ค ำน ำkrukird.com/TEPE_02132.pdf · 2016. 2. 25. · t e p e - 02132 การจัดการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นส

T E P E - 0 2 1 3 2 ก า ร จ ด ก า ร เ ร ย น ร ท เ น น ผ เ ร ย น เ ป น ส า ค ญ : ก า ร จ ด ก า ร เ ร ย น ร ต า ม ท ฤ ษ ฎ ก า ร ส ร า ง อ ง ค ค ว า ม ร ด ว ย ต น เ อ ง

1 | ห น า

ค ำน ำ

เอกสารหลกสตรอบรมแบบ e-Training การจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญ: การจดการเรยนรตามทฤษฎการสรางองคความรดวยตนเอง เปนหลกสตรฝกอบรมภายใตโครงการพฒนาหลกสตรและพฒนาคร และบคลากรทางการศกษาโดยยดถอภารกจและพนทเปนฐานดวยระบบ TEPE Online โดยความรวมมอของส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานและคณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย เพอพฒนาผบรหาร ครและบคลากรทางการศกษาใหสอดคลองกบความตองการขององคกร โดยพฒนาองคความร ทกษะทใชในการปฏบตงานไดอยางมคณภาพ โดยใชหลกสตรและวทยากรทมคณภาพ เนนการพฒนาโดยการเรยนรดวยตนเองผานเทคโนโลยการสอสารผานระบบเครอขายอนเทอรเนต สามารถเขาถงองคความรในทกททกเวลา

ส านกงานคณะกรรมการการศกษาขนพนฐานและคณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย

หวงเปนอยางยงวาหลกสตรอบรมแบบ e-Training การจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญ: การจดการเรยนรตามทฤษฎการสรางองคความรดวยตนเอง จะสามารถน าไปใชใหเกดประโยชนตอการพฒนาครและบคลากรทางการศกษาตามเปาหมายและวตถประสงคทก าหนดไว ทงนเพอยงประโยชนตอระบบการศกษาของประเทศไทยตอไป


2 | ห น า

สำรบญ

ค าน า 1 หลกสตร “การจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญ: การจดการเรยนรตามทฤษฎการสรางองคความรดวยตนเอง”

3

รายละเอยดหลกสตร 4 ค าอธบายรายวชา 4 วตถประสงค 4 สาระการอบรม 4 กจกรรมการอบรม 4 สอประกอบการอบรม 4 การวดผลและประเมนผลการอบรม 5 บรรณานกรม 5 เคาโครงเนอหา 6 ตอนท 1 ความส าคญ คณคา และแนวคดของทฤษฎ 8 ตอนท 2 หลกการของทฤษฎ 11 ตอนท 3 กระบวนการและรปแบบการจดการเรยนร 14 ตอนท 4 การเสรมศกยภาพ 26 ตอนท 5 การน าเอาทฤษฎไปใชในการเรยนการสอน 30 ใบงานท 1 33 ใบงานท 2 34 ใบงานท 3 35 ใบงานท 4 36 ใบงานท 5 37


3 | ห น า

หลกสตร

กำรจดกำรเรยนรทเนนผเรยนเปนส ำคญ: กำรจดกำรเรยนรตำมทฤษฎ กำรสรำงองคควำมรดวยตนเอง

รหส TEPE-02132 ชอหลกสตรรำยวชำ การจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญ: การจดการเรยนรตามทฤษฎการสรางองคความรดวยตนเอง

ปรบปรงเนอหำโดย

คณาจารยภาควชาเทคโนโลยและสอสารการศกษา คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย ผทรงคณวฒตรวจสอบเนอหำ ดร.เบญจลกษณ น าฟา นางสาวกญนภา พรหมพทกษ ดร.วรรณา ชองดารากล รศ.ดร.อาร พนธมณ รศ.ลดดา ภเกยรต


4 | ห น า

รำยละเอยดหลกสตร ค ำอธบำยรำยวชำ

อธบายความหมาย ความส าคญของความส าคญ คณคา และแนวคดของทฤษฎ หลกการของทฤษฎ กระบวนการและรปแบบการจดการเรยนร การเสรมศกยภาพ รวมถงการน าเอาทฤษฎไปใชในการเรยนการสอน วตถประสงค

เพอใหผเขารบการอบรมสามารถ 1. อธบายความหมายความส าคญและแนวคดส าคญของการจดการเรยนรตามทฤษฎการ

สรางองคความรดวยตนเอง 2. อธบาย กระบวนการจดการเรยนรตามตามทฤษฎการสรางองคความรดวยตนเอง 3. ระบคณคาของการจดการเรยนรตามตามทฤษฎการสรางองคความรดวยตนเอง 4. อธบาย บทบาทของผสอนและผเรยนในการจดการเรยนรตามตามทฤษฎการสรางองค

ความรดวยตนเองได 5. อธบายการน าทฤษฎสรางความรดวยตนเองมาประยกตใชในการเรยนการสอนได

สำระกำรอบรม

ตอนท 1 ความส าคญ คณคา และแนวคดของทฤษฎ ตอนท 2 หลกการของทฤษฎ ตอนท 3 กระบวนการและรปแบบการจดการเรยนร ตอนท 4 การเสรมศกยภาพ ตอนท 5 การน าเอาทฤษฎไปใชในการเรยนการสอน

กจกรรมกำรอบรม

1. ท าแบบทดสอบกอนการอบรม 2. ศกษาเนอหาสาระการอบรมจากสออเลกทรอนกส 3. ศกษาเนอหาเพมเตมจากใบความร 4. สบคนขอมลเพมเตมจากแหลงเรยนร 5. ท าใบงาน/กจกรรมทก าหนด 6. แสดงความคดเหนตามประเดนทสนใจ 7. แลกเปลยนเรยนรระหวางผเขารบการอบรมกบวทยากรประจ าหลกสตร 8. ท าแบบทดสอบหลงการอบรม

สอประกอบกำรอบรม

1. บทเรยนอเลกทรอนกส 2. ใบความร 3. วดทศน


5 | ห น า

4. แหลงเรยนรทเกยวของ 5. กระดานสนทนา (Web board) 6. ใบงาน 7. แบบทดสอบ

กำรวดผลและประเมนผลกำรอบรม

วธการวดผล 1. การทดสอบกอนและหลงอบรม โดยผเขารบการอบรมจะตองไดคะแนนการทดสอบหลง

เรยนไมนอยกวา รอยละ 70 2. การเขารวมกจกรรม ไดแก สงงานตามใบงานทก าหนด เขารวมกจกรรมบนกระดาน

สนทนา บรรณำนกรม ทศนา เขมมณ.ศำสตรกำรสอน:องคควำมรเพอกำรจดกระบวนกำรเรยนรมประสทธภำพ. กรงเทพฯ:

บรษทดานสทธาการพมพ, 2550. วรรณทพา รอดแรงคา. CONSTRUCTIVISM.กรงเทพฯ: มหาวทยาลยเกษตรศาสตร, 2540 วรนช สรารตนกล. รำยงำนกำรวจยและพฒนำกำรจดกำรเรยนรทเนนผเรยนเปนส ำคญรปแบบกำร

สรำงองคควำมรของนกเรยนชนมธยมศกษำปท 4 โรงเรยนยำนนำเวศวทยำคม เรองวฒนธรรมไทย-ภมปญญำไทย.ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา,2549.

ส านกเลขาธการสภาการศกษา. แนวทำงกำรจดกำรเรยนรทเนนผเรยนเปนส ำคญ กำรจดกำรเรยนรรปแบบกำรสรำงองคควำมร. กรงเทพฯ:ส านกมาตรฐานการศกษาและพฒนาการเรยนร , 2550

สมาล ชยเจรญและคณะ. (2545). กำรสรำงควำมรตำมแนวคอนสตรคตวสต. ภาควชาเทคโนโลย การศกษา. คณะศกษาศาสตร มหาวทยาลยขอนแกน. หทยนนท ตาลเจรญ. (2550). ผลของกำรใชเกมสถำนกำรณจ ำลองตำมแนวคอนสตรคตวสตบนเวบ ทมตอผลสมฤทธทำงกำรเรยนวชำคณตศำสตรของนกเรยนชนมธยมศกษำปท 2 ทม รปแบบกำรเรยนตำงกน. วทยานพนธปรญญามหาบณฑต ภาควชาหลกสตรการสอน และ เทคโนโลยการศกษา สาขาโสตทศนศกษา คณะครศาสตร จฬาลงกรณมหาวทยาลย.

http://202.143.140.55/super/text/ConstructTheory.pdf (วนท 18 ตลาคม 2554) http://www.guruonline.in.th (วนท 21 ตลาคม 2554) http://210.246.188.53/trang1kmc/modules.php?name=News&file=article&sid=313

(วนท 17 ตลาคม 2554) http://www.guruonline.in.th/lms/index-student.php?xidcode=guest&xsubjid=GURU-SCL-

02&xyear=2554&xterm=2(;yomuj (วนท 17 ตลาคม 2554) http://www.slideshare.net/jokesparrow/social-media-constructivism (ว น ท 20 ต ล า ค ม

2554)


6 | ห น า

หลกสตร TEPE-02132 การจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญ : การจดการเรยนรตามทฤษฎการสรางองคความรดวยตนเอง

เคำโครงเนอหำ

ตอนท 1 ควำมส ำคญ คณคำ และแนวคดของทฤษฎ เรองท 1.1 ทฤษฎการสรางองคความรดวยตนเองตามแนวคดปญญานยม เรองท 1.2 ทฤษฎการสรางองคความรดวยตนเองตามแนวคดสงคมนยม

แนวคด 1. การจดการเรยนรตามทฤษฎการสรางองคความรดวยตนเอง เปนการจดกจกรรมใน

ลกษณะกลมปฏบตการเนนใหผเรยนเปนผสรางความรสามารถเชอมโยงความรเดมประสบการณเดมกบความรใหม จนสรางเปนองคความรและประสบการณใหมดวยตนเอง

วตถประสงค 1. เพอใหผเขารบการอบรมสามารถอธบายความหมายความส าคญและแนวคดส าคญของ

การจดการเรยนรตามทฤษฎการสรางองคความรดวยตนเอง

ตอนท 2 หลกกำรของทฤษฎ เรองท 2.1 หลกการในการจดการเรยนรตามทฤษฎ เรองท 2.2 หลกการจดการเรยนรตามแนวคดกลมสงคมนยม เรองท 2.3 หลกการของกระบวนการคดตามทฤษฎ

แนวคด 1. การจดการเรยนรตามตามทฤษฎการสรางองคความรดวยตนเอง เปนการจดกจกรรม

โดยเรมจากการตงจดมงหมายของบทเรยน มแรงจงใจในการเรยนร ทบทวนความรเดมโดยใชกระบวนการกลม แสดงความคดเหนรวมกน ศกษาหาความรใหม ปรบเปลยนความคด สรางความคดใหมจากการผสมผสานความรเดมกบความรใหมจนไดเปนความรของตนเอง น าความคดหรอความรไปใชมการปรบปรงและพฒนาผลงานของตนเองใหมประสทธภาพ วตถประสงค

1. เพอใหผเขารบการอบรมสามารถอธบาย กระบวนการจดการเรยนรตามตามทฤษฎการสรางองคความรดวยตนเอง

ตอนท 3 กระบวนกำรและรปแบบกำรจดกำรเรยนร เรองท 3.1 กระบวนการจดการเรยนร เรองท 3.2 รปแบบการเรยนโดยใชโครงงานเปนฐาน เรองท 3.3 รปแบบการเรยนโดยใชปญหาเปนฐาน เรองท 3.4 รปแบบการเรยนโดยใชวธการสบสอบ


7 | ห น า

แนวคด 1. การจดการเรยนรตามทฤษฎการสรางองคความรดวยตนเองท าใหผเรยนไดคนหาความรดวยตนเอง พฒนาทกษะการคด และทกษะทางสงคม รจรง รลกซง อกทงยงไดแสดงศกยภาพในการเรยนรผานการแสวงหาและสรางสรรคความร วตถประสงค

1. เพอใหผเขารบการอบรมสามารถระบคณคาของการจดการเรยนรตามตามทฤษฎการสรางองคความรดวยตนเอง

ตอนท 4 กำรเสรมศกยภำพ เรองท 4.1 ความหมายของการเสรมศกยภาพ เรองท 4.2 ประเภทของการเสรมศกยภาพ เรองท 4.3 เทคนคการเสรมศกยภาพ

แนวคด 1. การเสรมศกยภาพเปนเทคนคส าคญทจะไปกระตนใหเกดพฒนาการในตวผเรยน ชวย

ใหผเรยนประสบผลส าเรจ เอออ านวยใหผเรยนสามารถสรางความรไดงายขน โดยเฉพาะอยางยงผเรยนทไมสามารถเรยนรไดตามล าพง วตถประสงค

1. เพอใหผเขารบการอบรมสามารถอธบาย บทบาทของผสอนและผเรยนในการจดการเรยนรตามตามทฤษฎการสรางองคความรดวยตนเองได

ตอนท 5 กำรน ำเอำทฤษฎไปใชในกำรเรยนกำรสอน เรองท 5.1 การน าทฤษฎมาประยกตใชในการเรยนการสอน เรองท 5.2 บทบาทของผสอนและผเรยนตามทฤษฎ

แนวคด 1. ในการจดการเรยนรทมประสทธภาพ ครผสอนจ าเปนตองเขาใจหลกส าคญในการ

จดการเรยนการสอน รวมถงบทบาทของทงครผสอน และผเรยน เพอชวยใหผเรยนสามารถเรยนรไดเตมศกยภาพ

2. ครเปนผมบทบาทในการจดการเรยนรตามตามทฤษฎการสรางองคความรดวยตนเองด าเนนการจดการเรยนร โดยกระตนสงเสรมบทบาทของผเรยนใหผเรยนเปนเจาของหวขอการเรยนการสอน จดบรรยากาศสภาพแวดลอมใหเออตอการเรยนร มปฏสมพนธกบผเรยน สนบสนนการคนควาเพอใหผเรยนคนพบหรอสรางความรดวยตนเอง สงผลตอการพฒนาการเรยนรของผเรยน วตถประสงค

1. เพอใหผเขารบการอบรมสามารถอธบายการน าทฤษฎสรางความรดวยตนเองมา ประยกตใชในการเรยนการสอนได


8 | ห น า

ตอนท 1 ควำมส ำคญ คณคำ และแนวคดของทฤษฎ

การจดการเรยนรตามทฤษฎการสรางองคความรดวยตนเอง (Constructivism) เปนทฤษฎการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญ ผานรปแบบกจกรรมทหลากหลาย เพอใหผเรยนตนตวตลอดเวลาโดยตงอยบนฐานความเชอทวาความรเปนสงทถกสรางขนมาจากผลของกระบวนการเรยนร (กดานนท มลทอง, 2548) การทผเรยนสรางความรดวยตนเองจะท าใหความรนฝงตดอยกบคนสราง ดงนนความรของผเรยนแตละคนจงเรยกวาความรเฉพาะตว

การเรยนการสอนแบบดงเดมมกเนนการจดการเรยนการสอนทมผสอนเปนศนยกลาง (Teacher Centric) ในการถายทอดความรสผ เรยน แตทฤษฎการสรางองคความรดวยตนเองมแนวคดในการจดการเรยนการสอนทแตกตางออกไปจากเดม เปลยนมมมองจากการสอน (Instruction) มาสการเรยนร (Learning) มผเรยนเปนศนยกลาง (Learner Centric) ในการด าเนนกจกรรมการเรยน ผสอนเปดโอกาสใหผเรยนไดแสดงความรและสรางความรดวยตนเอง ดวยวธการสงเกตสงทตนเองอยากเรยนร คนควาหาความรน ามาเชอมโยงกบความรเดมและประสบการณเดม ผนวกเขากบความรใหมจนสรางสรรคเกดเปนองคความรประสบการณใหม การเรยนในลกษณะนผสอนมความส าคญอยางยงในการจดใหผเรยนทกคนตระหนกถงความส าคญของการเรยนร ดวยการใชกระบวนการทางปญญา กระบวนการคด กระบวนการทางสงคม หรอกระบวนการกลมทสงเสรมใหผเรยนสรางองคความรอยางมปฏสมพนธและมสวนรวมในการเรยน สามารถน าความรไปประยกตใชได บทบาทของผสอนถกปรบเปลยนจากผถายทอดความรมาเปนผอ านวยความสะดวก (Facilitator) ในการจดประสบการณการเรยนรใหผเรยนใหสอดคลองกบความสนใจ ความสามรถและความถนด เนนการบรการความรในศาสตรสาขาตาง ๆ ประยกตใชวธสอนอนหลากหลาย และแหลงเรยนรตาง ๆ เพอท าใหผเรยนสามารถพฒนากระบวนการเรยนรจนเกดเปนปญญาขนมาได

การจดการเรยนรตามทฤษฎการสรางองคความรดวยตนเองเกดขนจากความเชอวาการเรยนรเปนกระบวนการทเกดขนภายในผเรยน ผเรยนเปนผสรางความรจากความสมพนธระหวางสงทพบเหนกบความรทเขาใจทมอยเดม ทฤษฎการสรางองคความรดวยตนเองแบงออกไดเปนสองกลม ไดแก กลมปญญานยม (Cognitive Constuctivist) และกลมสงคมนยม (Social Constructivist)


9 | ห น า


เรองท 1.1 ทฤษฎกำรสรำงองคควำมรดวยตนเองตำมแนวคดปญญำนยม

ทฤษฎการสรางองคความรดวยตนเองเชงปญญานยม (Cognitive Constructivism) จดเปนทฤษฎการเรยนรกลมปญญานยม (Cognitive Psychology) เปนการจดการเรยนโดยมความเชอวา “ความรไมสามารถแยกจากความอยากร” มรากฐานมาจากผลงานของ Ausubel และ Piaget (ส านกงานเลขาธการสภาการศกษา 2548 : 18 – 20) โดยเปนการรวมเอาแนวความคด 2 ประการเขาไวดวยกน คอ

ออซเบล ( ทศนา แขมมณและคณะ อางถงใน Ausubel , 1963 : 46 ) อธบายวา การเรยนรอยางมความหมาย ( Meaningful Verbal Learning ) จะเกดขนได หากการเรยนรนนสามารถเชอมโยงกบสงใดสงหนงทมมากอน ดงนนการใหกรอบความคดแกผเรยนกอนการสอนเนอหาสาระใดๆ จะชวยเปนสะพานหรอโครงสรางทผเรยนสามารถน าเนอหาสงทเรยนใหมไปเชอมโยงยดเกาะได ท าใหการเรยนรเปนไปอยางมความหมาย

เพยเจต ( ทศนา แขมมณและคณะ : อางถงใน Piaget , 1964 : 46 – 47 ) ไดอธบายพฒนาการทางสตปญญาวาเปนผลเนองมาจากการปะทะสมพนธระหวางบคคลกบสงแวดลอม โดยบคคลพยายามปรบตวโดยใชกระบวนการดดซม(Assimilation ) และกระบวนการปรบใหเหมาะ (Accommodation ) โดยการพยายามปรบความร ความคดเดมกบสงแวดลอมใหม ซงท าใหบคคลอยในภาวะสมดล สามารถปรบตวเขากบสงแวดลอมได กระบวนการดงกลาวเปนกระบวนการพฒนาโครงสรางทางสตปญญาของบคคล

จากแนวคดของออซเบลและเพยเจต จงพออธบายไดวา ทฤษฎการสรางองคความรดวยตนเองเชงปญญานยม (Cognitive Constructivism) เปนแนวคดเกยวกบการจดการเรยนร ทเชอวาการเรยนรมไดเกดจากการรบความรเพยงอยางเดยว แตเกดขนภายในตวผเรยน ผเรยนไดเรยนแลวสามารถคดเองและสรางมโนภาพความคดดวยตนเอง ทงนเพราะการใหแตขอมลกบผเรยน ไมไดท าใหการเรยนร เกดขนไดเพราะการเรยนรจะเกดขนกตอเมอสมองของคนเรามกระบวนการสรางความสมพนธกบสงกระตนแลวน ามาท าความเขาใจวาเปนอยางไรรวมทงจะตองน ามาสรางความร ความรสกและมโนภาพของเราเองดวยโดยผเรยนเปนผสรางความรดวยตนเอง โดยอาศยความเชอมโยงระหวางความร ความเขาใจและประสบการณทมอยเดมกบการมปฏสมพนธกบสงแวดล อมและความรใหมทไดรบ จนเกดเปนความรใหมทเกดจากการสรางดวยตวเอง โดยลงมอปฏบตจรง และตวผเรยนตองรบผดชอบในการสรางความรดวยตนเอง


10 | ห น า


เรองท 1.2 ทฤษฎกำรสรำงองคควำมรดวยตนเองตำมแนวคดสงคมนยม

ทฤษฎการสรางองคความรดวยตนเองเชงสงคม (Social Constructivism) มความเปนมาโดยดงเดมนนเปนแนวคดในการเรยนรทคดคนโดย Vygotsky’s ซงเชอวาการมปฏสมพนธตอสงคม เครองมอทางวฒนธรรม และกจกรรมทางสงคม มอทธพลตอการพฒนาและเรยนร (Anita, 2007 อางถงใน กลชย กลตวนช และคณะ, 2554) ผเรยนทกคนมระดบพฒนาการทางสตปญญาทตนเปนอย และมระดบพฒนาการทตนจะมศกยภาพจะไปใหถง ชวงหางระหวางระดบทผเรยนเปนอยในปจจบนกบระดบทผเรยนจะมศกยภาพพฒนาไปถงนเองท เรยกวา Zone of Proximal Development (ทศณา แขมมณ, 2551 อางถงใน กลชย กลตวนช และคณะ, 2554) ซงระดบของชวงหางนมกจะมความแตกตางกนในแตละบคคล บางคนมระดบสตปญญาอยเหนอระดบ บางคนมอยตามระดบ บางคนอยต ากวาระดบ ซงเปนหนาททผสอนจะตองพยายามท าใหผเรยนสามารถพฒนาระดบสต ปญญาของตนเองไปสขนสงสดเทาทตนเองจะกระท าได ผเรยนจะสามารถสรางความรดวยตนเองโดยผานการมปฏสมพนธทางสงคมรวมกบผอนไมวาจะเปนเพอน คร หรอพอแม รวมไปถงบคคลอนๆในสงคมและวฒนธรรม

โดยแนวคดหลกของทฤษฎการเรยนรกลมน คอ ผสอนจะตองใชเทคนคตางๆ ออกแบบการสอน เพอใหผเรยนมปฏสมพนธกบบคคลอน เชน การท างานเปนทม การท าโครงงาน เปนตน ตลอดจนการน าเทคโนโลยตางๆ มาชวยสนบสนนใหบรรลตามวตถประสงค เชน การใชเครองมอสอสารทางไกลหรอบรการตางๆ ทมในเครอขายอนเทอรเนต เชน ไปรษณยอเลกทรอนกส กระดานสนทนา และหองสนทนา เพอเปนสอกลางในการสนทนา อภปราย คนควา แกไขปญหารวมกบผเรยนคนอนๆ คร และผเชยวชาญในวงวชาชพทอาจอยหางไกลจากชนเรยน เครองมอสอสารเหล านจะมสวนชวยใหผเรยนสามารถเขาถงแหลงขอมล แหลงการเรยนรตางๆ ทมรปแบบแตกตางกนอนจะท าใหผเรยนเขาใจถงวฒนธรรมของพวกเขาเองและผอน (กลชย กลตวนช และคณะ, 2554)

หลงจำกศกษำเนอหำสำระตอนท 1 แลว โปรดปฏบตใบงำนท 1

สรป การจดการเรยนรตามทฤษฎการสรางองคความรดวยตนเองจดเปนทฤษฎการเรยนร ทแบง

ออกไดเปน 2 กลม ไดแก 1) ปญญานยม และ 2) สงคมนยม โดยมจดมงหมายหลกในการเปดโอกาสใหผเรยนแสดงความรและสรางความรดวยตนเอง ผเรยนเปนผทออกไปสงเกตสงทตนอยากเรยนรแลวคนควาหาความรเชอมโยงกบความรเดมและประสบการณเดมผนวกกบความรใหม จนสรางสรรคเกดเปนองคความรประสบการณ ใหม โดยการใชกระบวนการทางปญญา หรอ กระบวนการคด กระบวนการทางสงคม หรอกระบวนการกลมทสงเสรมใหผเรยนสรางองคความรมปฏสมพนธและมสวนรวมในการเรยน สามารถน าความรไปประยกตใชได โดยครมบทบาทในการอ านวยความสะดวกจดประสบการณการเรยนรใหผเรยน


11 | ห น า

ตอนท 2 หลกกำรของทฤษฎ

เรองท 2.1 หลกกำรในกำรจดกำรเรยนรตำมทฤษฎ

โดยทวไปแลวคนสวนมากมกคดวา การเรยนรเปนการซมซบความรเพยงอยางเดยว แตทฤษฎการสรางองคความรดวยตนเองมความเชอวาการเรยนรเปนกระบวนการทผเรยนมสวนรวมในการเรยนรอยางมความหมาย ไมวาความรนนจะได มาจากหนงสอเรยน จากการพดคย หรอจากประสบการณรอบตว Driver and Bell (1986) อางถงใน หทยนนท ตาลเจรญ (2550) ไดน าเสนอหลกการของการจดการเรยนรตามทฤษฎการสรางองคความรดวยตนเอง ดงน

1. ผลลพธของการเรยนรไมไดรบอทธพลมาจากสภาพแวดลอมของการเรยนรเทานน แตตองค านงถงความรเดมทมอยของผเรยน ความคด เปาหมาย และแรงจงใจของผเรยนมอทธพล ตอวธการทผเรยนมปฏสมพนธกบอปกรณการเรยนรในหลายรปแบบ

2. การเรยนรเกยวของกบการสรางความหมาย คนเรามกสรางความหมายในสงทไดยนหรอไดเหนโดยการเชอมโยงระหวางความรเดมทม อยกบประสบการณใหมทไดรบ

3. การสรางความหมาย เปนกระบวนการท ตอเนองและผเรยนมสวนรวมในการสรางความหมาย เมอคนเรามปฏสมพนธกบปรากฏการณตางๆ หรอบคคลอนๆ เราจะมสวนรวมในการตงสมมตฐาน ตรวจสอบ และเปลยนแปลงความคด

4. ความเชอและการประเมนผลความหมาย ถงแมวาผเรยนอาจสรางความหมายอยางทผสอนตงใจไว แตเขาอาจไม เตมใจยอมรบหรอเชอมน การเรยนรไมได เกยวของแคการสรางความหมายเทานน แตตองยอมรบมนดวยความหมายทถกสรางขนแลวตองมการประเมนผลและหลงจากการประเมนผลแลวอาจมการยอมรบหรอทงมนไป

5. การเรยนรเปนความรบผดชอบของผเรยน และตองมความรบผดชอบตอการเรยนรของตนเอง

6. ความหมายบางความหมายสามารถแลกเปลยนกนได ผเรยนแตละคนสามารถสรางความหมายทแตกตางกนในการท าความเขาใจเกยวกบปรากฏการณตางๆ รอบตว ซงเปนความหมายทแปลกไมเหมอนใครความหมายทผเรยนสรางขนอาจเนองมาจากการแลกเปลยนประสบการณทเกยวกบสงแวดลอมโดยผานภาษาพด

จากหลกการทกลาวมานนจะเหนไดวาการจดการเรยนรตามแนวคดนใหความส าคญกบการสรางความหมายในการเรยนรดวยตวของผเรยนเองเปนหลก ดงนนการเรยนตามทฤษฎนผสอนมกจะนยมจดการเรยนรโดยใหผเรยนไดมโอกาสแลกเปลยนความหมายระหวางกนอยบอยๆ


12 | ห น า


เรองท 2.2 หลกกำรจดกำรเรยนรตำมแนวคดกลมสงคมนยม

Huang (2002) อางถงใน กลชย กลตวนช และคณะ (2554) ไดน าเสนอหลกในออกแบบการจดการเรยนรตามทฤษฎการสรางองคความรดวยตนเองเชงสงคมวามองคประกอบอย 6 ประการ ทจะตองค านงถง ไดแก

1. กำรเรยนรอยำงมปฏสมพนธ (Interactive Learning) โดยผเรยนจะตองมปฏสมพนธกบผสอนและผเรยนดวยกน นอกจากทจะแยกตวออกไปศกษาเองคนเดยว Hirumi (2002) อางถงใน ใจทพย ณ สงขลา (2550) ไดเสนอกรอบการปฏสมพนธทชวยสนบสนนการเรยนรไว 3 ประการ ไดแก 1) การปฏสมพนธในตนเอง 2) การปฏสมพนธระหวางผเรยนและผอน และผเรยนกบเนอหาสาระ 3) การปฏสมพนธระหวางการสอนกบผ เรยน ซงแนวคดโซเชยลคอนสตรคตวสตจะใหความส าคญกบการปฏสมพนธกบสงคมมากทสด

2. กำรเรยนรรวมกน (Collaborative Learning) ผเรยนจะตองมการรวมกนสรางความรใหมๆ จากการน าเสนอและแลกเปลยนความคดทางสงคม นนทลกษณ สถาพรนานนท (2549) ไดใหความเหนวาการจดสภาพแวดลอมแบบเรยนรรวมกนมความเออตอตามแนวคดโซเชยลคอนสตรคตวสตและน าไปสผลส าเรจทางการเรยนรของนสตได

3. กำรอ ำนวยควำมสะดวกในกำรเรยนร (Facilitating Learning) ผสอนเปนผสรางสภาพแวดลอมในการเรยนแบบแบงปนประสบการณ Murphy et al (2005) ไดกลาวถงหนาทของผสอนในการอ านวยความสะดวกไว 3 ระดบ ไดแก 1) ผสอนใหค าแนะน าแกผเรยนเพอพฒนาทกษะทางกระบวนความคด 2) เฝาตดตามผ เรยนในการพฒนาทกษะทใชในการด าเนนงานทไดรบมอบหมาย 3) อ านวยความสะดวกตางๆ ในการด าเนนกจกรรมการเรยนร

4. กำรเรยนรจำกเรองจรง (Authentic Learning) กจกรรมในการเรยนรจะตองเชอมโยงกบสถานการณในชวตจรง โดยผสอนอาจตงหวขอทจะใหผเรยนคนความาโดยน าเอาสถานการณในชวตจรงมาก าหนด

5. กำรเรยนรโดยมผเรยนเปนศนยกลำง (Student-Centered Learning) ใหผเรยนไดใชความรจากการศกษาสวนบคคลและประสบการณทตนมอย เชน การเรยนรโดยใชโครงงานเปนหลก ซงผเรยนจะไดมโอกาสในการศกษาคนควาลงมอปฏบตกจกรรมตามความสนใจ ความถนดและความสามารถของตนเอง (สวทย มลค า และอรทย มลค า, 2550)

6. กำรเรยนคณภำพสง (High Quality Learning) เปนการผลกดนใหผเรยนใชทกษะการคดอยางมวจารณญาณ (Critical Thinking) ในเนอหาบทเรยนและผลกระทบทเกดขนตอชวตจรง


13 | ห น า


เรองท 2.3 หลกกำรของกระบวนกำรคดตำมทฤษฎ

การจดการเรยนรตามทฤษฎการสรางองคความรดวยตนเองมหลกการจดการเรยนโดยการใหผเรยนสรางความหมายของตนเองขนมา เพอใหเหนภาพการท างานของกระบวนการคดของผเรยนตามทฤษฎการเรยนรนมากขน จงขอน าเสนอวงจรการคดไตรตรองของ Underhill (1991) อางถงใน หทยนนท ตาลเจรญ (2550) ซงไดกลาวถงกระบวนการคดไตรตรองตามทฤษฎการสรางองคความรดวยตนเอง ไวดงน

1. การเกดขอโตแยงทางความคดและความอยากรอยากเหน เปนกลไกส าคญในการกระตนใหผเรยนเกดแรงจงใจในการเรยน

2. การมปฏสมพนธกบผอนมกเปนจดเรมตนของการโตแยงทางความคด 3. การโตแยงทางความคดชวยกระตนใหเกดการไตรตรองภายในความคดของผเรยน 4. การไตรตรองชวยฝกใหผเรยนล าดบความคดและสรางโครงสรางทางปญญา 5. กระบวนการตงแตการเกดขอโตแยงทางความคด การมปฏสมพนธกบผอน จนเกดการ

ไตรตรอง และสรางโครงสรางทางปญญา มลกษณะเปนวงจร 6. วงจรการเรยนรทเกดขนน เกดขนโดยประสบการณของผเรยน 7. วงจรการเรยนรนจะชวยใหผเรยนควบคมการเรยนรของตนเองได

จากกระบวนการคดจะเหนไดวาการเรยนรตามทฤษฎการสรางองคความรดวยตนเองนน เนนการตงค าถามจากขอสงสยหรอความอยากรอยากเหนเพอใหเกดแรงบนดาลใจในการมงหาค าตอบ โดยการมปฏสมพนธกบผอน ซงโดยธรรมชาตผเรยนแตละคนมความแตกตางกน ความเชอจงอาจมความแตกตางกนในบางครง ดวยความเชอทแตกตางกนน ท าใหเกดการโตแยงทางความคดขนมาและน าพาไปสการไตรตรองดวยเหตผล และหาขอสรปในค าตอบ จนเกดเปนประสบการณของตนเองในทสด


สรป หลกการในการจดการเรยนรตามแนวคดการสรางองคความรดวยตนเองมงเนนการจด

ประสบการณใหผเรยนไดเกดการแลกเปลยนเรยนรระหวางกน โดยมความเชอวาผเรยนทกคนมความหมายในการเรยนรในตวเอง และการไดปฏสมพนธกบผอนนนจะชวยใหเกดขอโตแยงทางความคด ซงจะจงใจใหผเรยนไตรตรองเพอพจารณาถงเหตผล ความถกตอง และสรางความหมายขนมาใหมรวมกน

หลกในออกแบบการจดการเรยนรตามทฤษฎการสรางองคความรดวยตนเองเชงสงคมวามองคประกอบอย 6 ประการ ไดแก การเรยนรอยางมปฏสมพนธ การเรยนรรวมกน การอ านวยความสะดวกในการเรยนร การเรยนรจากเรองจรง การเรยนรโดยมผเรยนเปนศนยกลาง และการเรยนคณภาพสง


14 | ห น า

ตอนท 3 กระบวนกำรและรปแบบกำรจดกำรเรยนร

เรองท 3.1 กระบวนกำรจดกำรเรยนร

กระบวนการจดการเรยนรตามตามทฤษฎการสรางองคความรดวยตนเองอาจกลาวโดยสรปไดวามขนตอนหลกอยทงหมด 5 ขนตอน (ส านกงานคณะกรรมการการศกษาแหงชาต, 2540; Driver and Oldham, 1986 อางถงใน หทยนนท ตาลเจรญ, 2550) ดงน

1. ขนแนะน ำ (orientation) เปนขนทผเรยนจะรบรถงจดมงหมายของบทเรยน และท าการสรางแรงจงใจในการเรยนร

2. ขนทบทวนควำมร เดม (elicitation of the prior knowledge) เปนขนทผเรยนแสดงออกถงความรความเขาใจเดมทมอยในเรองทก าลงจะเรยนรวธใหผเรยนแสดงออกอาจท าไดโดยการอภปรายกลม หรอเขยนเพอแสดงความรความเขาใจทเปนความร เดมดวยแผนผงกราฟก ข น น ท า ให เก ด ค วาม ข ด แย งท างป ญ ญ า (Cognitive Conflict) ห ร อ เก ดภ าวะ ไม ส ม ด ล(Unequillibrium)

3. ขนปรบเปลยนควำมคด (turning restructuring of ideas) เปนขนตอนทส าคญของการจดการเรยนรตามทฤษฎการสรางความรดวยตนเองซงประกอบดวย ขนตอนยอยดงน

3.1. ท าความกระจาง และแลกเปลยนเรยนรระหวางกน (clarification and exchange of ideas) เปนการกระตนใหผเรยนใชทกษะการคดเพอใหเกดองคความรผเรยนจะเขาใจดขนเมอไดพจารณาความแตกตางและความขดแยงระหวางความคดของตนเองกบของคนอน ผสอนจะมหนาทอ านวยความสะดวก เชนก าหนดประเดนและกระตนใหผเรยนคด

3.2.การสรางความคดใหม (constructivism of new ideas) จากการอภปรายรวมกนและสาธต ผเรยนจะเหนแนวทางหรอวธการทหลากหลายท าใหผเรยนสามารถก าหนดความคดใหมหรอความรใหมขนไดจากการตความปรากฏการณหรอเหตการณแลวก าหนดความรใหมหรความคดใหม

3.3 ประเมนความคดใหม (evaluation of the new ideas) เปนขนทผเรยนน าความคดใหมมาประเมนโดยการทดลองหรอการคดอยางลกซงผเรยนควรหาแนวคดทดทสดในการทดสอบความคดหรอความรในขนตอนน ผเรยนอาจรสกถงความไมพงพอใจความคดความเขาใจทเคยมอยเนองจากหลกฐานการทดลองหรอมตสวนใหญสนบสนนแนวคดใหมมากกวา

4. ขนน ำควำมคดไปใช (application of ideas) เปนขนตอนทผเรยนมโอกาสใชแนวคดหรอความรความเขาใจมาพฒนาท าใหผเรยนเกดการเรยนรอยางมความหมายในสถานการณตาง ๆ ทคนเคยและไมคนเคยเปนเหตการณเรยนรทมความหมาย


15 | ห น า

5. ขนทบทวน (review) เปนขนตอนสดทาย ผเรยนจะไดทบทวน ความคด ความเขาใจโดยการเปรยบเทยบความคดระหวางความคดเดมกบความคดใหม ความรทผเรยนสรางขนดวยตนเองนนจะท าใหเกดโครงสรางทางปญญา (Cognitive Structure) ปรากฏในชวงความจ าระยะยาวสามารถน าไปประยกตใชไดเพราะโครงสรางทางปญญาคอกรอบของความหมายหรอแบบแผนทบคคลสรางขนใชในการตความหมาย ใหเหตผล แกปญหา ทบทวนวาจะน าไปใชหรอพฒนาอยางไร

จากทกลาวมานนจะเหนไดวากระบวนการจดการเรยนการสอนตามทฤษฎการสรางองคความรดวยตนเอง เปนแนวคดทเนนการเปดโอกาสใหผเรยนสรางองคความรขน องคประกอบส าคญของการจดการเรยนรหลก คอ การใหผเรยนไดสรางความรใหมขนมาโดยอาศยความรเดมเปนฐาน เมอสรางความรใหมแลวผสอนจะไดตรวจสอบหรอประเมนความรใหม เมอเกดความเขาใจชดเจนและพอใจกบความรใหมนนแลวผเรยนจงน าความรไปใชไดหรอเปนแนวทางในการใชความรใหม เนองจากความแพรหลายของทฤษฎการสรางองคความรดวยตนเองจงท าใหมการปรบกระบวนการสอนใหเขากบบรบทตางๆ มากมาย จนเกดเปนรปแบบวธการจดการเรยนรทสอดคลองกบทฤษฎการสรางองคความรดวยตนเอง เชน การเรยนโดยใชปญหาเปนฐาน การเรยนโดยใชโครงงานเปนฐาน การเรยนแบบสบสอบ การเรยนโดยใชเครองมอทางปญญา การเรยนโดยกรณศกษา เปนตน


16 | ห น า


เรองท 3.2 รปแบบกำรเรยนโดยใชโครงงำนเปนฐำน

หลกกำรของกำรเรยนโดยใชโครงงำนเปนฐำน

การใชโครงการหรอโครงงานในการเรยนตงอยบนพนฐานความเชอและหลกการตอไปน (Guzdial, 1998 อางถงใน ทศนา แขมณ, 2553)

1. โครงการหรอโครงงาน เปนกจกรรมทมบรบทจรงเชอมโยงอย ดงนนการเรยนรทเกดขนจงสมพนธกบความเปนจรง สามารถน าไปประยกตใชไดในชวตจรง จงเปนการเรยนรทเกดประโยชนตอผเรยน

2. การใหผเรยนท าโครงการหรอโครงงาน เปนการเปดโอกาสใหผเรยนไดเขาสกระบวนการสบสอบ (Process of Inquiry) ซงเปนกระบวนการทผเรยนตองใชการคดขนสงทซบซอนขน ดงนนจงเปนชองทางทดในการพฒนากระบวนการทางสตปญญาของผเรยน

3. การจดการเรยนการสอนโดยใชโครงการเปนหลก ชวยใหผเรยนไดผลตผลงานทเปนรปธรรมออกมา ผลผลตทแสดงออกถงความรความคดของผเรยนนสามารถน ามาอภปรายแลกเปลยนและวพากษวจารณไดอยางชดเจน ซงผลการวจยทางดานสตปญญาและการเรยนรไดชชดวา การเรยนรจะพฒนาขนหากความรและทกษะตางๆสามารถแสดงออกใหเหนไดอยางชดเจน

4. การแสดงผลงานตอสาธารณชน สามารถสรางแรงจงใจในการเรยนรและการท างานใหแกผเรยนได ซงแรงจงใจจะมผลตอความใสใจ ความกระตอรอรนและความอดทนในการแสวงหาความร การศกษาความร และการใชความร

5. การใหผ เรยนท าโครงการหรอโครงงาน นอกจากจะชวยใหผ เรยนพฒนาทกษะกระบวนการในการสบสอบและแกปญหาแลว ยงสามารถชวยดงศกยภาพตางๆทมอยในตวของผเรยนออกมาใชประโยชนดวย

นยำมของกำรเรยนโดยใชโครงงำนเปนฐำน

การจดการเรยนการสอนโดยใชโครงการเปนหลก คอ การจดสภาพการณของการเรยนการสอน โดยใหผเรยนไดรวมกนเลอกท าโครงการทตนสนใจ โดยรวมกนส ารวจ สงเกต และก าหนดเรองทตนสนใจ วางแผนในการท าโครงการรวมกน ศกษาหาขอมลความรทจ าเปน และลงมอปฏบตงานตามแผนงานทวางไวจนไดขอคนพบหรอสงประดษฐใหมแลวจงเขยนรายงานและน าเสนอตอสาธารณชน เกบขอมล แลวน าผลงานและประสบการณทงหมดมาอภปรายแลกเปลยนความร ความคดคน และสรปผลการเรยนรทไดจากประสบการณทไดรบทงหมด


17 | ห น า

ตวบงชของกำรเรยนโดยใชโครงงำนเปนฐำน

1. ผสอนและผเรยนมการอภปรายปญหาตางๆรวมกน ผเรยนมการเลอกปญหาทตนสนใจทจะท าเปนโครงการหรอโครงงาน

2. ผสอนมการชแจงหรอท าความเขาใจกบผเรยนถงวตถประสงคในการท าโครงการ ความคาดหวงตอการท าโครงการ วธการและกระบวนการในการด าเนนงาน รวมทงบทบาทของผเรยนและผสอนดวย

3. ผเรยนมการรวมกนศกษาหาความรในเรองทจะท าจากแหลงความรทหลากหลาย 4. ผเรยนมการรวมกนวางแผนการจดท าโครงการ ซงมกประกอบดวยความเปนมาและ

ความส าคญของประเดนปญหาทจะจดท าเปนโครงการ วตถประสงค กระบวนการหรอขนตอนในการด าเนนงาน แหลงทรพยากรและวสดตางๆทตองการ บทบาทหนาทของบคคลทรวมโครงการ เครองมอ เวลา และคาใชจายทตองการ ความรและทกษะทจ าเปนตอการด าเนนโครงการ การประเมนผลโครงการ และการอภปรายผลการเรยนร ผสอนมการใหค าปรกษาแนะน า และใหความรทจ าเปนตอการท าโครงการตามความจ าเปน

5. ผเรยนมการเขยนโครงการและน าเสนอผสอน ผสอนอาจใหค าแนะน าและความชวยเหลอตางๆตามความจ าเปน ไมมากเกนไปและไมนอยเกนไป ผสอนมการใหความเหนชอบในการท าโครงการและชวยเหลออ านวยความสะดวกในดานตางๆตามความจ าเปน

6. ผเรยนมการด าเนนงานตามแผนงานทไดก าหนด จนกระทงสามารถผลตชนงานออกมาได ผสอนมบทบาทเปนผอ านวยความสะดวก ตดตามการท างานของผเรยน ใหค าแนะน าและความชวยเหลอตามความจ าเปน และแรงเสรมตามสมควร

7. ผสอนและผเรยนมการน าผลงานของผเรยนออกมาแสดง ชแจงและรวมกนวพากษวจารณผลงาน แลกเปลยนกน

8. ผเรยนมการปรบปรงผลงานและเขยนรายงาน 9. ผเรยนมการน าเสนอผลงานออกแสดงตอสาธารณชน (อาจจะเปนในชนเรยน ในโรงเรยน

ในชมชน ฯลฯ) และเกบขอมล 10. ผสอนมการจดใหผเรยนน าผลงาน ประสบการณ และขอมลทงหมดมาอภปราย

แลกเปลยนเรยนรกน และสรปผลการเรยนรทไดรบจากการท าโครงการ 11. ผสอนมการวดและประเมนผลทงทางดานผลผลต คอ ชนงานจากการท าโครงการ และ

เนอหาความรทไดเรยนร กระบวนการและทกษะตางๆทไดพฒนา และเจตคตทเกดขน

ประเภทของโครงงำน

ประเภทของโครงงาน แบงตามลกษณะของกจกรรมได 4 ประเภท คอ

1. โครงงำนประเภทส ำรวจ (Survey Research Project) โครงงานประเภทนผเรยนเพยงแตตองการส ารวจและรวบรวมขอมลแลวน าขอมลเหลานนมาจ าแนกเปนหมวดหม และน าเสนอในรปแบบตาง ๆ เพอใหเหนลกษณะหรอความสมพนธในเรองทตองการศกษาไดชดเจนยงขน


18 | ห น า

2. โครงงำนประเภททดลอง (Experimental Research Project) โครงงานประเภทนเปนโครงงานทมการออกแบบการทดลองเพอศกษาผลของ ตวแปรหนงทมผลตอตวแปรอกตวหนงทตองการศกษา โดยควบคมตวแปรอนๆ ทอาจมผลตอตวแปรทตองการศกษาไว

3. โค ร งงำน ป ระ เภ ท ส งป ระด ษ ฐ (Development Research Project) โครงงานประเภทนเปนโครงงานเกยวกบการประยกตทฤษฎ หรอหลกการทางวทยาศาสตรหรอดานอนๆ มาประดษฐของเลน เครองมอ เครองใชหรออปกรณ เพอประโยชนใชสอยตาง ๆ ซงอาจจะเปนสงประดษฐใหม หรอปรบปรงเปลยนแปลงของเดมทมอยแลวใหมประสทธภาพสงขนกได อาจจะเปนดานสงคม หรอดานวทยาศาสตร หรอการสรางแบบจ าลองเพออธบายแนวคดตางๆ ดวย

4. โครงงำนประเภททฤษฎ (Theoretical Research Project) โครงงานประเภทนเปนโครงงานน าเสนอทฤษฎ หลกการหรอแนวคดใหม ๆ ซงอาจจะอยในรปของสตรสมการ หรอค าอธบายกได โดยผเสนอไดตงกตกาหรอขอตกลงขนมาเอง แลวน าเสนอทฤษฎ หลกการหรอแนวคด หรอจนตนาการของตนเองตามกตกาหรอขอตกลงนน หรออาจจะใชกตกาหรอขอตกลงเดมมาอธบายกได ผลการอธบายอาจจะใหมยงไมมใครคดมากอน หรออาจจะขดแยงกบทฤษฎเดม หรออาจจะเปนการขยายทฤษฎหรอแนวคดเดมกได ซงผทท าโครงงานประเภทนตองมพนฐานความร ในเรองนน ๆ อยางด

ขนตอนกำรจดกำรเรยนโดยใชโครงงำนเปนฐำน

การท าโครงงานเปนกจกรรมทตอเนองและมการด าเนนงานหลายขนตอน ตงแตเรมตนจนถงขนสดทาย อาจสรปล าดบไดดงน

1. กำรคดและเลอกหวเรอง ผเรยนจะตองคดและเลอกหวเรองของโครงงานดวยตนเองวาอยากจะศกษาอะไร ท าไมจงอยากศกษา หวเรองของโครงงานมกจะไดมาจากปญหา ค าถาม หรอความอยากรอยากเหนเกยวกบเรองตาง ๆ ของผเรยนเอง หวเรองของโครงงานควรเฉพาะเจาะจงและชดเจน เมอใครไดอานชอเรองแลว ควรเขาใจและรเรองวา โครงงานนท าอะไร การก าหนดหวเรองของโครงงานนน มแหลงทจะชวยกระตนใหเกดความคดและสนใจ จากหลายแหลงดวยกน เชน จากการอานหนงสอ เอกสาร บทความ การไปเยยมชมสถานทตาง ๆ การฟงบรรยายทางวชาการ การเขาชมนทรรศการ หรองานประกวดโครงงานทางวทยาศาสตร การสนทนากบบคลตาง ๆ หรอจากการสงเกตปรากฏการณตาง ๆ รอบตว เปนตน

2. กำรวำงแผน การวางแผนการท าโครงงาน จะรวมถงการเขยนเคาโครงของโครงงาน ซงตองมการวางแผนไวลวงหนา เพอใหการด าเนนการเปนไปอยางรดกมและรอบคอบ ไมสบสน แลวน าเสนอตอผสอน หรอครทปรกษา เพอขอความเหนชอบกอนด าเนนการขนตอไป

3. กำรด ำเนนงำน เมอทปรกษาโครงงานใหความเหนชอบเคาโครงของโครงงานแลว ตอไปกเปน ขนลงมอปฏบตงานตามขนตอนทไดระบไว ผเรยนตองพยายามท าตามแผนงานทวางไว เตรยมวสดอปกรณและสถานทใหพรอม ปฏบตงานดวยความละเอยดรอบคอบ ค านงถงความประหยดและปลอดภยในการท างาน ตลอดจนการบนทกขอมลตาง ๆ วาไดท าอะไรไปบาง ไดผลอยางไร มปญหาและขอคดเหนอยางไร พยายามบนทกใหเปนระเบยบและครบถวน


19 | ห น า

4 กำรเขยนรำยงำน การเขยนรายงานเกยวกบโครงงาน เปนวธสอความหมายวธหนงทจะใหผอนไดเขาใจถงแนวคด วธการด าเนนงาน ผลทได ตลอดจนขอสรปและขอเสนอแนะตาง ๆ เกยวกบโครงงานนน การเขยนโครงงานควรใชภาษาทอานแลวเขาใจงาย ชดเจนและครอบคลมประเดนส าคญ ๆ ทงหมดของโครงงาน 5 กำรน ำเสนอผลงำน การน าเสนอผลงานเปนขนตอนสดทายของการท าโครงงาน เปนวธการทจะท าใหผอนไดรบรและเขาใจถงผลงานนน การน าเสนอผลงานอาจท าไดหลายรปแบบขนอยกบความเหมาะสมกบประเภทของโครงงาน เนอหา เวลา ระดบของผเรยน เชน การแสดงบทบาทสมมต การเลาเรอง การเขยนรายงาน สถานการณจ าลอง การสาธต การจดนทรรศการ ซงอาจจะมทงการจดแสดงและการอธบายดวยค าพด หรอการรายงานปากเปลา การบรรยาย การใช CAI (Computer Assisted Instruction) การใช Multimedia Computer/ Homepage แตสงทส าคญคอ ผลงานทจดแสดงตองดงดดความสนใจของผชม มความชดเจน เขาใจงาย และมความถกตองของเนอหา


20 | ห น า


เรองท 3.3 รปแบบกำรเรยนโดยใชปญหำเปนฐำน

การเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน (Problem-Based learning) เปนการจดการเรยนรทเนนการใชปญหาจรงเปนสอในการเรยนรและวธแสวงหาความรบนพนฐานแนวคดทเชอวา การเรยนร จะประกอบดวย การร (Knowing) และการลงมอกระท า (Doing) ซงการมความรและความสามารถในการใชความรนนๆ เปนสงทส าคญทสดในการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐาน ผเรยนสามารถเชอมโยงความรเดมและความรใหมและสามารถน าไปประยกตใชในหลายๆ โอกาสได โดยใหผเรยน เรยนรผานกระบวนการแกไขปญหาและพฒนาทกษะในการแกไขปญหา ทเกดจากการคนควาดวยตนเอง หรอไดรบมาจากการปรกษาผอน วธการจดการเรยนการสอน ผสอนจะมอบหมายใหผเรยนท างานเปนกลม เพอแกไขปญหา คนควา และน าเสนอผลงานโดยผสอนท าหนาทเปนเพยงผแนะน า (Facilitator) (จไรรตน ดวงเดอน, ออนไลน) ลกษณะส าคญของการเรยนรโดยใชปญหาเปนฐานมดงน (มณทรา ธรรมบศย, 2545 อางถงใน จไรรตน ดวงเดอน, ออนไลน)

1. ผเรยนเปนศนยกลางของการเรยนรอยางแทจรง (Student-Centered Learning) 2. การเรยนรเกดขนในกลมผเรยนทมขนาดเลก 3. ครเปนผอ านวยความสะดวก (Facilitator) หรอใหค าแนะน า (Guide) 4. ใชปญหาเปนตวกระตนใหเกดการเรยนร 5. ปญหาทน ามาใชเปนปญหาทมค าตอบหลายค าตอบหรอแกไขปญหาไดหลายทาง 6. ผเรยนเปนคนแกปญหา โดยการแสวงหาขอมลใหมๆ ดวยตนเอง 7. ประเมนผลจากสถานการณจรง โดยดจากความสามารถในการปฏบต

ปญหำทเหมำะน ำมำใชในกำรจดกำรเรยน

1. อยในความสนใจของผเรยน และสามารถจงใจใหผเรยนตองการส ารวจหาความเขาใจในปญหานน ไดอยางลกซงเชอมโยงกบปญหาทเกดขนจรง

2. ท าใหผเรยนตดสนใจในสงตางๆ บนรากฐานของความเปนจรง ซงลกษณะของปญหาทด คอ ตองการเรยนรถงขนตอนทจะแกปญหาอยางชดเจน

3. ความยาวและความซบซอนของปญหา จะถกควบคมเพอใหผเรยนไดมการตระหนกถงการแบงงานและวถทางทจะแกปญหา

4. ค าถามเรมแรก ควรเปนลกษณะเปดกวาง ไมจ ากดค าตอบถกตองเพยงค าตอบเดยว สามารถท าใหผเรยนเชอมโยงความร อภปราย เพอดงความคดทหลากหลายออกมา

5. จดประสงคของเนอหาวชาทเรยนควรจะรวมอยในปญหานนๆ


21 | ห น า

ขนตอนกำรจดกำรเรยนโดยใชปญหำเปนฐำน

ขนตอนการเรยนโดยใชโครงงานเปนฐานมจ านวนขนตอนในการจดการเรยนทงสน 7 ขนตอน (มหาวทยาลยวลยลกษณ, ออนไลน) ดงน

ขนตอนท 1: แยกแยะประเดนทไมคนเคย (Clarifying unfamiliar terms) กลมผเรยนท าความเขาใจค าศพท ขอความทปรากฏอยในปญหาใหชดเจน โดยอาศยความรพนฐานของสมาชกในกลมหรอการศกษาคนควาจากเอกสารต าราหรอสออนๆ

ขนตอนท 2: นยำมปญหำ (Problem definition) กลมผเรยนระบปญหาหรอขอมลส าคญรวมกน โดยทกคนในกลมเขาใจปญหา เหตการณ หรอปรากฏการณใดทกลาวถงในปญหานน

ขนตอนท 3: ระดมสมอง (Brainstorm) กลมผเรยนระดมสมองวเคราะหปญหาตางๆ และหาเหตผลมาอธบาย โดยอาศยความรเดมของสมาชกกลม เปนการชวยกนคดอยางมเหตมผล สรปรวบรวมความรและแนวคดของกลมเกยวกบกลไกการเกดปญหา เพอน าไปสการสรางสมมตฐานทสมเหตสมผลเพอใชแกปญหานน

ขนตอนท 4: วเครำะหปญหำ (Analyzing the problem) กลมผ เรยนอธบายและตงสมมตฐานทเชอมโยงกนกบปญหาตามทไดระดมสมองกน แลวน าผลการวเคราะหมาจดล าดบความส าคญ โดยใชพนฐานความรเดมของผเรยน การแสดงความคดอยางมเหตผล

ขนตอนท 5: ก ำหนดประเดนในกำรเรยนร (Formulating learning issues) กลมผเรยนก าหนดวตถประสงคการเรยนร เพอคนหาขอมลทจะอธบายผลการวเคราะหทตงไว ผเรยนสามารถบอกไดวาความรสวนใดรแลว สวนใดตองกลบไปทบทวน สวนใดยงไมรหรอจ าเป นตองไปคนควาเพมเตม

ขนตอนท 6: ศกษำคนควำดวยตวเอง (Self-study) ผเรยนคนควารวบรวมสารสนเทศจากสอและแหลงการเรยนรตางๆ เพอพฒนาทกษะการเรยนรดวยตนเอง (Self-directed learning)

ขนตอนท 7: จดท ำรำยงำน (Reporting) จากรายงานขอมลสารสนเทศใหมทไดเขามา กลมผเรยนน ามาอภปราย วเคราะห สงเคราะห ตามวตถประสงคทตงไว แลวน ามาสรปเปนหลกการและแนวทางเพอน าไปใชโอกาสตอไป


22 | ห น า


เรองท 3.4 รปแบบกำรเรยนโดยใชวธกำรสบสอบ

ควำมหมำยของกำรเรยนแบบสบสอบ

การเรยนแบบสบสอบเปนการเรยนเพอมงเนนใหผเรยนไดคนหาความจรง มนกวชาการไดใหความหมายของการเรยนแบบสบสอบไว ดงน

Kauchak & Eggen (1998) ไดใหความหมายวา การเรยนสบสอบนนเปนกระบวนการในการเกบรวบรวมขอเทจจรงและการสงเกตเพอแกปญหา ซงเปนลกษณะทส าคญเพอฝกผเรยนใหรก าหนดปญหา รวบรวมขอมลและพสจนปญหานนๆ เพอพฒนาความสามารถของผเรยน รวมถงการคดอยางมวจารณญาณของตวผเรยนเองดวย

Colburn (2000) ไดอธบายวา การเรยนสบสอบเปนการสรางชนเรยนทท าใหผ เรยนสนใจเรยนอยางไมมทสนสด โดยผเรยนเปนศนยกลางในการเรยน เนนใหผเรยนมสวนรวมในกจกรรมโดยใชกระบวนการของการสบสอบเพอคนหาค าตอบ

ชนชดา ชนะกจจานกจ (2550) ใหความหมายไววา การเรยนแบบสบสอบเปนการจดการเรยนการสอนทใหผเรยนคนควาหาความร ความจรง เมอเผชญกบสถานการณหรอปญหาทท าใหเกดความสงสย โดยเนนการพฒนาความสามารถทางการคดแกปญหาดวยวธการทางวทยาศาสตร เพอแกปญหาหรอหาขอเทจจรงดวยตนเองอยางเปนระบบ

ทศนา แขมมณ (2554) กลาววา การเรยนการสอนโดยเนนกระบวนการสบสอบ หมายถง การด าเนนการเรยนการสอน โดยผสอนกระตนใหผเรยนเกดค าถาม เกดความคด และลงมอเสาะแสวงหาความร เพอน ามาประมวลหาค าตอบหรอขอสรปดวยตนเอง โดยผสอนมบทบาทเปนผอ านวยความสะดวกในการเรยนร เชน ดานการสบคนหาแหลงความร การศกษาขอมล การวเคราะห การสรปขอมล การอภปรายโตแยงทางวชาการ การท างานรวมกบผอน เปนตน

จากการศกษาความหมายทกลาวมาแลวนนผศกษาสรปความหมายของการเรยนแบบสบสอบไดวา เปนการเรยนทกระตนใหผเรยนเขาคนหาความจรง เมอเกดค าถาม ความสงสย โดยการเสาะแสวงหาความรเพอน ามาสรางขอสรปหรอการแกปญหาดวยตนเอง เปนการฝกใหผเรยนใชทกษะในการสบคน ตความ แกปญหาอยางเปนระบบ และคดอยางมวจารณญาณ


23 | ห น า

ระดบของกำรเรยนแบบสบสอบ

Banchi & Bell (2008) ไดจ าแนกการเรยนรแบบสบสอบออกเปนระดบทผสอนจะมหนาทในการสอนตางกนซงมทงหมด 4 ระดบ ไดแก

1. การสบสอบแบบมผชน า (Confirmation Inquiry) 2. การสบสอบแบบมโครงสราง (Structured Inquiry) 3. การสบสอบแบบมค าถามน า (Guided Inquiry) 4. การสบสอบแบบเปดกวาง (Open Inquiry)

ซงระดบในการสบสอบนจะสงผลตอพฒนาการทางปญญาของผเรยนทจะพฒนาแตกตางกนไปโดยขนอยกบการเลอกใชตามวตถประสงคการเรยนรทก าหนดไวในแตละหนวยการเรยนร

หลกกำรและแนวคดของรปแบบ

จอยส และ วล (Yoyce & Weil, 1996: 80-88) อางถงใน พมพนธ เดชะคปต (2554) เปนผพฒนารปแบบนจากแนวคดหลกของเธเลน (Thelen) 2 แนวคด คอแนวคดเกยวกบการสบเสาะแสวงหาความร(inquiry) และแนวคดเกยวกบความร (knowledge) เธเลนไดอธบายวา สงส าคญทสามารถชวยใหผเรยนเกดความรสกหรอความตองการทจะสบคนหรอเสาะแสวงหาความรกคอตวปญหา แตปญหานนจะตองมลกษณะทมความหมายตอผเรยนและทาทายเพยงพอทจะท าใหผเรยนเกดความตองการทจะแสวงหาค าตอบ นอกจากนนปญหาทชวนใหเกดความงนงงสงสย หรอกอใหเกดความขดแยงทางความคด จะยงท าใหผเรยนเกดความตองการทจะเสาะแสวงหาความรหรอค าตอบมากยงขน เนองจากมนษยอาศยอยในสงคม ตองมปฏสมพนธกบผ อนในสงคม เพอสนองความตองการของตนทงทางดานรางกาย สตปญญา จตใจ อารมณและสงคม ความขดแยงทางความคดทเกดขนระหวางบคคลหรอในกลม จงเปนสงทบคคลตองพยายามหาหนทางขจดแกไขหรอจดการท าความกระจางใหเปนทพอใจหรอยอมรบทงของตนเองและผเกยวของ สวนในเรอง “ความร” นน เธเลนมความเหนวา ความรเปนเปาหมายของกระบวนการสบสอบทงหลาย ความรเปนสงทไดจากการน าประสบการณหรอความรเดมมาใชในประสบการณใหม ดงนน ความรจงเปนสงทคนพบผานกระบวนการสบสอบโดยอาศยความรและประสบการณ

กระบวนกำรเรยนกำรสอนของรปแบบ

พมพนธ เดชะคปต (2554) ไดน าเสนอรปแบบการเรยนการสอนกระบวนการสบสอบและแสวงหาความรเปนกลม (Group Investigation Instructional Model) ไวดงน

ขนท 1 ใหผเรยนเผชญปญหำหรอสถำนกำรณทชวนใหงนงงสงสย ปญหาหรอสถานการณทใชในการกระตนความสนใจและความตองการในการสบสอบและแสวงหาความรตอไปนน ควรเปนปญหาหรอสถานการณทเหมาะสมกบวย ความสามารถและความสนใจของผเรยน และจะตองมลกษณะทชวนใหงนงงสงสย เพอทาทายความคดและความใฝรของผเรยน


24 | ห น า

ขนท 2 ใหผเรยนแสดงควำมคดเหนตอปญหำหรอสถำนกำรณ ผสอนกระตนใหผเรยนแสดงความคดเหนอยางกวางขวาง และพยายามกระตนใหเกดความขดแยงหรอความแตกตางทางความคดขน เพอทาทายใหผเรยนพยายามหาทางเสาะแสวงหาขอมลหรอวธการพสจนทดสอบความคดของตน เมอมความแตกตางทางความคดเกดขน ผสอนอาจใหผเรยนทมความคดเหนเดยวกนรวมกลมกน หรออาจรวมกลมโดยใหแตละกลมมสมาชกทมความคดเหนแตกตางกนกได

ขนท 3 ใหผเรยนแตละกลมรวมกนวำงแผนในกำรแสวงหำควำมร เมอกลมมความคดเหนแตกตางกนแลว สมาชกแตละกลมชวยกนวางแผนวา จะแสวงหาขอมลอะไร กลมจะพสจนอะไร จะตงสมมตฐานอะไร กลมจ าเปนตองมขอมลอะไร และจะไปแสวงหาทไหน หรอจะไดขอมลนนมาไดอยางไร จะตองใชเครองมออะไรบาง เมอไดขอมลมาแลว จะวเคราะหอยางไร และจะสรปผลอยางไร ใครจะชวยท าอะไร จะใชเวลาเทาใด ขนนเปนขนทผเรยนจะไดฝกทกษะการสบสอบ ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร และทกษะกระบวนการกลม ผสอนท าหนาทอ านวยความสะดวกในการท างานใหแกผเรยน รวมทงใหค าแนะน าเกยวกบการวางแผน แหลงความร และการท างานรวมกน

ขนท 4 ใหผเรยนด ำเนนกำรแสวงหำควำมร ผเรยนด าเนนการเสาะแสวงหาความรตามแผนงานทไดก าหนดไว ผสอนชวยอ านวยความสะดวก ใหค าแนะน าและตดตามการท างานของผเรยน

ขนท 5 ใหผเรยนวเครำะหขอมล สรปผลขอมล น ำเสนอและอภปรำยผล เมอกลมรวบรวมขอมลไดมาแลว กลมท าการวเคราะหขอมลและสรปผล ตอจากนนจงใหแตละกลมน าเสนอผล อภปรายผลรวมกนทงชน และประเมนผลทงทางดานผลงานและกระบวนการเรยนรทไดรบ

ขนท 6 ใหผเรยนก ำหนดประเดนปญหำทตองกำรสบเสำะหำค ำตอบตอไป การสบสอบและเสาะแสวงหาความรของกลมตามขนตอนขางตนชวยใหกลมไดรบความร ความเขาใจ และค าตอบในเรองทศกษา และอาจพบประเดนทเปนปญหาชวนใหงนงงสงสยหรออยากรตอไป ผเรยนสามารถเรมตนวงจรการเรยนรใหม ตงแตขนท 1 เปนตนไป การเรยนการสอนตามรปแบบน จงอาจมตอเนองไปเรอย ๆ ตามความสนใจของผเรยน

จากขนตอนดงกลาวผเรยนจะสามารถสบสอบและเสาะแสวงหาความรดวยตนเอง เกดความใฝรและมความมนใจในตนเองเพมขน และไดพฒนาทกษะการสบสอบ ทกษะกระบวนการทางวทยาศาสตร และทกษะการท างานกลม (พมพนธ เดชะคปต, 2554) ซงการเรยนรแบบสบสอบนมกเปนทนยมใชในรายวชาวทยาศาสตร


25 | ห น า


สรป กระบวนการจดการเรยนรตามทฤษฎการสรางองคความรดวยตนเอง ประกอบดวย 5

ขนตอน ไดแก 1) ขนแนะน าใหผเรยนรถงจดมงหมายในการเรยน 2) ขนทบทวนความรเดม 3) ขนปรบเปลยนความคด โดยท าความกระจาง สรางความคดใหม และประเมนความคดใหม 4) ขนน าความคดไปใช และ 5) ขนทบทวน

การจดการเรยนการรตามทฤษฎการสรางองคความรดวยตนเอง มรปแบบการเรยนทหลากหลายวธ ครผสอนสามารถเลอกใชใหเหมาะสมกบบรบการเรยนการสอนของตน ตวอยางเชน รปแบบการเรยนโดยใชโครงงานเปนฐาน รปแบบการเรยนโดยใชปญหาเปนฐาน รปแบบการเรยนอบบสบสอบ เปนตน


26 | ห น า

ตอนท 4 กำรเสรมศกยภำพ

เรองท 4.1 ควำมหมำยของกำรเสรมศกยภำพ

Wood, Bruner & Ross (1976) ไดใหความหมายของการเสรมศกยภาพวา เปนการชวยเหลอทผสอนหรอเพอนรวมชนกระท าเพอสนบสนนการเรยนรของผเรยน ในการชวยเสรมศกยภาพผสอนจะชวยใหผเรยนสามารถเรยนรภาระงานหรอมโนทศนทผเรยนไมสามารถเรยนรไดดวยตนเองตามล าพง โดยผสอนจะใหการชวยเหลอเฉพาะทกษะทอยเหนอระดบความสามารถของผเรยนเทานน การเสรมศกยภาพมหลกทส าคญคอ การพยายามท าใหผเรยนไดท างานใหสมบรณดวยตนเองใหมากทสด ผสอนจะใหความชวยเหลอผเรยนในภาระงานทอยเหนอระดบความสามารถของผเรยนในขณะนน ซงผเรยนอาจท างานผดพลาดบางแตจากการใหผลปอนกลบและการชแนะจากผสอน ผเรยนจะสามารถท างานไดส าเรจหรอบรรลเปาหมายทตองการได เมอผเรยนสามารถรบผดชอบในการท างานนนไดดวยตนเองแลวผสอนจะคอยๆ ลดการชวยเหลอลง ซงจะชวยใหผเรยนสามารถท างานไดดวยตนเอง

Rosenshine & Meister (1992) ได ให ความหมายของการเสรมศกยภาพวา เป นกระบวนการซงผเรยนไดรบการสนบสนนจนกระทงสามารถประยกตใชความสามารถและกลยทธทเกดขนมาใหมไดเองอยางอสระ เปนการประยกตใชความตางของนงรานในการพฒนามาใชในการเรยนการสอน โดยการเสรมศกยภาพเปนการใชผสอนหรอเพอนรวมเรยนสนบสนน เพอชวยใหผเรยนพฒนาความสามารถทมอยในปจจบนไปยงความสามารถทไดตงใจไว

Jimenez & Pantoja (2008) ไดใหความหมายเกยวกบการเสรมศกยภาพวา เปนกลยทธในการเรยนการสอนทท าการสรางโครงสรางในการเรยนรชวคราวขนใหกบผเรยน โดยการเสรมศกยภาพมงเนนใหผเรยนไดบรรลเปาหมายของภาระงานดวยตนเอง ดวยกจกรรมการเรยนรอนหลากหลายและการใหความชวยเหลอทเหมาะสม เพอสรางใหผเรยนเกดความมนใจและชวยเหลอตนเองได ซงในยคปจจบนการเสรมศกยภาพไมไดมเพยงแตในมนษยเทานน สงประดษฐและเทคโนโลยในยคปจจบนนนสามารถน ามาชวยในการเสรมศกยภาพของผเรยนไดเชนเดยวกน


27 | ห น า


เรองท 4.2 ประเภทของกำรเสรมศกยภำพ

Brush & Saye (2002) ไดกลาวถง การเสรมศกยภาพวามอย 2 รปแบบ ไดแก การเสรมศกยภาพแบบเขมงวด (hard scaffolds) และการเสรมศกยภาพแบบนมนวล (soft scaffolds) โดยไดอธบายความหมายของการเสรมศกยภาพทง 2 รปแบบไวดงน

1. การเสรมศกยภาพแบบมโครงสราง (Hard scaffolds) เปนการเสรมศกยภาพแบบถาวรทสามารถคาดเดา หรอวางแผนในการใหความชวยเหลอลวงหนา โดยพจารณาจากความยากของภาระงานทผเรยนจ าเปนจะตองเผชญ โดยรปแบบการใหความชวยเหลอนสามารถใสเขาไปในระบบหรอเนอหาบทเรยนเพอใหความชวยเหลอเวลาผเรยนใชงานระบบหรอเขาเรยนในบทเรยน โดยเนอหาประกอบหรอขอมลทน าเสนอใหผเรยนนนจะตองชน าใหผเรยนเขาใจมโนทศนในการศกษาเรองในบทเรยนไดลกซงขนมากกวาทจะตองคนหาขอมลดวยตนเองโดยไมมตวอยาง การเสรมศกยภาพแบบมโครงสรางนนชวยใหผสอนเหนชองทางและก าหนดเวลาในการเสรมศกยภาพแบบไมมโครงสรางใหแกผเรยน

2. การเสรมศกยภาพแบบไมมโครงสราง (Soft scaffolds) เปนการชวยเหลอแบบแปรผนตามสถานการณทผเรยนก าลงเผชญโดยผสอนหรอเพอนรวมชนเรยน ในการเสรมศกยภาพแตละครงผสอนจ าเปนจะตองวนจฉยความรความเขาใจของผเรยนและใหเวลาในการชวยเหลอตามการตอบสนองของผเรยน วธการนเปนการชวยเหลอโดยผสอนคอยเฝาดการมสวนรวมในกจกรรมการเรยนของผเรยน และเขาใหความชวยเหลอเมอเหนวาจ าเปน โดยการใชค าถามชน าความคดและใหคดตาม เมอผเรยนพบค าตอบแลวผสอนกจะแนะน าแหลงขอมลทเปนประโยชนในการศกษาเพมเตม การเสรมศกยภาพแบบไมมโครงสรางอาจจะใชเครองมอทชวยแสดงมโนทศนและความเขาใจของผเรยนออกมาเปนชนเปนอน เชน Storyboard เพอใหผสอนตรวจสอบวาความเขาใจของผเรยนมความคลาดเคลอนหรอไม ตวอยางค าถามชน า หากผเรยนไมสามารถแยกแยะถงความแตกตางในขอความของบคคลในประวตศาสตรสองคน ผสอนสงคมจะตองชวยกระตนใหผเรยนคดลกลงไปในตวบทความ โดยถามค าถาม เชน John Lewis ทพดประโยคนหมายความวาอยางไร? ท าไมเขาถงพดแบบนละ? เจอประโยคทมความหมายคลายกนในค าพดของ Martin Luther บางไหม? เหนถงความแตกตางในวธการพดของสองคนนรเปลา? เมอผเรยนคนพบค าตอบถงความแตกตางผสอนกจะแนะน าเอกสารทชวยใหผเรยนเขาใจถงความแตกตาง


28 | ห น า


เรองท 4.3 เทคนคกำรเสรมศกยภำพ

Hannafin & Hill (2001) ไดกลาวถงเทคนคการเสรมศกยภาพในการเรยนการสอนแบบใชแหลงการเรยนรเปนฐานแกผเรยนแบงออกเปน 4 เทคนค ไดแก

1. การเสรมศกยภาพดานมโนทศน (Conceptual scaffolding) เปนการชวยใหผเรยนรวาเนอหาใดมล าดบความส าคญ และชวยจดล าดบการเชอมโยงทางความคดผเรยนได สามารถท าไดโดยการใหผเรยนเขยนผงทางความคดเพอแสดงความสมพนธตามทตนเองเขาใจ ซงผสอนจะเหนรปแบบการเชอมโยงในความคดรวบยอดแตละเรองของผเรยนและด าเนนการใหค าแนะน าเพอปรบแกความคดรวบยอดใหถกตอง

2. การเสรมศกยภาพดานกลยทธ (Strategic scaffolding) เปนการใหวธทางเลอกแกผเรยน ซงทางเลอกเหลานอาจมาจากผเชยวชาญหรอผสอน เชน การแนะน าค าคน เครองมอในการคนหา หรอบอกถงขอจ ากดในการคนแตละแบบ ผสอนอาจสรางพนทส าหรบตงค าถามใหแกผเรยนเพอถามค าถามเกยวกบเทคนควธการในการคนหาค าตอบ และเปดโอกาสใหมการตอบน าเสนอในมมมองทหลากหลายได

3. การเสรมศกยภาพดานการคด (Metacognitive scaffolding) เปนการชวยเหลอผเรยนทางดานการคด ซงสามารถท าไดโดยการเตอนผเรยนถงจดมงหมายในการศกษา การกระตนใหผเรยนสะทอนความคดโดยค านงถงปญหาทไดรบมอบหมาย หรอการชใหผเรยนคดถงทางเลอกอกรปแบบหนงทจะชวยท าใหบรรลเปาหมายทตงไวไดเชนเดยวกน ซงการเสรมศกยภาพดานนเปนการชวยใหผเรยนรจกใชความรทตนเองมคดแกปญหา และเปนการลดภาระทางปญญาของผเรยน

4. การเสรมศกยภาพดานกระบวนการ (Procedural Scaffold) เปนการชวยใหค าแนะน าผเรยนในการใชงานแหลงขอมล หรอเครองมอในการคนหาความรระหวางการเรยนร เพอลดภาระทางปญญาของผเรยนลงและใหผเรยนมงในการแกปญหางานทไดรบมอบหมายมากกวามาเสยเวลาในการคนหาวธการใชงานเครองมอทางปญญา

Jimenez & Pantoja (2008) ไดกลาวถงขนตอนในการด าเนนการเสรมศกยภาพของผเรยนไว 4 ขนตอนตามล าดบ ดงน

1. ใหการกระท าตนแบบ (Modeling) สาธตใหผเรยนดพรอมใหขอเสนอแนะทางวาจา 2. การเลยนแบบทกษะ (Skill imitation) ผเรยนด าเนนการเลยนแบบการสาธต โดยมผสอนคอยแนะน าและใหผลปอนกลบ ซงในขนนจะมการประเมนผลเปนระยะเพอตดตามความกาวหนา 3. การถอนการเสรมศกยภาพ (Remove scaffolds) ผสอนจะคอยๆ ลดความชวยเหลอกบผเรยนลงจนถงกระทงการถอนการเสรมศกยภาพไปในทสด 4. มระดบความเชยวชาญ (Achieve expert level) ผเรยนสามารถท างานของตนเองไดอยางอสระโดยไมตองพงพาการเสรมศกยภาพอกตอไป


29 | ห น า


สรป การเสรมศกยภาพเปนกลยทธในการเรยนการสอนทท าการสรางโครงสรางในการเรยนรชวคราวขนใหกบผเรยน โดยมงเนนใหผเรยนไดบรรลเปาหมายของภาระงานดวยตนเอง ดวยกจกรรมการเรยนรอนหลากหลายและการใหความชวยเหลอทเหมาะสม ครผสอนสามารถเลอกใชการเสรมศกยภาพได 2 รปแบบ คอ การเสรมศกยภาพแบบมโครงสราง และการเสรมศกยภาพแบบไมมโครงสราง โดยมขนตอนดงน เรมตนจากใหการกระท าตนแบบ ใหผเรยนเลยนแบบทกษะ คอยๆถอนการเสรมศกยภาพ จนผเรยนสามารถเรยนรและท างานไดดวยตนเอง Scaffolding เปนเทคนคส าคญทจะไปกระตนใหเกดพฒนาการในตวผเรยน ชวยใหผเรยนประสบผลส าเรจ เอออ านวยใหผเรยนสามารถสรางความรไดงายขน โดยเฉพาะอยางยงผเรยนทไมสามารถเรยนรไดตามล าพง เนองจากผเรยนบางคนสามารถเรยนรสงใหมไดดวยตนอง โดยไมตองใหครผสอนชวย ผเรยนบางคนไมสามารถจะเรยนรสงใหมไดดวยตนเอง แตถาครผสอนใหความชวยเหลอเพยงเลกนอย กสามารถท าได แตผเรยนบางคนจะไมสามารถเรยนรได แมวาจะไดรบความชวยเหลอ


30 | ห น า

ตอนท 5 กำรน ำเอำทฤษฎไปใชในกำรเรยนกำรสอน

เรองท 5.1 กำรน ำทฤษฎมำประยกตใชในกำรเรยนกำรสอน

สมาล ชยเจรญ (2545) ไดเสนอการน าแนวคอนสตรคตวสตไปใช ในการเรยนการสอนซงสามารถประยกตได แนวทางดวยกน คอ

1. การน าทฤษฎ Cognitive Constructivist มาประยกตใชในการเรยนการสอน

1.1 จดการเรยนรทเปนกระบวนการใหผเรยนไดลงมอปฏบต มประสบการณตรง การลองผดลองถก คนหาวธการแกปญหาซงจ าเปนตอการดดซมและการปรบเปลยนของขอมล วธการสบคนสารสนเทศเพอน ามาใชในการแกปญหา

1.2 การจดการเรยนรทเปนองครวม เนนสภาพจรงทเกดขนจรงในชวตหรอในชนเรยน เชน การจดหองเรยนตามแนวคดของPiaget คอมลกษณะเปดโอกาสใหผเรยนสรางความรผานประสบการณความรของตนเองทไมไดมาจากการบอกหรอสอนโดยคร มการสอนทเนนทกษะนอยลงแตเพมการเรยนรในบรบททมความหมายโดยใชเทคโนโลยทผสอนเปนผจดสภาพหรอเตรยมสงแวดลอมทางการเรยนร เปนชวยขยายพนฐานความคดรวบยอดประสบการณของผเรยน

2. การน าทฤษฎ Sociocial Constructivist ประยกตใชในการเรยนการสอน

2.1 การเรยนรอยภายใตพฒนาการทางสงคม คอ การใชกจกรรมการเรยนรแบบรวมมอ 2.2 การเรยนรเกดขนควรอยในบรบททมความหมายและไมควรแยกออกจากการเรยนรทผ

เรยนพฒนามาจากสภาพจรง 2.3 ประสบการณนอกชนเรยนตองสามารถเชอมโยงกบประสบการณในชนเรยนได

เฉดศกด ชมนม (2540) น าเสนอการประยกตแนวคอนสตรคตวสต ในการจดการเรยนรดงน

1. ก าหนดขอบเขตของเนอหาหรอปญหาทจะศกษาทมขอบเขตกวาง ท าใหผเรยนสามารถมองเหนความสมพนธของกจกรรมกบเนอหาการเรยนการสอน 2. สงเสรมใหผเรยนรสกหรอเปนเจาของหวขอการเรยนการสอน โดยการมสวนรวมในการระบประเดนในการเรยน และน าเสนอปญหา ประเดนตางๆ จากประสบการณตรงของผเรยนเอง 3. การออกแบบการเรยนการสอนตองอยในบรบทจรง (Authentic) เนนการมสวน รวมในการอภปรายกลม และการปฏสมพนธกบกลมเพอพฒนาการเรยนรของผเรยน 4. ผสอนอาจเสนอแนะใหผเรยนใชขอมลดบหรอขอมลจากแหลงปฐมภมแทนทจะมอบหมายใหอานจากหนงสอหรอสงทผอนเขยนขน 5. ก าหนดกจกรรมและบรบทของการเรยนการสอนใหสามารถประยกตใชไดในชวตจรง 6. ก าหนดบรบทของผ เรยนใหไดรบการกระตนใหฝกความคด เปดโอกาสให วเคราะหเนอหาและกระบวนการเรยนการสอน


31 | ห น า

ตอนท 5 กำรน ำเอำทฤษฎไปใชในกำรเรยนกำรสอน

เรองท 5.2 บทบำทของผสอนและผเรยนตำมทฤษฎ

ในการสอนตามทฤษฎการสรางองคความรดวยตนเอง ผสอนมบทบาทส าคญในการทจะควบคมกระบวนการใหผเรยนสามารถสรางองคความรไดผสอนจงควรมความรในทฤษฎการสรางองคความร และเขาใจสาระส าคญของบทเรยนอยางด ปรบบทบาททศนคตของตนเองและของผเรยนใหสอดคลองกบทฤษฎการสรางองคความรดวยตนเอง

บทบำทของผสอน

ในการจดการเรยนรตามทฤษฎการสรางองคความรดวยตนเอง ผสอนควรปรบบทบาทของตนเอง ดงน

1. ผสอนเปนผจดท าใหเกดการเรยนร ก าหนดบรบทของการเรยนร ใหผเรยนใชความคดใหซบซอนยงขนก าหนดใหผเรยนเหนปญหาทมขอบเขตกวางขวาง กระตนใหผเรยนเหนวาปญหานนเปนปญหาของเขา

2. จดบรรยากาศการเรยนรใหเหมาะสมโดยควบคมกระบวนการการเรยนรใหบรรลเปาหมายตามทก าหนดไว

3. เปนผชแนะไมใชชน า แสดงความคดเหนและใหขอมลทเปนประโยชนแกผเรยนตามโอกาสทเหมาะสม(ตองคอยสงเกตพฤตกรรมการเรยนรของผเรยนและบรรยากาศการเรยนทเกดขนอยตลอดเวลา)

4. เปดโอกาสใหผเรยนรจกสงเกต มสวนรวมในกจกรรมการเรยนโดยทวถงกนตลอดจนรบฟงและสนบสนนสงเสรมใหก าลงใจแกผเรยนยอมรบฟงความคดเหนของผเรยนยอมรบความแตกตางระหวางบคคล

5. มปฏสมพนธทดกบผเรยนท าใหบรรยากาศในการเรยนการสอนเกดความเปนกนเองและมความเปนมตรทดตอกนคอยชวยแกปญหาใหผเรยนครจงควรมความเปนมตร

6. ชวยเชอมโยงความคดเหนของผเรยนและสรปผลการเรยนรตลอดจนสงเสรมและน าทางใหผเรยนไดรวธวเคราะหพฤตกรรมการเรยนรเพอผเรยนจะไดน าไปใชใหเกดประโยชนได

7. การจดเวลาสอนควรจดใหยดหยนเหมาะสมกบเวลาทใหผเรยนไดลงมอปฏบตกจกรรมผสอนตองพยายามเปดโอกาสใหผเรยนไดลงมอปฏบตกจกรรมภายในเวลาทเหมาะสมไมมากหรอนอยไป


32 | ห น า

บทบำทของผเรยน

ผเรยนควรมบทบาทในการจดการเรยนรตามทฤษฎการสรางองคความร ดงน

1. ผเรยนจะมบทบาทเปนผปฎบตและสรางความรไปพรอมๆกน 2. มปฏสมพนธกบผเรยนดวยกนโดยใชกระบวนการกลม แลกเปลยนเรยนร ยอมรบความ

คดเหนของผอน ฝกความเปนผน าและผตามทด 3. มความกระตอรอรนในการเรยนรมความยนดรวมกจกรรมทกครงดวยความสมครใจ 4. เรยนรไดเองกลาแสดงออก กลาเสนอความคดอยางสรางสรรครจกแสวงหาความรจาก

แหลงความรตางๆทมอยดวยตนเอง 5. ตดสนปญหาตางๆอยางมเหตผลเคารพกตกาทางสงคม รบผดชอบตอสวนรวม 6. มความสามารถในการเชอมโยงความรเดมเขากบความรใหม มผลงานทสรางสรรค 7. วเคราะหพฤตกรรมของตนเองและผอนได 8. ใหความชวยเหลอกนและกนรจกรบผดชอบงานทตนเองท าอยและทไดรบมอบหมาย 9. น าสงทเรยนรไปประยกตใชประโยชนในชวตจรงไดนน 10. มเจตนคตทดตอการเรยนร รกการอาน กลาซกถาม 11. มการบนทกความรอยางเปนระบบ สามารถน าความรไปใชประโยชนได

หลงจำกศกษำเนอหำสำระเรองท 5 แลว โปรดปฏบตใบงำนท 5

สรป การจดการเรยนรตามแนวคอนสตรคตวสตครผสอนสามารถประยกตได แนวทาง

ได แก การประยกต ใชตามทฤษฎ Cognitive Constructivist และ ทฤษฎ Sociocial Constructivist

ผสอนมบทบาทส าคญในกระบวนการสรางความรดวยตนเองผสอนตองปรบเปลยนตนเองใหเปนผอ านวยความสะดวก กระตนผเรยน จดบรรยากาศการเรยนรใหเหมาะสม และมปฏสมพนธทดกบผเรยน ส าหรบผเรยนจะตองมบทบาทในกระบวนการกลม แลกเปลยนเรยนร มปฏสมพนธกบผเรยนและผสอน กระตอรอรนในการเรยน เชอมโยงความร และสรางสรรคความรดวยตนเอง


33 | ห น า

ใบงำนท 1

ชอหลกสตร การจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญ : การจดการเรยนรตามทฤษฎการสรางองคความรดวยตนเอง ตอนท 1 ความส าคญ คณคา และแนวคดของทฤษฎ ค ำถำม จากขอคดเหนเกยวกบการจดการเรยนรตามทฤษฎการสรางองคความรทวา “เดกจะตองคนพบความรดวยตวของเขา ซงกหมายความวาเดกตองสราง (construct) ความรขนดวยตวของเขาเอง การสรางความรนนกมหลกการวาตองเรยนความรจากบรบททแวดลอมอยตองเรยนจากการท าจรงปฏบตจรงจากสถานการณทเปนจรง ครยงมบทบาทส าคญไมใชฐานะผสอนแตเปนผอ านวยความสะดวก เดกตองมอสระทจะเลอก ทจะเรยนเดกตองเรยนรดวยตนเองเพอนนกเรยนดวยกนมสวนรวมทจะสงเสรมใหเกดการเรยนร ฯลฯ หลกการตาง ๆเหลานจะชวยใหเดกสามารถสราง (construct) ความรใหม (ส าหรบตวเขา)ขนได” จากขอมลดงกลาว ใหผเขารบการอบรมแสดงทศนะเกยวกบความส าคญในการจดการเรยนรตามทฤษฎการสรางองคความรในวชาของทานมาพอสงเขป ตอบ ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………


34 | ห น า


ชอหลกสตร การจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญ : การจดการเรยนรตามทฤษฎการสรางองคความรดวยตนเอง ตอนท 2 หลกการของทฤษฎ ค ำถำม เนองจากกระบวนการเรยนรในขนน าครมบทบาทในการอ านวยความสะดวกจดประสบการณการเรยนรใหผเรยน กระตนใหผเรยนเกดความสงสย ฉงนอยากคนควาหาความร ดงนนครตองตงค าถามใหนกเรยนคดเปนค าถามทนาสนใจ ค าถามทสรางกระบวนการคดเพอใหนกเรยนด าเนนการสรางองคความร เชน ท าไมทองฟาจงเปนสคราม ท าไมการปลกผกกาดหอมจงมแมลงมารบกวนนอยกวาการปลกผกคะนา ท าไมจงเกดน าทวมใหญในประเทศไทยอยางไมเคยเปนมากอน เปนตน เพอท าใหผเรยนสามารถพฒนาปญญาขนไดขอใหทานตงค าถามพฒนาการคดในวชาของทานมา 3 ขอค าถาม ตอบ ………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………………


35 | ห น า


ชอหลกสตร การจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญ : การจดการเรยนรตามทฤษฎการสรางองคความรดวยตนเอง ตอนท 3 กระบวนการและรปแบบการจดการเรยนร ค ำชแจง ใหผเขารบการอบรมระบขนตอนการจดการเรยนรตามทฤษฎการสรางองคความรดวยตนเอง 1 รปแบบจากรปแบบการเรยนรตอไปน

1) รปแบบการเรยนโดยใชโครงงานเปนฐาน 2) รปแบบการเรยนโดยใชปญหาเปนฐาน 3) รปแบบการเรยนแบบสบสอบ

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................. ..............................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

.................................................................................................................................. ..............................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................

................................................................................................................................................................


36 | ห น า


ชอหลกสตร การจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญ : การจดการเรยนรตามทฤษฎการสรางองคความรดวยตนเอง ตอนท 4 การเสรมศกยภาพ ค ำชแจง ใหผเขารบการอบรมสรปสาระส าคญของการเสรมศกยภาพในการเรยนรตามทฤษฎการสรางองคความรดวยตนเอง

กำรเสรมศกยภำพแบบมโครงสรำง กำรเสรมศกยภำพแบบไมมโครงสรำง


37 | ห น า


ชอหลกสตร การจดการเรยนรทเนนผเรยนเปนส าคญ : การจดการเรยนรตามทฤษฎการสรางองคความรดวยตนเอง ตอนท 5 การน าเอาทฤษฎไปใชในการเรยนการสอน ค ำชแจง ใหผเขารบการอบรมสรปบทบาทของครผสอนและบทบาทของผเรยนตามแนวคดทฤษฎการสรางองคความรดวยตนเอง บทบำทของครผสอน..................................................................................... ........................................................................................................................................................................................................ ..................................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ...................................บทบำทของผเรยน..................................................................... ........................................................................................................................................................................................................................ ..................................................................................................................................................................... ................................................................................................................................... ........................................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................................................................................................................................................................................ ................................................................................................................................................................ ........................................................................................................ ........................................................................................................................................................................................................................ ...................................

Documents

ค ำน ำkrukird.com/TEPE_02132.pdf · 2016. 2. 25. · t e p e - 02132 การจัดการเรียนรู้ที่เน้นผู้เรียนเป็นส