Transcript
  • 7/28/2019 Microbiologia Dos Alimentos Introducao

    1/27

    INTRODUO A MICROBIOLOGIADOS ALIMENTOS

  • 7/28/2019 Microbiologia Dos Alimentos Introducao

    2/27

    INTRODUO A MICROBIOLOGIA DOSALIMENTOS

    CONCEITO:

    A microbiologia dos alimentos a parte damicrobiologia que trata dos processos em que osmicroorganismos influenciam nas caractersticasdos produtos de consumo alimentcio humano ouanimal.

    A microbiologia dos alimentos, por conseqncia,engloba aspectos da ecologia microbiana e debiotecnologia para a produo.

  • 7/28/2019 Microbiologia Dos Alimentos Introducao

    3/27

    ASPECTOS HISTRICOS.

    No Inicio, a alimentao era baseada nosabundantes recursos da natureza.

    O homem passou a plantar, criar animais eproduzir seus alimentos.

    Com o surgimento dos alimentos preparadosdoenas transmitidas devido a deteriorao(conservao inadequada).

  • 7/28/2019 Microbiologia Dos Alimentos Introducao

    4/27

    ASPECTOS HISTRICOS.

    Na idade mdia morte por Ergotismointoxicao aguda por ingesto de cereais

    contaminados por fungos.Importncia da limpeza e higiene na produo dos

    alimentos sculo XIII.Inspeo de carnes em abatedouros de animais.Luis Pasteur teorizou a importncia dos

    microorganismos nos alimentos.

  • 7/28/2019 Microbiologia Dos Alimentos Introducao

    5/27

    Importncia dosMicroorganismos nos Alimentos.

    Classificao:

    Microorganismos como agentes dedeteriorao dos alimentos.

    Microorganismos como agentespatognicos transmitidos por

    alimentos.Microorganismos como produtores dealimentos.

  • 7/28/2019 Microbiologia Dos Alimentos Introducao

    6/27

    Microorganismos como agentes de

    deteriorao dos alimentos

    Alimento deteriorado: So aqueles danificados poragentes microbiolgicos, qumicos ou fsicos de

    modo que seja inaceitvel para o consumo humano.Aproximadamente 20% das frutas e dos vegetais

    coletados so perdidos por deteriorao microbianaproduzida por aproximadamente 250 doenas de

    mercado.

  • 7/28/2019 Microbiologia Dos Alimentos Introducao

    7/27

    Microorganismos como agentes dedeteriorao dos alimentos

    Os agentes causadores de deteriorao podem serbactrias, fungos e leveduras; sendo as bactrias e osfungos os mais importantes.

    As carnes so os alimentos mais facilmentedeteriorados.

    Durante o processo da deteriorao selecionado uma

    populao ou tipo predominante de microorganismos.

  • 7/28/2019 Microbiologia Dos Alimentos Introducao

    8/27

    Microorganismos como agentes dedeteriorao dos alimentos

    Cada tipo de alimento deteriora-se pela ao de umtipo de concreto de microorganismo.

    De todos os microorganismos presentes em umalimento, s alguns so capazes de se multiplicar

    ativamente no alimento resultando em uma seleo.

  • 7/28/2019 Microbiologia Dos Alimentos Introducao

    9/27

    Resistncia a colonizao de umalimento.

    Existem uma srie dos fatores que "dirigem esta seleo:a) Fatores intrnsecos:

    Constituem os derivados da composio do alimento: Quantidadede gua, pH, nutrientes, agentes antimicrobianos naturais, interaoentre microorganismos etc.b) Tratamentos tecnolgicos:

    Fatores que modificam a flora inicial em conseqncia deprocessamento do alimento: uso de radiao, oxido de etileno etc.C) Fatores extrnsecos:

    Derivados das condies fsicas do ambiente em que se armazenao alimento: temperatura ambiental,umidade, atmosfera de O2 e CO2.

  • 7/28/2019 Microbiologia Dos Alimentos Introducao

    10/27

    Fatores intrnsecos

    Quantidade de gua: o microorganismo necessita degua para sua sobrevivncia. (metabolismo emultiplicao.)

    Acidez (pH): a maioria das bactrias se desenvolvemem pH em torno de 6,5 a 7,5.Algumas em pH acido, como as bactrias lcticas.

    Bactrias patognicas em pH em torno de 7,0.Fungos e leveduras varivel.

  • 7/28/2019 Microbiologia Dos Alimentos Introducao

    11/27

  • 7/28/2019 Microbiologia Dos Alimentos Introducao

    12/27

  • 7/28/2019 Microbiologia Dos Alimentos Introducao

    13/27

    Fatores intrnsecos

    Composio Qumica:

    gua, fonte de energia, fonte de nitrognio, vitaminas e

    sais maneirais Deve estar disponvel para multiplicaomicrobiana.

    Fonte de Energia:

    Aucares, lcoois e aminocidos,Amido, celulose.Lipdeos.

  • 7/28/2019 Microbiologia Dos Alimentos Introducao

    14/27

    Fatores intrnsecos

    Fonte de nitrognio:Aminocidos,Nucleotdeo, peptdeo.

    Vitaminas:Complexo B.Biotina e acido pantatnico.

    Minerais:Sdio, potssio, clcio, magnsio, ferro, cobre, zinco etc..

  • 7/28/2019 Microbiologia Dos Alimentos Introducao

    15/27

    Fatores intrnsecos

    Fatores antimicrobianos Naturais:Mantm a estabilidade de alguns alimentos contra ataques de

    microorganismos, retardando ou inibindo a multiplicao

    bacteriana.Condimentos: leos essncias (eugenol no cravo, alicina noalho, isotimol no organo etc..)Ovo: A clara contem diversos agente antimicrobianos

    (lisozima,avidina etc..) alem do pH desfavorvel a

    multiplicao (9 a 10).Leite do gado: Contem substancias antimicrobianas naturais,

    especificas e inespecficas ( Imunoglobulinas, fatorcomplemento, macrfagos e linfcitos)

  • 7/28/2019 Microbiologia Dos Alimentos Introducao

    16/27

    Fatores intrnsecos

    Estruturas biolgicas que funcionam

    como barreira mecnicas parapenetrao de microorganismos. Ex:casca de nozes, frutas e ovos.

  • 7/28/2019 Microbiologia Dos Alimentos Introducao

    17/27

    Fatores intrnsecos

    Interaes entre microorganismos:Produo de metablitos. Ex bactrias lcticas.( pH), certas

    leveduras ( pH)

    Estreptococos e lactobacilos

    produzem gua oxigenada que inibidor para muitas bactrias.Muitos microorganismos produzem substancias bactericidas (bacteriocinas)Excluso competitiva. Ex: Usado no controle de

    contaminao de aves por patgenos como Salmonella eCampylobacter.

  • 7/28/2019 Microbiologia Dos Alimentos Introducao

    18/27

    Fatores Extrnsecos

    Temperatura Ambiental:

    Os microorganismos podem se multiplicar em umafaixa que varia de -35C a 90C.

    Microorganismos psicrfilos (0C a 20CMicroorganismos mesfilos (05C a 50C)Microorganismos termfilos (35C a 90C)

  • 7/28/2019 Microbiologia Dos Alimentos Introducao

    19/27

    Fatores Extrnsecos

    Umidade Relativa do Ambiente:H necessidade de uma certa concentrao de gua para

    multiplicao do microorganismo.Composio Gasosa do ambiente:Aerbios, anaerbios, microaerfilos e anaerbios

    facultativos.

    Atmosfera com 10% de CO2.Monxido de carbono, xido nitroso etc..

  • 7/28/2019 Microbiologia Dos Alimentos Introducao

    20/27

    Fatores Extrnsecos

    Composio Gasosa do ambiente:

    Microorganismos aerbios: requerem oxignio para suamultiplicao. Ex: Bolores, leveduras oxidativas e bactrias(Pseudomonas, Moraxella etc..)Microorganismos anaerbios: no requerem oxignio para sua

    multiplicao. Ex: Clostridium.Microorganismos anaerbios facultativos. Crescem tanto na

    ausncia como na presena de oxignio. Ex: Enterobactrias.Microorganismos microaerfilos: Crescem em pequena

    concentrao de oxignio (+/- 10 %) Ex: Lactobacilos eEstreptococos.

  • 7/28/2019 Microbiologia Dos Alimentos Introducao

    21/27

    Fatores Extrnsecos

    Compostos qumicos adicionados aosalimentos (conservadores)

    Tratamentos tecnolgicos.

  • 7/28/2019 Microbiologia Dos Alimentos Introducao

    22/27

    Microorganismos como agentespatognicos transmitidos por alimentos.

    As patologias associados transmisso alimentarpodem ser de dois tipos:As infeces alimentares, produzidas pelo ingesto de

    microorganismos.Intoxicaes alimentares, produzidos em conseqncia daingesto de toxinas bacterianas produzidas pormicroorganismos presentes nos alimentos.Em determinados casos, pode se produziralergias alimentares

    causadas pela presena de microorganismos somente.

  • 7/28/2019 Microbiologia Dos Alimentos Introducao

    23/27

    Microorganismos como agentespatognicos transmitidos por alimentos.

    Em qualquer caso, para que se instale umatoxinfeco necessrio que o microorganismo

    produza:

    a) Nmero suficiente para colonizar o intestinob) Nmero suficiente para intoxicar o intestino.c) Quantidades significativas de toxina.

  • 7/28/2019 Microbiologia Dos Alimentos Introducao

    24/27

    Microorganismos como agentespatognicos transmitidos por alimentos.

    Mecanismos de Defesa:Acidez estomacal.Enzimas digestivas.Mucosa intestinal (barreira mecnica)cidos biliares.Motilidade intestinal.Floral normal intestinal.Imunidade inespecifica (fagcitos, sistema

    complemento) e especifica ( humoral e celular)

  • 7/28/2019 Microbiologia Dos Alimentos Introducao

    25/27

    Microorganismos como agentespatognicos transmitidos por alimentos.

    Microorganismos que pode causar infeco eintoxicaes:Bactrias gram positivas.

    Bactrias gram negativas.Fungos produtores de micotoxinas.Vrus.

    OBS: Alem do mecanismos de defesa, os microorganismosprecisam encontrar condies fsicas ideais para suamultiplicao.

  • 7/28/2019 Microbiologia Dos Alimentos Introducao

    26/27

    Microorganismos comoprodutores de alimentos.

    Desde os tempos histricos mais remotos so utilizadosmicroorganismos para produzir alimentos.

    Os processos microbianos causam alteraes nos alimentos

    que lhes conferem mais resistncia a deteriorao oualgumas caractersticas organolpticas (sabor, textura, etc..)mais desejvel.

    Neste grupo esto todos os microorganismos utilizados nafabricao de alimentos fermentados: queijo, vinhos, pes,iogurtes, manteiga etc..

  • 7/28/2019 Microbiologia Dos Alimentos Introducao

    27/27

    Microorganismos comoprodutores de alimentos.

    Fontes de contaminao dos alimentos:Solo e gua.

    Plantas.Utenslios.Trato intestinal do homem e animais.Manipuladores de alimentos.Rao animal.Pele dos animais.Ar e p.