Fitoterapia Brasileira

Embed Size (px)

Citation preview

  • 5/26/2018 Fitoterapia Brasileira

    1/27

    FITOTERAPIA BRASILEIRA

  • 5/26/2018 Fitoterapia Brasileira

    2/27

    F itoterapia Brasi leira:

    -Uso cientf ico: Resolues Anvisa + Programa Nacional de PlantasMedicinais + Pesquisas Brasi leiras e de outr os pases.

    - Uso popular:

    Farmacopia popular brasi leira.Fitoterpico tradicional aquele elaborado a partir de planta

    medicinal de uso alicerado na tradio popular, sem evidncias,

    conhecidos ou informados de risco sade do usurio, cuja

    eficcia val idada atravs de levantamentos etnofarmacolgicos,de uti l izao, documentao tecnocientfica ou publicaes

    indexadas.

    I ncorporao de vrios sistemas etnofarmacolgicos:I ndgena, Amaznico, Nordestino,

    Portugus, Espanhol, Holands, Or iental , Afr icano...

  • 5/26/2018 Fitoterapia Brasileira

    3/27

    Polticas Pblicas na rea de Plantas Medicinais e Fitoterpicos

    OMSOrganizao Mundial de Sade.

    80% populao prticas tradicionais 85% plantasANVISAAgncia Nacional de Vigilncia Sanitria.

    Resolues:

    - RDC 17 24/02/2000DOU 24/04/2000

    - RE 89 16/03/2004Lista de registro simplificado de fitoterpicos com nome popular, nome

    cientfico, parte usada, padronizao/marcador, formas de uso,indicaes/aes teraputicas, dose diria, via de administrao e restrio de

    uso.

    Castanha da ndia, Alho, Babosa, Uva ursi, Calndula, Centela, Cimicfuga,Alcachofra, Equincea, Ginkgo, Hiprico, Camomila, Espinheira santa,

    Melissa, Hortel, Ginseng, Maracuj, Guaran, Boldo do Chile, Erva doce,Kava kava, Cscara sagrada, Salgueiro branco, Sene, Saw palmetto, Confrei,

    Tanaceto, Gengibre, Valeriana, Guaco, Hamamlis, Polgala, Eucalipto,

    Arnica.

  • 5/26/2018 Fitoterapia Brasileira

    4/27

    Portaria 971 (maio/2006)Implanta no SUS acupuntura, fitoterapia, homeopatia,termalismo.

    Programa Nacional de Plantas Medicinais e F itoterpicos,(dezembro de 2008)Portaria 2960/2008

    Objetivo de inserir, com segurana, eficcia e qualidade, plantasmedicinais, fitoterpicos e servios relacionados Fitoterapia noSUS. O programa busca tambm promover e reconhecer asprticas populares e tradicionais de uso de plantas medicinais eremdios caseiros.

    Relao Nacional de Plantas Medicinais de Interesse ao SUS(Renisus) - (fevereiro de 2009)

    Orientar estudos que possam subsidiar a elaborao da relaode fitoterpicos disponveis para uso da populao, com

    segurana e eficcia para o tratamento de determinadas doenas

  • 5/26/2018 Fitoterapia Brasileira

    5/27

    L ista Renisus (fevereiro 2009)

    Achill ea mill efolium; All ium sativum; Aloe spp (A. vera ou A. barbadensis); Alpinia spp (A.

    zerumbet ou A. speciosa); Anacardium occidentale; Ananas comosus; Apuleia ferrea =

    Caesalpini a ferr ea; Arrabidaea chica; Ar temisia absinthium; Baccharis trimera; Bauhinia spp

    (B. affinis, B. forfi cata ou variegata); Bidens pilosa;Calendula officinali s; Carapa guianensis;Casearia sylvestris; Chamomilla recutita = Matri cari a chamomill a = Matri caria recutita;

    Chenopodium ambrosioides; Copaifera spp; Cordia spp (C. curassavica ou C. verbenacea);

    Costus spp (C. scaber ou C. spicatus); Croton spp (C. cajucara ou C. zehntneri ); Cur cuma

    longa; Cynara scolymus; Dalbergia subcymosa; Eleuther ine plicata; Equisetum arvense;

    Erythrina mulungu; Eucalyptus globulus; Eugenia unif lora ou Myrtus brasili ana; Foeniculum

    vulgare; Glycine max; Harpagophytum procumbens; Jatropha gossypii fol ia; Justicia pectoralis;Kalanchoepinnata = Br yophyllum calycinum; Lamium album; L ippia sidoides: Malva

    sylvestris; Maytenus spp (M. aquifolium ou M . ilicifolia);M entha pulegium; Mentha spp (M.

    cri spa, M. piperi ta ou M. vil losa); M ikania spp (M . glomerata ou M. laevigata); M omordica

    charanti a; Morus sp; Ocimum gratissimum; Orbignya speciosa; Passif lora spp (P. alata, P.

    edul is ou P. incarnata); Persea spp (P. gratissima ou P. amer icana);Petroseli num sativum;

    Phyllanthus spp (P. amarus, P.nir ur i, P. tenellus e P. uri naria);Plantago major; Plectranthus

    barbatus = Coleus barbatus; Polygonum spp (P. acre ou P. hydropiperoides); Portu laca pilosa;

    Psidium guajava; Punica granatum; Rhamnus purshiana; Ruta graveolens; Sali x alba; Schinus

    terebinthifolius = Schinus aroeir a; Solanum paniculatum; Solidago microglossa;

    Stryphnodendron adstringens = Stryphnodendron barbatimam; Syzygium spp (S. jambolanum

    ou S. cumini ); Tabebuia avellanedeae;

    Tagetes minuta; Tri fol ium pratense; Uncari a tomentosa; Vernonia condensata; Vernonia spp (V.

    ru fi coma ou V. polyanthes); Zingiber officinale.

  • 5/26/2018 Fitoterapia Brasileira

    6/27

    L ista Anvisa (maro 2010)Achillea millefolium -Mil folhas; Achyrocline satureioides -Macela; Aesculus hippocastanumCastanha da ndia; Ageratum conyzoidesMentrasto; Alliumsativum -Alho; Anacardium occidentaleCajueiro; Arctium lappaBardana; Arnica montana

    Arnica; Baccharis trimera -Carqueja; Bidens pilosa -Pico; Calendula officinalis -Calndula;Caesalpinia ferreaJuc; Casearia sylvestr isGuaatonga; Cinnamomum verumCanela; CitrusaurantiumLaranja amarga; Cordia verbenaceaErva baleeira; Curcuma longaAafro daterra; Cymbopogon citratus -Capim limo; Cynara scolymusAlcachofra; EchinodorusmacrophyllusChapu de couro; Equisetum arvenseCavalinha; Erythrina vernaMulungu;Eucalyptus globulusEucalipto; Eugenia uni floraPitangueiro; Glycyrrhiza glabraAlcauz;Hamamelis vir ginianaHamamlis; Harpagophytum procumbensGarra do diabo; Il l icium verumAnis estrelado; Justicia pectorali sChamb; Li ppia albaLipia; L ippia sidoidesAlecrimpimenta; Malva sylvestr isMalva; Matricaria recutitaCamomila; MaytenusIlicifoliaEspinheira santa; M eli ssa off icinali sMelissa; Mentha x piperitaHortel pimenta;Mentha pulegiumPoejo; M ikania glomerataGuaco; Momordica charantiaMelo de SoCaetano; Passif lora alata, Passif lora incarnataMaracuj; Passif lora eduli sMaracuj azedo;Paull ini a cupanaGuaran; Peumus boldusBoldo do Chile; Phyllanthus nirur iQuebra pedra;

    Pimpinela anisumErva doce; Plantago major Tanchagem; Plectranthus barbatusBoldoafricano; Polygala senegaPolgala; Polygonum punctatumErva de bicho; Psidium guajavaGoiabeira; Punica granatumRom; Rhamnus purshianaCscara sagrada; RosmarinusofficinalisAlecrim; Salix albaSabugueiro; Salvia officinalisSlvia; Sambucus nigraSabugueiro; Schinus terebinthifoliaAroeira da praia; Senna alexandrinaSene; SolanumpaniculatumJurubeba; Stryphnodendrom adstr igensBarbatimo; Taraxacum officinaleDentede leo; Uncari a tomentosaUnha de gato; Vernonia condensataBoldo baiano; Vernonia

    polyanthesAssa peixe; Zingiber officinaleGengibre.

  • 5/26/2018 Fitoterapia Brasileira

    7/27

    Pad res pr imrios

    Plan tio , cu lt ivo , co lheita, secagem,

    conservao.

    Pad res secundrio s Uti l izao: in fuso, decoco, tin tu ra,

    pomada.

    Objet ivo:

    uti l izar a quant idade ideal de P.A .

  • 5/26/2018 Fitoterapia Brasileira

    8/27

    Utilizao:1-Tratamento nico. 2-Tratamento associado.

    3-Custo benefcio.

    4-Faci l idade no manuseio.

    5-Raros efeitos colaterais.

    6-Resultados efetivos.

    7-Combinao com vrias tcnicas de

    tratamento.

  • 5/26/2018 Fitoterapia Brasileira

    9/27

    UTILIZAO:

    Infuso: folhas e floresgua quente (

  • 5/26/2018 Fitoterapia Brasileira

    10/27

    L ista de

    Registro

    Simplificado

  • 5/26/2018 Fitoterapia Brasileira

    11/27

    Calndula

    Calendula off icinalis L .* Asteraceae / Compositae

    Flores em infuso, tintura ou extratos.

    leo essencial, Carotenides,Mucilagens, Flavonides, Resina,Saponinas, Glicosdeos, Taninos e

    Vitamina C.

    Marcador: flavonides totais expressos em

    quercetina ou hiperosdeos

    Venda sem prescrio mdica.

    Farmacopia Brasileira, Italiana, Europia, Austraca e Alem.

    Indicaes:

    *Cicatrizante, anti-inflamatrio e anti-sptico

    *Queimaduras

    Irritao da mucosa daorofaringe (Farm. Italiana)

    Trichomonicida, bactericida(S. aureus) e tnico

    energtico. (Farm. Alem).

  • 5/26/2018 Fitoterapia Brasileira

    12/27

    Camomila

    Matri car ia recutita L.

    Asteraceae

    Captulos florais em infuso, tintura ou extrato.

    leo essencial (Camazuleno,

    Azuleno, Chamazuleno, Matricina eAlfa-bisabol), Flavonides, Taninos,

    Cumarinas, Sais minerais e umasubstncia amarga no identificada.

    Marcador: Apigenina-7-glucosdeo.Venda sem prescrio mdica.

    Farmacopia Brasileira, Europia, Alem, Austraca,Sua, Inglesa, Francesa, Belga e Italiana.

    Indicaes:

    *Anti-espasmdico, clicas intestinais

    *Distrbios digestivos.

    *Calmante suave

    *Quadros leves de ansiedade

    *Contuses

    *Inflamaes da boca e garganta

    Analgsico (Farm. Alem)

    Calmante/Digestivo (Farm. Francesa)

  • 5/26/2018 Fitoterapia Brasileira

    13/27

    Maracuj

    Passif lora incarnata,

    Passif lora edul is, Passif lora alata

    Passifloraceae

    Folhas .

    Tanino, leo Essencial (passiflorina), Alcalides(armano, armina e armolo), Glicosdeos,

    Bioflavonides (orietina, isorietina, vitexina,isovexitina), Pigmentos, Pecitinas, cidos

    Orgnicos, Vitamina A, Sdio e Potssio.Marcador: flavonides totais expressos na forma

    de isovitexina e vitexina.

    Venda sem prescrio mdica.

    Farmacopia Brasileira, Sua e Italiana.

    Indicaes:

    *Quadros leves de ansiedade einsnia

    Anti-espasmdico (Farm.Italiana)

    Agitao nervosa e insnia leve(Farm. Alem)

    Tosse nervosa

  • 5/26/2018 Fitoterapia Brasileira

    14/27

    Salgueiro branco

    Indicaes:

    *Antitrmico

    *Antiinflamatrio

    *Analgsico

    *Gripe e resfriado

    Sal ix alba L.Casca e flores

    Infuso

    Marcador: SalicinaVia oral

    Venda sem prescrio mdica

  • 5/26/2018 Fitoterapia Brasileira

    15/27

    Arnica

    Indicaes:

    *Contuses

    *Tores

    *Hematomas

    *Edemas

    *Contuses em geral

    Arnica montana

    Flores em infuso ou tintura

    Marcador: lactonassesquiterpnicas totais

    Via tpica

    Venda sem prescrio mdica,

    no usar em ferimentos abertos,

    no ingerir

  • 5/26/2018 Fitoterapia Brasileira

    16/27

    lcachofraCynara scolymus L.

    Compositae - * Asteraceae

    Folhas.

    Infuso

    Flavonides, Taninos, Mucilagens,Glicosdeos, Cinarosdeo,Cinaropectina, Cinarina, cidocafico, Fsforo, Potssio, Sdio,

    Clcio, Silcio, Ferro, Cloro, Enxofre,Magnsio, Protenas, Vitamina A, B1,

    B2 e C.

    Marcador: Cinarina ou Derivados docido Cafeoilqunico expressos em cido

    Clorognico.

    Farmacopia Brasileira, Italiana e Alem.

    Indicaes:

    *Dispepsia, distrbios digestivosElimina cido rico.Combate clculos renais.Abaixa a presso arterial.

    Combate anemia.

  • 5/26/2018 Fitoterapia Brasileira

    17/27

    Ananas lucidus, Ananas sativus,

    Ananas comosus, Aechimeabromeliaefolia

    Casca do fruto

    PolpaPrincpios ativos: Tanino,

    Calor ias(52,2), Protenas(0,45gr ),

    Gordura(0,2g), Carboidrato(12,15gr),

    Ferro(0,85mg), Clcio(21,1mg),

    Potssio(30,6mg), Fsforo(7,75mg),Vitaminas A(0,035mg), B1(0,091mg),

    B2(0,04mg) e C(61,0mg), Bromelina

    (enzima), Aucares, cidos orgnicos

    (ctr ico, mlico e tar trico).

    I ndi caes

    Mucolti co

    Fluidificante

    DiurticoVermfugo

    Digestivo

    Doenas respiratrias

    Anti-sptico

    Acne

    Garganta (inf lamao)

  • 5/26/2018 Fitoterapia Brasileira

    18/27

    CRAJIRUArrabidea chica. Bignoniaceae

    parir i, carajuru, punca-panga e chica

    Folhas

    Princpios ativos: Saponinas, Quininas, F lavonas, Taninos, Alcalides.

    O seu corante vermelho foi estudado por ZORN et.al. (2002) que identi f icou apresena de 3-desoxiantociani na que nomeou este composto de carajur ina. Os

    bichos de seda alimentados com suas folhas produzem seda vermelha.

    I ndicaes:

    Antiinflamatrio

    AdstringenteClicas intestinais

    Disenterias

    Pele: fer idas e lceras

    Anemia

  • 5/26/2018 Fitoterapia Brasileira

    19/27

    J U RU B E B ASolanum paniculatum, Solanum albidum, Solanum jur ipeba, Solanum

    mammosum, Solanum grandif lorum.

    Solaneaceae.

    Folhas, frutos e raiz.

    Princpios ativos: Gl icoalcalides (jurubidina), Resinas, F lavonides,

    Taninos, M uci lagens, leo essencial, Saponinas, cidos orgnicos.

    I ndicaes:

    DigestivoIcterciaCicatrizante

    Anemia

  • 5/26/2018 Fitoterapia Brasileira

    20/27

    MULUNGUErythrina verna, Erythrina mulungu

    Fabaceae

    Mulungu, corticeira-do-banhado, suin, sananduva, corticeira, crista-de-galo, samauveiro, seibo, flor-de-coral

    Cascas -Decoco

    Princpios ativos: Alcalides (eritrina, eritroidina), Glicosdeos, Saponinas,Rotenona (ao inseticida)

    Indicaes:*Quadros leves de ansiedade e

    insniaEquilibra o sistema nervoso

    central.Calmante

    Diminui a ansiedadeEquilibra o ritmo cardaco

    Equilibra o fgadoEquilibra a presso arterial

  • 5/26/2018 Fitoterapia Brasileira

    21/27

    l o

    Al li um sativum L .

    Liliaceae

    Bulbo fresco.

    Macerao

    leo essencial, Alicina, Alina,Inulina, Glicosdeos, Vitamina A,

    B1, B2 e C, cido nicotnico, cidofosfrico, Trisulfito de dialil, Iodo,Silcio, Clcio, Fsforo, Ferro.

    Farmacopia Brasileira e Espanhola

    Indicaes:

    Vermfugo (anti-helmntico)

    *Hipercolesterolemia eHipertenso arterial leve

    Bronquite, Asma e Gripe

    *Expectorante, anti-sptico

    Calos

  • 5/26/2018 Fitoterapia Brasileira

    22/27

    Confrei

    Symphytum off icinale L .

    Boraginaceae

    Partes areas e razes. (uso externo)

    Mucilagem, Alcalides (alantona,

    sinfitna, equimidina), Protenas,Carbohidratos, Acares, Tanino,Flavonides, Saponinas, Clcio, Ferro,

    Fsforo, Mangans, Zinco, Aminocidos,Esterides, cido Pantotnico, Caroteno,

    Vitamina A, B1, B2, B12, C e E.Marcador: alantona

    Farmacopia Brasileira, Alem, Austraca,Australiana, Inglesa e Russa.

    Indicaes:

    Cicatrizante

    Anti-hemorrgico

    Fraturas sseas e tendinite(Farmacopia Alem)

    Gota e inflamaes articulares(Farmacopia Italiana)

    lceras e gastrite

  • 5/26/2018 Fitoterapia Brasileira

    23/27

    abosaAloe vera L.

    Liliacea

    Folhas, gel mucilaginoso.

    Glicosdeos (Alona, Aloenina), Mucilagem,Tanino, Resinas (Aloeresina A e Aloeresina

    C), cido cumarnico, Antraquinonas,Vitaminas (B1 e B2, B6, C e E), Sais minerais(Clcio, Potssio, Sdio, Mangans,

    Magnsio, Cobre, Zinco e Cromo). Resina:liquido amarelo e amargo quando a folha cortada. Mucilagem: polpa do interior da

    folha.

    Marcador: 0,3% polissacardeos totais.

    venda sem prescrio mdica.

    Farmacopia Brasileira, Alem, Austraca Europia e Sua.

    Indicaes:

    Fortalece o bulbo capilar e protegeos fios de cabelo

    Tnico estomacal.

    Queimaduras trmicas de 1 e 2graus e de radiao.

    Hemorridas (Farm. Italiana)

    Cicatrizante, Aumenta as defesasimunolgicas (UNICAMP)

    Laxativo (Farm. Alem)

  • 5/26/2018 Fitoterapia Brasileira

    24/27

    Guaran

    Indicaes:

    *Fadiga

    *Estimulante do SNC

    Paul linia cupana H.B.& K.Semente

    Puro ou diludo em gua

    Marcador: trimetilxantinas(cafena)

    Via oral

    Venda sem prescrio mdica.

  • 5/26/2018 Fitoterapia Brasileira

    25/27

    GOIPsidium guayava

    Myrtaceae

    Folhas jovensInfuso

    Princpios ativos: Clcio,Fsforo, Ferro, Tanino,

    Mucilagens, Flavonides, Saisminerais, Vitaminas A, B1,B2 e C, cidos orgnicos,Acares, Pectinas, leo

    essencial e Resinas.

    I ndicaes:

    *Diarria no

    infecciosa

    LeucorriaLaxante

    Anti sptico Cicatr izante

    Garganta (inf lamao)

    Diurtico

  • 5/26/2018 Fitoterapia Brasileira

    26/27

    Erva Doce

    Pimpinella anisum L.

    Apiacea

    Frutos

    Infuso.

    leo Essencial (anetol), leo Fixo, Protenas,Acares, Cumarinas, cido cafico, cido

    clorognico, Saponina, Tanino

    Marcador: trans-anetol.

    Venda sem prescrio mdica.

    Farmacopia Brasileira, Grega, Egpcia,Italiana e Alem.

    Indicaes:

    *Clicas gastrointestinais

    *Expectorante

    *Distrbios disppticos

    Antiespasmdico

    Enjos e vmitos na gravidez

    Faringite, laringite e

    traquete (Farm. Alem)

  • 5/26/2018 Fitoterapia Brasileira

    27/27

    www casadaterra pro brProf . Srgio F ranceschini