ գ

ում

արից ա

վելի

ծա

խսեր

կա

տա

րա

ծ հ

ամա

յնքների թ

իվը՝ 235,

թ-ի

ն՝ 214

։

Շ

ատ

լա

վ

Լա

վ

Բ

ավա

կա

նին լա

վ

Ա

վելի

շա

տ լա

վ,

քա

ն վ

ատ

Մ

իջի

ն` ոչ

լավ ո

չ

վա

տ

Ա

վելի

շա

տ վ

ատ

,

քա

ն լա

վ

Բ

ավա

կա

նին

վա

տ

Վ

ատ

Շ

ատ

վա

տ

Գ

ոյո

ւթյո

ւն չ

ուն

ի

Հա

մա

յնքների բ

յուջ

եներում

Հա

նգիստ

, մշա

կույթ

և կ

րոն

բնա

գա

վա

ռի ը

նդհա

նուր

ծա

խսերը՝ բնա

կչո

ւթյա

ն մ

եկ

շնչի

հա

շվով,

ԱՄ

Ն դ

ոլա

ր

Կ

ատ

արյա

լ

Հա

մա

ձա

յն Հ

Հ հ

ամա

յնքների 2

015

-

տվյա

լների,

ww

w.m

infin.a

m։

երկրների հ

ամա

յնքների բ

յուջ

եներում

Հա

նգիստ

, մշա

կույթ

և կ

րոն

բնա

գա

վա

ռի ը

նդհա

նուր

ծա

խսերը 1

շնչի

հա

շվով կ

ազմում

է 1

84.8

ԱՄ

Ն

Շ

ատ

լա

վ

Լա

վ

Բ

ավա

կա

նին լա

վ

Ա

վելի

շա

տ լա

վ,

քա

ն վ

ատ

Մ

իջի

ն` ոչ

լավ ո

չ

վա

տ

64

Ա

վելի

շա

տ վ

ատ

,

քա

ն լա

վ

դոլա

ր կ

ամ 1

68.8

եվրո:

Հա

շվա

րկ՝

Հա

շվա

րկմա

ն մ

եկնա

բա

նութ

յուն

ը՝

Գ=

Ա /

Բ /

Դ,

որտ

եղ 2

015

թ-ի

հա

մա

ր՝ Ա

=8.8

մլր

դ.դ

րա

մ,

Բ=

3,0

01.

4 հ

ազ.մ

արդ,

Դ=

478 դ

րա

մ, իսկ 2

016

թ-ի

հա

մա

ր՝

Ա=

7.9

մլր

դ.դ

րա

մ,

Բ=

2,9

86.1

հա

զ.մ

արդ,

Դ=

481

դրա

մ:

Բ

ավա

կա

նին

վա

տ

Վ

ատ

Շ

ատ

վա

տ

Գ

ոյո

ւթյո

ւն չ

ուն

ի

Գոր

ծառո

ւյթի

անվ

անո

ւմը.

5.2

. Քա

ղաքա

շինա

կան-

կոմո

ւնա

լծա

ռայո

ւթյո

ւննե

ր

Հա

մա

յնքի գ

լխա

վոր

հա

տա

կա

գիծ ո

ւնեցող

հա

մա

յնքների տ

եսա

կա

րա

ր

կշի

ռը հ

ամա

յնքների

ընդհա

նուր

թվի մ

եջ,

%

Կ

ատ

արյա

լ

Հա

մա

ձա

յն Հ

Հ ք

աղա

քա

շինութ

յան

պետ

ակա

ն կ

ոմիտ

եի տ

րա

մա

դրա

ծ

տեղեկա

տվութ

յան,

20

15թ

-ին

ընդհա

նուր

915

հա

մա

յնքից գ

լխա

վոր

հա

տա

կա

գիծ ո

ւնեին 8

7-ը

, 20

16թ

-ին՝

ընդհա

նուր

896 հ

ամա

յնքից 9

6-ը

։

Շ

ատ

լա

վ

Լա

վ

Բ

ավա

կա

նին լա

վ

Ա

վելի

շա

տ լա

վ,

քա

ն վ

ատ

Մ

իջի

ն` ոչ

լավ ո

չ

վա

տ

Ա

վելի

շա

տ վ

ատ

,

քա

ն լա

վ

Բ

ավա

կա

նին

վա

տ

Վ

ատ

Շ

ատ

վա

տ

Գ

ոյո

ւթյո

ւն չ

ուն

ի

Աղբա

հա

նութ

յան ծ

առա

յութ

յուն

մա

տուց

ող հ

ամա

յնքների

տեսա

կա

րա

ր կ

շիռը

հա

մա

յնքների ը

նդ

հա

նուր

թվի

մեջ,

%

Կ

ատ

արյա

լ

Հա

մա

ձա

յն Հ

Հ Տ

ԿԶ

Ն տ

րա

մա

դրա

ծ

տեղեկա

տվութ

յան,

20

15թ

-ին

ընդհա

նուր

915

հա

մա

յնքից

աղբա

հա

նութ

յան ծ

առա

յութ

յուն

են

մա

տուց

ել 522-ը

, 20

16թ

-ին՝

ընդհա

նուր

896 հ

ամա

յնքից 5

23-ը

։

Շ

ատ

լա

վ

Լա

վ

Բ

ավա

կա

նին լա

վ

Ա

վելի

շա

տ լա

վ,

քա

ն վ

ատ

65

Մ

իջի

ն` ոչ

լավ ո

չ

վա

տ

Ա

վելի

շա

տ վ

ատ

,

քա

ն լա

վ

Բ

ավա

կա

նին

վա

տ

Վ

ատ

Շ

ատ

վա

տ

Գ

ոյո

ւթյո

ւն չ

ուն

ի

ՏԻ

Մ-ե

րի կ

ողմից

ջրա

մա

տա

կա

րա

րմա

ն

ծա

ռա

յութ

յուն

ստ

ացող

բնա

կա

վա

յրերի տ

եսա

կա

րա

ր

կշի

ռը Հ

Հ բ

նա

կա

վա

յրերի

ընդհա

նուր

թվի մ

եջ,

%

Կ

ատ

արյա

լ

Հա

մա

ձա

յն Հ

Հ Տ

ԿԶ

Ն տ

րա

մա

դրա

ծ

տեղեկա

տվութ

յան,

20

15թ

-ին

ընդհա

նուր

10

01

բնա

կա

վա

յրից Տ

ԻՄ

-

երի կ

ողմից ջ

րա

մա

տա

կա

րա

րմա

ն

ծա

ռա

յութ

յուն

են ս

տա

ցել 580

-ը,

թ-ի

ն՝ 580

-ը։

Շ

ատ

լա

վ

Լա

վ

Բ

ավա

կա

նին լա

վ

Ա

վելի

շա

տ լա

վ,

քա

ն վ

ատ

Մ

իջի

ն` ոչ

լավ ո

չ

վա

տ

Ա

վելի

շա

տ վ

ատ

,

քա

ն լա

վ

Բ

ավա

կա

նին

վա

տ

Վ

ատ

Շ

ատ

վա

տ

Գ

ոյո

ւթյո

ւն չ

ուն

ի

Ներհա

մա

յնքա

յին փ

ողոցա

յին

լուս

ավորութ

յան ծ

առա

յութ

յուն

մա

տուց

ող հ

ամա

յնքների

տեսա

կա

րա

ր կ

շիռը

հա

մա

յնքների ը

նդ

հա

նուր

թվի

մեջ,

%

Կ

ատ

արյա

լ

Հա

մա

ձա

յն Հ

Հ Տ

ԿԶ

Ն տ

րա

մա

դրա

ծ

տեղեկա

տվութ

յան,

20

15թ

-ին

ընդհա

նուր

915

հա

մա

յնքից

ներհա

մա

յնքա

յին փ

ողոցա

յին

լուս

ավորութ

յան ծ

առա

յութ

յուն

են

Շ

ատ

լա

վ

Լա

վ

Բ

ավա

կա

նին լա

վ

Ա

վելի

շա

տ լա

վ,

քա

ն վ

ատ

66

Մ

իջի

ն` ոչ

լավ ո

չ

վա

տ

մա

տուց

ել 6

08-ը

, 20

16թ

-ին՝

ընդհա

նուր

896 հ

ամա

յնքից 6

32-ը

։

Ա

վելի

շա

տ վ

ատ

,

քա

ն լա

վ

Բ

ավա

կա

նին

վա

տ

Վ

ատ

Շ

ատ

վա

տ

Գ

ոյո

ւթյո

ւն չ

ուն

ի

Հա

մա

յնքների (

ներա

ռյա

լ

Երևա

նի)

բյո

ւջեներում

շրջա

կա

միջա

վա

յրի պ

աշտ

պա

նութ

յան

բնա

գա

վա

ռի ը

նդհա

նուր

ծա

խսերը՝ բնա

կչո

ւթյա

ն մ

եկ

շնչի

հա

շվով,

ԱՄ

Ն դ

ոլա

ր

Կ

ատ

արյա

լ

Հա

մա

ձա

յն Հ

Հ հ

ամա

յնքների 2

015

-

տվյա

լների,

ww

w.m

infin.a

m,

և Ա

ՎԾ

երկրների հ

ամա

յնքների բ

յուջ

եներում

շրջա

կա

միջա

վա

յրի

պա

շտպ

անութ

յան բ

նա

գա

վա

ռի

ընդհա

նուր

ծա

խսերը 1

շնչի

հա

շվով

կա

զմել են 1

65.0

եվրո կ

ամ 1

81.

5

ԱՄ

Ն դ

ոլա

ր:

Հա

շվա

րկ՝ 18

1.5 $

*

Հ ա շ վ ա

Շ

ատ

լա

վ

Լա

վ

Բ

ավա

կա

նին լա

վ

Ա

վելի

շատ

լավ,

քա

ն վ

ատ

Մ

իջին

ոչ լ

ավ

ոչ վ

ատ

Ա

վելի

շատ

վա

տ,

քա

ն լա

վ

Բ

ավա

կա

նին վ

ատ

Վ

ատ

Շ

ատ

վա

տ

Գ

ոյո

ւթյո

ւն չ

ուն

ի

Հա

մա

յնքների (

առա

նց

Երևա

նի)

բյո

ւջեներում

շրջա

կա

միջա

վա

յրի պ

աշտ

պա

նութ

յան

բնա

գա

վա

ռի ը

նդհա

նուր

ծա

խսերը՝ բնա

կչո

ւթյա

ն մ

եկ

շնչի

հա

շվով,

ԱՄ

Ն դ

ոլա

ր

Կ

ատ

արյա

լ

Հա

մա

ձա

յն Հ

Հ հ

ամա

յնքների 2

015

-

տվյա

լների,

ww

w.m

infin.a

m,

և Ա

ՎԾ

երկրների հ

ամա

յնքների բ

յուջ

եներում

շրջա

կա

միջա

վա

յրի

պա

շտպ

անութ

յան բ

նա

գա

վա

ռի

Շ

ատ

լա

վ

Լա

վ

Բ

ավա

կա

նին լա

վ

Ա

վելի

շա

տ լա

վ,

քա

ն վ

ատ

Մ

իջի

ն` ոչ

լավ ո

չ

վա

տ

67

Ա

վելի

շա

տ վ

ատ

,

քա

ն լա

վ

ընդհա

նուր

ծա

խսերը 1

շնչի

հա

շվով

կա

զմել են 1

65.0

եվրո կ

ամ 1

81.

5

ԱՄ

Ն դ

ոլա

ր:

Հա

շվա

րկ՝ 18

1.5 $

*

Հա

շվա

րկմա

ն մ

եկնա

բա

նութ

յուն

ը՝

Գ=

Ա /

Բ /

Դ,

որտ

եղ 2

015

թ-ի

հա

մա

ր՝ Ա

=3.8

մլր

դ.դ

րա

մ,

Բ=

1,929.0

հա

զ.մ

արդ,

Դ=

478 դ

րա

մ,

իսկ 2

016

թ-ի

հա

մա

ր՝

Ա=

3.9

մլր

դ.դ

րա

մ,

Բ=

1,910

.3

հա

զ.մ

արդ,

Դ=

481

դրա

մ:

Բ

ավա

կա

նին

վա

տ

Վ

ատ

Շ

ատ

վա

տ

Գ

ոյո

ւթյո

ւն չ

ուն

ի

Գոր

ծառո

ւյթի

անվ

անո

ւմը.

5.3

. Տնտ

եսա

կան

ուղղ

վածո

ւթյո

ւնու

նեցո

ղծա

ռայո

ւթյո

ւննե

ր

Ներհա

մա

յնքա

յին

հա

սա

րա

կա

կա

ն

տրա

նսպ

որտ

ի ծ

առա

յութ

յուն

մա

տուց

ող հ

ամա

յնքների

տեսա

կա

րա

ր կ

շիռը

հա

մա

յնքների ը

նդ

հա

նուր

թվի

մեջ,

%

Կ

ատ

արյա

լ

Հա

մա

ձա

յն Հ

Հ Տ

րա

նսպ

որտ

ի,

կա

պի

և տ

եղեկա

տվա

կա

ն

տեխ

նոլո

գիա

ների ն

ախ

արա

րութ

յան

Տրա

նսպ

որտ

ի տ

եսչո

ւթյա

նը

հեռա

խոսա

զա

նգով հ

արցմա

ն,

թ-ի

ն ը

նդհա

նուր

915

հա

մա

յնքից

ներհա

մա

յնքա

յին հ

ասա

րա

կա

կա

ն

տրա

նսպ

որտ

ի ծ

առա

յութ

յուն

են

մա

տուց

ել 18

-ը,

20

16թ

-ին՝ ընդհա

նուր

հա

մա

յնքից 1

8-ը

։

Շ

ատ

լա

վ

Լա

վ

Բ

ավա

կա

նին լա

վ

Ա

վելի

շա

տ լա

վ,

քա

ն վ

ատ

Մ

իջի

ն` ոչ

լավ ո

չ

վա

տ

Ա

վելի

շա

տ վ

ատ

,

քա

ն լա

վ

Բ

ավա

կա

նին

վա

տ

Վ

ատ

Շ

ատ

վա

տ

Գ

ոյո

ւթյո

ւն չ

ուն

ի

Հա

մա

յնքների բ

յուջ

եներում

տնտ

եսա

կա

ն

հա

րա

բերութ

յուն

ների

բնա

գա

վա

ռի ը

նդհա

նուր

Կ

ատ

արյա

լ

Հա

մա

ձա

յն Հ

Հ հ

ամա

յնքների 2

015

-

տվյա

լների,

ww

w.m

infin.a

m,

և Ա

ՎԾ

Շա

տ լա

վ

Լա

վ

Բ

ավա

կա

նին լա

վ

68

ծա

խսերը՝ բնա

կչո

ւթյա

ն մ

եկ

շնչի

հա

շվով,

ԱՄ

Ն դ

ոլա

ր

Ա

վելի

շա

տ լա

վ,

քա

ն վ

ատ

երկրների հ

ամա

յնքների բ

յուջ

եներում

տնտ

եսա

կա

ն հ

արա

բերութ

յուն

ների

բնա

գա

վա

ռի ը

նդհա

նուր

ծա

խսերը 1

շնչի

հա

շվով կ

ազմել են 4

05.4

եվրո

կա

մ 4

45.9

ԱՄ

Ն դ

ոլա

ր:

Հա

շվա

րկ՝

Հա

շվա

րկմա

ն մ

եկնա

բա

նութ

յուն

ը՝

Գ=

Ա /

Բ /

Դ,

որտ

եղ 2

015

թ-ի

հա

մա

ր՝ Ա

=9.3

մլր

դ.դ

րա

մ,

Բ=

3,0

01.

4 հ

ազ.մ

արդ,

Դ=

478 դ

րա

մ,

իսկ 2

016

թ-ի

հա

մա

ր՝

Ա=

8.8

մլր

դ.դ

րա

մ, Բ

=2,9

86.1

հա

զ.մ

արդ,

Դ=

481

դրա

մ:

Մ

իջի

ն` ոչ

լավ ո

չ

վա

տ

Ա

վելի

շա

տ վ

ատ

,

քա

ն լա

վ

Բ

ավա

կա

նին

վա

տ

Վ

ատ

Շ

ատ

վա

տ

Գ

ոյո

ւթյո

ւն չ

ուն

ի

Գոր

ծառո

ւյթի

անվ

անո

ւմը:

5.4

. Հա

մայն

քայի

նա

յլծա

ռայո

ւթյո

ւննե

ր

69

Աղյ

ուսա

կ8.

ՏԻՏ

Ի ա

մփոփ

հաշվ

արկ

նըս

տտ

եղա

կան

ինքն

ակա

ռավա

րմա

նբն

ագա

վառն

երի,

201

5թ. և

2016

թ.

ՏԻ բ

արե

փոխ

ումն

եր

Համա

յնքի

սեփ

ակա

նութ

յուն

, զա

րգա

ցմա

ն ծր

ագր

եր

և ֆ

ինա

նսնե

ր

Տեղա

կան

ժողո

վրդա

վարո

ւթյո

ւն

Համա

յնքի

կա

ռավա

րում

Համա

յնքա

յին

(հա

նրա

յին

բնու

յթի)

ծա

ռայո

ւթյո

ւննե

րի

մատ

ուցո

ւմ

ՑՔ

*=10

ՑՔ

=18

ՑՔ

=8Ց

Ք=4

ՑՔ

=12

ՑՀՀ

20

1520

16

ՑՀՀ

2015

2016

ՑՀՀ

2015

2016

Ց

ՀՀ20

1520

16Ց

ՀՀ20

1520

16

1 7

6

11

3

2

29

1 1

37

6

6

41

4

4

2

6

7

12

3

3

30

4

5

38

6

6

42

3

3

3

7

8

13

4

4

31

6

6

39

5

4

43

3

3

4

8

8

14

10

9

32

6

6

40

6

3

44

3

3

5

6

7

15

10

10

33

6

6

45

1 2

6

4

4

16

2

2

34

2

2

46

6

6

7

4

4

17

2

2

35

5

5

47

6

6

8

5

5

18

3

3

36

1 1

48

7

8

9

0

0

19

0

0

49

4

4

10

0

0

20

0

0

50

2

2

21

3

3

51

1 1

22

3

3

52

2

2

23

10

8

24

7

7

25

3

3

26

2

2

27

6

6

28

2

2

4.7

4.9

4.1

3.8

3.9

4.0

5.8

4.8

3.5

3.7

ՏԻ

ՏԻ

20

15: 4

.40

Տ

ԻՏ

Ի 2

016

: 4.2

4

*) Ն

շում

. ՑՔ

= ս

ահմա

նվա

ծ ց

ուց

իչն

երի ք

անա

կը: Ց

ՀՀ

= ց

ուց

չի հ

երթ

ակա

ն հ

ամա

րը

70

Հավելված 1. Տեղական մակարդակում նորարարության և պատշաճ ժողովրդավարական կառավարման 12 սկզբունքները17

Ոչ պաշտոնական թարգմանություն18

Սկզբունք 1. Ընտրությունների, ներկայացուցչության և մասնակցության

արդար իրականացում

1.1. Տեղական ընտրություններն անցկացվում են ազատ և արդար, համաձայն մի-

ջազգային չափանիշների և ազգային օրենսդրության, առանց որևէ կեղծիքի:

1.2. Քաղաքացիները հասարակական գործունեության կենտրոնում են և հստակ

սահմանված ձևերով ընդգրկվում են տեղական մակարդակի հասարակական

կյանքում:

1.3. Կանայք և տղամարդիկ որոշումներ կայացնելու գործընթացում, ուղղակիորեն

կամ իրենց շահերն օրինականորեն ներկայացնող միջնորդ մարմինների մի-

ջոցով, կարող են ունենալ ձայնի իրավունք: Նման լայն մասնակցությունը

հիմնված է ազատ արտահայտվելու, հավաքների և միավորվելու իրավունքի

վրա:

1.4. Բոլոր ձայները, ներառյալ նրանց ձայները, ովքեր քիչ արտոնյալ են և ամենից

շատ խոցելի, որոշում (ներառյալ ռեսուրսների բաշխման վերաբերյալ) կայաց-

նելիս լսվում և հաշվի են առնվում:

1.5. Մշտապես առկա է տարբեր օրինական շահերը զուգակցելու և ամբողջ հա-

մայնքի լավագույն շահի և դրան հասնելու ճանապարհների վերաբերյալ հա-

մընդհանուր համաձայնություն ձեռք բերելու անկեղծ ձգտում:

1.6. Որոշումները կայացվում են մեծամասնության կամքի համաձայն, սակայն

հարգվում են փոքրամասնության իրավունքներն ու օրինական շահերը:

Սկզբունք 2. Արձագանքելու պատրաստակամություն

2.1. Խնդիրները, կանոնները, կառուցվածքներն ու ընթացակարգերը հաստատ-

վում են քաղաքացիների օրինական ակնկալիքների և կարիքների համաձայն:

2.2. Հանրային ծառայությունները մատուցվում են, իսկ պահանջներն ու

խնդրանքները բավարարվում են ողջամիտ ժամկետներում:

17 CoE, Committee of Ministers (2008) The Strategy for Innovation and Good Governance at local Level. 18 Սույն նյութը թարգմանվել է ՀՖՄ ՀԿ-ի կողմից, Երևան, 2010թ., թարգմանիչներ` Դավիթ Թումանյան և

Աբրահամ Արտաշեսյան:

71

Սկզբունք 3. Տնտեսական և սոցիալական արդյունավետություն

3.1. Ստացված արդյունքները բավարարում են համաձայնեցված խնդիրներին:

3.2. Առկա ռեսուրսներն օգտագործվում են հնարավորինս լավագույն ձևով:

3.3. Աշխատանքների կատարման կառավարման համակարգերը հնարավորութ-

յուն են ստեղծում գնահատել և բարձրացնել ծառայությունների տնտեսական

և սոցիալական արդյունավետությունը:

3.4. Աուդիտն իրականացվում է կանոնավոր ժամանակահատվածներում` գնահա-

տելու և բարելավելու աշխատանքների կատարումը:

Սկզբունք 4. Հրապարակայնություն և թափանցիկություն

4.1. Որոշումները կայացվում և կիրառվում են օրենքներին և կանոնակարգերին

համապատասխան:

4.2. Յուրաքանչյուր ոք իրավունք ունի ծանոթանալու բոլոր տեսակի տեղեկութ-

յուններին, բացառությամբ հստակ պատճառաբանությամբ օրենքով նախա-

տեսված դեպքերի (ինչպես օրինակ, անձնական գաղտնիքի պաշտպանութ-

յունը և գնումների անաչառ ընթացակարգը):

4.3. Որոշումների, քաղաքականության իրականացման և արդյունքների մասին

տեղեկատվությունը հասանելի է հանրությանը այնպես, որ հնարավոր լինի

դրան հետևել արդյունավետ ձևով և աջակցել տեղական իշխանության աշ-

խատանքներին:

Սկզբունք 5. Իրավունքի գերակայություն

5.1. Տեղական իշխանությունները հարգում են օրենքը և դատական որոշումները: 5.2. Կանոնները և կանոնակարգերը ընդունվում են օրենքով սահմանված ընթա-

ցակարգերի համաձայն և կիրարկվում են անկողմնակալ ձևով:

Սկզբունք 6. Անբասիր վարք

6.1. Հանրային բարիքը գերակա է անհատների շահերի նկատմամբ: 6.2. Ձեռնարկվում են արդյունավետ միջոցներ կանխելու և պայքարելու կոռուպ-

ցիայի բոլոր տեսակների դրսևորումների դեմ: 6.3. Շահերի բախումը հրապարակվում է ժամանակին, և ներգրավված անձինք

պարտավոր են ձեռնպահ մնալ համապատասխան որոշումների կայացմանը

մասնակցելուց:

72

7.1. Կառավարում իրականացնողների մասնագիտական հմտությունները շարու-

նակաբար պահպանվում և հզորացվում են, որպեսզի բարելավվեն արդյունք-

ները և ազդեցությունը:

7.2. Հանրային պաշտոնյաները խրախուսվում են շարունակաբար բարելավելու ի-

րենց կատարողականը:

7.3. Ստեղծվում և օգտագործվում են գործնական մեթոդներ ու ընթացակարգեր՝

կարողությունների հմտությունները փոխակերպելու և ավելի լավ արդյունքնե-

րի հասնելու համար:

Սկզբունք 8. Նորամուծություն և փոփոխություններին պատրաստակամություն

8.1. Փնտրվում են հիմնախնդիրների նոր և արդյունավետ լուծումներ և առավե-

լությունը տրվում է ծառայությունների մատուցման արդի մեթոդներին:

8.2. Առկա է նոր ծրագրեր փորձարկելու և ուրիշների փորձից սովորելու պատրաս-

տակամություն:

8.3. Ստեղծված է փոփոխությունների բարենպաստ միջավայր ավելի լավ արդ-

յունքների հասնելու համար:

Սկզբունք 9. Կայունություն և երկարաժամկետ ուղղվածություն

9.1. Ներկա քաղաքականությունների մեջ հաշվի են առնվում ապագա սերունդնե-

րի կարիքները:

9.2. Մշտապես հաշվի է առնվում համայնքի կայունությունը: Որոշումներն ուղղվում

են բոլոր ծախսերը ներքին (տվյալ սերնդինը) դաձնելուն և ոչ թե բնապահպա-

նական, կառուցվածքային, ֆինանսական, տնտեսական կամ սոցիալական

հիմնախնդիրներն ու լարվածությունը հետագա սերունդներին փոխանցելուն:

9.3. Առկա են լայն և երկարաժամկետ հեռանկարներ համայնքի ապագայի վերա-

բերյալ, միաժամանակ գիտակցվում է թե ինչ է անհրաժեշտ նման զարգաց-

ման համար

9.4. Գիտակցվում են պատմական, մշակութային և սոցիալական բարդություննե-

րը, որոնց վրա խարսխվում են այդ հեռանկարները:

Սկզբունք 10. Հստակ ֆինանսական կառավարում

10.1. Մատուցված ծառայությունների դիմաց սահմանվող վճարները չեն գերազան-

ցում դրանց ծախքերը և զգալիորեն չեն նվազեցնում պահանջարկը, մասնա-

վորապես՝ կարևորություն ունեցող հանրային ծառայությունների դեպքում:

73

Սկզբունք 7. Իրավասություն և կարողություն

10.2. Նկատվում է խելամտություն Ֆինանսական կառավարման մեջ, ներառյալ

պայմանագրերի կնքումը և վարկերի օգտագործումը, ռեսուրսների, եկամուտ-

ների և ռեզերվների, ինչպես նաև բացառիկ եկամուտների ծախսումները

գնահատելիս:

10.3. Կազմվում են բազմամյա բյուջեներ հանրության հետ խորհրդակցելով:

10.4. Ռիսկերը ճշգրտորեն գնահատվում և կառավարվում են, այդ թվում նաև հա-

մախմբված հաշիվների հրապարակմամբ և հանրային-մասնավոր համագոր-

ծակցության դեպքում, ռիսկերի ողջամիտ բաժանմամբ:

10.5. Տեղական իշխանությունները մասնակցում են միջհամայնքային համերաշ-

խության միջոցառումներին, բեռի և օգուտի արդար բաժանմանը և ռիսկերի

նվազեցմանը (համահարթեցման համակարգ, միջհամայնքային համագոր-

ծակցություն, ռիսկերի փոխադարձելիություն):

Սկզբունք 11. Մարդու իրավունքներ, մշակութային բազմազանություն և սոցիալա-

կան միասնություն

11.1. Տեղական իշխանության ազդեցության շրջանակներում հարգվում, պաշտ-

պանվում և իրագործվում են մարդու իրավունքները, պայքար է մղվում խտրա-

կանության բոլոր ձևերի դեմ:

11.2. Մշակութային բազմազանությունը դիտվում է որպես արժեք և շարունակա-

կան ջանքեր են գործադրվում երաշխավորելու, որ բոլորը բաժին ունենան

համայնքներում, ճանաչելի լինեն և օտարված չզգան:

11.3. Աղքատ շրջանների սոցիալական միասնությունը և ինտեգրումը խթանվում

են:

11.4. Կենսական կարևոր ծառայություններին հասանելիությունը պահպանվում է,

մասնավորապես՝ բնակչության առավել անապահով շերտերի համար:

Սկզբունք 12. Հաշվետվողականություն

12.1. Կոլեկտիվ և անհատական ձևով բոլոր որոշում կայացնողները պատասխա-

նատու են իրենց որոշումների համար:

12.2. Որոշումները զեկուցվում են, բացատրվում և կարող են բողոքարկվել:

Անբարեխիղճ վարչարարության և տեղական իշխանությունների քաղաքացիական

իրավունքները խախտող գործողությունների դեմ կան արդյունավետ դատա-

կան պաշտպանության միջոցներ:

74

Հավելված 2. ՏԻՏԻ ցուցիչների գնահատման չափանիշների հիմնավորումները

Թիվ 6 ցուցիչ (ՀՀ մեկ համայնքի (առանց Երևանի) բնակչության միջին

թիվը, մարդ). ուսումնասիրվել են եվրոպական 42 երկրների համանման ցուցիչ-

ներ։ Ըստ այդմ, պարզվել է, որ նույն այդ երկրներում ՏԻ մեկ միավորի բնակչութ-

յան միջին թիվը կազմել է 17 618 մարդ, ԵՄ անդամ երկրներում՝ 15 985 մարդ, ԵՄ

անդամ երկրներից մինչև 100 000 քառ. կմ ունեցող երկրներում՝ 16 688 մարդ, իսկ

մինչև 50 000 քառ. կմ ունեցող երկրներում՝ 16 788 մարդ։ Հաշվի առնելով այս

տվյալները, հատկապես՝ տարածքային առումով Հայաստանի հետ համադրելի

երկրների նույն ցուցչի գնահատման չափանիշների սանդղակի վերին (կատարյալ)

սահման է ընտրվել «16 001-ից 19 000 մարդ» միջակայքը։

Թիվ 7 ցուցիչ (ՀՀ մեկ համայնքի վարչական տարածքի միջին չափը, կմ2). ուսումնասիրվել են եվրոպական 42 երկրների համանման ցուցիչներ։ Ըստ այդմ,

պարզվել է, որ այդ երկրներում ՏԻ մեկ միավորի վարչական տարածքի միջին չա-

փը կազմում է 287.8 կմ2, ԵՄ անդամ երկրներում՝ 264.4 կմ2, ԵՄ անդամ երկրներից

մինչև 100 000 քառ. կմ ունեցող երկրներում՝ 210.5 կմ2, իսկ մինչև 50 000 քառ. կմ

ունեցող երկրներում՝ 108.3 կմ2։ Հաշվի առնելով այս տվյալները՝ ցուցչի գնահատ-

ման չափանիշների սանդղակի վերին (կատարյալ) սահման է ընտրվել «270.01-ից

330 կմ2» միջակայքը։

Թիվ 13 ցուցիչ (ՀՀ համայնքների բյուջեների եկամուտների հանրագումա-րի տեսակարար կշիռը ՀՀ համախմբված բյուջեի ընդհանուր եկամուտներում, %). ուսումնասիրվել են ԵՄ անդամ երկրների համանման ցուցիչներ։ Ըստ այդմ,

պարզվել է, որ այդ երկրներում համայնքների բյուջեների եկամուտների հանրա-

գումարի տեսակարար կշիռը համախմբված բյուջեի ընդհանուր եկամուտներում

միջինում կազմում է 24.8%։ Հաշվի առնելով այս տվյալը՝ ցուցչի գնահատման չա-

փանիշների սանդղակի վերին (կատարյալ) սահման է ընտրվել «մեծ է 25%-ից» ար-

ժեքը։

Թիվ 16 և 17 ցուցիչներ (ՀՀ համայնքների (ներառյալ՝ Երևանի) բյուջեների փաստացի եկամուտը մեկ շնչի հաշվով; ՀՀ համայնքների (առանց Երևանի) բյուջեների փաստացի եկամուտը մեկ շնչի հաշվով, ԱՄՆ դոլար). ուսումնասիր-

վել են ԵՄ անդամ երկրների համանման ցուցիչներ: Ըստ այդմ, պարզվել է, որ այդ

երկրներում համայնքների բյուջեների փաստացի եկամուտը մեկ շնչի հաշվով կազ-

մել է $3528։ Հաշվի առնելով ՏԻՏԻ հաշվարկման ընթացքում կիրառված մեթոդա-

կան մոտեցումները (տե՛ս ՀՀ և ԵՄ անդամ երկրների ՀՆԱ-ների համադրման

սկզբունքը) և նվազեցնելով նշված ցուցանիշը մինչև սկզբնական թվի 11.25%-ը,

ստանում ենք՝ ՀՀ համայնքների բյուջեների փաստացի եկամուտը մեկ շնչի հաշվով

$3528 * 11.25% / 100% = $397։ Հետևաբար՝ ցուցչի գնահատման չափանիշների

սանդղակի վերին (կատարյալ) սահման է ընտրվել «մեծ է $400-ից» արժեքը։

75

Թիվ 19 ցուցիչ (ՀՀ համայնքների բյուջեների փոխատվությունների տեսա-կարար կշիռն ընդհանուր մուտքերում, %). ուսումնասիրվել են ԵՄ անդամ երկր-

ների համանման ցուցիչները։ Ըստ այդմ, պարզվել է, որ այդ երկրներում համայնք-

ների բյուջեների եկամուտների փոխատվությունների տեսակարար կշիռն ընդհա-

նուր մուտքերում միջինում կազմել է 5.1%։ Հաշվի առնելով այս տվյալը՝ ցուցչի գնա-

հատման չափանիշների սանդղակի վերին (կատարյալ) սահման է ընտրվել «5.1 –

6.0%» միջակայքը։

Թիվ 20 ցուցիչ (ՀՀ համայնքների բյուջեների վարկերի տեսակարար կշիռն ընդհանուր մուտքերում, %). ուսումնասիրվել են ԵՄ անդամ երկրների հա-

մանման ցուցիչները։ Ըստ այդմ, պարզվել է, որ այդ երկրներում համայնքների բյու-

ջեների վարկերի տեսակարար կշիռն ընդհանուր մուտքերում միջինում կազմել է

26.5%։ Հաշվի առնելով այս տվյալը՝ ցուցչի գնահատման չափանիշների սանդղակի

վերին (կատարյալ) սահման է ընտրվել «24.1 – 27.0%» միջակայքը։

Թիվ 21 ցուցիչ (ՀՀ համայնքների բյուջեների ծախսերի հանրագումարի տեսակարար կշիռը ՀՀ համախմբված բյուջեի ընդհանուր ծախսերում, %). ու-

սումնասիրվել են ԵՄ անդամ երկրների համանման ցուցիչները։ Ըստ այդմ, պարզ-

վել է, որ այդ երկրներում համայնքների բյուջեների ծախսերի հանրագումարի տե-

սակարար կշիռը երկրի համախմբված բյուջեի ընդհանուր ծախսերում միջինում

կազմել է 24.4%։ Հաշվի առնելով այս տվյալը՝ ցուցչի գնահատման չափանիշների

սանդղակի վերին (կատարյալ) սահման է ընտրվել «մեծ է 25.0%-ից» արժեքը։

Թիվ 22 ցուցիչ (համայնքների բյուջեների ծախսերի հանրագումարի տե-սակարար կշիռը երկրի ՀՆԱ-ում, %). ուսումնասիրվել են ԵՄ անդամ երկրների

համանման ցուցիչները։ Ըստ այդմ, պարզվել է, որ այդ երկրներում համայնքների

բյուջեների ծախսերի հանրագումարի տեսակարար կշիռը երկրի ՀՆԱ-ում միջի-

նում կազմել է 11.1%։ Հաշվի առնելով այս տվյալը՝ ցուցչի գնահատման չափանիշ-

ների սանդղակի վերին (կատարյալ) սահման է ընտրվել «մեծ է 11.0%-ից» արժեքը։

Թիվ 25 և 26 ցուցիչներ (ՀՀ համայնքների (ներառյալ՝ Երևանի) բյուջեների փաստացի ծախսը մեկ շնչի հաշվով; ՀՀ համայնքների (առանց Երևանի) բյու-ջեների փաստացի ծախսը մեկ շնչի հաշվով, ԱՄՆ դոլար). ուսումնասիրվել են

ԵՄ անդամ երկրների համանման ցուցիչները։ Ըստ այդմ, պարզվել է, որ այդ երկր-

ներում համայնքների բյուջեների փաստացի ծախսը մեկ շնչի հաշվով միջինում

կազմել է $3506։ Հաշվի առնելով ՏԻՏԻ հաշվարկման ընթացքում կիրառված մե-

թոդական մոտեցումները (տե՛ս ՀՀ և ԵՄ անդամ երկրների ՀՆԱ-ների համադրման

սկզբունքը) և նվազեցնելով նշված ցուցանիշի արժեքը մինչև սկզբնական թվի

11.25%-ը, ստանում ենք՝ համայնքների բյուջեների փաստացի եկամուտը մեկ շնչի

հաշվով $3506 * 11.25% / 100% = $395։ Հետևաբար՝ ցուցչի գնահատման չափա-

նիշների սանդղակի վերին (կատարյալ) սահման է ընտրվել «մեծ է $400-ից» ար-

ժեքը։

Թիվ 27 և 28 ցուցիչներ (ընդհանուր բնույթի հանրային ծառայությունների ծախսերի տեսակարար կշիռը ՀՀ համայնքների (ներառյալ Երևանի) բյուջենե-րի ընդհանուր ծախսերում, %; ընդհանուր բնույթի հանրային ծառայություննե-

76

րի ծախսերի տեսակարար կշիռը ՀՀ համայնքների (առանց Երևանի) բյուջենե-րի ընդհանուր ծախսերում, %). հիմք է ընդունվել ՀՀ հանրային կառավարման

համակարգում աշխատակազմերի պահպանման ծախսերի տեսակարար կշիռնե-

րի ուսումնասիրությունը։ Ըստ այդմ, ցուցչի գնահատման չափանիշների սանդղա-

կի վերին (կատարյալ) սահման է ընտրվել «մեծ է կամ հավասար 5%-ից» արժեքը։

Թիվ 39 ցուցիչ (համայնքների (առանց Երևանի) աշխատակազմերում հա-մայնքային ծառայության հաստատված պաշտոնների թիվը, 1,000 մարդու հաշ-վով). ուսումնասիրվել են ԵՄ անդամ երկրների և այլ երկրների համանման ցուցիչ-

ները։ Ըստ այդմ, պարզվել է, որ համայնքների աշխատակազմերում համայնքային

ծառայության հաստատված պաշտոնների թիվը, 1,000 մարդու հաշվով, մշտապես

մեծ է եղել 5-ից։ Հաշվի առնելով ուսումնասիրությունները՝ ցուցչի գնահատման չա-

փանիշների սանդղակի վերին (կատարյալ) սահման է ընտրվել «մեծ է 5-ից» արժե-

քը։

Թիվ 40 ցուցիչ (վերջին տարվա ընթացքում վերապատրաստված համայն-քային ծառայողների տեսակարար կշիռը նրանց ընդհանուր թվի մեջ, %). հաշվի

է առնվել ՀՀ օրենսդրությունը, մասնավորապես «Համայնքային ծառայության մա-

սին» ՀՀ օրենքը, ըստ որի19 համայնքային ծառայողը առնվազն երեք տարին մեկ

պարտադիր պետք է վերապատրաստում անցնի։ Հաշվի առնելով այս դրույթը և

վերապատրաստման կազմակերպման հնարավոր համամասնությունը՝ ցուցչի

գնահատման չափանիշների սանդղակի վերին (կատարյալ) սահման է ընտրվել

«մեծ է 33.0%-ից» արժեքը։

Թիվ 43 ցուցիչ (համայնքների արտադպրոցական դաստիարակության ծառայություն մատուցող համայնքների տեսակարար կշիռը համայնքների ընդ-հանուր թվի մեջ, %). հաշվի են առնվել ՀՀ համայնքների բյուջետային ամփոփ

տվյալները։ Քանի որ կես դրույքով աշխատող 1 մասնագետի տարեկան նվազա-

գույն աշխատավարձը կազմել է 337500 դրամ (հաշվարկված է հետևյալ կերպ՝ 0,5

դրույք x 75000 դրամ x 9 ամիս), ցուցչի գնահատման հիմք է ծառայել այն համայնք-

ների թիվը, որոնց բյուջեներում այդ գումարից ավելի ծախսեր են կատարվել։

Թիվ 44 ցուցիչ (համայնքների բյուջեներում Հանգիստ, մշակույթ և կրոն բնագավառի ընդհանուր ծախսերը՝ բնակչության մեկ շնչի հաշվով, ԱՄՆ դո-լար). ուսումնասիրվել են ԵՄ անդամ երկրների համանման ցուցիչները։ Ըստ այդմ,

պարզվել է, որ այդ երկրների համայնքների բյուջեներում «Հանգիստ, մշակույթ և

կրոն» բնագավառի ընդհանուր ծախսերը՝ բնակչության մեկ շնչի հաշվով, միջինում

կազմել են $184.8։ Հաշվի առնելով ՏԻՏԻ հաշվարկման ընթացքում կիրառված մե-

թոդական մոտեցումները (տե՛ս ՀՀ և ԵՄ անդամ երկրների ՀՆԱ-ների համադրման

սկզբունքը) և նվազեցնելով նշված ցուցանիշի արժեքը մինչև սկզբնական թվի

11.25%-ը, ստանում ենք՝ համայնքների բյուջեների փաստացի ծախսերը մեկ շնչի

հաշվով $184.8 * 11.25% / 100% = $20.8։ Հետևաբար՝ ցուցչի գնահատման չափա-

նիշների սանդղակի վերին (կատարյալ) սահման է ընտրվել «մեծ է $20-ից» արժե-

քը։

19 «Համայնքային ծառայության մասին» ՀՀ օրենքը, 14.12.2004թ., ՀՕ-43-Ն, Հոդված 20

77

Թիվ 49 և 50 ցուցիչներ (համայնքների (ներառյալ Երևանի) բյուջեներում շրջակա միջավայրի պաշտպանության բնագավառի ընդհանուր ծախսերը՝ բնակչության մեկ շնչի հաշվով, ԱՄՆ դոլար; համայնքների (առանց Երևանի) բյուջեներում շրջակա միջավայրի պաշտպանության բնագավառի ընդհանուր ծախսերը՝ բնակչության մեկ շնչի հաշվով, ԱՄՆ դոլար). ուսումնասիրվել են ԵՄ

անդամ երկրների համանման ցուցիչները։ Ըստ այդմ, պարզվել է, որ այդ երկրների

համայնքների բյուջեներում «շրջակա միջավայրի պաշտպանության» բնագավառի

ընդհանուր ծախսերը՝ բնակչության մեկ շնչի հաշվով, միջինում կազմել են $181.5։

Հաշվի առնելով ՏԻՏԻ հաշվարկման ընթացքում կիրառված մեթոդական մոտե-

ցումները (տե՛ս ՀՀ և ԵՄ անդամ երկրների ՀՆԱ-ների համադրման սկզբունքը) և

նվազեցնելով նշված ցուցանիշը մինչև սկզբնական թվի 11.25%-ը, ստանում ենք

համայնքների բյուջեների փաստացի ծախսերը մեկ շնչի հաշվով՝ $181.5 * 11.25% /

100% = $20.4։ Հետևաբար՝ ցուցչի գնահատման չափանիշների սանդղակի վերին

(կատարյալ) սահման է ընտրվել «մեծ է $20-ից» արժեքը։

Թիվ 52 ցուցիչ (համայնքների բյուջեներում տնտեսական հարաբերութ-յունների բնագավառի ընդհանուր ծախսերը՝ բնակչության մեկ շնչի հաշվով, ԱՄՆ դոլար). ուսումնասիրվել են ԵՄ անդամ երկրների համանման ցուցիչները։

Ըստ այդմ, պարզվել է, որ այդ երկրների համայնքների բյուջեներում «Տնտեսական

հարաբերություններ» բնագավառի ընդհանուր ծախսերը՝ բնակչության մեկ շնչի

հաշվով, միջինում կազմել է $445.9։ Հաշվի առնելով ՏԻՏԻ հաշվարկման ընթաց-

քում կիրառված մեթոդական մոտեցումները (տե՛ս ՀՀ և ԵՄ անդամ երկրների

ՀՆԱ-ների համադրման սկզբունքը) և նվազեցնելով նշված ցուցանիշի արժեքը

մինչև սկզբնական թվի 11.25%-ը, ստանում ենք համայնքների բյուջեների փաստա-

ցի ծախսերը մեկ շնչի հաշվով՝ $445.9 * 11.25% / 100% = $50.2։ Հետևաբար՝ ցուցչի

գնահատման չափանիշների սանդղակի վերին (կատարյալ) սահման է ընտրվել

«մեծ է $50.0-ից» արժեքը։

78

79

ՏԵՂԱԿԱՆ ԻՆՔՆԱԿԱՌԱՎԱՐՄԱՆ ՏԱՐԵԿԱՆ ԻՆԴԵՔՍ (ՏԻՏԻ),

ՀԱՅԱՍՏԱՆ

ՄԵԹՈԴԱԲԱՆՈՒԹՅՈՒՆ

Մշակվել է ԱՄՆ ՄԶԳ «ՀաՄաՏեղ» ծրագրի շրջանակներում «Համայնքների ֆինանսիստների միավորում» ՀԿ-ի (ՀՖՄ) և

«Հետազոտական ռեսուրսների կովկասյան կենտրոն (ՀՌԿԿ)-Հայաստան» հիմնադրամի կողմից

Երևան 2017

Չափսը` 70x100 1/16: Ծավալը` 5 տ. մամուլ:Թուղթը և տպագրությունը՝ օֆսեթ: Տպաքանակը` 300 օրինակ:

_______________________________________________________Տպագրվել է «ՎԱՆ ԱՐՅԱՆ» հրատարակչատան տպարանում:

Documents

Zekuyc book GRQUYK Layout 1 · Վահագն Պետրոսյան (անկախ փորձագետ) Դավիթ Մարգարյան (ՀՖՄ փորձագետ) Քնարիկ Այվազովա