7

บทท 2

แนวคด ทฤษฎ และงานวจยทเกยวของ

ในการศกษาความรและพฤตกรรมการสวมหมวกนรภยของผใชรถจกรยานยนต : ศกษากรณ ผใชรถจกรยานยนต ในเขตพนทสถานตารวจนครบาลจรเขนอย ผศกษาไดศกษาแนวความคด ทฤษฎ และงานวจยทเกยวของ เพอนามาเปนกรอบแนวคด เปนพนฐานและแนวทางการศกษา ดงน

1. แนวคดเกยวกบพฤตกรรม 2. แนวคดเกยวกบความร 3. แนวคดเรองอบตภยจากการจราจร 4. ความรเกยวกบรถจกรยานยนตและการปองกนอบตเหตจากการขบข 5. ความรเกยวกบหมวกนรภย 6. กฎหมายเกยวกบหมวกนรภย 7. แผนพฒนาสานกงานตารวจแหงชาต 8. งานวจยทเกยวของ 9. กรอบแนวคดในการวจย

แนวคดเกยวกบพฤตกรรม

พฤตกรรม หมายถง กจกรรมทกประเภททมนษยกระทาไมวาสงนนจะสงเกตได หรอไมไดเชน การทางานของหวใจ การทางานของกลามเนอ การเดน การพด การคด ความรสก ความชอบ ความสนใจ เปนตน

นกจตวทยาเชอวาพฤตกรรมเปนผลทเกดจากการทาปฏกรยาของมนษยหรออนทรย (organize) กบสงแวดลอม (environment) ซงเขยนเปนสตรไดดงน (ประภาเพญ สวรรณ, 2538, หนา 15 - 27)

B = F (O, E) B = พฤตกรม เมอ F = ผลทเกดจากปฏกรยาระหวางองคประกอบ O = อนทรย (organism) E = สงแวดลอม (environment)

8

พฤตกรรมของอนทรยทไดจากการทาปฏกรยากบสงแวดลอมนนจะมผลออกมาในรปแบบ ทงทสงเกตไดดวยบคคลอนและสงเกตไมได แตสามารถจะวนจฉยวามหรอไมม โดยใชวธการหรอเครองมอทางดานจตวทยา

พฤตกรรมดงกลาวมสวนประกอบอย 3 สวนดวยกน คอ 1. พฤตกรรมทางดานพทธปญญา (cognitive domain) พฤตกรรมดานนเกยวของกบความร ความจา ขอเทจจรงตาง ๆ รวมทงการพฒนาความ

สามารถและทกษะทางสตปญญา การใชวจารณญาณเพอประกอบการตดสนใจ พฤตกรรมดาน พทธปญญา ประกอบดวยความสามารถในระดบตาง ๆ ดงน

1.1 ความร (knowledge) ความรในทนเปนพฤตกรรมขนตน ซงผเรยนเพยงแตจาได อาจจะโดยนกไดหรอโดยการมองเหน ไดยนกจาได ความรในขนน ไดแก ความรเกยวกบคาจากดความ ความหมายขอเทจจรง ทฤษฎ กฎ โครงสราง วธแกปญหา เปนตน

1.2 ความเขาใจ (comprehension) เมอบคคลไดมประสบการณกบขาวสารหนง ๆ อาจจะโดยการฟง ไดอาน หรอไดเขยน เปนทคาดวาบคคลนนจะทาความเขาใจกบขาวสารนน ๆ ความเขาใจนอาจจะแสดงออกในรปของทกษะ หรอความสามารถตอไปน

1.2.1 การแปล (translation) หมายถง ความสามารถในการเขยนบรรยายเกยวกบเกยวกบขาวสารนน ๆ โดยใชคาพดของตนเองซงอาจจะออกมาในรปทแตกตางจากเดม หรอออกมา ในภาษาอน แตความหมายยงเหมอนเดม

1.2.2. การใหความหมาย (interpretation) หมายถง การใหความหมายตอสงตาง ๆ หรอขาวสารตาง ๆ ซงอาจออกมาในรปความคดเหนหรอขอสรปตามทบคคลนนเขาใจ

1.2.3 การคาดคะเน (extrapolation) หมายถง ความสามารถในการตงความคาดหมาย หรอคาดหวงวาอะไรจะเกดขน ซงความสามารถนจะเกดจากความเขาใจสภาพการณ และแนวโนมทอธบายไวในขาวสารนน ๆ

1.3 การประยกตหรอการนาความรไปใช (application) หมายถง ในการนาความรไปใชเปนพฤตกรรมขนหนงในหมวดพทธปญญาซงจะตอง

อาศยความสามารถหรอทกษะดานความเขาใจ การนาความรไปใชนอกนยหนงกคอ การแกปญหานนเอง

1.4 การวเคราะห (analysis) ความสามารถในการวเคราะหเปนขนหนงของพฤตกรรมทางดานพทธปญญาซงอาจ

แบงเปนความสามารถขนยอย ๆ ได 3 ขนตอนดวยกน คอ

9

ความสามารถในขนท 1 ผเรยนสามารถแยกแยะองคประกอบของปญญาหรอสภาพการณออกเปนสวน ๆ เพอทาความเขาใจกบสดสวนตาง ๆ ใหละเอยด

ความสามารถในขนท 2 ผเรยนสามารถมองเหนความสมพนธอยางแนชดระหวางสวนประกอบเหลานน

ความสามารถในขนท 3 ผเรยนสามารถมองหลกการผสมผสานระหวางสวนประกอบ ทรวมกนเปนปญหาหรอสภาพการณอยางใดอยางหนง

ตวอยางความสามารถในการวเคราะหปญหาหรอสภาพการณ ไดแก - ความสามารถในการแยกแยะขอเทจจรง (facts) ออกจากสมมตฐาน (hypothesis) - มองเหนความเกยวของหรอความสมพนธของความคดตาง ๆ ทประกอบเปน

ปญหาหรอสภาพการณนน ๆ - มองเหนความคดหรอความเขาใจทประกอบขนเปนปญหาหรอสภาพการณนน ๆ สรปแลวความสามารถในการวเคราะหกคอ ความสามารถในการแยก

สวนประกอบยอย ๆ ของสวนรวมออกเปนสวน ๆ เพอใหเขาใจสวนรวมไดอยางชดเจนยงขน 1.5 การสงเคราะห (synthesis) หมายถงความสามารถในการนาเอาสวนประกอบยอย ๆ หลาย ๆ สวนมารวมกนเขา

เปนสวนรวมทมโครงสรางทแนชด โดยทวไปแลวความสามารถนจะเกยวของกบการนาเอาประสบการณเกามารวมกบประสบการณใหมแลวสรางเปนแบบแผนหรอหลกสาหรบปฏบตขบวนการในการรวมกนของสวนตาง ๆ นนเปนไปอยางมระเบยบแบบแผน ความสามารถในการสงเคราะหนเปนสวนหนงของพฤตกรรมทางพทธปญญาทกอใหเกดความคดสรางสรรค หรอความคดรเรมในตวผเรยน ความสามารถในการสงเคราะหนจะตองอาศยความสามารถขนตาง ๆหลายขนดงกลาวมาแลว คอความเขาใจ การนาความรไปใช และความสามารถในการวเคราะห

1.6 การประเมนผล (evaluation) ความสามารถในการประเมนผลนเกยวของกบการใหคาตอความรหรอขอเทจจรงตาง

ๆ ทจะตองใชเกณฑหรอมาตรฐานอยางใดอยางหนงเปนสวนประกอบในการประเมนผลมาตรฐานนอาจจะออกมาในรปคณภาพและปรมาณ และมาตรฐานทใชนอาจจะมาจากการทบคคลนนตงขนเองหรอมาจากมาตรฐานทมอยแลว ความสามารถในการประเมนผลนอกจากจะเปนความสามารถขนสดทายของพฤตกรรมทางดานพทธปญญาแลวยงเปนตวเชอมทสาคญของพฤตกรรมทางดานพทธปญญากบพฤตกรรมทางดานความรสก (affective domain) ซงจะกลาวใหละเอยดตอไป ความสามารถในการประเมนผลนไมจาเปน จะตองเกดขนในขนสดทายเสมอไป แตอาจจะอยในขนของความสามารถหรอทกษะตาง ๆ ดงไดกลาวมาแลว ขอ 1.1 ถง 1.5 ขางตน

10

จะเหนวาพฤตกรรมทางพทธปญญา (cognitive domain) ตงแต ขอ 1.2 ถงขอ 1.6 ดงกลาวแลว เปนพฤตกรรมทแสดงถงความสามารถหรอทกษะทตองใชสตปญญา ซงสลบซบซอนมากกวาพฤตกรรมขนแรก คอ ความร (knowledge) ดงกลาวไวในขอ 1.1 และพฤตกรรมขนแรกนจะเปนสวนประกอบในการสราง หรอกอใหเกดความสามารถหรอทกษะในขนตอ ๆ ไป (เชดชย โชตสทธ, 2543, หนา 9 - 14)

2. พฤตกรรมดานทศนคต คานยม ความรสกความชอบ (affective domain) พฤตกรรมดานนหมายความถง ความสนใจ ความรสก ทาท ความชอบ ไมชอบ การให

คณคา การปรบเปลยนหรอปรบปรงคานยมทยดถออย พฤตกรรมดานนยากตอการอธบาย เพราะเกดภายในจตใจของบคคล ซงตองใชเครองมอพเศษในการวดพฤตกรรมเหลาน เพราะความรสกภายในของคนนนยากตอการทจะวดจากพฤตกรรมทแสดงออกมาภายนอก

การเกดพฤตกรรมดานทศนคต แบงออกเปนขนตอนดงน 1. การรบร (receiving) 2. การตอบสนอง (responding) 3. การใหคา (valuing) 4. การจดกลม (organization) 5. การแสดงคณลกษณะตามคานยมทยดถอ (characterization by value or value

complex) เพอใหเขาใจสวนประกอบของขนตอนของการเกดพฤตกรรมทางดานทศนคตความรสกใหชดเจนยงขน จะขยายความของขนตอนตาง ๆ ใหชดเจนดงตอไปน

1. การรบรหรอการใสใจ (receiving or attending) ขนของการรบหรอการใสใจนเปนขนทแสดงวา บคคลนนไดถกหรอมภาวะจตใจทพรอม

ทจะรบสงเรานนหรอใหความสนใจตอสงเรานน การรบหรอการใสใจน เปนขนของสภาพจตใจ ขนแรกทจะนาไปสสภาพจตใจในขนตอไป แตเนองจากคนเรามประสบการณเดมซงอาจจะไดจากการเรยนร (ชนดเปนทางการหรอไมเปนทางการกได) จากประสบการณเดมนเองบคคลนนอาจจะมสภาพจตใจขนของการรบหรอการใสใจพรอมแลวโดยไมตองถกกระตนใหเกดขนกได

ในขนของการรบนมสวนประกอบยอย 3 สวน ซงถอวาเปนสวนประกอบทจะเกดตอเนองกน สวนประกอบยอยมดงน

(1) ความตระหนก (awareness) ความตระหนกนเกอบจะคลายพฤตกรรมขนแรกของพฤตกรรมดานพทธปญญา

(cognitive domain) คอความรเกยวกบขอเทจจรง (knowledge) ไดอธบายมาแลวแตมความแตกตางตรงทวาความตระหนกนไมไดเกยวของกบการจาหรอความสามารถทจะระลกไดแตความตระหนก

11

หมายถงการทบคคลไดฉดคด หรอการเกดขนในความรสกวา มสงหนง มเหตการณหนงซงการรสกวาม หรอการได ฉดคดถงสงใดสงหนง นเปนความรสกทเกดขนในสภาวะของจตใจ แตไมไดแสดงวาบคคลนนสามารถจาไดหรอระลกไดถงลกษณะเฉพาะบางอยางของสงนน

(2) ความยนดหรอความเตมใจทจะรบ (willingness to receive) ในขณะทผเรยนเกดความพงพอใจทจะรบสงทมากระตนความรสกเอาไว เชน การให

ความสนใจอยางดในขณะทผอนกาลงพด เปนตน (3) การเลอกรบหรอการใสใจ (controlled or selected attention) สภาวะจตใจในขนนเปนผลสบเนองมาจากการเกดขนท (1) และ (2) ดงกลาวมาแลว

เมอมสงเรา มาเรา หรอมสถานการณบางอยางเกดขน บคคลนนจะเลอกรบหรอเลอกใสใจเฉพาะสงทเขาชอบหรอสถานการณทเขาไมชอบพฤตกรรม พฤตกรรมในขนนอาจแสดงใหเหนโดย “จากการฟงดนตร บคคลนนสามารถบอกถงความแตกตางของอารมณ บอกความหมายของเครองดนตรชนดตาง ๆ ทใชประกอบการขนเปนเสยงดนตรนน”

2. การตอบสนอง (responding) พฤตกรรมในขนนเกดตอเนองจากพฤตกรรมในขนท 1 คอ การรบหรอการใหความสนใจ

ตอสถานการณหรอตอสงเราตาง ๆ ในขนนบคคลจะถกจงใจ ใหเกดความใสใจอยางเตมทซงหมายความวา บคคลนนไดเกดความรสกผกมดตวเองตอสงเราหรอสถานการณทมากระตน ความรสกผกมดนยงเปนเพยงความรสกขนตน จงยนยนไมไดแนนอนวาบคคลนนม “ทศนคต” หรอ “คานยม” ในทางใดทางหนงตอสถานการณหรอสงเรานน ๆ ในขนนอาจกลาวไดวา บคคลเกด “ความสนใจ” อยางแทจรง ซงถาความสนใจเกดขนกหมายความวาผเรยนไดมสวนเกยวของหรอมความรสกผกมดกบวตถสงของสถานการณหรอปรากฏการณใดปรากฏการณหนง ซงจะทาใหบคคลนนพยายามทาปฏกรยาตอบสนองบางอยางหรอไดรบความพงพอใจจากการมสวนรวมหรอจากการทากจกรรมนน

พฤตกรรมขนการตอบสนองนมสวนประกอบยอย 3 สวนประกอบ คอ (1) การยนยอมในการตอบสนอง (acquiescence in responding) ในขนนอาจใชคาวา “เชอฟง” แทนพฤตกรรมทแสดงวามการยนยอมในการ

ตอบสนองแตการทาปฏกรยาตอบนองของบคคลในขนนไมไดแสดงวาเขายอมรบถงความจาเปนหรอประโยชนจากการทาปฏกรยานน ๆ ตวอยาง ของพฤตกรมในขนน ไดแก การยนดทจะปฏบตตามกฎหมายทางดานสขภาพอนามย เชอฟงกฎเกณฑการเลนตาง ๆ

(2) ความเตมใจทจะตอบสนอง (willingness to respond)

12

ในขนนบคคลเกดความรสกผกมดทจะทาปฏกรยาบางอยางซงไมใชเพยงเพอจะหลกเลยงจากสงทไมพงพอใจหรอหลกเลยงการลงโทษ แตจะเนองมาจากความเตมใจของบคคลนนจรง ๆ อาจจะกลาวไดวา บคคลนนเกดความสมครใจทจะกระทาซงเปนผลมาจากการเลอกของบคคลนนเอง ตวอยางของพฤตกรรมในขนนไดแก การยอมรบความรบผดชอบในอนทจะปรบปรงสขภาพของตนเองและความรบผดชอบตอสขภาพอนามยของบคคลอน

(3) ความพอใจในการตอบสนอง (satisfaction in response) พฤตกรรมขนนสบเนองมาจากการเตมใจทจะตอบสนองเมอบคคลทาปฏกรยาบางอยาง

ไปแลว บคคลนนเกดความรสกพอใจ ซงเปนสภาวะทาอารมณของบคคล อาจจะออกมาในรปความพอใจ ความสนกสนาน เปนตน ตวอยางพฤตกรรมในขนนไดแก การเกดความรสกยนดในการ อานหนงสอ เกดความรสกพอใจในการไดสนทนากบบคคลอน เปนตน

3. การใหคาหรอการเกดคานยม (valuing) คาวา “คานยม” นมกจะถกใชบอย ๆ ในการเขยนวตถประสงคทางการศกษาซงการทเรา

ใหคานยมตอสงหนงสงใด ภาวการณใดภาวการณหนง นน หมายถงวา สงนนหรอภาวการณนนมคณคาตอตวเรา การใหคานเกดจากประสบการณและการประเมนคาของบคคลนนเองและขณะเดยวกนกเปนผลจากสงคมดวยสวนหนง

พฤตกรรมขนนอาจจะอธบายใหชดเจนโดยใชคาวา “ความเชอ” หรอ “ทศนคต” ในขนน บคคลกระทาปฏกรยาหรอพฤตกรรมซงแสดงวาเขายอมรบหรอรบรวาสงนนเปนสงทมคณคาสาหรบตวเขา หรอแสดงวาเขามคานยมอยางใดอยางหนงในขนนเราจะไมพจารณาถงความสมพนธของคานยมตาง ๆ แตจะพจารณาเฉพาะถงขบวนการยอมรบในตวบคคลเกยวกบสงทเขาเกดความตระหนกใหอยในภาวะทเขาสามารถบงคบได หรอเปนสงทเปนของเขาอยางแทจรง พฤตกรรมขนนสวนมากมกจะใชคาวา “ทศนคต” และ “คานยม”

4. การจดกลม (organization) เมอบคคลเกดคานยมตาง ๆ ขนแลวซงหมายความวา คานยมทเขามนนจะมหลายชนดจงม

ความจาเปนทจะตองจดระบบของคานยมตาง ๆ ใหเขากลมโดยพจารณาถงความสมพนธระหวางคานยมเหลานน การจดกลมคาน แบงเปนสวนประกอบดงน

(1) การจดกลมคานยม พฤตกรรมในขนนจะเปนสวนทเกดเพมเตมของขนท 3 (การใหคา) บคคลจะสามารถมองเหนวาสงทเขาใหคาใหมนมสวนสมพนธเกยวของกบคานยมทเขามอยเดม หรอทกาลงจะมตอไปอยางไรบาง การเกดความคดนอาจจะออกมาในลกษณะเปน

13

นามธรรมหรอออกมาในรปสญลกษณกไดตวอยางพฤตกรรมในขนน ไดแก การพยายามทแสดงใหเหนถงลกษณะของสงของบางอยางซงเกยวของกบศลปะทเขานยมชมชอบ

(2) การจดระบบของคานยม ในขนนบคคลจะนาคานยมตาง ๆ ทเขามอยมาจดระบบ อาจเปนการเรยงลาดบ โดยพจารณาถงความสมพนธขอคานยมเหลานน ซงจะเปนทมาของการกาหนดปรชญาของชวตของบคคลนนหรออาจจะออกมาในรปแบบสงเคราะห คานยมตาง ๆ และจากการสงเคราะหนบคคลนนกจะไดคานยมใหมสาหรบตวเองขนมา ตวอยางพฤตกรรมในขนน ไดแก การวางแผนเกยวกบการพกผอนของตนเอง เพอเปนเกณฑในการปฏบตและใหเกดความสมดลกบกจกรรมอน ๆ ทม (ประภาเพญ สวรรณ, 2538, หนา 26 อางถงใน เชดชย โชตสทธ, 2543, หนา 21)

5. การแสดงลกษณะตามคานยมทยดถอ (characterization by a value or value complex)

พฤตกรรมนถอวาเปนสวนประกอบหนงของกระบวนการซมซบ ในขนน “คานยม” ตาง ๆ จะอยในสวนประกอบของคานยมตาง ๆ ของบคคลเพราะถอวาบคคลมคานยมหลายชนด และบคคลกจดอนดบคานยมเหลานน อาจเรยงลาดบจากทดสดถงดนอยสดทเราเรยกวา “ลาดบคานยม” คานยมเหลานจะเปนตวควบคมพฤตกรรมของบคคล เชอกนวาบคคลจะแสดงปฏกรยาหรอพฤตกรรมตาง ๆ โดยมผลจากคานยมทเขามหรอรบเอาไว พฤตกรรมในขนนมสวนประกอบสองสวนคอ

(1) การวางหลกทวไป (generalized set) พฤตกรรมในขนนแสดงใหเหนถงความพรอมทจะปฏบตสงหนงสงใด หรอในแนวทางใดแนวทางหนง อาจเปนสงทเกดขนโดยไมรตวแตเปนสงทจะเปนแนวทางของการปฏบตบางอยางหลกทวไปทจะเกดขนนจะปรากฏฐานของบคคลในการทจะแกไข หรอควบคมปญหาตาง ๆ ในสงแวดลอมทเกยวของกบตวบคคลนน และเปนรากฐานใหเกดการปฏบตอยางมประสทธภาพ ตวอยางของพฤตกรรมในขนนไดแกความพรอมทจะปรบปรงแกไขกฎเกณฑตาง ๆ และเปลยนแปลงการปฏบตบางอยางตาม ขอเทจจรงทเกดขน (ประภาเพญ สวรรณ, 2538, หนา 26)

(2) การแสดงลกษณะ (characterization) พฤตกรรมในขนนเปนพฤตกรรมขนสงสดของกระบวนการซมซบ ซงแสดงใหเหนถงหรอสงเกตไดโดยบคคลอน การแสดงลกษณะนจะเปนสงทคอนขางถาวร ซงสบเนองมาจากคานยมทบคคลนนยดมนอยพฤตกรรมในขนนอาจจะแสดง ใหเหน โดยผเรยนผานกระบวนการเรยนร ตวอยางพฤตกรรมในขนน ไดแก การสรางปรชญาชวตสาหรบตวเอง การคดกฎตาง ๆ ในการปฏบตตนโดยพจารณาถงเหตผลทางดานศลธรรมจรรยาและดานหลกประชาธปไตย

14

(3) พฤตกรรมดานการปฏบต (psychomotor domain) พฤตกรรมดานนเปนการใชความสามารถทแสดงออกทางรางกาย ซงรวมทงการ

ปฏบต หรอพฤตกรรมทแสดงออกและสงเกตไดในสถานการณหนง ๆ หรออาจจะเปนพฤตกรรม ทลาชา คอบคคลไมไดปฏบตหนาท แตคาดคะเนวาอาจจะปฏบตในโอกาสตอไป พฤตกรรมการแสดงออกนเปนพฤตกรรมขนสดทายทเปนเปาหมายของการศกษา ทจะตองอาศยพฤตกรรมระดบตาง ๆ ทไดกลาวมาแลวเปนสวนประกอบ พฤตกรรมดานนเมอแสดงออกมาจะสามารถประเมน ไดงาย แตกระบวนการจะกอใหเกดพฤตกรรมนตองอาศยระยะเวลาและการตดสนใจหลายขนตอน (เชดชย โชตสทธ, 2543, หนา 22)

แนวคดเกยวกบความร

แนวความคดเกยวกบความร คาวา “ความร” (knowledge) เปนนามธรรม ซงนกวชาการหลาย ๆ ทานไดใหความหมาย

ไว ดงน ฮอสเปอร (Hotper อางถงใน มาโนช เวชพนธ, 2532, หนา 15 - 16) ไดใหความหมายวา

ความรนบเปนขนแรกของพฤตกรรมทเกยวของกบความสามารถในการจดจา ซงอาจจะโดยการนกได มองเหน ไดยน หรอไดฟง ความรน เปนหนงในขนตอนของการเรยนร โดยประกอบไปดวยคาจากดความหรอความหมาย ขอเทจจรง ทฤษฎ กฎโครงสราง วธการแกไขปญหา และมาตรฐาน เปนตน ซงอาจกลาวไดวา ความรเปนเรองของการจาอะไรได ระลกได โดยไมจาเปนตองใชความคดทซบซอนหรอใชความสามารถของสมองมากนก ดวยเหตน การจาไดจงถอวาเปน กระบวนการทสาคญในทางจตวทยา และเปนขนตอนทนาไปสพฤตกรรมทกอใหเกดความเขาใจ การนาความรไปใชในการวเคราะห การสงเคราะห การประเมนผล ซงเปนขนตอนทไดใชความคดและความสามารถทางสมองมากขนเปนลาดบ สวนความเขาใจ (comprehension) นน ฮอสเปอร ชใหเหนวา เปนขนตอนตอมาจากความรโดยเปนขนตอนทจะใชความสามารถของสมองและทกษะในชนทสงขน จนถงระดบของการสอความหมาย ซงอาจเปนไปไดโดยการใชปากเปลา ขอเขยน ภาษา หรอการใชสญลกษณ โดยมกเกดขนหลงจากทบคคล ไดรบขาวสารตาง ๆ แลว อาจจะโดยการฟง การเหน การไดยน หรอเขยน แลวแสดงออกมาในรปของการใชทกษะหรอการแปลความหมายตาง ๆ เชน การบรรยายขาวสารทไดยนมาโดยคาพดของตนเอง หรอการแปลความหมาย

15

จากภาษาหนงไปยงอกภาษาหนง โดยคงความหมายเดมเอาไว หรออาจเปนการแสดงความคดเหนหรอขอสรปหรอการคาดคะเนกได

ดาเวนพอรต และคณะ (Davenport et al., 1998 อางถงใน มาโนช เวชพนธ, 2532, หนา 16) ไดใหความหมายของคาวาความร คอ “สารสนเทศผนวกกบประสบการณ บรบท การตความ และการไตรตรอง ความรเปนรปแบบทมมลคาสงของสารสนเทศ ทพรอมจะถกนาไปใชเพอการตดสนใจและการกระทาตาง ๆ”

กด (Good, 1973, p. 325) ไดใหความหมายของความร วาความรเปนขอเทจจรง (facts) ความจรง (truth) กฎเกณฑและขอมลตาง ๆ ทมนษยไดรบและรวบรวมสะสมไวจากมวลประสบการณตาง ๆ

ประภาเพญ สวรรณ (อางถงใน อกษร สวสด, 2542, หนา 26) ไดใหคาอธบายวา ความร เปนพฤตกรรมขนตนทผเรยนรเพยงแตเกดความจาได โดยอาจจะเปนการนกไดหรอโดยการมองเหน ไดยน จาได ความรในชนนไดแก ความรเกยวกบคาจากดความความหมาย ขอเทจจรง กฎเกณฑ โครงสรางและวธแกไขปญหา สวนความเขาใจอาจแสดงออกมาในรปแบบของทกษะดาน “การแปล” ซงหมายถง ความสามารถในการเขยนบรรยายเกยวกบขาวสารนน ๆ โดยใชคาพดของตนเอง และ “การใหความหมาย” ทแสดงออกมาในรปของความคดเหนและขอสรป รวมถงความสามารถในการ “คาดคะเน” หรอการคาดหมายวาจะเกดอะไรขน

วชย วงศใหญ (2537, หนา 130) ไดใหความหมายความของ “ความร” ไววา ความรเปนพฤตกรรมเบองตนทผเรยนสามารถจาได หรอระลกไดโดยการมองเหน ไดยน ความรในขนน คอ ขอเทจจรง กฎเกณฑ คาจากดความ เปนตน

อนชา เทวราชสมบรณ (2545, หนา 18) ความหมายของ “ความร” (knowledge) หมายถง สงทสงสมมาจากการศกษาเลาเรยน การคนควาหรอประสบการณรวมทงความสามารถเชงปฏบต และทกษะ ความเขาใจ หรอสารสนเทศทไดรบมาจากประสบการณ สงทไดมาจากการไดยน ไดฟง การคดหรอการปฏบตองควชาในแตละสาขา

โสภา ชพชยกล และ อรทย ชนมนษย (2543, หนา 31) ไดใหความหมายวา ความรเปนการรบร จาและเขาใจเรองตาง ๆ ทเกยวของกบสขภาพอนามย เกดจากประสบการณ

อนนต ศรโสภา (2545, หนา 14 - 15) ไดใหความหมายของคาวาความร คอสวนหนงของความสามารถทางพทธปญญา (cognitive domain) ซงประกอบดวย ความเขาใจ การนาไปใชการวเคราะห การสงเคราะห และการประเมนผล

ชวาล แพรรตนกล (2546, หนา 201) ไดใหความหมายวา ความรเปนการแสดงออกทางสมรรถภาพทางดานสมองดานความจาโดยใชวธใหระลกออกมาเปนหลก

16

กลาวโดยสรป ความรหมายถง การรบรเกยวกบขอเทจจรง กฎเกณฑ เรองราวทเกยวของกบสงเฉพาะเรอง หรอเรองทว ๆ ไปทมนษยไดรบรจากประสาทสมผสทงทางตรง และทางออมตอสงเรา และการรบรเหลานนตองชดเจนและตองอาศยเวลา

ระดบความร ตามทฤษฎของบลม (Bloom, 1956, pp. 62 - 197) ไดแยกระดบความรไว 6 ระดบคอ 1. ความร (knowledge) หมายถง การเรยนรทเนนถงการจาและการระลกไดถงความคด

วตถ และปรากฏการณตาง ๆ ซงเปนความจาทเรมจากสงงาย ๆ ทเปนอสระแกกน ไปจนถงความจาในสงทยงยากซบซอนและมความสมพนธระหวางกน

2. ความเขาใจหรอความคดรวบยอด (comprehension) เปนความสามารถทางสตปญญาในการขยายความร ความจา ใหกวางออกไปจากเดมอยางสมเหตสมผล การแสดงพฤตกรรมเมอเผชญกบสอความหมาย และความสามารถในการแปลความหมายการสรปหรอการขยายความสงใดสงหนง

3. การนาไปใช (application) เปนความสามารถในการนาความร (knowledge) ความเขาใจหรอความคดรวบยอด (comprehension) ในเรองใด ๆ ทมอยเดม ไปแกไขปญหาทแปลกใหมของเรองนน โดยการใชความรตาง ๆ โดยเฉพาะอยางยงวธการกบความคดรวบยอดมาผสมผสานกบความสามารถในการแปลความหมาย การสรปหรอการขยายความคดนน

4. การวเคราะห (analysis) เปนความสามารถและทกษะทสงกวาความเขาใจและการนาไปปรบใช โดยมลกษณะเปนการแยกแยะสงทจะพจารณาออกเปนสวนยอยทมความสมพนธกน รวมทงการสบคนความสมพนธของสวนตาง ๆ เพอดวาสวนประกอบปลกยอยนนสามารถเขากนไดหรอไม อนจะชวยใหเกดวามเขาใจตอสงหนงสงใดอยางแทจรง

5. การสงเคราะห (synthesis) เปนความสามารถในการรวบรวมสวนประกอบยอย ๆ หรอสวนใหญ ๆ เขาดวยกนเพอใหเปนเรองราวอนหนงอนเดยวกน การสงเคราะหจะมลกษณะของการเปนกระบวนการรวบรวมเนอหาสาระของเรองตาง ๆ เขาไวดวยกนเพอสรางรปแบบหรอโครงสราง ทยงไมชดเจนขนมากอน อนเปนกระบวนการทตองอาศยความคดสรางสรรคภายในขอบเขตของสงทกาหนดให

6. การประเมนผล (evaluation) เปนความสามารถในการตดสนเกยวกบความคด คานยม ผลงาน คาตอบ วธการและเนอหาสาระเพอวตถประสงคบางอยาง โดยมการกาหนด (criteria) เปนฐานในการพจารณาตดสน การประเมนผล จดไดวาเปนขนตอนทสงสดของพทธลกษณะ (characteristics of cognitive domain) ทตองใชความรความเขาใจ

อนนต ศรโสภา (2545, หนา 14 - 15) ไดแบงความรออกเปน 2 ระดบ ดงน

17

1. ความรเกยวกบเนอหาวชา ไดแก ความหมายของคาตาง ๆ ความเปนจรงทเกยวกบเวลา เหตการณ บคคล สถานท

2. ความรเกยวกบวธ และการดาเนนงาน ทเกยวของกบสงใดสงหนงโดยเฉพาะ เชน ลกษณะแบบแผนตาง ๆ กฎเกณฑ ระเบยบวธดาเนนงานของสงใดสงหนง

3. ความรเกยวกบการรวบรวมแนวความคด และโครงสรางของสงใดสงหนงการบรรยายคณคา พยากรณ หรอตความหมายสงทเราสงเกตเหน และความรเกยวกบทฤษฎและโครงสราง

การวดความร ชวาล แพรรตนกล (2546, หนา 201 - 205) กลาววา การวดความร คอการวดสมรรถภาพ

ทางสมอง ดานการระลกออกของความจานนเอง เปนการวดเกยวกบเรองราวทเคยมประสบการณ หรอเคยรเหน และทามากอนทงสน การวดความรความจา สามารถสรางคาถาม วดสมรรถภาพดานน ไดหลายลกษณะดวยกน ลกษณะของคาถามกแตกตางกนออกไป ตามชนดของความร ความจา แตกจะมลกษณะรวมกนอยอยางหนง คอ เปนคาถามทใหระลกถงประสบการณทผานมาทจาได ไมวาจะอยในรปของคาศพท นยาม ระเบยบแบบแผน หรอหลกการ และทฤษฎตาง ๆ

การจดการความร (knowledge management) หมายถง กระบวนการทดาเนนรวมกนโดยผปฏบตงานในองคกร หรอหนวยงานยอยขององคกร เพอสรางและใชความรในการทางานใหเกด ผลสมฤทธดกวาเดม มเปาหมายในการพฒนางานและคนโดยใชความรและการทางานใหเกดผลสมฤทธดกวา มเปาหมายในการพฒนางานและคนโดยใชความรและการจดการความร

กระบวนการจดความร (knowledge management process) 1. คนหาความร (knowledge identification) โดยการคนหาความรทองคกรจาตองม

และมการวเคราะหแหลงความรทมอยนามาใชประโยชน 2. การสรางและแสวงหาความร (knowledge creation and acquisition) โดยการสราง

แหลงตาง ๆ ทกระจดกระจายทงภายใน/ ภายนอก เพอจดทาเนอหาใหตรงกบความตองการ 3. การจดความรใหเปนระบบ (knowledge organization) โดยการแบงชนดและประเภท

ของความร เพอจดทาระบบใหงาย สะดวกตอการคนหา และใชปฏบตงาน 4. การประมวลและการกลนกลองความร (knowledge codification and refinement)

โดยการจดรปแบบและ “ภาษา” ใหเปนมาตรฐานเดยวกนทวทงองคกร ปรบปรง เรยบเรยงเนอหาใหทนสมย และตรงกบความตองการ

5. การเขาถงความร (knowledge access) โดยใชความสามารถในการเขาถงความรไดอยางสะดวก รวดเรว ในเวลาทตองการ

18

6. การแบงปนแลกเปลยนความร (knowledge sharing) โดยจดทาเอกสารฐานความร ชมชนนกปฏบต ระบบพเลยง (mentoring) และการสบเปลยนงาน (job relation)

7. การเรยนร (learning) โดยนาความรไปใชในการตดสนใจ แกปญหาและปรบปรงองคกร

แนวคดเรองอบตภยจากการจราจร

นายแพทยวจตร บญยโหตระ กลาววาอบตภยจากการจราจรเปนเหตการณทเกดขนอาจทางบก ทางนา ทางอากาศ อนอาจกอใหเกดการบาดเจบ ตาย และทรพยสนเสยหายไดโดยทเรา ไมตองการ

องคการอนามยโลกใหคาจากดความวา อบตภยจากการจราจร หมายถง อบตเหตทเกดขน บนทองถนนโดยมานพาหนะหรอลอเลอน หรอยานพาหนะ (vehicle) เคลอนทอยางนอยหนงคน และกอใหเกดความบาดเจบหรอทาลายทรพยสน ปจจยทเกยวของกบการเกดอบตเหตจราจร ไดมการศกษาเรองราวเกยวกบอบตเหตและกลาวถงปจจยทเกยวของกบการเกดอบตเหตจราจรโดยทวไปวา ประกอบดวยปจจยตาง ๆ 4 สวน คอ

1. ปจจยเกยวกบคน ปจจยเกยวกบคน เปนสวนสาคญทสดของการเกดอบตเหตทเกยวของกบลกษณะตาง ๆ

ของบคคล ทงอาย เพศ และประสบการณขบขรถ สภาพรถ สภาพจตใจ การไดรบยาหรอสารตาง ๆรวมทงทสาคญทสดคอ พฤตกรรมของคน ปจจยทเกยวของกบคน ประกอบดวย

1) ผขบข กลาวไดวาผขบขเปนผกอใหเกดเหตโดยตรง เพราะผขบขมผลตอการบงคบ และควบคมยานพาหนะใหอยในสภาพการณตาง ๆ กนดงนนกฎหมายจงเขมงวดตอกบการขบขยวดยาน โดยกฎหมายกาหนดใหผมอาย 18 ปบรบรณ จงมสทธสอบขอรบใบอนญาตขบข รถสวนบคคล และผมอาย 25 ปบรบรณ จงมสทธสอบขอรบใบอนญาตใบขบขรถสาธารณะไดการมสทธสอบขอรบใบขบขรถ มใชจะเปนการรบรองวาจะเปนการขบขรถเปนโดยถกตองตามกฎหมายและมความปลอดภย จากการศกษาปจจยทมสวนสมพนธกบการเกดอบตเหตพบวาการเกดอบตเหตขนอยกบองคประกอบเหลานคอ

(1) อาย บคคลทประสบอบตเหตจราจร มกจะเปนบคคลทมอายอยในกลมทตากวา 25 ป ซงวยดงกลาวนเปนวยหนมสาวทคกคะนอง สนกสนาน มความแขงแรงและเชอมนในตวเองจงมกขบขดวยความเรวสง ขาดความรอบคอบ มความประมาทจนเสยงตอการเกดอบตเหตไดงายและผขบขทมอายเกน 65 ป กอาจประสบภยบนถนนมากเชนกน เพราะมการตอบสนองชาในการรบรมความเฉอยชา ตกใจงาย

19

(2) เพศ เปนปจจยทยอมรบกนทวไปวาเกยวของกบอบตเหตภยจราจรสาหรบ ในประเทศไทย พบวาเพศชายกออบตภยจราจรมากกวาเพศหญง ทงนเนองจากผขบขเพศชายขบขยานพาหนะทกประเภทมากกวาเพศหญง และมการขบขเปนระยะทางไกล ๆ โอกาสทจะเกดอบตเหตยอมมมากกวา

(3) สภาพรางกายทไมสมบรณแขงแรงมความเหนดเหนอย เมอยลา ภาวการณ ไดยนการมองเหน จะมผลตอการรบรหรอการตดสนใจตาง ๆ สภาพรางกายทพการทพพลภาพหรอไมสามารถใชอวยวะตาง ๆ เชน แขน ขา ไดอยางปกต เหลานลวนแตเปนปจจยททาใหเกดโอกาสเสยงตอการเกดอบตเหต

(4) สภาพทางจต ภาวะความเครยด ความกดดนตาง ๆ ของจตใจ ภาวะอารมณ วตกกงวล อาจเปนสวนหนงทกอใหเกดอบตเหตไดเชน มความชะลาใจ ฝาฝนกฎหมายไมปฏบตตามสทธของทางขาดกลยทธในการขบขยานพาหนะ

(5) ยาบางประเภทททาใหเกดอบตเหต โดยเฉพาะอยางยงยาประเภทกระตนประสาท ซงสวนใหญเปนประเภทแอมเฟตามน มผลใหเบออาหาร นาหนกลด นอนไมหลบ เกดอาการประสาทหลอน แตเมอยาหมดฤทธจะรสกงวงนอนมากทนท ซงเปนอนตรายตอการขบขเปนอยางมาก นอกจากนยงมยาประเภทททาใหงวงนอน จงไมควรรบประทานขณะขบรถ เชน ยาแกแพ ยาลดความดนโลหต เปนตน แอลกฮอลและยาทเปนปจจยทสาคญทมผลตอการทางานของประสาท แอลกอฮอลเปนสารออกฤทธ กดการทางานของประสาท สวนกลาง คอ สมองสวนใหญ ทควบคมการทางานของรางกายและสตสมปชญญะ ทาใหการทางานของรางกายชาลง การตดสนใจตอบสนองสงกระตนตาง ๆ จะใชเวลามากขนประสาทตาจะหยอนสมรรถภาพ มผล ทาใหเกดการรบรภาพ แสงและสตาง ๆ ชาลง อาณาเขตของการมองแคบลง ทาใหเหนภาพการจราจรไมมากพอและการคาดคะเนระยะผดไป การประสานของประสาทและกลามเนอจะแยลงทาใหการบงคบรถลาบากขนและประสาทการทรงตวขณะทขบขยานพาหนะสองลอเสอมสภาพลง กอใหเกดอบตเหตไดงาย เมอดมสรามาก ๆ จะเกดอาการงวง หลบใน และความคดความจาเสอม การตดสนใจชาอาจทาใหหมดสตและเปนอนตรายถงตายได

2) ผโดยสาร หมายถง ผทโดยสารไปกบยานพาหนะทไมใชผขบข และโดยธรรมชาตของคนโดยสาร การเกยวของกบอบตภยโดยตรงนนจะมกตอเมอรถเกดอบตภยแตการเกยวของกบอบตภย ทางออมนนไดแก การเรงเราใหผขบรถเกดความคกคะนองและขบรถเรว

3) คนเดนเทา จดเปนผมสวนในการจราจรทางบกทออนแอทสด เพราะไมมเครองปองกนอนตราย แตคนเดนเทาบางสวนเปนเหตใหเกดอบตเหตได เชน การขามถนนนอก ทางขาม

20

หรอการลงมาเดนบนถนนแทนทจะเดนบนทางเทาหรอไหลทาง โดยเฉพาะอยางยงในเวลาคาคนจะเกดอบตภยไดงายมาก

2. ปจจยเกยวกบยานพาหนะ ปจจยทเกยวของกบยานพาหนะ ประกอบดวยชนดของยานพาหนะ ขนาดของ

ยานพาหนะ สภาพการใชงานของยานพาหนะเปนอกปจจยหนงทมสวนในการกอใหเกดอบตเหตไดสภาพยานพาหนะทมความชารดบกพรอง เชน ระบบไฟเสย ทาใหไมสามารถใหสญญาณการจราจรได ระบบหามลอทชารด ทาใหไมสามารถหยดยานพาหนะในขณะทตองการได สภาพยางทบกพรอง การไมมกระจกมองหลง หรอมแลวใชการไมได ทาใหมองเหนไดไมชดเจน เปนตน

นอกจากนการใชยานพาหนะทไมเปนไปตามมาตรฐานทเหมาะสม เชน การบรรทกหนกเกนไป การบรรทกของยนลาเกนไป ระบบไฟฟาทใหแสงสวางไมเพยงพอทาใหมองเหนไดไมชดเจน รวมทงการขอยมรถผอนไปใช ทาใหไมทราบจดออนหรอขอบกพรองของรถลวนแลวแตมผลใหเกดอบตเหตไดทงสน

3. ปจจยเกยวกบถนน ปจจยเกยวกบถนน เปนเรองทเกยวของกบพนททใชในการสญจรไปมาอยหลายประเดน

เชน ลกษณะพนผวการจราจร ถนนหนทางทมผวการจราจรทขรขระชารด เปนหลมเปนบอผพง หรอพนผวจราจรทใชวสดทไมเปนมาตรฐานเดยวกน ทาใหพนผวจราจรมหลายลกษณะ เชน มทงแบบคอนกรตและแบบลาดยาง ผวทางไมเรยบ กอใหเกดอบตเหตได แตอยางไรกตาม บนพนผวถนนทเรยบขบขสบาย กอาจมผลใหเกดความสะดวกคลอง และขบขโดยประมาทไดเชนกน

1) ไหลทาง อนไดแก พนผวดานขางถนนซงมสวนตอการเกดอบตเหตการจราจรไดเชนกน ไหลทางทแคบ มสงกดขวาง มตนไม หรอไมมไหลทางเลยยอมกอใหเกดอบตเหตไดงายกวาไหลทางทกวาง โลง และไมมสงกดขวาง

2) เครองกนทาง โดยปกตจดมงหมายของเครองกนขางทางกคอ การปองกนรถไมใหวงออกนอกเสนทางและเกดอบตเหตเปนสงทเตอนผขบขใหระวงตว การไมมเครองกนขางทางกอาจทาใหมโอกาสทจะเกดอบตเหตได

3) จานวนชองทางเดนรถและความกวางของชองทางเดนรถ ชองทางเดนรถทมเพยง 2 ชองทาง คอ ขาไป 1 ชอง ขามา 1 ชอง จะมโอกาสเกดอบตเหตไดงาย เพราะทาใหพนทในการใชสญจรไปมานอยลง การแซงหรอการตดสนใจทกะหรอคาดการณไวผดพลาดไดงายรวมทงขนานหรอความกวางของชองทางทใชกมสวนใหเกดอบตเหตเชนกน ขนาดชองทางทคบแคบไมเหมาะสมทาใหรถตองเบยดหรออยใกลกนจนเกนไป กอาจกอใหเกดอบตเหตได

21

4) แนวกนกลางถนน ปกตจะใชสาหรบกนแนวถนนทมการจราจรทสวนกนไปมาเพอใหเกดความปลอดภยของรถทแลนสวนกน และใหเกดความระมดระวงในการใชรถใชถนนรวมกน ทาใหโอกาสการเกดอบตเหตนอยลง

5) แสงสวาง เปนองคประกอบอยางหนงทอาจจะทาใหเกดอบตเหตไดเพราะความมดจะทาใหเกดความผดพลาดในการมองเหน ทาใหการประมาณการตาง ๆ คลาดเคลอนอบตเหตจงมกเกดขนในทไมมแสงสวาง อยางไรกตามในททมด ทตองการใชแสงไฟชวย แสงไฟทไมเหมาะสมทงไฟจากถนน และไฟจากยานพาหนะ ตางกมสวนทาใหเกดอบตเหตไดเชนกน

6) วสดทใชทาถนน วสดบางอยางทมคณสมบตลน ทาใหถนนลน รถไถลไดงาย 4. ปจจยเกยวกบสภาพแวดลอม ปจจยทเกยวกบสภาพแวดลอม หมายถง ปจจยทเกยวของกบสงตาง ๆ ทอยรอบ ๆ ตว

ไดแก 1) สภาพแวดลอมทางธรรมชาต หมายถง หมอกจด แดดจา แสงเขาตา นาทวมท

กอใหเกดอปสรรคในการสญจรไปมา 2) สภาพแวดลอมทวไป เชน การทงวสดขาวของลงเกะกะในทาง การทสภาพแวดลอม

มมลพษตาง ๆ เชนควนทอไอเสยทาใหเกดทศนยภาพการใชรถไมดการใชรถทเสยงทอไอเสยทดงทาใหเสยสมาธในการขบข การไมมปายเตอนในททไมปลอดภย หรอเมอมการเปลยนแปลง หรอสงปกตเกดขนบนทาง เชน มการขดถนนแลวไมไดทาปายเตอนไว หรอมการทาโฆษณามากเกนไป ทาใหเสยสมาธตอการขบขการทมตนไมแตกกงกานสาขาบงตา ทาใหมองเหนปายตาง ๆ หรอสญญาณจราจรไดไมชดเจน เปนตน ปจจยตาง ๆ เหลานลวนแลวแตเปนสงทมสวนสมพนธตอการเกดอบตเหตการจราจรได

นอกจากการเรยนรเกยวกบอบตเหต และปจจยนกอใหเกดอบตเหตแลว การเรยนรเกยวกบรถยนตและการปองกนอบตภยจากการขบขยอมลดอบตเหตไดดยงขน

ความรเกยวกบรถจกรยานยนตและการปองกนอบตภยจากการขบขรถจกรยานยนต

ในสวนนจะนาเสนอความรเกยวกบรถจกรยานยนต คณสมบตทสาคญของรถจกยานยนต สภาพปญหาของอบตเหตรถจกรยานยนตของไทยในปจจบน และแนวทางการปองกนอบตเหตจากการขบขรถจกรยานยนต ซงมรายละเอยดดงทจะกลาวตอไปน

1. ความรเกยวกบรถจกรยานยนต รถจกรยานยนตเปนยานพาหนะทดดแปลงพฒนาขนมาจากรถจกรยานสองลอโดยการ

เพมเครองจกรกลในการขบเคลอน รถจกรยานยนตคนแรกเขาใจกนวาสรางขนโดยคารล เบนซ

22

ในป พ.ศ. 2429 ตอมามการพฒนาใหมความคลองตวมากขน ความเรวสง รปรางกะทดรด จงทาใหรถจกรยานยนตเปนทนยมอยางแพรหลาย และมบทบาทสาคญมากขนในดานเศรษฐกจ สงคม การปกครอง ตลอดจนทหาร และการปองกนประเทศ รถจกรยานยนตเขามาในประเทศไทย ราวรชสมยของพระบาทสมเดจพระมหาธรราชเจา รชการท 6 แตยงไมแพรหลายไดมการดดแปลงเปนรปรางสามลอเครองเพอประโยชน ในการโดยสาร และบรรทกในระหวางสงครามโลกครงท 2 เมอประเทศไดพฒนาในการคมนาคม โดยเฉพาะการกอสรางขายถนนขนทวประเทศไทย ความนยม ในการใชรถจกรยานยนตกแพรหลายอยางกวางขวาง ประมาณนาจะมรถจกรยานยนตวงอยในประเทศถงหกลานคน

2. คณสมบตทสาคญของรถจกรยานยนต 1) มความคลองตวสง สามารถขบเคลอนไปยงทตาง ๆ ไดอยางไมจากดไมวา ถนนจะ

เรยบ ขรขระ แคบหรอกวาง คดเคยว ลาด ชน หรอไมมรถกสามารถขบเคลอนผานไปไดตามความชานาญของผขบข รถจกรยานยนตสามารถขบเคลอนไปไดในทกภมประเทศ ทงในเมองและชนบท ดงนนผคนจงนยมใชรถจกรยานยนตกนมาก

2) ความเรวเทยบเทารถยนตหรอรถทใหญกวา ความเรวดงกลาวสามารถใชไดในทกสภาวะของภมประเทศ โดยเฉพาะในทางราบถนนด ๆ รถจกรยานยนต บางคนสามารถทาความเรวไดถง 160 กโลเมตรตอชวโมง

3) ราคาไมแพงเกนไป ปจจบนรถจกรยานยนตใหม สามารถซอไดประมาณ 3 - 4 หมนบาท

4) คาบารงรกษาตลอดจนคานามนเชอเพลงราคาถก เมอเทยบกบยานพาหนะอน ๆ ทขบเคลอนดวยเครองยนต

5) สามารถฝกหดขบเคลอนไดโดยงาย คาใชจายในการฝกหดกไมสงจนเกนไป 6) กาลงพอทจะบรรทกไดตามความจาเปนในการดารงชวตประจาวนในกลมผขบข

รถจกรยานยนตทมความคลองตวพอดพอสมควร เมอบรรทกคนหรอสงของกจะสามารถขบเคลอนรถจกรยานยนตไดแลว จานวนคนหรอสงของทจะบรรทกกพอสมควรแกอตภาพของผใชรถจกยานยนต ดงนนจงพบวา มรถจกรยานยนตบรรทก บรรทกคนโดยสารตามตรอกซอยหรอบรรทกคนในครอบครวเนองจากความเรว คามคลองตว ความมอสรเสรในอารมณของผขบขวยหนมสาว ความนยมในการใชรถจกยานยนตในประเทศไทยจงมสง นอกจากนภาวะเศรษฐกจและการพฒนาบานเมองดานคมนาคม เศรษฐกจ การเมอง สงคม กมแนวโนมวารถจกยานยนตจะเปนพาหนะทเพมจานวนขนอยางมากในอนาคต

3. สภาพปญหาของอบตเหตรถจกยานยนตของไทยในปจจบน

23

ปจจยทเกยวของกบการเกดอบตเหตรถจกยานยนตกเชนเดยวกบการเกดอบตเหตจราจร คอ ประกอบดวยปญหาปจจยพนฐาน 4 ประการ คอ

1) ปญหาทเกยวกบคน เชน ผขบขขาดความรเรองกฎหมายจราจรระเบยบขอบงคบตาง ๆ ทเกยวกบจราจร ขาดความรความสามารถในการขบขยานพาหนะโดยปลอดภย ยกตวอยาง เชน การใชหมวกนรภยในการปองกนศรษะ พบวาในเมองใหญ ๆ เชน กรงเทพมหานคร เชยงใหม ขอนแกน มผขบข ใชหมวกนรภยมากขนถงรอยละ 20 - 40 ซงมกเปนผทไดรบการศกษาด มความเขาใจถงคณประโยชนทราบวาเปนสงทใชปองกนและลดความรนแรงของการบาดเจบทสมองไดและผทเคยไดรบบาดเจบมาแลวสวนใหญจะเรมใชหมวกนรภยมากขน หรอในเรองของการสวมรองเทาทมไดปองกนการบาดเจบทเทา เชน รองเทาแตะ เปนตน นอกจากนเรองของการบรรทกผโดยสารสงของ เชน เดกเลกทอยในออมอกของผขบขบาง เกาะทายบาง ซอนสามบาง ลกษณะของการนง เชน การนงตะแคงขางแทน การนงครอมซงมความปลอดภยสงกวา ความคนเคยกบสภาพถนน การดมสรา การใชยา สภาพรางกาย ทไมพรอม เชน ความหว โรคประจาตว เปนตน

ผขบขขาดความรบผดชอบและขาดมารยาทในการใชถนนทด ขาดความรบผดชอบ ตอสงคม จะปฏบตตอระเบยบกตามเมอมเจาหนาทคอยตรวจตราเขมงวด และแมวาผกระทาผดถกจบกม กยงพยายามหลกเหลยง ใชระบบอภสทธ เปนตน

2) ปญหาเกยวกบยานพาหนะ เชน ไมมการกาหนดมาตรฐานทจะออกมาใชงาน หรอมสภาพบกพรอง ขาดการตรวจสอบบารงรกษากอนการใชงาน มกมการดดแปลงเพอความสวยงามไมมอปกรณเพอความปลอดภย เชน กระจกมองหลง หมวกนรภย ตะแกรง คลมเทา ดดแปลงทอ ไอเสยกอใหเกดเสยงดง ดดแปลงเครองยนตเพอเรงความเรวขน

3) ปญหาทเกยวกบถนน (1) ปญหาการจราจรบนทางหลวง (หนอกเมอง) ซงประกอบไปดวยสภาพทาง

เรขาคณตทาง (geometric condition) ทมมาตรฐานการออกแบบทคานงถงความปลอดภยในการขบข ทาใหมความสะดวกในการเรงความเรว นอกจากนยงมวสดทนามาใชทาผวทาง โดยทวไปมกเปนหนปน ซงมคาความฝดตากวามาตรฐาน จงอาจกอใหเกดอบตเหตรถจกยานยนตได

(2) ปญหาการจราจรในเมอง การออกแบบางเรขาคณตยงไมมมาตรฐานทแนนอน โดยเฉพาะบรเวณทางแยก นอกจากนยงมเรองของการจดรอบเวลาทเหมาะสมของสญญาณไฟแยก การตดตงสญญาณไฟในทเหมาะสม สภาพการจราจรกเปนสาเหตสาคญอกประการหนง เชน บนถนน มปรมาณจราจรคบคงยวดยานบางคนใชความเรวสง เพอเรงใหใหถงจดหมาย อารมณผขบขหงดหงดหรอในสภาพการจราจรคลองตว รถสามารถวงเรว อบตเหตกเกดขนไดเชนกน

4. แนวทางการปองกนอบตเหตจากการขบขรถจกยานยนต

24

ปญหาดานอบตเหตการจราจรนน เปนปญหาสงคมทเกยวของกบปจจยใหญ ๆ 4 ประการ ตามทกลาวไปแลวคอ ปจจยเกยวกบคน ปจจยเกยวกบทาง ปจจยเกยวกบยานพนะ และปจจยเกยวกบสภาพแวดลอม การควบคมปองกนหรอแกไขปญหาจงจาเปนจะตองเกยวของกบบคคลหลายฝายในสงคมทจะตองรบผดชอบรวมกน หนวยงานทจะตองรบผดชอบนนประกอบดวย

1) ดานเจาหนาทตารวจ ในการดาเนนงานดานกฎหมาย ใหเกดมาตรการทางสงคมทเขมแขง รวมทงรวมวางระบบใหเกดระเบยบปฏบตใหประชาชนมความรความเขาใจในการใชรถใชถนนใหถกวธเกยวกบการขนสงควบคมการขนสงตาง ๆ ใหเหมาะกบสภาพรถ ถนน ใหบคคลมการปฏบตอยางถกตองในการใชการจราจร

2) ดานทางหลวงแผนดนและเสนทางทประชาชนจะตองใชสญจรไปมาเพอการสรางทาง บารงทางใหอยในสภาพด เหมาะสม ลดสภาพทจะกอใหเกดอบตเหตไดงาย

3) ดานการศกษา เพอจะมาใหความร ใหการศกษาแกประชาชน นกเรยนนกศกษา ในสถาบน ใหเกดการใชรถใชถนนอยางถกตอง รวมมอปองกนการเกดอบตเหตการจราจรในสงคม

4) ดานสาธารณสข ในการรบผดชอบรกษาพยาบาล ฟนฟสภาพของผบาดเจบตลอดจนหาทางรวมมอปองกน ควบคม แกไขปญหาดานการจราจรมใหเกดอบตเหตขน หนวยงานตาง ๆ เหลานตองรวมมอรวมใจกนอยางจรงจงปฏบตอยางตอเนองมแผนปฏบตการทชดเจน มการปฏบตตามแผนทวางไวรวมกน การแกไขปญหา จงเปนไปได โดยดาเนนการตามแนวทางการควบคมและการปองกนอบตเหตจากการขบขรถจกรยานยนตดงตอไปน

(1) การใหสขศกษาและประชาสมพนธแกประชาชนใหประชาชนเกดความรความเขาใจ เกดการเปลยนแปลงพฤตกรรมในการขบขทจะกอใหเกดอนตรายไดงาย รวมทงจตสานกของความปลอดภยในการขบขรถใหเกดขนโดยเฉพาะกลมประชาชนในกลมเสยง เชน การไมดมเหลาหรอใชยาระงบประสาท กอนการใชรถหรอเวลาขบรถ การปฏบตตามกฎจราจร การขบรถด มนาใจ รบผดชอบ ใหอภย จตใจสงบ เยอกเยน ไมคกคะนอง เปนตน ลกษณะการใหสขศกษาและประชาสมพนธนอาจทาไดทงโดยตรงและทางออมหรอโดยในระบบการศกษาและนอกระบบการศกษา กลาวคอ

- ในระบบการศกษา (formal education) โดยสถาบนการศกษาในทกระดบตงแตอนบาล ประถมศกษา มธยมศกษา วทยาลย เปนตน ตาง ๆ จะตองเปนผรบผดชอบดาเนนการซงควรจะตองเรมตนทครและอาจารยทจะตองมจตสานกและความรเกยวกบปญหาความรนแรงตลอดจนสาเหตของการเกดอบตเหตการจราจรเสยกอน เมอครอาจารยเหลานเกดความรความเขาใจแลวกสามารถดาเนนการดงตอไปน คอ ใหความรแกผอนได ปฏบตตนเปนตวอยางแกนกเรยนได สามารถจดหลกสตรในการปองกนปญหาอบตเหตไดอยางเหมาะสม จดกจกรรมภายในสถาบน

25

เกยวกบการควบคมปองกนการเกดอบตเหต เชน การจดประชมอบรม นทรรศการ บรรยาย จดทาโครงการรณรงคในเรองความปลอดภย การขบขรถอยางถกวธ เปนตน

- นอกระบบการศกษา (non - formal education) เปนการเผยแพรความร ความเขาใจและการสรางจตสานกของความปลอดภย โดยการใชสอสารมวลชนตาง ๆ เชน การออกขาว บทความ การโฆษณา จดทาโปสเตอรแผนพบ การจดโครงการรณรงคเพอการขบขทปลอดภย และการปองกนอบตเหตทสาธารณะชน การใชรถอยางถกวธเปนตน

นอกจากนการดงพลงกลมตาง ๆ ทมอยในชมชนใหตระหนกในปญหา และความสญเสย แลวมารวมกลมรวมพลง รวมมอกนหาทางแกไขควบคม ปองกนปญหาอบตเหตปลกระดมความคด ในการขบขอยางปลอดภยดวยวธการตาง ๆ

(2) การใชมาตรการทางกฎหมายทางสงคม โดยขอกาหนดหรอขอบงคบ (enforcement) ทางการจราจรทจะใหผขบขรถจกยานยนตและรถยนตทวไป รวมทงผใชรถใชถนนปฏบตตามกฎจราจรซงเปนกฎแหงความปลอดภยอยางเครงครด ปรบปรงกฎหมายทชองโหวใหมระเบยบแบบแผนทดทจะลดการเกดอบตเหตและการสญเสยได เชน การตรวจสภาพรถ การสอบใบขบข การสมหมวกนรภย การบรรทกเกนอตราทกาหนด การใชความเรวเกนกฎหมายกาหนดไว

นอกจากนการทรถจกยานยนตเปนทนยมของประชาชนเปนอยางมาก อาจจะตองมมาตรการเกยวกบการใหความร ความเขาใจในการใชรถใชถนน การขบขแกผซอรถทกราย เปนตน

(3) มาตรการเกยวกบทางการดแลสภาพเสนทางทใชใหเหมาะสมดอยเสมอ เชนลกษณะพนผวการจราจรทไมกอใหเกดโอกาสของการประสบอบตเหตไดงาย ความกวางของถนนหนทาง การมไหลทาง การดแลสงกดขวาง การจดระบบทางเทา การมสญญาณจราจรทเหมาะสมไวเพอระมดระวงในการขบข การมระบบวศวกรรมตาง ๆ ทด การใชระบบไฟสญญาณ การเดนรถ ทางเดยว หรออน ๆ

(4) มาตรการทางสงแวดลอม เปนการดแลในเรองทว ๆ ไป ทจะมผลตอการขบขรถแลวเกดอบตเหตไดงาย เชน การดแลปรมาณจราจรของเสนทางการจราจรใหเหมาะสม การปรบปรงระบบการจราจรใหเหมาะสม การดแลสภาพแวดลอมอน ๆ ทจะไมกอใหเกดอนตรายตอการใชถนน เชน ถนนทลน การมนาทวมขง การมตนไมบงตา เปนตน

(5) การศกษาวจย เปนหนทางทจะใหทราบถงระบาดวทยาของอบตเหตทจะเกดขนลวนสามารถดาเนนการปองกนแกไขไดอยางตรงจดขนสงตาง ๆ เหลานจะตองปฏบตหลายดาน โดยหนวยงานตาง ๆ รวมมอกน การควบคมปองกนอบตเหตจากการขบขรถจกยานยนต และอบตเหตการจราจรทวไปจงจะเปนไปอยางไดผลด

26

ความรเกยวกบหมวกนรภย

ในสวนนจะนาเสนอความหมายของหมวกนรภย ชนดของหมวกนรภย ประโยชนของหมวกนรภยและการเลอกใชหมวกนรภยทมคณภาพและขนาดทพอดกบศรษะของผใช ซงมรายละเอยดดงท จะไดกลาวตอไปน

1. ความหมายหมวกนรภย หมวกนรภย หมายถง หมวกทจดทาขนเพอปองกนอนตรายทบรเวณศรษะและใบหนา

ในขณะขบขและโดยสารรถจกยานยนต ลกษณะของหมวกนรภยกลมคลายกะโหลก ผวแขงเรยบสวนใหญผลตขนจากพลาสตกชนด อะครโลไนไตรลบวตาไดอน - สไตรนเทอรโพลเมอร จากการศกษาพบวา หมวกนรภยทไมไดมาตรฐานไมทาใหผสวมใสลดขอบเขตการมองในทางกวาง และระดบเสยงทควรจะไดยน และไมทาใหเกดจากเจบปวดคอเพมขน

2. ชนดของหมวกนรภย หมวกนรภยม 3 ชนด คอ 1) ชนดครงศรษะแบบมาตรฐาน รปรางเหมอนกะลา เมอสวมหมวกจะคลมศรษะ

พอด และมสายลดคางเพอสวมใหกระชบศรษะสามารถปองกนไดเฉพาะศรษะบนเทานนราคาประมาณ 200 - 650 บาท

2) ชนดเตมศรษะแบบเตมใบ เปนการดดแปลงมาจากหมวกชนดครงศรษะ ตวหมวกยนตาลงมาคลมทายทอยดานหลง และมมกระดกขากรรไกรทางดานขาง และมสายลดคาง เปนทนยมกนทวไป ราคาประมาณ 300 - 1,800 บาท

3) ชนดเตมหนาแบบปดเตมหนา เปนหมวกเตมใบ เปดชวงหนาตรงตาแหนงตาเทานน เปนแบบทมสวนปองกนปากและคางดานหนา เหมอนหมวกของนกรบโบราณ หรอทเหนใชในสนามแขงขนและมสายรดคางสาหรบหมวกทมเครองหมายมาตรฐานอตสาหกรรมรบประกนรบรอง ราคาประมาณ 800 - 8,000 บาท

3. การเลอกใชหมวกนรภย 1) ควรใชหมวกนรภยชนดเตมศรษะ (full shell) เนองจากสามารถลดการบาดเจบ

ทบรเวณหนาไดดวย นาหนกเบา ราคาไมแพงจนเกน เหมาะสาหรบคนไทยและควรเลอกใชหมวก ทมตรารบรองของสานกงานมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม (มอก.)

2) พนผวหมวกดานนอกควรมลกษณะเรยบ ตวหมวกชนในบดวยโดลสไตรน ซงเปนวสดทยดหยนไดด กอนซอควรจะทดสอบโดยสวมหมวกและรดสายรดคางไว ทดลองผลกตวหมวกไปทางดานหลงและดานหนา ถาขอบหมวกดานหลงเลอนขนไปจนถงกลางศรษะหรอมากกวานนควรเลอกหมวกใบใหม

27

3) ตองไมมโลหะหรอวสดแขงอยภายในหมวก ซงอาจทาใหเกดการกระทบกบศรษะ ไดงาย สายรดคาง ควรมความกวางไมนอยกวา 2 เซนตเมตร ตวหมวกมนาหนกไมเกน 1.5 กโลกรม ขอบหมวกควรมสสด หรอมแถบสคาดตดไว เพอชวยใหคนขบรถ และคนขรถจกรยานยนตขางเคยงสงเกตไดงายขน

4) หมวกนรภยและสายรดคางไมสามารถใชงานไดตลอดไป มการเสอมตามอายการใชงาน ดงนนควรเปลยนหมวกทก 3 - 5 ป หรอหากเปนหมวกทเคยไดรบแรงกระแทกจากอบตเหตมาแลว กควรเปลยนหมวกใหมเชนกน

4. การสวมหมวกนรภย การสวมหมวกนรภย ควรสวมหมวกทมความเหมาะสมกบศรษะและสายรดคางใหแนน

พอด เพอใหหมวกแนนกระชบกบศรษะทกครงเสมอ จงจะสามารถลดอนตรายทจะเกดกบสมองเมอเกดอบตเหตได หากหมวกเลกเกนไป ใสแลวจะรสกไมสบาย ถาขนาดใหญเกนไป จะหลดออกไดเมอเกดอบตเหต

กฎหมายเกยวกบหมวกนรภย

เปนกฎหมายทมผลใชบงคบประชาชนทวประเทศเกยวกบการสวมหมวกนรภยขณะขบขหรอโดยสารรถจกรยานยนต ซงไดแกพระราชบญญตการจราจรทางบก พ.ศ. 2522 พระราชบญญตการจราจรทางบก แกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พระราชกฤษฎกากาหนดทองททผขบขรถจกยานยนตและคนโดยสารรถจกยานยนตตองสวมหมวกทจดทาขนโดยเฉพาะ แกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พระราชกฤษฎกากาหนดทองททผขบขรถจกรยานยนตและคนโดยสารรถจกรยานยนตตองสวมหมวก ทจดทาขนโดยเฉพาะ แกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2538 กฎกระทรวงฉบบท 14 (พ.ศ. 2535)

28

ออกตามความในพระราชบญญตการจราจรทางบก พ.ศ. 2522 ซงมรายละเอยดดงทจะไดกลาวตอไปน

1. พระราชบญญตจราจรทางบก พ.ศ. 2522 1) มาตรา 122 ผขบขรถจกยานยนตและคนโดยสารรถจกยานยนตตองสวมหมวกกน

นรภยทจดทาขนโดยเฉพาะเพอปองกนอนตรายในขณะขบขและโดยสารรถจกยานยนต ลกษณะและวธการใชหมวกนรภยเพอปองกนอนตรายตามวรรคหนงใหเปนไปตามทกาหนดในกฎกระทรวง

2) มาตรา 147 ผใดฝาฝนหรอไมปฏบตตาม 122 ตองระวางโทษปรบไมเกนหารอยบาท 2. พระราชบญญตจราจรทางบกแกไขเพมเตม (ฉบบท 2) มการออกพระราชบญญต

จราจรทางบก (ฉบบท 2) พ.ศ. 2522 แกไขเพมเตม พระราชบญญตจราจรทางบกมาตรา 122 (เดม) ดงน

1) มาตรา 3 ใหยกเลกความในมาตรา 122 แหงพระราชบญญตจราจรทางบก พ.ศ. 2522 และใหใชขอความตอไปนแทน

2) มาตรา 122 ผขบขรถจกยานยนตและคนโดยสารรถจกยานยนตตองสวมหมวกทจดทาขนโดยเฉพาะ เพอปองกนอนตรายในขณะขบขและโดยสารรถจกยานยนตทงน เฉพาะทองททกาหนดไวในพระราชกฤษฎกา ความในวรรคหนงใหมผลบงคบใชเมอพนกาหนด 5 ป นบแตวนทพระราชบญญตบงคบ ลกษณะและวธการใชหมวก เพอปองกนอนตรายตามวรรคหนง ใหเปนตามทกาหนดในกฎกระทรวงบทบญญตนมใหใชบงคบแก ภกษ สามเณร นกพรต นกบวช หรอผนบลทธศาสนาอนใด ทใชผาโพกศรษะตามประเพณนยมนนหรอบคคลใดทกาหนดในกฎกระทรวง

3. พระราชกฤษฎกากาหนดทองททผขบขผขบขจกยานยนต และคนโดยสารรถจกรยานยนต ตองสวมหมวกทจดทาขนเฉพาะ แกไขเพมเตม (ฉบบท 2) พ.ศ. 2538 มาตรา 3 ใหยกเลกความใน (2) และ (3) ของมาตรา 2 แหงพระราชกฤษฎกากาหนดทองททผขบขรถจกยานยนต และคนโดยสารรถจกรยานยนต ตองสวมหมวกทจดทาขนโดยเฉพาะ พ.ศ. 2537 และใหใชความตอไปนแทน

(1) ในทองทกรงเทพมหานคร เมอพนกาหนดเกาสบวน นบแตวนประกาศใน พระราชกจจานเบกษา เปนตนไป

(2) ในทองทจงหวดอนนอกจากกรงเทพมหานคร ตงแตวนท 1 มกราคม 2539 เปนตนไป

29

4. กฎกระทรวงฉบบท 14 (พ.ศ. 2535) ออกตามความในพระราชบญญตจราจรทางบก พ.ศ. 2522

ขอ 1 ในกฎกระทรวงน “หมวกนรภย” หมายความวา หมวกทจดทาขนโดยเฉพาะ เพอปองกนอนตราย

ในขณะขบขและโดยสารรถจกยานยนต “หมวกนรภยแบบปดเตมหนา” หมายความวา หมวกนรภยทเปลอกหมวกเปนรปทรง

กลม ปดดานขาง ดานหลง ขากรรไกรและคาง ในกรณทมบงลม ตองทาจากวสดทโปรงใส “หมวกนรภยแบบเตมใบ” หมายความวาหมวกนรภยทเปลอกหมวกเปนรปทรงกลม

ปดดานขางและดานหลงเสมอแนวขากรรไกร และตนคอดานหลง ดานหนาเปดเหนอควลงมาตลอดถงปลายคางในกรณทบงลม บงลมตองทาจากวสดโปรงใส

“หมวกนรภยครงใบ” หมายความวา หมวกนรภยทเปลอกหมวกเปนรปทรงกลม ปดดานขางและดานหลงเสมอระดบห ในกรณทมบงลม บงลมตองทาจากวสดโปรงใส

ขอ 2 หมวกนรภยใหใชได 3 แบบ คอ หมวกนรภยแบบปดเตมหนา หมวกนรภยแบบเตมใบและหมวกนรภยแบบครงใบ

กรณทไดกาหนดมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม สาหรบหมวกนรภยแบบใด ไวตามกฎหมายวาดวยมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม หมวกนรภยทจะใชตองเปนมาตรฐานผลตภณฑอตสาหกรรม

ขอ 3 ในขณะขบขหรอโดยสารรถจกรยานยนต ผขบขหรอคนโดยสารตองสวมหมวกนรภย โดยจะไดรดคางดวยสายรดคางใหแนนพอทจะปองกนไมใหหมวกนรภยหลดจากศรษะไดหากเกดอบตเหต

แผนพฒนาสานกงานตารวจแหงชาต

แผนพฒนาสานกงานตารวจแหงชาต พ.ศ. 2550 - 2554 แผนพฒนาสานกงานตารวจแหงชาต ฉบบน มความมงหวงใหขาราชการตารวจทกคน

ลกจาง และพนกงานราชการทกสวนราชการในสงกดสานกงานตารวจแหงชาต ไดมความร

30

ความเขาใจในแนวคด หลกการ และแนวทางการปฏบตอยางมแผน เปนระบบ มระเบยบ เพอทจะไดพฒนาตนเอง ครอบครว หนวยงาน และระบบงานใหมความพรอมสงสดในการทจะปฏบตหนาทตามพนธกจหลกทสาคญยงของสานกงานตารวจแหงชาต ใหบรรลเปาหมายสงสด คอ

- ความมนคงของชาต ศาสนา และพระมหากษตรย - ความสงบสขของสงคมและชมชน - ประสทธภาพสงสดในการรกษาความสงบเรยบรอย ความปลอดภยในชวตทรพยสน

ของประชาชน การปฏบตเพอใหแผนพฒนาสานกงานตารวจแหงชาต บรรลเปาประสงคสงสด เปนไป

ตามเจตนารมณ สอดคลองกบนโยบายและแผนตาง ๆ ดงกลาวขางตน จงไดกาหนดแนวทางการพฒนาไวเปนแผนหลก 3 ดาน ไดแก

แผนพฒนาตารวจและครอบครว ใหมอดมการณแหงชวต มรปแบบทดงาม และมคณภาพชวตทด และเพอรวมมอกน ผสมงาน ปะสานใจ ในการปฏบตงาน อาทเชน โครงการอบรมเพอสรางเสรมสขภาพและพลานามย เปนตน

แผนพฒนาองคกร หนวยงาน เพอพฒนาโครงสรางองคกรใหมความพรอม สามารถรองรบการปฏบตงานใหบงเกดประสทธภาพสงสด อาทเชน โครงการปรบปรงกฎหมายเพอพฒนากจการตารวจ

สานกงานตารวจแหงชาตไดเสนอปรบปรงแกไขกฎหมาย เพอพฒนากจการตารวจจานวน 4 ฉบบ ไดแก

1. รางพระราชบญญตแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา (ฉบบท…) พ.ศ…. มหลกการ คอการแกไขเพมเตมประมวลกฎหมายวธพจารณาความอาญา มาตรา ๑๔๕ โดยใหอานาจการพจารณาคาสงไมฟองของพนกงานอยการในจงหวดอน เปนของบญชาการ หรอ รองผบญชาการ เพอใหการอานวยความยตธรรมเปนไปโดยมประสทธภาพ ขณะนอยระหวางการพจารณาของคณะรฐมนตร

2. รางพระราชบญญตจราจรทางบก (ฉบบท…) พ.ศ… มหลกการ คอ กาหนดขอมลหาม ผขบขใชโทรศพทหรอเครองมอสอสารอนใด ในขณะทรถเคลอนท และ การหามขบขรถจกรยานยนตโดยไมสวมหมวกนรภย ความผดของผขบขในขณะเมาสรา และปรบปรงประเภทของรถทใชบรรทกคน สตว สงของ ขณะนไดผานความเหนชอบจากสภานตบญญตแหงชาต

3. รางพระราชบญญตคนเขาเมอง (ฉบบท…) พ.ศ... มหลกการ คอ การเปลยนแปลงผรกษาการตามกฎหมายจากเดมรฐมนตรวาการกระทรวงมหาดไทย เปนนายกรฐมนตร เพอใหสอดคลองกบการบรหารราชการแผนดนในปจจบนรวมทงไดเสนอใหเปลยนแปลงตาแหนง

31

ประธานคณะกรรมการพจารณาคนเขาเมอง จากเดมปลดกระทรวงมหาดไทยเปน ผบญชาการตารวจแหงชาตและปรบปรงบทกาหนดโทษใหมความเหมาะสมกบสถานการณปจจบน ขณะน อยระหวางการตรวจพจารณาของสานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา

4. รางพระราชบญญตรกษาความปลอดภยเอกชน พ.ศ… มหลกการคอการควบคม การประกอบธรกจและการประกอบอาชพพนกงานรกษาความปลอดภยใหมมาตรฐานเดยวกน ทวประเทศ เปนทยอมรบของประชาชนทวไป อกทงเปนการชวยเหลอเจาพนกงานตารวจในการปองกนและปราบปรามการกระทาความผดอาญา รกษาความสงบเรยบรอยและความปลอดภย ของประชาชน ขณะนอยระหวางการตรวจพจารณาของสานกงานคณะกรรมการกฤษฎกา

แผนพฒนาระบบงาน เพอพฒนางานใหเปนระบบทถกตอง ครอบคลมการปฏบตในทก ๆ ดาน เหมาะสม ทนสมย และมคณภาพ รวมทงสรางความเขาใจใหแกขาราชการตารวจ เพอปฏบตหนาทราชการไดอยางถกตอง รวดเรว เพอใหบรรลเปาประสงคสงสดตามพนธกจหลกทสาคญยงของสานกงานตารวจแหงชาตดงกลาวขางตนดงทจะไดกลาวตอไปตามลาดบ ดงน

- โครงการจดชดตารวจชมชนมวลชนสมพนธ ออกพบปะทากจกรรมรวมกบประชาชน - โครงการขยายงานตารวจชมชนมวลชนสมพนธ ใหครอบคลมพนทเพอแสวงหาความ

รวมมอและรบฟงความคดเหนของประชาชน - โครงการประชาสมพนธใหความรเกยวกบกฎหมายจราจร อาชญากรรม และยาเสพตด - โครงการจดหาอปกรณสาหรบตรวจจบผกระทาผดกฎหมายจราจร - โครงการกวดขนวนยจราจร และลดอบตเหต มรายละเอยด ดงน สานกงานตารวจแหงชาตไดตระหนกถงปญหาความรนแรงของอบตเหตการจราจรวา

เปนเรองสาคญและกอใหเกดการสญเสยทงชวต รางกายและทรพยสน โดยจากขอมลสถตเมอป 2549 มจานวนผเสยชวตจากอบตเหตจราจรจานวน 12,691 ราย สงเปนสามเทาของอตราผเสยชวตจากการถกฆาตกรรม ดวยเหตนเอง สานกงานตารวจแหงชาตจงไดจดโครงการรณรงคกวดขนวนยจราจรและลดอบตเหต ในพนทนารอง 10 แหง จากพนททมสถตผเสยชวตจากอบตเหตจราจรตอประชากรหนงแสนคนสงสดในเขตกองบญชาการตารวจภธรภาคตาง ๆ

งานวจยทเกยวของ

วลาสน วงศประเสรฐ (2529) ไดศกษาเรองการยอมรบการใชหมวกนรภยของผขบขรถจกรยานยนตในกรงเทพมหานคร พบวา ผมอาย 35 ปขนไป มการยอมรบการใชหมวกนรภย

32

มากกวากลมทมอายนอยกวา ผทเคยเกดอบตเหตจะมการใชหมวกนรภยมากกวากลมทมอายนอยกวา ผทเคยเกดอบตเหตจะมการใชหมวกนรภยมากกวาผทไมเคยเกดอบตเหต ผมรายไดตางกน ผทได รบรขาวสารเกยวกบประโยชนของหมวกนรภยตางกนจะมการยอมรบหมวกนรภยตางกน

วบลย สพทธธาดา และคณะ (2536) ไดศกษา เรองความรและเจตคตตอหมวกนรภยใน ผขบขรถจกรยานยนตจงหวดระยอง พบวา ผขบขรถจกรยานยนตทมอาชพรบราชการจะมความรและทศนคตทดตอหมวกนรภย ผขบขรถจกรยานยนตทมหมวกนรภยเปนของตนเองจะมความรและทศนคตทดตอหมวกนรภยมากกวาผทไมมหมวกนรภย ความตงใจทจะสวมหมวกนรภยจะเพมขนตามระดบการศกษา และการไดรบขาวสารมผลตอความรและเจตคตทดตอหมวกนรภย

วจตร บญยะโหตระ และคณะ (2539) ไดทาการสารวจวเคราะหขอมลเกยวกบอบตเหตจากรถจกรยานยนตในกรงเทพมหานคร พบวา ความแตกตางระหวางความเปนเจาของรถจกรยานยนต กบการสวมหมวกนรภยขณะเกดอบตเหต และระดบอาย เปนองคประกอบหนงทมสวนเกยวของกบการบงคบใชกฎหมายหมวกนรภย บคคลวยหนมสาวมความคกคะนองชอบความตนเตน สนกสนานและการเสยงภย สวนในวยผใหญจะตระหนกถงความปลอดภยมากกวาและความแตกตางระหวางการศกษา ของผขบขรถจกยานยนตกบลกษณะการสวมหมวกนรภยมความแตกตางกน การศกษาทตางกนจงมความพรอมตอการบงคบใชกฎหมายแตกตางกน

เรณ คงสนทด และคณะ (2540) ไดศกษาเรองความร ทศนคต และการปฏบตตอหมวกนรภยและกฎหมายหมวกนรภยของผขบขรถจกรยานยนต ในจงหวดสมทรสงคราม พบวาผขบขรถจกรยานยนตทมประสบการณขบขรถจกรยานยนตตางกน มความรและการปฏบตตอหมวกนรภย และกฎหมายหมวกนรภยแตกตางกน แตมทศนคตไมแตกตางกน

งามนตย ราชกจ และคณะ (2541) ไดศกษาการสารวจพฤตกรรมสขภาพทเปนปญหาสาธารณสข ของประชาชนกลมอาย 15 - 59 ป จงหวดขอนแกน พบวา พฤตกรรมทเปนปญหาสาธารณสขไดแกพฤตกรรมความปลอดภยในการขบขรถจกรยานยนตและรถยนต ผขบขรถยนต มการคาดเขมขดนรภยทกครง รอยละ 38.50 ผโดยสาร รอยละ 18.80 พฤตกรรมการบรโภคอาหาร และยาเสพตด พบวา มพฤตกรรมสบบหร รอยละ 19.50 ดมเครองดมทมแอลกอฮอล รอยละ 45.90 มการใชสารเสพตด รอยละ 4.10 มการตรวจสขภาพประจาป รอยละ 11.00 มโรคประจาตว รอยละ 5.40 โรคทพบมาก ไดแกโรคความดนโลหตสง

ยพา หงสวะชน (2542) ไดศกษาเรองพฤตกรรมการสวมหมวกนรภยของผขบขรถจกรยานยนตในเขตเทศบาลเมองฉะเชงเทรา พบวา สวนใหญผขบขรถจกรยานยนตไมสวมหมวกนรภยสวนผทไมสวมหมวกนรภย พบวา สวนใหญมการสวมหมวกนรภยทถกลกษณะและวธการคณลกษณะสวนบคคลของผขบขรถจกรยานยนต เปนเพศชายรอยละ 52.90 มอายตากวา 25

33

ป โดยมอายเฉลย 22.88 ป มการศกษาระดบมธยมศกษา สถานภาพโสด อาชพรบจาง มรายได ตากวา 5,000 บาท และพบวาเพศ อาย อาชพ สถานภาพ รายได มความสมพนธกบพฤตกรรมการสวมหมวกนรภย มความรเกยวกบกฎหมายหมวกนรภยระดบสง ผขบขรถจกรยานยนตไมมความรเรองมาตรฐานอตสาหกรรม และผขบขรถจกรยานยนตมความเหนวาตารวจเลอกปฏบตในการจบปรบผไมสวมหมวกนรภย

ประพนธ บรรลศลป (2542) ศกษาอบตเหตบททองถนนจงหวดมกดาหาร พบวา ผประสบอบตเหตสวนใหญเปนเพศชาย รอยละ 77.50 มอายระหวาง 15 - 25 ป รอยละ 44.80 มการศกษาระดบประถมรอยละ 52.80 เกดอบตเหตมากทสดในเดอนเมษายน รอยละ 18.00 สวนเกดอบตเหตจากรถจกยานยนต รอยละ 81.70 รถยนต รอยละ 9.10 สวนใหญไมสวมหมวกนรภย รอยละ 95.00 ไมรดเขมขดนรภย รอยละ 27.00 ปจจยทกใหเกดอบตเหต พบวา เกดจากการขาดความระมดระวง ประมาทเลนเลอ รอยละ 58.80 ขบรถเรว รอยละ 33.70 เสพยา รอยละ 24.90

ร.ต.อ.เชดชย โชตสทธ (2543) ศกษาทศนะและพฤตกรรมการสวมหมวกนรภยของผใชรถจกรยานยนตในเขตพนทสถานตารวจนครบาลมกกะสน พบวา ผใชรถจกรยานยนต จะสวมหมวกนรภยโดยคานงถงความปลอดภยมากกวาทจะกลวเจาหนาทตารวจจบกม และเหนวาการสวมหมวกนรภยมความเหมาะสมกบสภาพสงคมไทย เนองจากสามารถคมครองความปลอดภยและชวยลดความรนแรงของอบตเหตได สวนกฎหมายทบงคบใชอยในปจจบนและบทกาหนดโทษสาหรบผฝาฝนไมสวมหมวกนรภยนนเหมาะสมดแลว การเลอกซอหมวกนรภยมาใชเปนการคมคากบความปลอดภยทไดรบทงการสวมหมวกนรภยกไมไดทาใหเสยความคลองตวในการขบขรถจกยานยนต แตเหนวาเจาหนาทตารวจไมคอยกวดขนจบกมในเรองหมวกนรภยอยางสมาเสมอ

สาหรบพฤตกรรมการสวมหมวกนรภยของผใชรถจกรยานยนต รบรเรองหมวกนรภย และกฎหมายหมวกนรภยในระดบทพอจะทาใหเกดจตสานกในการสวมใส ผใชรถจกรยานยนตสวนใหญจะเลอกซอและเลอกใชหมวกนรภยแบบเตมใบและแบบปดเตมหนา สวนแบบครงใบนนสวนมาจะเปนผซอนทายรถจกรยานยนตรบจางเปนผใช ดานพฤตกรรมและเงอนไขในการสวมหมวกนรภยพบวา มผสวมหมวกนรภยทกครงตลอดเวลาในขณะขบขรถจกรยานยนต มากกวา ผสวมหมวกนรภยเปนบางครงและยงพบวาผทโดยสารรถจกรยานยนตรบจางสวนใหญจะสวมหมวกนรภยเฉพาะเมอมเจาหนาทตารวจ

เฉลมกต เพชรรกษ (2544) ไดศกษาพฤตกรรมการสวมหมวกนรภยของผขบขรถจกรยานยนต พบวา เพศชายจะใชรถจกรยานยนตมากกวาเพศหญง และในขณะเดยวกนเมอเปรยบเทยบอตราสวน ตอการสวมหมวกนรภยแลว เพศชายมพฤตกรรมการสวมหมวกนรภยมากกวาเพศหญง ผขบขรถจกรยานยนตกลมอาย 21 - 30 ป และกลมอาย 31 - 40 ป จะมพฤตกรรม

34

การสวมหมวกนรภยคอนขางสง กลมประกอบอาชพรบจาง/ พนกงานบรษท มพฤตกรรมในการ สวมหมวกนรภยสง และพบวาการไดรบขาวสารเกยวกบการสวมหมวกนรภยเปนตวแปร สาคญประการหนง ทมผลตอการยอมรบกฎหมายการสวมหมวกนรภย

สมบรณ เตชะธราวฒน และคณะ (2546) ไดศกษาโครงการนารองการแกไขปญหาจราจรจงหวดเชยงราย ในเทศกาลสงกรานต พ.ศ. 2546 โดยศกษากลมตวอยาง อาเภอนารอง 4 อาเภอ คอ อาเภอเมอง อาเภอแมจน อาเภอพาน และอาเภอแมสรวย ผลการศกษาพบวาการดาเนนการแกไขปญหาอบตเหตจราจรโดยเลอกทาในบางพนทไมสามารถลดปญหาไดเสมอไป ปญหาสวนใหญเกดขนจากพฤตกรรมวฒนธรรม สงแวดลอมโดยรวมของประชาชนในทองถนนน ๆ ดงนนการประชาสมพนธ การบงคบใชกฎหมาย การแกไขจดอนตราย และการจดกจกรรมสรางสรรค อน ๆ ตองอาศยการมสวนรวมอยางจรงจงทงภาครฐ ภาคเอกชน และชมชน โดยมการดาเนนงานอยางตอเนองในระยะยาว เพอสรางความตระหนก การรบร และเกดการปรบเปลยนพฤตกรรมในทางทเหมาะสมตอไป

วนศร เจาตระกล (2546) ไดศกษาปจจยในการตดสนใจซอหมวกนรภยของผขบขรถจกรยานยนต ในเขตกรงเทพมหานคร พบวา ปจจยดานการสงเสรมการตลาดโดยการโฆษณา ผานสอตาง ๆ ทาใหประชาชนมความร ความเขาใจเกยวกบกฎหมายการสวมหมวกนรภย และตระหนกถงความสาคญของการสวมหมวกนรภย

กรอบแนวคดในการศกษา

จากการทบทวนเอกสารและงานวจยทเกยวของผวจยไดกาหนดกรอบแนวคดในการวจยไดดงตอไปน

35

ตวแปรตน

ตวแปรตาม

ภาพท 1 กรอบแนวคดในการศกษา

1. ปจจยดานขอมลภมหลงของกลมตวอยาง - เพศ - อาย - ระดบการศกษา - อาชพ - รายได

2. ปจจยการใชรถจกรยานยนต - การเปนเจาของรถ - ประสบการณในการขบข - การมใบอนญาตใบขบขรถจกรยานยนต - ประสบการณไดรบอบตเหต - ประสบการณการกระทาความผด - การรบรขาวสาร - การมหมวกนรภย

พฤตกรรมเกยวกบ การสวมหมวกนรภย ของใชรถจกรยานยนต

3. ความร