58
vqn akqUbr- dsM br 2008 - 1 vqn www.watanpunjabi.ca (eI-aMk 8) akqUbr-dsMbr 2008 sM pfdk: suKvMq huM dl, sfDU ibinMg sihXogI: hrpR Iq syKf, pfl ibinM g ies aMk ivwc sPf sM prk 2 kivqfvF sfDU ibinM g 3 sM qo K DflIvfl 4 khfxI guM mI guMmI AU sL f EJf 5 nftk Blf mY N kO x primMdr svYc 13 lVIvfr nfvl DrqI Dn nf afpxf jgdIsS cMdr 19 ly K pM CIaF pRqI bdl rhI pM jfbIaF dI lok mfniskqf muKvIr isMG 33 kYny zf dI pM jfbI khfxI arivMdr kOr 39 prdf jo Au WT igaf pM jfb ivw c aOrqF ivru wD ihM sf su KvMq huMdl 49 pM jfb ivw c py NzU ividafrQIaF dI AucyrI ividaf qwk phu Mc su KvMq huMdl 50 pu sqk jfxkfrI rUts dy pMjfbI anu vfd nU M jI afieaF hrpRIq syKf 53 iPlm rIvIAU hYvn aOn arQ aM jU huMdl 56 sL ok mqf krqfr kOr iZw lo N df sdIvI ivCo Vf 57 itw pxI ivigafn aqy ivsL vfs vilMgtn gR ya 58

vqn - watanpunjabi.ca · vqn akqUbr- dsbrM 2008 - 1 vqn (eI-aMk 8) akqUbr-dsMbr 2008 sMpfdk: suKvMq huMdl, sfDU ibinMg sihXogI: hrpRIq syKf, pfl ibinMg ies aMk ivwc sPf

  • Upload
    others

  • View
    0

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: vqn - watanpunjabi.ca · vqn akqUbr- dsbrM 2008 - 1 vqn  (eI-aMk 8) akqUbr-dsMbr 2008 sMpfdk: suKvMq huMdl, sfDU ibinMg sihXogI: hrpRIq syKf, pfl ibinMg ies aMk ivwc sPf

vqn

akqUbr- dsMbr 2008 - 1

vqnwww.watanpunjabi.ca

(eI-aMk 8)

akqUbr-dsMbr 2008

sMpfdk: suKvMq huMdl, sfDU ibinMg

sihXogI: hrpRIq syKf, pfl ibinMg

ies aMk ivwc sPfsMprk 2kivqfvF

sfDU ibinMg 3sMqoK DflIvfl 4

khfxIguMmI guMmI AUsLf EJf 5

nftkBlf mYN kOx primMdr svYc 13

lVIvfr nfvl DrqI Dn nf afpxf jgdIsS cMdr 19

lyKpMCIaF pRqI bdl rhIpMjfbIaF dI lok mfniskqf muKvIr isMG 33

kYnyzf dI pMjfbI khfxI arivMdr kOr 39

prdf jo AuWT igaf pMjfb ivwc aOrqF ivruwD ihMsf suKvMq huMdl 49

pMjfb ivwc pyNzU ividafrQIaFdI AucyrI ividaf qwk phuMc suKvMq huMdl 50

pusqk jfxkfrI rUts dy pMjfbI anuvfd nUMjI afieaF hrpRIq syKf 53

iPlm rIvIAU hYvn aOn arQ aMjU huMdl 56

sLok mqf krqfr kOr iZwloN df sdIvIivCoVf 57

itwpxI ivigafn aqy ivsLvfs vilMgtn gRya 58

Page 2: vqn - watanpunjabi.ca · vqn akqUbr- dsbrM 2008 - 1 vqn  (eI-aMk 8) akqUbr-dsMbr 2008 sMpfdk: suKvMq huMdl, sfDU ibinMg sihXogI: hrpRIq syKf, pfl ibinMg ies aMk ivwc sPf

vqn

akqUbr- dsMbr 2008 - 2

__________________________________________________________________

sMprk

suKvMq huMdl [email protected] 604-595-5767

sfDU ibinMg [email protected] 604-437-9014

hrpRIq syKf [email protected] 604-599-4986

pfl ibinMg [email protected] 778-889-8255

icwTI/pwqr Byjx df pqf: 13286 - 55 A Ave., Surrey, BC, Canada, V3X 3B3

_________________________________________________________________________

kfpIrfiet noits

ijhVI ilKq dy aMq ivwc ieh noits idwqf igaf hY ik “ies ilKq dy kfpIrfeIt lyKk dy hn”, Aus ilKq nUM iksy hor jgh

Cfpx qoN pihlF lyKk koloN iejfjLq lYxf jLrUrI hY[

aijhy noits qoN ibnF CpIaF ilKqF nUM dUsrIaF pRkfsSnfvF ivwc Cfipaf jf skdf hY, pr Cfpx smyN vqn df hvflf dyxf

jLrUrI hY[ - adfrf vqn

_________________________________________________________________________

vqn ivc CpIaF rcnfvF nfl vqn df sihmq hoxf jLrUrI nhIN, ivcfr lyKkF dy inwjI hn[ vqn dy pihlF rih cuwky aqy

mOjUdf ahudydfr afnryrI hn[

Opinions expressed are of the individual writers and may not necessarily reflect the policies of Watan.

All officeholders and members of Watan, past and present, have been and are honorary associates.

__________________________________________________________________________

kImq

aOnlfeIn www.watanpunjabi.ca muPq[

ipRMitz kfpI iek aMk: 5 zflr

sflfnf cMdf zfk rfhIN (isrP AuWqrI amrIkf leI): 25 zflr

afpxy cYWk suKvMq huMdl jF hrpRIq sfrf dy nF bxfAu[

_______________________________________________________________________

Page 3: vqn - watanpunjabi.ca · vqn akqUbr- dsbrM 2008 - 1 vqn  (eI-aMk 8) akqUbr-dsMbr 2008 sMpfdk: suKvMq huMdl, sfDU ibinMg sihXogI: hrpRIq syKf, pfl ibinMg ies aMk ivwc sPf

vqn

akqUbr- dsMbr 2008 - 3

sMpfdkI dI QF

bfrfk Ebfmf

nvMbr 5 dI svyr, 2008

sfDU ibinMg

kwlH rfq qyrf gIq‘hF! asIN kr skdy hF’dunIaF Br ny suixaFkwlH rfq qyry nflkRoVF sLfied arbF lokF nyqyry gIq dy bol duhrfeyqyry pRsLMskF dI BIV `c juVyjYkI jYksn, Eprf qy hor hjLfrF nyjjLbfqI ho hMJU vhfeyAuh hMJU awg df diraf snjo kuMqf ikMqy dy smyN qoNinrMqr vih irhf hYaslI sn Auh hMJUqyry gIq dI qrHFqyry bolF dI qrHFafvysL ivc af kymYN vI qyry gIq nfl quirafmYnUM vI lwigaf: hF swc muwciek sPr qih hoieaf hYiek ieiqhfsk pl sI Auhjo inwq nhIN huMdfAus pl hoieaf

pr dosqfhux jdoN mYN svyry AuWiTaF hFjjLbfqI nhIN hFmMinaf ik ies ivc bVf sMgIq hY‘hF! asIN kr skdy hF’pr qyrf gIq isrP gIq hYies qoN awgy ieh bhuqI dUr nhIN jfeygfawj qoN bfad ies dy rfq vfly gfiekF `coNmyry vFg koeI nf koeI inwq ikrdf hI jfeygf

afpxIaF dohrIaF sFJF df kI kryNgf qUM?qyrI mrI nfnI mYziln znhYm df gm hY

ijs ny qYnUM pfilafAuh jLbfn qy siBafcfr idwqfijs dy isr `qy qUM jyqU hoieaf eyNqy kInIaF dy ipMz inafngomf koglo `cnwcdI dfdI sfrf husYn Ebfmf dI KusLIbVIaF afsF lfeIaF hnqyry rMg dy lokF qyry qoN

ijs icwty Gr `c qUM afpxI bytIqy Auhdy nvyN kuwqy nfl rihx cwilaF eyNAuhdy dsqUr muqfbk rhyNgf qUMqyry koloN ies icwty Gr dfrMg bdl neIN hoxfZMg bdl nhIN hoxfqUM ies Gr df ho igaf eyNpr ieh Gr qyrf kdy neIN hoxfieh Gr gulfmF dy muVky nfl Ausiraf sIieh Gr gulfmF dy muVky nfl hI cldf hYkdy gulfm eyQy ilafey jFdy snhux ieh Gr kMm krfAuxAunHF kol cly jFdf hYqy afpxy kMm qy mflkF dI rfKI leIiehny svf sO mulkF `cPOjF qfienfq kIqIaF nykI hux qUM POjIaF qoN rPlF lY kyAunHF nUM Puwl PVf deyNgf?qUM ies vyly dunIaF dyvwzy sfmrfj mulk df srdfr eyNqYnUM srdfrI leI cuixaF eyNqy qUM srdfrI hI kryNgfhor kuJ qUM kr nhIN skdfqyrf kMm dwby kucly jFdykfimaF nUM dbf ky rwKxf hYAunHF qoN kMm lYxf hYAunHF dI dyKBfl krnI nhINqyrf kMm qyl `qy kbjLy leIiesrfeIl dI rfKI krnf hYieh Cwz ky hux qUMbyksUr mfry jf rhy lwKF aPrIkxF dyjfn mfl dI rfKI krn nhIN jfvyNgfqyry icwty Gr df iehI dsqUr hYjo sdIaF qoN bdilaf nhIN

Page 4: vqn - watanpunjabi.ca · vqn akqUbr- dsbrM 2008 - 1 vqn  (eI-aMk 8) akqUbr-dsMbr 2008 sMpfdk: suKvMq huMdl, sfDU ibinMg sihXogI: hrpRIq syKf, pfl ibinMg ies aMk ivwc sPf

vqn

akqUbr- dsMbr 2008 - 4

qy nf hI qyry koloN bdilaf jfxf hY

pr dosqf! qUM byiPkr rihqyry `qy ieljLfm koeI neIN afeygfijs afirQk njLfm nyqyry vzyiraF nUM bMDI bxfieaf sIajy qwk Aus df Kfsf nhIN bdilafqUM kdy Aus `qy AuNglI nhIN rwKIqUM kdy nhIN ikhfbdilaf jfvygf ieh injLfmqUM koeI vI ajyhf vfiedf neIN kIqf ikbrfbrqf hovygI, sLosLx nhIN hovygfishq syvfvF imlxgIaFiksLqF tuwtIaF `qy bYNkFiksy byrujLgfr kfmy dfGr neIN KohxgIaFqUM qF bYNkF nUM hI bcfvyNgfqy mDvrg leI vfiedf kIqf hYkuJ tYks CotF dfierfk `coN amrIkI POjIqUM kuJ dyr pihlF kwZyNgfisrP ies leI ik Krcf ijLafdy ho irhYaPgfinsqfn `c afpxy ihwqF dI rfKIiksy hor knyzy nUM bhfvyNgfierfn, korIaf, vYnjLuvylf jF ijhVf vI koeIqyrI srdfrI qoN afkI hovygfAuhdy nfl qUM srdfrF vFg hI pysL afvyNgfbuwsL vI eydF hI krdf sImkYn ny vI eydF eI krnI sIqy qUM vI eydF eI kryNgf

rfqIN qyry BfsLx `c khI afKrI gwl nymyry leI qF sLwk dI guMjfiesL rihx eI neIN idwqIqUM afiKaf:gOz blYWs XU! gOz blYWs amYirkfBlf buwsL ny koeI vwKrI gwl khI sI?mkYn ny koeI vwKrI gwl kihxI sI?ijnHF lokF nUM kMm dI koeI gfrMtI nf hovyijnHF lokF nUM isr `qy Cwq df Brosf nf hovyijnF nUM bImfr ho jfx df hI mOq ijMnf zr hovyAunHF nUM rwb df afsrf qF cfhIdf hI hY

gfeI jf byswLk qUM‘hF! asIN kr skdy hF’pr qyrf ieh bhuq eI sMgIqmeI gIqisrP gIq hYjIvn nUM cldf rwKx leIcMgy gIqF dI loV qoN mYN vI munkr nhINpr qyrf gIq isrP gIq hI hY[

� �

Kq

sMqoK DflIvfl

bhuqy moh Bry Kq nf iliKaf kr Aus nUMik Auh ...qyry awKrF `coN sIq prCfvyN qlbdIqyry jMgl `c lwgI awg dy DUMeyN DuaFKI jfeyqy ... qUM ...?Aus dIaF njLrF `c sihmIAuzIk dy hfsLIey `coN hI iqlk jfeyNqy afp Aus dy sfQ leI sihkdfsuMnsfn pYNizaF dy glmMijLl df idlfsf ltkfAuNdf hI KMzr ho jfeyN[bhuq moh Bry Kq nf iliKaf kr Aus nUMijnHF dI sLih `qy AuhPsIlF twpx dI hfmI Br dey...qy iklHy aMdr mihPUjL pYVF `qyihrKF dI iqlcOlI qRONk kypuriKaF dI pwg rol dey[qyrIaF bfhvF qoNiklHy dIaF kMDF bhuq mjLbUq hn[ikMJ sFByNgf PyrAus tuwtI, iKlrIryqy dI iebfrq nUM...?jo sMsikRqI dy TfTF mfrdy smuMdr dIpihlI Cwl nfl hI imt qy ivsr jfvygI[

nf lfieaf kr bhuqy moh Bry awKrF dI mihMdIAus dy kUly, ivcfry hwQF dIaF lkIrF `qynf bIijaf kr afpxI awg dy bIj

Page 5: vqn - watanpunjabi.ca · vqn akqUbr- dsbrM 2008 - 1 vqn  (eI-aMk 8) akqUbr-dsMbr 2008 sMpfdk: suKvMq huMdl, sfDU ibinMg sihXogI: hrpRIq syKf, pfl ibinMg ies aMk ivwc sPf

vqn

akqUbr- dsMbr 2008 - 5

Aus dIaF socF dI pYlI `cAus nUM afp mihkF bIjx leIvqrI DrqI hfjLr kr[ievyN nf hovy ikqyry hyrvy dI aOV `cAus dIaF cfhF dI slHfB hI suk jfeyqy Aus dy BivwK dI PslAus dy sIny dI BKdI imwtI `c hI koly ho jfey[qy ... Auh ...rohIaF `c BtkdI ihrnI vFgUMqyrI CF dI AuzIk `cisvf ho jfey[

Kq afKrI vI nf ilK bYTIN ikDry Aus nUMik Auh ...qyry hrPF dy arQ ZUMzdIhAuikaF dIaF nIaF `c icxI jfeyqy ... qyry jMgl df hfkmiek hor bMsrI dI sur kql krkyiek hor mihk dI lflsf df glf Guwt kyijwq df qurlf AuWcI krI iPry[bhuqy moh Bry Kq nf iliKaf kr Aus nUM [� �

(sPf 12 dI bfkI)

puils vfly ny AuhnUM vfips ilaf ky lfkr ivc bMd kr idwqf sI[ Auh afp cly gey sn[itkI rfq vyly Auh iPr muVy sn[ AunHF ivwcoN iek boilaf sI, “sflI BIV ny svyr df qbfh kr idwqf

... lfsLF jlx qwk rukdy qF idn inkl afAuxf sI ... Auh qF sfihb df idmfg kMm kr igaf ijhny BIVdy prHy jfx bfad hI sfrIaF lfsLF diraf ivc suwtvf idwqIaF[ lwkVIaF dy pYsy vI bc gey ... AudF vIawj qF kuC vI hwQ nhIN afieaf ... cFdI dy ies isrPUl dy isvfey ... kunby dy srdfr ny iehnUM afpxIDoqI dI gwT ivc lukoieaf hoieaf sI ... hF, sux Auh godny vflI ikwQy hY ... sfihb aMdr vfly kmry ivcafrfm kr rhy hn ... idn Br dI Bwj dOV nfl Qwk gey hn ... svyry vwzy hfkmF awgy vI hfjLrI dyxI hY ...jrf pucf dy AuhnUM sfihb dy kol ... lwqF Guwt dAU ... ieh ntxIaF lwqF bhuq vDIaf GuwtdIaF ... Aus qoNbfad jLrf afpF vI Gutvf lvFgy ... afpF ikhVf koeI afrfm kIqf hY svyr df ... jfn `qy bxI rhI hYsfrf idn ... hF sux lwqF Guwtx dy imhnqfny vjoN afpF AuhnUM ieh isrPUl dy dyvFgy ... Auh vI kI Xfd krUik ikhdIaF lwqF GuwtIaF sn...”

jLor df hfsf rfq dy sMnfty ivc gUMj AuWiTaf sI[dUjy idn svyry phu Puwtx vyly rupflIaf isrPUl pfeI lotny df hwQ PVI afpxy kunby dy rsqy `qy qurI

jf rhI sI ... guMmI guMmI[ iTkfxy qy phuMcI qF dyiKaf AuWQy kuC vI bicaf nhIN sI[ sfry AuhnUM Cwz ky rfq nUMinkl gey sn[ sfhmxy isrP iek KuwlHf spft KflI mYdfn, AuhdI ijLMdgI vFg ... ijs ivc iekwlf lotnfafpxI dyh nUM qoV mroV ky AuhdIaF isKfeIaF bfjIaF lf irhf sI ... kdI dovF hwQF nUM dovF lwqF ivwcoN dIkwZ ky cUcy vFg qur irhf sI ... qy kdI isr Qwly nUM kr dovF lwqF nUM AuWpr asmfn vl kr ky hwQylIaF dyBfr iksy ibwCU vFg ... Auh iek twk AuhdIaF isafxIaF ho rhIaF hrkqF vl dyK rhI sI ... guMmIguMmI...

(ihMdI mYgjLIn hMs ivwcoN DMnvfd sihqpMjfbI anuvfd – sfDU ibinMg)

Page 6: vqn - watanpunjabi.ca · vqn akqUbr- dsbrM 2008 - 1 vqn  (eI-aMk 8) akqUbr-dsMbr 2008 sMpfdk: suKvMq huMdl, sfDU ibinMg sihXogI: hrpRIq syKf, pfl ibinMg ies aMk ivwc sPf

vqn

akqUbr- dsMbr 2008 - 6

ihMdI khfxI

guMmI guMmI

AUsLf EJf

bfhr suwky pwiqaF dy Jurmut ivc KVKV hoeI qF rupflIaF kwcI nINd `coN JuMjlLf ky AuWTI[ bMd awKFnfl hI ctfeI `qy hwQ Pyiraf qF AuNglIaF ivc sIK lwgI[ Auhdy buwlF `coN hlkI ijhI cIs inklI[ctfeI KflI sI[ mulytnf ajy muiVaf nhIN sI[ AuhI hoxf aF, soc ky Auhny pfsf priqaf[ dujI vfrI KVkfhoieaf qF AuhnUM lwgf ik koeI KolLI `c af viVaf hY[ hnyry ivc Auh cONk geI[ nhIN, ieh mulytnf nhIN[mulytnf qF hr qVky dwby pYrIN ies qrHF Auhdy nfl af pYNdf hY ijs qrHF pYrF nUM mwKx mlfeI lwgI hovy[Auhny awD KuwlIaF awKF nfl KolLI qoN bfhr dyiKaf[ bfhr rfq dy bUhy `qy qVkf KVf sI[

“suwqI peI aF? ... AuWT ...”iksy dy krVy hwQF ny AuhnUM JMJoiVaf[ Auh smJ geI ik ihnUM hY[ kMmbKq mulytny dI gYrhfjLrI df

Pfiedf AuTfAuNdf hY[ iek do vfr afpxI mrjLI nfl AuhnUM KuwlH qF kI dy idwqI, svyry svyry isr cuwk lYNdf hY[hux Blf kOx ies vyly kwcI nINd ivwco ... Auh awKF bMd krI cuwp cfp peI rhI[ ijvyN bhuq gUhVI nINd ivchovy[

“rupflIaf ... ey rupflIaf, AuWT! guMmI guMmI sB kuC kwTf kr lY ... awj iksy vyly AuWqr vwl kUc krjfxf hY ...”

ihnUM Auhdy kMnF dy kol PusPusfieaf sI[ rupflIaf df klyjf DVk ky rih igaf[ Auh smJ geI ikawj ihnMU Auhdy leI nhIN sgoN iksy Kqry df sunyhf lY ky afieaf hY[

“ikAuN kI hoieaf?”Auhny Jtky nfl AuWT ky puwiCaf[ ihnMU ibnF kuC boilaF bfhr inkl igaf[ dUr ikqy snfty nUM cIrdI

hoeI iqwKI afvfjL ivc koiel kUk peI sI[ Auh pwlU sMBfldI KolLI `coN bfhr inklI qF svyr dy DuMdlky `cAuhdI TozI `qy AukrIaF iqMn kflIaF bUMdF cmk AuWTIaF[ bfhr dUjIaF KolLIaF ivc aMdr hI aMdrhlcl qy Pusr Pusr ho rhI sI[ Auh hOlLI ijhI kflo dI koTVI vl geI[ kflo vI smfn iekwTf krn lwgIhoeI sI[

“sfry muVy nhIN?” puwCdI hoeI AuhdI KolLI `c vVI qF pfxI dy GVy nfl Tokr lwgI[ Auh msIN izgdIizgdI bcI[

“ajy kuC nf puwC ... ihnMU smfn bMnx leI kih igaf hY ... qUM bMn ilaf ik neIN?”kflo zrI zrI afvfjL ivc bolI[

“nhIN, lotny df bfpU muV ky afvy qF ... vkq qF hox eI vflf hY”[ieh kih ky Auh afpxI KolLI vl cly geI[ pMCI svyr dI cUM cF sLurU kr cuwky sn[ Aus nUM Auh rfq

Xfd af geI jdoN AunHF dy eyQy afAux dy cOQy idn hI Tfxy df hOldfr af ky kunby `coN pwko nUM cuwk ky lY igafsI[ awDI rfq dy bfad df smF hovygf[ qyrHF virHaF dI pwko svyry izgdI ZihMdI muVI qF sfrf pwlU KUn nfllwQ pwQ sI[ gory kwsy hoey cyhry dy nrm nfjLuk buwl kfly pY gey sn[ pwko df ipE issrf kuC idn cVHymuiVaf qF pqf lwgf ik rfq pihly itkfxy `qy pqf neIN ikwdF insLfnf KuMJ igaf[ puils vfly mMn hI nhINsI rhy[ kihMdy sfrf mfl ikqy nf ikqy lukf idwqf hoxf[ Pyr hvflfq ivc bMd kr idwqy[ kihMdy mukwdmy `cPsf idaFgy nhIN qF koeI vDIaf ijhI cIjL ilafE[ idl qF kIqf ik gMzfsy nfl sfiraF nUM sUr vFg iCwlidaF! pr kI krdy? isrP myrI eI qF gwl neIN sI[ pwko `qy sOdf hoieaf[ sflyL sfry ... sfzf CUihaf pfxIneIN pINdy pr gUMh Kf lYxgy ... [

Page 7: vqn - watanpunjabi.ca · vqn akqUbr- dsbrM 2008 - 1 vqn  (eI-aMk 8) akqUbr-dsMbr 2008 sMpfdk: suKvMq huMdl, sfDU ibinMg sihXogI: hrpRIq syKf, pfl ibinMg ies aMk ivwc sPf

vqn

akqUbr- dsMbr 2008 - 7

issry dIaF awKF lfl ho geIaF sn[ pwko kony ivc cuwp cfp KVHI sI[ bylwg ijhI ijs qrHF kuChoieaf hI nhIN huMdf[ jF iPr jo hoieaf Auh hoxf eI sI[ sB kuC ijwdF AuhdIaF rgF ivc pihlF qoN hIricaf hoieaf sI[ rupflIaF hI AuhnUM KolLI dy ipwCy lY geI sI kwpVy bdlx leI[ kwpVy bdl ky pwko idndy Kfxy leI KolLI dy bfhr iewtF df cuwlf mGfAux lwg peI[ Pyr qF ijwdF bfG dy mUMh nUM afdmI df KUn lwgjfvy AuWdF hI AuhnF dy mUMhF nUM dyh df musLk lwg igaf sI[ Pyr pwko, lorI, cfnI iek iek krky sfrIaF dIvfrI af geI sI[ jdoN AunHF df mn krdf afpxI psMd nfl ijhnUM cfhuMdy cuwk ky lY jFdy[ pr awj kIhoieaf? awj qF hOldfr vI neIN sI afieaf[ AuhdI soc ijwdF jMm geI sI[

rupflIaf afpxI KolLI dy bfhr af ky bYT geI[ idshwdy dy kMiZEN sunihrI Duwp cmkx lwgI sI[sPyd bgilaF dIaF tyzIaF myZIaF kqfrF sony `c nHfqI hoeI iek anjfxI idsLf vwl AuWzdIaF jfrhIaF sn[ AuhdI njLr sfhmxy dUr qwk PYly KyqF aqy Aus dy prHy vsy ipMzF vwl AuWTdI qy Pyr muV afAuNdI[mulytny df ikqy koeI dUr qwk pqf nhIN sI[ Auhdy koloN AuWQy bhuqI dyr bYT nf hoieaf[ KolLI dy aMdr af kyAuh lotny dy kol bYT geI[ lotnf ctfeI qoN iKsk ky imwtI `c ilt irhf sI[ AuhdI lwq PV ky AuhnUMctfeI `qy kr idwqf[ pMjF sflF df hY lotnf[ qvy vrgf rMg, kmfn vrgI idh dI lck, aqy inEly vrgIPurqI AuhnUM ipE qoN ivrsy `c imlI hY[ pqf neIN ikwdF eysy Aumr `c Auh JfVIaF JwKVF nUM vI pCfnx lwgipaf hY[ ruwKF qy vI cVHn lwg ipaf hY[ kwlH vI pqf neIN bgIcy dy ikhVy KUMjy `c vV igaf sI[ sfry ipMzy nUMkIVIaF ny vwZ vwZ ky Kf ilaf[ lhU dIaF gwtIaF Puwt rhIaF hn[ kMmbKq nUM roxf qwk nhIN afieaf[ipE nfl bhuq ipafr hY lotny nUM[ kwlH rfq jdoN mulytnf kMm `qy jfx leI KolLI `coN inklx lwgf qF pqfneIN ikwdF AuhdI nINd KuwlH geI[ kihx lwgf, “bfpU mYN vI jfxf …”

“nhIN ajy neIN … ajy qUM bfjIaF pfAuxIaF qy Kyl-qmfsLf krnf iswK, Kf pI ky dyh iqafr krPyr qYnUM lY clFgy … ijhVf hunr af Auh qF qYnUM dy ky eI jfAuNgf … ijLMdgI df kI Brosf?” Auh AuhdIipwT QfpVdf hoieaf bfhr inkl igaf[

rupflIaf nUM mulytny df kMm rqf vI psMd nhIN[ pr jy Bgvfn ny sfiraF dI rojLI rotI vMz rwKI hY qFAuh kI kr skdI hY[ pr mulytnf, AuhnUM qF eysy kMm `c hI suafd afAuNdf hY[ pwkI qoN pwkI kMD ivc sMnH lfky jF AuWcI qoN AuWcI kMD twp ky Gr dy aMdroN gihxy corI kr lYxy Auhdy Kwby hwQ df Kyl hY[ iek vfrI qFiek ipMz ivc iek sLfhUkfr dy gihxy corI krn leI iqMn vfr Auhdy Gr `c viVaf pr kuC vI Auhdy hwQnf lwgf[ Auhdy Gr gihxy hox dI pwkI Kbr imlI sI[ Tfxy dy drogy ny hI qF dwisaf sI[ cOQI vfr AunHF dyGr viVaf qF dyiKaf iek QF dlfn dI jgHf ilpI hoeI igwlI sI[ Auhny Jwt suMG leI[ jLmIn pwt ky AuVfilafieaf[ mulytny dI iek gwl af, cfhy ijMnf mrjLI mfl corI kry, Gr neIN kdy vI lY ky afAuNdf[ sBkuC suinafiraF dI pwtI ivc vyc idMdf hY[ kihMdf hY, ijLMdf sbUq qy PFsI df PMdf iewko gwl hY[

kwlH idn dI hI rupflIaf dI swjI awK PVk rhI sI[ sfhmxy KwiqaF ivc vI Auhny igrJF dy dojoiVaF nUM Auzdy dyiKaf sI[ hoAUgf koeI mfs df tukVf CukVf, soc ky Auhny axdyiKaf kr idwqf[ rfqINGr dy bfhr sUr df mfs BuMnidaF hoieaF Auhny mulytny nUM ikhf sI, ieh ipMz AuhnUM rfs af irhf hY[ kMmkfr, Kfxf dfxf iml jFdf hY[ jy Auh khy qF sfl Cy mhIny eyQy hI rih jfx[ qy jy mulytnf cfhy qF AuhpurfxI hvylI `c AuhdI cOkIdfrI leI vI gwl kr skdI hY[ Auh cMgy lok hn[

“pfgl ho geIN eyN … jMgl dI hvf nUM bMnygI? … mulytny nUM ijhny bMn ilaf … smJ leI mulytnfmr igaf[ mYN qYnUM godnf-gody dy bhfny kuMvrafxI dI purfxI hvylI df Byd lYx qF kI Byijaf qUM qF afpxIjfq hI Buwl geI … syr ku anfj kuMvr ny muPq df kI dy idwqf … rKyl bx geI sflLI … aOrq jfq huMdIhI Gwt akl vflI hY ...”

mulytnf hws ky boilaf[“Gwt akl vflf hoAUgf qyrf py ... qyrI mF ... muKq `c nhIN, pQfn `c pfQIaF pwQx leI vI ikhf

hY”[ rupflIaf dI afvfjL ivc kuC hor vI sI jo mulytny qoN luikaf nf irhf[

Page 8: vqn - watanpunjabi.ca · vqn akqUbr- dsbrM 2008 - 1 vqn  (eI-aMk 8) akqUbr-dsMbr 2008 sMpfdk: suKvMq huMdl, sfDU ibinMg sihXogI: hrpRIq syKf, pfl ibinMg ies aMk ivwc sPf

vqn

akqUbr- dsMbr 2008 - 8

“bhuq qyjL aF qUM[ pr iksy hor qoN ieh rUp qy ieh jvfnI nhIN sMBfl hoxI, smJI? iehdy leImulytnf hI cfhIdY, jMglI qy vihsLI mulytnf … AuWdF vI pfQIaF pwQx ibnF qUM hor hYN vI ikhVy kMm dI?… ies gwl df mYnUM pqf hY …”

mulytny ny Auhdy pwt `qy kws ky cUMzI vwZI[rupflIaf nUM lfz dI bjfey AuhdI gwl nfl duwK lwgf sI[ gdrfey srIr `c srsrfht ijhI hoeI sI[

Auh guwsy ivc iKWJdI hoeI bolI sI, “hF-hF kMm df qF bws qUM eI eyN … bfkI sfry qF bykfr hn … isr `qyawT GVy rwK ky … bfrHF Puwt AuWcI rwsI `qy … hwQ `c bFs PVH ky ies kunby `c kOx cwl skdf hY … GMtfGMtf Br gol cwkr `c kOx nwc skdf hY, jLrf dwsI qF … mYN vI dyKF …”

“mulytny ny AuhdI gwl df koeI jvfb nf idwqf[ rupflIaf dy imhxy nfl AuhdI dyh ivc gudgudI ijhIhoeI[ acfnk AuhdIaF nfVF qx geIaF[ Auh nIJ nfl rupflIaf dy mUMh vwl dyK irhf sI[ aMdr dy guwsynfl AuhdIaF lfl hoeIaF gwlHF qy qpI hoeI dyh ny AuhnUM Auqyjnf nfl hlUx idwqf[ lotnf dUr ikqy dUjymuMizaF nfl Kyz irhf sI[ mulytny ny acfnk Jpt ky rupflIaF nUM afpxy qfkqvr hwQF `c cuwk ilaf qyilaf ky KolLI `c suwt ilaf qy boilaf, “cwl pihlF mYnUM idKf afpxf Kyl-qmfsLf … Pyr iksy hor nUMidKfeIN … dyKF jrf ikhVy ikhVy Kyl idKfAuNdI eyN qUM … ikMny GVy cuwkdI eyN qUM …”

AuhdI dyh dy Bfr Qwly dwbI rupflIaF df guwsf pqf nhIN ikwQy AuWz igaf[ mcl ky dovF hwQF nfl AuhnUMprHy DwkdI hoeI bolI, “cFdI dy iek isrPUl leI muwdqF qoN kih rhI aF … Auh qF qyry koloN juiVaf neIN… mr jfxy nUM Kyl qmfsLy cfhIdy af … cwl hwt prHy …”

mulytny ny AuhnUM Cwzx dI bjfey AuhdIaF dovyN bfhvF PV ky AuhnUM jLmIn `qy dwb ilaf qy boilaf,“cFdI df isrPUl kI, asIN qyry pYrF `c cFdI dIaF JFjrF vI pf idaFgy … Cxk Cxk krdI jfeINpfQIaF pwQx afpxy kuMvr dy pQfn vwl …”

bfhr iewtF dI god ivc jldIaF lwkVIaF buwJ ky sulgx lwg peIaF sn[ sfry pfsy DUMaF PYlx lwgfsI[

QoVHI dyr bfad hwsdI hoeI rupflIaf sUr dy mfs dy do iqMn BuMny hoey tukVy aqy dysI sLrfb dI boqlmulytny dy sfhmxy rwK geI[ mulytny df cyhrf qFby rMgf ho AuWiTaf sI[ Kfxf Kf ky Auh KolLI qoN bfhr kunbydy dUjy mrdF nfl gwlF krn lwg ipaf sI[ ctfeI `qy peI peI Auh eynf eI sux skI sI ik kwlH mihMdrbfbU dI kuVI dI sLfdI hY[ brfq qF awj hI af geI hY ijhVI pwkI sVk vfly motl ivc TihrI hY[ Kbr hYik mfl-pfxI krVy pihry ivc AunHF dy Gr phuMcf idwqf igaf hY[ dyr qwk pqf neIN Auh kI hor gwlF krdyrhy[ hOlLI hOlLI rupflIaF dI awK lwg geI sI[ jdoN rfq nUM AuhdI rqf ku awK KuwlI qF mulytnf lotny nflgwlF kr irhf sI[ Pyr pqf neIN Auh kdo cly igaf sI[

lotnf ajy vI gUhVI nINd ivc sI[ Aus ny KolLI dy smfn vl ingHf mfrI[ mYlLy kwpiVaF dI gwTVI, QoVybhuq BFzy aqy KolLI dI tft, bs iehI qF sfrI AuhdI pUMjI sI[ ikMnf ku icr lwgU iekwTf krn nUM[ pihlFmulytnf qF af jfvy[ Duwp cVHn lwg peI sI[ sfhmxy dy Kyq hux vYrfn nhIN sn[ ipMz dy psLU AuWQy crniPrn af gey sn[ KolLI dy afly duafly eyQy AuWQy KVy pfxI ivc sUr vI Kfx pIx `c juwt gey sn[ lotnfhuxy huxy AuWiTaf sI[ awKF mlLdf hoieaf KolLI dy bfhr Coty bwicaF dI tolI `c jf imilaf sI[ Auh pwQrbxI afpxIaF socF `c bYTI rih geI sI[ rojL dI qrHF nf qF Auhny AuhnUM Kfx nUM idwqf aqy nf hI AuhnUMKyzx leI gulyl idwqI[

iek do vfr pihlF vI eydF hoieaf sI[ AudoN vI Auh eydF hI prysLfn hoeI sI[ Auh BrI dupihr nUMmuiVaf sI[ dwisaf ik lok jfg pey sn[ dUjy ipMz dy rfh dOVnf ipaf[

sMnH lfAux vflf sMd vI AuWQy hI rih igaf sI[ pwky lohy df sI[ Aus idn Aus ny afpxI jfn dI ksmdy ky ieh kMm Cwzx leI ikhf sI[ mulytnf iKwJ igaf sI[ boilaf, “ieh nf krF qI kI krF, dws?kulYktrI krF? sflLIey rMzIey qyrf py dAUgf mYnUM kulYktrI? sfzy vfsqy qF koeI srkfr vI nhIN hY[ jVIbUtI, ksqUrI, sLihd, hwzI-cmVf sB vpfr qF cOpt ho igaf[ nfc gfxf Zol qmfsLf qF hux koeI dyKdf

Page 9: vqn - watanpunjabi.ca · vqn akqUbr- dsbrM 2008 - 1 vqn  (eI-aMk 8) akqUbr-dsMbr 2008 sMpfdk: suKvMq huMdl, sfDU ibinMg sihXogI: hrpRIq syKf, pfl ibinMg ies aMk ivwc sPf

vqn

akqUbr- dsMbr 2008 - 9

eI neIN[ hr mjUrI Kyq Kilafx qwk jfx qoN mnfhI hY … kI krF? mr jfvF? rwb ny do hwQ sfnUM vI idwqyhn jINdy rihx leI … jo ielm hY afpF qF AuhI krFgy … afpF nUM koeI zr nhIN … jdoN myrI lfsL dyKIqF iksy mnpsMd dy Gr jf bhIN …”

“jfh mr prHF … swqr Gr hn myry vI … ijwQy jI krU bYTUMgI … myrI iPkr krn dI koeI loVneIN …”

Auh iKwJ ky KolLI dy bfhr bflx vfsqy iKlry pwqy qy suwkIaF lwkVF iekwTIaF krn lwgI[ mulytnfihMmqI sI[ AuhdI ihMmq `qy rupflIaF nUM pUrf Brosf sI[ vrHy pihlF Auh sfry plfmU dy jMglF `c jMglIjfnvrF ivc bVy afrfm nfl rihMdy sn[ idny sfry mrd jVF-bUtIaF, jMglI Pl-Puwl Bflx qy iekwTfkrn inkldy[ nfl nfl ihrnF, sihaF, lUMbVIaF afid jfnvrF df isLkfr krdy[ bMbIaF `coN swp PVdy[aOrqF AunHF dy kMmF ivc mdd krdIaF aqy suwkIaF lwkVIaF iekwTIaF krdIaF[ AudoN ksqUrI qy horjfnvrF qoN ijhVIaF mrdfnf qfkq vDfAux dIaF dvfeIaF bxdIaF, AunHF cIjLF dI sLihrI bfbUaF ivcbVI mMg huMdI sI[ AunHF nfl cMgI BlI afmdnI ho jFdI sI[ mulytnf rfq Br jfg jfg ky dvfeIaFbxfAuNdf[ idny mfry jfnvrF dIaF botIaF krdf[ AunHF `qy koeI lyp lf ky AunHF nUM ruwKF `qy tMgdf[ iehbfad ivc Kfx dy kMm afAuNdIaF[ mulytny ny rupflIaF nUM jMglI jfnvrF qoN bcx dy bhuq sfry ZMg vI dwsysn[ Auh aksr kihMdf – awg qoN vwzI cIjL jIvn ivc koeI vI nhIN[ jfnvrF dI qF awg nfl jnm-jfqqoN dusLmxI huMdI hY[ Auhny AuhnUM qy kunby dIaF dUjIaF aOrqF nUM sKq ihdfieqF idwqIaF hoeIaF sn ikjMgl ivc ijwQy bfG jF hor jfnvrF df sLwk hovy AuWQy Juk ky jLmIn qoN kdy kuC nf cuwkxf[ JukIaF cIjLF nUMKqrnfk jfnvr afpxf mncfihaf isLkfr smJdy hn[ iek vfr qF Auh Ps vI geI sI[ JfVIaF dyJurmt ivc KVkf hoieaf qF Auh sfh rok ky KVHI ho geI[ iek bfGxI Auhdy kol dI cuwp cfp lMG geI[Aus vyly zr nF dI koeI cIjL nhIN sI Auhdy aMdr[ Auh jfxdy hI nhIN sn ik zr kI huMdf[ zr dI qF AudoNsmJ lwgI jdoN Auh swiBaf qy pVHy ilKy lokF ivc afey[ jMgl dy sLihrI srkfrI bfbUaF ny AunHF nfl KUbhyrf PyrIaF kIqIaF[ AunHF nUM lflc dy ky, KusLfmd krky, nfm-mfqr mjdUrI `qy hI jMglF dIaF lwkVIaFktvfeIaF[ AunHF qoN corI qy smwgilMg dy nfl nfl afpxy ivroDI dusLmxF dy kql krvfAux ivc clfkInfl AunHF nUM vriqaf[ eynf hI nhIN, vrqx qoN bfad AunHF dy aprfD dIaF swcIaF JUTIaF khfxIaF GVky AunHF dIaF BfvnfvF nfl iKlvfV kIqf aqy aprfDI bxn leI mjbUr kIqf[ hflq jdoN ijLafdfivgVn lwgI qF qrHF qrHF dy kfnUMn aqy inXm bxf ky AunHF nUM jMglF ivwcoN Bjf idwqf[ iksy ny ieh nhINsoicaf ik Auh jMglF dI aOlfd hn qy jMgl hI AunHF dI jfiedfd hn[ jMgl qoN bfhr afAux `qy nf qFiksy ny AunHF bfry soicaf qy nf hI iksy ny AunHF nUM apxfieaf[ Auh jgHf jgHf Btkdy qy rfq pYx `qy ikqyzyrf lf lYNdy[ iPr hOlLI hOlLI Auh vI jMgl qoN bfhr dI hvf dy vfikP hox lwgy aqy iehI hvf AunHF dI rfhbxn lwgI[ bjLurgF qoN imly jMqr-mMqr, jfdU-tUxy, JfV-PUk aqy Kyl qmfsLy dy ielm ny rotI rojLI dy jugfVivc AunHF dI mdd kIqI[ ijwQy ikqy kmfAux Kfx dI guMjfiesL idsdI AuWQy hI kuJ idnF leI ruk jFdy[ pytBrn jogf kMm nf bxdf qF BIK vI mMg lYNdy[ cMgf-burf, swc-JUT, pfp-puMn df AunHF leI koeI Prk nhINsI[ iesy leI jMgl dy bfhr vI qyjL idmfg vfilaF ny AunHF dI inzrqf aqy qfkq df corI-ckfrI `cBrpUr iesqymfl kIqf[ BuwKmrI aqy sOK nfl Dn hfisl krn df ieh qrIkf AunHF nUM afsfn lwgf[ iPrqF iehdI afdq ijhI pY geI[ qy iesy afdq ny mulytnf nUM ...

awj vI mulytnf ikqy iKsk igaf hY? mulytny dI Xfd Auhdy sIny nUM incoV rhI hY[ kunby dy vwzy vwzyrykuC dwsdy hI nhIN[ bwcy JgVn lwg pey hn[ pr awj AunHF nUM koeI kuC kih nhIN irhf[ sfry afpo afp ivcruwJy hoey hn[ Duwp qyjL ho geI sI[ Auh AuWT ky aMdr jfx hI vflI sI ik pulIs dI iek jIp srr srrkrdI af ky ruwk geI[ sfry sihm gey[ rupflIaf AuWT ky kflo dI KolLI vwl cly geI[ hor lok vI AuWQy hIaf gey[ hwQ `c zMzf PVI iek pulsIey ny puwiCaf, “quhfzy ivcoN koeI gYb hoieaf hY?”

“jI srkfr ... jI nhIN srkfr ... sfry hYgy ny, kI gwl hY ...”, ihnUM ny Auqsukqf nfl puwiCaf[“svfl nhIN krnf... swc swc bolo”, Auh grijaf[

Page 10: vqn - watanpunjabi.ca · vqn akqUbr- dsbrM 2008 - 1 vqn  (eI-aMk 8) akqUbr-dsMbr 2008 sMpfdk: suKvMq huMdl, sfDU ibinMg sihXogI: hrpRIq syKf, pfl ibinMg ies aMk ivwc sPf

vqn

akqUbr- dsMbr 2008 - 10

“mfPI ... mfPI srkfr , jIB vwZI jfvy jy JUT bolF ... igx lE srkfr ... bfl bwcy, aOrq mrdsfry hn ... do cfr lok kmfAux Kfx leI Zol-gulyl lY ky ipMz vlF huxy hI inkly hn[ ikhnUM lwB rhy hosrkfr? ... kuC dwso ik ikhnUM lwB rhy ho, qF asIN AuhnUM pysL kr deIey ...”, ihnUM ny afvfjL ivc josLBrdy ny ikhf[

“nhIN, kuC nhIN ... pqf nhIN ikwQoN dy ds bfrF lok awj PVy gey hn... AunHF dy hI Gr idaF nUM lwBrhy hF...”, Auh lfprvfhI nfl boilaf[

“rupflIaf kflo dy ipiCEN inkl afeI sI[ puils vfly ny AuhnUM AuWproN lY ky Qwly qwk iDafn nfldyiKaf qy puwiCaf, “qyrf afdmI ikwQy hY nI? Auhdf kI nF hY?”

“mulytnf srkfr”, kMbdI afvfjL ivc rupflIaf bolI[ Auhdy isr df kwpVf ipCFh nUM iKsk igafsI[ idn dI rOsLnI `c TozI df godnf cmk ipaf sI[

“ikwQy hY Auh?”“nfl dy ipMz ivc sLihd kwZx igaf hY hjULr ... mUMh hnyry hI cly igaf sI... kihMdy sI ik sOdf ajy

kwlH hI pwkf hoieaf sI ... jy khoN qF quhfzy nfl cly cwlF?” Auh nrm afvfjL ivc bolI[“awCf qF sOdf kwlH hI pwkf hoieaf sI ... ajy nhIN, jdoN asIN khFgy AudoN cwlIN ... ajy qF Qfxy ivc

ds lfsLF peIaF... AunHF nUM jLrf itkfxy lf leIey ... AunHF dy Gr vfilaF dI hI Bfl ho rhI hY ... qF ikpCfx kr lYx...”

puils vflf bVI bysLrmI nfl duarQI sMvfd boilaf[ rupfilaf nUM qF kfT mfr igaf[ Auhdf klyjfbYTx lwgf[ pr Auhny cuwp hI DfrI rwKI[ jdoN hI puils vfly gey Auh ihnUM vl vDI aqy AuhnUM hlUxidaFbolI, “swc dws ihnUMaF, mulytnf ikwQy af? swp vFg kuMzl mfr ky bYTf hoieaf eyN ...”

“ieh qF neIN pqf, pr dUjy ipMz dy kunby qoN iek muMzf af ky awj rfq nUM iewQoN kUc kr jfx leIkih igaf hY ...”, ihnUM nrm afvfjL ivc boilaf[

“qUM JUT boldf eyN ... swc swc dws nhIN qF eyQy eI suwt ky qyrI DOx mroV dAUNgI ... qUM kI socdf aF,mulytnf mr jfAugf qF qyry nfl bYT jfAuNgI ... BVUaf iksy QF df ...”

rupflIaF AuhdI dyh nUM Cwz ky DOx PVdI hoeI bolI[ ihnUM ny afpxy hwQF nfl rupflIaf qoN afpxI DOxCuzfeI qy kihx lwgf, “kI swc dwsF qYnUM? ... dws kI? ... qUM hI dws ... eydF khF peI qUM afpxf cUVf lfhky iswt dy ... mulytnf hux swc muwc nhIN irhf ies dunIaF `c ... jy myry `qy XkIn nhIN qF AuWDr dyK ...sfry lok afpxy hI kunby dy isgy ...” ihnUM ny kflo vwl iesLfrf krdy ny ikhf[

rupflIaf ny kflo vlF dyiKaf[ vfl iKlfrI nMgIaF bfhF vflI kflo buwq bxI KVHI sI[ Auhny dUjy pfsynjLr GumfeI qF kusumf, pnvf qy keI hor qIvINaF AuhnUM Ausy hflq ivc luwtIaF-ipwtIaF idsIaF[ isafxybjLurgF dIaF awKF vI nm sn[ afpixaF nUM Koh dyx df duwK iek zr dy nfl AunHF dIaF awKF ivc qfrIsI[ hr pfsy cuwp cpIqy qur jfx dI iqafrI ho rhI sI[ afpxI hI soc ivc zuwbI rupflIaf nUM hux qoNpihlF ieh kuC idisaf hI nhIN sI[

ihnMU nUM Cwz ky rupflIaf afpxI KolLI vl nUM qur peI[ KolLI `c af ky Auh rfq dI ivCI ctfeI `qylMmI pY geI[ AuhnUM ihnUM dI gwl `qy rqf vI XkIn nhIN afieaf sI[ Auhdf mulytnf qF bhuq bhfdr hY[kwlf hI keI keI bMidaF nfl lV skdf[ keI keI mIl dOV skdf[ AuhnUM koeI neIN PV skdf... qF Pyr... qF Pyr ... jLrUr mfl vycx ivc koeI gVbV hoeI hoxI hY ... pr corI dy mfl df qF koeI bhuq Bfa BwqfvI nhIN huMdf ... jo iml igaf AuhI TIk hY[ qF Pyr kI Tfxydfr ...? nhIN Tfxydfr qF kfPI iemfndfr hY ...iemfndfrI nfl afpxf awDf ihwsf lY lYNdf hY ... jy Aus ivc koeI tokf tokI hovy qF vwKrI gwl hY ... Auh qFeyQy zyrf lfAux dy dUjy idn hI af ky kih igaf sI ik iDafn rhy jo vI krnf hovy dws ky krnf ... jy ibnFdwsy krogy qF Pyr sfnUM AulHfmf nf idE ... Auhny qF kwlH vI mulytny nUM puwiCaf sI ik Tfxy Kbr kr afey ho?qF Auh AuhdI vwKI `qy cuMzI vwZidaF boilaf sI, “qUM hI sfiraF dI iPkr nf kr ... jy iPkr krnI hY qFafpxI dyh dI kr ... afpxI jvfnI dI kr ... qyrf mulytnf kwcf kMm nhIN krdf ...”

Page 11: vqn - watanpunjabi.ca · vqn akqUbr- dsbrM 2008 - 1 vqn  (eI-aMk 8) akqUbr-dsMbr 2008 sMpfdk: suKvMq huMdl, sfDU ibinMg sihXogI: hrpRIq syKf, pfl ibinMg ies aMk ivwc sPf

vqn

akqUbr- dsMbr 2008 - 11

AuhdI gwl sux ky Auh byiPkr ho geI sI[rupflIaf koloN KolLI ivc bhuqf icr pY nf hoieaf[ Auh bycYn ijhI AuWT ky Pyr kflo dy kol cly geI[

AuhnUM smJfAux lwgI, “qUM iPkr nf kr kflo ... mulytnf sfiraF nUM lY ky afAuNdf hI hoxf... Auh sfiraF dfsrdfr hY... iksy nUM kuC nhIN hox dyvygf...”

kunby dI iek buwZI aOrq ijhVI cuwp krky kflo dy kol bYTI hoeI sI[ Auhny rupflIaF dI bFh PVleI qy Auhdf cUVf lfhux lwgI[ rupflIaf ny bFh iKwc leI qy AuWcI dyxI cIkI, “myrf mulytnf ajy jINdf hY... mYN kwly kwly nUM dyK lAUNgI...”

“rupflIaf ... guMmI guMmI ... sflI, sfiraF nUM mrvfeyNgI? koeI neIN bcx lwgf ... Auh kih ky geyaf peI QoVI dyr bfad afAuxgy ... AunHF nUM iBxk nf pvy ... sfly sfzf idwqf KFdy af ... pr jdoN AuWprvfly hukm idMdy af qF Pyr ieh afpxy py dy vI neIN huMdy ... iek iek nUM cux cux ky cuwk iljfxgy qy Auhhfl krngy ik koeI soc vI nhIN skdf ... jo clf igaf so clf igaf ... jy jIB `qy nFa vI afieaf qFmYN jIB kwt dAUNgf ... sfry kunby df svfl hY ... mYN ajy jINdf hF...”

ihnMU ijhVf hux qwk iek twk rupflIaF `qy njLrF gwzI KVf sI, jLor nfl grj AuWiTaf[ sfry kunbydf Bfr ijvyN Auhdy moiZaF `qy af ipaf sI[ rupflIaf leI AuhdIaF awKF ivc snyh sI pr jIvn dIscfeI Aus snyh qy BfrU hoeI peI sI[

rupflIaf iek vfr iPr pwQr ho geI sI[...aqy QoVHI dyr bfad Auh swcmuwc Pyr afey sI[ AuhI purfxI rwt lY ky, “...quhfzy ikhVy ikVy sfQI

ajy qwk nhIN muVy? ... lfsLF sV rhIaF hn ... rfq nUM srkfrI dfh-sMskfr kr idwqf jfvygf ... jy cfhuMnyaF qF jf ky afpixaF dI pCfx kr lvo...”

puils vfilaF dIaF awKF iksy nUM Bfl rhIaF sn[ rupflIaF ny AunHF nUM dubfrf dyKidaF hI mUMh `qyvwzf sfrf GuMZ kwZ ilaf sI[ awj nhIN ... Gwto Gwt awj qF neIN iksy nUM hwQ lfAux idaFgI[

“sfzy sfry bMdy hYgy af srkfr ... dUjy ipMz dy hoxy aF ... iPr vI jy qusIN kihMdy aF qF asIN cldyaF quhfzy nfl ... jy koeI pCfx vflf hoieaf qF dws idaFgy ...” ihnUM ny josL dy nfl ikhf[

“huxy neIN jdoN jLrf hnyrf ho jfvy qF Pyr afieE[ ajy qF pbilk pfgl hoeI peI af ... kuC vI hoskdf hY[ AudF vI rfq qoN pihlF qF lfsLF lUhIaF neIN jfxIaF ... AuWprly aPsr vI afAux vfly hn...”

Auhdf iesLfrf smJ ky ihnMU ny cYn df sfh ilaf[ Auh vfps cly gey sI[dupihry awg vr rhI sI[ rupflIaf df sFvlf-slonf, kisaf hoieaf ichrf ibn KfDy pIqy murJf

irhf sI[ AuhnUM lwgdf sI ik jy mulytnf ieWDr AuWDr ho igaf huMdf qF eyny icr ivc pMdrF koh qur skdfsI[ Auh vfr vfr soc rhI sI ik jy ies vfrI Auh muV afieaf qF Auh AuhnUM purfxI hvylI ivc jLrUr kMm`qy rKvf dyvygI[ kuMvr jLrUr Aus dI gwl mMn lYxgy[ Auh mrdF dI rg rg qoN jfxU hY[ mulytny leI jo vIAuh kr skI krygI[

qkflF pYx lwgIaF qF rupflIaF dI ihMmq jvfb dy geI[ lotnf BuwK nfl ro irhf sI[ rfq dy hI BuMnyhoey mfs dy kuC tukVy Auhny AuhnUM Kfx leI idwqy[ KFidaF lotny nUM bfpU cyqy afieaf[ rupflIaf kuC nfbolI[ GVy `coN pfxI kwZ ky Auhny mUMh `qy iCwty mfry qy pwlU nfl afpxf mUMh pUMiJaf qF TozI dIaF iqMnokflIaF bUMdF iPr cmk peIaF[ jdoN lotnf Kf hitaf qF Auh iek KflI boql lY ky lotny nfl bgIcy vlcly geI[ ijs ny vI dyiKaf Auhny iehI soicaf ik Auh bfhr bYTx jf rhI hY[ qurdI qurdI kfPI dUrinkl afeI[ pYr afpxy afp Tfxy vwl nUM cwl pey[ Auh soc rhI sI ik eynI kmjLor nhIN Auh[ lfsLF nUM dyKlvygI qF Gwto Gwt eynI qswlI qF ho jfvygI ik AunHF ivc mulytnf nhIN hY[ sLrfb dI lwq hY mulytny nUM, jLrUrikqy pI ky ipaf hoxf[ Tfxf koh Br dUr sI[ qkflF pY geIaF qF Auh Tfxy dy nyVy phuMcI[ AuWQy phuMcdI dy hIhosL AuWz gey[ bhuq vwzI BIV Tfxy nUM Gyr ky rOlI pf rhI sI[ Auh iek ruwK dy Qwly KVHI ho geI[ kuC dyr KVHyrihx dy bfad jd idl nf mMinaF qF Auh lotny df hwQ PV ky hOlLI hOlLI BIV vwl nUM qurn lwgI[ lokF dIaFAuWcIaF afvfjLF Auhdy kMnF ivc pYx lwgIaF[ Auh kih rhy sn, “sfilaF ny mhIny Br qoN nINd hrfm kr

Page 12: vqn - watanpunjabi.ca · vqn akqUbr- dsbrM 2008 - 1 vqn  (eI-aMk 8) akqUbr-dsMbr 2008 sMpfdk: suKvMq huMdl, sfDU ibinMg sihXogI: hrpRIq syKf, pfl ibinMg ies aMk ivwc sPf

vqn

akqUbr- dsMbr 2008 - 12

rwKI sI ... ikMny aYP afr afeI drj hoey, ikMnIaF rIportF ilKvfeIaF geIaF, AuWpr qwk sPfrsLFpYrvIaF kr ky sB dyK ilaf ... koeI Pfiedf nhIN hoieaf ... hfr ky lokF ny afp hI post mfrtm kridwqf ... hoieaf eydF ik sfrf ipMz hI skIm bxf ky jfgdf sI ... jdoN hI mihMdr bfbU dy GroN ieh corIkrky inkly ... lokF ny hmlf bol idwqf ... mfl qF Koh hI ilaf, nfl AunHF df kMm vI qmfm kr idwqf ...sfiraF nUM pqf sI ik jy puils vfilaF nUM dy idwqy qF sfilaF ny Pyr Cuwt jfxf hY ... ijhVI kfrvfeI krnIhY sfilaF muridaF dy nfl hI kro ... hux eydF eI hovygf ... lok afpxf PYslf Kud hI krngy ... pulsvuls dI koeI jLrUrq nhIN AunHF nUM ... sfly jMglI BgOVy ... jIxf hrfm kr rwiKaf hY nytUaF ny...”

rupflIaF pwqy vFg kMbdI Tfxy dy ipCly drvfjLy dy nyVy phuMcI qF iek puils vfly dI njLr Aus `qy pYgeI[ Auh AuWcI afvfjL ivc boilaf, “sr! ieh GumMqrIaF dI tolI qoN lfsL lYx afeI af...”

“... lfsL vfsL Buwl jf ... iehnUM aMdr iljf ky lfkr `c bMd kr dy ... nhIN qF Auh lok iehnUM vImfr dyxgy ... afpxy nwk Qwly hI vfDU df pMgf KVf hovygf ... sflI qoN sbr neIN kr hoieaf ... qVP rhIhY sflLI ...”, Tfxydfr AuWcI afvfjL ivc boldf boldf acfnk ruk igaf[

hOldfr ny Auhdf hwQ PV ky kfhlI nfl AuhnUM Tfxy dy aMdr iKwc ilaf[ Aus dy ipwCy ipwCy lotnf vIsI[

“hjLUr iek vfr ichrf idKf idMdy...”, Auhny imMnq kIqI[“... hF hF ichrf hI ikAuN ... sB kuC idKf idaFgy ... GbrfAuNdI ikAuN aF...”Auh vihsLI hfsf hwisaf sI[ Auhdf hwsxf lotny nUM cMgf neIN sI lwigaf[ Auh rupflIaF df hwQ PV ky

kihx lwgf, “mF...guMmI guMmI..”“hjLUr iek vfr ...” Auh roNdI hoeI iPr bolI[“ikhf qF hY! cuwp kr ... lfsLF jflx qoN pihlF lY jfvFgy ... jy lokF nUM pqf lwg igaf ik qUM AunHF dI

ibrfdrI ivwcoN eyN qF qyrI botI botI noc lYxgy ... qUM qF mryNgI hI nfl hI ieh qyrf nMnf muMnf vI mrygf...”[hOldfr ny lotny nUM puckfridaF ikhf[

Auh sIKF ipwCy goizaF `c isr dy ky bYT geI[ socx lwgI pqf neIN ipCly jnm ivc ikhVf pfpkIqf sI ijhVf awj ieh idn dyKxf pY irhf hY[ hOlLI hOlLI rfq gihrI hox lwgI[ bfhr df rOlf Gtx lwgfsI[ rfq nUM puils vfly Auhdy hwQ-kVI lf ky AuhnUM jIp ivc ibTf ky diraf kMZy lY gey[ ijwQy lfsLF PUkIaFjfxIaF sn[ sfrIaF iqafrIaF ho cuwkIaF sn[ rupflIaF dI sfrI qfkq Kqm ho cuwkI sI[ Auh msLIn vFgAunHF lokF dy nfl qurdI jf rhI sI[ Auhdy sfhmxy hI icwty kwpiVaF Qwly ZkIaF dsy lfsLF iek kqfr ivcsuwqIaF afpxy jlx dI vfrI dI AuzIk kr rhIaF sn[ puils vfly ny zMzy nfl iek lfsL dy ichry qoNkwpVf cuwikaf qF dyK ky Auh kMb geI[ ichry dI QF kfly KUn ivc lwQpwQ mfs df loQVf sI[ jMglI jfnvrFdy mfs dIaF pqf neIN ikMnIaF botIaF mulytny ny Auhdy sfhmxy kwtIaF sn[ pr eynI iBafnk qF koeI vInhIN sI[ Auhny nwk `qy kwpVf rwK ilaf[ iek iek krky AuhnUM sfrIaF lfsLF dy ichry idKf idwqy gey[ iksydf vI ichrf sfbqf nhIN sI[ Auhdy idmfg ivc qyjL qyjL nyHrIaF cwlx lwgIaF[ Aus qoN kuC vI soicaf nhINsI jf irhf[ bhuq jLor df Bucfl afieaf sI[ Auh kMbdI kMbdI izwgx vflI ho geI[ Ausy vyly hvf df iekqyjL buwlf diraf vloN afieaf sI[ kwpVy PVPVf ky AuVy sI ... qy Auhdy sfhmxy iek nMgI lfsL sI[ acfnkAuhdI ingfh lfsL dy jfndfr pwtF vwl cly geI[ Auh suMn rih geI[ kflLy Kwby pwt `qy iek vwzf sfrf kflLfinsLfn sI[ hF, ieh mulytnf hI sI[ Auh AuhnUM aksr mjLfk ivc kihMdI huMdI sI Bgvfn ny AuhnUM dUijaFdIaF njLrF qoN bcfAux leI afpxy GroN hI skIm bxf ky Byijaf hY[ jvfb ivc Auh AuhdI TozI PV kykihMdf huMdf sI, qUM hI qF myrI dyKf dyKI afpxI TozI `qy ieh Kudvf ley hn ... ikhdI njLr qoN bcx leI?qy awj AuhnUM rwb dI hI njLr lwg geI sI[ Auh AuhnUM dyK ky nf roeI qy nf cIkI bs ikqy afpxy aMdr hIguMm ho geI[

(bfkI sPf 5 `qy)

Page 13: vqn - watanpunjabi.ca · vqn akqUbr- dsbrM 2008 - 1 vqn  (eI-aMk 8) akqUbr-dsMbr 2008 sMpfdk: suKvMq huMdl, sfDU ibinMg sihXogI: hrpRIq syKf, pfl ibinMg ies aMk ivwc sPf

vqn

akqUbr- dsMbr 2008 - 13

nftk

Blf mYN kOx

primMdr svYc

pfqr

sUqrDfr: iewk isafxf bËurgDI: axjµmI DI dy rol ivwc pµj qoN awT sfl dI bwcIdfdI: DI dI dfdI, Aumr pMjfh sfl qoN Auprdfdf jI: DI dy dfdf jI, Aumr pMjfh sfl qoN Auprpfpf jI: DI df ipE, Aumr qIh ku sflmF: DI dI mF, Aumr pwcI qoN aTfeI ku sfl dy ivwckfrzfktr: Aumr qIh sfl qoN AuprbwcIaF: 10 qoN 12 dI igxqI ivwc, Aumr 6-10 dy drimafnsQfn : dunIaF df koeI vI sQfn ijwQy BrUx hwiqaf afm ijhI gwl hY[smF: koeI vI smF, ikAuNik GtnfvF AunHF dy mn hI mn ivwc GtdIaF hn[

(styj dy iewk pfsy Gr df sIn hY qy dUsry pfsy zfktr dI dukfn idKfeI jf skdI hY[ ieh sfrf kfrj roÈnI dy ivwc cldf hY,ijhVy vI pfqrF df vfrqflfp ho irhf hovygf Aus qy roÈnI pfeI jf skdI hY[ nftk dy ÈurU hox smyN sµgIq cl irhf hY qysUqrDfr df prvyÈ huµdf hY[)

sUqrDfr:mYN iewk sUqrDfr hF, dwsxf cfhuµdf hF bfry iewk smfjk kurIqI,ijs ivwc mr geI hY iensfnIaq, db geIaF swDrF hyTF irvfjF rIqI[loko AuWTo, dyKo, suxo, ies mËlUm dI khfxI,ieh qF bdldy dOr dI bfq hY, Auh nhIN ieh, iewk sI rfjf qy iewk sI rfxI[ieh qF prdy ipwCy ho rhy , AunHF svflF jvfbF dI khfxI hY,ijwQy ho irhf Gfx mnuwKqf df, AunHF ihsfbF dI khfxI hY[AunHF ihsfbF dI khfxI hY, AunHF …[

(sµgIq cldf hY[ mF styj AuWqy afpxy hI iKaflF ivwc KoeI hoeI hY, Aus ƒ rfq dI Gtnf Xfd afAuNdI hY ik Aus dy sws shurfaqy pqI kI kih rhy sn[ Aus dy kµnF ivwc ieh sfrIaF gwlF gUµj rhIaF hn[ ‘qUµ ajy iehƒ zfktr dy lY ky nIN igaf, iehqF pwQr jµm jµm iswt dU… mF ieh mµndI nIN…iehny aYN nIN mµnxf, ieh qF qUµ kYVHf ho[… Auey ajy slfhF eI krI jfnyN EN, myrfnwk vZfAuxY ÈrIky ’c[… bfpU iPkr nf kr, kwlH ƒ qF hr hflq ’c lY ky eI jfAUN[… iehdf Pfhf qF vwZxf pYxy, jdoN zfktrny dws eI idwqf[’ avfjF sµgIq dy ivwc AuWcIaF qy hor AucIaF ho rhIaF hn, mF zOr-BOr hoeI ieDr AuDr AuT ky vyKdI hY aqyDVfm dy ky styj qy izwg jFdI hY aqy itmitmFAudIaF bwqIaF iewk dm bµd ho jFdIaF hn[ mwDm roÈnI ivcoN CotI bwcI prvyÈkrdI hY[)

axjµmI DI:mYN hF iewk , myry mF-pfpf dI ipafr inÈfnI,buwJo Blf mYN kOx? kI mYN kImqI Cwlf jF gfnI[nhIN! nhIN! loko , mYN qF iewk axjµmI DI hF,KUn df loQVf ijhf, nf hwzI bws mfs df jIa hF[jIx leI qrly krdI, dunIaF dyKx ƒ cfh rhI hF,

Page 14: vqn - watanpunjabi.ca · vqn akqUbr- dsbrM 2008 - 1 vqn  (eI-aMk 8) akqUbr-dsMbr 2008 sMpfdk: suKvMq huMdl, sfDU ibinMg sihXogI: hrpRIq syKf, pfl ibinMg ies aMk ivwc sPf

vqn

akqUbr- dsMbr 2008 - 14

iewQy qF swBy hn myry doÈI, kIhƒ duwK suxf rhI hF[byÈwk ieh dunIaf mF dI jxI, qF vI kry mrd dI pUjf,iewQy qF aOrq- aOrq dI vYrn, dfdI-nfnI jF nF koeI dUjf[swBy hn myry doÈI, iPr vI mYN arË krUµgI,jIx dI qmµnf lY ky, Xuwg ƒ mYN plt idAUNgI[Xuwg ƒ mYN plt idAUNgI, Xuwg ƒ mYN …[

(DI jFdI hY qy dfdI styj qy afAuNdI hY, hwQ ivwc mflf jp rhI hY qy bfbf jI dI Poto awgy mwQf tyk ky mµjy qy bYT jFdI hY[sUqrDfr afAuNdf hY[)

sUqrDfr :ieh hn DI dy dfdI jI, hr vyly rwb df nF iDafAudyN ny,puwq ƒ lfz lzfAuNdy ny qy, ƒh qy hukm clfAuNdy ny[hr vyly ieh suwKxf suwKx, rwbf sfzy Gr dI jVH qUµ lf dy,ipafrf ijhf iewk poqf dy ky, myrIaF pµjy iGE ivwc pf dy[

(sµgIqk DunF nfl DI df prvyÈ huµdf hY, Auh dfdI dI ipwT ipwCy mµjy duafly GuµmdI hY qy sµgIq bµd hox qy af ky dfdI kol bYTdIhY qy lfz krdI hY[ hwQ PVHky dfdI ƒ kihµdI hY[)

axjµmI DI:myry ipafry dfdI jI, qusIN ikAuN lfEN myry jµmx qy rokF,qusIN vI qF iewk suGV isafxI DI so, ijsdf hrf Brf hY bfÊ bÊIcf[myrf vI jIa krdf ik vIrF vfgUµ, mYN suxf prIaF dIaF bfqF,mYN vI iewk ijµd jfn hF, ijhVI ieh dunIaF dyKx ƒ qrsF[nf mfrIN nf mfrIN dfdI, ieh nf Ëulm kmfvIN dfdI,nf mfrIN, nf mfrIN, nf mfrIN…[

(dfdI KVHI huµdI hY ijvyN ik avfË df ipwCf kr rhI hovy, lfprvfhI nfl muVdI hY qy lokF ƒ sµboDn huµdI hY[)

dfdI jI :nf nf, ieh pwQr mYN afAux nIN dyxf,myry isr qF afV bhuq ny, ho jU aOKf AunHF lfhuxf[nf lwzU, nf KuÈIaF Gr ivwc, pY jU iewQy roxf Doxf[puwq poqy qF imwTf myvf, dyx skUn qy krdy syvf[ (KuÈ ho ky)DIaF !DIaF qF iewk igwlHf aftf, ijnHF ƒ aµdr cUihaF qoN aqy bfhr zr hY kfvF qoN,nf ikwQoN ikwQoN pq bcfAUN, lµmy pYNzy qy axjfxIaF QfvF qoN[nf zr zr ky jIxf, kfhdf jIxY,ikAuN nf ieh vwZF Pfhf, awKIN dyKky Ëihr ikAuN pIvF[afho, awKIN dyK ky Ëihr ikAuN pIvF, afho…[

(styj qoN clI jFdI hY[ dUsry pfsy sµgIqk DunF ivwc iewk pfsy sUqrDfr df prvyÈ huµdf hY aqy DI dy dfdf jI rohb nfl Grivwc qury iPrdy idKfeI idMdy hn aqy dfdI afAuNdI hY[ donoN bwcI ƒ mfrn dIaF slfhF krdy idKfeI dy rhy hn, dfdI aµdrjFdI hY[)

Page 15: vqn - watanpunjabi.ca · vqn akqUbr- dsbrM 2008 - 1 vqn  (eI-aMk 8) akqUbr-dsMbr 2008 sMpfdk: suKvMq huMdl, sfDU ibinMg sihXogI: hrpRIq syKf, pfl ibinMg ies aMk ivwc sPf

vqn

akqUbr- dsMbr 2008 - 15

sUqrDfr:ieh hn DI dy dfdf jI, ipµz dy nµbrdfr khfAuNdy ny,jd ipµz ivwc koeI aÌsr afvy, sB qoN pihlF hwQ imlfAuNdy ny[lok kihµdy ny Blfmfxs hY, sB ƒ iensfÌ idvfAuNdf hY,sB dy duwKF suwKF df sFJI, sB dy drd vµzfAuNdf hY[Gr dy ivwc kI hY huµdf, ieh ies qoN axjfx nhIN,ieh qF bws cODr df BuwKf, iehdI bws pCfx iehI[

(jdoN dfdf bfhr jfx lwgdf hY qF bwcI dy bol Ausƒ rok lYNdy hn qy Auh arË krdI hY[ ieh kfrj sµgIq dy dOrfn cwldf hY[)

axjµmI DI:dfdf jI iewk arË krF, qusIN sB ƒ iensfÌ idvfAuNdy ho,mYN vI jIxf cfhuµdI hF, mYƒ KYr jIvn dI pfAuNdy ho[mYN jfvF QoqoN bilhfrI, Xuwg Xuwg jIvy ieh ÌulvfVI,mYƒ PuwlvfVI df Puwl bxf lE, mihkF ivhVy ivwc iKµzf lE[KuÈIaF df mYN rfË bxUµgI, Qozy isr df qfj bxUµgI,DIaF ibn sµsfr nIN cwlxf, Éfndfn pirvfr nIN cwlxf[nf mfrIN nf mfrIN dfdf, ieh nf kihr gujfrIN dfdf,nf mfrIN, nf mfrIN, nf mfrIN…[

(kih ky styj qoN clI jFdI hY qy dfdf lokF sfhmxy afpdI iewCf ivakq krdf hY[)

dfdf jI:mYN cfhuµdf iewk aYsf vfrs, jo myrf vµÈ clfvygf,myry ies swKxy ivhVy ƒ, cfr cµn jo lfvygf[DI jµmI qy afkV Puwt jU, pYjU swq ibgfinaF awgy inAUxf,ÈrIkF dy qF do do puwq ny, mYN ikAuN ieh imhxf swQ ’c lYxf[Augdy ies nfsUr dy jÉmF ƒ mYN Br skdf nhIN[jÉmF ƒ mYN Br skdf nhIN…[

(guwsy ivwc nfsUr ƒ pYrF hyT msl ky jldI styj qoN bfhr jFdf hY[ iPr sµgIqk DunF ivwc iewk pfsy sUqrDfr df aqy dUsry pfsykuVI dy pfpf jI df prvyÈ huµdf hY, Auh styj qy aÉbfr pVHdy idKfeI dy rhy hn[)

sUqrDfr:ieh hn DI dy pfpf jI, pVHy ilKy aKvfAuNdy ny,rsm irvfjF ivwc ny KuwBy, puwqrF dy hI gux gfAuNdy ny[DI ƒ kuwl df kohV smJ ky, dyKx qoN pihlF mfr mukfAuNdy ny,afKr ieh smfjI kdrF nfl twkr qoN GbrfAuNdy ny,doicwqI ivwc ijAUNdy mrdy , afKr hF ivwc hF imlfAuNdy ny[afKr hF ivwc hF imlfAuNdy ny…[

(sµgIq vwj irhf hY, pfpf jdoN aÉbfr qoN AuWpr dyKdf hY qF DI dy ienHF bolF nfl ruk jFdf hY[)

axjµmI DI:myry ipafry pfpf jI ikAuN zrdy, JUTIaF rsmF qoN,

Page 16: vqn - watanpunjabi.ca · vqn akqUbr- dsbrM 2008 - 1 vqn  (eI-aMk 8) akqUbr-dsMbr 2008 sMpfdk: suKvMq huMdl, sfDU ibinMg sihXogI: hrpRIq syKf, pfl ibinMg ies aMk ivwc sPf

vqn

akqUbr- dsMbr 2008 - 16

smfj ivroDI ansr ijhVy, dUr iljFdy vfady ksmF qoN[mYN axjµmI DI vy bfbl, mYƒ qusIN ikAuN dyvo mfr,ieh qF aYvyN rIq purfxI, DIaF df jµmxf bfbl qy Bfr[rfxI JFsI qy BfbI durgf dI qfkq, ƒ Buldf jFdf ikAuN sµsfr[ieiqhfs ƒ pfsy krky, ieh nvIN iprq kI pfAuNdy ho, ‘‘so ikAuN mµdf afKIaY’’ dI bykdrI krky, nfnk ƒ ikAuN BulfAuNdy ho[mYƒ eynf mfx bÉÈ do, myrI nµnHI jfn bKÈ do[jy bfbl nf hoeIaF DIaF, kOx mnfAU qyry ipµz dIaF qIaF?kOx vIry dy rwKVI bµƒ? kOx suxU duKVy ibn DIaF?nf mfrIN, nf mfrIN pfpf, ieh nf pfp kmfvIN pfpf,nf mfrIN, nf mfrIN, nf mfrIN …[

(Auh dy mn qy pihlF Audfs qy iPr KuÈI df pRBfv idKfeI idµdf hY[)

pfpf jI:qyrf sB kuJ suxky vI, mYN hF bws mjbUr ijhf,dfj dIaF smfjI kdrF ny, myrf qoV idwqf grUr ijhf[nfrI ƒ ablf kih ky, qfkqvr mrd bxf idwqf,aOrq dI kmjLorI ny, iehdf rfh ruÈnf idwqf[DIaF Dn ibgfnf, kOx ienHF leI duKVy Jwly;puwqr huµdy imwTy myvy, kihµdy kuwl ijnHF nfl cwly[kihµdy kuwl ijnHF nfl cwly, kihµdy…[

(bfhr clf jFdf hY[ iPr sµgIq sLurU huMdf hY, iewk pfsy sUqrDfr prvyÈ krdf hY aqy dUsry pfsy zfktr afpxI dukfn qy bYTfidKfeI dy irhf hY[ sUqrDfr zfktr bfry afpxI rfie lokF ƒ dsdf hY[)

sUqrDfr:ieh hn drdmµdF dy drdI, pihnI ijnHF ny icwtI vrdI,duKIaF dy duwK dUr ny krdy, hr Gr dy ivwc cfnx krdy[mridaF ƒ idµdy jIvndfn, rwb ijMnHF ny pfAuNdy mfx[mnuwK ny kwZIaF nvIaF kfZF, dunIaF qy cfnx krn leI,bwcf grB ivwc TIk Tfk hY, nf muµzy-kuVI df Byq jfnx leI[zfktr rwb df nF hY dUjf, ieh Buwl jfvy dunIaF krdI iehdI pUjf[jd ieh pYsy dy lflc ivwc afvy, rkmF lY ky tYst krfvy,grBvqI ƒ tIkf lfvy, kuwK ivwc DIaF mfr mukfvy,iPr ieh zfktr qoN kfql bx jfvy,iPr ieh zfktr qoN kfql bx jfvy[ iPr ieh…[

(sµgIq dIaF DunF vj rhIaF hn, DI ipCly pfsy KUh ivcoN bolxf ÈurU krdI hY qy holI holI bfhr inkldI hY, zfktr hwkf bwkfhoieaf dyKdf hY[)

axjµmI DI:ieh dunIaF dy jIvndfnI, mOq bKÈ ky kry indfnI[DIaF mfry dOlq pfvyN, kuwK ƒ kbrsqfn bxfvyN,

Page 17: vqn - watanpunjabi.ca · vqn akqUbr- dsbrM 2008 - 1 vqn  (eI-aMk 8) akqUbr-dsMbr 2008 sMpfdk: suKvMq huMdl, sfDU ibinMg sihXogI: hrpRIq syKf, pfl ibinMg ies aMk ivwc sPf

vqn

akqUbr- dsMbr 2008 - 17

cFdI dy kuwJ iswikaF bdly, afpxy ikwqy ƒ DoKy ivwc pfvyN[aY drdmµdF idaf drdI, mYÜI nf kr icwtI vrdI[kr dy bµd ieh Kotf Dµdf, ieh Dµdf hY bhuqf gµdf,AuT qwk afpxI ËmIr jgf lY,cµd iswikaf df lflc Cwz ky, vwjxo iqwKy ksIr bcf lY[nf mfrIN, nf mfrIN zfktr, ieh nf kihr gujfrIN zfktr[nf mfrIN, nf mfrIN, nf mfrIN…[

(hYrfn hoieaf jvfb idµdf hY[)

zfktr:dunIaF ivwc hr bµdf hI dOlq cfhvy,iPr myry qy ikAuN quhmq lfvy[ies pYsy dI dunIaF ivwc, mYN ikAuN ipwCy rih jfvF[muµzy jF kuVI dy bYnr Qwly, afpxf ielfj krvfE loko,jy cfhvo qF kuVI ƒ mfr mukfE, jF iesdf boJ AuTfE loko[mrËI QozI PYslf Qozf, mYN qF rmË suxf idwqI[lfB hfx qF qusIN dyKxY,mYN qF kuwl totl krky, afh rsId bxf idwqI[mYN qF kuwl totl krky, afh rsId bxf idwqI[mYN qF…[

(kih ky clf jFdf hY[ iPr sµgIq dIaF DunF ivwcoN iewk pfsy sUqrDfr df prvyÈ huMdf hY aqy dUsry pfsy bwcI dI mF mµjy AuWqy bYTIidKfeI dy rhI hY[ Auh mF dIaF hflq ƒ ieµj ibafn krdf hY[)

sUqrDfr:mF qF loko mF huµdI hY, TµZI imwTVI CF hUµdI hY,mmqf dy ivhVy ivwc AuWgy, hr bUty dI jF huµdI hY[hr vgdy JwKV mUhry, iPqrq iehdI aV jfxf,DuwpF TµZF sih ky vI, pwQr bx ky KVH jfxf[BuwKI rih ky afp qF, bwicaf ƒ cogf idµdI hY,igwlHy rfqF kwt kwtky, Auhnf ƒ suwky pfAuNdI hY[hr iksm dI muÈkl sih ky, ieh kihr ikAuN ZfhuMdI hY[ikAuN ieh mjbUr ijhI, afpxy idl dI aFdr qoV istfAuNdI hY,DI df mUµh dyKx dI jurq guaf ky, aOrq df vjUd imtfAuNdI hY,kI ieh nhIN jfxdI, ik afpxy afpy ƒ awg lfAuNdI hY,afpxy afpy ƒ awg lfAuNdI hY, afpxy afpy…[

(sµgIq vj irhf hY qd bytI styj qy aAuNdI hY[ mF iKaflF ivwc zuwbI iewk bybI iKzOxy vwl dyK rhI hY, ijvyN Aus ƒ kuwJ smJ nflwg irhf hovy, bwcI dI avfË suxky Auhdy hwQoN iKzOxf iewk dm Qwly izwg jFdf hY, aqy Auh zr jFdI hY qy DI afpxy lPjF nflAus ƒ afpxy hwk leI pRyrq krdI hY[)

axjµmI DI:mfey nI sux myrIey mfey, qUµ ieh kihr kmfeyN ikAuN?qUµ vI qF iewk mF dI DI sI, qUµ myrI mF bxno GbrfeyN ikAuN?

Page 18: vqn - watanpunjabi.ca · vqn akqUbr- dsbrM 2008 - 1 vqn  (eI-aMk 8) akqUbr-dsMbr 2008 sMpfdk: suKvMq huMdl, sfDU ibinMg sihXogI: hrpRIq syKf, pfl ibinMg ies aMk ivwc sPf

vqn

akqUbr- dsMbr 2008 - 18

awj hr ikwqy ivwc aOrq awgy,iPr vI hr DI dy ierdy igrdy, CurIaF lY ky kfql iPrdy[afpxI ikAuN pCfx Bul gey, mF-bfp jF zfktr swBy,DI df mUµh dyKx qoN zrdy, pr mF dy pytoN jnmy swBy[jy eydF sB lok krngy, kuwK ivwc DIaF kql krngy,ies qoN awgy kI krngy? ikwQoN vfrs pYdf krngy?mF ho ky iewk kfql nf bx, iewk ËihrIlI nfgx nf bx[AuT qwk afpxf mUl pCfx, vYrI ƒ qUµ vYrI jfx[nf mfrIN, nf mfrIN mfey, ieh isqm nf ZfhIN mfey,nf mfrIN, nf mfrIN, nf mfrIN…[

(mF AuhdIaf gwlF bhuq iDafn nfl suxdI hY qy ies aYkÈn nfl ijvyN Ausdf mUµh bµd krvfAuNdI hovy[ styj dy awgy af ky lokFƒ sµboDn krdI hY[)

mF:bws DIey nI bws kr hux qUµ, nf hor Èrimµdf kr hux qUµ,mYN inmfxI krmf mfrI, afpxI aOkfq Bulf bYTI,mYN hI muhrf, mYN hI mulËm, kIhdy qy hiQafr AuTf bYTI[afpxIaF swDrF, afpy kql, nf hox idaFgI qyrf mYN,mYN ies pfp dI sFJIvfl nf bxky, hux sfQ idaFgI qyrf mYN[aOrq mrd ny gwzI dy do phIey, smfj ƒ gwl suxfAuxI pYxI,hor ny swBy JUTIaF gwlF, gÜoN ÊulfmI lfhuxI pYxI[qoVo dfj dIaF JUTIaF rsmF, nfrI hux kmËor nhIN,hr ikwqy ivwc aOrq bYTI, ablf df hux Èor nhIN[ablf df hux Èor nhIN, ablf df...[

(mF ipwCy jf ky iewk QVHy AuWqy cVHdI hY[ sµgIq cl irhf hY[ Auh Guµm rhI hY qF 10-12 bwcIaF icwtIaF PrfkF, icwty irbn qyicwtIaF jurfbF pf ky lfeIn ivwc afAuNdIaF hn aqy QVHy duafly GuµmdIaF hn[ sµgIq dy qyË hox nfl cwkr ivwc hI Auh horBwjdIaF hn[ sµgIq bµd huµdf hY qF mF bolxf ÈurU krdI hY, bwcIaF ruk jFdIaF hn qy mF vwl ƒ mUµh krky KVH jFdIaF hn[)

moZy nfl moZf dyxf, hux dsqUr bxfE loko,nf DIaF hux kql krfE, ieh smJ apxfE loko[

(bwcIaF mF vwl hwQ KVHy krdIaF hn[)

afE sfry ‘kwTy ho ky, qy phuµco ies mukfm shI,nf mfro , nf mfro DIaF, ieh awj df pYgfm shI[

(mF mUµh aqy hwQ AuWpr ƒ KVHy krdI hY[)

nf mfro , nf mfro DIaF, ieh awj df pYÊfm shI[nf mfro, nf mfro , nf mfro...[

(holI holI avfË mwDm pYNdI jFdI hY qy prdf izwgdf hY[) ���

Page 19: vqn - watanpunjabi.ca · vqn akqUbr- dsbrM 2008 - 1 vqn  (eI-aMk 8) akqUbr-dsMbr 2008 sMpfdk: suKvMq huMdl, sfDU ibinMg sihXogI: hrpRIq syKf, pfl ibinMg ies aMk ivwc sPf

vqn

akqUbr- dsMbr 2008 - 19

ihMdI nfvl df anuvfd - iksSq 7

DrqI Dn nf afpxf

jgdIsS cMdr

(DrqI Dn nf afpxf’ pMjfb dy iek ipMz bfry ihMdI ivwc iliKaf igaf nfvl hY[ ieh nfvl pMjfb dy ipMzF bfry ilKy bhuqynfvlF qoN ies leI vwKrf hY ik ies ivwc pMjfb dy pyNzU dilqF dI ijs dsSf df vrxn hY, Auh hux qwk bhuq Gwt pMjfbI nfvlFivwc pRgt hoeI hY[ bysSwk ieh nfvl 1970ivaF ivwc Cipaf sI, pr pMjfb dy sfihqk jgq ivwc ies dI koeI bhuqI crcfnhIN hoeI[ asIN ies nfvl nUM vqn ivwc lVIvfr Cfpx df PYslf kIqf hY[ pysS hY ies dI sqvIN iksSq[ pihlIaF iksSqFpVHn leI ipCly aMk dyKo[ jy quhfzy kol ipCly aMk sFBy hoey nhIN hn qF sfnUM eI-myl Byjo[ quhfnUM Auh aMk Byj ky sfnUM KusSIhovygI -sMpfdk)

19

qrkflF dy pRCfvyN zUMGy ho gey qF kflI ny kMm bMd kr idwqf[ Auh kuJ icr lwk qwk phuMcI hoeI kMD vldyKdf irhf[ iPr Auhny iKlry hoey smfn nUM iekwTf kIqf aqy kwpVy pf ky cfcI nUM ikhf:

“mYN bfhr GuMmx cwilaF[ af ky rotI KfAUNgf[”“puwq, sUrj aMdr-bfhr ho igaf af[ huxy rotI Kf jf[” cfcI ny cuwlHy ivwc PUkF mfrdI ny ikhf[“nhIN cfcI, QoVHf icr bfhr GuMm aFvF[”kflI bfhr inkl igaf aqy CfqI qfxI lMmy lMmy kdm puwtdf cmfrlHI dy bfhr KUh kol af ky kuJ pl

ruk igaf aqy socx lwgf ik ikDr jfvy[ sB qoN pihlF Auhdy idmfg ivwc zfktr ivsSndfs df iKaflafieaf[ pr AuhdI dukfn vl jfxoN ies leI ruk igaf ik AuhdIaF gwlF awDI rfq qwk nhIN muwkxIaF[iPr Auh kuJ socy smJy ibnF hI KyqF vl qur ipaf[

coa nyVy phuMc ky kflI nUM bhuq sfrIaF avfjLF iekwTIaF suxfeI idwqIaF[ AuWQy ipMz dy gBrU muMzykbwzI Kyz rhy sn[ Auhdy srIr ivwc vI QoVHf ijhf qxfa ijhf pYdf hox lwgf aqy pYr qyjL-qyjL AuWTx lwgy[AuhnUM afAuNidaF dyK jIqU ny AuWcI avfjL ivwc ikhf, “lAu, sfzf bfbU jI af igaf[” kflI kbwzI dyK rhylokF kol clf igaf aqy lflU Blvfn nUM dyK Auhdy nyVy jf bYTf[

jIqU Kyz Cwz ky kflI vl afAuNdf hoieaf boilaf:“bfbU jI, eyDr afAu nf ... do do hwQ ho jfx[”kflI juafb ivwc isrP muskrfieaf pr jdoN lflU Blvfn ny AuhnUM kbwzI Kyzx nUM ikhf qF kflI kwpVy

lfh mYdfn ivwc inwqr igaf[“bfbU jI nfl pihlI JVp mYN lAUN[” jIqU ny hsidaF ikhf aqy kbwzI pfAuNdf iswDf kflI vl vDx

lwgf[ kflI dy mn ivwc iek axjfixaf ijhf zr pYdf hoieaf aqy Auh ies dy asr hyT ipwCy hwtdfigaf[ pr jdoN jIqU ny awgy vD ky kflI nUM hwQ lf idwqf aqy AuhnUM llkfrdf hoieaf ipwCy htx lwgf qFAuh BVk ipaf aqy iekdm jIqU nUM ies qrHF PV ilaf ik Auh iek pYr vI awgy nf vD sikaf[ jIqUafpxy ipMzy qoN ryq JfVdf afpxy pfsy vl qur ipaf[

kflI aqy jIqU dI JVp dyK drsSk KusS ho gey[ lflU Blvfn ny kflI nUM QfpI idwqI aqy AuhnUMsmJfAuNdf hoieaf kihx lwgf, “PVn qoN bfad pihlF bfhF kfbU ivwc kro aqy iPr aijhf DobI ptVfmfro ik sfhmxy vflf iKzfrI jLmIn `qy icq jf pey[”

kflI lflU Blvfn dI gwl AuWqy muskrfieaf[ AuhdI iJjk ajy qwk bfkI sI aqy Auh ivroDI pfsy vldm pfAux jfxo ihcikcf irhf sI[ jdoN kuJ lokF ny AuhnUM bfr bfr ikhf qF Auh kbwzI pfAuNdf Aus pfsy

Page 20: vqn - watanpunjabi.ca · vqn akqUbr- dsbrM 2008 - 1 vqn  (eI-aMk 8) akqUbr-dsMbr 2008 sMpfdk: suKvMq huMdl, sfDU ibinMg sihXogI: hrpRIq syKf, pfl ibinMg ies aMk ivwc sPf

vqn

akqUbr- dsMbr 2008 - 20

clf igaf[ jIqU ny AuhnUM iqMn bfr PVn dI koisLsL kIqI pr kflI ny AuhnUM afpxy srIr nUM hwQ qwk nhINlfAux idwqf[

QoVHI dyr bfad hI kflI dI iJjk ht geI aqy bcpn dy sfry dfapyc afpxy-afp Xfd af gey[ AuhhuisSafr iKzfrI vFg afpxy awgy-ipwCy aqy swjy-Kwby dyKdf hoieaf iDafn nfl kbwzI Kyzx lwgf[ Auh dovfr dm pf afieaf sI[ jdoN Auh qIjI vfr igaf qF jwtF dy idldfr ny, jo kOVI vyl vFg Puwl irhf sIaqy hr rojL drjLI dI dukfn AuWqy jf ky gj nfl afpxI CfqI imxdf huMdf sI, pfisaF qoN kflI nUM PVn dIkoisLsL kIqI[ pr kflI ny Auhdf hwQ Jtk idwqf[ Auh guwsy ivwc af ky pUry jLor nfl kflI vl viDaf prAuhny iek vfr iPr AuhnUM ies qrHF ipwCy Dwk idwqf ijvyN Auh gMdI mwKI hovy[ kflI jdoN afpxy pfsy afigaf qF Auhdy afVIaF ny AuhnUM afpxIaF bfhF AuWqy cuwk ilaf[ lflU Blvfn sSfbfsS idMdf hoieaf kihxlwgf, “bwly Auey myiraf sLyrf! afpxI DOx nUM vI nhIN hwQ lfAux idwqf[ eynI sfP kbwzI Kyzx vfly awjkwlHGwt hI imlxgy[ ... hF iek gwl df iKafl rwKIN ik gozf hwQ af jfvy qF dUjf bMdf kYNcI mfr skdf[ iesleI hmysLF gozy nUM bcf ky Kyzo[ dUsrI gwl ieh ik bfhF nUM PVn qoN bfad iekdm kYNcI mfr ky ivroDI nUMkfbU kr lYxf cfhIdf[ nhIN qF keI vfr PurqIlf bMdf hwQ `coN inkl jFdf[”

Kyz pUry jobn AuWqy sI jdoN cODrI hrdyv vI Aus pfsy af inkilaf[ Auhdy ipwCy ipwCy mMgU isLkfrI kuwqydI sMglI PVI af irhf sI[ hrdyv nUM dyK sfry drsLk aqy iKzfrI Auhdy vl dyKx lwgy[ sfiraF nUMaihsfs sI ik Kyz brfbr dI nhIN[ kuJ pl leI Kyz ruk geI aqy kflI dI ivroDI iDr vloN ieko vylykeI avfjLF afeIaF:

“cODrI sfzy pfsy af jf[ dUjI iDr sfzy AuWqy BfrU af[”“iewQy koeI JVp lYx vflf vI af jF sfry cmfr iekwTy kIqy hoey ny[”hrdyv ny byinafjI nfl ikhf aqy iPr idldfr nUM muKfqb hoieaf:“idldfrf, qUM cmfrF dy CokiraF nfl kbwzI Kyz ky afpxI qfkq df aMdfjLf ikAuN lfAuNdf[ iksy idn

Blvfn dy aKfVy `c af[” hrdyv ny BrpUr aMgVfeI leI aqy lflU Blvfn dy kol bYTdf hoieaf boilaf:“Blvfn jI, qusIN ibafsoN pfrly Blvfn rhImy df Gol dyiKaf ik nhIN... suixaf bVf bFkf jvfn

af[”“Auhdy Gol bfry qYnUM bfad `c dwsUM[ pihlF qUM afpxf jLor idKf[” lflU Blvfn ny hrdyv nUM bfhF qoN

PV ky KVf krn dI koisLsL kridaF ikhf[“cODrI, iewQy ikhdy nfl JVp lAUN[ sfry cmfr iekwTy hoey ny[ iek idldfr af, aqy Auh vI afpxf

bwcf hI af[” hrdyv ny aKfVy ivcly nOjvfnF nUM nPrq nfl dyKidaF ikhf aqy iPr lflU Blvfn nUMmuKfqb hoieaf:

“myrI kbwzI qF sIkrI dy myly dy tUrnfmYNt ivc dyiKAu[”“kflI cMgI JVp lYNdf[ idldfr df qF iehny iek vfr ptVf bxf idwqf[” jIqU ny ikhf[jdoN ik hrdyv pysSfvr iKzfrI nhIN sI pr Auhny keI nKry isK ley hoey sn[ Auh AuWQy Kyzx dI nIXq

nfl nhIN afieaf sI, pr cfhuMdf sI ik sfry lok AuhnUM bfr bfr kihx aqy AuhdIaF bfr bfr imMnqFkrn[ lflU Blvfn ny hrdyv nUM nKry kridaF dyiKaf qF AuWcI avfjL ivwc boilaf:

“hrdyv qUM vI hux TiTafr vFgUM bhuq nKry krn lwg ipaF[ AuhnUM kho ik Auh bfjy (hrmonIam) `qyiek awD gIq suxf dyvy qF Auh pMjfh bhfny bxfAU[ pr jdoN iek bfr sLurU kr idMdf qF igwdV vFg huafkxonhIN htdf[... kwpVy lfh ky aKfVy `c cwl[ kflI qyry mukfbly dI swt af[”

jdoN hrdyv iPr vI afpxI QF qoN nf ihwilaf qF lflU Blvfn ny kflI nUM ikhf:“kflI qUM hI swd lf[”“Kyz qF mn dI mOj hY, ies ivwc iksy nUM swdx jF mjbUr krn df kI mqlb[” kflI ny

muskrfAuNidaF ikhf[ hrdyv ny kflI vl nPrq BrIaF njLrF nfl dyiKaf aqy iPr kwpVy lfhuMdf hoieafboilaf:

Page 21: vqn - watanpunjabi.ca · vqn akqUbr- dsbrM 2008 - 1 vqn  (eI-aMk 8) akqUbr-dsMbr 2008 sMpfdk: suKvMq huMdl, sfDU ibinMg sihXogI: hrpRIq syKf, pfl ibinMg ies aMk ivwc sPf

vqn

akqUbr- dsMbr 2008 - 21

“awj iehdf vI jLor dyK hI lvF[ nvF nvF sLihroN afieaf[”hrdyv ny kwpVy lfh ky afpxy srIr AuWqy ryq suwtI: Juk ky aKfVy dI imwtI nUM cuwikaf aqy AuhnUM afpxy

mwQy aqy kMnF AuWqy milaf aqy klylF krdf aKfVy ivwc af igaf[ drsSk aKfVy dy nyVy iKsk afey[ iekdo iKzfrIaF bfad hrdyv dUjy pfsy dm pfAux igaf[ Auhdf rMg-ZMg sfiraF nfloN inrflf sI[ AuhqfjLfdm GoVy vFg AulFGF Br irhf sI[ Auhny hr iek ivroDI nUM llkfiraf pr iksy ny vI AuhdI vl hwQnhIN vDfieaf aqy Auh sfry iKzfrIaF AuWpr ryq suwtdf afpxy pfsy prq igaf[

lflU Blvfn dy kihx AuWqy kflI hrdyv vfly pfsy kbwzI pfAux igaf[ kflI ajy kuJ kdm hI awgyviDaf sI ik hrdyv ny AuhnUM JkfnI idwqI aqy AuhnUM cIqy vFg dbocxf cfihaf pr kflI ny AuhnUMafpxIaF bfhF dy jLor nfl prHy Dwk idwqf[ hrdyv dubfrf AuhdI vfl Jpitaf qF kflI JkfnI dy ky iekpfsy inkl igaf aqy hrdyv afpxy hI jLor nfl jLmIn AuWqy izg ipaf[ Auh imwtI JfVdf AuWiTaf qF kflIafpxI hwd ivwc jf cuwkf sI[ hrdyv kflI dy ipwCy hI kbwzI pfAuNdf af igaf aqy bfvjUd ies dy ik kflIcMgI qrHF sMBl skdf Auhny afpxy dovyN hwQF nfl bhuq jLor nfl kflI dI CfqI AuWqy duhwQV mfiraf[ AuhkuJ plF leI ckrf igaf[ sfiraF ny mihsUs kIqf ik hrdyv afpxI hfr df bdlf lYxf cfhuMdf hY[ kflIny hrdyv nMU PVn dI bhuq koisLsL kIqI pr Auhdy hwQF ivwc Aus df koeI aMg nf afieaf aqy Auh sfiraFnUM llkfrdf hoieaf afpxy pfsy vfps muV igaf[

kuJ icr leI afpxf sfh sUq krn qoN bfad kflI iPr ivroDI pfsy dm pfAux igaf[ sfry iKzfrIipwCy ht gey ikAuNik AuhnF nUM pqf sI ik kflI nUM hrdyv hI PVn dI koisLsL krUgf[ kflI gyVI dy kymuiVaf qF hrdyv pYNqrf bdl ky Auhdy sfhmxy af igaf pr kflI ny AuhnUM ipwCy Dwk idwqf[ hrdyv ny kflIdIaF bfhF nUM kfbU ivwc krn dI iqMn-cfr bfr koisLsL kIqI pr Auh asPl irhf[ kflI jdoN afpxy pfsyvfps afieaf qF lflU KusL ho ky boilaf:

“kflI, ivroDI iKzfrI nUM kdy vI afpxy bgl `c nf afAux idAu[”iPr Auhny hrdyv nUM ikhf:“qUM hmysLF sfhmixEN PVn dI koisLsL ikAuN krdF[ Joty dI qrHF hmysLF afpxI syD ivwc nf jfieaf

kr[”AuWQy rOlf sux ky rfh jFdy lok vI iekwTy hox lwgy aqy drsLkF dI igxqI vwDdI geI[ asmfn ivwc

lflI Kqm ho geI aqy hlkf-hlkf hnHyrf PYlx lwgf[ cODrI hrnfm isMG KyqF ivwcoN vfps af irhf sI[Auh vI rOlf sux AuWQy af igaf[ AuhnUM dyK ky keI lok ipwCy ht gey[ Auh lflU Blvfn dy kol jf ky boilaf:

“suxfAu Blvfn jI, Kyz grm hY?”“hF cODrI, pr hux Auh gwlF ikWQy[ Auh jLmfny ld gey jdoN cfnxIaF rfqF `c sfrI sfrI rfq kbwzI

cldI sI[ Kyzx vfly vI bFky jvfn huMdy sn[ AuhnF dy mukfbly df qF awj dy CokiraF ivwcoN koeI vI gBrUnhIN[ cODrI ruldU df BqIjf llkfr isMG, AuWcy muhwly vfilaF df POjf isMG, lohfrF df inwkf aqy cmfrFdf mfKf[”

kflI df iDafn lflU Blvfn vl iKwicaf igaf[ afpxy ipAu dI isPq sux ky Auhdf AuqsLfh pihlFnfloN keI guxF ho igaf[ hrdyv ny afpxy cfcy nUM AuWQy hfjLr dyiKaf qF Auhdy mn ivwc qyjL iewCf AuWTI ikAuh mYdfn ivwc hr iKzfrI nUM pCfV dyvy[ cODrI hrnfm isMG ny Kyz bMd dyK ky AuWcI avfjL ivwc ikhf:

“Kyz bMd ikAuN kr idwqI[ mYnUM vI afpxy hwQ dyKx idAu[”kuJ plF qwk iKzfrIaF ivwc srsrfht-ijhI hoeI aqy iPr hrdyv mor vFg pYlHF pfAuNdf ivroDI pfsy

vl vwD igaf[ kflI ny AuhnUM JkfnI idwqI qF Auh iek hor iKzfrI vl muV igaf pr dUsry hI pl AuhkflI nfl ieMnI qyjLI aqy PurqI nfl af iBiVaf ik dyKx vfly asL asL kr AuWTy[ pr plk Jpkdy hIAuh donoN jLmIn AuWqy izgy hoeyy sn aqy hrdyv hwQ PYlfeI kbwzI kbwzI kihMdf hoieaf afpxy pfsy vlrINgn dI koisSsS kr irhf sI[ kuJ icr leI Auhny afpxy afp nUM kflI dI pkV ivwcoN CuzfAux leI hwQ-pYr mfry pr bfad ivwc Auhdf dm muwk igaf[ kflI ny AuhnUM Cwz idwqf qF hrdyv grdn JukfeI afpxI

Page 22: vqn - watanpunjabi.ca · vqn akqUbr- dsbrM 2008 - 1 vqn  (eI-aMk 8) akqUbr-dsMbr 2008 sMpfdk: suKvMq huMdl, sfDU ibinMg sihXogI: hrpRIq syKf, pfl ibinMg ies aMk ivwc sPf

vqn

akqUbr- dsMbr 2008 - 22

hwd ivwc af igaf[ lflU Blvfn ny KusS ho ky cODrI hrnfm isMG nUM ikhf:“ieh mfKy df muMzf - afpxy ipAu vFg eI dlyr aqy sLyr af[ jy dfa-pyc iswK lvy qF afpxy ielfky

dy vwzy vwzy BlvfnF nUM sfhmxy nf itkx dyvy[”hrdyv nUM afpxI hfr AuWqy bhuq ijLafdf JuMJlfht hoeI[ ieh soc ky Auhdf guwsf hor vI vD igaf ik

AuhnUM iek cmfr ny hrf idwqf[ Auh ipwCy af ky afpxf Puwilaf hoieaf sfh TIk krdf irhf aqy donFpfisaF qoN iKzfrI vfr vfr dm pfAuNdy rhy[ jdoN kflI dI vfrI afeI qF hrdyv awgy vD afieaf[ kflIjfxdf sI ik ies vfr vI hrdyv AuhnUM PVn dI koisLsL krUgf[ Auh PUk PUk ky kdm rwKdf hoieaf ivroDIpfsy vl qur ipaf[ hrdyv iek pfsy AuhdI qfk ivwc KVHf sI ik kflI dI ipwT jF bgl AuhdI vl hovy qFAuh AuhnUM PV lvy pr kflI AuhnUM aijhf mOkf nhIN dy irhf sI[ ieh dyK ky mMgU hrdyv dy sfQIaF nUMllkfrdf boilaf:

“AuhnUM JkfnI idE - iswiDaF qF kuwqf vI sLyr dy kfbU ivwc nhIN afAuNdf[”mMgU dI avfjL sux kflI df iDafn iek pl leI iKMz igaf[ Aus iek pl df Pfiedf lYNidaF hrdyv

ny AuhnUM dboc ilaf[ kflI afpxf pUrf jLor lf ky AuhnUM GsItx dI koisLsL krn lwgf[ hrdyv ny jdoNdyiKaf ik kflI AuhdI pkV ivwcoN Cuwt irhY qF Auhny kflI dI CfqI AuWqy jLor nfl duhwQV mfrI aqy nflhI Auhdy Kwby cUly AuWqy afpxy pYr dI awzI mfrI[ kflI dIaF awKF awgy hnHyrf Cf igaf[ AuhdI pkV iZwlIpY geI[ Auh kuJ pl lVKVfAuNdf hoieaf KVf irhf aqy bfad ivwc jLmIn AuWqy izg ipaf[ hrdyv iekkdm ipwCy ht ky jyqU njLr nfl dyKx lwgf[ jdoN kflI cUly nUM PV ky GumytxIaF lYx lwgf qF jIqU AuhdyAuWpr Jukdf hoieaf boilaf:

“kflI dy swt lwg geI[”lflU Blvfn dOV ky kflI dy kol af igaf[ bfkI lok vI AuWQy iekwTy ho gey[ lflU Blvfn ny kflI dIaF

hQylIaF nUM jLor jLor nfl mlxf sLurU kr idwqf[ jIqU Auhdy pYrF dIaF qlIaF Jwsx lwgf[ QoVHy icr bfadkflI ny awKF KolH idwqIaF aqy lVKVfAuNdf hoieaf AuWiTaf ijvyN keI sfl bImfr irhf hovy[

“ikwQy swt lwgI af?” lflU Blvfn ny iPkr BrI avfjL ivwc puwiCaf[“cUly `c hrdyv dI awzI lwg geI[” kflI ny bhuq kmjLor avfjL ivwc ikhf[ lflU Blvfn hrdyv vl

ihkfrq BrIaF njLrF nfl dyKdf boilaf:“ieQy Kyzx afieaf sI jF lVn?”iPr Auhny kflI nUM afsrf dy ky iswDf KVf kIqf aqy nrm avfjL ivwc boilaf:“hOlI hOlI qurn dI koisLsL kr[ hfly swt qfjLf[ KUn jMm igaf qF qurnf aOKf ho jfAU[”cODrI hrnfm isMG hrdyv nUM iJVkdf boilaf:“jy ies qrHF kbwzI KyzUgF qF iek idn afpxI hwzI-pslI vI quVvf lAUN[” iPr Auh kflI df hfl

puwC aqy AuhnUM idlfsf dy ky clf igaf[ lflU Blvfn aqy jIqU kflI nUM moiZaF qoN PV hOlI hOlI qorn lwgy[hrdyv ny afpxy kwpVy cuwky aqy cuwpcfp afpxy Gr nUM qur ipaf[ mMgU isLkfrI kuwqy dI sMglI PVI Auhdy

brfbr qur irhf sI[

20kflI sfrI rfq drd nfl qVPdf mMjy AuWqy Auslvwty lYNdf irhf[ rfq dy aKIrly pihr jf ky nINd

afeI qF Auh dyr qwk suwqf irhf[cfcI ny pihlF qF Auhdy vl iDafn nf idwqf pr sUrj jdoN koiTaF dy bnyiraF qwk af igaf qF Auh

kflI df moZf hlUxdI bolI:“AuWT kfkf gozy gozy idn cVH igaf[ kI sfrf idn kuMBkrn vFgU suwqf rhUM?”kflI ny hVbVf ky awKF KolH idwqIaF aqy AuWTx leI jdoN lwqF iekwTIaF kIqIaF qF drd dI lihr

sfry srIr ivwc dOV geI[ Auh lwqF lmkf mMjy AuWqy bYT igaf aqy cfcI qoN awKF bcf ky swt nUM ies qrHF

Page 23: vqn - watanpunjabi.ca · vqn akqUbr- dsbrM 2008 - 1 vqn  (eI-aMk 8) akqUbr-dsMbr 2008 sMpfdk: suKvMq huMdl, sfDU ibinMg sihXogI: hrpRIq syKf, pfl ibinMg ies aMk ivwc sPf

vqn

akqUbr- dsMbr 2008 - 23

dyKx lwgf ijvyN corI df mfl hovy[ cfcI rsoeI ivwc cly geI qF Auh iPr lMmf pY igaf[ Auh jdoN muVkyAuhdy vl afeI qF kflI AuWT ky bYT igaf[ cfcI Auhdy nyVy af ky bolI:

“bfhr aMdr ho af aqy af ky kMm sLurU kr[”“awCf cfcI, AuWTdF[” kflI ny dMd Guwty aqy ihMmq krky AuWTx dI koisLsL kIqI[ Auhny lMgVfAuNidaF

cfr-Cy kdm puwty qF Auhdy mwQy dIaF nsF qn geIaF aqy kMn lfl ho gey[ cfcI ny AuhnUM lMgVfAuNidaFdyiKaf aqy Gbrf ky bolI:

“lMg ikAuN mfrdF? ikqy swt lwg geI af?”“nhIN cfcI, lwq sON geI sI?” kflI ny muskrfAux dI koisLsL kridaF ikhf[cfcI afpxy kMm ivwc ruJ geI qF Auh iPr afpxI swt nUM sihlfAux lwgf[jIqU dfqI aqy rMbf hwQ ivwc leI Gfh Koqx jf irhf sI[ kflI nUM afpxy ivhVy ivwc dyK ky Auh aMdr

af igaf[ kflI dI hflq dyK ky Auh boilaf:“ikAuN ijLafdf swt lwgI af?”iPr Auhdy juafb df ieMqjLfr kIqy ibnF boilaf:“hrdyv afpxy afp nUM bhuq bVf Blvfn smJdf sI[ pr kwlH qUM Auhdf hMkfr qoV idwqf[”“Auhdf hMkfr tuwitaf jF nhIN, myrf cUlf jLrUr tuwt igaf[ sLfied aMdr mfs pft igaf[ bhuq drd ho

rhI hY[” kflI ny duwK BrI avfjL ivwc ikhf[jIqU dfqI aqy rMbf bgl ivwc Guwt ky kflI AuWqy Jukdf boilaf:“idKf qF?”kwCy nUM AuWpr kr ky kflI ny jIqU nUM swt idKfeI[ cUly AuWqy syr dy vwty ijMnf mfs AuWBr afieaf sI aqy

Auh ihwsf nIlf ho igaf sI[ jIqU ny swt vflI QF nUM jLrf dwibaf qF kflI cIK ipaf:“Cwz dy, bhuq drd huMdf[”jIqU iswDf KVHf ho igaf aqy icMqf nfl boilaf:“swt ijLafdf hI lwgI af[ qUM logV grm krky syk dy[ iqwlI df qyl grm krky mflsL kr[”“cfcI ny AuhnF nUM ies qrHF Kusr-Pusr kridaF dyiKaf qF Auhdf sLwk iPr jfg ipaf aqy Auh

AuhnF dy kol af ky bolI:“kI hoieaf[ kI kflI dI lwq AuWqy swt lwgI af?”ieh sux ky jIqU ny mUMh dUjy pfsy kr ilaf aqy kflI ny njLrF Jukf leIaF[ cfcI ny jLrf AuWcI avfjL

ivwc ikhf:“kI gwl af? cuwp ikAuN aF?”“kuC nhIN[” jIqU ny dUjy pfsy dyKidaF juafb idwqf[“huxy qF dovyN bwkrI vFgUM mUMh mfrdy sI aqy hux kihMdy af ik kuC nhIN hoieaf[”“cfcI mfmUlI ijhI swt lwgI af[ afpxy afp hI TIk ho jfAU[” kflI ny AuhnUM tflx dI koisLsL kIqI[“idKf qF shI[” cfcI ny GbrfeI hoeI avfjL ivwc ikhf[ kflI ny jIqU vl dyiKaf aqy iPr afpxy

afp ivwc ismtdf boilaf:“cfcI koeI swt nhIN lwgI[ qUM qF AuWdF eI GbrfeI jFdI aF[”cfcI smJ geI ik kflI dy iksy eydF dI QF AuWqy swt lwgI af ijhnUM idKfAuNidaF AuhnUM sMg afAuNdI

hY[ Auh ipafr BrI avfjL ivwc bolI:“myry leI qF qUM AuhI Cotf-ijhf kflI aF jo ds sflF qwk myry nfl sONdf irhF[ ijhdf mUMh mYN afpxy

hwQF nfl DoNdI rhI[ mF leI qF bwcy buwZy ho jfx `qy vI Coty rihMdy af[” kflI nUM duicwqI ivwc dyK ky cfcI nyAuhnUM puckfiraf qF Auh hOlI dyxIN boilaf:

“awCf idKfAuNdF[ qUM pihlF mYnUM logV grm kr dy[ do roVy cuwlHy `c suwt dy[ swt nUM syk dyxf[”pr cfcI pihlF swt dyKxf cfhuMdI sI[ AuhnUM Kud swt dyKy ibnF XkIn nhIN sI af irhf[ kflI dI gwl

Page 24: vqn - watanpunjabi.ca · vqn akqUbr- dsbrM 2008 - 1 vqn  (eI-aMk 8) akqUbr-dsMbr 2008 sMpfdk: suKvMq huMdl, sfDU ibinMg sihXogI: hrpRIq syKf, pfl ibinMg ies aMk ivwc sPf

vqn

akqUbr- dsMbr 2008 - 24

lukfAux dI afdq nUM Auh cMgI qrHF jfxdI sI[ Auhny kflI nUM iek vfr iPr duicwqI ivwc dyK hwQ Auhdy vlvDfieaf qF Auh kfhlI nfl boilaf:

“cfcI huxy idKfAuNdF[” Auh mMjy AuWqy lMmf pY igaf aqy kwCy nUM hyTF nUM iKskf idwqf[ cfcI ny suwjI hoeInIlI pwQr vrgI QF dyKI qF Gbrf ky bolI:

“ieh swt ikwdF lwgI? kI iksy nfl lVfeI ho geI sI?”kflI cuwp irhf pr jIqU ny hOlI ijhI juafb idwqf:“kbwzI KylidaF swt lwg geI[ cODrI hrnfm isMG dy BqIjy hrdyv ny awzI mfrI sI[”cfcI kuJ plF leI cuwp rhI aqy iPr bhuq duKI avfjL ivwc bolI:“qUM cODrIaF dy muMizaF nfl kbwzI ikAuN Kyln igaf sI[ AuhnF df kI af[ Auhny qF awzI mfr idwqI[

grIb dI BfvyN jfn hI clI jFdI[ cmfr GUr ky vI dyK lYx qF cODrIaF nUM guwsf af jFdf[ afp cfhy cmfrnUM jfn qoN vI mfr dyx qF koeI puwCx vflf nhIN[ qyry nfl keI vfr mwQf mfiraf ik AuhnF nfl nf Kyizafkr[... hux lMgVf qUM ho igaf, cODrI hrdyv df kI igaf?”

cfcI kflI kol bYTI AuhnUM smJf rhI sI[ AuhnUM cODrIaF AuWqy kuJ gwusf sI, kuJ bybsI[ Auh goizaFAuWqy hwQ rwK ky AuWTI aqy pftI hoeI rjfeI ivwcoN logV kwZ ilafeI aqy cuwlHy ivwc do sfP roVy rwK idwqy[

cfcI hwQ ivwc kOlI lY ky glI ivwc af geI qFik iksy idAuN QoVHf ijhf iqlF df qyl mMg ilafvy[ kflIny AuhnUM roikaf ik Auh sSfh dI hwtI qoN mMgvf lAU pr cfcI AuhdI gwl axsuxI krky bfhr inkl geI[kuJ afdq qoN mjLbUr, kuJ ieh soc ky ik aFZI-guaFZI vI Auhdy koloN kuJ nf kuJ mMg ky iljFdy hI hnaqy kuJ ies ivsLvfs nfl ik glI-muhwly vfly duK-suK dy sFJI huMdy hn[ Auh glI dy hr Gr ivwc geI,kflI dI swt bfry dwisaf, dwbI jLbfn ivwc cODrIaF nUM burf-Blf kih ky iqlI df qyl mMigaf[ hr iek nyeyDr AuDr dIaF gwlF kIqIaF, grIbI df roxf roieaf, hmdrdI jqfeI, cODrIaF dy muMizaF nUM gflHFkwZIaF aqy afpxy inafixaF dIaF shuMaF Kf ky cfcI nUM XkIn idvfieaf ik jy AuhnF kol iqlF df qylhuMdf qF Auh AuhnMU jLrUr idMdy[ cfcI nUM qyl qF ikiqAuN nf imilaf pr sfry muhwly nUM Kbr ho geI ik cODrIhrdyv ny kflI df cUlf qoV idwqf hY[

jdoN cfcI buVbuVfAuNdI hoeI KflI kOlI leI Gr afeI qF kflI boilaf:“eyyny icr `c qF sSihroN vI qyl af jFdf[” kflI dy sLbdF ivwc cfcI nUM ivaMg mihsUs hoieaf[ Auhdf

hONslf pihlF hI tuwitaf hoieaf sI[ kflI dI gwl sux ky Auh BVk peI[“aFZIaF-guaFZIaF df eynf vI Pfiedf nhIN ik koeI iksy df kMm hI kr dyvy[ afp nUM loV huMdI af

qF eyDr nUM mUMh cuwkI af jFdIaF ijwdF eyQy lMgr lwgf hovy... cfcI lUx hYgf, cfcI imrc hYgI[”cfcI sFg lfAuNdI hoeI bolI[“qy afp iksy dI vwZI AuNgl AuWqy mUqx nUM vI iqafr nhIN[ BwT `c pey eydF df glI gvFZ[ hux myry

koloN vI koeI mMgx afeI qF mUMh qoVvF jvfb dAUNgI[”cfcI ny imwtI dy GVy ivwc rwKy iek mYly-ijhy kwpVy dIaF keI gMZF KolH ky do pYsy kwZy[ AuhnF nUM cMgI

qrHF ttol ky aqy iPr awKF dy nyVy ilaf ky dyiKaf[ jdoN qswlI ho geI ik do pYsy hI ny qF kwpiVaF nUM GVyivwc lukf idwqf aqy hwQ ivwc kOlI leI glI ivwc inkl geI[

kflI dI swt dI Kbr sux ky bwicaF ny Auhdy Gr duafly cwkr kwZxy sLurU kr idwqy sn[ cfcI ny iekdoNh nUM qyl ilafAux leI ikhf qF Auh cuwpcfp iKsk gey[ AuhnF nUM kflI dI swt dyKx df sLOk sI, qylilafAux ivwc idlcspI nhIN sI[ cfcI ny iek nUM puckfr ky ikhf:

“bhuq bIbf muMzF[ jf dOV ky tky df iqwlI df qyl ilaf dy, mYN qYnUM guV dAUN[”pr Auh muMzf cfcI dIaF njLrF bcfAuNdf hoieaf dOV igaf[“awjklH dy inafixaF qoN qF rwb bcfey[ zwkf qoVidaF vI AuhnF dy idl ivwc sUl AuWTdf[ sfzy jLmfny

ivwc mjfl sI ik koeI inafxf vwizaF df ikhf tfl dyvy[ glI gvFZ qwk sfiraF df kMm kr idMdy sn[”cfcI dI JuMjlfht vDdI dyK ky kflI ny AuhnMU avfjL idwqI[

Page 25: vqn - watanpunjabi.ca · vqn akqUbr- dsbrM 2008 - 1 vqn  (eI-aMk 8) akqUbr-dsMbr 2008 sMpfdk: suKvMq huMdl, sfDU ibinMg sihXogI: hrpRIq syKf, pfl ibinMg ies aMk ivwc sPf

vqn

akqUbr- dsMbr 2008 - 25

“cfcI jIqU nUM pYsy dy Auh qyl lY afAUgf[”cfcI ny kOlI aqy do pYsy jIqU vl vDf idwqy[ kflI do pYsy dyK ky boilaf:“do pYisaF df ikMnf qyl afAU[ kI pqf ikMny idn mfilsL krnI pvy?”“mYN rojL dI rojL mMgvf lAUNgI[ iek vfr awDI boql mMgvf leI qF mMgx vfilaF dIaF ieQy CfAuxIaF

lwg jfxgIaF[ aqy bUMd bUMd krky do idnF ivwc hI boql lY jfxgy[”cfcI dy lihjy ivwc hMkfr jIqU nUM burf lwigaf[ kflI ny vI AuhnUM mihsUs kIqf[ Auh muskrfAux dI

koisLsL krdf hoieaf boilaf:“kOx iksy kol hwQ awzx afAuNdf[ jy koeI afAU qF afpxf smJ ky hI afAU[”“cfcI, jIqU nUM boql aqy awT afny dy dy[”cfcI ny bhuq ijLwd kIqI pr afiKrkfr AuhnUM kflI dI gwl mMnxI hI peI[ Auh guwsy ivwc bolI:“lutf dy Gr nUM[ cfr pYsy hYgy af qF awKF `c rVk rhy ny[ Kqm ho jfxgy qF iPr bYT ky rovIN[” cfcI

df guwsf bhuq vD igaf sI[ Auhny buVbuVfAuNidaF keI GVy cuwky aqy iek gTVI kwZI[ AuhdIaF keIqihaF KolH ky iek rupeIaf kwiZaf aqy jIqU dy hwQ ivwc rupeIaf aqy boql PVfAuNdI bolI:

“lY, qyl nfl Brvf ilaf iehnUM[”cfcI df guwsf dyK ky jIqU muskrf ipaf aqy kflI vl dyKdf hoieaf bfhr clf igaf[ jIqU dy jfx

bfad cfcI kflI dy kol bYT ky AuWcI avfjL ivwc bolI:“ies qrHF GrF dy gujfry nhIN cldy[ bfkI lokF vl dyKo lUx vI zMg-zMg dy ihsfb ilafAuNdy af[”kflI ny cfcI dI gwl AuWqy koeI iDafn nf idwqf qF Auh hor vI JuMJlf geI aqy AuWT ky glI ivwc clI

geI[AuhnUM pRIqo df muMzf amrU ids ipaf qF AuhnUM avfjL mfr ky bolI:“vy qyrI mF pqIlf lY geI sI afty df Br ky[ aftf nhIN hYgf qF pqIlf hI moV idAu[”pqIly df ijLkr sux ky amrU dIaF awKF ivwc cmk af geI[ Auhny iDafn nfl cfcI vl dyiKaf aqy

iPr dOV igaf[ cfcI ny AuhnUM iek-do gflHF kwZIaF aqy aMdr af ky AusrIaF kMDF vl dyKx lwgI[afpxI Cwq AuWqy KVI pRIqo ny cfcI qoN puwiCaf:“suixaF kflI dy swt lwgI geI af[ izg ipaf sI ikqy?”“bhuq swt lwgI af[ sfrI rfq mMjy `qy qVpdf irhf[”“hfie mYN mr jfvF[ ikwQy swt lwgI af?” pRIqo bnyry AuWqy JukdI bolI[“cUly `c lwgI af[ cODrIaF dy hrdyv nfl kbwzI Kyl irhf sI[ myrf kflI vI rwb dI imhr nfl

qwkVf[ hrdyv iehqoN hfr igaf qF guwsy `c af ky iehdy cUly `c awzI mfr idwqI[ Auhdf kI igaf, iehidnF leI mMjI `qy jf ipaf[”

cfcI ny pqIlf mMgx leI Auhdy nfl gwl sLurU kIqI sI[ pr kflI dI swt df ijLkr iCiVaf qF Auh gwlBuwl geI[

“rwb jI afrfm dyvy[ ajy mkfn dIaF kMDF vI pUrIaF nhIN hoeIaF[ iqwlI dy qyl nUM grm krky mfilsLkro bhuq CyqIN afrfm af jfAU[” pRIqo ny hmdrdI jqfAuNidaF ikhf[

“jIqU igaf af qyl lYx[”pRIqo cfcI nfl eyDr-AuDr dIaF do cfr gwlF krky hyTF Auqr geI aqy iswDI mMgU dI mF jwso kol

clI geI[ Auh BydBrI avfjL ivwc bolI:“nI, kflI dy swt lwgI af[ cUly dI hwzI tuwt geI hY[ hux mMjy `qy ipaf[ cODrI hrdyv nfl kbwzI Kyl

irhf sI[ rwb jI sfiraF dI suxdf[ sfiraF df hMkfr qoVdf[ pihlF mMgU nUM kuwitaf, iPr lwCo dy BfeIey dfisr pfiVaf[ cODrI nfl twkr leI qF hfr igaf[ rwb jI ny myrI nyiVEN ho ky suxI af[ AuWpr vflfsfiraF df hMkfr qoVdf[”

pRIqo iKViKVf ky hws peI[ AuhdI avfjL sux ky igafno vI bfhr af geI[ pRIqo ny AuhnUM dyiKaf qF

Page 26: vqn - watanpunjabi.ca · vqn akqUbr- dsbrM 2008 - 1 vqn  (eI-aMk 8) akqUbr-dsMbr 2008 sMpfdk: suKvMq huMdl, sfDU ibinMg sihXogI: hrpRIq syKf, pfl ibinMg ies aMk ivwc sPf

vqn

akqUbr- dsMbr 2008 - 26

bolI:“qUM afpxf kMm kr[ qUM bfhr ikAuN afeI aF[ muitafr kuVIaF leI eynf kMn-rws cMgf nhIN huMdf[

kflI dy isrP swt lwgI af, mr nhIN igaf[”pRIqo ny jwso vl arQBrI njLr nfl dyiKaf aqy jdoN igafno QoVHf prHy clI geI qF hOlI avfjL ivwc

bolI:“hr afdmI dI iewjLq Auhdy afpxy hwQ `c huMdI af[ igafno nUM mYN jdoN vI dyKdI aF kflI dy Gr hI

vVI rihMdI af[ hux ieh CotI qF nhIN jo sfrf idn avfrf gF vFg glIaF `c GuMmdI rhy[ mYN qF afpxIlwCo nUM cODrIaF dI hvylI vI nf jfx dyvF, pr kI krF, mjbUrI af[”

jwso ny pRIqo dI gwl vl iDafn nf idwqf prMqU igafno kMb ijhI geI[ Auhdf jIa kIqf ik pRIqo dy vflFnUM bldI lwkV lf dyvy pr Auh mF dy sfhmxy kuC nf kih skI aqy aMdr clI geI[ iPr AuhnUM acfnkkflI dI swt df iKafl afieaf[ Auh socx lwgI ik moey cODrIaF nUM vI awg lwgI hoeI af[ rwb kry iehnFsfiraF nUM plyg inkly, sfiraF dIaF lwqF tuwt jfx[ swt ijLafdf hoeI qF kflI df mkfn vI idnF AuWqyjf pAU[ igafno nUM zr ijhf lwgx lwgf[ Auhny drvfjLy AuhilEN ivhVy ivwc dyiKaf[ jdoN Auhny dyiKaf ikpRIqo clI geI hY qF Auh afpxI mF dy kol af ky bolI:

“mYN ies rMzI nUM Gr nhIN vVn dyxf[ afpxy aFg sfiraF nUM bdmfsS smJdI af[ Auh myry `qy qohmqlfAux vflI kOx huMdI af?” igafno ro peI[ jwso pihlF cuwp rhI pr jdoN Auhny dyiKaf ik Auh ihckIaFBrdI peI hY qF AuhnUM idlfsf idMdI bolI:

“qUM ikAuN roNdI aF[ AuhdI qF afdq af[ Auhdy kihx `qy qUM burI qF nhIN bx jfAU[ jf AuWT ky kMmkr[”

igafno Ausy QF bYTI rhI[ AuhnUM kflI dI swt df iKafl afieaf qF Auh bfhr jfx leI AuWTI pr rukgeI[ AuhnUM iKafl afieaf ik Auhdy mn ivwc koeI qbdIlI af geI hY[ iPr Auhny afpxf hONslf vDfAuxleI mn hI mn ivwc ikhf ik Auh pRIqo dI kI prvfh krdI hY[ Auh bfhr jfx leI drvfjLy qwk af geIpr ruk geI aqy AuWQy hI KVI AumId BrIaF njLrF nfl glI vl dyKx lwgI[

jIqU iqwlI df qyl lY ky vfps af igaf qF cfcI ny cuwlHy ivwcoN iek grm roVf kwiZaf aqy AuhnUM iekmYly-ijhy kwpVy `c lpyt ky kflI dy hwQ `c PVf idwqf qFik Auh swt nUM syk dy lvy[ afp Auh kOlI ivwc qylpf ky grm krn lwgI[ iqwlI dy grm qyl dI mfilsL krn bfad swt lwgI QF df rMg zUMGy nIly rMg dI QFhlkf nIlf ho igaf aqy Auhdy AuWqy keI QFvIN lfl lfl Dwby AuBr afey[

jIqU swt nUM iDafn nfl dyKdf boilaf:“aMdroN mfs pft igaf[”“hF” kflI ny Aukqfht BrI avfjL `c ikhf[“lflU Blvfn nUM swt idKf dy[ iek qF Auh mflsL kr dAU, nfly AuhnUM tuwtI hwzI dI vI smJ af[”kflI kuJ pl socdf irhf aqy roVy nUM suwtdf hoieaf boilaf:“gwl qF TIk hY[”jIqU soc ivwc pY igaf[ AuhnUM gMBIr dyK ky kflI boilaf:“kI soc irhYN?”“iehI socdF ik lflU Blvfn afdmI sLrIP af, pr hY qF cODrI[ sLfied ieQy afAux qoN ienkfr kr

dyvy[ AuhdI hvylI ipMz dy dUsry pfsy af[ AuWQy qwk jfxf sLfied qyry leI musLikl hovy[”“nhIN musSikl kI af[ lMg mfrdf AuWQy qwk phuMc jfAUN[”kflI ny AuWT ky kwCf lfh idwqf aqy qihmd bMn ilaf[ jIqU AuhnUM iqafr dyK ky boilaf:“cfcI, qyl dI boql dy dy[ lflU Blvfn koloN mfilsL krvf ilafAuNdf[ swt CyqIN TIk ho jfAU[”lflU Blvfn afpxy ipMz aqy afly duafly dy ielfky ivwc tuwtIaF hwzIaF joVn df kfrIgr smiJaf

jFdf sI[ koeI izg pvy, hwQ pYr tuwt jfvy, iksy dy moc af jfvy - sfry lflU Blvfn kol afAuNdy sn[ Auh

Page 27: vqn - watanpunjabi.ca · vqn akqUbr- dsbrM 2008 - 1 vqn  (eI-aMk 8) akqUbr-dsMbr 2008 sMpfdk: suKvMq huMdl, sfDU ibinMg sihXogI: hrpRIq syKf, pfl ibinMg ies aMk ivwc sPf

vqn

akqUbr- dsMbr 2008 - 27

vI sO kMm Cwz ky pihlF eyDr iDafn idMdf sI[ Auh kihMdf sI ik afdmI nUM aMghIn hox qoN bcfAuxf sB qoNvwzf Drm hY[ iehnUM Auh rwb df kMm smJ ky sB qoN pihlF aqy pUrI lgn nfl krdf sI[ Cotf hovy jF vwzf,jwt hovy jF cmfr ies sMbMD ivwc Auhdy leI sfry brfbr sn[

kflI jIqU dy moZy df shfrf lY ky lMgVfAuNdf hoieaf qur ipaf[ AuhnUM lMgVfAuNdf dyK ky cfcI dI CfqIAuWqy ijvyN pwQr af ipaf[ Auh mUMh hI mUMh ivwc buVbuVfeI ik moey hrdyv ny cMd nUM gRihx lf idwqf hY[ AuhnycODrIaF nUM dwbI jLbfn ivwc gflHf kwZIaF aqy iPr vIr Bfn df zyZ dfnf suwt ky mMnq mMgI ik kflI dIswt CyqIN TIk ho jfvy[

21lflU Blvfn dI hvylI lihMdy vl ipMz qoN bfhr sI[ Auhny ieh hvylI do iqMn sfl pihlF hI bxfeI sI[

ies leI iewtF df rMg ajy surK hI sI[ Auhdy cfry pfsIN pwkI kMD sI[ ivwc lohy dIaF cfdrF df vwzfdrvfjLf sI ijhdy ivwc dI gwzf sOiKaF hI lMG skdf sI[ hvylI dy KuwlHy ivhVy ivwc gMny df rws kwZx vflfvylxf lwgf hoieaf sI[ Auhdy awgy dlfn sI aqy Auhdy ipwCy koTVIaF sn, ijhnF ivwc KyqIbfVI df sfmfnrwiKaf hoieaf sI[ iek pfsy psLU bMnx leI dlfn aqy pwTf-dwQf rwKx leI koTVI sI[ Auhdy nfl hI AuhkoTVI sI ijwQy guV kwiZaf jFdf sI[

kflI aqy jIqU hvylI ivwc dfKl hoey qF lflU Blvfn dlfn ivwc mMjI AuWqy bYTf sx dIaF rwsIaF vtirhf sI[ AuhnF dohF nUM gyt ivwc afAuNdy dyiKaf qF muskrfAuNdf hoieaf boilaf:

“af beI kflI[ lMgf ky qurdF, kI ijLafdf swt lwgI hY?”kflI dy kuC kihx qoN pihlF hI jIqU bol ipaf:“Blvfn jI, swt ijhI swt lwgI af, Auh QF qF kfly lUx vrgI ho geI af[ sfrI lwq afkV geI af[

ivcfrf iGsVdf-iGsVdf ieQy qwk afieaf[”kflI ny bhuq musLikl nfl buwlF AuWqy iPwkI muskfn ilafAuNidaF ikhf:“cODrI jI rwsIaF vwt rhy E[”“hF beI[ Psl dI vZfeI bfad pwTy dwQy df kMm hI rih jFdf[ jLmIn dI vfhI-ibafeI qF brsfq

lwgx qoN bfad hI hoAU[ psLUaF dy cfry df kMm svyry-sSfm Kqm ho jFdf[ dupihr afpxI huMdI af[ cOpt-bfrF tfhxI Kyz ky vI mn awk jFdf[ iPr AuWQy sO lVfeI-Psfd dIaF gwlF huMdIaF[ hfVI dI PLsl cMgI hojfvy qF jwt dy ijsm `c pfxI vI lhU bx jFdf[ aqy ijs afdmI ivwc pihlF hI lhU vfDU hovy, Auh jF qFdyvqf bx jFdf jF rfKsLs - aqy aksr jwt rfKsLs hI bxdy af[” lflU Blvfn muskrfAuNdf hoieafboilaf:

“myry Ausqfd ny qflIm idwqI sI... ik jy lMgot dy pwky rihxf cfhuMdy ho qF kdy ivhly nf bYTo... jLmInpuwto, vfV lfE aqy hor koeI kMm nf hovy qF mMijaF dIaF rwsIaF hI kws idE... mYN Ausqfd dI gwl pwly bMnleI[ kdy ivhlf bYTF qF eydF lwgdf ijvyN bImfr ho igaf hovF[” lflU Blvfn ny sfrIaF cIjLF sMBfl kyiek pfsy rwK idwqIaF aqy kflI nUM ikhf:

“KVf ikAuN aF, bih jf[” Auhny kfhI dI lMbI-cOVI sPL kwcy PrsL AuWqy ivCf idwqI aqy dohF nUM bYTxleI kih ky afp vI AuWQy bYT igaf[

kflI ny hYrfn ho ky lflU Blvfn vl dyiKaf aqy AuhdI CfqI KusLI nfl PuwlH geI ik Auh cODrI ho ky vIAuhnF dy brfbr bYiTaf hY[

“ikwQy swt lwgI af?” lflU Blvfn ny puwiCaf[ kflI ny cUly vl iesLfrf kr idwqf[“lMmf pY jf[” jdoN kflI lMmf pY igaf qF Blvfn ny AuhdI lwq iswDI kIqI[ Auhdf qihmd iZwlf krky swt nUM dyiKaf

aqy AuNglF nfl Cuh ky AuhdI zUMGfeI mihsUs krn lwgf[ kflI nMUM drd mihsUs hoieaf pr Auh AuhnUM pIigaf[ lflU Blvfn ny swt nUM cMgI qrHF dyiKaf, AuhdI lwq nUM eyDr EDr ihlfieaf aqy kflI vl BrpUr

Page 28: vqn - watanpunjabi.ca · vqn akqUbr- dsbrM 2008 - 1 vqn  (eI-aMk 8) akqUbr-dsMbr 2008 sMpfdk: suKvMq huMdl, sfDU ibinMg sihXogI: hrpRIq syKf, pfl ibinMg ies aMk ivwc sPf

vqn

akqUbr- dsMbr 2008 - 28

njLrF nfl dyKdf boilaf:“ieh mrdF df kMm nhIN[ Kyl `c ijwQy bdly dI iewCf jfg peI, AuWQy Kyl Kqm aqy lVfeI sLurU smJo[

mYN hrdyv nUM cMgI qrHF jfxdF[ sohxf qkVf jvfn af[ prUM myry kol vI afAuNdf huMdf sI[ Auhdy mjbUr krn`qy mYN AuhnUM aKfVy `c vI Auqfiraf sI[ kuC dfa-pyc vI isKfey aqy AuhnUM AuhI nsIaq kIqI jo myryAusqfd ny mYnUM kIqI sI[ lMgot pf ky prfeI aOrq vl nhIN dyKxf, sLrfb nUM hwQ nhIN lfAuxf[ donoN pfp hnaqy ijhVf afdmI iek pfp kr lYNdf iPr Auhdy leI pfp dI koeI hwd nhIN rihMdI[ qyry koloN kI lukfExf... mMgU hY nf nwQU df muMzf... awj kwlH Auh cODrI hrnfm isMG dI hvylI kMm krdf ... AuhdI BYx ... nF qFmYnUM Xfd nhIN, Auh iewQy mwkI kuwtx afAuNdI sI[ iek idn svyry afeI qF hrdyv vI ieQy bYTf sI[ vylxy dykol hI aKfVf sI[ Auh mflsL krky zMz bYTkF kwZx lwgf[ AuhnUM dyK ky hrdyv ny mKOl kIqf[ mYN vIsuixaf[ kuVI sLrIP sI[ Auhny AuhnUM JfV idwqf[ Jwt mUMh ltkf ky bYT igaf[ Auh clI geI qF mYN AuhnUMsmJfieaf ... pfglf, hr afdmI dI iewjLq afpxy hwQ huMdI af[ qyrI kI rhI[ qyry pya aqy qfey dI sfrfielfkf iewjLq krdf[ iek cmfrI ny qyrf dfVf-dfVI kr idwqI[ jy qUM iehI kuC krnf qF lMgot lfh kycfdrf lf lY, hwQ `c zFg rwK, tyZI pwg bMn aqy mOj kr[ myrIaF gwlF kOVIaF sIgIaF, grmI Kf igafaqy Ausy vyly AuWT ky clf igaf[ AuhqoN bfad iewQy kdy nhIN afieaf[”

kflI ny igafno bfry ies qrHF dI gwl pihlI vfr suxI sI[ kuJ smyN leI qF ijvyN Auh suMn ijhf hoigaf[ Auh afpxI swt aqy drd nUM iblkul Buwl igaf[ Auhdy aMdr guwsf vDx lwgf[ Auh afpxy iKaflFivwc mgn sI ik lflU Blvfn dI avfjL nfl cONk ipaf:

“iewQy awzI lwgI af[ hwzI `c koeI swt nhIN lwgI[ mfs pft igaf[ mYN iqwlI dy qyl dI mflsL kr idMdF[AuWpr grm logV bMn ky iewtF grm krky syk idMdf rhIN[ do cfr idnF `c TIk ho jfAU ... mYN qyl lYafvF[”

“qyl qF myry kol hYgf[” kflI ny jIqU nUM qyl dI sLIsLI dyx df iesLfrf kridaF ikhf[“nhIN, nhIN[ jo iewQy afAU AuhdI mflsL leI qyl iewQoN hI lwgU[ hr sfl iek mn pwkI iqwlI df qyl

ies kMm leI hI kZvfAuNdF[ iPr kdy qyl nfl nf ilafeIN[ ” lflU Blvfn ny ipafr nfl iJVkidaFikhf aqy koTVI ivwcoN qyl dI boql kwZ ky AuhdI mflsL krdf boilaf:

“AuWpr vfly ny sB-kuC idwqf[ iksy cIjL dI kmI nhIN[ sbr sMqoK hovy qF QoVHy `c vI cMgf gujLfrf hojFdf[ ieh gux vI mYN afpxy Ausqfd qoN hI iswiKaf[ AuhnUM miraF sfAux `c cfr sfl ho jfxy af[ AuhdIsLkl hux vI myrIaF awKF aqy mn ivwc ijLMdf[ ielfky df Auh sLyr sI[” afpxy Ausqfd df ijLkr kridaFlflU Blvfn dIaF awKF `c hMJU af gey aqy Auh kuJ pl cuwp rih ky boilaf:

“kihMdy af BlvfnF nUM akl nhIN huMdI pr vwzy-vwzy pMizq AuhqoN kMnI kqrfAuNdy sI[ Auh iksy mdrwsy`c nhIN sI piVHaf pr AuhdI akl bhuq qyjL sI[ kOl df swcf aqy vfady df pwkf afdmI sI[ AuhdIaOlfd isrP iek kuVI af[ Auh pfr ivafhI hoeI af[ krvf-cOQ, ivsfKI, dsihry aqy idvflI nUM AuhnUMkuJ nf kuJ Byjdf rihMdF[” lflU Blvfn dIaF awKF igwlIaF ho geIaF aqy Auh ruaFsI avfjL ivwcboilaf:

“mYnUM Auhdf bhuq afsrf sI[ Auh mr igaf qF myry leI dunIaF `c hnyrf Cf igaf[ AuhdI iek iekgwl mYnUM hux vI Xfd af[”

lflU Blvfn gwlF `c afpxf kMm nhIN Buwldf sI[ mjLfl hY swt AuWqy ijLafdf dfb dy dyvy[ Auhny swt AuWqypMdrF-vIh imnt mflsL kIqI aqy hwQ mldf boilaf:

“iehnUM kwpVy nfl Zk lY, nhIN qF hvf lwg jfAU[”kflI ny Blvfn vl iDafn nfl dyiKaf[ purfxy ipwpl vFg Auhdf srIr vI bhuq PYilaf hoieaf sI[

Coty Coty muVy hoey kMn, motI grdn aqy Bolf-Bflf mfsUm ijhf ichrf[ kflI njLrF Jukf ky lflU Blvfn dIiek-iek gwl Xfd krn lwgf[ Auhny mn hI mn ivwc soicaf ik Blvfn bhuq cMgI afdmI hY[ Auh dUsrycODrIaF vrgf nhIN[ lflU Blvfn qyl nfl Bry hwQ isr AuWqy ml ky boilaf:

Page 29: vqn - watanpunjabi.ca · vqn akqUbr- dsbrM 2008 - 1 vqn  (eI-aMk 8) akqUbr-dsMbr 2008 sMpfdk: suKvMq huMdl, sfDU ibinMg sihXogI: hrpRIq syKf, pfl ibinMg ies aMk ivwc sPf

vqn

akqUbr- dsMbr 2008 - 29

“hux qF srIr `c pihlF vrgI qfkq nhIN rhI[ eynI dyr qF lohf Gsdf rhy qF Auh vI hOlf pY jFdf[ieh qF hwz-mfs df srIr af[ iehnUM sO duwK-suwK afAuNdy rihMdy af[ jvfnI vyly myry `c Joty ijMnf jLor sI[aMnHI jvfnI `c aMnI qfkq ... pYr pYr `qy izg jfx df zr rihMdf[ iek vfr ieQoN swq koh dUrmihqfbpur `c bhuq vwzI iCMj peI[ Aus iCMj `c izptI sfihb vI afey sI[ myilaF `c eynI rOxk nhINhuMdI ijMnI ies iCMj `c sI[ ibafs pfroN nUrf Blvfn vI afieaf sI[ mYN bhuq iCMjF`c Gol Guly sn prAuhnUM pihlI vfr dyiKaf sI[ bhuq suQrf sohxf srIr sI Auhdf[ lMmf gorf icwtf aqy ibjlI vFgPurqIlf[ Auhdf srIr bYNq dI pqlI iCtI vFg lckIlf sI[ jdoN Coty moty joV ho cuwky qF ptky dy Gol leIZol vwjx lwgf[ do mrfsI zgfzg Zol vjf ky BlvfnF nUM llkfrn lwgy[ nUrf iek pfisEN Cfl mfr kyaKfVy `c af igaf[ AuhnUM dyK ky sfry mjmy dIaF awKF Auhdy `qy itk geIaF[ iek afdmI zFg `qyptkf aqy Auhdy lV iekvMjf rupeIey aqy sony df iek pONz bMn Zol afly dy nfl nUry qoN awgy qurn lwgf[nUrf BlvfnF dI hr tolI kol af ky ruk jFdf aqy AuhnF vl imwtI suwtdf[ AuhnF qoN koeI juafb nf imldfqF AuWQoN muskrfAuNdf hoieaf awgy vD jFdf[

jdoN Auh sfzI tolI brfbr afieaf qF Ausqfd ny myrI vl dyK puwiCaf ik lflU hY ihMmq? mYN ikhfAusqfd df hukm hovy qF... mYN ajy gwl vI nhIN mukfeI sI ik Ausqfd ny mYnUM lMgotf bMnx df iesLfrf kIqf[nUry ny sfzI tolI dy sfhmxy af ky imwtI suwtI[ jvfb `c mYN vI Auhdy vl imwtI suwt idwqI[ Auhny Ausqfd nMUdyK ky Auhdy pYr Cuey aqy Auhdy pYrF dI imwtI afpxy mwQy nUM lfeI[ Ausqfd ny AuhnUM QfpI idwqI qF AuhklylF Brdf awgy vD igaf[

mYN lMgotf bMn Ausqfd dy kol afieaf[ afpxf isr Auhdy pYrF `qy rwK idwqf[ Ausqfd ny mYnUM QfpI idwqIaqy ikhf lflU sLyr af, aKfVy `c Auqr ipwT nhIN lvfAU[ ... mYN vI Cfl mfr ky aKfVy `c vV igaf[ cfrypfisaF qoN avfjL afeI ... lflU af igaf... lflU af igaf[ nUrf ipV df cwkr lf ky aKfVy ivwc af kyimwtI nfl Kyln lwgf[

mYN vI ptky nfl ipV df cwkr lfieaf[ ijDr dI lMGdf, AuDroN keI bfhF myrI vl AuTdIaF aqy myrfhONslf vDfAuNdIaF[

cwkr lf ky mYN vI aKfVy `c af igaf[ donF mrfsIaF ny Zol dI qfn bdl idwqI[ Dnk iDn iDn..Dnk iDn iDn[ myry aMdr lhU josL Kfx lwgf[ mYN nUry nfl hwQ imlfieaf aqy hwQF `c imwtI ml ky imwtIAuhdI vl suwt idwqI[ nUry df bFkf srIr dyK ky myrf iek vfr qF jIa KusL ho igaf[ Auhdf srIr ies qrHFGiVaf hoieaf sI ik ijwdF rwb ny ivhl `c bYT ky qrfisLaf hovy[ srU dy bUty ijwzf kwd, vwzIaF vwzIaFcmkdfr awKF[ pqlI-ijhI nwk aqy buwlH aqy CotIaF CotIaF BUrIaF muwCF[ sLkl qoN Auh Blvfn nhIN sIlwgdf[

jdoN Zol dI sur qyjL ho geI qF asIN dsqpMjf ilaf[ JVpF hox lwgIaF[ mYN do cfr JVpF `c AuhnUMqoilaf[ Auh jLor `c myry nfloN Gwt sI pr PurqIlf eynf ik srIr `qy pfxI dI bUMd nf itkx dyvy[ mYN AuhnUMzygx dI keI vfr koisLsL kIqI pr Auh hr vfr inkl jFdf[ mYN AuhnUM PV ky hyTF nUM krdf qF Auh bYNq dIiCtI vFgU dohrf-qIhrf ho ky eynI PurqI nfl myrI pkV `coN inkl jFdf ijvyN muwTI `coN hvf inkl jfvy[QoVHI dyr bfad lok hwsx lwgy[ sflf, islonf ijhf icVI vFg tpUsIaF mfrdf[ mYN iek vfr pUry jLor nflAuhnUM PVn dI koisLsL kIqI pr Auh PurqI nfl eydF GuMm igaf ik mYN Kud izgdf izgdf bicaf[ mYN iPrAuhnUM PVn dI koisLsL kIqI pr Auh swp vrgf lckIlf myrIaF bfhF `coN inkl igaf[ myrf guwsf bhuq vDigaf[ mYN AuhnUM PV ky AuhdI bFh nUM afpxy kfbU `c kr ilaf[ Auhdy pYr nUM iTwbI lfky eydF suwitaf ikAuhdf afpxf aqy myrf sfrf Bfr AuhdI bFh `qy jf ipaf aqy ies qrHF qVfk dI avfjL afeI ijvyN koeItfhxI tuwtI hovy[ AuhdI KwbI bFh ltkx lwgI[ mYN iek pfsy hwt igaf[ mYN Gbrfieaf hoieaf cfry pfsINdyK irhf sI[ mYnUM pqf sI ik mYN kI kIqf[ jo mYN soicaf sI Auh hI hoieaf sI[

jdoN kuC icr qwk nUrf bFh nUM PV ky bYTf irhf qF mYN Auhdy kol af igaf[ drd dy bfvjUd AuhdIaFawKF `c ajIb cmk sI[ Aus ny isLkfieqI lihjy `c myrI vl dyK ky ikhf ... Gol lVn afieaf sI jF

Page 30: vqn - watanpunjabi.ca · vqn akqUbr- dsbrM 2008 - 1 vqn  (eI-aMk 8) akqUbr-dsMbr 2008 sMpfdk: suKvMq huMdl, sfDU ibinMg sihXogI: hrpRIq syKf, pfl ibinMg ies aMk ivwc sPf

vqn

akqUbr- dsMbr 2008 - 30

myrI bFh qoVn... qUM cwk vfly Ausqfd imhr df sLigrd aF nf... Auhdy iehnF bolF ny mYnUM ijvyN JMjoVidwqf[

drd df mfiraf nUrf jLmIn `qy icq lMmf pY igaf[ Zol vfilaF ny Piqh dI sur vjfAuxI sLurU kIqI qFhjUm `c hfhfkfr mc geI[ sfzy ielfky dy lokF ny KusLI `c bwkry bulfAuxy sLurU kr idwqy[ BIV sfzI vlAumV afeI[ Ausqfd sB qoN pihlF phuMicaf[ Auhny myrI vl nPrq nfl dyiKaf aqy nUry dI ipwT AuWqyQfpI idwqI[ afpxI pwg lfh ky AuhdI bFh `qy bMn idwqI[ Auhny nUry dI ipwT `qy QfpI dy ky ikhf - nUirafqUM ijwq igaf[ lflU dy nfl mYN vI hfr igaf[ mYN qF iehnUM ruwK smJ ky pfxI idwqf sI ik iehdI CF `cbYTUMgf pr mYnUM kI pqf sI ik ies ruwK`c iek Kuwz vI af, ijhdy `c iek swp rihMdf jo Bry ipV `c myryzMg mfrU[ ... Ausqfd dIaF awKF nIvINaF ho geIaF[ nUry dIaF awKF `c drd dy nfl-nfl iek ajIbcmk vI sI[ mYN Ausqfd dy pYrIN pY igaf aqy PPk-PPk ky rox lwgf[ Ausqfd iek pfsy hwt ky boilafiehdy nfloN cMgf qF ieh sI ik qUM hfr jFdf[

Ausqfd ny nUry nUM afpxy moiZaF `qy cwk ilaf[ Zol vfly awgy awgy Zol vjfAuNdy cwlx lwgy[ Ausqfd nysfry ipV df cwkr lfieaf aqy lokF nUM kihMdf irhf ik pfr ielfky df nUrf Blvfn ijwq igaf aqy lflUBlvfn smyq asIN sfry hfr gey[ AuhdI avfjL `c kuJ aijhf drd sI ik sfry lokF ny afpxI hfr mMnleI[ Ausqfd ny nUry nUM izptI sfihb awgy pysL kIqf[ Auhdy isr `qy ijwq df ptkf bMinaf aqy iek pONzaqy cFdI dy iekvMjf rupeIey AuhdI JolI `c pf idwqy[

Ausqfd df ipMz mihqfbpur qoN cfr koh dUr sI[ Auh nUry nUM sfrf rfh afpxy moiZaF `qy cuwkI nUry nUMafpxy ipMz lY igaf[ lokF dI iek BIV Auhdy nfl sI[ Gr iljf ky AuhdI bFh joV ky bFs dI PwtI bMnidwqI[ nUry nUM Auhny swq idn afpxy Gr rwiKaf[ vwzy plMG `qy nUrf bYTdf[ afly duafly mMijaF `qy dUsrylok bYTy rihMdy[ Ausqfd dI hvylI `c mylf lwgf rihMdf[ nUry dI ies qrHF afAu-Bgq huMdI ijvyN Auh ipMz dfjvfeI hovy jF koeI bhuq phuMicaf hoieaf sMq jF PkIr[

swq idn bfad jdoN nUry dI bFh TIk ho geI qF Ausqfd AuhnUM GoVI `qy ibTf ibafs diraf qwk Cwzxigaf[ pMdrF-vIh afdmI nfl sI[ sfry lokF ny nUry qoN mfPI mMgI ik AuhnF dy ielfky `c iCMj`c nUry nflijLafdqI hoeI hY[ vfps af ky Ausqfd ny myrf lMgotf lY ky ipwpl dI AuWcI tfhxI nfl bMn ky mYnUM aKfVy`c jfx qoN mnHf kr idwqf[ Aus idn qoN bfad mYN Ausqfd nfl iCMjF `c qF jFdf irhf pr myrf kMm isrPpwiTaF dI mflsL krnf sI[ Auh idn igaf awj qwk mYN kdy bwicaF `qy vI hwQ nhIN cuwikaf[”

ieh khfxI suxfAuNdy suxfAuNdy lflU Blvfn dIaF awKF ivwc hMJU af gey[ kflI vI bwicaF vrgImfsUmIaq aqy cfa nfl Blvfn dIaF gwlF sux irhf sI[ Blvfn dy aMdr ijvyN ivcfrF dI zUMGI ndI vygnfl vg rhI sI aqy Auhdy ql `qy Auh gux AuBr AuBr sfhmxy af rhy sn jo gux afdmI nUM jfnvr qoNiensfn bxf idMdy hn[ AuhdIaF gwlF sux ky kflI nUM ieMJ mihsUs ho irhf sI ijvyN AuhdI avfjL hjLfrFjLKmF nUM Coh ky af rhI hovy[

lflU Blvfn ny AuWTidaF ikhf:“swt qoN kwpVf nf lfhIN[ syk jLrUr dyvIN[ kwlH mYN iehnUM dyK ky iPr mflsL kr dAUNgf[ qUM ieQy nf afeIN,

qYnUM qurn `c qklIP hoAU[ mYN afp hI af jfAUNgf[”“nhIN, mYN hI af jfAUNgf[ qusIN Aus gMdgI `c ikwQy afAugo[” kflI ny Jwt juafb idwqf[ lflU Blvfn ny

kflI vl dyiKaf aqy ipafr nfl iJVkdf hoieaf boilaf:“ies gMdgI `c Puwl vI pYdf huMdy af... qyrf ipAu mfKf myrf lMgotIaf Xfr sI[ Auh myrI mflsL krdf

aqy jLor krvfAuNdf huMdf sI[ sfzf dovF df brfbr df joV sI[ pr mYN awgy inkl igaf ikAuNik myry ipwCyjLmIn sI, Kurfk sI[ mYN iekwlf iek mwJ df duwD pI jFdf sI[ Auhdy ipwCy imhnq sI, isrP suwkI imhnq[pr Auh nr afdmI sI, bhuq sUJ bUJ vflf[ jdoN qwk Auh ijAuNdf irhf mYN Auhdy kol idn `c iek vfrjLrUr jFdf huMdf sI[ qUM vI qF Auhdf eI puwq aF aqy iPr ieh kMm myrf kfrobfr nhIN, Drm hY[ iehdy leIqF mYnUM ikqy vI jfxf pey jLrUr jfAUNgf[”

Page 31: vqn - watanpunjabi.ca · vqn akqUbr- dsbrM 2008 - 1 vqn  (eI-aMk 8) akqUbr-dsMbr 2008 sMpfdk: suKvMq huMdl, sfDU ibinMg sihXogI: hrpRIq syKf, pfl ibinMg ies aMk ivwc sPf

vqn

akqUbr- dsMbr 2008 - 31

lflU Blvfn ajy gwlF hI kr irhf sI ik vwzy drvfjLy AuWqy iksy vloN mUMh nfl bwkrf bulfAux dI avfjLafeI[ ... bwbf... bwbf... bwbf...[ lflU Blvfn, kflI aqy jIqU - iqMMny Aus pfsy dyKx lwgy[ lohy dy vwzy sfrydrvfjLy nUM jLor nfl Dwk ky idlsuwK JUmdf, lVKVfAuNdf aqy AUtptFg boldf aMdr dfKl hoieaf[ srkMzyvFg lMmf aqy pqlf srIr sI Auhdf ijvyN vylxy `coN kwiZaf igaf hovy[ vylxy dy nyVy af ky Auh ruk igafaqy cfry pfsIN dyKdf hoieaf avfjLf mfrn lwgf:

“qfieaf... E qfieaf...!” jdoN koeI juafb nf imilaf qF Auh AuWcI avfjL `c boilaf:“bol ikwQy aF qUM... bfhr af jf nhIN qF sfrI BlvfnI kwZ dAUN[”Blvfn ny AuhnF dohF vl dyiKaf aqy Auhdy ichry df rMg bdl igaf aqy Auh Aukqfht BrI avfjL

`c boilaf:“kI af idlsuwK? kI qUM awj iPr pI ky afieaF?” lflU Blvfn dlfn ivwcoN ivhVy ivwc af igaf[

idlsuwK Auhdy kol af ky aqy gOr nfl dyKx qoN bfad iJVkdf hoieaf boilaf:“qUM kOx aF?” idlsuwK lflU Blvfn dy hor vI nyVy cly igaf aqy afpxf mUMh Auhdy bhuqy nyVy iljf ky

hwsdf hoieaf boilaf:“qUM qfieaYN?”lflU Blvfn ny AuhnUM PV ky JMjoiVaf[“awj qUM iPr pI ky afieaF[ qyrI mOq df idn hux nyVy eI af[ kuC sLrm kr[”idlsuwK ny lflU Blvfn dI gwl axsuxI kridaF ikhf:“iewQy Auh qF nhIN afeI.... lwCo... inwkU cmfr dI CokrI[ sflI DoKf dy geI[ eydF Gumytf idwqf ik hux

qwk nhIN imlI[”kflI aqy jIqU ny iek dUsry vl dyiKaf[ kflI dIaF awKF `c lfl lfl zory AuBr afey aqy nfl hI

sLrm dy mfry AuhdI grdn Juk geI[ lflU Blvfn ny idlsuwK nUM gflHF kwZIaF aqy Dwky mfr ky hvylI qoNbfhr kwZdf boilaf:

“jy ijLafdf bkvfs kIqI qF juwqIaF mfr-mfr ky isr polf kr dAUN[”idlsuwK buVbuVfAuNdf hoieaf vwzy drvfjLy vl muV igaf[“nlfiek sfry jLmfny df[ eynI jfiedfd df mflk aqy krqUqF ieh[” lflU Blvfn ny duwK BrI avfjL

ivwc ikhf[ idlsuwK ny vwzy drvfjLy kol jf ky ipwCy muV ky dyiKaf aqy lflU Blvfn vl Quwk ky awgy vDigaf[ Auh vwzy drvfjLy qoN bfhr jf ky amrU nUM avfjLf mfrn lwgf[ pr jdoN koeI juafb nf afieaf qFmotI ijhI gflH kwZ ky boilaf:

“BYx qF geI sI, hux sflf Brf vI dOV igaf[ sLrfb dI BwTI qoN myry nfl afieaf sI[”kflI ny ieh suixaf qF AuhnUM Jtkf ijhf lwgf[ Blvfn dlfn ivwc af ky mMjy AuWqy bYT igaf[ kflI ny

AuhdI vl dyiKaf[ Auh vI iKiJaf hoieaf sI[ sfh ijwdF Puwl irhf hovy[ iqMny kuJ icr leI cuwp rhy[ iPrlflU Blvfn ny iksy zUMGI soc `c zuwibaF hoieaF ikhf:

“jwt jLmIn nfl sfiraF nfloN ijLafdf ipafr krdf, BrfvF qoN vI ijLafdf[ pr ieh iehdI sB qoNvwzI dusLmx af[ idlsuwK vIh GumF jLmIn df vfihd mflk hY[ lMbVdfr qoN ibnF iksy kol eynI jLmIn nhIN[jwt dy jvfnI afAux qoN pihlF hI pr inklx lwgdy af[ aOrq `qy sLrfb AuhnUM afpxI vl iKwcdy ny[ keIqF iek-do cwkr Kf ky vfps af jFdy af, kuJ AuWQoN dy hI ho ky rih jFdy af[ idlsuwK pMj ikwly jLmInpihlF hI gihxy rwK cuwikaf[ bfkI hOlI hOlI rwK dAU[... bfp dfdy df cMgf nF rOsLn kr irhf... ds bfrFidn pihlF myry kol afieaf sI[ pMj sO rupeIaF bdly GumF jLmIn gihxy rwKdf sI[ mYN qF sfP juafb dyidwqf[ myrf dfdf aqy iehdf dfdf sky Brf sI[ irsLqf purfxf eI sI, pr KUn qF iek eI af[ hux lMbVdfrhrnfm isMG aqy bfbk vfly jgqy kol kOzIaF dy Bfa jLmIn gihxy Dr irhY[ duwK qF bhuq huMdf pr kIkrF, lok-lfj ny myrI bFh PVI hoeI af[ sLrIky df mfmlf[ kwlH nMU lokF ny kihxf ik qfieaf BqIjy dIjfiedfd Kf igaf...[ mYN rfjy Gr `c iehdf ivafh krvfieaf sI[ kuVI df ipAu POj `c sUbydfr sI[

Page 32: vqn - watanpunjabi.ca · vqn akqUbr- dsbrM 2008 - 1 vqn  (eI-aMk 8) akqUbr-dsMbr 2008 sMpfdk: suKvMq huMdl, sfDU ibinMg sihXogI: hrpRIq syKf, pfl ibinMg ies aMk ivwc sPf

vqn

akqUbr- dsMbr 2008 - 32

iehdf Puwl vrgf muMzf[ Aus ivcfrI nUM iehny bhuq duwK idwqf[ Auh qF ro-ipwt ky afpxy pykIN clI geI[ sOhIly bhfny krky idlsuwK qoN awDI jLmIn muMzy dy nF krvf idwqI af[ sB iksmq dIaF KyzF[ iehdy ipAu-dfdy vyly iehnF dI hvylI `c pMcfieq huMdI sI[ hux ipMz df sfrf luwcf lPMgf AuWQy hI iekwTf huMdf[”Blvfn df mn ijvyN kMb igaf sI[

“hy rwb jI, sB nUM bKsL lY[”

kuC icr cuwp rihx bfad kflI AuWT KVf hoieaf[ jIqU vI Aus hI vyly AuWiTaf[ lflU Blvfn AuhnF nUMjfx leI iqafr dyK ky boilaf:

“cwl pey[ cMgf, iehdf iKafl rwKIN[ hvf nf lwgy[ syk jLrUr dyeIN[ kwlH nUM mYN idn Zly afAUNgf[”

donF ny lflU Blvfn nUM bMdgI kIqI aqy kflI jIqU dy moZy df shfrf lY qur ipaf[ donoN vwzy drvfjLy qwkcuwpcfp qurdy rhy[ AuhnF df gwl krn nUM ijvyN jIa nf krdf hovy[ drvfjLy qoN bfhr af ky donoN ruk gey aqyiek-dUsry vl ies qrHF dyKx lwgy ijvyN puwCdy hox qUM kI kihxf cfhuMdf[ donF dIaF njLrF Juk geIaF ijwdFgwl krn qoN iJjk rhy hox[ kflI kuJ plF bfad jIqU dy moZy qoN hwQ cuwkdf hoieaf bhuq hOlI avfjL `cboilaf:

“jIqU, qUM vI kMm-kfj dy islisly `c ipMz dy aMdr-bfhr afAuNdf jFdf rihMdf[ kI ieh swc af iklwCo hux idlsuwK dI bYTk `c vI afAuNdI af?”

“mYN vI ieh hI soc irhf sI aqy ieh hI gwl puwCxI cfhuMdf sI[”

kuJ plF leI cuwp rih ky jIqU ny PYslfkun avfjL ivwc ikhf:

“afAuNdI hoxI af, jLrUr afAuNdI hoxI af[ Auh hV afey coa vFg awjkwlH cfry pfsIN rsqy bxf rhIaf[” (cldf) -anuvfd: suKvMq huMdl

���

pfTkF dy nF

asIN hr iqMn mhIinaF bfad vqn df nvF aMk aploz krn qoN bfad afpxy pfTkF nUM eI-mylrfhIN nvyN aMk dy aploz hox bfry Xfd krvfAuNdy hF[ jy qusIN eI-myl rfhIN ieh sunyhf pRfpq krnfcfhuMdy ho qF sfnUM eI-myl Byj ky afpxF nF sfzI ilst ivwc drj krvf idAuu[ qusIN afpxI eI myliehnF piqaF AuWqy Byj skdy ho: [email protected]; jF [email protected]; [email protected]. eI-myl ivwc isrP eynf hI ilKo: Please add my name to thePlease add my name to the

Watan mailing list.Watan mailing list.

ies dy nfl hI vqn dy pfTkF df Gyrf vDfAux leI sfnUM quhfzy sihXog dI loV hY[ ies dy vYWbsfeItwww.watanpunjabi.ca bfry afpxy iksy aijhy dosq/imwqr nUM dwso, jo quhfzy iKafl ivwc ies nUMpVHn df iewCuk ho skdf hY[ jy qusIN iksy aijhy ivakqI nUM jfxdy ho jo ajy ieMtrnYWt dI vrqoN nhINkrdf qF Aus nUM vqn dy ipRMt aMk bfry dwso aqy Aus nUM vqn df cMdf Byj ky rYgUlr pfTk bxn leIpRyro[ ���

Page 33: vqn - watanpunjabi.ca · vqn akqUbr- dsbrM 2008 - 1 vqn  (eI-aMk 8) akqUbr-dsMbr 2008 sMpfdk: suKvMq huMdl, sfDU ibinMg sihXogI: hrpRIq syKf, pfl ibinMg ies aMk ivwc sPf

vqn

akqUbr- dsMbr 2008 - 33

lyK

pMCIaF pRqI bdl rhI pMjfbIaF dI lok-mfniskqf

muKvIr [email protected]

pMjfbI lok-mfns df muwZ-kdIm qoN psLU-pMCIaF nfl aMqF df moh irhf hY| Aus dy Xfr bylIaF ivc ijQy‘bwgy-bld’ sLfiml sn AuQy ‘cIny kbUqrF’ df sfQ vI Aus dI rUh nUM skUn idMdf sI| kI psLU qy kI pMCI sB dfpMjfbI lok-mfns nfl apxwq df irsLqf sI| smF bdilaf qy nfl hI bdlI mnuwKI soc| pdfrQvfdI Xuwg ivcmnuwKI irsLqy pdfrQF dy lYx-dyx qwk sIimq ho gey| mnuwK dy mnuwK nfl irsLqy BfvF dI bjfey afriQkqf ny qYakrny sLurU kr idwqy| aijhy smyN pMCIaF nfl moh dI gwl ijvyN mnuwKI socx sLkqI qoN bfhr ho geI hovy|

purfixaF simaF ivc kuwl lukfeI nUM kF df klfAuxf imwTf aihsfs pRdfn krdf hY| ivCV gey afpxy nflimlx dI afs nUM lok-mfniskqf bnyry ’qy kF dy bolx nfl joV ky dyKdI hY| pMjfbI lok-mn bnyry ’qy bYTy kF nUMmihmfn dI afmd dy pRqIk vjoN lYNdf hY| aijhy suwK-sunyihaF leI kF nUM cUrI nfl invfijaf jFdf irhf hY|pMjfbI lok-jIvn ivc kF dy klfAux nUM sLuB sLgn qslIm kIqf jFdf hY[

koTy qy kF boly,icwTI sfzy mfhIey dI,ivc myrf nF boly |

lok-gIqF dy bolF ivc kF koiel qoN vI ijLafdf ipafrf hY[ ‘koielF kUkdIaF, ikqy bol vy cMdiraf kfvF,’vflI siQqI ivc koiel dI kUk ijQy ibrhoN ibafn krdI hY AuQy kF dI afvfjL ivc ‘imlfp dI afs’ hY|

AuWzdf vy jfvIN kfvF,bihMdVf vy jfvIN kfvF,jfvIN qy jfvIN myry pykVy[pihlf snyhVf, myrI mF rfxI nUM dyvIN,dUjf BYx BrfvF[qIjf snyhVf myry ipwplF nUM dyvIN,ijQy mYN pIGF pfvF |cOQf snyhVf shylIaF nUM dyvIN ,ijnHF nfl Kyzx jfvF[AuWzdf vy jfvIN kfvF[

Page 34: vqn - watanpunjabi.ca · vqn akqUbr- dsbrM 2008 - 1 vqn  (eI-aMk 8) akqUbr-dsMbr 2008 sMpfdk: suKvMq huMdl, sfDU ibinMg sihXogI: hrpRIq syKf, pfl ibinMg ies aMk ivwc sPf

vqn

akqUbr- dsMbr 2008 - 34

pr aKOqI afDuink jIvn jfc ivc AuhI suwK-sunyhy dyx vflf kF mfr ky tMigaf imldf hY|

(1. ‘cMdry’ qoN ‘ivcfrf’ bixaF kF DrqI nUM afpxI mlkIkq smJx vfly mnuwK nUM pRsLn puwC irhf hY ik afAux vfly smyN ivc kOx bolygf bnyry AuWqy?)

hux PLslF dI rfKI leI pMCIaF nUM Auzfieaf nhIN jFdf sgoN mfr idwqf jFdf hY qy sB qoN pihlF vfrI kF dIafAuNdI hY| ipCly idnIN mYN KyqIbfVI XUnIvristI dy iek ivdvfn df aKLbfr ivc lyK piVHaf,lyK pMCIaF qoNPLslF nUM bcfAux bfry sI| lyK pVH ky bVf dwuK hoieaf ik Aus ny pMCIaF qoN rfKI leI kF mfr ky tMgx dIisLPLfrsL kIqI sI qy nfl hYrfnI vI hoeI ik sfzy aKOqI KyqI ivigafnI ies ivigafnk Xuwg ivc ikMnIaivigafnk Dfrnf pysL kr rhy hn| sLfied iehnF DfrnfvF df asr ieh hoieaf hY ik ‘mfr ky tMigaf kF’iek icMnH bx igaf hY ik jy hor koeI pMCI ies Kyq ivc afieaf qF Aus df hfl vI ies kF vrgf hovygf aqyjy koeI hor pMCI KyqF ivc afAuNdf vI hY qF swcmuwc Aus df hfl kF vflf hI huMdf hY|

(2)

mfr ky tMgy pMCIaF df ksUr kyvl eynf huMdf hY ik ieh afpxf pyt Brn leI kudrq dI dfq AupjfAUjLmIn ivcoN AupjI bnspqI nUM afpxf Bojn bxfAuNdy hn| mnuwK nUM koeI PLrk nhIN pYNdf ik ieh pMCI qoqf hY jFkF, Aus nUM mOq dI ieh Kyz afpxf PLrjL jfpdI hY, PLslF dI rfKI df PLrjL| pr pihlF vI qF ieh pMCI PLslF

Page 35: vqn - watanpunjabi.ca · vqn akqUbr- dsbrM 2008 - 1 vqn  (eI-aMk 8) akqUbr-dsMbr 2008 sMpfdk: suKvMq huMdl, sfDU ibinMg sihXogI: hrpRIq syKf, pfl ibinMg ies aMk ivwc sPf

vqn

akqUbr- dsMbr 2008 - 35

df nuksfn krdy sn pr AudoN iehnF pMCIaF nUM kyvl Auzfieaf jFdf sI| AudoN lok-mn iehnF duafrf kIqynuksfn nUM vI alwg idRsLtI nfl vyKdf sI|

aMb dI tfhxI qoqf bYTf,aMb pwkx nf dyvy,sohxI Bfbo nUM idAur vwsx nf dyvy|

Auprokq lok-AukqI ivc qoqy qy idAur dI ieko ijhI siQqI hY qy lok-jIvn ivc ies siQqI dI sjLf mOqkdy nhIN huMdI| pMjfbIaF dI PLsl nfl afriQkqf sdf juVI rhI hY, lok-gIqF rfhIN pMCIaF nUM vI ies gwl dfaihsfs krvfieaf jFdf:

iCwty nf AujfVo qoiqE,asIN bfjry qoN Gwgrf smfAuxf|

pr iksy pMCI nUM mfrn df ijLkr ikqy nhIN imldf ijs qoN iehI iswD huMdf hY ik ieh ruJfn afDuinkqf dIdyx hY| muwZ-kdIm df pMjfbI lok-mfns qF PLsl bIjx qoN pihlF ardfs krdf sI ik PLsl pMCIaF dy vIkrmI-BfgIN hovy:

icVI jnOr dy BfgIN |hflI pflI dy BfgIN |rfhIN pFDI dy BfgIN |KfDy pIqy dy BfgIN |

ies ipwCy lok-mfniskqf ieh sI ik iehnF ivcfiraF dy ikhVy hÜ cldy hn| pr ijs qrHF mnuwKI soc ’qyafriQkqf BfrU hoeI Aus nfl Auh hr pMCI nUM afpxf dusLmx smJx lwgf| ieQoN qwk ik bwicaF dIaF skUlIikqfbF rfhIN bfl-mn ivc hI ieh Dfrnf pYdf kr idwqI geI ik PLslF nUM Kfx vflf hr pMCI mnuwK df dusLmxhY| kI ies DrqI qy PLsl bIjI jFdI hY Aus AuWuqy bfkI kudrqI jIvF df koeI hwk nhIN?

purfxy simaF ivc jdoN ikqfbF dI pVfeI nhIN sI huMdI, jdoN buJfrqF hI bfl-mn df ivkfs krdIaF sn|AuhnF buJfrqF ivc pMCIaF nfl lok-mfns dI sFJ QF-pr-QF imldI hY:

-aMg aMg hY GiVaf hoieafng ng hY jiVaf hoieafiks Cwb dy Aubry nf Cfpyiksy anoKy df hwQ jfpyiks Zwb df hY ieh llfrIkyhI kIqI mInfkfrIknI nUM sO sO vl pYxcfl mtkxI cMcl nYxisr klgI qy mYly pYrksr rhI bs QoVI KYr|

-iek pMCI aYsfijs dI pUMC qy pYsf|

ieh buJfrqF KyqF ivc GuMmdy mor nfl sMbMiDq hn ijs nUM bfl buwJx ivc iek imMt nf lfAuNdy ikAuNik pYlFpfAuNdy mor AuhnF dy hmysLf aMg-sMg rihMdy sn| pr hux mor vI mnuwKI jIvn sLYlI df isLkfr ho rhy hn|

Page 36: vqn - watanpunjabi.ca · vqn akqUbr- dsbrM 2008 - 1 vqn  (eI-aMk 8) akqUbr-dsMbr 2008 sMpfdk: suKvMq huMdl, sfDU ibinMg sihXogI: hrpRIq syKf, pfl ibinMg ies aMk ivwc sPf

vqn

akqUbr- dsMbr 2008 - 36

3. PLslF ’qy kIVy mfr dvfeI dy iCVkfa ipwCoN kuJ mry qy byhosL pey mor

mor qy sLfrk dy bfry bujLrgF qoN suxIaF bfqF ivc asIN suxdy rhy hF ik iks qrHF sLfrk ny mor dy suMdr pYrivafh dyKx leI ley sn qy awj qwk vfps nhIN kIqy| ieh bfqF ijQy BrpUr mMnorjn krdIaF AuWQy lok-mndI pMCIaF nfl zUMGI sFJ vI aiBivakq krdIaF hn| pr hux iehnF bfqF dy pfqr zUMGI nINdy sONdy jf rhyhn, kI mor qy kI sLfrkF mnuwK dy KUnI pMjy sB dy KUn nfl lwQ-pwQ ho rhy hn:

(4)

kudrq dI suMdr dyx ieh pMCI ijhnF qoN mnwuK ny afsmfn ivc AuzfrIaF lYx dI pRyrnf leI| ijhnF dIbyqyhfsLf KLUbsUrqI df ijLkr afpxy bwcy leI vrqy mF dy mmqf Bry bolF ivcoN vI afp-muhfry inkldf hY, “myrybfgF df qoqf|” ijhnF df nF keI mnuwKF dy nfvF nfl juV igaf BfvyN Auh qoqf isMG jF qoqf rfm hovy BfvyN sfzfimiQhfsk pfqr sLukdyv| kihMdy hn ik jdoN mhfn iskMdr pMjfb afieaf qF Aus ny pihlI vfr qoqf vyiKaf

Page 37: vqn - watanpunjabi.ca · vqn akqUbr- dsbrM 2008 - 1 vqn  (eI-aMk 8) akqUbr-dsMbr 2008 sMpfdk: suKvMq huMdl, sfDU ibinMg sihXogI: hrpRIq syKf, pfl ibinMg ies aMk ivwc sPf

vqn

akqUbr- dsMbr 2008 - 37

sI[ Auh ies dI KLUbsUrqI qy mnuwK vFg bolx dI pRiqBf vyK ky dMg rih igaf[ vfps jfx lwgf Auh bhuq sfryhIrfmn qoqy afpxy nfl lY igaf qF ik AuhnF df dysL ies KLUbsUrq pMCI qoN vFJf nf rih jfvy| AudoN qoN hIhIrfmn qoqy df nF iskMdrI qoqf pY igaf| qy asIN hux iehnF KLUbsUrq pMCIaF dIaF jfnF nfl Kyz rhy hF| rwuKFdI byihsfbI ktfeI kfrn hux pMCIaF dy Coty bwicaF nUM isr CpfAux leI jgHf nsIb nhIN huMdI ijs kfrn iehpMCI CotI Aumry hI rwb nUM ipafry ho jFdy hn|

(5)

(6)

Auprokq qsvIrF AuhnF qoqy dy bwicaF dIaF hn ijhnF ny sfzy KyqF dy nyVy iek drKwq ivc afpxf jIvnafrMB kIqf sI| iek idn qyjL hnyHrI nfl drKwq df iek vwzf tfhxf twut igaf ijs ivc Coty-Coty bVy suhxy-suhxy qoqy dy bwcy sn| ijhnF dI adBuwq suMdrqf vyK ky AuhnF nUM mYN afpxy mobfiel dy kYmry ivc bMd kr ilaf|iehnF dy mF-ipE qoqy AuhnF dI sKLq ingrfnI rwK rhy sn ies leI mYN insLicMq ho ky AuQoN af igaf| rojL dIqrHF jdoN mYN agly idn vI AuWDr svyr dI sYr krn igaf qF AuhnF mfsUmF dI igxqI awDI rih geI sI| mYN

Page 38: vqn - watanpunjabi.ca · vqn akqUbr- dsbrM 2008 - 1 vqn  (eI-aMk 8) akqUbr-dsMbr 2008 sMpfdk: suKvMq huMdl, sfDU ibinMg sihXogI: hrpRIq syKf, pfl ibinMg ies aMk ivwc sPf

vqn

akqUbr- dsMbr 2008 - 38

bhuq bycYn hoieaf hor koeI nyVy-qyVy surwiKaq drKwq dI Bfl nfl mYnUM ieh aihsfs hoieaf ik asIN iehnFdy jIx leI drKq qF Cwzy hI nhIN| iehnF vrgIaF axigxq mfsUm jfnF dI hoxI dy leI asIN sfry ijLMmyvfrhF|

drKLqF dI aMnyvfh ktfeI qy pwky GrF kfrn asIN pMCIaF nUM afpxy aflHxy pfAux qoN vI vFJy kr idwqf hY|aMnHyvfh kIVymfr dvfeIaF dI vrqoN qy pRdUisLq pOxpfxI nfl pMCIaF dI hoNd KLqry ivc pY rhI hY| bhuq sfrysfzy chyqy pMCI ies DrqI qoN lupq ho rhy hn| ijs qrHF purfxy simaF ivc icVIaF sfzy jIvn df iek aMghuMdIaF sn| icVIaF df cMbf hr iek dy idl nUM tuMbdf sI| vfirs sLfh pMjfb dy ipMz df idRsL nMU rUpmfn krnleI icVIaf dI icchfrt qoN hI afrMB krdf hY:

icVI cUkdI nfl AuT qury pFDIpeIaF duwDF dy ivc mDfxIaF jI[

pMjfb dy lokF nUM jgfAux vflI ivcfrI icVI hux Kud AuWTx qoN bybs ho cuwkI hY| pqf nhIN ies nUM mobfielXuwg ny Kf ilaf jF ies ny KLud hI mnuwK ijhI KudgrjL kOm qoN dUr jfxf byhqr smiJaf|

icVI ivcfrI kI kryTMzf pfxI pI mry

7. afsmfn ivc AuzfrIaF lfAux vflI icVI iksy kItnfsLk dvfeI dy asr kfrn Auzx qoN vI asmrwQ hY|

lok-sfihq dI kfiv vMngI suhfg ivc DI dy ivCoVy dI qulnf icVIaF dI lMmI AuzfrI nfl kIqI geI hY:

sfzf icVIaf df cMbf vy,bfbl asF AuWz jfxf eyN|sfzI lMmI AuzfrI vy,bfbl ikhVy dys jfxf eyN|

afAux vflIaF pIVHIaF jdoN ieh suhfg pVHx jF suxn geIaF qF AuhnF nUM iehdy arQ smJfAux leI lupqhoeIaF icVIaF bfry vI dwsxf pvygf ik kdy ivcfrIaF icVIaF huMdIaF sn jo lMmI AuzfrI mfrdIaF sn|afDuink smyN ivc vI icVIaF df cMbf ikqy njLr nhIN afAuNdf jy ikqy icVI dI hoNd hY vI qF Auh mnuwK duafrfPYlfeI jLihr df isLkfr njLr afAuNdI hY|

ies qrHF asIN pMCIaF df hr mukfm ’qy jIxf muhfl kIqf hoieaf hY| pMjfb ivc kbUqr, surKfb,murgfbI, iewl, btyrf, kUMj, GuwgI, isLkrf, bfjL, ppIhf, bulbul, ibjVf afid lgBg 335 iksmF dy pMCIaFivcoN bhuq sfry pMCI sfzy qoN rwus ky hmysLf leI jf cuwky hn aqy bhuq sfry jfx dI iqafrI ivc hn| pMCI pRqIbdl pMjfbI mfniskqf pMjfb leI sLuB sMkyq nhIN| pMCIaF dI hoNd qoN ibnF suhxy pMjfb df suhwpx aDUrf hY|qsvIrF:1. qsvIr nM: 1,2,4,5,6,7, muKvIr 2. qsvIr nM: 3 ‘ajIq jlMDr’ 10.6.2008

Page 39: vqn - watanpunjabi.ca · vqn akqUbr- dsbrM 2008 - 1 vqn  (eI-aMk 8) akqUbr-dsMbr 2008 sMpfdk: suKvMq huMdl, sfDU ibinMg sihXogI: hrpRIq syKf, pfl ibinMg ies aMk ivwc sPf

vqn

akqUbr- dsMbr 2008 - 39

lyK

kYnyzf dI pMjfbI khfxI

arivMdr kOr

mnuwK dy prvfs Dfrn krn df mUl mMqv afriQkqf hI irhf hY[ ajoky Xuwg ivwc jdoN pMjfbI ivÈv dyvwK vwK dyÈF vwl nUM ruwK krdy hn qF AunHF df ieh mMqv brkrfr rihMdf hY[ XUrp aqy amrIkf dymhFdIpF ivwc jfx dy kuwJ hor vI kfrn nËrIM afAuNdy hn[ ijwQy zubeI, mskt, bihrIn afid ivwc iewkpfsy sÉq imhnq hY qF dUjy pfsy kwtVpMQI smfj[ aijhy mfhOl ivwc koeI vI ivakqI KuÈI nfl rihxfpsMd nhIN krygf[ prMqU XUrp qy amrIkf dy ivksq dyÈF ivwc jfx df moh, AuWQoN dI jIvn-ÈYlI aqysurwiKaq ivakqIgq jIvn vI hY[ zflr qy pONz jdoN cflI pMjfh jF awsI guxf vwD ky BfrqI rupey ivwcqbdIl huMdy hn qF amIrI df klipq sMsfr awKF sfhmxy sfkfr ho jFdf hY[ lokF qoN suxIaF-suxfeIaFaiqkQnI BrpUr gwlF mnuwK nUM bfhr vwl lYky jFdIaF hn[ pMjfbI lok hr qrHF dy mOsm nUM shfr skdy hnAuh afpxI ihMmq dy shfry awgy vDx ivwc hmyÈf kfmXfb hoey hn[ ienHF KUbIaF sdkf hI amrIkf kYnyzfivwc Auh vsy hI nhIN sQfipq vI hoey hn[

1960-70 qwk qF ijhVy pMjfbI kYnyzf amrIkf afey Auh sfihqwk pRivrqIaF dy mflk nhIM sn[kfnUMnF ivwc pirvrqn hox nfl pVHy-ilKy sfihqkfrF df vI kYnyzf ivwc pRvyÈ huMdf hY[ sfihqkfr mUl rUpivwc sMvydnÈIl huMdf hY[ ies leI kudrqI hY ik Auh afpxy anuBvF nUM iviBMn sfihqwkrUpF ivwc pRgtkrygf[ prMqU glp Aus leI vDyry muafÌk afAuNdI hY[ ivÈys qOr qy khfxI[ prvfsI khfxI dI vI,pfiksqfnI khfxI vFg ajy cflI ku sfl dI Aumr hY[

pMjfbI aflockF ny ieh Dfrxf bxf idwqI hY ik prvfsI sfihq dy iqMn pVfa hn[ pihly pVfa AuWprAudryvF BfrU hY[ dUsry pVfa AuWpr pwCmI smfj dI soJI af juVdI hY aqy qIjy pVfa qy ivÈv cyqnfpMjfbI sfihq df aMg bxdI hY[ prMqU ies Dfrnf nUM sdIvI nhIN mMinaf jF skdf ikAuNik prvfsI hoxfiewk inrMqr pRikiraf hY ies leI Auprly iqMnoN pVfa smfnMqr vI cldy rihxgy[ BfvyN ieh vI TIk hY iknvyN gey prvfsI sfihqkfr AudryvyN dI siQqI ivcoN inkl ky dUsry pVfa ivcoN dI guËrdy hoey qIjy pVfaAuWpr jldI phuMc jfxgy[

kYnyzf ivwc pMjfbIaF dy inrMqr afAux df kfrn iewQoN df bhu-siBafcfrk smfj vI hY ijwQynslpRsqI df dbfa ieMglYNz afid dyÈF qoN Gwt hY[ bhu-siBafcfrk nIqIaF kfrn prvfsI GwtigxqIaF leI suK-shUlqF vDyry hn[ pMjfbI iewQy jf ky igxqI dy afDfr qy afpxI mfq BfÈf nUM dUsrIBfÈf dy qOr qy pVH skdy hn[ afpxy siBafcfrk aqy Dfrimk sMgTn hI mËbUq nhIN kr skdy sgoNaKbfrF qy ryzIAu styÈn vI sQfipq kr skdy hn[ ies smyN dOrfn bhuq sfry mOkf pRsq ansr vI pYdfhoey hn prMqU eImfndfr, gMBIr sfihqwk isrjxf nfl juVy hoey sfihqkfrF dI vI kmI nhIN hY[

pMjfbI mnuwK jdoN prvfsI bxdf hY qF iewk vwKry mnuwK df tfkrf AuWqr afDuink smfj nfl huMdf hY[arD jfgIrdfrI mfniskqf vflf mnuwK, Dfrimk kwtVvfd nUM prxfieaf hoieaf mnuwK aqy ivÈyÈ qOr qymrd pRDfn smfj ivwc srdfrI krdf mnuwK jdoN ivkisq pUMjIvfdI smfj ivwc KuwlHy Dfrimk afly duaflyivwc aqy aOrq dI ivakqIgq suqMqrqf vfly smfj ivwc afpxy afp nUM vyKdf hY qF tkrfa siBafcfrdf vI hY, Drm df vI aqy kdrF-kImqF df vI[ iesy tkrfa ivcoN nvF pMjfbI bMdf AuWBrdf hY[ PYktrIaFivwc zflr kmfAuNdf, kmfeI dI dOV ivwc nÈy krdf, mfnisk sMquln leI Dfrimk sQfn qy jFdf aqyvysvf GrF, kfPI hfAUsF, jUey KfinaF qy hor pwCmI siBafcfr dy pRqIkF ivwc GuMmdf aijhf bMdf sfhmxyafAuNdf hY jo aMdrUnI tuwt-Bwj df iÈkfr huMdf hY[ pirvfrk irÈiqaF dy bdlx nfl nvIaF smwisafvF

Page 40: vqn - watanpunjabi.ca · vqn akqUbr- dsbrM 2008 - 1 vqn  (eI-aMk 8) akqUbr-dsMbr 2008 sMpfdk: suKvMq huMdl, sfDU ibinMg sihXogI: hrpRIq syKf, pfl ibinMg ies aMk ivwc sPf

vqn

akqUbr- dsMbr 2008 - 40

nfl jUJdf, sFJy pirvfrF nUM bxfeI rwKx ivwc asÌl rihMidaF mfnisk bImfrIaF shyVdf bMdf sfzysfhmxy afAuNdf hY[ ies sB kuwJ nUM kYnyzf dy pMjfbI khfxIkfr iksy nf iksy rUp ivwc pfTkF dy sfhmxyilafAuNdy hn[ iehnF khfxIkfrF ivwc rivMdr rvI, jrnYl isMG, sfDU ibinMg, amnpfl sfrf, myjrmFgt, imMnI gryvfl, blbIr kOr sMGyVf, blbIr momI, surjIq klsI, kuljIq mfn, hrpRIq syKf,amrjIq cfhl, zf: sfDU isMG, avqfr igwl, jrnYl isMG grcf, prmjIq momI afid khfxIkfrÈfiml hn[rivMdr rvI Bfrq qoN kInIaf aqy dwKxI aÌrIkf afid dyÈF qoN GuMmdf hoieaf 1974 ivwc kYnyzf

phuMcdf hY[ iewQy Ausdy khfxI sMgRih ijwQy dIvfrF nhIN, kMipAUtr klcr aqy gorIaF ÈhIdIaF sMgRihdIaF kuwJ khfxIaF pRkfiÈq hoeIaF hn[ joigMdr isMG nihrU anusfr, “rivMdr rvI iewk pROZ lyKk,afDuink cyqnf nfl vrosfieaf bhu-anuBvI sfihqkfr hY[ piVHaf iliKaf aqy pyÈy vjoN iewk aiDafpkhox krky, Auh pwCmI siBafcfr aqy Aus dIaF kdrF-kImqF nUM afpxy anuBv dy pwDr qy kfPI nyiVAuNvyK cuwkf hY[ Auh dovF siBafcfrF ivwc brfbr dy pYr rwKky clx vflf sfihqkfr hY[ pwCmI siBaqf qysMsikRqI ny Aus dy mfnisk qy bOiDk iKiqj nUM kfPI ivÈflqf idwqI hY[ Aus dI cyqn buwD sfihqwk pRiqBfaqy hMZfey inwgr anuBvF ny Aus ivwc aijhI qIKx cyqnf nUM jnm idwqf hY ijs nfl Auh pwCmIsiBafcfr dy aMdr bfhr cMgI qrHF Jfq mfrn dy smrwQ ho sikaf hY[” (pMjfbI kYnyzIan sfihq-pMnf-57.)

rivMdr rvI pRXog pRXogvfdI kivqf dI Dfrf nfl vI juiVaf irhf hY[ smF pf ky pRXogvfdI kivqfieiqhfs df ihwsf bx geI prMqU rivMdr rvI kivqf vfly pRXog khfxI dy Kyqr ivwc vI krdf af irhf hYijnHF kfrn Auh awj qwk pMjfbI khfxI dy Kyqr ivwc crcf df ivÈf bixaf irhf hY[ bhu-BFqI iviÈaFanusfr Auh nvIN ibrqFq ÈYlI apxfAuNdf hY[ Aus dy idRÈtIkox nUM jy koeI nf dyxf hovy qF AusnUM mfnvvfdIkhfxIkfr hI ikhf jf skdf hY[ zf: bldyv isMG DflIvfl anusfr rivMdr rvI, “kInIaf qoN ipCoN kYnyzfivwc af visaf[ rivMdr rvI afpxy bRihmMzk cyqnf dy sMklp qoN pRBfivq ho ky iewk aijhy afdrÈkmnuwK dI pirklpnf krdf hY ijhVf rMgF, DrmF, nslF qy BfÈfvF dy ivqkiraF qoN AuWupr AuWT ky jIAUxdI cyÈtf krdf hY[ ies qrHF Auh iewk aOsqn ivÈv mnuwK dI isrjxf krnI cfhuMdf hY’ (afDuink pMjfbIkhfxI idRÈtImUlk pirpyK, pMnf-119.)[ ivcfrDfrk qOr qy sMq isMG syKoN ny rivMdr rvI nUM pRgqIvfd dIafqmf qoN dUr nhIN mMinaf, BfvyN Auh ieh mMndf hY ik AusdIaF ipClyrIaF khfxIaF ivwc bfhrIafriQk dÈf qy horF nfloN vDyry ruicq ho jFdf hY[ sMq isMG syKoN dI kIqI geI 1969 ivwc ies itwpxI qoNbfad rivMdr rvI duafrf isrjIaF khfxIaF inrol pRikRqIvfdI (ngnvfdI) ho inbVdIaF hn qy AusdfJukfa iCxvfdI vrqmfn nUM Bogx qwk sImq ho jFdf hY[

ijs qIjI pIVHI dI prvfsI khfxI df iËkr asIN krdy hF Ausdy aMÈ rivMdr rvI dI khfxI ivwcÈurU qoN hI ivdmfn hn[ rivMdr rvI dI khfxI ivwc Ausdf muwZlf pMjfb df anuBv aqy prvfsI anuBvnflo nfl cldy hn[ ieAuN AusdI khfxI gqIÈIl rihMdI hY[ ies qwQ nUM sfhmxy rwK ky zf: hirBjn isMGny AusdI soc nUM awD ivckfroN cIrI hoeI ikhf hY[ rivMdr rvI dI khfxI ivwc svYjIvnIafqmk aMÈ hmyÈFivdmfn rihMdy hn ijs nUM Auh afp shI vI TihrfAuNdf hY[ pMjfb ivwc rihMidaf afpxI jIvn ÈYlI qyXQfrQ nfl tkrfAu qoN rivMdr rvI inrfÈfvfdI rucIaF vwl vwDdf hY pr nfl dI nfl Auh afÈfvfdI vIrihMdf hY[ ienHF donHF rucIaF dy tkrF ivcoN khfxI df nvF mfiDam–cuxn dI pRyrxf imldI hY[ rivMdr rvIdy afpxy kihx anusfr ‘Aus dI ivakqIgq phuMc ny Aus dI khfxI ivwc mOilkqf vI ilaFdI hY, amIrIvI qy vMngI vI[’

kYnyzf ivwc rihMidaf rivMdr rvI df pihlf khfxI sMgRih ijwQy dIvfrF nhIN Cpdf hY[ ies khfxIsMgRih dIaF khfxIaF ivwc rivMdr rvI df jIvn PlsPf piVHaf jf skdf hY[ rivMdr rvI ikAuNik iewkkvI vI hY ies leI AusdI smuwcI khfxI ivwc vI kfivkqf df pRBfv vyiKaf jf skdf hY[ vfkF dI lYa,AupmfvF, muhfvry, alMkfrk jVq, ibMb Ausfr iewk kivqf hI isrjdy hn[

Page 41: vqn - watanpunjabi.ca · vqn akqUbr- dsbrM 2008 - 1 vqn  (eI-aMk 8) akqUbr-dsMbr 2008 sMpfdk: suKvMq huMdl, sfDU ibinMg sihXogI: hrpRIq syKf, pfl ibinMg ies aMk ivwc sPf

vqn

akqUbr- dsMbr 2008 - 41

rivMdr rvI Drm, nsl, kOm, jfq aqy vfd dy afDfr qy iensfnIaq nUM vMizaf nhIN dyKxf cfhuMdf[aijhI siQqI ivwc Auh arfjkqf vfdI vI ho jFdf hY[ ies siQqI ivwc Auh iksy vI bMDyj nUM sihj aMgqF bxfAuxf locdf hY prMqU jLbrdsqI bMDn df ivroD vI krdf hY[ (ijwQy dIvfrF nhIN) ‘kYNsr’ khfxI ivwcrivMdr rvI iewk Aulfr pfqr dI mnosiQqI nUM pyÈ krdf hY[ Ausny lyKkF dy dohry ivhfr nUM ivaMg dfiÈkfr bxfieaf hY[ pRgqIvfdI lyKkF dI kQnI qy krnI AuWpr ivaMgfqmk itwpxIaF ies khfxI dfafDfr hn[ khfxI dy aMqm bolF ivwc kYNsr ivÈfl arQ gRihx krdf pRqIq huMdf hY[

rvI dIaF khfxIaF ivwc kbIilaF df anuBv vI pRfpq hY ikAuNik Auh mUl invfisaF dy Kyqr ivwcskUl df aiDafpk irhf hY[ prvfsI khfxIkfrF dy prvfsI pfqr pMjfbI ivwc vfrqflfp krdy hn iehaxXQfriQk siQqI hY[ prMqU pMjfbI khfxIkfr pMjfbI pfTkF leI rcnf kr rhy hn ies leI ienHF dypfqr afpxI gwl pMjfbI ivwc hI kihMdy hn nf ik aMgryËI ivwc[ dUjy ÈbdF ivwc prvfsI khfxIkfrprvfsI pfqrF dy mnoBfvF df qrjmF pMjfbI ivwc krdy hn[ khfxI ‘dldl’ ivwc rivMdr rvI ashfiemnuwK dI AUljlUl hoNd df icwqr mfqr iKwcdf hY[ ies khfxI nUM aYbsrz khfxI df nF idwqf jf skdf hY[‘iekfeI qoN lokfeI vl’ Auprfm pfqrF dy muV ijnsI jIvn vl prqx dI khfxI hY[ ‘mOq dy hoT qy ryqdI JIl’ nF dI khfxI dwbIaF ijnsI BfvnfvF kfrn ipafsI aOrq dI dÈf df ibrqFq pyÈ krdI hY[

khfxI ‘Gwtdy vwDdy Pfsly’ rivMdr rvI dI svYjIvnIafqmk khfxI hY[ ibrqFqkfr pMjfb ivclIafpxI aYÈprsq iËMdgI aqy XQfrQ dy tkrfAu dI bfq pfAuNdf hoieaf ies df dfrÈinkIkrn krdfhY[ rivMdr rvI df kQn hY ik, “roh dI ÈYlI nfl mYN pihlI vfr kYnyzf dy rYWz ieMzIanF dy jIvn nfl docfr hoieaf hF jo ajy vI kbfielI siBafcfrk iËMdgI dy qMg coKty ivwc jkVy hn aqy mjLy dI gwl iehhY ik kYnyzf vrgy ivigafnk pwKoN AuWnq dyÈ ivwc AunHF nUM afpxf pCVyvF eynf awKrdf nhIN ijMnf ikafpxI siBaqf AuWqy pY irhf pwCmI pRBfv (myrI khfxI pMnf-644.)[ pihly khfxI sMgRih dI aMiqmkhfxI ‘ds vrHy lMmI nINd’ Bfg ml nF dy pfqr dy afpxI iesqrI AuWpr Èwk kfrn Gr Cwz ky jfx aqypRyimkf dy dUr jfx qoN bfad muV Gr prq afAux dI khfxI hY[ ies sMgRih dy sMdrB ivwc ieh vI ikhf jfskdf hY ik AusdIaF khfxIaF ivwc mDUÈfly, idvfsvpn BogI, inafie aqy ainafie vrgy ihMdI ÈbdFdf pRXog rVkdf hY[

‘kMipAUtr klcr’ khfxI sMgRih ivwc rvI dIaF 1978-85 qwkdIaF khfxIaF Èfml hn, khfxIkMipAUtr klcr kYnyzf ivwc KMizq hoey pirvfrF dI bfq pfAuNdI hY aqy nfl hI sfzI siBaqf nUM kMtrolkr rhy kMipAUtr dI[ kMipAUtr klcr khfxI ivwc ibrqFq df duhrfAu iewk vwKrf pRBfv isrjdf hY[‘itk itk tUM tUM’ dI afvfË pUrI khfxI dy afr pfr PYlI hoeI hY[ ies afvfË qoN ibrqFqkfr hI duKI nhINhuMdf, pfTk vI iesdy pRBfv nUM kbUldf hY[ ijvyN ‘kMipAUtr klcr’ khfxI sMgRih dy sMdrB ivwc ikhfigaf hY ik ies ivwc XQfrQ aqy qknIkI pwDr dy pUrv qy pwCm dy ivroDF nUM pihlI vfr pyÈ kIqf igafhY[ iehI gwl rvI dI khfxI ‘pOtlwk’ AuWpr vI lfgU huMdI hY ijwQy khfxIkfr pUrvI aqy pwCmI siBafcfrFdy sumyl coN iewk nvF sMÈlyÈx lwBx dI kOiÈs krdf hY[

rivMdr rvI ijwQy pwCm dy anuBv nUM ivsQfr ivwc pyÈ krdf hY AuWQy pMjfb qoN dUr rihMidaF nvyNanuBv dI axhoNd kfrn ‘ÈhId dI mF’ vrgI khfxI ivwc iewk snsnIKyË Gtnf nUM AuBfrdf hY[ ‘pYWtklcr’ khfxI kYnyzf dy jIvn ivwc pYdf ho rhI Aulfr pRivrqI dI lKfiek khfxI hY[ ‘pYWt klcr’khfxI Qrz prsn ivwc ilKI geI khfxI hY ijs ivwc vrnx ivDI aqy vfrqflfp khfxI nUM pVHn XogbxfAuNdy hn[ ‘eIÈvrI irÈqy’ khfxI jYkI simwQ dy jIvn dy duKFq df ibrqFq hY jo mqryey bfp vloN rypkIqy jfx kfrn grBvqI ho jFdI hY[

‘qfiraF vflf dyÈ’ khfxI ivwc pMjfb aMdrly jfq ivqkry aqy kYnyzf ivcly nslI ivqkry dfqulnfqmk aiDaYn krky BfrqI socxI AuWpr ivaMg kIqf igaf hY[ ‘iewk hor hYimMgvy’ iswDy qOr qyasiqqvvfdI icMqn nfl juVI hoeI khfxI hY[ pfqr ÈihrI jIvn qoN awk ky iÈkfr df sLOk pfldf aqyiÈkfr krn AuprMq Auprfm ho ky afqm hwiqaf dy ivcfr qwk phuMcdf pfqr, vwKrI qrHF df aihsfs

Page 42: vqn - watanpunjabi.ca · vqn akqUbr- dsbrM 2008 - 1 vqn  (eI-aMk 8) akqUbr-dsMbr 2008 sMpfdk: suKvMq huMdl, sfDU ibinMg sihXogI: hrpRIq syKf, pfl ibinMg ies aMk ivwc sPf

vqn

akqUbr- dsMbr 2008 - 42

krdf hoieaf muV jIvn vwl prqdf hY[ asiqqvvfdI icMqn anusfr rivMdr rvI dI ÈYlI vI aYbsrzhY[ ÈFqI dI qlfÈ, mOq, afqm hwiqaf pUrn suqMqrqf vrgy vfk vfr vfr duhrfey gey hn[ ivaMg ieh hYik ijwQy hYimMgvy ny scmuwc afqm hwiqaf kr leI AuWQy khfxI df hYimMgvy aijhf kuwJ nhIN kr skdf[‘kMipAUtr klcr’ khfxI sMgRih dIaF ‘ikMny jvflf muKI hor’ aqy ‘ÈrnfrQI’ khfxIaF kYnyzf amrIkfivwc 1982-83 ivwc vfpry afrQk mMdvfVy dy pRBfv nUM bVI iÈwdq nfl ibafn krdIaF hn[ khfxIkfranusfr iesy smyN hI crc vwloN sUp ikcn aqy PUz bYNk KolHy gey hn ienHF df iËkr bfad ivwc jrnYlisMG dI khfxI ivwc imldf hY ijwQy iewk aMgryË ienHF PUz bYNkF dI qulnf, vMz Cko dy iswKI isDFq nflkrdf hY[ Auprokq donoN khfxIaF XQfrQvfdI khfxIaF hn[ ienHF ivcly aMkVy aqy QfvF df vrnxkhfxI dy ibrqFq nUM KVoq ivwc lY afAuSdy hn[ ‘13 sfl dI kMjrI’ khfxI df ipCokV vI iesy afrQkmMdvfVy dI siQqI hY[ ijs ivwc rivMdr rvI ivkisq dyÈF dI nYiqkqf nUM bylfg hoky ibafndf hY aqy iehivcfr pyÈ krdf hY ik pwCm bhuqI dyr vysvf dI siQqI ivwc nhIN rih skdf hY[jrnYl isMG df anuBv iksfnI jIvn, POjI nOkrI, dPqrI nOkrI aqy prvfsI jIvn dIaF

kiTnfeIaF Bogx qwk PYIlaf hoieaf hY[ pihlI qrHF dy anuBvF ivcoN POjI jIvn nfl, inmn iksfnI dyXQfrQ nfl aqy mwDvrgI jIvn dy keI psfrF nfl juVIaF hoeIaF khfxIaF sfhmxy afAuNdIaF hn[jrnYl isMG dIaF khfxIaF ivwc iksfnI dIaF aMqr ivroDqfeIaF bVI brIkI nfl pyÈ huMdIaF hn[ CotIikrsfnI dy Kurn dI pRikRiraf aqy jfqI aiBmfn pRivrqI afid jrnYl isMG dIaF khfxIaF df vsqUbxdI hY[ POjI jIvn nfl sMbMiDq jrnYl isMG dIaF khfxIaF mfnvvfdI idRÈtIkox qoN XuwDF df ivroDkrdIaF hn[ Auh POjI jIvn dy afriQk mMdvfVy nUM pyÈ krdIaF hn[ jrnYl isMG df POjI bfhrIkpiVaF qoN hI nhIN pihcfixaf jFdf sgoN afpxIaF mfnvI kdrF-kImqF qoN pihcfixaf jFdf hY[mwDvrgI jIvn dy KoKlypn, ivakqIvfdI ruJfnF aqy dohry mfnvI muwlF AuWpr jrnYl isMG nyivaMgafqmk khfxIaF dI isrjxf kIqI hY[

prvfs Dfrn krn qoN pihlF jrnYl isMG khfxIkfr dy qOr qy pMjfbI sfihq nUM iqMn khfxI sMgRih mYnUMkI, smyN dy hfxI, aqy mnuwK qy mnuwK dy cuwkf sI[ do tfpU aqy tfvrË jrnYl isMG dy do khfxI sMgRihprvfsI jIvn nfl juVy hoey hn[ prvfs ivwc rihMdy pMjfbIaF dy jIvn XQfrQ dy hF-pwKI aqy nFh-pwKIdohF pihlUaF nUM klfqmk rUp idwqf igaf hY[ jrnYl isMG iewk pfsy KurdI ikrsfnI dIaF mjLbUrIaF aqyaKOqI ‘TfT-bfT’ nUM ibrqFq ivwc Zfldf hY[ dUjy pfsy iehI pfqr prvfs ivwc jfn mfr ky kMm krdy hn[nvyN siBafcfr ivwc mfnisk tYbU tuwtdy Bwjdy hn aqy pMjfbI bMdf sdfcfrk, siBafcfrk aqy mfnisksMktF df iÈkfr huMdf hY[ jIvn dI qyË gqI pirvfrk irÈiqaF ivwc vI qryVF pfAuNdI hY aqy keI vfrpqI pqnI do tfpUaF dI qrHF rihx df duKFq Bogdy hn[ jrnYl isMG pwCmI jIvn ivwc vI iewk sihjpirvfr dI klpnf krdf hY, prMqU pUrf isstm ies ivwc bfDk hY[ jrnYl isMG dy pfqr kYnyzf dIaFsuwK-suivDfvF Bogdy aqy duKFq Bogdy hoey vI sucyq pfqr hn[ Auh Kpq mMzI df ihwsf huMdy hoey vI mnuwK dymMzI dI vsq bxn pRqI sucyq hn[

jrnYl isMG pwCmI jIvn dIaF nFh pwKI alfmqF ivcoN sB qoN vDyry mhwqv ivakqIvfdI soc nUM idMdfhY[ do siBafcfrF df tkrfa do tfpU khfxI sMgRih ivwc vI vyiKaf jf skdf hY prMqU tfvrË khfxI sMgRihnfloN do tfpU khfxI sMgRih ivwc ieh hor vI vDyry iqwKy rUp ivwc sfzy sfhmxy afAuNdf hY[ pwCmI dyÈF ivwcaOrq afriQk brfbrI pRfpq krky BfrqI smfj dy Ault suqMqrqf mfnxf cfhuMdI hY, aqy Auh mfxdI vIhY[ iPr vI jrnYl isMG dIaF aOrqF dohF khfxI sMgRihF ivwc anusfÈn ivwc bwJIaF idKfeI idMdIaF hn[ijQoN qwk mrd df sMbMD hY Auh pMjfbI siBafcfr qoN vI vDyry KuwlH pwCmI jIvn ivwc mfxdf hY[ ies leIAuh hor vI vDyry dbMg huMdf idKfeI idMdf hY[ pwCmI jIvn bqIq krdf hoieaf vI pMjfbI mrd mn aMdrbYTy sMskfrF kfrn nvIN cyqnf dy hfx df nhIN ho skdf[ ‘do tfpU’ aqy ‘prCfvyN’ khfxI dy muwK pfqr iesidRÈtI qoN ivcfry jf skdy hn[

Page 43: vqn - watanpunjabi.ca · vqn akqUbr- dsbrM 2008 - 1 vqn  (eI-aMk 8) akqUbr-dsMbr 2008 sMpfdk: suKvMq huMdl, sfDU ibinMg sihXogI: hrpRIq syKf, pfl ibinMg ies aMk ivwc sPf

vqn

akqUbr- dsMbr 2008 - 43

bwicaF pRqI BfrqI jF pMjfbI mfpy smJOqy df rfh nhIN apxfAuNdy[ pYsy dI dOVH ivwc Auh afpxy bwicaFnUM guaf bYTdy hn[ bwcy shUlqF vI mMgdy hn aqy iksy qrHF dI rok tok nUM vI brdfÈq nhIN kr skdy[pCfx khfxI dy aMqrgq ieh pRivrqIaF dyKIaF jf skdIaF hn[ kuVIaF pRqI prvfsI pMjfbI mfipaFdf rvweIaf pMjfb vFg hI sMkIrn hY[ jrnYl isMG nf qF purfxI pIVHI df hI sfQ idMdf hY aqy nf hI nvINpIVHI nUM pUrI qrHF shI iswD krdf nËr afAuNdf hY[ jrnYl isMG nslvfd dI iBafnkqf nUM qF drsfAuNdfhY prMqU Ausdy pfqr jo afdrÈvfdI soc aDIn Bfrq vfps prqdy hn qF sMpRdfiekqf df syk nslvfdnfloN vI vDyry mihsUs krdy vfps prq jFdy hn[

do tfpU khfxI sMgRih ivwc lyKk kYnyzf dI iËMdgI pyÈ krdf hY aqy Ausdy pfqr mfnisk qOr qy pMjfbivwc jVHF jmfeI bYTy hn[ jrnYl isMG df afpxf anuBv vI pMjfb df hY ies leI Ausdy bhuq sfry ibMb,alMkfr pMjfbI iksfnI ivcoN afAuNdy hn[ tfvrË khfxI sMgRih ivwc ieh pRivrqI Gwt jFdI hY aqyjrnYl isMG prvfsI jIvn ivcoN ibMbF dI cox krdf hY[ jrnYl isMG dI khfxI dI sLYlI rivMdr rvI vrgIkfivk qF nhIN pr ies ivwc kfivkqf dI axhoNd vI nhIN[ rivMdr rvI iewk kvI vI hY prMqU jrnYl isMGkyvl khfxIkfr hY BfvyN ik Aus ny huxy huxy iewk nftk dI rcnf vI kIqI hY jo ajy CpfeI aDIn hY[

tfvrË qwk phuMcidaF jrnYl isMG dI khfxI dI vsqU, ivDI aqy idRÈtI iqMnF ivwc ivsqfr afAuNdfhY[ Aus dI vsqU aMqr rfÈtrI ho jFdI hY aqy iesy dy anukUl ivDIaF vI nvIn af jFdIaF hn[ Aus dIidRÈtI ivÈv ivafpI bx jFdI hY[ ies leI zf: jgbIr isMG ny tfvrË khfxI sMgRih dy ibrqFq nUMglobl cyqnf aqy mfnvI sMvydnf df ibrqFq ikhf hY[ tfvrË khfxI pMjfbI sfihq ivwc afpxf iewkvwKrf sQfn rwKdI hY iesy leI jsbIr jYn, zf: jsivMdr isMG, zf: vnIqf aqy zf: hrismrn isMGrMDfvf ny ies khfxI dy afDfr qy pUry dy pUry lyK ilKy hn aqy iviBMn idRÈtIaF qoN ies nUM vficaf hY[jrnYl isMG dy prvfs dOrfn Cpy dohF khfxI sMgRihF AuWpr do pUrIaF dIaF pUrIaF aflocnf pusqkFsMpfidq kIqIaF geIaF hn[ do tfpU dy pRsMg ivwc jrnYl isMG dI rcnf idRÈtI gurmIq kwlrmfjrIdI sMpfidq pusqwk hY jdik tfvrj vsqU, ivDI aqy idRÈtI pusqwk zf[ krmjIq isMG aqy zf[hrismrn isMG rMDfvf ny sMpfidq kIqI hY[

jrnYl isMG tfvrË khfxI ivwc 9-11 dy hoey hmly nUM afDfr bxf ky amrIkf dI aMqr rfÈtrIrfjnIqI nUM hI Aujfgr nhIN krdf sgoN Aus dI DONs nfl iCVy XuwD kfrn amrIkf dy afpxy nfgirk ikvyNduKFq df iÈkfr huMdy hn iesdf mfnvI idRÈtI qoN zUMGf aihsfs vI krvfAuNdf hY[ zf: jsbIr jYnanusfr, “tfvrË afpxy afp ivwc iewk bhuq guMJldfr khfxI hY[ Auh afpxIaF keI qYhF pRgt krdIhY[ XfdF qy Audryvy, ipCly smyN leI qFG, XfdF dIaF JfkIaF, kudrq vwl afkrÈx, bIqIaF hoeIaFGtnfvF, rfjnIiqwk soc, rfÈtrI Bfvnf aqy pirvfrk irÈiqaF df tkrfAu … [” (tfvrË vsqU, ivDIaqy idRÈtI, pMnf-22.) ies khfxI ivwc afqMkvfd dy keI ichry sfhmxy afAuNdy hn[ zf: suKdyv isMGKihrf tfvrË dI rcnf idRÈtI aqy iesdy srokfrF sMbMDI ilKdf hY, “ieh rcnf ivÈv ivafpI srokfrFnfl sMbMiDq hY[ ies ivwc ajoky dOr ivwc mnuwKqf nUM drpyÈ msilaF nUM vzyrI mfnvI idRÈtI dy nukqy qoNmuKfiqb hoieaf igaf hY[ ies nfl jrnYl isMG dI ibrqFq klf knYzIan pMjfbI sfihq dy sMdrB qoNawgy amrIkI sMdrB hI nhIN sgoN aMqr rfÈtrI sMdrB gRihx kr lYNdI hY[ (AuhI, pMnf-53.) zf:jsivMdr isMG ny ies khfxI dy pfT ivwc dI lMG ky nqIjf kwiZaf hY ik, “tfvrË khfxI dfisrjxfqmk hfisl ienHF mfnmwqy idKdy AuWcy tfvrF dI puwTI hkIkq aqy tyZy swc dI pyÈkfrI hY[ afpxysmUh mfnvI srokfrF, ibrqFqkI klfqmk ivDIaF aqy BfÈf dIaF ivwlKxqfvF sdkf ieh pMjfbI dIaiqaMq muwlvfn khfxI hox df mfx rwKdI hY[ (pMnf-73.)

amnpfl sfrf kYnyzf df iewk hor smrwQ khfxIkfr hY ijs dy hux qwk srd irÈqy, vIhF df notaqy zfiemMz irMg iqMn khfxI sMgRih Cp ky sfhmxy afey hn[ amn pfl sfrf afpxI khfxI ‘vIhF dynot’ nfl pMjfbI jgq ivwc sB qoN vwD vfh vfh Kwtdf hY[ ies khfxI ivwc Auh mnuwK dI Dfrimk pRivrqI

Page 44: vqn - watanpunjabi.ca · vqn akqUbr- dsbrM 2008 - 1 vqn  (eI-aMk 8) akqUbr-dsMbr 2008 sMpfdk: suKvMq huMdl, sfDU ibinMg sihXogI: hrpRIq syKf, pfl ibinMg ies aMk ivwc sPf

vqn

akqUbr- dsMbr 2008 - 44

aqy nYiqwk muwlF dy pfV nUM bhuq hI bfrIkI nfl pyÈ krdf hY[ amnpfl sfrf df iewk zrfeIvr dy qOr qyvwK vwK lokF nfl vfh pYdf hY[ iesy anuBv dy afDfr qy Ausdy mfnvI srokfr aqy ibrqFq ivDIaF hoNdfivwc afAuNdIaF hn[ srd irÈqy khfxI sMgRih dI pwDr qy amnpfl sfrf pMjfbI kQf jgq ivwc afpxIËmIn dI qlfÈ krdf hY[ ies khfxI sMgRih nfl Auh prvfsI khfxI nfl juVdf nËr afAuNdf hY[ srdirÈqy khfxI sMgRih qoN hI amnpfl sfrf kYnyzIan smfj nUM ivÈvI pirvyÈ ivwc aflocnfqmk idRÈtI qoNdyKx lwgdf hY, BfvyN ik ies pVfa qy Ausdy ivcfrF ivwc ajy ipCly sMgRihaF vflI pikafeI qy zuMGfeInhIN[ Auh ies pVfa qy aMgRyË lokF dIaF kmËorIaF AuWpr vDyry iDafn idMdf hY[ AunHF dy mjLbUq pwKF nUMajy Ausny nhIN GoiKaf[ amnpfl sfrf prvfsI siBafcfr ivwc irÈiqaF pRqI AudfsInqf, nÌrq, vYrivroD aqy AupBfvukqf nUM vI ivsqfr idMdf hY[ aOrq dy srIrk Èosx dI pRivrqI AuWpr vI Ausny AuNglrwKI hY[ ‘ihpokryt’ khfxI ivwc nsl pRsqI dI smwisaf dy qrk lwBy gey hn[ jfnvrF pRqI moh, mfipaFdf bwicaF pRqI rveIaf, jMgF XuwDF dy mnuwKI mn AuWpr aqy ivkfs AuWpr pey pRBfv afid pyÈ kIqy geysrokfrF qoN amnpfl sfrf dI aflocnfqmk pRivrqI spwÈt huMdI hY[

amnpfl sfrf afpxy nvyN khfxI sMgRih zfiemMz irMg ivwc afpxy dUjy khfxI sMgRihaF nfloN vIvDyry pROZ khfxIkfr dy qOr qy sfhmxy afAuNdf hY[ ivÈyÈ qOr qy AusdI khfxI ‘vihMgI’ pMjfbI khfxIsfihq ivwc mhwqvpUrx QF dI hwkdfr hY[ amnpfl sfrf ivkisq pUMjIvfdI smfj dy aMqrgq bdldymfnvI ivhfr qy irÈiqaF dIaF anykF prqF nUM AuGfVx vflf khfxIkfr hY[ BfvyN Auh pIVHI pfVy jF dopIVHIaF ivwc ipafr dI axhoNd nUM pyÈ kr irhf hovy jF iPr axjoV irÈiqaF nUM, AusdI ivÈlyÈxI ivDIienHF smwisafvF nUM AuWqr afDuink ipCokV dy ky nvyN arQ pRdfn krdf hY[ amnpfl sfrf pYsy dI dOV nUMpyÈ krdf hoieaf mnuwKI ikrdfr dy ivgVdy, zUMGy Drfql qwk grk jfx dI bfq pfAuNdf hY[ pMjfbIikrdfr bËLurg ipAu dI mOq dIaF rsmF nUM sMKyp krky iPAUnrl QF nUM awD qoN vI Gwt ikrfey qy buwk krfky jdoN ‘guwz zIl’ krdf hY qF khfxIkfr df ivaMg bVf kftvF bx jFdf hY[ pMjfbI BfeIcfry df koeIivakqI BfvyN dunIaF dy iksy ihwsy ivwc clf jfvy Auh afpxI muMzy pRqI KfihÈ nUM iqafg nhIN skdf[ivkisq dyÈF ivwc aijhI mfniskqf bhuq Gwt dyKx nUM imÜdI hY[ kuVIaF BfvyN mF-bfp vl vDyry iDafnidMdIaF hox prMqU mfpy ‘srvx dI vihMgI’ nUM kdy vI nhIN Buwldy[

prvfs ivwc jf ky pMjfbI dohrI mfniskqf Bogdy hn[ BfrqI mfniskqf anusfr Auh iewk pfsy puwqrdI pRfpqI leI ibhbl hn qF dUjy pfsy DIaF df suKfvF rveIaf AunHF nUM kuwJ hor socx leI mjLbUr krdfhY[ keI hor khfxIkfrF vFg amnpfl sfrf vI pwCmI smfj dIaf AuÜJxF ivwc mnuwK dy pflqU jfnvrFvl prqx dI pRivrqI nUM iewk vwKry ZMg nfÜ sfhmxy ilafAuNdf hY[ ‘qkUrf’ khfxI iesy pRivrqI nUMivsqfr idMdI hY[ khfxI ‘zfiemMz irMg’ ivwc vI pflqU jfnvrF dy mnuwK nfl moh nUM kyNdr ivwc rwiKafigaf hY[ zfiemMz irMg nfÜ kuwqy nUM qulnf dy ky mfnv dI pihl nUM ivaMg hyT ilaFdf igaf hY[ ‘zfiemMzirMg’ khfxI iewk pfsy BfrqI aqy pwCmI irÈiqaF dy dvMd nUM pyÈ krdI hY qF dUjy pfsy ienHF irÈiqaF dIQF qy pMjfbIaF dI pYsy ipwCy dOV nUM vI sfhmxy ilafAuNdI hY[ ieAuN lwgdf hY ik amnpfl sfrf ny afpxIbImfrI dOrfn jo anuBv pRfpq kIqy hn AunHF nUM ienHF khfxIaF ivwc ibrqFq df ihwsf bxfieaf hY[myjr mFgt kYnyzf dy isrkwZ khfxIkfrF ivco iewk nF hY ijs ny khfxIkfr dy qOr qy iewk vwKrI QF

bxf leI hY[ Auh afpxIaF khfxIaF ivwc kYnyzf aqy Bfrq dI iËMdgI nfÜ juVIaF hoeIaF CotIaFCotIaF gwlF nUM vI bVI bfrIkI nfÜ icwqrdf hY[ Auh roËfnf jIvn nfl juVIaF gwlF ijvyN trYiPLk,trFsport, afvfjfeI nfl juVIaF smwisafvF aqy bolcfl, pihrfvy aqy idwK vrgy pihlUaF nUM vIaxizwT nhIN hox idMdf[ (qy bws qurdI rhI) Auh BfrqI bwicaF dy prvfsI jIvn ivcoN lMGx dI pRikirafnUM bVI bfrIkI nfl icwqrdf hoieaf BfrqI aqy pwCmI siBafcfr dI iBMnqf nUM vI drsf jFdf hY[ myjrmFgt ieko khfxI ivwc keI vfr anykF smwisafvF nUM iewkTf kr idMdf hY[ ‘gmly dy Puwl’ khfxI ivwcskUlI bwicaF dIaF huMdIaf lVfeIaF, bwicaF ivwc niÈaF dI pRivrqI, eyÈIan aqy kYnyzIan KfixaF

Page 45: vqn - watanpunjabi.ca · vqn akqUbr- dsbrM 2008 - 1 vqn  (eI-aMk 8) akqUbr-dsMbr 2008 sMpfdk: suKvMq huMdl, sfDU ibinMg sihXogI: hrpRIq syKf, pfl ibinMg ies aMk ivwc sPf

vqn

akqUbr- dsMbr 2008 - 45

dIaF vwKrqfvF aqy BfrqIaF dI nkl krn dI pRivrqI afid smwisafvF nUM ieko khfxI ivwc lY aFdfigaf hY[ nvIN pIVHI purfqn pIVHI nfloN ies gwloN vwKrI hY ik Auh purfxI pIVHI vFg pMjfb ivwc afpxIaFjVHF nhIN BfldI[

myjr mFgt pMjfbI mfipaF dIaF mjbUrIaF aqy lflsfvF nUM ÈbdI jfmf pihnfAuNdf hY, ijnHF dy vwsivwc af ky pVHIaF ilKIaF suhxIaF kuVIaF dy supinaF, rIJF aqy AumMgF df gÜf Guwt ky AunHF df ivafhivdyÈI lfiVaF nfl kr idwqf jFdf hY[ prvfs ivwc ieh kuVIaF nrk BogdIaF hn[ iehI nrk AunHF nUMlok kQfvF vfÜy ‘ijMn dI kYd lwgdf’ hY[ myjr mFgt df ibrqFq keI vfr bhuq kuwJ lukf vI rwKdf hY aqyafiKr qy anykF pRÈn KVy krdf hY[ ijvyN ‘myrf ksUr’ khfxI ivwc khfxIkfr ny ibrqFq ies qrHF buixaFhY ik Auh dyKx suxn vfilaF nUM aMq AuWpr ktihry ivwc ilaf KVf krdf hY[ smfj BfvyN BfrqI hovy jFXUrpI Aus ivwc hflfq mnuwK nUM aijhy cOrfhy qy KVf kr idMdy hn ik Auh axcfhy aqy axikafsy kMm vIkr idMdf hY[ byruËgfrI ivwc mnuwK kuwJ vI krn nUM mjLbUr ho skdf hY[

myjr mFgt ny aOrq-mrd, pqI-pqnI dy irÈqy ivwc axjoV aqy nfpsMdgI df irÈqf hox krky huMdIbyivÈvfsI DoKy aqy afphudrypx nUM sfhmxy ilaFdf hY[ pMjfbI kuVIaF dy mfipaF nUM lflc vws jF mjbUrIvws aqy BfrqI smfj dIaF bMidÈF krky keI qrHF dy smJOqy krny pYNdy hn[ afriQk mjbUrIaF kfrn jFsMskfrF vws ieh mnuwK afpxIaF DIaF nUM qor ky surKrU hoxf cfhuMdf hY[ iksy dy kihx qy khfxI ilKxleI rfËI hoxf iewk ibrqFqwk ivDI hY jo khfxI nUM XQfrQk rMgx idMdI hY[ (myrI khfxI ilKIN)

myjr mFgt aqy hrpRIq syKf ny hmijnsI irÈiqaF nUM afpxIaF khfxIaF ivwc ilaFdf hY aqy ienHFirÈiqaF dy bxn aqy tuwtx dy kfrnF nUM GoKx df pRXqn vI kIqf hY[ hmijnsI irÈqy asl ivwc kudrqIinXmF dI AulMGxf hn aqy kmfl dI gwl ieh hY ik ieh irÈqy jfnvrF, pÈLU pMCIaF ivwc nhIN kyvlmnuwKI siBafcfr df aMg hI hn[** myjr mFgt aijhI pRivrqI nUM ‘inGfr’ df nF idMdf hY[ jrnYl isMGqoN lY ky myjr mFgt qwk prvfs ivwc rih rhy khfxIkfr ivÈv pwDr dy srokfr pRdUÈx nfl vI juVy nËrafAuNdy hn[ keI khfxIaF ivwc myjr mFgt ibrqFq Gwt idMdf hY aqy vDyry khfxI vfrqflfp ivwc cldIhY[ AusdIaF khfxIaF ivwc kfrj dI Gft rVkdI hY[ ibrqFq ivwc duhrfAu vDyry hY qy khfxI ivwcAupdyÈfqimkqf BfrU huMdI hY ijs kfrn AusdI khfxI iewk pwDr qoN AuqFh nhIN AuWT skdI[ myjr mFgtpMjfbIaF dy dohry cirwqrF nUM skYnr hyT ilafAuNdf hY[ AuproN lok afDuink idKfeI idMdy hn, srIrk qOrqy Auh kYnyzf ivwc ivcrdy hn prMqU mfniskqf, jfq-pfq, rMg Byd qoN AuWpr nhIN AuWT skdy[ aijhypfqrF nUM khfxIkfr ‘iqRÈMkU’ dI sMigaf idMdf hY[ ‘mKOty’ khfxI ivwc vI dohry jIvn nUM sfhmxy ilaFdfigaf hY[ bhuq sfrIaF khfxIaF ivwc myjr mFgt pMjfbI jIvn ivclIaf ivroDqfeIaF nUM pRgt krdf hY[BU-hyrvy dIaf DunIaF vI myjr mFgt dIaF khfxIaF ivwc suxIaF jf skdIaf hn[

smuwcy qOr qy ikhf jf skdf hY ik myjr mFgt koÜ smwisafvF dI pihcfx qF hY prMqU ieh smwisafvFibrqFq ivwc ZÜ ky nF qF nvIaF jugqF lY ky sfhmxy afAuNdIaF hn aqy nF hI AunHF dI pyÈkfrI hIaijhI huMdI hY ik Auh pfTkF AuWpr vDyry pRBfv pf sky[blbIr kOr sMGyVf kYnyzf dIaF iesqRI khxIkfrF ivcoN isrkwZ khfxIkfr hY[ Ausdy hux qwk iqMn

khfxI sMgRih afpxy hI Ehly, TMZI hvf aqy KMBy pRkfiÈq hoey hn[ sMGyVf afpxIaF khfxIaF ivwcpUrbI aqy pwCmI siBafcfr dy tkrfAu ivcoN pYdf hoeIaF smwisafvF nUM ibrqFq ivwc ZfldI hY[ Ausdypfqr afpxy vwKrI hoNd sQfipq krn vl agRsr huMdy hn[ AusdIaF khfxIaF anusfr pUMjIvfdI ivvsQfmnuwK aMdr ivikRq pRivrqIaF nUM jnm idMdI hY ijs anusfr mnuwK df pirvfr aqy irÈqy qihs nihs hojFdy hn[ blbIr kOr sMGyVf ivkisq pUMjIvfdI ivvsQf ivwc bËurgF dI BYVI siQqI nUM Dur aMdroN mihsUskrdI hY[ pMjfb ivcoN afey bËLurg ZldI Aumry aOKy kMm krdy hn[ Auh puwqF dI CfvyN bYTx df supnf lYNdylYNdy keI vfr vfips prq afAuNdy hn[ AunHF nUM AuQy irÈiqaF df inwG nhIN imldf[ KMBy nF dI khfxI dIvsqU hI ienHF KMiBaF vrgy bËLurgF duaflyL GuMmdI hY ijhVy hornF nUM qF rOÈnI idMdy hn prMqU afp iekwldI iËMdgI hMZfAuNdy hn[

Page 46: vqn - watanpunjabi.ca · vqn akqUbr- dsbrM 2008 - 1 vqn  (eI-aMk 8) akqUbr-dsMbr 2008 sMpfdk: suKvMq huMdl, sfDU ibinMg sihXogI: hrpRIq syKf, pfl ibinMg ies aMk ivwc sPf

vqn

akqUbr- dsMbr 2008 - 46

BfvyN smfj ikMnf vI KuÈk ho jfvy prMqU sfihqkfr aijhI siQqI ivcoN vI afs dI ikrx lwB rhy huMdyhn[ ies leI Auh jIvn nUM iewk mksd nfl joVn leI XqnÈIl rihMdy hn[ sfihqkfr mnuwK dI iËMdgInUM mÈIn bixaF dyK ky icMiqq huMdy hn[ nYiqwk kdrF kImqF jdoN pYsy jF vsqF duafÜy GuMmx lwgdIaF hnqF sfihqkfr aijhI siQqI ivcoN inkÜx dy rsqy qlfÈdf hY[ ivakqIvfd pRqI Auh sucyq huMdf hY[khfxI ‘bMdI’ dy hvfly nfÜ Auprokq siQqIaF nUM smiJaf aqy mihsUs kIqf jf skdf hY[

prvfs ivwc jf ky sfihqkfr aqy Ausdy pfqr siBafcfr pRiq vDyry icMiqq huMdy idKfeI idMdy hn[afpxI iËMdgI dI hoNd nUM bxfeI rwKx leI prvfsI mÈIn nfl mÈIn huMdy hoey dunIaF dy dUjy msilaF qoNtuwt jFdy hn[ moty qOr qy blbIr kOr sMGyVf pwCmI siBafcfr dy pRBfvF nUM pMjfbI jIvn ivwc zUMGfAuWqridaF vyK skdI hY[ hornF khfxIkfrF vFg sMGyVf vI prvfs Dfrx krn dy kfrnF ivcoN pRmuwKqfafriQkqf nUM hI idMdI hY[ afpxy hMZfey hoey anuBvF nUM Auh afpxIaF khfxIaF df ihwsf bxfAuNdI hY[

nslvfdI soc bfry dUjy khfxIkfrF vFg sMGyVf vI icMqq hY[ Auh ieh mMn ky qurdI hY ik hr nsl jFsmudfie ivwc cMgy mfVy ivakqI ho skdy hn[ prMqU smuwcy smUh nUM iksy iewk lybl hyT rwKxf mnuwKI soc dfihwsf nhIN hoxf cfhIdf[ blbIr kOr sMGyVf nfrIvfdI soc aDIn pwCm ivwc pMjfbI aOrq dI lVfeI nUM bVIiÈwdq nfl pyÈ krdI hY[ ienHF dohF smwisafvF nUM khfxI jMg dy qfxy bfxy ivwcoN AuWBridaF dyiKaF jfskdf hY[ iesqrI dI idRÈtI qoN sMGyVf dI khfxI ‘mukqI’ mhwqvpUrx hY ijs dI muwK pfqr aOlfd dIKfiqr sB kuwJ vfr ky vI vwzI Aumry iewklqf df aihsfs hMZfAuNdI hY Aus nUM ieh mihsUs huMdf hY ik,“Auh afpxy leI qF jIvI hI nhIN sI[ Auh jIvI sI qF Gr leI, bwicaF leI, smfj leI, mF-bfp leI,Aus df afpxf vjUd qF irhf hI nhIN sI[” ieh pwCmI jIvn df hI pRBfv hY ik Auh afpxI Auprokq socAuWpr pRÈn icMn lfAuNdI hY[ Auh afpxy vfsqy ijAux leI qqpr nËr afAuNdI hY ‘ikAuN nf Aus ny afpxyirÈiqaF dI qMd nUM smiJaf sI, ikAu suwK dunIaF dy hr dUjy iensfn qoN BfldI rhI sI qy afpxy afpleI ijAuxf ikAuN nhI isKI sI Auh[’

sMGyVf dI iewk ivÈyÈqf ieh hY ik Auh nfrIvfdIaF vFg aMnHy mrd ivroD df iÈkfr nhIN huMdI sgoNAuh aOrq duafrf mrd AuWqy Zfhy jFdy ËulmF nUM vI nËr aMdfË nhIM krdI[ pfqr mrd hovy jF aOrq prsiQqIaF df iÈkfr ho skdf hY[ khfxI ‘irÈqy’ df gurmyl isMG afpxI mF aqy pqnI donF hwQoN sLoisLq hoky kMgflI dI iËMdgI qwk phuMc jFdf hY[ prMqU khfxIkfrf ny aMq AuWpr AusnUM iswDV nhIN rihx idwqf sgoNiewk sucyq mnuwK bxf idwqf hY[ blbIr kOr sMGyVf pwCmI smfj ivwc aOrq dI ivkfAu siQqI nUM ibrqFq dymfiDam rfhIN pfTk qwk phuMcfAuNdI hY[ aOrq keI vfr bfhrI lflc vws Gr df iqafg kr jFdI hYprMqU ivkt siQqIaF AusnUM muV pihlI QF qy lY afAuNdIaF hn[ ies dOrfn pwCm ivwc plI aOrq nF qFhOslf hfrdI hY qy nf hI afpxI pCfx gvfAuNdI hY[ ‘mYN ivkfAU nhIN hF’ dI pfqr rItf stIv nUM kihMdIhY’ “pYroN AuWKVI hF koeI nhIN sMBl jfvFgI …pr mYN ivkfAU nhIN hF[”

blbIr kOr sMGyVf igrdy jf rhy nYiqk muwlF nUM pRgtfvf idMdI hY[ Auh pwCmI smfj ivwc DI dyblfqkfr krn dy kukrmF nUM ibafn krdI hY[ ‘bMd kmry’ khfxI dI pfqr kYnyzf phuMc ky ieh mihsUskrdI hY ik ijLMdgI ijAux leI hY, ieh hr iensfn df hwk hY ik Auh iËMdgI nUM mfxy[ aijhy aihsfs qoNbfd hI Auh mÈIn vFg kMm krn nUM aqy mrd df sMg mfnx qoN pfsf vwtdI hY[ sMGyVf aOrq dIaF aOrqnfl ivroDqfeIaF bfry vI sucyq hY[ iewk mnuwK dy qOr `qy ieh koeI axhoxI nhIN[ sMGyVf dIaF keI aOrqpfqrF leI muhwbq ‘Ëurm’ bxdI hY[ Aus nUM lwgdf hY ik Ausny iksy hor df hwk Koihaf hY[ iewk hor QFsMGyVf aijhI aOrq dI khfxI ibafn krdI hY jo ivafhI jf ky amrIkn bx jFdI hY[ prMqU Aus df pqIaijhf kuwJ afpxy mF-bfp dI KuÈI leI krdf hY aqy ivafh krvf ky muV afpxI dosq gorI kol phuMcjFdf hY[ aOrq nUM iksy hor mrd dy shfry iËMdgI ijAUxI pYNdI hY[

Drm koeI vI hovy Aus ivwc aOrq dI vwKrI siQqI hoky vI duKFq dI BfgI bxdI hY[ iksy mrd dIdUsrI pqnI bx ky rihxf aOrq leI mOq dy brfbr hI qF huMdf hY[ ijvyN mrd anykF aOrqF nfl sMbMDbxfAuNdf hY Ausy qrHF sMGyVf dIaF keI nfiekfvF anykF mrdF nfl sMbMD bxfAuNdIaF hn[ ‘ÈfmlI’ ies

Page 47: vqn - watanpunjabi.ca · vqn akqUbr- dsbrM 2008 - 1 vqn  (eI-aMk 8) akqUbr-dsMbr 2008 sMpfdk: suKvMq huMdl, sfDU ibinMg sihXogI: hrpRIq syKf, pfl ibinMg ies aMk ivwc sPf

vqn

akqUbr- dsMbr 2008 - 47

dI Audfhrx hY Aus df pqI Aus dy bImfr pYx qy AusdI syvf tihl vI krdf hY ÈfmlI afp qF hspqflivwc vI dUsry mrdF vwl qwkdI hY prMqU afpxy mrd nUM aijhf kridaF dyK ky duKI huMdI hY[

smuwcy qOr qy asIN kih skdy hF ik sMGyVf ijwQy aOrq dI afËfdI pRqI sucyq hY AuWQy mrd nfl ho rhIiËafdqI nUM vI svIkfr nhIN krdI[ ieAuN Aus dI sihj soc pwCmI smfj dIaF anykF qYhF PoldI hY[ prieh gwl vI iDafn dyx Xog hY ik khfxI dy ibrqFq pwK qoN Aus dI khfxI keI vfr kwsvIN nhIN rihMdI[vsqU aqy idRÈtI pwKoN sucyq hox qy vI ivDI pwKoN Aus dI khfxI ny ajy pROV hoxf hY[ Aus nUM khfxI dy duhrfAuqoN bcx dI loV hY[sfDU ibinMg dI prvfsI khfxI dy qIjy pVfa df khfxIkfr hY[ Auh knyzIan pMjfbI smudfie dI

iewk bhu-pwKI sKsLIaq hY[ Auh iewk buwDIjIvI, smfijk kfrj-krqf Kwby pwKI rfjnIqk kfrkuMn qy tryzXUnIainst hY[ dUjy pfsy, pMjfbI jgq ivwc Auh iewk kvI, nftkkfr, khfxIkfr, vfrqk-lyKk,anuvfdk, rMg-krmI qy pRbuwD pwqrkfr hY[ Ausny do khfxI sMgRih ‘iks df ksUr’ (1992) qy ‘lIhoN lwQy’(1994) pMjfbI sfihq nUM pRdfn kIqy hn[ Ausny ienHF khfxIaF ivwc ijwQy knyzIan pMjfbI smudie dIaFsmwisafvF qy AunHF dy jIvn XQfrQ nUM pysL kIqf hY, AuWQy kuwJ ku khfxIaF ivwc Aus ny sQfnk smfj dy gorylokF dy jIvn XQfrQ nUM vI pysL kIqf hY[ ijvyN ik ‘iks df ksUr’ ivwc[ sfDU ibinMg ny ienHF khfxIaF ivwcprvfsI jIvn dy keI ivisLaF nUM afpxf rcnfqmkqf df afDfr bxfieaf hY[ pMjfbI prvfsI smudfieivwc bjurgF dI iekwlqf, AunHF dy rihx-sihx dIaF smwisafvF nUM Ausny afpxIaF khfxIaF ivwc pysLkIqf hY[ nslvfd dI smwisaf, pwCmI sfmrfj ivwc anukUlx dI smwisaf, pMjfbI smudfie ivwc aOrqdI smwisaf hY, cfhy Auh sws hY jF nUMh, pqnI hY jF mF, BYx hY jF bytI[ AunHF dI siQqI qy hflq qrs-XoghI khI jf skdI hY[ nOjuafnF dIaF smwisafvF, qQfkiQq Dfrimk nyqfvF, qy prbMDkF dy hIj-ipafjnUM vI Aus ny afpxIaF khfxIaF ivwc AuGfVx df Xqn kIqf hY[ Aus dy prvfsI jIvn df anuBv bVfzUMGf, ivsqirq qy ivivD prkfr df hY[ Auhny afpxy ies vfsqv vsqU-anuBv nUM bVI sucyq glp cyqnfnfl gRihx krky XQfrQmeI glp rcnf kIqI hY[ BfrqI pMjfbI prvfsIaF dy jIvn ivwc af rhIsiBacfrk rUpFqRvfdI pRikiraf nUM ijnHF siQqIaF qy hflfq ivwcoN dI lMGxf pY irhf hY, lyKk AunHF dyieiqhfisk-smfijk qy afrQk-siBafcfrk ivroDF, aMqr-ivroDF qy aMqr-sbMDF nUM afpxI XQfQvfdIidRsLtIkox qoN icqrdf hoieaf afpxI glp dI AusfrI krdf hY[ BfrqI pMjfbI sfihq df pfTk ienHFkhfxIaF nUM pVHky, prvfsI jIvn dy anuBvF nfl afpxf kfPLI nyVlf irsLqf sQfpq kr lYNdf hY[hrpRIq syKf dI ivÈyÈqf ieh hY ik Aus dIaF jVHF kYnyzf ivwc hI hn[ ies leI Auh kYnyzf dy jIvn

XQfrQ nUM pihcfnx dy nfl nfl mihsUs kr skdf hY aqy bfhrmuKI hoky iewk ivwQ qoN pMjfbI BfeIcfrydIaF kmËorIaF nUM PV skdf hY[ Aus kol AuWprly sfry khfxIkfrF df ivrsf hY[ ies ivrsy ivwc khfxI dyibrqFq nUM keI pVfa pfr kIqy hn aqy ieAuN iewk pRpwk khfxI kYnyzf dI nvI pihcfx bxdI hY[ hrpRIqsyKf df ieko khfxI sMgRih bIjI muskrf pey hY prMqU ies pihly khfxI sMgRih qoN hI Aus dI iqwKI idRÈtIqy pROV ibrqFq klf dy drÈn huMdy hn[ hrpRIq syKf AunHF iviÈaF nUM vDyry ihMmq nfl hwQ pfAuNdf hY jo jFqF pMjfbI khfxI leI ivvrijq rhy hn jF bVy Epry rUp ivwc ienHF nUM hwQ pfieaf igaf[ ieh hnlYËbIan irÈqy[ hrpRIq syKf ienHF irÈiqaF dy pYdf hox dy kfrnF nUM lwBx df Xqn vI krdf hY[ ieAuNAusdI khfxI aflocnfqmk XQfrQvfdI khfxI df rUp Dfrx kr lYNdI hY[ izMpl iewklI kfrI prvfsivwc afpxy mfsV hwQoN bypwq huMdI hY qy iewk afsrf BfldI hY[ ieh afsrf Aus nUM pYNtI qoN imldf hY ijs nUMAus df mqryaf bfp hI hvs df iÈkfr bxfAuNdf hY[ ieAuN donoN iewk dUjy dy nyVy afAuNdIaF hn qy lYËbIanirÈiqaF ivwc bwJdIaF hn[

hrpRIq syKf afpxy pfqrF nUM siBafcfrk ivrsy qoN mukq hox dI pRikiraf ivwc pfAuNdf hY[ prMqUqlfk qoN bfd pqnI afpxy pqI dI mOq AuWpr lokfcfrI inBfAux jFdI hY[ ieAuN lwgdf hY ik hrpRIq syKfiviBMn qrIikaF nfl spONsr krky ilaFdy pfqrF dIaF smwisafvF nUM iviBMn idRÈtIkoxF qoN pyÈ krdf hY[vwK hoey joiVaf dy duKFq df syk AunHF dy bwicaF qwk lwgdf hY[ ‘igPLt’ khfxI df Èfn iesy leI ivafh

Page 48: vqn - watanpunjabi.ca · vqn akqUbr- dsbrM 2008 - 1 vqn  (eI-aMk 8) akqUbr-dsMbr 2008 sMpfdk: suKvMq huMdl, sfDU ibinMg sihXogI: hrpRIq syKf, pfl ibinMg ies aMk ivwc sPf

vqn

akqUbr- dsMbr 2008 - 48

krfAux nUM qrjIh nhIN idMdf[ ikAuNik Auh smJdf hY ik Aus dI mMmI nUM iekwlqf Brn leI nvF jIacfhIdf hY ies leI Auh Aus nUM kqUry df igPLt ilaf ky idMdf hY[

‘bIjI muskrf pey’ iesy nF dy khfxI sMgRih dI sB qoN mhwqvpUrn khfxI hY[ iewQy vI ivafh ivdyÈjfx leI krvfieaf igaf hY[ qy pRymI iksy hor rsiqEN iewQy dfKl hovygf[ prMqU syKf suwKI pfqwr nUM aijhIsiQqI ivwc pf idMdf hY ik Auh gurmIq dy ipafr dy pRBfv hyT Aus dI ho ky rih jFdI hY[ zfierIaF pVHdIhoeI Auh gurmIq pRqI nrm huMdI hoeI jdoN Aus vwloN ilafdf igaf lfl sUt pfAuNdI hY qF Aus nUM lgdf hYik ijvyN Aus dy bIjI Aus nUM vyK ky muskrf rhy hox[hrpRIq syKf bËurgF dIaF smwisafvF nUM vI AulIkdf hY[ pr ieh smwisafvF AunHF dy pirvfr vwloN nhINhn[ sgoN ieh AunHF dIaF mfnisk guMJlF ivcoN pYdf huMdIaF hn[ AunHF nUM ieh lgdf hY ik Auh rfm gAUaFdy vwg ivwc Èfml ho gey hox[ ‘pMj zflr df not’ khfxI ivwc vI iewk vwKrI idRÈtI qoN bËurgF dImfniskqf df icwqrx hY[ byruËgfrI kfrn ieh bËurg lYx dyx dy rIqI irvfj inBfAux qoN vI asmrwQhn[ pYnÈn lwgx qy hI Auh bwicaF qwk nUM pYsy dy skdy hn[ ieAuN asIN dyKdy hF ik hrpRIq syKf pihlFicqrIaF smwisafvF nUM vI nvyN psfr dy idMdf hY[

‘Zol’ khfxI ivwc mF ipAu dIaF puwqr nUM mrn AuprMq vI ijAuNdy rwKx dIaF ieCfvF df pRgtfvf huMdfhY[ mF ipAu afpxy puwqr sUrj dI Xfd ivwc BIK mMg rhy bwicaF leI kuwJ krnf cfhuMdy hn jo sUrj dIiewCf vI sI[ ieh kfrj pfqr nUM AudfsI ivcoN kwZ ky cVHdI klf ivwc lY afAuNdf hY[ ‘siBafcfr dyrKvfly’ khfxI aijhy pMjfbI lokF AuWpr iqwKf ivaMg hY jo ivdyÈI kuVIaF nfl qF ijsmfnI irÈqybxfAuNdy hn aqy AunHF df ÈoÈx krdy hn prMqU afpxy dyÈ dIaF kuVIaF nfÜ Auh aijhf kuwJ nhIN hoxdyxf cfhuMdy[

hrpRIq syKf mnuwK dIaf anykF pRivrqIaF dy tkrfvF nUM bVI bfrIkI ivwc jf ky icwqrdf hY[ ‘ikqfbivcly Puwl’ khfxI ivwc Ausny Dfrimkqf aqy pRikrqk irÈiqaF dy tkrfAu nUM pyÈ kIqf hY[ iqRlok isMGDfrimk pRivrqIaF vfÜf ivakqI hY jo hr vyly rwb df nF lYNdf hY prMqU Ausdf ivafh bfl bwcydfrsurjIq nfÜ hox kfrn AusdI srIrk aqy mfnisk sMquÈtI nhIN huMdI ies leI AusdI nËr afpxImqryeI DI ipMkI AuWpr hY[ aijhI mfnisk duPyV nUM pyÈ krn kfrn syKf iewk vwKrI idwK vfÜf khfxIkfriswD huMdf hY[ kuwJ hor khfxIaF ivwc hrpRIq syKf pMjfbI pfqrF nUM EQoN dy gory pfqrF nfÜ BfeIcfrk sFJbxfAuNidaF drsfAuNdf hY jo AunHF dI loV vI hY[

AuWprly kuwJ khfxIkfrF dy ivÈlyÈx qoN bfd ikhf jf skdf hY ik kYnyzf dI khfxI pMjfbI dI muwK DfrfdI khfxI nfloN iksy qrHF vI Gwt nhIN hY blik ies ivwc pyÈ ho rhy anuBv muwKDfrf dI khfxI nfÜoNiblkuwl vwKry hn[ ibrqFq dI idRÈtI qoN vI ieh khfxI muwK Dfrf dI khfxI nfÜ vr myc ky qurdI hY[ BfvyNkYnyzf dy hor vI anykF khfxIkfr hn prMqU asIN smJdy hF ik AunHF leI iewk hor vwKrf prcf drkfr hY[iPr vI Auprokq khfxIkfr smuwcI kYnyzIan khfxI dy muhFdry nUM spwÈt kr idMdy hn[ ���

** lyKkf dIaF ieh lfeInF ivvfdI hn[ vqn iehnF nfl sihmq nhIN ikAuNik hux keI KojF sfhmxy afeIaF hn jo iehdsdIaF hn ik ieh irsLqy vI dUsry irsLiqaF vFg kudrqI hn[ sfzf ivcfr hY ik pMjfbIaF nUM ies ivsLy nUM KulHy njLrIey nflsocx aqy ivcfrn dI loV hY[ - sMpfdk

Page 49: vqn - watanpunjabi.ca · vqn akqUbr- dsbrM 2008 - 1 vqn  (eI-aMk 8) akqUbr-dsMbr 2008 sMpfdk: suKvMq huMdl, sfDU ibinMg sihXogI: hrpRIq syKf, pfl ibinMg ies aMk ivwc sPf

vqn

akqUbr- dsMbr 2008 - 49

sQfeI kflm

prdf jo AuWT igaf(ies kflm ivwc Auh jfxkfrI dyx dI koisLsL kIqI jFdI hY, ijhVI muwK Dfrf dy mIzIey ivwc nhIN imldI jF hfsSIey

AuWpr Dwk idwqI jFdI hY[ )

pMjfb ivwc aOrqF ivruwD ihMsf

suKvMq huMdl

([email protected])

julfeI/agsq 2007 dy vqn dy ies kflm ivwc asIN kYnyzf ivwc pMjfbI aOrqF nfl pirvfrF ivwcvfprdI ihMsf bfry “ieMzo-kYnyzIan aOrqF dy kqlF dI dfsqfn” nF dI irport CfpI sI[ ies irportivwc asIN kYnyzf ivwc 1973 qoN lY ky 2007 qwk kql hoeIaF pMjfbI aOrqF dI sUcI aqy AuhnF dy kysF bfrysMKyp vyrvf Cfipaf sI[ ieh lyK Cpx bfad pMjfb qoN kYnyzf sYr spfty leI afey iek dosq ny iesirport bfry itwpxI kridaF ikhf sI ik pMjfbI aOrqF ivruwD ihMsF df ieh vrqfrf ihMdusqfn qoN bfhrvsy pMjfbI smfjF ivwc hI vfprdf hY aqy pMjfb ivwc ieh smwisaf nhIN hY[ Aus dosq nUM juafb idMidaFmYN ikhf sI ik Aus dI Dfrnf swc nhIN[ aOrqF ivruwD ihMsf df vrqfrf mrd pRDfn smfj df iek lwCx hYaqy ieh pMjfb ivwc vI Aus hI qrHF vfpr irhf hY ijs qrHF ieh kYnyzf jF hor dysLF ivwc vfprdf hY[ iesdy nfl hI mYN ikhf sI ik ho skdf hY ik asIN pMjfb ivwc ajy ies vrqfry nUM irkfrz krn jF ies nUMsucyq ho ky dyKx nhIN lwgy, ies leI sfnUM ieh pRqwK rUp ivwc idKfeI nhIN dy irhf[ pr Auh dosq myry nflsihmq nhIN sI hoieaf aqy afpxI ies Dfrnf AuWqy kfiem irhf sI ik aOrqF ivurwD ihMsf df vrqfrfisrP ihMdusqfn qoN bfhr vsdy pMjfbI smfjF ivwc hI vfprdf hY aqy pMjfb ivwc nhIN vfprdf[ bfadivwc kuJ hor lokF nfl gwlbfq krn bfad myrI ieh rfie bxI sI ik ieh Dfrnf iekwly Aus dosq dI hInhIN hY sgoN hor bhuq sfry pMjfbI lok vI ies Dfrnf AuWqy ivsLvfs krdy hn[

kuJ mhIny pihlF pMjfb dy aOrqF dy kimsLn vloN pMjfb ivwc aOrqF ivruwD jurmF dI iek irport jfrIkIqI geI hY[ Aus irport dy aMkiVaF qoN ieh spsLt ho jFdf hY ik pMjfb ivwc aOrqF bhuq vwzI pwDr AuWqyihMsf df isLkfr huMdIaF hn[ ies irport anusfr sMn 2007 ivwc pMjfb ivwc dfj kfrn 130 aOrqFmfrIaF geIaF sn[ sMn 2008 dy julfeI mhIny qwk dfj kfrn mfrIaF jfx vflIaF aOrqF dI igxqI 75qoN vwD geI sI[ jy bfkI dy sfl dOrfn ieh hI ruJfx irhf qF ies qrHF df KdsLf pRgt kIqf jf skdf hYik sMn 2008 ivwc dfj kfrn mfrIaF jfx vflIaF aOrqF dI igxqI sMn 2007 dy brfbr phuMc jfeygI,sSfied Aus qoN vD hI jfvy[ ies irport ivwc aOrqF ivruwD vfprdI ihMsf dy kuJ aMkVy ies pRkfr hn:

* pMjfb ivwc hr rojL Gwto Gwt 1 aOrq nfl blfqkfr huMdf hY aqy Gwto Gwt do aOrqF agvfkIqIaF jFdIaF hn[ hr rojL Gwto Gwt iek aOrq nfl CyVCfV kIqy jfx df kys rijstr huMdf hY[* hr mhIny Gwto Gwt 12 aOrqF afqmhwiqaf krdIaF hn aqy eynIaF ku aOrqF dfj kfrn kqlkr idwqIaF jFdIaF hn[* sMn 2007 ivwc aOrqF nUM agvf kIqy jfx dy 600 kys rijstr kIqy gey sn[* sMn 2007 ivwc pMjfb ivwc 140 aOrqF dy kql hoey sn[ sMn 2008 ivwc 31 julfeI qwk pMjfbivwc Aus sfl kql hoeIaF aOrqF dI igxqI 85 ho geI sI[

Page 50: vqn - watanpunjabi.ca · vqn akqUbr- dsbrM 2008 - 1 vqn  (eI-aMk 8) akqUbr-dsMbr 2008 sMpfdk: suKvMq huMdl, sfDU ibinMg sihXogI: hrpRIq syKf, pfl ibinMg ies aMk ivwc sPf

vqn

akqUbr- dsMbr 2008 - 50

* sMn 2007 ivwc pMjfb ivwc 430 qoN vwD aOrqF blfqkfr df isLkfr hoeIaF[ sMn 2008 ivwc 31julfeI qwk pMjfb ivwc blfqkfr df isLkfr hox vflIaF aOrqF dI igxqI 225 qwk phuMc geI sI[* sMn 2007 ivwc 158 aOrqF ny afqm-hwiqafvF kIqIaF sn[ sMn 2008 ivwc 31 julfeI qwkpMjfb ivwc afqm-hwiqafvF krn vflIaF aOrqF dI igxqI 90 qwk phuMc geI sI[

AuWpr dwsy aMkVy jo qsvIr pysL krdy hn, Aus qoN sfP hY ik pMjfb ivwc aOrqF ivruwD ihMsf iek vwzfvrqfrf hY[ bysSwk ieh swc hY ik Auprly bhuqy aMkVy pMjfb ivwc aOrqF ivruwD huMdI smuwcI ihMsf dy aMkVyhn, aOrqF ivruwD pirvfrF ivwc huMdI ihMsf nfl sMbMDq aMkVy nhIN hn[ pr dfj kfrn kql huMdIaFaOrqF dy aMkVy iswDy rUp ivwc aOrqF nfl pirvfrF ivwc huMdI ihMsf vl sMkyq krdy hn[ ies dy nfl hIpMjfb ivwc vwzI pwDr AuWqy vfpr rhI kuVIaF dy BrUxF dI hwiqaf ies gwl df bhuq vwzf sbUq hY ik pMjfbIsmfj ivwc aOrqF ivruwD pirvfrk ihMsf iek vwzI smwisaf hY[

ies leI sfnUM ies smyN ieh bihs krn dI loV nhIN ik pMjfbI smfj ivwc aOrqF ivruwD pirvfrkihMsf huMdI hY jF nhIN jF pMjfb dy mukfbly ihMdusqfn qoN bfhr vsdy pMjfbI smfjF ivwc ieh ihMsf ijLafdfhuMdI hY jF Gwt[ ieh gwl sfnUM svIkfr kr lYxI cfhIdI hY ik pMjfbI smfj aOrqF ivruwD huMdI pirvfrkihMsf iek vwzI smwisaf hY[ ies smwisaf bfry bihs jF ivcfr krn vflf jo muwdf hY, Auh ieh hY ikpMjfbI smfj ivwcoN ies smwisaf nUM Kqm ikvyN kIqf jfvy[

���

pyNzU ividafrQIaF dI AucyrI ividaf qwk asMBv bx rhI phuMc:pMjfb dI qrwkI dI shI qsvIr pysL krdI hY[

suKvMq huMdl

([email protected])

awj kwlH “pMjfb dI qrwkI” aqy pMjfbIaF dI “bwly bwly” dy gIq afm suxn nUM imldy hn[ pMjfb qoNkYnyzf ivwc grmIaF kwtx afey lIzr, gfiek, lyKk, pRoPYsr afid pMjfb bfry gwl krdy afm hI kihMdyhn ik hux pMjfb ny bhuq qrwkI kr leI hY[ afpxI Dfrnf dy hwk ivwc dlIl idMidaF Auh pMjfb ivwcipCly kuJ sflF dOrfn iek Kfs vrg dI afm phuMc qwk af geIaF KpqkfrI vsqF (kfrF, PirwjFafid) dI gwl krdy hn[ kYnyzf qoN pMjfb `c srdIaF dIaF CuwtIaF mnfAux gey dosq imwqr vI vfps afky pMjfb dI qrwkI dI bfq pfAuNdy hn[ afpxI gwl nUM TIk iswD krn leI Auh pMjfb ivwc pwCmI ZMg dy KulHyPfst PUz rYstorYNtF (pIjLf hwt, mYkzOnlz afid) dI gwl krn dy nfl nfl pMjfb ivwc KulH cuwkIaF jFKulHx jf rhIaF vwzIaF vwzIaF sLfipMg mflF dI gwl krdy hn[ AupRokq lokF vloN pMjfb ivwc af rhIaFqbdIlIaF bfry ibafny Auprly qwQ iblkul shI hn[ pr kI asIN iehnF qwQF nUM smuwcy pMjfb dI qrwkIkih skdy hF? juafb hY nhIN[ afm lokF nfl srokfr rwKx vfly smfj ivigafnIaF ny smfj dI qrwkI dyjo imafr sQfpq kIqy hn AuhnF ivwcoN iek imafr ieh hY ik Aus smfj nUM qrwkI krdf smfj ikhf jfskdf hY ijs smfj ivwc vwD qoN vwD lokF nUM ishq aqy ividaf vrgIaF muZlIaF shUlqF brfbrI BryZMg nfl imldIaF hox[ pMjfb qoN af rhIaF irportF qoN pqf lwgdf hY (jy asIN iehnF irportF vwliDafn dyeIey qF) ik pMjfb ivwc aijhf nhIN ho irhf[ afpxI ies Dfrnf dI pusLtI leI asIN pMjfb dypyNzU ividafrQIaF dI AucyrI ividaf qwk phuMc bfry kuJ aMkVy pysS krFgy[ ieh aMkVy pMjfbI XUnIvristIpitaflf dy arQsSfsqrIaF - rxjIq isMG GuMmx, jsivMdr isMG brfV aqy suKivMdr isMG - vloN

Page 51: vqn - watanpunjabi.ca · vqn akqUbr- dsbrM 2008 - 1 vqn  (eI-aMk 8) akqUbr-dsMbr 2008 sMpfdk: suKvMq huMdl, sfDU ibinMg sihXogI: hrpRIq syKf, pfl ibinMg ies aMk ivwc sPf

vqn

akqUbr- dsMbr 2008 - 51

iqafr kIqI aqy sqMbr 2006 ivwc pRkfisLq irport ivwcoN hn[ ies irport ivwc aiDankrqfvF nypMjfb dIaF cfr XUnIvristIaF - pMjfb KyqIbfVI XUnIvristI luiDafxf, pMjfbI XUnIvristIpitaflf, gurU nfnk dyv XUnIvristI aMimRqsr aqy pMjfb XUnIvristI cMzIgVH (mgrlIaF iqMnFXUnIvristIaF dy kYNpsF aqy vwK-vwK irjnl sYNtrF) df aiDan kIqf sI[ ies irport ivwcoN kuwJ aMkVy‘sulgdy ipMz’ nfmI eI-jLfeIn dy sqMbr 2008 dy aMk ivwc Cpy sn[ AuhnF ivwcoN kuJ aMkVy vqn dypfTkF leI pysS hn[ hyTly ihwsy ivwc ijhVIaF lfeInF tyZy awKrF ivwc CpIaF hn, Auh myry vloN ilKIaFgeIaF hn aqy bfkI df ihwsf “sulgdy ipMz” dy afrtIkl ivwcoN DMnvfd sihq hU-bhU ilaf igaf hY[

* cfrF XUnIvristIaF `c pyNzU ividafrQIaF dI aOsq pRqIsLq (2005-2006) isrP 4.07%sI[* pMjfbI XUnIvristI `c pyNzU ividafrQIaF dI igxqI kul igxqI ivwcoN isrP 8.16% sI[ (cfrFXUnIvristIaF ivwcoN sB qoN vwD iehI igxqI sI)[* pMjfb KyqIbfVI XUnIvristI, ivwc pyNzU ividafrQIaF dI igxqI 4.73% sI[* gurU nfnk dyv XUnIvristI `c pyNzU ividafrQIaF dI igxqI 3.01% sI aqy pMjfbXUnIvristI `c isrP 2.20%[ ieh aMkVy iqMnF XUnIvristIaF dy irjnl sYNtrF nUM imlfky hn[

jy iehnF pyNzU ividafrQIaF dI igxqI nUM lVikaF aqy lVkIaF ivckfr vMz ky dyiKaf jfvy qF iesqrHF dI qsvIr AuBrdI hY:

* pMjfbI XUnIvristI `c pyNzU lVky 10.5% sn jdoN ik pyNzU lVkIaF isrP 5.72%[* gurU nfnk dyv XUnIvristI `c pyNzU lVky 3.76% sn, jdoN ik pyNzU lVkIaF isrP 2.19%[* pMjfb XUnIvristI `c pyNzU lVky 2.34 sn jdoN ik lVkIaF isrP 0.83%[* pMjfb KyqIbfVI XUnIvristI `c pyNzU lVky 4.99% sn jdoN ik lVkIaF 4.51%[

iehnF aMkiVaF qoN sfzI Aus Dfrnf dy pwly kwK nhIN rihMdf ijs Dfrnf aDIn asIN ivsLvfs krdy hF ikpMjfb ivwc mrdF aqy aOrqF ivckfr brfbrqf af rhI hY aqy keIaF KyqrF ivwc, ijvyN pVHfeI ivwc,kuVIaF muMizaf qoN awgy lMG rhIaF hn[

smfj dy dwby-kucly qy pCVy vrgF dI igxqI bfry aMkVy ies pRkfr sn:

* pMjfbI XUnIvristI `c pCVy vrgF leI 5% sItF rfKvIaF hn pr iehnF vrgF `c dfKlividafrQIaF dI pRqIsLwq isrP 2.59% sI[* aYWs. sI/aYWs. tI. leI 22.55% sItF rfKvIaF hn pr iehnF `c dilq ividafrQIaF dIpRqIsLwq isrP 9.18 sI[* aYWs. sI./aYWs. tI. dy vrg ivwc dfKl lVkIaF dI igxqI ies pwDr dI iswiKaf `c pRqIsLwqhor vI Gwt sI[

Auprly aMkVy AuhnF lokF dI Dfrnf nUM burI qrHF rwd krdy hn, ijhVy lok kihMdy hn ik rfKvyNkrnkrky gYr-dilwq lokF nfl vDIkI ho rhI hY aqy AuhnF dy hwk mfry jf rhy hn[

ies aiDan ivwc pVfeI dy vwK vwK korsF dI mhwqqf nUM iDafn ivwc rwKidaF pyNzU ividafrQI dIigxqI dI vMz mhwqvpUrn aqy pRoPYsLnl korsF dy afDfr AuWqy vI kIqI geI hY[ ies qrHF dI vMz sfnUMdrsfAuNdI hY ik keI pRoPYsLnl korsF ivwc pyNzU ividafrQI iblkul hI nhIN hn aqy dUjy pRoPYsLnl korsFivwc AuhnF dI igxqI bhuq mfmUlI hY[ Audfhrn leI:

* pMjfb KyqIbfVI XUnIvristI luiDafxf dy pMj kflj hn: kflj afP byisk sfieMisjL aYNzihAUmYNtIjL, kflj afP hom sfieMisjL, kfljL afP vYtrnrI sfieMisjL, kflj afP aYgrIklc

Page 52: vqn - watanpunjabi.ca · vqn akqUbr- dsbrM 2008 - 1 vqn  (eI-aMk 8) akqUbr-dsMbr 2008 sMpfdk: suKvMq huMdl, sfDU ibinMg sihXogI: hrpRIq syKf, pfl ibinMg ies aMk ivwc sPf

vqn

akqUbr- dsMbr 2008 - 52

aqy kflj afP aYgrIklcrl ieMjInIairMg[ ieWQy dfKl pyNzU ividafrQIaF (kul 4.73%)ivwcoN awgoN KyqIbfVI aqy KyqIbfVI ieMjInIairMg `c isrP 6.21%, vYtrnrI sfieMs `c 3.63%,pRoPYsSnl korsF `c isrP 0.93%, lfeIP sfieMisjL `c 3.98%, srIrk sfieMisjL 3.85% sI[sosLl sfieMisjL, klf aqy siBafcfr, BfsLfvF, iswiKaf qy sUcnf ivigafn dy cfr KyqrF `c iekvI pyNzU ividafrQI nhIN sI[ ies hI qrHF aYWm. bI. ey. (aYgrIklcrl ibjLnYWs) aqy vwK-vwKhor aMzr-grYjUeyt aqy post grYjUeyt izploimaF aMdr pyNzU Kyqr df iek vI ividafrQI nhINsI[* pMjfb XUnIvristI dy kul kYNps izpfrtmYNtF `c pyNzU ividafrQI isrP 1.60% sn[ kYNps dy44 izpfrtmYNtF ivwcoN 7 kors sfieMs aqy ieMjInIairMg (XuaflOjI, bfieEtYWknflOjI, bfieE-iPijLks, mfeIkrobfielOjI, ihAUmn jInom, kYimstrI aqy jIaflOjI) nfl sMbMDq hn[ iehnFivwc iek vI pyNzU ividafrQI nhIN sI[ ies hI qrHF smfj ivigafn dy pMj izpfrtmYNtF(sfeIkOlOjI, ijEgrfPI, iPlfsPI, gFDIvfdI stwzIjL aqy sYNtr Pfr vumYWn stwzIjL) aMdr iekvI pyNzU ividafrQI nhIN sI[ bfky bcdy izpfrtmYNtF ivwcoN 15 aijhy hn ijwQy pyNzU ividafrQI5% qoN vI Gwt sn[* gurU nfnk dyv XUnIvristI dy kYNps izpfrtmYNtF `c 35 kors clfey jFdy hn[ iehnF `c 17sfieMs aqy ieMjInIairMg dy kors hn aqy bfkI dy BfsLfvF, smfijk ivigafn aqy lfa nflsMbMDq hn[ iewQy ivvhfrk, kYimstrI, mnoivigafn, iPlfsPI, ihMdI BfsLf aqy ivdysLI BfsLfvF dykorsF `c iek vI pyNzU ividafrQI nhIN sI[ AupRokq 17 ivBfgF ivwcoN 11 ivwc pyNzU ividafrQIaFdI igxqI 5% qoN Gwt sI[ PYkltI BfsLfvF aMdr pMjfbI BfsLf dy aiDaYn `c dfKlf lYx vfly pyNzUividafrQIaF dI igxqI vI isrP 4.35% aqy aMgryjLI BfsLf `c 3.95% sI[ pyNzU ividafrQIaFdI ingUxI pRqIsLq ivwcoN vI bhuqI igxqI pulItIkl sfieMs, ieiqhfs, smfj ivigafn, lfiebRyrIaqy sUcnf ivigafn, srIrk iswiKaf `c dfKl sI[ ies XUnIvristI dy irjnl sYNtrF (jlMDr,gurdfspur) `c aYWm. bI. ey. dy AuWc kors aMdr iek vI pyNzU ividafrQI nhIN sI[* pMjfbI XUnIvristI dy XUnIvristI kflj afP ieMjInIairMg `c isrP 1.65% pyNzUividafrQI sn[ ieMjnIairMg, kMipAUtr sfieMs, iPijLks aqy sfieMs dy hor ivisLaF `c pyNzUividafrQIaF dI pRqIsSq bhuq hI Gwt sI[* pMjfbI XUnIvristI dy qlvMzI sfbo XfdivMdrf ieMjnIairMg kflj dy cfr sflf bI. tYWk. kors`c pyNzU ividafrQIaF dI igxqI isrP 14.38% sI[ aYWm. bI. ey. `c 8.82% aqy aYWm. sI. ey.`c isrP 2.17% sI[ mukqsr dy irjnl sYNtr `c aYWm. sI. ey. vrgy kors `c iek vI pyNzUividafrQI nhIN sI[ jYqo sYNtr `c pyNzU Kyqr df iek vI ividafrQI nhIN sI[ biTMzf irjnlsYNtr `c cwl rhy bI. aYWz. kors `c iek vI pyNzU ividafrQI nhIN sI[ ies irjnl sYNtr `cpMjfbI ivsLy `c sB qoN vwD 21.05%, aMgryjLI ivsLy `c 10.67%, arQ sLfsqr `c 5.71% aqylfa `c 4.65% sI[ isrP mohflI dy irjnl sYNtr `c pyNzU ividafrQIaF dI pRqIsLq aYWm. bI.ey. `c 15% aqy aYWm. sI. ey. `c 11.43% dyKI geI[ ieh afpxy afp ivwc ivsLysL mfmlf jfpdfhY[

Auprly aMkVy sfP dsdy hn ik pMjfb `c pyNzU Kyqr dy ividafrQIaF dI AuWc-ividaf qwk phuMcbhuq Gwt rhI hY[ awj dy Xuwg ivwc AuWc ividaf hI iensfn leI rojLI dy vDIaf mOky pYdf krdI hY aqyivsLv dI ikrq mMzI ivwc Xog muwl pvfAuNdI hY[ sB qoN vwzI gwl ieh hY ik AuWc ividaf iensfn nUM afpxyafly duafly nUM smJx dy Xog bxfAuNdI hY[ pr pMjfb dy bhuigxqI ividafrQI (ajy vI pMjfb dI do-iqhfeI vsoN ipMzF ivwc vsdI hY) AuWc ividaf qoN vFJy rih rhy hn[ ies nUM iksy vI qrHF pMjfb dI qrwkInhIN ikhf jf skdf[ ���

Page 53: vqn - watanpunjabi.ca · vqn akqUbr- dsbrM 2008 - 1 vqn  (eI-aMk 8) akqUbr-dsMbr 2008 sMpfdk: suKvMq huMdl, sfDU ibinMg sihXogI: hrpRIq syKf, pfl ibinMg ies aMk ivwc sPf

vqn

akqUbr- dsMbr 2008 - 53

rUts dy pMjfbI anuvfd nUM jI afieaF

hrpRIq syKf

[email protected]

kuJ idn pihlF mYnMU aYzimMtn qoN afey iewk trwk vfly swjx rfhIN vwzf aqy vjLnI QYlf phuMicaf[ QYly ivwcigafrF ikqfbF sn[ 828 siPLaF dI iewk ikqfb[ aMgRyjLI dy msLhUr nfvl ‘rUts’ df pMjfbI anuvfd[ anuvfdkrqf ny ieh ikqfbF vYnkUvr dIaF iqMn lfiebRyrIaF aqy kuJ dosqF nMU ByNt krn dI myrI ijLMmyvfrI lfeI sI[

jd ikqfb ByNt krn lfiebRyrI igaF qF mYN lfiebRyrIan nMU dwisaf ik ieh aMgRyjLI nfvl ‘rUuts’ df pMjfbIanuvfd hY qF Aus dy cyhry `qy afeI cmk ny mYnMU mjbUr kr idwqf ik ies nfvl dI pMjfbI pfTkF nMU sUcnF dyvF[

‘rUts: iewk amrIkn pirvfr dI gfQf’ ieiqhfsk nfvl hY, ijhVf aPLrIkn-amrIkn lyKk aYlYks hylIdy KfndfnI ipCokV `qy Jfq puafAuNdf hY[ 1976 ivwc Cpy ies nfvl dy Cpx dy do sflF ivwc hI ies dIaF awsI lwKkfpIaF CfpIaF geIaF[ ies nfvl nUM ‘nYsLnl buwk avfrz’ aqy ‘pulItIjLr avfrz’ smyq 271 ienfm imly[nfvl df 37 BfsLfvF ivwc anuvfd ho cuwkf hY[ ies nfvl `qy aDfrq tYlIivjLn dy ey bI sI cYnl AuWpr sfl 1977ivwc jnvrI 23 qoN 30 qwk bfrF GMitaF dI iPlm nMU CotIaF iksLqF ivwc idKfieaf igaf[ ienHF awT rfqF ‘c iesiksLqvfr nMU iewk kroV qIh lwK lokF ny dyiKaf[ ieh iksLqvfr tI vI dy ieiqhfs ivwc dyKx vfilaF dI igxqI dypwKoN mIl pwQr sfbq hoieaf[

rUts dy lyKk aYlYks hylI df jnm 1921 ivwc inAUXfrk dy ieQfkf sLihr ivwc pRoPYsr ipqf aqy skUlaiDafpk mfqf dy Gr hoieaf[ Auh iqMn BrfvF ivwcoN sB qoN vwzf sI[ hylI tYnYWsI dy Coty ijhy ksby hyinMg ivKy vwzfhoieaf[ AuWQy Auh afpxy bjLurgF qoN aPrIkn mUl dy afpxy iewk aijhy vzyry dIaF bfqF suxdf sI, ijhVf afpxfgulfm nF ‘tobI’ khfAux qoN ienkfrI sI[

aYlYks hylI ny 20 sfl jl sYnf (kost gfrz) dI nOkrI kIqI[ 1959 ivwc hylI ny nOkrI qoN syvf-mukq ho kylyKn nMU ikwqy dy qOr `qy apxf ilaf[ Auh rIzrsjL zfeIijst aqy plyabuafey vrgy irsfilaF leI kMm krnlwgf[ bcpn ivwc suxIaF khfxIaF qoN pRBfvq ho ky 1964 ivwc hylI ny afpxy nfnky Kfndfn bfry Koj krn bfrysoicaf[ Aus ny pRIvfr vwloN boly jFdy aPLrIkn sLbdF dy Aucfrx bfry bhuq sfrIaF XUnIvristIaF dy BfsLfivigafnIaF nfl rfbqf kfiem kIqf[ AunHF mfhrF ny Aus bolI aqy sLbdF dy jnm sQfn bfry qsdIk kIqf[ hylIpwCmI aPrIkf ivwc gFbIaf dy Coty ijhy ipMz jPUry phuMc igaf[ AuQy Auh ‘grfiet’ (mOiKk ieiqhfskfr) nMUimilaf, ijs ny Aus nMU mnizMkf kbIly dIaF swq puCqF df ieiqhfs suxfieaf[

afpxI amrIkf vfpsI vyly hylI mfl-jhfjL rfhIN priqaf qF ik Auh afpxy vzyiraF dy amrIkf nMU iqMnmhIinaF dy sPr vyly afeIaF aOKfeIaF nMU afpxy ipMzy `qy mihsUs kr sky[ ienHF dsF rfqF dOrfn Auh Kurdry

Page 54: vqn - watanpunjabi.ca · vqn akqUbr- dsbrM 2008 - 1 vqn  (eI-aMk 8) akqUbr-dsMbr 2008 sMpfdk: suKvMq huMdl, sfDU ibinMg sihXogI: hrpRIq syKf, pfl ibinMg ies aMk ivwc sPf

vqn

akqUbr- dsMbr 2008 - 54

PwitaF AuWpr jhfjL dy sB qoN hyTly ihwsy ivwc rbV dIaF gwTF dy ivckfr sONdf[ ieQy ipaf Auh klpnf krn dIkoisLsL krdf ik sYNkVy horF dy nfl GusV ky mnuwKI gMd dy kol ipaf iensfn ikvyN mihsUs krdf hovygf[ bfrHF sflFbfad hylI ny afpxI Koj nMU rUts dy nF Qwly ikqfbI rUp dy idwqf[ PrvrI 1992 ivwc aYlYks hylI dI mOq hO geI[

rUts nfvl dI khfxI pwCmI aPLrIkf ivwc gFbIaf dy iewk Coty ijhy ipMz jPUry ivwc jnmy kuMqf ikMqy aqyamrIkf ivwc Aus dy AuqrfiDkfrIaF dI khfxI hY[ kuMqf ikMqy AuhI aPrIkn hY, ijs dIaF khfxIaF hylI dI nfnIqy hor pirvfrk mYNbr bcpn ivwc Aus nMU suxfieaf krdy sn[ rUts nfvl hylI dy Aus aPrIkI Kfndfn dI khfxIhY, ijs nMU 1776 ivwc gulfm bxf ky amrIkf dy mYrIlYNz sUby ivwc ilaFdf igaf[ khfxI Aus dy spotIsvynIaf,vrjInIaF ivwc gulfmI dy jIvn dI bfq pfAuNdI hY[ kuMqf afpxy aPrIkn ipCokV nMU Buwl ky gory mflkF dy qOrqrIikaF `qy cwlx qoN ienkfrI hY[ Auh gulfmI `coN inklx dIaF koisLsLF krdf hY[ ipwCoN jf ky Auh rsoeI ivwc kMmkrdI iewk hor gulfm aOrq nfl sLfdI krdf hY aqy AunHF dy lVkI jnm lYNdI hY, ijs df nF Auh ikjI rwKdy hn[kuMqf Aus nMU mF-bolI aPrIkI isKfAuNdf hY[ pMdrF sflf dI ikjI dy blfqkfr dy nqIjy vjoN qIjI pusLq jOrj dfjnm huMdf hY, ijhVf afpxI mF dIaF khfxIaF qoN afpxy aPrIkn ivrsy bfry iswKdf hY[ kuMqf ikMqy qoN bfadaYlYks hylI df ieh msLhUr vzyrf hY[ jOrj dy mYQlzf nfl awT bwcy pYdf huMdy hn[ Aus df cOQf puwqr, tOm, aYlYkshylI dI nfnI, isMQIaf df ipE sI[ isMQIaf nMU gulfmI mukq kr ky vYgn rfhIN hYinMg, tYWnsI iljfieaf jFdf hY[isMQIaf hYinMg ivKy vYWl pfmr nMU imldI hY aqy AunHF df ivafh ho jFdf hY[ AunHF dy Gr lVkI df jnm huMdf hY, ijsdf nF brQf rwiKaf jFdf hY[ brQf df ivafh ismn hylI nfl huMdf hY aqy ieh aYlYks hylI dy mfpy bxdy hn[

nfvl df ibrqFq lkIrI hY[ nfvl ivwc pwCmI aPrIkf qoN gulfm bxf ky ilaFdy nOjvfn lVky lVkIaF dysLosLx nMU bfKUbI icqiraf igaf hY[ ieh gulfm, kuMqf ikMqy qoN bfad pusLq dr pusLq afpxy ivrsy dIaF XfdF nMUsMBfldy hoey hOlI-hOlI Aus idn vwl vDdy hn, jdoN Auh gulfm nhIN rihMdy[

rUts nfvl ny amrIkn ieiqhfs dy sB qoN duKdfeI pMny vwl lokF df iDafn duafieaf[ ieh nfvl ijwQygulfmI, kfly lokF dI sLnfKLq aqy mOiKk ieiqhfs dI mhwqqf dI gwl krdf hY, AuWQy muV AuWBrn dI sLkqI aqymnuwKI nYiqkqf dI awiqafcfr AuWpr ijwq df jsLn vI mnfAuNdf hY[ ieh nfvl sMXukq pRIvfr dI qfkq, pRIvfrkmYNbrF df iewk-dUjy dI shfieqf leI qwqpr rihxf aqy asUlF `qy pihrf dyx leI Kqrf muwl lYx df sbk vIisKfAuNdf hY[ ienHF ivisLaF krky ies nfvl nMU byhwd pRiswDI imlI[

kuJ kfly lIzrF ny ies nfvl nMU mnuwKI aiDkfrF dI iewk mhwqv pUrn Gtnf ikhf[ BfvyN bhuqy alockF ny iesnfvl dI pRsMsf hI kIqI pr AunHF nMU ies gwl df pUrf XkIn nhIN sI ik rUts nMU nfvl dI sLRyxI ivwc rwKx jFieiqhfs dI ikAuN ik ieh ikqfb swcIaF GtnfvF `qy aDfrq hY pr pfqrF dy sMvfdF, socF aqy BfvnfvF nMUglpink rUp idwqf igaf hY[ rUts dy pRkfsLn qoN bfad nfvlkfr `qy kuJ dosL vI lwgy[ ijvyN 1977 ivwc do pRkfisLqlyKkF, mfrgRyt vfkr aqy hrlz korlYNzr ny dosL lgfey ik aYlYks hylI ny AunHF dIaF ilKqF dI corI krky rUtsivwc vriqaf hY[ bfad ivwc mfrgRyt vfkr ny afpxy dosL vfips lY ley[ hylI ny mMinaf ik Aus ny axjfxpuxy ivwckorlYNzr dI ikqfb ‘df aPrIkn’(1968) ivwcoN iqMn pihry lY ley sn[ ies dy bdly hylI ny korlYNzr nMU pMj lwKzflr dy ky smJOqf kr ilaf[ ienHF ivvfdF dy bfvjUd lokF ivwc rUts dI sLfK nMU koeI PLrk nhIN ipaf[ ieh hflyvI skUlF, kfljF aqy XUnIvristIaF ivwc ieiqhfs aqy sfihq dy slybs ivwc pVHfieaf jFdf hY[

hux ies nfvl df pMjfbI ivwc vI anuvfd ho igaf hY[ ieh anuvfd iksy XunIvristI jF iksy sMsQf ny nhINkrvfieaf sgoN iewk awsI sflF dy bjLurg dljIq isMG dI myhnq df iswtf hY[ aYzimMtn (knyzf) invfsI ies

anuvfdk dIaF do ikqfbF ‘mnuwKI pRfpqI dy isKLr’(ajUby) aqy ‘swc dI Bfl’(coxvyN dfrsLink ivcfr) Cp cuwkIaFhn[ rUts nfvl nMU anuvfd krn dI iejLfjq lYx leI lMby Kqo-iKqfbq qoN bfad dljIq isMG ny ZfeI sflF dIGxI imhnq nfl ies ikqfb df anuvfd krky ies nMU tfeIp kIqf[ nfvl ivwc gFbIaf dy Aus iKwqy dI BfsLf dIBrmfr hox krky anuvfdk nMU BfrI myhnq krnI peI[ anuvfd qoN bafd dljIq isMG ny 828 siPLaF dI iesikqfb nMU Cpvfieaf aqy hux afpxy qOr `qy hI lyKk dosqF aqy knyzf dIaF lfiebRyrIaF nMU ByNt kr irhf hY[

anuvfdk dI ies Gflxf nMU dfd dyxI bxdI hY[ sLfied Aus vrgy isrVI jixaF kfrn hI pMjfbI sfihq dI joq jgrhI hY[ pr ieQy mn ivwc ieh svfl vI afAuNdf hY ik kdy Auh idn vI afvygf jdoN pMjfbI lyKk/anuvfdk nUM AusdI imhnq df muwl imlygf aqy Aus nUM afpxIaF ikqfbF afp cuwk ky pfTkF ipwCy Bjxf nhIN pvygf[ KYr! ies smyN

dljIq isMG dI imhnq nUM hfridk slfm[ rUts df cMgf pMjfbI anuvfd pfTkF leI vzmuwlf qohPLf hY[���

Page 55: vqn - watanpunjabi.ca · vqn akqUbr- dsbrM 2008 - 1 vqn  (eI-aMk 8) akqUbr-dsMbr 2008 sMpfdk: suKvMq huMdl, sfDU ibinMg sihXogI: hrpRIq syKf, pfl ibinMg ies aMk ivwc sPf

vqn

akqUbr- dsMbr 2008 - 55

iPlm rIvIAU

hYvn aOn arQ

inrdysSk: dIpf mihqf

‘hYvn aOn arQ’ BfrqI mUl dI kYnyzIan iPlmsfjL dIpf mihqf dI kYnyzIan BfrqI pirvfrF ivwcaOrqF ivruwD vfprdI ihMsf bfry bxfeI iPlm hY[ iPlm PgvfVy qoN brYNptn EntyrIE ivKy afeI cFd nF dIiek nvIN ivafhI ieMmIgrYNt aOrq dI khfxI hY[ afm ieMmIgrYNtF vFg cFd vI kYnyzf nUM ‘DrqI Auprlfsvrg’ smJ iewQy afAuNdI hY, pr iewQy af ky Aus dy suPny iek iek krky tuwt jFdy hn[

kYnyzf af ky Aus nUM do bYWzrUm dy iek Coty ijhy Gr ivwc sFJy pirvfr ivwc rihxf pYNdf hY[ ies sFJypirvfr ivwc Aus dy pqI qoN ibnF, Aus dy pqI dy mF-bfp, BYx aqy BnoeIaf aqy AuhnF dy do bwcy hn[ ies qoNibnF Aus dy pqI dy pirvfr ny do ikrfeydfr rwKy hoey hn, jo idn vyly ies Gr dy ilivMg rUm ivwc sOx afAuNdyhn[ Aus dy pqI df pirvfr kYnyzf ivwc sYtl hox, Bfrq qoN pqI dy Brf nUM mMgvfAux afid dy cwkrF AuWqy eynfkyNdirq hY ik AuhnF nUM cFd dy cfvF df koeI iPkr nhIN[ pirvfr cFd nUM iek lFzrI (ijwQy Aus dI nnfx kMmkrdI hY) ivwc mjLdUrI dy kMm AuWqy lvf idMdf hY[ Aus dI qnKfh iswDI Aus dy pqI nUM imldI hY[ Aus dy afpxypirvfr df kYnyzf ivwc koeI nhIN[ Auh afpxI mF nfl Pon AuWqy gwl krn nUM qrsdI hY[ pr Aus df shurfpirvfr Aus nUM aijhf nhIN krn idMdf[ Auh bhuq iekwlI mihsUs krdI hY[ Aus dI iekwlqf hor vI zUMGI hojFdI hY ikAuNik Aus dy pqI df Aus nUM vfr vfr ibnF iksy kfrn burI qrHF kuwtx qoN ibnF Aus nfl koeI sFJ dfirsLqf nhIN[ Aus dI sws Aus nUM qfny-imhxy mfrdI hY aqy afpxy puwq nUM afpxI vhutI nUM kuwtx leI AuqsSfhidMdI hY[ sFJy pirvfr dy bfkI jIa - Aus df shurf, Aus dI nnfx aqy Aus df Gr vflf- byvws drsLk bxkycFd nfl huMdI bdslUkI aqy mfr kuwt nUM dyKdy rihMdy hn[

‘hYvn aOn arQ’ kYnyzIan BfrqI pirvfrF ivwc aOrqF ivruwD vfprdI ihMsf dy kuJ kfrnF nUM kfmXfbInfl sfhmxy ilafAuNdI hY[ ijvyN sFJy pirvfr dy dUsry mYNbrF dy rol, sYtl hox dy cwkr kfrn nvyN pirvfrFivwc pYdf huMdy qxfa aqy iPr ies qxfa df pirvfr dy kmjLor mYNbrF (bhuqy kysF ivwc aOrqF aqy bwicaF)AuWpr ihMsf dy rUp ivwc inkfs, nvIaF ieMmIgrYNtF aOrqF dI iekwlqf afid gwlF dy aOrqF ivruwD ihMsf nflsMbMDF nUM cMgI qrHF pysL kIqf igaf hY[

Page 56: vqn - watanpunjabi.ca · vqn akqUbr- dsbrM 2008 - 1 vqn  (eI-aMk 8) akqUbr-dsMbr 2008 sMpfdk: suKvMq huMdl, sfDU ibinMg sihXogI: hrpRIq syKf, pfl ibinMg ies aMk ivwc sPf

vqn

akqUbr- dsMbr 2008 - 56

pr ieh iPlm ies ihMsf nUM Kqm krn dy hwlF bfry gwl krdy vkq burI qrHF PylH huMdI hY[ cFd nUM Aus dykMm AuWpr iek jmIkx aOrq imldI hY jo Aus nfl hmdrdI krdI hY ikAuNik Auh afp ies qrHF dy qjrbyivwcoN lMG cuwkI hY[ Auh cFd nUM jVHI bUtIaF dy ky kihMdI hY ik jy Auh ieh jVHI bUtIaF afpxy pqI nUM iplf dyvyqF Aus df pqI Aus dy vws ivwc ho jfvygf[ ies nusKy ny nf kMm krnf sI aqy nf hI kIqf sgoN ies kfrn cFdafpxy pqI dI hor ihMsf df isLkfr huMdI hY[ iPr iPlm ivwc iek PnIar nfg dI imwQ nUM vriqaf igaf[ iehimwQ dI khfxI cFd aqy Aus dy shury pirvfr dI klpnf ivwc vfprdI hY jF scfeI ivwc ies bfry iPlmspsLt nhIN[ afpxy pqI dy ipafr nUM qrsdI cFd afpxI klpnf ivwc afpxy pqI df aijhf kflpink rUpicqvnf sLurU kr idMdI hY jo Aus nUM ipafr krdf hY[ iek idn cFd afpxy bYWzrUm ivwc afpxy pqI dy kflpinkrUp nfl gwlbfq kr rhI huMdI hY aqy Aus dI ies gwl df AuhnF dy ikrfeydfrF nUM pqf lwg jFdf hY aqy AuhcFd dy pqI nUM ds idMdy hn[ cFd df pqI sLwk krdf hY ik cFd dy iksy hor mrd nfl sMbMD hn[ ies leI AuhAus nUM kuwtdf hY[ iPr ies gwl df inqfrf krn leI ik cFd dy iksy hor mrd nfl sMbMD hn jF nhIN iehPYslf huMdf hY ik cFd PnIar nfg dI Kuwz ivwc hwQ pfvy[ jy cFd dy iksy hor nfl sMbMD nf hoey qF nfg Aus dyzMg nhIN mfrygf, aqy jy Aus dy iksy hor nfl sMbMD hoey qF nfg Aus nUM zMg lvygf[ cFd nfg dI Kuwz ivwc hwQpfAuNdI hY aqy Aus nUM kuJ nhIN huMdf[ Auh swcI sfbq ho jFdI hY aqy PYslf krdI hY ik Aus ny afpxy pqI nflnhIN rihxf aqy Auh Aus nUM kihMdI hY ik myrI itkt af geI aqy mYN vfips ieMizaf cwlI hF[ ieh nhIN dwisafjFdf ik Aus dI itkt ikwQoN afeI hY[ kI ieh nfg dyvqy dy cmqkfr dy nqIjy vjoN afeI hY jF hor ikiqEN[

iPlm dy aKIr ivwc cFd vloN ihMsf vfly mfhOl qoN dUr cly jfx df PYslf TIk hY pr ijs qrHF Auh iesPYsly AuWqy phuMcdI hY Auh iksy qrHF vI aslI nhIN jfpdf[ afpxI asl ijLMdgI ivwc cFd vrgI siQqI ivwcPsI iksy aOrq nUM ieh iPlm dyK ky aijhf PYslf krn dI pRyrxf nhIN imlygI, ho skdf hY ik Auh iksy nfgdyvqy dy cmqkfr nUM AuzIkx lwgy[ cfhIdf qF ieh sI ik cFd dI asl ijLMdgI dI smwisaf df hwl aslijLMdgI dIaF siQqIaF ivwcoN hI kwiZaf jFdf[ ieh sMBv sI ik cFd nUM kMm AuWpr imlx vflI aOrq Aus nUMkYnyzf ivwc aOrqF leI kMm krdIaF smfjk sMsQFvF qwk phuMc krn dI ds pfAuNdI jF Aus nUM pulIs qwkphuMc krn leI kihMdI[ pr dIpf mihqf ny afpxI iPlm ivwc aijhf nhIN kIqf[ Aus ny nfg dyvqy dI imwQ nUMvriqaf hY? ikAuN? sSfied Aus ny ieh iPlm ihMsf df isLkfr BfrqI aOrqF leI nhIN bxfeI sgoN pwCmI mUl dykYnyzIan lokF leI bxfeI hY, jo BfrqI lokF bfry ies qrHF dIaF stIrIEtfiep gwlF suxn ivwc ijLafdfidlcspI rwKdy hn[

ies dy nfl hI iPlm ivwc cFd aKIr ivwc ieMzIaf vfps jfx dI gwl krdI hY[ kYnyzf ivwc ihMsf dfisLkfr BfrqI mUl dIaF bhuqIaF aOrqF kol ieMzIaf vfps jfx df rfh nhIN huMdf[ Auh kYnyzf ivwc rihxfcfhuMdIaF hn aqy eyQy ihMsf qoN mukq ijLMdgI bxfAuxf cfhuMdIaF hn[ jy AuhnF nUM kimAUintI ivwcoN, kYnyzf dIaFsmfjk sMsQFvF vloN aqy kYnyzf dIaF inaFiek sMsQFvF vloN vfjb aqy smyN isr shfieqf iml jfvy qFAuhnF ivwcoN bhuqIaF aijhf krn ivwc kfmXfb huMdIaF hn[ ieh AuhnF dI iewCf vI huMdI hY aqy hwk vI[ iPlmivwc kuJ ies qrHF dI suJfa hoxf cfhIdf sI qF ik ieh iPlm aOrqF leI pRyrxf df sroq bx skdI[

smuwcy rUp ivwc iPlm df afKrI ihwsf dyK ky inrfsLf huMdI hY[ ies smyN kYnyzf dI BfrqI kimAUintI dypirvfrF ivwc aOrqF ivruwD ihMsf iek vwzI smwisaf hY[ afs sI ik jdoN iek BfrqI mUl dI kYnyzIaniPlmsfjL ies ivsLy AuWpr iPlm bxfeygI qF Aus iPlm nfl BfrqI kYnyzIan lokF nUM ies ivsLy nUM smJx ivwcmdd imlygI[ ies dy nfl hI ihMsf df isLkfr aOrqF nUM ies ihMsf dy dfiery qoN bfhr inklx leI pRyrxfimlygI aqy shfieqf krn vfly vsIilaF bfry jfxkfrI imlygI[ pr ieh iPlm ieh sB kuJ krn ivwc burIqrHF PylH hoeI hY[ (aMjU huMdl)

Page 57: vqn - watanpunjabi.ca · vqn akqUbr- dsbrM 2008 - 1 vqn  (eI-aMk 8) akqUbr-dsMbr 2008 sMpfdk: suKvMq huMdl, sfDU ibinMg sihXogI: hrpRIq syKf, pfl ibinMg ies aMk ivwc sPf

vqn

akqUbr- dsMbr 2008 - 57

pMjfbI lyKk mMc vloN sLok mqf:

lyKk qy isafsI kfrkuMn krqfr kOr iZwloN df sdIvI ivCoVf

pfieaf igaf[ krqfr df vwzf Brf buwD isMG iZwloN bfrHF sfl dI Aumr ivc iek jQy nfl rlL ky Bfrq dIafjLfdI dI jMg lVn leI amrIkf qoN cly igaf sI[ krqfr kOr afp bcpn qoN hI agFhvDU isafsIsrgrmIaF ivc sLfml ho geI sI[ Bfrq dI afjLfdI dI lVfeI dy nfl nfl krqfr kOr ny Gor grIbIivc rihMidaF nslvfd nfl aqy mrd pRDfn pMjfbI smfj nfl vI inrMqr Gol kIqf[ AunHF ny afpxfsmuwcf jIvn mnuwKI hwkF leI sMGrsL kridaF lMGfieaf[ Auh amrIkf ivc gYr-icwty lokF dy sMGrsL aqyKyq mjLdUrF dy hwkF leI vI srgrm sn aqy aPrIkf dI apfrQfeIz ivruwD vI[ afpxy jIvn bfry AunHFdI ilKq ‘qoqy dI cuMJ’ iek bhuq hI pRBfvsLflI aqy ieiqhfsk mhwqqf vflI rcnf hY[

krqfr kOr iZwloN 1997 ivc afpxI vYnkUvr PyrI dOrfn lyKk mMc dy iek smfgm ivc vI sLfml hoey sn[mMc dy mYNbrF ny krqfr kOr nfl hoey ivcfr vtFdry bfry afpxIaF XfdF sFJIaF kIqIaF[ AunHF dysMGrsLmeI jIvn aqy smfj dI byhqrI leI pfey Xogdfn leI mMc AunHF nUM pRxfm krdf hY aqy AunHF dyafdrsLk jIvn `qy mfx mihsUs krdf hY[ pMjfbI lyKk mMc krqfr kOr iZwloN dy sdIvI ivCoVy smyN AunHF dypirvfr nfl zUMGI hmdrdI sFJI krdf hY[

sfDU ibinMgvfsqy, pMjfbI lyKk mMc, vYnkUvr, bI sI

pMjfbI lyKk mMc dI julfeI 5,2008 nUM srI, bI sI ivc hoeIbYTk dOrfn kYlyPornIaf invfsIsLRImqI krqfr kOr iZwloN dy sdIvIivCoVy leI sLok mqf pfs kIqfigaf[ sBf vloN iek imMt df mOnDfr ky AunHF nUM sLrDFjlI ByNt kIqIgeI aqy AunHF dy sMGrsLmeI jIvnbfry jfxkfrI sFJI kIqI geI[

krqfr kOr df jnm 30 aprYl1915 nUM kYlyPornIaf dI ismI vYlIivc hoieaf aqy Auh 93 sfl dIsrgrmIaF BrI Aumr hMZf ky jUn15, 2008 nUM afpxI jIvn XfqrfpUrI kr gey[ krqfr kOr dy ipqfsrdfr bKsLIsL isMG iZwloN 1897ivc amrIkf afey sn aqy AunHF dymfqf jI sLRImqI rqn kOr 1910ivc[ amrIkf af ky vsx vflyies pihly qy moZI pMjfbI prvfrvloN gdr pfrtI nUM sLurU krn aqycldI rwKx ivc bhuq vwzf Xogdfn

Page 58: vqn - watanpunjabi.ca · vqn akqUbr- dsbrM 2008 - 1 vqn  (eI-aMk 8) akqUbr-dsMbr 2008 sMpfdk: suKvMq huMdl, sfDU ibinMg sihXogI: hrpRIq syKf, pfl ibinMg ies aMk ivwc sPf

vqn

akqUbr- dsMbr 2008 - 58

vilMgtn gRya qoN DMnvfd sihqpMjfbI rUp – sfDU ibinMg