52
AMINOÁCIDOS Dra. Flávia Cristina Goulart Bioquímica

aula_aminoacidos.pdf

Embed Size (px)

Citation preview

  • AMINOCIDOS

    Dra. Flvia Cristina Goulart

    Bioqumica

  • Os aminocidos (aa). O que so?

  • So as unidades fundamentais das PROTENAS.

    So cidos orgnicos formados por tomos de

    carbono, hidrognio, oxignio e nitrognio.

    Alguns tipos de aminocidos contm tambm

    tomos de enxofre e fsforo que aparecem,

    portanto na composio das protenas.

    So molculas pequenas com PM de

    aproximadamente 130.

    AMINOCIDOS

  • AMINOCIDOS

  • Os aminocidos fazem parte de vrias

    estruturas fundamentais do organismo

  • FUNES BIOLGICAS

    Estrutura da clula.

    Hormnios.

    Receptores de protenas e hormnios.

    Transporte de metablitos e ions.

    Atividade enzimtica.

    Imunidade.

    Gliconeogenese no jejum e diabetes.

  • AMINOCIDOS

    Estrutura

    Bsica de um

    Aminocido

  • Aminocidos estrutura bsica

  • Estrutura bsica de um aminocido (aa).

    Verso 2 O retorno

  • Exemplos de aa.

  • Aminocidos (aa) Caractersticas Gerais:

    - So as unidades fundamentais das protenas.

    - Todas as protenas so formadas a partir da ligao emseqncia de apenas 20 aminocidos.

    - Existem, alm destes 20 aminocidos principais, algunsaminocidos especiais, que s aparecem em alguns tiposde protenas.

    - Possuem caractersticas estruturais em comum, taiscomo: a presena de um carbono central, quase sempreassimtrico ligados a um grupamento carboxila, umgrupamento amina e um tomo de hidrognio.

  • Caractersticas Fsicas So todos compostos slidos, cristalinos e que se

    fundem a alta temperatura;

    Incolores;

    A maioria apresentam sabor adocicado;

    Alguns inspidos;

    E outros amargos;

    Com exceo da glicina, que solvel em gua,

    os demais apresentam solubilidade varivel;

    Insolveis em solventes orgnicos;

    Em solues aquosas apresentam alto momento

    dipolar.

  • Estrutura Qumica GeralAminocidos mais importantes sos os .

    Apresentam carbono assimtrico

    Apresentam :

    Um grupo amina: -NH2

    Um grupo carboxila: COOH

    Um hidrognio H

    Uma cadeia lateral R (deter-

    mina a identidade de um AA

    especfico).

    O carbono um centro

    quiral (opticamnte ativo)

  • O que difere na molcula de um aa. para

    outro aa.

  • Glicina e alanina

  • O quarto ligante um radical chamadogenericamente de "R", responsvel peladiferenciao entre os 20 aminocidos. acadeia lateral dos aminocidos. o radical"R" quem define uma srie de caractersticasdos aminocidos, tais como polaridade egrau de ionizao em soluo aquosa.

    Segundo Lehninger (1995), os aminocidospodem ser classificados em grupos combase em suas cadeias laterais (radicais R):

  • Estrutura Qumica Geral

    Formam dois esterioismeros: L e D

    L Levorrotatrio (esquerda) - LEVGERO

    D Destrorrotatrio (direita)- DEXTRGERO

    Observaes importantes:

    Os aminocidos nas molculas proticas so

    sempre L-estereismeros

    Os D aminocidos foram encontrados apenas

    em pequenos peptdeos de parede celular

    bacteriana e alguns peptdeos que tm funo

    antibitica.

  • A esterioismeria dos aa.

  • E lembrando: Os compostos

    que apresentam ismeria

    ptica na forma levgera

    desviam a luz polarizada para o

    lado esquerdo.

  • Classificao dos Aminocidos Essenciais - so aqueles que no podem ser

    sintetizados pelos animais. So 8 a 9 aa.

    No essenciais - so aqueles que podem ser sintetizados pelos animais. So de 10 a 12 aa.encontrados em suas protenas.

    No Essenciais Essenciais

    Glicina Alanina Serina Cistena Tirosina Arginina

    Fenilalanina Valina Triptofano

    cido asprtico cido glutmico Histidina Asparagina

    Treonina Lisina Leucina Isolucina

    Glutamina Prolina Metionina

    importante ressaltar que, para os vegetais, todos os

    aminocidos so no essenciais. Fica claro que classificar

    um aminocido em no essencial ou essencial depende da

    espcie estudada; assim um certo aminocido pode ser

    essencial para um animal e no essencial para outro.

  • Aminocidos essenciais. O que

    so mesmo?

  • Os aminocidos so classificados em

    essenciais e no-essenciais.

    Os essenciais, ou indispensveis, so

    aqueles que o organismo humano no

    consegue sintetizar. Deste modo, eles

    devem ser obrigatoriamente ingeridos

    atravs de alimentos, pois caso contrrio,

    ocorre a desnutrio. Assim, a

    alimentao deve ser o mais variada

    possvel para que o organismo se

    satisfaa com o maior nmero desses

    aminocidos.

  • As principais fontes desses

    aminocidos so a carne, o leite e o

    ovo.

    Os aminocidos no-essenciais, ou

    dispensveis, so aqueles que o

    organismo humano consegue sintetizar

    a partir dos alimentos ingeridos.

  • Anatomia e Smbolos dos

    AminocidosA Ala Alanina

    B Asx Asparagina ou Aspartato

    C Cis ouCys Cistena

    D Asp Aspartato (cido aspartico)

    E Glu Glutamato (cido glutmico)

    F Fen ou Phe Fenilalanina

    G Gli ou Gly Glicina

    H His Histidina

    I Ile Isoleucina

    K Lis ou Lys Lisina

    L Leu Leucina

  • Anatomia e Smbolos dos

    AminocidosM Met Metionina

    N Asn Asparagina

    P Pro Prolina

    Q Gln Glutamina (Glutamida)

    R Arg Arginina

    S Ser Serina

    T Tre ou Thr Treonina

    V Val Valina

    W Trp Triptofano (Triptofana)

    Y Tir ou Tyr Tirosina

    Z Glx Glutamina ou Glutamato

  • Quanto a Classificao dos

    aminocidos:

  • Classificao dos Aminocidos

    QUANTO NATUREZA DO GRUPO R

    Aromticos: fenilalanina, tirosina, triptofano;

    Bsicos: lisina, histidina;

    cidos: Ac. Glutmico, Ac. Asprtico,..

    Ramificados: isoleucina, leucina, valina;

    Sulfurados: metionina, cistena, cistina;

    Outros : treonina.

  • Classificao dos Aminocidos

    QUANTO AO DESTINO NO METABOLISMOANIMAL

    Glucognicos: (Podem ser transformados emglicose).

    Alanina, arginina, metionina, cistena, cistina,histidina, treonina e valina.

    Glucocetognicos: (Podem se transformar emglicose ou em corpos cetnicos). fenilalanina,tirosina e triptofano, isoleucina e lisina

    Cetognicos: (Podem se transformar em corposcetnicos). Leucina

  • Classificao dos Aminocidos Baseada na polaridade dos radicais R:

    Aminocidos com Radical "R" Apolar ou

    HIDROFBICO. Possuem radical "R" geralmente

    formado exclusivamente por carbono e hidrognio -

    grupamentos alquila. So em nmero de 8: Alanina,

    Fenilalanina, Isoleucina, Leucina, Metionina, Prolina,

    Triptofano e Valina.

    Aminocidos nos quais R POLAR ou

    HIDROFLICO. Possuem radicais "R" contendo

    hidroxilas, sulfidrilas e grupamentos amida. So em

    nmero de 7: Glicina, Aspargina, Cistina, Glutamina,

    Serina, Tirosina e Treonina;

  • Aminocidos carregados positivamente ( C/ RPOSITIVO). So diamino e monocarboxlicos :Aspargina, Histidina e Lisina.

    Aminocidos carregados negativamente (c/RNEGATIVO).

    So monoamino e dicarboxlicos: cido Asprtico,cido glutmico, Hidroxilisina, Hidroxiprolina eBeta alanina.

    Classificao dos Aminocidos

    Baseada na polaridade dos radicais R:

  • Classificao dos Aminocidos

  • Estrutura espacial do aminocido

  • Propriedades Qumicas

    Caracterstica cida (presena do grupo carboxila);

    Caracterstica bsica (presena do grupo amino);

    Interao intramolecular, originando um "sal interno":

    Solveis em gua;

    Insolveis em solventes orgnicos

    PF e PE altos (caractersticas dos sais)

  • A caracterstica inica dos aa.

  • Caracterstica orgnica do aa.

  • Os grupos de aa segundo sua

    polaridade

  • Os aminocidos apresentam em sua

    molcula o grupo carboxila (que lhes d

    caracterstica cida) e o grupo amino

    (que lhes d caracterstica bsica).

    Desse modo, quando em soluo,

    ocorre interao intramolecular, origina

    um "sal interno":

    PROPRIEDADES QUMICAS :

  • Propriedades Qumicas dos aa.

    Reaes do grupo -COOH esse d asreaes caractersticas da funo carboxlica,sendo mais caractersticas: formao de amida,formao de steres, formao de haletos.

    Reaes dos grupos -NH3 e -NH2 essesgrupos so bastante reativos principalmente em suaforma desprotonada. Dentre as inmeras reaesdesse grupo, destacam-se: reao com a ninidrina,reao de Sanger, reao de Edman.

    Reaes dos radicais R os principaisgrupos ativos dos radicais R dos aminocidos almdo grupo -NH2 so: -SH sulfidrilo (Cys), -OHfenlico (Tyr), imidazlico (His), guanidnico (Arg).

  • Caracterstica cido-bsica dos grupos

    carboxila e amino, respectivamente,

    favorecem o carter anftero dos aa.

  • Propriedades Qumicas

    Carter anftero - reagem tanto em

    cidos quanto em bases, produzindo sais :

  • Propriedades fsicas dos aa. Atividade ptica com exceo da glicina, todos os aminocidos

    naturais apresentam atividade ptica desviando a luz polarizada para adireita ou para a esquerda. Todos os aminocidos que entram naformao de protenas so L-aminocidos.

    Propriedade Eltrica (cido/bsica) os aminocidos possuempelo menos dois grupos ionizveis: um grupo carboxlico (-) e um grupoamnico (+). Desse comportamento deriva-se o conceito de pontoisoeltrico, que o valor de pH em que as cargas positivas e negativasso iguais.

    Solubilidade relativamente elevada em gua e reduzida emsolventes orgnicos.

    Ponto de Fuso bastante elevado sendo normalmenteacompanhado de decomposio da estrutura qumica original.

  • comprovado o fato dos aminocidos

    serem solveis em gua, insolveis em

    solventes orgnicos e terem PF e PE

    altos (caractersticas dos sais). E explica

    o carter anftero dos aminocidos, ou

    seja, eles reagem tanto em cidos

    quanto em bases, produzindo sais .

    Solubilidade dos aa. caracterstica de sais

  • A ligao peptdica ocorre por reaode hidrlise entre o grupo hidroxila da

    carboxila de um aa. e o Hidrognio do

    grupo Amino do aa. seguinte

  • A ligao peptdica

  • Curva de titulao de um

    Aminocido Ao titularmos um aminocido monoamino e

    monocarboxlico, temos o seguinte comportamento:

    Ponto 1: +NH3CHRCOOH = AA totalmente

    protonado

    Ponto 2: [+NH3CHRCOOH] = [+NH3CHRCOO-]

    Ponto 3: +NH3CHRCOO- = Ponto Isoeltrico = on Dipolar ou "Zwitterion".

    Ponto 4: [+NH3CHRCOO-] = [NH2CHRCOO-]

    Ponto 5: NH2CHRCOO- = AA totalmente

    desprotonado

  • Titulao de um Aminocido

    De forma geral, ao fazer a titulao de um

    aa com uma base, iniciando-se em pH=1

    observa-se que o pH da soluo aumenta

    at aproximadamente pH=2 quando o

    grupamento COOH comea a liberar ons

    H+ para o meio, formando gua.

    HH-- C C -- NHNH33++

    COOCOO--

    RR

    COOCOOHH

    RR

    HH-- C C -- NHNH33+ + + + OHOH--

    COOCOOHH

    RR

    HH-- C C -- NHNH33+ + + + OHOH--

    pKpK11on dipolar

  • Titulao de um Aminocido

    Continuando a adio de base o pH ir

    progressivamente se elevando at que o

    grupo NH3+ tenha condies de liberar

    seu on H+, o que ocorre prximo ao pH 9.

    COOCOO--

    RR

    HH--CC--NNHH33+ + ++ OHOH--

    COOCOO--

    RR

    COOCOO--

    RR

    HH--CC--NNHH33+ + ++ OHOH-- HH--CC--NHNH22

    COOCOO--

    RR

    HH--CC--NHNH22

    COOCOO--

    RRpKpK22

    H2O

    on dipolar

  • Titulao de um AminocidoCOOCOO--

    CHCH33

    HH--CC--NHNH33++

    COOCOO--

    CHCH33

    COOCOO--

    CHCH33

    HH--CC--NHNH33++ HH--CC--NHNH22

    COOCOO--

    CHCH33

    HH--CC--NHNH22

    COOCOO--

    CHCH33

    COOCOOHH

    CHCH33

    HH-- C C -- NHNH33++

    COOCOOHH

    CHCH33

    HH-- C C -- NHNH33++

    pKpK11 pKpK22

    Regio de

    tamponamento

    devida ao

    grupo -COOH

    Regio de

    tamponamento

    devida ao

    grupo -NH2

    ++HH33NN-- C C --HH

    COOHCOOH

    RR

    ++HH33NN-- C C --HH

    COOHCOOH

    RR

    ++HH33NN-- CC-- HH

    COOCOO--

    RR

    ++HH33NN-- CC-- HH

    COOCOO--

    RR

    HH22NN-- CC-- HH

    COOCOO--

    RR

    HH22NN-- CC-- HH

    COOCOO--

    HH22NN-- CC-- HH

    COOCOO--

    RR

    FormaForma

    IsoeltricaIsoeltrica

    pKpK11 pKpK22

    A+A+ AA--

  • Ponto Isoeltrico

    o pH no qual a molcula do aminocidoapresenta igual n de cargas positivas enegativas

    Encontra-se eletricamente neutro

    Forma on dipolar ou zwitterion

    O clculo do pI baseia-se nas formas dedissociao do aminocido utilizando os pKanterior e posterior forma isoeltrica doaminocido.

  • Curva de Titulao

    Importncia

    So unidades estruturais dos peptdeos e

    das protenas;

    Funcionam como sistema tampo, ou

    seja, atuam no controle do pH das clulas;

  • Aminocidos x Exerccio

    catabolismo proteico

    inibio da sntese

    recuperao entre 4 a 8 horas

    oxidao de BCAA (Leucina, isoleucina, valina )

    leucina oxidada principalmente nos

    SEDENTRIOS

  • Ligaes qumicas entre os aa. na

    cadeia protica